阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận
Quyển 142
五Ngũ 百Bách 大Đại 阿A 羅La 漢Hán 等Đẳng 造Tạo 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch
阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất 百bách 四tứ 十thập 二nhị
五ngũ 百bách 大đại 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 造tạo
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
根căn 蘊uẩn 第đệ 六lục 中trung 根căn 納nạp 息tức 第đệ 一nhất 之chi 一nhất
二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 女nữ 根căn 男nam 根căn 命mạng 根căn 意ý 根căn 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 苦khổ 根căn 喜hỷ 根căn 憂ưu 根căn 捨xả 根căn 信tín 根căn 精tinh 進tấn 根căn 念niệm 根căn 定định 根căn 慧tuệ 根căn 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 已dĩ 知tri 根căn 具cụ 知tri 根căn 。 此thử 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 幾kỷ 學học 。 幾kỷ 無Vô 學Học 。 幾kỷ 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 。 如như 是thị 等đẳng 章chương 。 及cập 解giải 章chương 義nghĩa 。 既ký 領lãnh 會hội 已dĩ 應ưng 廣quảng 分phân 別biệt 。 問vấn 何hà 故cố 尊tôn 者giả 以dĩ 二nhị 十thập 二nhị 根căn 而nhi 作tác 論luận 。 答đáp 是thị 彼bỉ 尊tôn 者giả 所sở 樂lạc 欲dục 故cố 。 隨tùy 彼bỉ 所sở 欲dục 。 不bất 違vi 法pháp 相tướng 。 而nhi 作tác 斯tư 論luận 。 不bất 應ưng 責trách 其kỳ 所sở 以dĩ 。 有hữu 說thuyết 。 不bất 應ưng 問vấn 。 彼bỉ 尊tôn 者giả 以dĩ 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 彼bỉ 根căn 契Khế 經Kinh 是thị 此thử 論luận 根căn 本bổn 。 依y 彼bỉ 經kinh 造tạo 論luận 不bất 可khả 責trách 其kỳ 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 彼bỉ 尊tôn 者giả 於ư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 不bất 能năng 少thiểu 減giảm 說thuyết 二nhị 十thập 一nhất 。 不bất 能năng 少thiểu 增tăng 說thuyết 二nhị 十thập 三tam 。 以dĩ 佛Phật 所sở 說thuyết 無vô 增tăng 減giảm 故cố 。 不bất 可khả 增tăng 減giảm 。 如như 不bất 可khả 增tăng 減giảm 。 不bất 可khả 多đa 少thiểu 。 不bất 可khả 損tổn 益ích 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 佛Phật 所sở 說thuyết 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 不bất 可khả 於ư 中trung 作tác 量lượng 邊biên 故cố 。 無vô 量lượng 者giả 義nghĩa 難nan 測trắc 故cố 。 無vô 邊biên 者giả 文văn 難nan 知tri 故cố 。 譬thí 如như 大đại 海hải 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 無vô 量lượng 者giả 深thâm 。 無vô 邊biên 者giả 廣quảng 。 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。 雖tuy 百bách 千thiên 俱câu 胝chi 那na 庾dữu 多đa 數số 。 如như 舍Xá 利Lợi 子Tử 等đẳng 。 諸chư 大đại 論luận 師sư 。 於ư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 二nhị 句cú 文văn 義nghĩa 。 造tạo 百bách 千thiên 論luận 。 分phân 別biệt 解giải 釋thích 。 盡tận 其kỳ 覺giác 性tánh 。 不bất 得đắc 邊biên 際tế 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 責trách 彼bỉ 尊tôn 者giả 。 問vấn 置trí 彼bỉ 尊tôn 者giả 。 世Thế 尊Tôn 何hà 故cố 。 說thuyết 此thử 契Khế 經Kinh 。 答đáp 觀quán 所sở 化hóa 者giả 應ưng 聞văn 此thử 法pháp 。 得đắc 饒nhiêu 益ích 故cố 。
復phục 次thứ 此thử 經Kinh 有hữu 別biệt 緣duyên 起khởi 。 謂vị 有hữu 梵Phạm 志Chí 名danh 曰viết 生sanh 聞văn 。 來lai 詣nghệ 佛Phật 所sở 歡hoan 喜hỷ 。 問vấn 訊tấn 。 在tại 一nhất 面diện 坐tọa 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 施thi 設thiết 幾kỷ 根căn 攝nhiếp 諸chư 根căn 盡tận 。
佛Phật 言ngôn 。
我ngã 說thuyết 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 攝nhiếp 諸chư 根căn 盡tận 。 若nhược 有hữu 遮già 此thử 更cánh 說thuyết 餘dư 根căn 。 當đương 知tri 彼bỉ 說thuyết 有hữu 言ngôn 無vô 義nghĩa 。 若nhược 還hoàn 問vấn 彼bỉ 反phản 生sanh 愚ngu 惑hoặc 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 非phi 其kỳ 境cảnh 故cố 由do 梵Phạm 志Chí 問vấn 。 說thuyết 此thử 契Khế 經Kinh 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 徵trưng 佛Phật 說thuyết 意ý 。 問vấn 置trí 佛Phật 說thuyết 意ý 。 梵Phạm 志Chí 何hà 故cố 但đãn 問vấn 諸chư 根căn 。 不bất 問vấn 蘊uẩn 界giới 處xứ 等đẳng 。 答đáp 隨tùy 彼bỉ 所sở 疑nghi 而nhi 問vấn 。 不bất 應ưng 為vi 責trách 。 或hoặc 彼bỉ 梵Phạm 志Chí 性tánh 善thiện 尋tầm 思tư 。 隨tùy 有hữu 所sở 聞văn 憙hí 便tiện 歷lịch 問vấn 。 為vi 知tri 根căn 義nghĩa 周chu 遍biến 遊du 歷lịch 。 九cửu 十thập 六lục 道đạo 問vấn 諸chư 根căn 量lượng 。 如như 離ly 繫hệ 者giả 施thi 設thiết 一nhất 根căn 所sở 謂vị 命mạng 根căn 遍biến 內nội 外ngoại 物vật 。 故cố 彼bỉ 立lập 制chế 不bất 飲ẩm 冷lãnh 水thủy 。 不bất 斷đoạn 生sanh 草thảo 。 以dĩ 有hữu 命mạng 故cố 。 問vấn 諸chư 外ngoại 道đạo 於ư 外ngoại 物vật 中trung 。 執chấp 有hữu 何hà 根căn 名danh 有hữu 根căn 法pháp 。 答đáp 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 執chấp 有hữu 意ý 根căn 。 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 執chấp 有hữu 命mạng 根căn 。 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 執chấp 有hữu 二nhị 根căn 。 由do 意ý 根căn 故cố 名danh 有hữu 根căn 法pháp 。 由do 命mạng 根căn 故cố 名danh 有hữu 命mạng 法pháp 。 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 執chấp 有hữu 二nhị 根căn 。 謂vị 業nghiệp 與dữ 意ý 隨tùy 應ứng 當đương 說thuyết 。 又hựu 如như 外ngoại 道đạo 波ba 羅la 設thiết 利lợi 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 。 耳nhĩ 不bất 聞văn 聲thanh 。 名danh 聖thánh 修tu 根căn 。 問vấn 何hà 故cố 彼bỉ 名danh 波ba 羅la 設thiết 利lợi 。 答đáp 是thị 所sở 立lập 名danh 不bất 應ưng 問vấn 立lập 名danh 所sở 以dĩ 。 名danh 隨tùy 假giả 立lập 不bất 必tất 皆giai 有hữu 實thật 義nghĩa 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 是thị 彼bỉ 姓tánh 。 謂vị 婆Bà 羅La 門Môn 。 有hữu 姓tánh 憍kiêu 蹉sa 。 有hữu 姓tánh 筏phiệt 蹉sa 。 有hữu 姓tánh 扇thiên/phiến 祑thất 略lược 。 有hữu 姓tánh 憍kiêu 陳trần 那na 。 有hữu 姓tánh 婆bà 羅la 墮đọa 闍xà 。 有hữu 姓tánh 波ba 羅la 設thiết 利lợi 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 是thị 雜tạp 種chủng 。 謂vị 從tùng 剎sát 帝đế 利lợi 婆Bà 羅La 門Môn 生sanh 。 名danh 波ba 羅la 設thiết 利lợi 。 如như 從tùng 驢lư 馬mã 所sở 生sanh 名danh 騾loa 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 此thử 是thị 彼bỉ 姓tánh 。 彼bỉ 有hữu 弟đệ 子tử 名danh 嗢ốt 怛đát 羅la 。 曾tằng 於ư 一nhất 時thời 。 來lai 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 歡hoan 喜hỷ 問vấn 訊tấn 。 在tại 一nhất 面diện 坐tọa 。 佛Phật 時thời 告cáo 曰viết 。 汝nhữ 師sư 波ba 羅la 設thiết 利lợi 。 為vì 汝nhữ 等đẳng 說thuyết 。 修tu 根căn 法pháp 耶da 。 嗢ốt 怛đát 羅la 言ngôn 。 我ngã 師sư 曾tằng 說thuyết 。 佛Phật 問vấn 云vân 何hà 。 彼bỉ 云vân 。 我ngã 師sư 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 眼nhãn 不bất 見kiến 色sắc 。 耳nhĩ 不bất 聞văn 聲thanh 。 名danh 聖thánh 修tu 根căn 。 無vô 所sở 取thủ 故cố 。 佛Phật 即tức 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 盲manh 者giả 應ưng 名danh 聖thánh 修tu 根căn 不bất 見kiến 色sắc 故cố 。
