Đại Minh Tam Tạng Pháp Số Đệ Quyển Đệ Quyển – Quyển 0007

大Đại 明Minh 三Tam 藏Tạng 法Pháp 數Số ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 0007
明Minh 一Nhất 如Như 等Đẳng 編Biên 集Tập

大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập 。 碣# 二nhị 。

上thượng 天Thiên 竺Trúc 前tiền 住trụ 持trì 沙Sa 門Môn 一nhất 如như 等đẳng 奉phụng 。 勑# 集tập 註chú 。

六Lục 輪Luân 對Đối 位Vị (# 出Xuất 菩Bồ 薩Tát 瓔Anh 珞Lạc 本Bổn 業Nghiệp 經Kinh )#

輪luân 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 運vận 轉chuyển 二nhị 摧tồi 碾niễn 謂vị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 轉chuyển 於ư 法Pháp 輪luân 。 則tắc 能năng 摧tồi 碾niễn 眾chúng 生sanh 惑hoặc 業nghiệp 故cố 以dĩ 六lục 輪luân 對đối 諸chư 位vị 次thứ 也dã 。

【# 一nhất 銅đồng 寶bảo 輪luân 對đối 十thập 住trụ 位vị 】# 銅đồng 似tự 金kim 色sắc 不bất 具cụ 金kim 用dụng 雖tuy 無vô 鐵thiết 之chi 麤thô 垢cấu 而nhi 猶do 有hữu 查# 滓chỉ 若nhược 鍊luyện 磨ma 攻công 治trị 則tắc 能năng 成thành 諸chư 噐# 皿mãnh 濟tế 用dụng 於ư 世thế 謂vị 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 斷đoạn 見kiến 思tư 之chi 惑hoặc 如như 離ly 麤thô 垢cấu 於ư 四tứ 十thập 一nhất 品phẩm 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 未vị 能năng 盡tận 斷đoạn 如như 銅đồng 之chi 猶do 有hữu 查# 滓chỉ 惑hoặc 既ký 分phần/phân 斷đoạn 德đức 亦diệc 分phần/phân 顯hiển 故cố 能năng 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 隨tùy 類loại 現hiện 形hình 化hóa 諸chư 眾chúng 生sanh 。 如như 噐# 成thành 濟tế 世thế 故cố 以dĩ 銅đồng 寶bảo 輪luân 對đối 十thập 住trụ 位vị 也dã (# 十thập 住trụ 者giả 發phát 心tâm 住trụ 治trị 地địa 住trụ 修tu 行hành 住trụ 生sanh 貴quý 住trụ 方phương 便tiện 具cụ 足túc 住trụ 。 正chánh 心tâm 住trụ 不bất 退thoái 住trụ 童đồng 真chân 住trụ 法Pháp 王Vương 子Tử 住trụ 。 灌quán 頂đảnh 住trụ 也dã 四tứ 十thập 一nhất 品phẩm 者giả 謂vị 十thập 住trụ 十thập 行hành 十thập 回hồi 向hướng 十Thập 地Địa 等đẳng 覺giác 各các 一nhất 品phẩm 也dã )# 。

【# 二nhị 銀ngân 寶bảo 輪luân 對đối 十thập 行hành 位vị 】# 銀ngân 體thể 瑩oánh 潔khiết 不bất 受thọ 塵trần 垢cấu 。 雖tuy 經kinh 鎔dong 鍊luyện 性tánh 恆hằng 不bất 變biến 謂vị 十thập 行hành 菩Bồ 薩Tát 不bất 加gia 功công 力lực 。 任nhậm 運vận 分phần/phân 斷đoạn 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 顯hiển 發phát 本bổn 然nhiên 清thanh 淨tịnh 之chi 性tánh 如như 銀ngân 之chi 瑩oánh 潔khiết 鎔dong 鍊luyện 不bất 變biến 故cố 以dĩ 銀ngân 寶bảo 輪luân 對đối 十thập 行hành 位vị 也dã (# 十thập 行hành 者giả 歡hoan 喜hỷ 。 行hành 饒nhiêu 益ích 行hành 無vô 嗔sân 恨hận 行hành 無vô 盡tận 行hành 離ly 癡si 亂loạn 行hành 善thiện 現hiện 行hành 無vô 着trước 行hành 尊tôn 重trọng 行hành 善thiện 法Pháp 行hành 真chân 實thật 行hạnh 也dã )# 。

