鳩那羅太子 ( 鳩cưu 那na 羅la 太thái 子tử )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（人名）阿育王之子，以眼可愛似鳩那羅鳥故，故名。阿育王經四曰：「阿育王命諸大臣而語之言：汝等嘗見此兒眼不？諸臣答言：臣於人中，實所未見。於雪山有鳥，名鳩那羅。此鳥之眼，與甚相似。（中略）即以鳥名，而以名兒。」然西域記三曰：「拘浪拏。」阿育王息壞目因緣經：「作法益。」太子為正后所生，容貌甚美。正后既沒，繼室憍淫，私逼太子。太子泣謝罪。繼母恨之，說阿育王出太子，令鎮咀叉始羅國。繼母後矯王命責太子，抉其兩目，放之於野。太子既失明，流離至父之都城，夜鼓箜篌悲吟。王聞其聲，疑是太子，引見盲人問之，太子悲泣告以實。王知係繼室所為，加以嚴刑。導太子詣菩提樹伽藍，瞿沙阿羅漢下，請其法力，醫盲。見阿育王經四，阿育王息壞目因緣經，西域記三，經律異相三十三。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 人nhân 名danh ） 阿a 育dục 王vương 之chi 子tử ， 以dĩ 眼nhãn 可khả 愛ái 似tự 鳩cưu 那na 羅la 鳥điểu 。 故cố ， 故cố 名danh 。 阿a 育dục 王vương 經kinh 四tứ 曰viết ： 「 阿a 育dục 王vương 命mệnh 諸chư 大đại 臣thần 而nhi 語ngứ 之chi 言ngôn 。 汝nhữ 等đẳng 嘗thường 見kiến 此thử 兒nhi 眼nhãn 不bất ？ 諸chư 臣thần 答đáp 言ngôn ： 臣thần 於ư 人nhân 中trung ， 實thật 所sở 未vị 見kiến 。 於ư 雪Tuyết 山Sơn 有hữu 鳥điểu ， 名danh 鳩cưu 那na 羅la 。 此thử 鳥điểu 之chi 眼nhãn ， 與dữ 甚thậm 相tương 似tự 。 （ 中trung 略lược ） 即tức 以dĩ 鳥điểu 名danh ， 而nhi 以dĩ 名danh 兒nhi 。 」 然nhiên 西tây 域vực 記ký 三tam 曰viết ： 「 拘câu 浪lãng 拏noa 。 」 阿a 育dục 王vương 息tức 壞hoại 目mục 因nhân 緣duyên 經kinh ： 「 作tác 法pháp 益ích 。 」 太thái 子tử 為vi 正chánh 后hậu 所sở 生sanh ， 容dung 貌mạo 甚thậm 美mỹ 。 正chánh 后hậu 既ký 沒một ， 繼kế 室thất 憍kiêu 淫dâm ， 私tư 逼bức 太thái 子tử 。 太thái 子tử 泣khấp 謝tạ 罪tội 。 繼kế 母mẫu 恨hận 之chi ， 說thuyết 阿a 育dục 王vương 出xuất 太thái 子tử ， 令linh 鎮trấn 咀trớ 叉xoa 始thỉ 羅la 國quốc 。 繼kế 母mẫu 後hậu 矯kiểu 王vương 命mệnh 責trách 太thái 子tử ， 抉 其kỳ 兩lưỡng 目mục 放phóng 之chi 於ư 野dã 。 太thái 子tử 既ký 失thất 明minh ， 流lưu 離ly 至chí 父phụ 之chi 都đô 城thành ， 夜dạ 鼓cổ 箜không 篌hầu 悲bi 吟ngâm 。 王vương 聞văn 其kỳ 聲thanh 。 疑nghi 是thị 太thái 子tử ， 引dẫn 見kiến 盲manh 人nhân 問vấn 之chi ， 太thái 子tử 悲bi 泣khấp 告cáo 以dĩ 實thật 。 王vương 知tri 係hệ 繼kế 室thất 所sở 為vi ， 加gia 以dĩ 嚴nghiêm 刑hình 。 導đạo 太thái 子tử 詣nghệ 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 伽già 藍lam ， 瞿cù 沙sa 阿A 羅La 漢Hán 下hạ ， 請thỉnh 其kỳ 法pháp 力lực ， 醫y 盲manh 。 見kiến 阿a 育dục 王vương 經kinh 四tứ ， 阿a 育dục 王vương 息tức 壞hoại 目mục 因nhân 緣duyên 經kinh ， 西tây 域vực 記ký 三tam ， 經kinh 律luật 異dị 相tướng 三tam 十thập 三tam 。