時thời 阿A 難Nan 陀Đà 佛Phật 邊biên 侍thị 立lập 。 為vi 佛Phật 搖dao 扇thiên/phiến 。 尋tầm 亦diệc 難nạn/nan 言ngôn 。 聾lung 者giả 亦diệc 應ưng 名danh 聖thánh 修tu 根căn 。 不bất 聞văn 聲thanh 故cố 。 問vấn 設thiết 有hữu 外ngoại 道đạo 。 百bách 千thiên 俱câu 胝chi 那na 庾dữu 多đa 數số 。 智trí 慧tuệ 辯biện 才tài 。 如như 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 佛Phật 皆giai 能năng 伏phục 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 作tác 初sơ 難nạn/nan 已dĩ 。 尊tôn 者giả 慶khánh 喜hỷ 作tác 第đệ 二nhị 難nạn/nan 。 世Thế 尊Tôn 何hà 故cố 。 而nhi 不bất 遮già 止chỉ 。 答đáp 佛Phật 觀quán 慶khánh 喜hỷ 咽yết 喉hầu 有hữu 相tương/tướng 。 知tri 欲dục 設thiết 難nạn/nan 故cố 便tiện 自tự 止chỉ 。 以dĩ 佛Phật 昔tích 在tại 。 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 精tinh 懃cần 修tu 習tập 菩Bồ 薩Tát 行hành 時thời 。 尚thượng 不bất 斷đoạn 他tha 所sở 有hữu 才tài 辯biện 。 乃nãi 至chí 弟đệ 子tử 亦diệc 不bất 遮già 遏át 。 況huống 今kim 成thành 佛Phật 。 斷đoạn 他tha 辯biện 才tài 。 又hựu 佛Phật 了liễu 知tri 若nhược 自tự 所sở 說thuyết 。 若nhược 慶khánh 喜hỷ 說thuyết 。 平bình 等đẳng 無vô 異dị 。 無vô 有hữu 增tăng 減giảm 。 故cố 不bất 遮già 止chỉ 。 又hựu 顯hiển 師sư 與dữ 弟đệ 子tử 俱câu 能năng 摧tồi 伏phục 他tha 故cố 。 若nhược 師sư 弟đệ 子tử 俱câu 能năng 伏phục 者giả 。 乃nãi 名danh 善thiện 伏phục 故cố 不bất 遮già 制chế 。 又hựu 欲dục 令linh 彼bỉ 。 無vô 餘dư 言ngôn 故cố 。 謂vị 若nhược 世Thế 尊Tôn 作tác 第đệ 一nhất 難nạn/nan 。 慶khánh 喜hỷ 不bất 作tác 第đệ 二nhị 難nạn/nan 者giả 。 則tắc 彼bỉ 外ngoại 道đạo 還hoàn 自tự 眾chúng 中trung 。 以dĩ 餘dư 慢mạn 心tâm 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 雖tuy 為vi 彼bỉ 師sư 所sở 伏phục 而nhi 非phi 弟đệ 子tử 。 彼bỉ 雖tuy 能năng 伏phục 我ngã 等đẳng 而nhi 非phi 我ngã 師sư 。 若nhược 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 作tác 第đệ 一nhất 難nạn/nan 。 慶khánh 喜hỷ 復phục 作tác 第đệ 二nhị 難nạn/nan 者giả 。 則tắc 彼bỉ 永vĩnh 捨xả 。 憍kiêu 慢mạn 之chi 心tâm 。 弟đệ 子tử 尚thượng 能năng 摧tồi 伏phục 我ngã 等đẳng 何hà 況huống 彼bỉ 師sư 。 設thiết 我ngã 師sư 來lai 亦diệc 不bất 能năng 對đối 。 何hà 況huống 我ngã 等đẳng 。 又hựu 欲dục 滿mãn 彼bỉ 梵Phạm 志Chí 意ý 故cố 。 彼bỉ 作tác 是thị 念niệm 。 喬kiều 答đáp 摩ma 尊tôn 諸chư 力lực 士sĩ 中trung 。 為vi 無vô 有hữu 上thượng 。 能năng 伏phục 能năng 破phá 一nhất 切thiết 。 論luận 者giả 而nhi 無vô 屈khuất 撓nạo 。 諸chư 論luận 師sư 中trung 最tối 為vi 尊tôn 勝thắng 。 往vãng 昔tích 所sở 有hữu 。 諸chư 大đại 論luận 師sư 。 尚thượng 無vô 能năng 對đối 。 何hà 況huống 我ngã 等đẳng 。 若nhược 彼bỉ 弟đệ 子tử 與dữ 我ngã 談đàm 論luận 。 我ngã 當đương 酬thù 對đối 豈khởi 不bất 宜nghi 哉tai 。 佛Phật 一nhất 切thiết 時thời 滿mãn 所sở 化hóa 意ý 。 如như 其kỳ 所sở 念niệm 。 而nhi 汲cấp 引dẫn 之chi 。 故cố 不bất 遮già 止chỉ 慶khánh 喜hỷ 所sở 難nạn/nan 。
復phục 次thứ 佛Phật 以dĩ 慶khánh 喜hỷ 為vi 證chứng 義nghĩa 人nhân 。 故cố 彼bỉ 外ngoại 道đạo 眾chúng 。 信tín 重trọng/trùng 慶khánh 喜hỷ 。 以dĩ 彼bỉ 尊tôn 者giả 。 形hình 貌mạo 端đoan 嚴nghiêm 。 善thiện 知tri 因nhân 陀đà 羅la 聲thanh 明minh 論luận 故cố 。 佛Phật 意ý 令linh 彼bỉ 問vấn 所sở 信tín 人nhân 。 自tự 驗nghiệm 師sư 宗tông 應ưng 正chánh 理lý 不phủ 。 慶khánh 喜hỷ 時thời 說thuyết 故cố 佛Phật 不bất 止chỉ 。
復phục 次thứ 欲dục 顯hiển 世Thế 尊Tôn 無vô 勝thắng 己kỷ 慮lự 故cố 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 慮lự 弟đệ 子tử 中trung 有hữu 勝thắng 己kỷ 故cố 。 遮già 其kỳ 言ngôn 辯biện 佛Phật 無vô 是thị 事sự 。 設thiết 有hữu 弟đệ 子tử 百bách 千thiên 俱câu 胝chi 那na 庾dữu 多đa 數số 。 辯biện 才tài 智trí 慧tuệ 。 如như 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 亦diệc 無vô 問vấn 難nạn/nan 與dữ 佛Phật 等đẳng 者giả 。 況huống 能năng 勝thắng 佛Phật 。
復phục 次thứ 欲dục 顯hiển 己kỷ 斷đoạn 法pháp 慳san 垢cấu 故cố 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 不bất 許hứa 弟đệ 子tử 與dữ 他tha 論luận 難nạn/nan 。 勿vật 彼bỉ 由do 斯tư 多đa 獲hoạch 名danh 譽dự 恭cung 敬kính 利lợi 養dưỡng 。 佛Phật 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 假giả 使sử 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 皆giai 得đắc 。 無vô 邊biên 名danh 利lợi 。 佛Phật 無vô 一nhất 毫hào 終chung 無vô 嫉tật 妬đố 。 是thị 故cố 不bất 止chỉ 慶khánh 喜hỷ 所sở 說thuyết 。
復phục 次thứ 欲dục 顯hiển 弟đệ 子tử 亦diệc 勝thắng 他tha 故cố 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 恐khủng 己kỷ 門môn 徒đồ 與dữ 他tha 論luận 難nạn/nan 墮đọa 負phụ 受thọ 辱nhục 。 世Thế 尊Tôn 弟đệ 子tử 。 無vô 不bất 勝thắng 他tha 。 若nhược 論luận 難nan 時thời 益ích 更cánh 光quang 揚dương 如Như 來Lai 。 正Chánh 法Pháp 故cố 不bất 遮già 制chế 。