【# 三tam 金kim 寶bảo 輪luân 對đối 十thập 回hồi 向hướng 位vị 】# 金kim 體thể 貴quý 重trọng 濟tế 用dụng 極cực 大đại 土thổ/độ 埋mai 火hỏa 煆# 其kỳ 色sắc 不bất 變biến 謂vị 十thập 回hồi 向hướng 菩Bồ 薩Tát 功công 行hành 加gia 深thâm 教giáo 化hóa 亦diệc 廣quảng 雖tuy 混hỗn 眾chúng 塵trần 而nhi 不bất 為vị 塵trần 垢cấu 。 所sở 染nhiễm 雖tuy 居cư 五ngũ 欲dục 而nhi 不bất 為vi 欲dục 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 故cố 以dĩ 金kim 寶bảo 輪luân 對đối 十thập 回hồi 向hướng 位vị 也dã (# 十thập 回hồi 向hướng 者giả 救cứu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 離ly 眾chúng 生sanh 相tướng 。 回hồi 向hướng 不bất 壞hoại 回hồi 向hướng 等đẳng 一nhất 切thiết 佛Phật 回hồi 向hướng 至chí 一nhất 切thiết 處xứ 回hồi 向hướng 無vô 盡tận 功công 德đức 。 藏tạng 回hồi 向hướng 隨tùy 順thuận 平bình 等đẳng 善thiện 根căn 回hồi 向hướng 隨tùy 順thuận 等đẳng 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 回hồi 向hướng 真Chân 如Như 相tương/tướng 回hồi 向hướng 無vô 縛phược 解giải 脫thoát 回hồi 向hướng 法Pháp 界Giới 無vô 量lượng 。 回hồi 向hướng 也dã 五ngũ 欲dục 者giả 色sắc 欲dục 聲thanh 欲dục 香hương 欲dục 味vị 欲dục 觸xúc 欲dục 也dã )# 。

【# 四tứ 瑠lưu 璃ly 寶bảo 輪luân 對đối 十Thập 地Địa 位vị 】# 梵Phạn 語ngữ 瑠lưu 璃ly 華hoa 言ngôn 青thanh 色sắc 寶bảo 出xuất 須Tu 彌Di 山Sơn 一nhất 切thiết 眾chúng 寶bảo 。 皆giai 不bất 能năng 壞hoại 謂vị 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 證chứng 真chân 實thật 不bất 為vi 外ngoại 魔ma 之chi 所sở 動động 壞hoại 故cố 以dĩ 瑠lưu 璃ly 寶bảo 。 輪luân 對đối 十Thập 地Địa 位vị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 須Tu 彌Di 華hoa 言ngôn 妙diệu 高cao 十Thập 地Địa 者giả 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 離ly 垢cấu 地địa 發phát 光quang 地địa 燄diệm 慧tuệ 地địa 難nan 勝thắng 地địa 現hiện 前tiền 地địa 遠viễn 行hành 地địa 不bất 動động 地địa 善thiện 慧tuệ 地địa 法pháp 雲vân 地địa 也dã )# 。

【# 五ngũ 摩ma 尼ni 寶bảo 輪luân 對đối 等đẳng 覺giác 位vị 】# 梵Phạn 語ngữ 摩ma 尼ni 又hựu 云vân 末mạt 尼ni 華hoa 言ngôn 離ly 垢cấu 此thử 寶bảo 光quang 淨tịnh 不bất 為vị 塵trần 垢cấu 。 所sở 染nhiễm 若nhược 以dĩ 青thanh 物vật 褁# 之chi 投đầu 水thủy 水thủy 色sắc 即tức 青thanh 紅hồng 黃hoàng 赤xích 白bạch 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 謂vị 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 將tương 盡tận 位vị 居cư 十Thập 地Địa 之chi 上thượng 其kỳ 隨tùy 類loại 現hiện 形hình 化hóa 用dụng 自tự 在tại 故cố 以dĩ 摩ma 尼ni 寶bảo 。 輪luân 對đối 等đẳng 覺giác 位vị 也dã (# 等đẳng 覺giác 者giả 望vọng 後hậu 妙diệu 覺giác 猶do 有hữu 一nhất 等đẳng 勝thắng 前tiền 諸chư 位vị 得đắc 稱xưng 為vi 覺giác 也dã )# 。

