九無為 ( 九cửu 無vô 為vi )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（名數）九種無為之意。即不為四相所遷之實在法，有九種之別也（一）一擇滅，二非擇滅，三虛空，四空無邊處，五識無邊處，六無所有處。七非想非非想處，八緣起支性，九聖道支性。是為大眾部一說部說出世部雞胤部所立。其中前三者，與薩婆多部之三無為同，惟薩婆多部計擇滅非擇滅為多體而大眾部等以之為各一體，雖同實反也。次四者，即四無色所依之定體。彼能依之五蘊，原為有為，今就其所依之處，故為無為。後二者，為十二緣起並八聖道支之理法。緣起支聖道支之差別，雖為生滅，然其理法，寂然不動，而無改易。故立為無為。（二）一擇滅，二非擇滅，三虛空，四不動，五善法真如，六不動法真如，七無記法真如，八緣起真如，九聖道真如。是為化地部所立，其中前三者後二者與前大眾部等之說同。第四不動，謂斷定障而得。五六七三者，謂為善惡無記三性之理法，真實如常。體各一而性皆善也。出異部宗輪論，同述記等。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 名danh 數số ） 九cửu 種chủng 無vô 為vi 之chi 意ý 。 即tức 不bất 為vi 四tứ 相tướng 所sở 遷thiên 。 之chi 實thật 在tại 法pháp ， 有hữu 九cửu 種chủng 之chi 別biệt 也dã （ 一nhất ） 一nhất 擇trạch 滅diệt ， 二nhị 非phi 擇trạch 滅diệt ， 三tam 虛hư 空không ， 四tứ 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 五ngũ 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 六lục 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 七thất 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 八bát 緣duyên 起khởi 支chi 性tánh ， 九cửu 聖thánh 道Đạo 支chi 性tánh 。 是thị 為vi 大đại 眾chúng 部bộ 一nhất 說thuyết 部bộ 說thuyết 出xuất 世thế 部bộ 雞kê 胤dận 部bộ 所sở 立lập 。 其kỳ 中trung 前tiền 三tam 者giả ， 與dữ 薩tát 婆bà 多đa 部bộ 之chi 三tam 無vô 為vi 同đồng ， 惟duy 薩tát 婆bà 多đa 部bộ 計kế 擇trạch 滅diệt 非phi 擇trạch 滅diệt 為vi 多đa 體thể 而nhi 大đại 眾chúng 部bộ 等đẳng 以dĩ 之chi 為vi 各các 一nhất 體thể ， 雖tuy 同đồng 實thật 反phản 也dã 。 次thứ 四tứ 者giả ， 即tức 四tứ 無vô 色sắc 所sở 依y 之chi 定định 體thể 。 彼bỉ 能năng 依y 之chi 五ngũ 蘊uẩn ， 原nguyên 為vi 有hữu 為vi ， 今kim 就tựu 其kỳ 所sở 依y 之chi 處xứ ， 故cố 為vi 無vô 為vi 。 後hậu 二nhị 者giả 為vi 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 起Khởi 。 並tịnh 八Bát 聖Thánh 道Đạo 支chi 之chi 理lý 法pháp 。 緣duyên 起khởi 支chi 聖thánh 道Đạo 支chi 之chi 差sai 別biệt 雖tuy 為vi 生sanh 滅diệt ， 然nhiên 其kỳ 理lý 法pháp 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 而nhi 無vô 改cải 易dị 。 故cố 立lập 為vi 無vô 為vi 。 （ 二nhị ） 一nhất 擇trạch 滅diệt ， 二nhị 非phi 擇trạch 滅diệt ， 三tam 虛hư 空không ， 四tứ 不bất 動động ， 五ngũ 善thiện 法Pháp 真Chân 如Như 六lục 不bất 動động 法pháp 真Chân 如Như 七thất 無vô 記ký 法pháp 真Chân 如Như 八bát 緣duyên 起khởi 真Chân 如Như 九cửu 聖thánh 道Đạo 真Chân 如Như 。 是thị 為vi 化hóa 地địa 部bộ 所sở 立lập ， 其kỳ 中trung 前tiền 三tam 者giả 後hậu 二nhị 者giả 與dữ 前tiền 大đại 眾chúng 部bộ 等đẳng 之chi 說thuyết 同đồng 。 第đệ 四tứ 不bất 動động ， 謂vị 斷đoạn 定định 障chướng 而nhi 得đắc 。 五ngũ 六lục 七thất 三tam 者giả ， 謂vị 為vi 善thiện 惡ác 無vô 記ký 三tam 性tánh 。 之chi 理lý 法Pháp 真chân 實thật 如như 常thường 。 體thể 各các 一nhất 而nhi 性tánh 皆giai 善thiện 也dã 。 出xuất 異dị 部bộ 宗tông 輪luân 論luận ， 同đồng 述thuật 記ký 等đẳng 。