復phục 次thứ 為vì 欲dục 顯hiển 示thị 。 善thiện 說thuyết 法Pháp 中trung 文văn 義nghĩa 滿mãn 足túc 無vô 異dị 見kiến 故cố 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 惡ác 說thuyết 法Pháp 中trung 。 文văn 義nghĩa 乖quai 違vi 師sư 徒đồ 見kiến 異dị 。 隨tùy 有hữu 所sở 立lập 所sở 說thuyết 所sở 解giải 。 師sư 與dữ 弟đệ 子tử 。 各các 各các 相tương 違vi 。 佛Phật 正Chánh 法Pháp 中trung 無vô 此thử 過quá 失thất 。 隨tùy 有hữu 所sở 立lập 所sở 說thuyết 所sở 解giải 。 弟đệ 子tử 與dữ 師sư 。 皆giai 同đồng 一nhất 味vị 。 由do 此thử 等đẳng 緣duyên 對đối 彼bỉ 外ngoại 道đạo 。 佛Phật 與dữ 慶khánh 喜hỷ 各các 設thiết 一nhất 難nạn/nan 。 問vấn 外ngoại 道đạo 若nhược 許hứa 盲manh 聾lung 之chi 人nhân 。 是thị 聖thánh 修tu 根căn 云vân 何hà 成thành 難nạn/nan 。 答đáp 是thị 為vi 大đại 難nạn/nan 亦diệc 是thị 總tổng 說thuyết 外ngoại 道đạo 過quá 失thất 無vô 能năng 對đối 者giả 謂vị 汝nhữ 若nhược 許hứa 盲manh 聾lung 之chi 人nhân 。 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 聖thánh 修tu 根căn 者giả 。 汝nhữ 等đẳng 何hà 故cố 。 棄khí 捨xả 居cư 家gia 。 晝trú 夜dạ 精tinh 勤cần 。 修tu 諸chư 梵Phạm 行hạnh 。 但đãn 應ưng 毀hủy 壞hoại 眼nhãn 耳nhĩ 二nhị 根căn 。 自tự 可khả 名danh 為vi 聖thánh 修tu 根căn 者giả 。 故cố 前tiền 所sở 說thuyết 是thị 為vi 大đại 難nạn/nan 。 亦diệc 是thị 總tổng 訶ha 。 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 又hựu 勝thắng 論luận 者giả 說thuyết 有hữu 五ngũ 根căn 。 鼻tị 舌thiệt 眼nhãn 身thân 耳nhĩ 根căn 為vi 五ngũ 。 又hựu 數số 論luận 者giả 說thuyết 十thập 一nhất 根căn 。 謂vị 五ngũ 覺giác 根căn 五ngũ 業nghiệp 根căn 意ý 根căn 。 五ngũ 覺giác 根căn 者giả 。 所sở 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 根căn 。 五ngũ 業nghiệp 根căn 者giả 。 謂vị 語ngữ 手thủ 足túc 大đại 小tiểu 便tiện 根căn 。 意ý 者giả 意ý 根căn 。 為vi 第đệ 十thập 一nhất 。 或hoặc 復phục 有hữu 說thuyết 。 百bách 二nhị 十thập 根căn 。 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 各các 二nhị 為vi 六lục 。 舌thiệt 身thân 意ý 命mạng 及cập 五ngũ 受thọ 根căn 。 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 總tổng 為vi 二nhị 十thập 六lục 。 趣thú 各các 二nhị 十thập 為vi 百bách 二nhị 十thập 。 彼bỉ 說thuyết 阿a 素tố 洛lạc 為vi 第đệ 六lục 趣thú 。 有hữu 說thuyết 。 根căn 是thị 主chủ 義nghĩa 。 彼bỉ 外ngoại 道đạo 說thuyết 有hữu 百bách 二nhị 十thập 主chủ 。 如như 天thiên 主chủ 龍long 主chủ 阿a 素tố 洛lạc 主chủ 及cập 人nhân 主chủ 等đẳng 。 要yếu 受thọ 如như 是thị 百bách 二nhị 十thập 處xứ 。 勝thắng 妙diệu 之chi 身thân 。 方phương 得đắc 解giải 脫thoát 。 生sanh 聞văn 梵Phạm 志Chí 聞văn 如như 是thị 等đẳng 。 說thuyết 根căn 不bất 同đồng 轉chuyển 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 不bất 知tri 何hà 者giả 。 是thị 其kỳ 實thật 說thuyết 。 聞văn 釋Thích 氏thị 宮cung 生sanh 一nhất 大đại 子tử 。 具cụ 三tam 十thập 二nhị 。 大đại 丈trượng 夫phu 相tướng 。 八bát 十thập 隨tùy 好hảo 。 身thân 真chân 金kim 色sắc 。 圓viên 光quang 一nhất 尋tầm 。 見kiến 者giả 歡hoan 喜hỷ 。 覩đổ 無vô 厭yếm 足túc 。 捨xả 輪Luân 王Vương 位vị 。 踰du 城thành 出xuất 家gia 。 精tinh 勤cần 修tu 習tập 。 難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 。 證chứng 得đắc 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 知tri 者giả 。 一nhất 切thiết 見kiến 者giả 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 疑nghi 。 網võng 施thí 一nhất 切thiết 決quyết 定định 。 能năng 盡tận 一nhất 切thiết 。 問vấn 難nạn/nan 源nguyên 底để 。 聞văn 已dĩ 即tức 時thời 。 來lai 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 在tại 一nhất 面diện 坐tọa 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 說thuyết 根căn 者giả 多đa 沙Sa 門Môn 說thuyết 幾kỷ 根căn 攝nhiếp 諸chư 根căn 盡tận 。 問vấn 何hà 故cố 梵Phạm 志Chí 不bất 以dĩ 所sở 聞văn 說thuyết 根căn 差sai 別biệt 。 請thỉnh 問vấn 於ư 佛Phật 而nhi 直trực 作tác 此thử 問vấn 耶da 。 答đáp 彼bỉ 有hữu 惡ác 慧tuệ 恐khủng 佛Phật 於ư 他tha 所sở 說thuyết 根căn 中trung 。 擇trạch 善thiện 而nhi 說thuyết 故cố 作tác 總tổng 問vấn 。 佛Phật 依y 彼bỉ 問vấn 答đáp 言ngôn 。 我ngã 說thuyết 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 攝nhiếp 諸chư 根căn 盡tận 。 若nhược 有hữu 遮già 此thử 更cánh 說thuyết 餘dư 根căn 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 非phi 其kỳ 境cảnh 故cố 。 問vấn 世Thế 尊Tôn 何hà 故cố 。 復phục 作tác 是thị 語ngữ 。 若nhược 有hữu 遮già 此thử 更cánh 說thuyết 餘dư 根căn 。 當đương 知tri 彼bỉ 說thuyết 有hữu 言ngôn 無vô 義nghĩa 。 若nhược 還hoàn 問vấn 彼bỉ 反phản 生sanh 迷mê 惑hoặc 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 非phi 其kỳ 境cảnh 故cố 。 答đáp 欲dục 令linh 彼bỉ 知tri 先tiên 所sở 聞văn 一nhất 根căn 。 乃nãi 至chí 百bách 二nhị 十thập 根căn 皆giai 非phi 實thật 故cố 義nghĩa 言ngôn 。 我ngã 是thị 一nhất 切thiết 知tri 者giả 。 一nhất 切thiết 見kiến 者giả 。 尚thượng 不bất 能năng 於ư 二nhị 十thập 二nhị 根căn 中trung 。 減giảm 一nhất 根căn 說thuyết 二nhị 十thập 一nhất 。 增tăng 一nhất 根căn 說thuyết 二nhị 十thập 三tam 。 況huống 諸chư 外ngoại 道đạo 。 僻tích 見kiến 無vô 知tri 於ư 諸chư 根căn 中trung 。 有hữu 能năng 增tăng 減giảm 。 說thuyết 一nhất 乃nãi 至chí 百bách 二nhị 十thập 耶da 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 彼bỉ 來lai 詣nghệ 佛Phật 。 但đãn 問vấn 根căn 義nghĩa 非phi 蘊uẩn 界giới 等đẳng 問vấn 此thử 二nhị 十thập 二nhị 。 根căn 名danh 有hữu 二nhị 十thập 二nhị 。 實thật 體thể 有hữu 幾kỷ 。 答đáp 對đối 法pháp 者giả 言ngôn 。 名danh 二nhị 十thập 二nhị 。 實thật 體thể 十thập 七thất 。 於ư 中trung 男nam 女nữ 三tam 無vô 漏lậu 根căn 無vô 別biệt 體thể 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 男nam 女nữ 根căn 無vô 別biệt 體thể 耶da 。 答đáp 此thử 二nhị 即tức 是thị 身thân 根căn 攝nhiếp 故cố 。 如như 說thuyết 女nữ 根căn 云vân 何hà 。 謂vị 身thân 根căn 少thiểu 分phần 。 男nam 根căn 云vân 何hà 。 謂vị 身thân 根căn 少thiểu 分phần 。 問vấn 何hà 故cố 三tam 無vô 漏lậu 根căn 亦diệc 無vô 別biệt 體thể 。 答đáp 此thử 三tam 即tức 是thị 九cửu 根căn 攝nhiếp 故cố 。 九cửu 謂vị 意ý 根căn 。 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 捨xả 根căn 。 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 此thử 九cửu 根căn 有hữu 位vị 名danh 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 有hữu 位vị 名danh 已dĩ 知tri 根căn 。 有hữu 位vị 名danh 具cụ 知tri 根căn 。 即tức 見kiến 道đạo 位vị 。 修tu 道Đạo 位vị 。 無Vô 學Học 道đạo 位vị 。 如như 次thứ 應ưng 知tri 。 又hựu 在tại 隨tùy 信tín 隨tùy 法pháp 行hành 相tương 續tục 中trung 。 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 在tại 信tín 解giải 見kiến 至chí 身thân 證chứng 相tương 續tục 中trung 。 名danh 已dĩ 知tri 根căn 。 