【# 六lục 水thủy 精tinh 寶bảo 輪luân 對đối 妙diệu 覺giác 位vị 】# 水thủy 精tinh 內nội 外ngoại 暎ánh 徹triệt 無vô 物vật 不bất 現hiện 謂vị 妙diệu 覺giác 果quả 佛Phật 諸chư 惑hoặc 淨tịnh 盡tận 萬vạn 德đức 圓viên 明minh 常thường 住trụ 湛trạm 然nhiên 有hữu 感cảm 則tắc 應ưng 故cố 以dĩ 水thủy 精tinh 寶bảo 輪luân 對đối 妙diệu 覺giác 位vị 也dã (# 妙diệu 覺giác 者giả 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 覺giác 行hành 圓viên 滿mãn 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã )# 。

六lục 種chủng 住trụ (# 出xuất 菩Bồ 薩Tát 地địa 持trì 經Kinh )#

六lục 種chủng 住trụ 者giả 約ước 別biệt 教giáo 位vị 次thứ 而nhi 論luận 也dã 以dĩ 此thử 六lục 人nhân 所sở 證chứng 之chi 位vị 皆giai 不bất 退thoái 失thất 故cố 名danh 為vi 住trụ 。

【# 一nhất 種chủng 性tánh 住trụ 】# 種chủng 即tức 能năng 生sanh 之chi 義nghĩa 性tánh 即tức 自tự 分phần/phân 不bất 改cải 之chi 義nghĩa 謂vị 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 於ư 十thập 住trụ 十thập 行hành 位vị 中trung 道đạo 種chủng 成thành 就tựu 無vô 有hữu 退thoái 失thất 。 數sác 數sác 增tăng 進tiến 故cố 名danh 種chủng 性tánh 住trụ (# 十thập 住trụ 者giả 發phát 心tâm 住trụ 治trị 地địa 住trụ 修tu 行hành 住trụ 生sanh 貴quý 住trụ 方phương 便tiện 具cụ 足túc 住trụ 。 正chánh 心tâm 住trụ 不bất 退thoái 住trụ 童đồng 真chân 住trụ 法Pháp 王Vương 子Tử 住trụ 。 灌quán 頂đảnh 住trụ 也dã 十thập 行hành 者giả 歡hoan 喜hỷ 。 行hành 饒nhiêu 益ích 行hành 無vô 嗔sân 恨hận 行hành 無vô 盡tận 行hành 離ly 癡si 亂loạn 行hành 善thiện 現hiện 行hành 無vô 着trước 行hành 尊tôn 重trọng 行hành 善thiện 法Pháp 行hành 真chân 實thật 行hạnh 也dã )# 。

【# 二nhị 解giải 行hành 住trụ 】# 解giải 即tức 解giải 了liễu 行hành 即tức 修tu 行hành 謂vị 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 於ư 十thập 回hồi 向hướng 位vị 中trung 修tu 習tập 中trung 觀quán 為vi 入nhập 初Sơ 地Địa 之chi 方phương 便tiện 故cố 名danh 解giải 行hành 住trụ (# 十thập 回hồi 向hướng 者giả 救cứu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 離ly 眾chúng 生sanh 相tướng 。 回hồi 向hướng 不bất 壞hoại 回hồi 向hướng 等đẳng 一nhất 切thiết 佛Phật 回hồi 向hướng 至chí 一nhất 切thiết 處xứ 回hồi 向hướng 無vô 盡tận 功công 德đức 。 藏tạng 回hồi 向hướng 隨tùy 順thuận 平bình 等đẳng 善thiện 根căn 回hồi 向hướng 隨tùy 順thuận 等đẳng 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 回hồi 向hướng 真Chân 如Như 相tương/tướng 回hồi 向hướng 無vô 縛phược 解giải 脫thoát 回hồi 向hướng 法Pháp 界Giới 無vô 量lượng 。 回hồi 向hướng 也dã )# 。

【# 三tam 淨tịnh 心tâm 住trụ 】# 謂vị 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 於ư 初Sơ 地Địa 斷đoạn 根căn 本bổn 見kiến 惑hoặc 得đắc 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 離ly 凡phàm 夫phu 我ngã 相tương/tướng 障chướng 故cố 名danh 淨tịnh 心tâm 住trụ (# 初Sơ 地Địa 即tức 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 也dã 根căn 本bổn 見kiến 惑hoặc 者giả 即tức 三tam 界giới 外ngoại 見kiến 惑hoặc 以dĩ 界giới 內nội 諸chư 惑hoặc 由do 之chi 而nhi 生sanh 也dã 凡phàm 夫phu 我ngã 相tương/tướng 者giả 謂vị 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 於ư 五ngũ 陰ấm 身thân 執chấp 為vi 我ngã 也dã )# 。

【# 四tứ 行hành 道Đạo 迹tích 住trụ 】# 迹tích 猶do 足túc 迹tích 謂vị 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 從tùng 二nhị 地địa 至chí 七thất 地địa 修tu 習tập 中trung 觀quán 皆giai 斷đoạn 根căn 本bổn 思tư 惑hoặc 而nhi 有hữu 證chứng 入nhập 之chi 迹tích 故cố 名danh 行hành 道Đạo 迹tích 住trụ (# 二nhị 地địa 至chí 七thất 地địa 者giả 離ly 垢cấu 地địa 發phát 光quang 地địa 燄diệm 慧tuệ 地địa 難nan 勝thắng 地địa 現hiện 前tiền 地địa 遠Viễn 行Hành 地Địa 也dã )# 。

【# 五ngũ 决# 定định 住trụ 】# 謂vị 別biệt 教giáo 菩Bồ 薩Tát 從tùng 八bát 地địa 九cửu 地địa 已dĩ 得đắc 真chân 實thật 。 之chi 行hành 不bất 還hoàn 不bất 退thoái 故cố 名danh 决# 定định 住trụ (# 八bát 地địa 九cửu 地địa 者giả 不bất 動động 地địa 善thiện 慧tuệ 地địa 也dã )# 。

【# 六lục 究cứu 竟cánh 住trụ 】# 謂vị 此thử 非phi 圓viên 教giáo 妙diệu 覺giác 果quả 佛Phật 之chi 究cứu 竟cánh 乃nãi 是thị 別biệt 教giáo 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 學học 行hành 滿mãn 足túc 究cứu 竟cánh 不bất 退thoái 。 故cố 名danh 究cứu 竟cánh 住trụ (# 第đệ 十Thập 地Địa 者giả 法pháp 雲vân 地địa 也dã )# 。

六Lục 種Chủng 决# 定Định (# 出Xuất 大Đại 乘Thừa 莊Trang 嚴Nghiêm 經Kinh 論Luận )#

論luận 云vân 菩Bồ 薩Tát 由do 六Lục 度Độ 增tăng 上thượng 得đắc 六lục 種chủng 决# 定định 。

【# 一nhất 財tài 成thành 决# 定định 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 由do 布bố 施thí 力lực 必tất 定định 常thường 得đắc 大đại 財tài 成thành 就tựu 是thị 名danh 財tài 成thành 决# 定định 。

【# 二nhị 生sanh 勝thắng 决# 定định 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 由do 持trì 戒giới 力lực 必tất 定định 常thường 得đắc 貴quý 勝thắng 之chi 家gia 隨tùy 意ý 受thọ 生sanh 。 是thị 名danh 生sanh 勝thắng 决# 定định 。

【# 三tam 不bất 退thoái 决# 定định 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 由do 忍nhẫn 辱nhục 力lực 所sở 修tu 善thiện 法Pháp 。 必tất 定định 常thường 不bất 退thoái 失thất 是thị 名danh 不bất 退thoái 决# 定định 。

【# 四tứ 修tu 習tập 决# 定định 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 由do 精tinh 進tấn 力lực 常thường 時thời 修tu 習tập 善thiện 法Pháp 。 必tất 定định 無vô 有hữu 間gian 息tức 是thị 名danh 修tu 習tập 决# 定định 。

【# 五ngũ 定định 業nghiệp 决# 定định 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 由do 禪thiền 定định 力lực 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 正chánh 定định 之chi 業nghiệp 必tất 定định 永vĩnh 不bất 退thoái 失thất 。 是thị 名danh 定định 業nghiệp 决# 定định 。

【# 六lục 無vô 功công 用dụng 决# 定định 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 由do 智trí 慧tuệ 力lực 不bất 加gia 功công 行hành 必tất 定định 自tự 然nhiên 住trụ 理lý 是thị 名danh 無vô 功công 用dụng 决# 定định 。