在tại 慧tuệ 解giải 脫thoát 俱câu 解giải 脫thoát 相tương 續tục 中trung 。 名danh 具cụ 知tri 根căn 。 九cửu 根căn 聚tụ 集tập 隨tùy 位vị 說thuyết 三tam 故cố 無vô 別biệt 體thể 。 由do 此thử 故cố 說thuyết 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 名danh 二nhị 十thập 二nhị 實thật 體thể 十thập 七thất 。 尊tôn 者giả 法pháp 救cứu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 名danh 二nhị 十thập 二nhị 。 實thật 體thể 十thập 四tứ 。 謂vị 即tức 前tiền 五ngũ 及cập 命mạng 捨xả 定định 無vô 別biệt 實thật 體thể 故cố 。 彼bỉ 說thuyết 問vấn 何hà 故cố 命mạng 根căn 無vô 實thật 體thể 。 答đáp 命mạng 根căn 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 彼bỉ 說thuyết 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 蘊uẩn 無vô 實thật 體thể 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 復phục 說thuyết 。 捨xả 根căn 無vô 別biệt 體thể 。 答đáp 彼bỉ 說thuyết 離ly 苦khổ 樂lạc 受thọ 無vô 別biệt 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 所sở 有hữu 受thọ 。 或hoặc 樂nhạo/nhạc/lạc 或hoặc 苦khổ 若nhược 非phi 苦khổ 樂lạc 。 云vân 何hà 名danh 受thọ 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 經kinh 說thuyết 三tam 受thọ 當đương 云vân 何hà 通thông 。 答đáp 彼bỉ 作tác 是thị 說thuyết 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 苦khổ 受thọ 有hữu 上thượng 。 有hữu 下hạ 有hữu 利lợi 有hữu 鈍độn 。 有hữu 躁táo 有hữu 靜tĩnh 。 諸chư 上thượng 利lợi 躁táo 者giả 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 苦khổ 受thọ 。 諸chư 下hạ 鈍độn 靜tĩnh 者giả 名danh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 此thử 體thể 不bất 定định 如như 疑nghi 而nhi 轉chuyển 。 問vấn 何hà 故cố 彼bỉ 說thuyết 定định 根căn 亦diệc 無vô 別biệt 體thể 。 答đáp 彼bỉ 說thuyết 離ly 心tâm 無vô 定định 體thể 故cố 。 如như 說thuyết 定định 云vân 何hà 。 謂vị 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 由do 此thử 諸chư 根căn 名danh 二nhị 十thập 二nhị 。 實thật 體thể 十thập 四tứ 。 尊tôn 者giả 覺giác 天thiên 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 名danh 二nhị 十thập 二nhị 。 實thật 體thể 唯duy 一nhất 。 所sở 謂vị 意ý 根căn 。 彼bỉ 作tác 是thị 說thuyết 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 有hữu 二nhị 自tự 性tánh 。 一nhất 大đại 種chủng 。 二nhị 心tâm 。 離ly 大đại 種chủng 無vô 所sở 造tạo 色sắc 。 離ly 心tâm 無vô 心tâm 所sở 。 諸chư 色sắc 皆giai 是thị 大đại 種chủng 差sai 別biệt 。 無vô 色sắc 皆giai 是thị 心tâm 之chi 差sai 別biệt 。 由do 此thử 義nghĩa 故cố 。 實thật 根căn 唯duy 一nhất 。 如như 實thật 義nghĩa 者giả 。 應ưng 如như 初sơ 說thuyết 名danh 二nhị 十thập 二nhị 。 實thật 體thể 十thập 七thất 如như 名danh 體thể 。 如như 是thị 。 名danh 施thi 設thiết 體thể 施thi 設thiết 。 名danh 異dị 相tướng 體thể 異dị 相tướng 。 名danh 異dị 性tánh 體thể 異dị 性tánh 。 名danh 別biệt 性tánh 體thể 別biệt 性tánh 。 名danh 分phân 別biệt 體thể 分phân 別biệt 。 名danh 覺giác 悟ngộ 體thể 覺giác 悟ngộ 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 名danh 諸chư 根căn 自tự 性tánh 。 我ngã 物vật 性tánh 相tướng 自tự 體thể 已dĩ 說thuyết 自tự 性tánh 當đương 說thuyết 所sở 以dĩ 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 根căn 。 根căn 是thị 何hà 義nghĩa 。 答đáp 增tăng 上thượng 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 。 明minh 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 。 現hiện 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 。 憙hí 觀quán 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 。 端đoan 嚴nghiêm 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 。 最tối 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 。 勝thắng 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 。 主chủ 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 。 問vấn 若nhược 增tăng 上thượng 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 者giả 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 展triển 轉chuyển 增tăng 上thượng 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 於ư 有hữu 為vi 增tăng 上thượng 。 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 應ưng 立lập 根căn 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 立lập 二nhị 十thập 二nhị 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 言ngôn 。 佛Phật 於ư 諸chư 法pháp 了liễu 達đạt 究cứu 竟cánh 。 善thiện 知tri 諸chư 法pháp 體thể 相tướng 勢thế 用dụng 。 餘dư 不bất 能năng 知tri 。 若nhược 法pháp 有hữu 根căn 相tướng 者giả 立lập 根căn 。 無vô 者giả 不bất 立lập 不bất 應ưng 責trách 問vấn 。 有hữu 說thuyết 。 增tăng 上thượng 緣duyên 有hữu 下hạ 有hữu 上thượng 有hữu 劣liệt 有hữu 勝thắng 。 上thượng 勝thắng 立lập 根căn 。 下hạ 劣liệt 不bất 立lập 。 有hữu 說thuyết 。 雖tuy 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 有hữu 增tăng 上thượng 緣duyên 義nghĩa 。 而nhi 非phi 皆giai 有hữu 增tăng 上thượng 明minh 現hiện 。 乃nãi 至chí 主chủ 義nghĩa 。 如như 二nhị 十thập 二nhị 根căn 者giả 。 如như 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 雖tuy 皆giai 互hỗ 有hữu 增tăng 上thượng 緣duyên 義nghĩa 。 而nhi 有hữu 勝thắng 者giả 。 如như 鬼quỷ 界giới 中trung 琰diêm 摩ma 王vương 勝thắng 。 傍bàng 生sanh 趣thú 中trung 師sư 子tử 王vương 勝thắng 。 村thôn 中trung 主chủ 勝thắng 。 國quốc 中trung 王vương 勝thắng 。 四tứ 大đại 洲châu 中trung 。 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 勝thắng 。 於ư 欲dục 界giới 中trung 。 自tự 在tại 天thiên 勝thắng 。 千thiên 世thế 界giới 中trung 。 梵Phạm 王Vương 為vi 勝thắng 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 佛Phật 為vi 最tối 勝thắng 。 佛Phật 於ư 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 類loại 中trung 。 獨độc 稱xưng 法Pháp 王Vương 無vô 倫luân 匹thất 故cố 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 雖tuy 皆giai 是thị 增tăng 上thượng 緣duyên 。 而nhi 非phi 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 增tăng 上thượng 。 乃nãi 至chí 主chủ 義nghĩa 。 如như 二nhị 十thập 二nhị 根căn 者giả 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 此thử 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。