六lục 種chủng 攝nhiếp (# 出xuất 菩Bồ 薩Tát 地địa 持trì 經Kinh )#

攝nhiếp 即tức 攝nhiếp 取thủ 亦diệc 攝nhiếp 受thọ 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 此thử 。 六lục 種chủng 攝nhiếp 諸chư 眾chúng 生sanh 。 過quá 去khứ 已dĩ 攝nhiếp 現hiện 在tại 今kim 攝nhiếp 未vị 來lai 當đương 攝nhiếp 乃nãi 至chí 歷lịch 塵trần 數số 劫kiếp 無vô 有hữu 疲bì 厭yếm 。 故cố 名danh 六lục 種chủng 攝nhiếp (# 劫kiếp 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 劫kiếp 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết )# 。

【# 一nhất 頓đốn 攝nhiếp 】# 頓đốn 遽cự 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 作tác 父phụ 母mẫu 想tưởng 。 隨tùy 力lực 所sở 能năng 。 直trực 以dĩ 一nhất 切thiết 樂lạc 事sự 。 饒nhiêu 益ích 而nhi 攝nhiếp 取thủ 之chi 。 是thị 名danh 頓đốn 攝nhiếp (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 二nhị 增tăng 上thượng 攝nhiếp 】# 增tăng 上thượng 猶do 增tăng 勝thắng 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 既ký 已dĩ 發phát 心tâm 若nhược 於ư 父phụ 母mẫu 。 起khởi 尊tôn 重trọng 心tâm 。 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 。 勸khuyến 修tu 善thiện 法Pháp 隨tùy 時thời 供cúng 養dường 。 知tri 恩ân 報báo 恩ân 。 若nhược 於ư 妻thê 子tử 眷quyến 屬thuộc 。 教giáo 修tu 善thiện 法Pháp 令linh 其kỳ 勝thắng 進tiến 或hoặc 菩Bồ 薩Tát 為vi 王vương 即tức 攝nhiếp 受thọ 人nhân 民dân 如như 法Pháp 正chánh 化hóa 不bất 加gia 非phi 罰phạt 以dĩ 財tài 以dĩ 法pháp 而nhi 為vi 饒nhiêu 益ích 隨tùy 其kỳ 力lực 能năng 。 教giáo 諸chư 眾chúng 生sanh 。 令linh 修tu 善thiện 法Pháp 是thị 名danh 增tăng 上thượng 攝nhiếp 。

【# 三tam 取thủ 攝nhiếp 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 常thường 以dĩ 。 二nhị 種chủng 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 一nhất 者giả 常thường 以dĩ 捨xả 心tâm 以dĩ 財tài 饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 令linh 其kỳ 離ly 於ư 貧bần 窮cùng 二nhị 者giả 常thường 以dĩ 慈từ 悲bi 心tâm 。 以dĩ 法pháp 饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 拔bạt 惡ác 邪tà 見kiến 教giáo 修tu 正Chánh 法Pháp 是thị 名danh 取thủ 攝nhiếp 。

【# 四tứ 久cửu 攝nhiếp 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 多đa 歷lịch 時thời 數số 久cửu 久cửu 教giáo 化hóa 乃nãi 得đắc 成thành 熟thục 是thị 名danh 久cửu 攝nhiếp 。

【# 五ngũ 不bất 久cửu 攝nhiếp 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 教giáo 化hóa 不bất 久cửu 即tức 得đắc 成thành 熟thục 是thị 名danh 不bất 久cửu 攝nhiếp 。

【# 六lục 後hậu 攝nhiếp 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 前tiền 五ngũ 攝nhiếp 之chi 後hậu 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 於ư 此thử 生sanh 內nội 即tức 能năng 成thành 熟thục 是thị 名danh 後hậu 攝nhiếp 。

六lục 種chủng 阿A 羅La 漢Hán (# 出xuất 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa )#

梵Phạn 語ngữ 阿A 羅La 漢Hán 華hoa 言ngôn 無vô 生sanh 又hựu 云vân 無Vô 學Học 謂vị 三tam 界giới 生sanh 死tử 。 已dĩ 盡tận 故cố 名danh 無vô 生sanh 無vô 法pháp 可khả 學học 故cố 名danh 無Vô 學Học (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 一nhất 退thoái 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 】# 謂vị 因nhân 遇ngộ 違vi 緣duyên 退thoái 失thất 所sở 得đắc 道Đạo 法pháp 即tức 第đệ 四Tứ 果Quả 退thoái 至chí 初sơ 果quả 故cố 名danh 退thoái 法pháp (# 違vi 緣duyên 者giả 涅Niết 槃Bàn 經kinh 明minh 五ngũ 緣duyên 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 多đa 事sự 二nhị 樂nhạo 說thuyết 世thế 事sự 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 睡thụy 眠miên 四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 近cận 在tại 家gia 五ngũ 樂lạc 多đa 遊du 行hành 皆giai 名danh 違vi 緣duyên 也dã 第đệ 四Tứ 果Quả 即tức 阿A 羅La 漢Hán 初sơ 果quả 即tức 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 也dã )# 。