問vấn 若nhược 增tăng 上thượng 義nghĩa 是thị 根căn 義nghĩa 者giả 。 誰thùy 於ư 何hà 增tăng 上thượng 。 答đáp 眼nhãn 根căn 於ư 四tứ 處xứ 增tăng 上thượng 。 一nhất 莊trang 嚴nghiêm 自tự 身thân 。 二nhị 導đạo 養dưỡng 自tự 身thân 。 三tam 為vi 識thức 等đẳng 依y 。 四tứ 作tác 不bất 共cộng 事sự 。 莊trang 嚴nghiêm 自tự 身thân 者giả 。 雖tuy 有hữu 妙diệu 身thân 支chi 分phần/phân 具cụ 足túc 。 眼nhãn 根căn 若nhược 缺khuyết 人nhân 不bất 喜hỷ 觀quán 。 故cố 於ư 嚴nghiêm 身thân 此thử 為vi 增tăng 上thượng 。 導đạo 養dưỡng 自tự 身thân 者giả 。 由do 眼nhãn 根căn 故cố 見kiến 好hảo 惡ác 色sắc 。 捨xả 危nguy 就tựu 安an 令linh 身thân 久cửu 住trụ 。 為vi 識thức 等đẳng 依y 者giả 。 眼nhãn 識thức 及cập 相tương 應ứng 法pháp 依y 此thử 而nhi 生sanh 。 作tác 不bất 共cộng 事sự 者giả 。 唯duy 眼nhãn 根căn 見kiến 色sắc 非phi 餘dư 根căn 。 耳nhĩ 根căn 於ư 四tứ 處xứ 增tăng 上thượng 。 一nhất 莊trang 嚴nghiêm 自tự 身thân 。 二nhị 導đạo 養dưỡng 自tự 身thân 。 三tam 為vi 識thức 等đẳng 依y 。 四tứ 作tác 不bất 共cộng 事sự 。 莊trang 嚴nghiêm 自tự 身thân 者giả 。 雖tuy 有hữu 妙diệu 身thân 支chi 分phần/phân 具cụ 足túc 。 耳nhĩ 根căn 若nhược 缺khuyết 人nhân 不bất 憙hí 觀quán 。 故cố 於ư 嚴nghiêm 身thân 此thử 為vi 增tăng 上thượng 。 導đạo 養dưỡng 自tự 身thân 者giả 。 由do 耳nhĩ 根căn 故cố 聞văn 好hảo 惡ác 聲thanh 。 捨xả 危nguy 就tựu 安an 令linh 身thân 久cửu 住trụ 。 為vi 識thức 等đẳng 依y 者giả 。 耳nhĩ 識thức 及cập 相tương 應ứng 法pháp 依y 此thử 而nhi 生sanh 。 作tác 不bất 共cộng 事sự 者giả 。 唯duy 耳nhĩ 根căn 聞văn 聲thanh 非phi 餘dư 根căn 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 眼nhãn 根căn 導đạo 養dưỡng 生sanh 身thân 為vi 勝thắng 。 耳nhĩ 根căn 導đạo 養dưỡng 法Pháp 身thân 為vi 勝thắng 。 如như 說thuyết 。
譬thí 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 能năng 避tị 現hiện 嶮hiểm 難nạn 。
世thế 有hữu 聰thông 明minh 者giả 。 能năng 離ly 當đương 苦khổ 惡ác 。
多đa 聞văn 能năng 知tri 法pháp 。 多đa 聞văn 能năng 離ly 罪tội 。
多đa 聞văn 捨xả 無vô 義nghĩa 。 多đa 聞văn 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 俱câu 能năng 導đạo 養dưỡng 。 生sanh 身thân 法Pháp 身thân 。 導đạo 養dưỡng 生sanh 身thân 如như 前tiền 說thuyết 。 導đạo 養dưỡng 法Pháp 身thân 者giả 。 由do 眼nhãn 根căn 故cố 。 親thân 近cận 善thiện 士sĩ 。 由do 耳nhĩ 根căn 故cố 。 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 由do 此thử 能năng 引dẫn 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 乃nãi 至chí 展triển 轉chuyển 。 證chứng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 經kinh 說thuyết 。 梵Phạm 壽thọ 梵Phạm 志Chí 勿vật 壞hoại 二nhị 根căn 。 謂vị 眼nhãn 與dữ 耳nhĩ 。 問vấn 何hà 故cố 於ư 諸chư 根căn 聚tụ 中trung 。 但đãn 說thuyết 勿vật 壞hoại 二nhị 根căn 耶da 。 答đáp 由do 眼nhãn 耳nhĩ 根căn 。 佛Phật 出xuất 世thế 時thời 。 為vi 路lộ 為vi 門môn 趣thú 入nhập 佛Phật 法Pháp 。 又hựu 由do 眼nhãn 耳nhĩ 遇ngộ 佛Phật 便tiện 能năng 比tỉ 知tri 是thị 佛Phật 。 如như 說thuyết 苾Bật 芻Sô 。 汝nhữ 若nhược 不bất 能năng 。 知tri 佛Phật 心tâm 者giả 。 應ưng 二nhị 處xứ 求cầu 。 一nhất 所sở 聞văn 。 二nhị 所sở 見kiến 。 由do 此thử 偏thiên 說thuyết 勿vật 壞hoại 二nhị 根căn 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 根căn 皆giai 於ư 四tứ 處xứ 增tăng 上thượng 。 一nhất 莊trang 嚴nghiêm 自tự 身thân 。 二nhị 導đạo 養dưỡng 自tự 身thân 。 三tam 為vi 識thức 等đẳng 依y 。 四tứ 作tác 不bất 共cộng 事sự 。 莊trang 嚴nghiêm 自tự 身thân 者giả 。 雖tuy 有hữu 妙diệu 身thân 支chi 分phần/phân 具cụ 足túc 。 三tam 根căn 隨tùy 缺khuyết 人nhân 不bất 憙hí 觀quán 。 導đạo 養dưỡng 自tự 身thân 者giả 。 由do 此thử 三tam 根căn 受thọ 用dụng 段đoạn 食thực 令linh 身thân 久cửu 住trụ 。 以dĩ 段đoạn 食thực 是thị 香hương 味vị 觸xúc 故cố 。 為vi 識thức 等đẳng 依y 者giả 。 鼻tị 識thức 及cập 相tương 應ứng 法pháp 依y 鼻tị 根căn 生sanh 。 舌thiệt 識thức 及cập 相tương 應ứng 法pháp 依y 舌thiệt 根căn 生sanh 。 身thân 識thức 及cập 相tương 應ứng 法pháp 依y 身thân 根căn 生sanh 。 作tác 不bất 共cộng 事sự 者giả 。 唯duy 鼻tị 能năng 嗅khứu 。 唯duy 舌thiệt 能năng 嘗thường 。 唯duy 身thân 覺giác 觸xúc 。 各các 非phi 餘dư 根căn 。 意ý 根căn 於ư 二nhị 處xứ 增tăng 上thượng 。 一nhất 能năng 續tục 後hậu 有hữu 。 二nhị 自tự 在tại 隨tùy 轉chuyển 。 能năng 續tục 後hậu 有hữu 者giả 。 如như 說thuyết 識thức 若nhược 不bất 託thác 母mẫu 胎thai 名danh 色sắc 得đắc 成thành 羯yết 邏la 藍lam 不phủ 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 自tự 在tại 隨tùy 轉chuyển 者giả 。 如như 說thuyết 。
世thế 間gian 心tâm 所sở 引dẫn 。 亦diệc 為vi 心tâm 所sở 勞lao 。
心tâm 若nhược 於ư 彼bỉ 生sanh 。 皆giai 自tự 在tại 隨tùy 轉chuyển 。
有hữu 說thuyết 。 意ý 根căn 於ư 染nhiễm 淨tịnh 品phẩm 增tăng 上thượng 。 如như 說thuyết 心tâm 雜tạp 染nhiễm 故cố 有hữu 情tình 雜tạp 染nhiễm 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 有hữu 情tình 清thanh 淨tịnh 。 男nam 女nữ 二nhị 根căn 。 於ư 二nhị 處xứ 增tăng 上thượng 。 一nhất 有hữu 情tình 異dị 。 二nhị 分phần 別biệt 異dị 。 有hữu 情tình 異dị 者giả 。 由do 此thử 二nhị 根căn 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 男nam 女nữ 類loại 別biệt 分phân 別biệt 異dị 者giả 。 由do 此thử 二nhị 根căn 形hình 相tướng 言ngôn 音âm 乳nhũ 房phòng 等đẳng 別biệt 。 謂vị 劫kiếp 初sơ 時thời 無vô 女nữ 男nam 差sai 別biệt 。 後hậu 於ư 是thị 處xứ 少thiểu 造tạo 色sắc 生sanh 。 便tiện 有hữu 男nam 女nữ 體thể 類loại 狀trạng 貌mạo 。 顯hiển 形hình 言ngôn 音âm 衣y 著trước 飲ẩm 食thực 受thọ 用dụng 差sai 別biệt 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 二nhị 於ư 染nhiễm 淨tịnh 品phẩm 增tăng 上thượng 。 於ư 染nhiễm 勝thắng 者giả 。 非phi 於ư 婬dâm 欲dục 此thử 無vô 疑nghi 故cố 。 但đãn 由do 此thử 二nhị 若nhược 壞hoại 若nhược 闕khuyết 。 於ư 不bất 律luật 儀nghi 。 五ngũ 無vô 間gián 業nghiệp 。 不bất 能năng 受thọ 作tác 。 亦diệc 復phục 不bất 能năng 。 斷đoạn 諸chư 善thiện 根căn 。 於ư 淨tịnh 勝thắng 者giả 。 此thử 男nam 女nữ 根căn 若nhược 壞hoại 若nhược 闕khuyết 。 便tiện 不bất 能năng 起khởi 一nhất 切thiết 律luật 儀nghi 。 亦diệc 復phục 不bất 能năng 。 離ly 三tam 界giới 染nhiễm 。 不bất 能năng 種chúng 植thực 三tam 乘thừa 種chủng 子tử 。 命mạng 根căn 於ư 二nhị 處xứ 增tăng 上thượng 。 一nhất 令linh 說thuyết 有hữu 根căn 。 二nhị 令linh 根căn 不bất 斷đoạn 。 命mạng 根căn 若nhược 在tại 可khả 說thuyết 有hữu 根căn 。 及cập 令linh 諸chư 根căn 相tướng 續tục 住trụ 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 命mạng 根căn 於ư 四tứ 處xứ 勝thắng 。 一nhất 續tục 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 二nhị 持trì 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 三tam 護hộ 養dưỡng 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 四tứ 令linh 眾chúng 同đồng 分phần/phân 不bất 斷đoạn 。 五ngũ 受thọ 根căn 於ư 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 增tăng 上thượng 。 以dĩ 諸chư 有hữu 情tình 由do 受thọ 勢thế 力lực 。 四tứ 方phương 追truy 求cầu 遊du 於ư 鐵thiết 鎖tỏa 。 鉤câu 索sách 嶮hiểm 路lộ 登đăng 山sơn 越việt 谷cốc 。 匍bồ 匐bặc 偃yển 倒đảo 。 或hoặc 入nhập 大đại 海hải 遇ngộ 諸chư 畏úy 難nạn 。 謂vị 波ba 浪lãng 洄hồi 澓phục 室thất 獸thú 摩ma 羅la 。 黑hắc 風phong 旋toàn 風phong 伏phục 山sơn 灘# 磧thích 墮đọa 惡ác 龍long 宮cung 。 邏la 剎sát 娑sa 洲châu 金kim 毘tỳ 羅la 難nạn/nan 盜đạo 賊tặc 難nạn/nan 等đẳng 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 皆giai 因nhân 諸chư 受thọ 。 問vấn 無vô 漏lậu 受thọ 云vân 何hà 於ư 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 增tăng 上thượng 耶da 。 答đáp 初sơ 起khởi 加gia 行hành 及cập 趣thú 入nhập 時thời 。 亦diệc 於ư 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 增tăng 上thượng 。 謂vị 觀quán 行hành 者giả 求cầu 彼bỉ 受thọ 時thời 。 亦diệc 須tu 追truy 求cầu 衣y 食thực 等đẳng 物vật 。 由do 此thử 勢thế 力lực 亦diệc 生sanh 染nhiễm 故cố 。 有hữu 說thuyết 受thọ 於ư 染nhiễm 淨tịnh 俱câu 勝thắng 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 於ư 染nhiễm 勝thắng 者giả 。 如như 說thuyết 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 貪tham 隨tùy 增tăng 。 於ư 淨tịnh 勝thắng 者giả 。 如như 說thuyết 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 心tâm 定định 。 苦khổ 受thọ 於ư 染nhiễm 勝thắng 者giả 。 如như 說thuyết 於ư 苦khổ 受thọ 瞋sân 隨tùy 增tăng 。 於ư 淨tịnh 勝thắng 者giả 。 如như 說thuyết 苦khổ 為vi 信tín 依y 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 於ư 染nhiễm 勝thắng 者giả 。 如như 說thuyết 於ư 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 無vô 明minh 隨tùy 增tăng 。 於ư 淨tịnh 勝thắng 者giả 。 如như 說thuyết 六lục 出xuất 離ly 依y 捨xả 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 於ư 清thanh 淨tịnh 品phẩm 增tăng 上thượng 。 如như 說thuyết 。
信tín 生sanh 能năng 歸quy 趣thú 。 越việt 放phóng 逸dật 流lưu 海hải 。
精tinh 進tấn 能năng 除trừ 苦khổ 。 慧tuệ 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 。
又hựu 說thuyết 我ngã 聖thánh 弟đệ 子tử 具cụ 信tín 。 伊y 師sư 迦ca 能năng 捨xả 不bất 善thiện 修tu 習tập 善thiện 法Pháp 。 又hựu 佛Phật 告cáo 慶khánh 喜hỷ 。 精tinh 進tấn 能năng 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 說thuyết 我ngã 聖thánh 弟đệ 子tử 具cụ 精tinh 進tấn 力lực 。 捨xả 不bất 善thiện 法pháp 。 修tu 習tập 善thiện 法Pháp 。 又hựu 說thuyết 念niệm 能năng 遍biến 行hành 防phòng 護hộ 一nhất 切thiết 。 我ngã 聖thánh 弟đệ 子tử 具cụ 念niệm 防phòng 護hộ 。 捨xả 不bất 善thiện 法pháp 。 修tu 習tập 善thiện 法Pháp 。 又hựu 說thuyết 定định 是thị 正Chánh 道Đạo 不bất 定định 是thị 邪tà 道đạo 。 定định 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 非phi 不bất 定định 心tâm 。 定định 心tâm 能năng 知tri 諸chư 蘊uẩn 生sanh 滅diệt 。 又hựu 說thuyết 。 我ngã 聖thánh 弟đệ 子tử 具cụ 三tam 定định 鬘man 。 能năng 離ly 不bất 善thiện 修tu 於ư 善thiện 法Pháp 。 又hựu 說thuyết 。
慧tuệ 為vi 世thế 間gian 上thượng 。 能năng 順thuận 趣thú 決quyết 擇trạch 。
能năng 正chánh 知tri 諸chư 法pháp 。 能năng 盡tận 老lão 死tử 苦khổ 。
又hựu 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 慧tuệ 為vi 最tối 上thượng 。 又hựu 說thuyết 。 姊tỷ 妹muội 。 我ngã 聖thánh 弟đệ 子tử 能năng 以dĩ 慧tuệ 刀đao 。 斷đoạn 諸chư 結kết 縛phược 。 隨tùy 眠miên 纏triền 垢cấu 。 又hựu 說thuyết 。 我ngã 聖thánh 弟đệ 子tử 具cụ 慧tuệ 垣viên 牆tường 。 能năng 障chướng 惡ác 法pháp 增tăng 長trưởng 善thiện 法Pháp 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 於ư 未vị 見kiến 諦Đế 而nhi 見kiến 諦Đế 增tăng 上thượng 。 已dĩ 知tri 根căn 。 於ư 已dĩ 見kiến 諦Đế 除trừ 煩phiền 惱não 過quá 增tăng 上thượng 。 具cụ 知tri 根căn 。 於ư 已dĩ 除trừ 煩phiền 惱não 過quá 。 得đắc 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 增tăng 上thượng 。 由do 此thử 各các 各các 於ư 彼bỉ 彼bỉ 處xứ 。 有hữu 增tăng 上thượng 義nghĩa 。 故cố 說thuyết 為vi 根căn 。
尊tôn 者giả 寠# 沙sa 筏phiệt 摩ma 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 唯duy 意ý 一nhất 種chủng 是thị 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 是thị 內nội 是thị 遍biến 有hữu 所sở 緣duyên 故cố 。 是thị 內nội 者giả 。 內nội 處xứ 攝nhiếp 故cố 。 是thị 遍biến 者giả 。 從tùng 無Vô 間Gián 獄Ngục 至chí 有hữu 頂đảnh 故cố 。 有hữu 所sở 緣duyên 者giả 。 緣duyên 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 餘dư 眼nhãn 等đẳng 根căn 不bất 具cụ 斯tư 義nghĩa 。 是thị 故cố 不bất 立lập 為vi 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 謂vị 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 雖tuy 內nội 處xứ 攝nhiếp 。 而nhi 非phi 是thị 遍biến 非phi 有hữu 所sở 緣duyên 。 命mạng 根căn 雖tuy 遍biến 而nhi 非phi 內nội 處xứ 。 亦diệc 非phi 有hữu 緣duyên 。 苦khổ 樂lạc 憂ưu 喜hỷ 。 雖tuy 有hữu 所sở 緣duyên 非phi 遍biến 非phi 內nội 。 捨xả 信tín 等đẳng 五ngũ 雖tuy 遍biến 有hữu 緣duyên 而nhi 非phi 內nội 處xứ 。 三tam 無vô 漏lậu 根căn 如như 九cửu 根căn 說thuyết 。 問vấn 若nhược 唯duy 意ý 是thị 勝thắng 義nghĩa 根căn 者giả 。 餘dư 二nhị 十thập 一nhất 何hà 故cố 名danh 根căn 。 答đáp 彼bỉ 與dữ 意ý 根căn 作tác 所sở 依y 。 作tác 依y 。 作tác 雜tạp 染nhiễm 。 作tác 清thanh 淨tịnh 。 作tác 清thanh 淨tịnh 位vị 。 故cố 亦diệc 名danh 根căn 。 誰thùy 作tác 所sở 依y 。 