【# 二nhị 思tư 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 】# 謂vị 常thường 自tự 思tư 惟duy 。 所sở 得đắc 之chi 法Pháp 。 恐khủng 有hữu 退thoái 失thất 故cố 名danh 思tư 法pháp 。

【# 三tam 護hộ 法Pháp 阿A 羅La 漢Hán 】# 謂vị 於ư 所sở 證chứng 之chi 法Pháp 。 心tâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 善thiện 加gia 守thủ 護hộ 故cố 名danh 護hộ 法Pháp 。

【# 四tứ 住trụ 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 】# 謂vị 住trụ 於ư 所sở 證chứng 之chi 法Pháp 。 不bất 退thoái 不bất 進tiến 故cố 名danh 住trụ 法pháp 。

【# 五ngũ 進tiến 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 】# 謂vị 能năng 加gia 功công 進tiến 行hành 至chí 不bất 動động 法pháp 故cố 名danh 進tiến 法pháp 。

【# 六lục 不bất 動động 法pháp 阿A 羅La 漢Hán 】# 謂vị 不bất 被bị 煩phiền 惱não 。 之chi 所sở 動động 亂loạn 故cố 名danh 不bất 動động 法pháp 。

六lục 法Pháp 師sư (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 法pháp 者giả 軌quỹ 則tắc 也dã 師sư 者giả 訓huấn 匠tượng 也dã 謂vị 師sư 於ư 妙diệu 法Pháp 自tự 行hành 成thành 就tựu 又hựu 能năng 以dĩ 妙diệu 法Pháp 訓huấn 導đạo 於ư 他tha 故cố 稱xưng 法Pháp 師sư 。

【# 一nhất 信tín 力lực 故cố 受thọ 】# 信tín 信tín 向hướng 也dã 受thọ 領lãnh 納nạp 也dã 謂vị 以dĩ 信tín 向hướng 之chi 力lực 。 聴# 聞văn 正Chánh 法Pháp 乃nãi 至chí 一nhất 句cú 一nhất 偈kệ 。 領lãnh 納nạp 在tại 心tâm 故cố 名danh 信tín 力lực 故cố 受thọ 。

【# 二nhị 念niệm 力lực 故cố 持trì 】# 念niệm 憶ức 念niệm 也dã 持trì 執chấp 持trì 也dã 謂vị 所sở 聞văn 之chi 法pháp 由do 憶ức 念niệm 之chi 力lực 執chấp 持trì 不bất 失thất 故cố 名danh 念niệm 力lực 故cố 持trì 。

【# 三tam 看khán 文văn 為vi 讀đọc 】# 謂vị 目mục 視thị 經Kinh 卷quyển 之chi 文văn 以dĩ 口khẩu 習tập 宣tuyên 演diễn 故cố 名danh 看khán 文văn 為vi 讀đọc 。

【# 四tứ 不bất 忘vong 為vi 誦tụng 】# 謂vị 習tập 讀đọc 既ký 熟thục 不bất 假giả 看khán 文văn 自tự 然nhiên 成thành 誦tụng 無vô 有hữu 忘vong 失thất 。 故cố 名danh 不bất 忘vong 為vi 誦tụng 。

【# 五ngũ 宣tuyên 傳truyền 為vi 說thuyết 】# 宣tuyên 揚dương 也dã 傳truyền 轉chuyển 也dã 謂vị 自tự 己kỷ 所sở 得đắc 之chi 法Pháp 。 展triển 轉chuyển 為vì 他tha 人nhân 說thuyết 。 故cố 名danh 宣tuyên 傳truyền 為vi 說thuyết 。

【# 六lục 難nan 曉hiểu 須tu 釋thích 】# 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 經Kinh 。 教giáo 義nghĩa 趣thú 深thâm 遠viễn 卒tuất 難nan 曉hiểu 了liễu 必tất 須tu 解giải 釋thích 方phương 能năng 解giải 悟ngộ 故cố 名danh 難nan 曉hiểu 須tu 釋thích 。