謂vị 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 。 誰thùy 作tác 依y 。 謂vị 命mạng 根căn 。 誰thùy 作tác 雜tạp 染nhiễm 。 謂vị 五ngũ 受thọ 根căn 。 誰thùy 作tác 清thanh 淨tịnh 。 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 誰thùy 作tác 清thanh 淨tịnh 位vị 等đẳng 三tam 無vô 漏lậu 。 根căn 。 即tức 見kiến 位vị 修tu 位vị 無Vô 學Học 位vị 。 問vấn 何hà 故cố 男nam 女nữ 復phục 得đắc 名danh 根căn 。 答đáp 生sanh 有hữu 情tình 故cố 。 生sanh 欲dục 樂lạc 故cố 。 制chế 煩phiền 惱não 故cố 。 為vi 染nhiễm 依y 故cố 。 生sanh 有hữu 情tình 者giả 。 謂vị 生sanh 胎thai 生sanh 卵noãn 生sanh 有hữu 情tình 。 生sanh 欲dục 樂lạc 者giả 。 謂vị 於ư 是thị 處xứ 初sơ 生sanh 欲dục 樂lạc 後hậu 乃nãi 遍biến 身thân 。 如như 依y 眉mi 間gian 初sơ 生sanh 聖thánh 樂nhạo/nhạc/lạc 後hậu 乃nãi 遍biến 身thân 。 於ư 亦diệc 如như 是thị 制chế 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 此thử 志chí 性tánh 能năng 於ư 暫tạm 時thời 伏phục 諸chư 煩phiền 惱não 。 為vi 染nhiễm 依y 者giả 。 謂vị 染nhiễm 污ô 識thức 及cập 相tương 應ứng 法pháp 此thử 為vi 所sở 依y 。 餘dư 處xứ 身thân 根căn 發phát 三tam 種chủng 識thức 。 此thử 唯duy 發phát 染nhiễm 污ô 識thức 非phi 餘dư 。 發phát 此thử 識thức 時thời 唯duy 作tác 習tập 近cận 意ý 故cố 心tâm 與dữ 貪tham 俱câu 。 尊tôn 者giả 僧Tăng 伽già 筏phiệt 蘇tô 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 唯duy 命mạng 等đẳng 六lục 是thị 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 所sở 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 命mạng 有hữu 情tình 本bổn 故cố 。 問vấn 若nhược 命mạng 等đẳng 六lục 是thị 勝thắng 義nghĩa 根căn 者giả 。 餘dư 十thập 六lục 種chủng 何hà 故cố 名danh 根căn 。 答đáp 與dữ 命mạng 等đẳng 六lục 。 作tác 種chủng 子tử 。 作tác 雜tạp 染nhiễm 。 作tác 清thanh 淨tịnh 。 作tác 清thanh 淨tịnh 位vị 。 故cố 亦diệc 名danh 根căn 。 誰thùy 作tác 種chủng 子tử 。 謂vị 意ý 根căn 。 誰thùy 作tác 雜tạp 染nhiễm 。 謂vị 五ngũ 受thọ 根căn 。 誰thùy 作tác 清thanh 淨tịnh 。 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 誰thùy 作tác 清thanh 淨tịnh 位vị 。 謂vị 三tam 無vô 漏lậu 根căn 即tức 見kiến 位vị 修tu 位vị 無Vô 學Học 位vị 。 問vấn 何hà 故cố 男nam 女nữ 亦diệc 得đắc 名danh 根căn 。 答đáp 欲dục 界giới 有hữu 情tình 欲dục 為vi 種chủng 子tử 。 欲dục 為vi 苗miêu 稼giá 。 此thử 依y 何hà 有hữu 。 謂vị 男nam 女nữ 根căn 。 是thị 故cố 此thử 二nhị 亦diệc 得đắc 名danh 根căn 。
尊tôn 者giả 妙diệu 音âm 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 命mạng 等đẳng 八bát 種chủng 是thị 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 男nam 女nữ 命mạng 有hữu 情tình 本bổn 故cố 。 問vấn 若nhược 命mạng 等đẳng 八bát 是thị 勝thắng 義nghĩa 根căn 者giả 。 餘dư 十thập 四tứ 種chủng 何hà 故cố 名danh 根căn 。 答đáp 與dữ 命mạng 等đẳng 八bát 作tác 種chủng 子tử 。 作tác 雜tạp 染nhiễm 。 作tác 清thanh 淨tịnh 。 作tác 清thanh 淨tịnh 位vị 。 故cố 亦diệc 名danh 根căn 。 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。
問vấn 身thân 根căn 極cực 微vi 遍biến 身thân 等đẳng 有hữu 。 何hà 故cố 此thử 獨độc 名danh 女nữ 男nam 根căn 。 復phục 說thuyết 為vi 顯hiển 。 尊tôn 者giả 世thế 友hữu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 此thử 處xứ 能năng 顯hiển 是thị 男nam 女nữ 故cố 。 名danh 男nam 女nữ 根căn 復phục 說thuyết 為vi 顯hiển 。 問vấn 有hữu 二nhị 形hình 者giả 亦diệc 能năng 顯hiển 耶da 。 答đáp 此thử 不bất 能năng 顯hiển 。 不bất 決quyết 定định 故cố 。 由do 此thử 故cố 說thuyết 非phi 女nữ 非phi 男nam 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 處xứ 生sanh 流lưu 轉chuyển 者giả 還hoàn 滅diệt 者giả 故cố 。 外ngoại 道đạo 六lục 師sư 。 補bổ 刺thứ 拏noa 等đẳng 名danh 流lưu 轉chuyển 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 及cập 與dữ 如Như 來Lai 名danh 還hoàn 滅diệt 者giả 。 尊tôn 者giả 說thuyết 曰viết 。 此thử 處xứ 能năng 生sanh 諸chư 仙tiên 牟Mâu 尼Ni 。 諸chư 聰thông 慧tuệ 者giả 。 善thiện 調điều 伏phục 者giả 。 易dị 共cộng 住trú 者giả 。 故cố 名danh 男nam 女nữ 根căn 。 亦diệc 說thuyết 名danh 顯hiển 。
已dĩ 說thuyết 諸chư 根căn 聰thông 相tương/tướng 所sở 以dĩ 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 一nhất 一nhất 別biệt 相tướng 。 問vấn 眼nhãn 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 若nhược 已dĩ 見kiến 色sắc 。 今kim 見kiến 色sắc 。 當đương 見kiến 色sắc 。 及cập 此thử 所sở 餘dư 。 是thị 名danh 眼nhãn 根căn 。 已dĩ 見kiến 色sắc 者giả 說thuyết 過quá 去khứ 眼nhãn 。 今kim 見kiến 色sắc 者giả 說thuyết 現hiện 在tại 眼nhãn 。 當đương 見kiến 色sắc 者giả 說thuyết 未vị 來lai 眼nhãn 。 此thử 說thuyết 同đồng 分phần/phân 。 及cập 此thử 所sở 餘dư 者giả 說thuyết 彼bỉ 同đồng 分phần/phân 。 眼nhãn 如như 界giới 中trung 廣quảng 說thuyết 。 乃nãi 至chí 意ý 根căn 說thuyết 亦diệc 如như 是thị 。 問vấn 女nữ 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 身thân 根căn 少thiểu 分phần 。 男nam 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 身thân 根căn 少thiểu 分phần 。 命mạng 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 三tam 界giới 壽thọ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 依y 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 觸xúc 所sở 生sanh 身thân 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 。 平bình 等đẳng 受thọ 受thọ 所sở 攝nhiếp 。 是thị 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 。 苦khổ 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 依y 順thuận 苦khổ 觸xúc 所sở 生sanh 身thân 苦khổ 。 不bất 平bình 等đẳng 受thọ 受thọ 所sở 攝nhiếp 是thị 謂vị 苦khổ 根căn 。 喜hỷ 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 依y 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 觸xúc 所sở 生sanh 心tâm 悅duyệt 。 平bình 等đẳng 受thọ 受thọ 所sở 攝nhiếp 。 是thị 謂vị 喜hỷ 根căn 。 憂ưu 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 依y 順thuận 苦khổ 觸xúc 所sở 生sanh 心tâm 慼thích 。 不bất 平bình 等đẳng 受thọ 受thọ 所sở 攝nhiếp 。 是thị 謂vị 憂ưu 根căn 。 捨xả 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 依y 順thuận 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 觸xúc 所sở 生sanh 身thân 心tâm 捨xả 。 