六Lục 和Hòa 敬Kính (# 出xuất 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ )#

和hòa 敬kính 者giả 和hòa 同đồng 愛ái 敬kính 也dã 此thử 六lục 者giả 通thông 名danh 和hòa 敬kính 蓋cái 外ngoại 同đồng 他tha 善thiện 謂vị 之chi 和hòa 內nội 自tự 謙khiêm 卑ty 謂vị 之chi 敬kính 今kim 稱xưng 僧Tăng 為vi 六lục 和hòa 蓋cái 出xuất 於ư 此thử 。

【# 一nhất 同đồng 戒giới 和hòa 敬kính 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 通thông 達đạt 實thật 相tướng 。 正chánh 理lý 知tri 罪tội 不bất 可khả 得đắc 為vi 欲dục 安an 立lập 眾chúng 生sanh 。 於ư 實thật 相tướng 正chánh 理lý 以dĩ 方phương 便tiện 善thiện 。 巧xảo 同đồng 持trì 戒giới 品phẩm 無vô 有hữu 乖quai 諍tranh 亦diệc 知tri 眾chúng 生sanh 。 同đồng 此thử 戒giới 善thiện 未vị 來lai 必tất 得đắc 菩Bồ 提Đề 大đại 果quả 是thị 以dĩ 敬kính 之chi 如như 佛Phật 。 故cố 名danh 同đồng 戒giới 和hòa 敬kính 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo )# 。

【# 二nhị 同đồng 見kiến 和hòa 敬kính 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 通thông 達đạt 實thật 相tướng 。 正chánh 理lý 而nhi 能năng 了liễu 知tri 。 諸chư 法pháp 本bổn 無vô 。 所sở 得đắc 亦diệc 無vô 所sở 知tri 。 見kiến 為vi 欲dục 安an 立lập 眾chúng 生sanh 。 於ư 實thật 相tướng 正chánh 見kiến 以dĩ 方phương 便tiện 善thiện 。 巧xảo 同đồng 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 無vô 有hữu 乖quai 諍tranh 亦diệc 知tri 眾chúng 生sanh 。 因nhân 此thử 知tri 見kiến 必tất 得đắc 種chủng 智trí 圓viên 明minh 是thị 以dĩ 敬kính 之chi 如như 佛Phật 。 故cố 名danh 同đồng 見kiến 和hòa 敬kính 也dã (# 種chủng 智trí 者giả 即tức 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 也dã )# 。

【# 三tam 同đồng 行hành 和hòa 敬kính 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 通thông 達đạt 實thật 相tướng 。 正chánh 行hạnh 而nhi 能năng 了liễu 知tri 。 無vô 作tác 無vô 行hành 。 為vi 欲dục 安an 立lập 眾chúng 生sanh 。 於ư 實thật 相tướng 正chánh 行hạnh 以dĩ 方phương 便tiện 善thiện 。 巧xảo 同đồng 修tu 諸chư 行hành 無vô 有hữu 乖quai 諍tranh 亦diệc 知tri 眾chúng 生sanh 。 同đồng 此thử 諸chư 行hành 漸tiệm 積tích 功công 德đức 當đương 成thành 佛Phật 道Đạo 。 是thị 以dĩ 敬kính 之chi 如như 佛Phật 。 故cố 名danh 同đồng 行hành 和hòa 敬kính 也dã 。

【# 四tứ 身thân 慈từ 和hòa 敬kính 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 住trụ 平bình 等đẳng 大đại 慈từ 。 以dĩ 修tu 其kỳ 身thân 常thường 與dữ 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 樂lạc 事sự 。 無vô 有hữu 乖quai 諍tranh 亦diệc 知tri 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 未vị 來lai 必tất 得đắc 金kim 剛cang 之chi 身thân 。 是thị 以dĩ 敬kính 之chi 如như 佛Phật 。 故cố 名danh 身thân 慈từ 和hòa 敬kính 也dã (# 金kim 剛cang 者giả 言ngôn 法Pháp 性tánh 之chi 身thân 。 不bất 可khả 壞hoại 也dã )# 。