非phi 平bình 等đẳng 非phi 不bất 平bình 等đẳng 。 受thọ 受thọ 所sở 攝nhiếp 。 是thị 謂vị 捨xả 根căn 。 信tín 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 於ư 出xuất 離ly 遠viễn 離ly 。 所sở 生sanh 善thiện 法Pháp 。 諸chư 信tín 順thuận 印ấn 可khả 忍nhẫn 受thọ 欲dục 樂lạc 心tâm 清thanh 淨tịnh 性tánh 。 是thị 謂vị 信tín 根căn 。 精tinh 進tấn 念niệm 定định 。 慧tuệ 根căn 如như 文văn 廣quảng 說thuyết 。 問vấn 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 云vân 何hà 。 答đáp 未vị 見kiến 諦Đế 者giả 。 未vị 現hiện 觀quán 者giả 。 諸chư 學học 慧tuệ 慧tuệ 根căn 。 及cập 所sở 有hữu 根căn 。 隨tùy 信tín 隨tùy 法pháp 行hành 。 於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 未vị 現hiện 觀quán 能năng 現hiện 觀quán 。 是thị 謂vị 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 此thử 中trung 於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 未vị 已dĩ 見kiến 故cố 。 名danh 未vị 見kiến 諦Đế 者giả 。 未vị 已dĩ 現hiện 觀quán 故cố 名danh 未vị 現hiện 觀quán 者giả 。 諸chư 學học 慧tuệ 慧tuệ 根căn 者giả 。 此thử 說thuyết 慧tuệ 根căn 及cập 所sở 有hữu 根căn 。 隨tùy 信tín 行hành 隨tùy 法pháp 行hành 於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 未vị 現hiện 觀quán 能năng 現hiện 觀quán 者giả 。 說thuyết 餘dư 八bát 根căn 。 總tổng 此thử 九cửu 根căn 名danh 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 問vấn 此thử 九cửu 根căn 中trung 何hà 故cố 慧tuệ 根căn 再tái 說thuyết 。 別biệt 說thuyết 餘dư 根căn 但đãn 作tác 一nhất 總tổng 說thuyết 耶da 。 答đáp 慧tuệ 名danh 義nghĩa 勝thắng 故cố 。 謂vị 根căn 聚tụ 中trung 慧tuệ 為vi 最tối 勝thắng 。 如như 國quốc 中trung 王vương 勝thắng 。 村thôn 中trung 主chủ 勝thắng 。 餘dư 根căn 不bất 爾nhĩ 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 為vi 導đạo 首thủ 故cố 。 如như 說thuyết 。 苾Bật 芻Sô 。 諸chư 善thiện 法Pháp 生sanh 。 明minh 為vi 導đạo 首thủ 。 明minh 為vi 前tiền 因nhân 。 由do 此thử 引dẫn 生sanh 所sở 有hữu 慚tàm 愧quý 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 具cụ 三tam 現hiện 觀quán 故cố 。 謂vị 慧tuệ 具cụ 三tam 現hiện 觀quán 。 一nhất 見kiến 現hiện 觀quán 。 二nhị 緣duyên 現hiện 觀quán 。 三tam 事sự 現hiện 觀quán 。 慧tuệ 相tương 應ứng 法pháp 有hữu 二nhị 現hiện 觀quán 。 謂vị 除trừ 見kiến 非phi 慧tuệ 性tánh 故cố 。 慧tuệ 具cụ 有hữu 法pháp 有hữu 一nhất 現hiện 觀quán 。 謂vị 事sự 非phi 餘dư 。 非phi 慧tuệ 性tánh 故cố 。 無vô 所sở 緣duyên 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 見kiến 煩phiền 惱não 令linh 不bất 久cửu 住trụ 。 如như 穴huyệt 居cư 眾chúng 生sanh 。 人nhân 若nhược 見kiến 時thời 便tiện 還hoàn 入nhập 穴huyệt 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 照chiếu 相tương 續tục 則tắc 煩phiền 惱não 不bất 侵xâm 。 如như 室thất 有hữu 燈đăng 賊tặc 不bất 能năng 盜đạo 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 能năng 照chiếu 一nhất 切thiết 法pháp 。 外ngoại 日nhật 月nguyệt 等đẳng 唯duy 照chiếu 一nhất 界giới 一nhất 處xứ 一nhất 蘊uẩn 一nhất 世thế 少thiểu 分phần 。 慧tuệ 能năng 普phổ 照chiếu 十thập 八bát 界giới 。 十thập 二nhị 處xứ 。 五ngũ 蘊uẩn 。 三tam 世thế 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 有hữu 說thuyết 。 無vô 慧tuệ 者giả 縛phược 。 有hữu 慧tuệ 者giả 解giải 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 入nhập 佛Phật 法Pháp 甚thậm 歡hoan 娛ngu 故cố 。 謂vị 佛Phật 法Pháp 中trung 以dĩ 解giải 為vi 勝thắng 。 是thị 故cố 諸chư 有hữu 慧tuệ 者giả 見kiến 妙diệu 法Pháp 寶bảo 。 於ư 中trung 歡hoan 娛ngu 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 入nhập 於ư 寶bảo 渚chử 。 若nhược 無vô 智trí 慧tuệ 。 雖tuy 入nhập 佛Phật 法Pháp 無vô 所sở 見kiến 故cố 。 常thường 懷hoài 憂ưu 慼thích 。 如như 生sanh 盲manh 人nhân 。 至chí 採thải 寶bảo 所sở 更cánh 增tăng 愁sầu 毒độc 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 根căn 如như 將tương 。 如như 導đạo 。 如như 目mục 。 如như 首thủ 。 是thị 覺giác 覺giác 支chi 。 是thị 道đạo 道đạo 支chi 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 能năng 導đạo 引dẫn 餘dư 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 令linh 不bất 異dị 趣thú 。 如như 明minh 眼nhãn 者giả 導đạo 眾chúng 盲manh 人nhân 令linh 行hành 正chánh 路lộ 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 斷đoạn 纏triền 縛phược 。 猶do 如như 利lợi 刀đao 。 如như 說thuyết 。 姊tỷ 妹muội 。 我ngã 聖thánh 弟đệ 子tử 。 能năng 以dĩ 慧tuệ 刀đao 斷đoạn 諸chư 結kết 縛phược 。 隨tùy 眠miên 纏triền 垢cấu 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 如như 臺đài 殿điện 。 如như 尊tôn 者giả 阿a 埿nê 律luật 陀đà 言ngôn 。 我ngã 依y 戒giới 住trụ 戒giới 。 得đắc 昇thăng 無vô 上thượng 智trí 慧tuệ 臺đài 殿điện 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 能năng 安an 立lập 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 共cộng 相tương 。 能năng 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 破phá 自tự 體thể 愚ngu 及cập 所sở 緣duyên 愚ngu 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 增tăng 減giảm 轉chuyển 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 是thị 諸chư 佛Phật 所sở 愛ái 敬kính 故cố 。 佛Phật 不bất 愛ái 敬kính 有hữu 情tình 色sắc 力lực 族tộc 姓tánh 。 財tài 富phú 自tự 在tại 。 但đãn 愛ái 敬kính 慧tuệ 以dĩ 慧tuệ 能năng 證chứng 。 諸chư 功công 德đức 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 慧tuệ 能năng 顯hiển 佛Phật 無vô 與dữ 等đẳng 故cố 。 謂vị 諸chư 色sắc 力lực 族tộc 姓tánh 財tài 富phú 榮vinh 貴quý 自tự 在tại 。 不bất 能năng 顯hiển 佛Phật 是thị 最tối 尊tôn 勝thắng 。 唯duy 慧tuệ 能năng 顯hiển 。 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 唯duy 佛Phật 有hữu 故cố 。 餘dư 根căn 不bất 爾nhĩ 。 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 無vô 量lượng 因nhân 緣duyên 。 慧tuệ 根căn 餘dư 根căn 作tác 差sai 別biệt 說thuyết 。
說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 發Phát 智Trí 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất 百bách 四tứ 十thập 二nhị