【# 五ngũ 口khẩu 慈từ 和hòa 敬kính 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 住trụ 平bình 等đẳng 大đại 慈từ 。 以dĩ 修tu 其kỳ 口khẩu 常thường 與dữ 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 令linh 其kỳ 得đắc 樂lạc 。 無vô 有hữu 乖quai 諍tranh 亦diệc 知tri 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 未vị 來lai 必tất 得đắc 上thượng 上thượng 清thanh 淨tịnh 口khẩu 業nghiệp 。 是thị 以dĩ 敬kính 之chi 如như 佛Phật 。 故cố 名danh 口khẩu 慈từ 和hòa 敬kính 也dã (# 上thượng 上thượng 謂vị 佛Phật 也dã )# 。

【# 六lục 意ý 慈từ 和hòa 敬kính 】# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 住trụ 平bình 等đẳng 大đại 慈từ 。 以dĩ 修tu 其kỳ 意ý 常thường 知tri 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 。 性tánh 欲dục 與dữ 眾chúng 生sanh 樂lạc 。 無vô 有hữu 乖quai 諍tranh 亦diệc 知tri 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 未vị 來lai 必tất 得đắc 心tâm 如như 佛Phật 心tâm 是thị 以dĩ 敬kính 之chi 如như 佛Phật 。 故cố 名danh 意ý 慈từ 和hòa 敬kính 也dã 。

六lục 羣quần 比Bỉ 丘Khâu (# 出xuất 十thập 住trụ 毘tỳ 婆bà 沙sa 論luận )#

梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 謂vị 此thử 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 佛Phật 世thế 時thời 聚tụ 集tập 成thành 眾chúng 作tác 諸chư 非phi 威uy 儀nghi 事sự 羣quần 出xuất 隊đội 入nhập 故cố 名danh 六lục 羣quần 比Bỉ 丘Khâu 。

【# 一nhất 闡xiển 陀đà 】# 又hựu 云vân 闡xiển 那na 即tức 車Xa 匿Nặc 。

【# 二nhị 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 】# 車Xa 匿Nặc 又hựu 云vân 闡xiển 釋Thích 迦Ca (# 無vô 翻phiên )# 是thị 釋Thích 種chủng 也dã 梵Phạn 語ngữ 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 華hoa 言ngôn 麤thô 黑hắc 以dĩ 其kỳ 顏nhan 貌mạo 麤thô 黑hắc 故cố 也dã 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 種chủng 此thử 二nhị 人nhân 性tánh 多đa 貪tham 癡si 不bất 受thọ 人nhân 語ngữ 住trụ 迦ca 尸thi 黑hắc 山sơn 聚tụ 落lạc 作tác 諸chư 非phi 威uy 儀nghi 事sự 時thời 黑hắc 山sơn 聚tụ 落lạc 諸chư 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 來lai 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 六lục 羣quần 比Bỉ 丘Khâu 於ư 彼bỉ 聚tụ 落lạc 作tác 諸chư 非phi 法pháp 。 佛Phật 令linh 阿A 難Nan 同đồng 六lục 十thập 比Bỉ 丘Khâu 。 往vãng 彼bỉ 作tác 驅khu 出xuất 羯yết 磨ma 二nhị 人nhân 知tri 之chi 便tiện 出xuất 一nhất 由do 旬tuần 外ngoại 。 迎nghênh 請thỉnh 阿A 難Nan 即tức 求cầu 懺sám 悔hối 言ngôn 我ngã 所sở 作tác 非phi 。 善thiện 從tùng 今kim 已dĩ 去khứ 。 不bất 敢cảm 復phục 作tác 即tức 同đồng 阿A 難Nan 還hoàn 至chí 佛Phật 所sở 。 後hậu 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 因nhân 入nhập 婆Bà 羅La 門Môn 家gia 。 說thuyết 法Pháp 被bị 賊tặc 打đả 殺sát (# 梵Phạn 語ngữ 婆Bà 羅La 門Môn 華hoa 言ngôn 淨tịnh 行hạnh 梵Phạn 語ngữ 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 華hoa 言ngôn 清thanh 淨tịnh 土độ 梵Phạn 語ngữ 阿A 難Nan 華hoa 言ngôn 慶khánh 喜hỷ 梵Phạn 語ngữ 羯yết 磨ma 華hoa 言ngôn 作tác 法pháp )# 。

【# 三tam 三tam 文văn 陀đà 達đạt 多đa 】# 又hựu 云vân 難Nan 陀Đà 。

【# 四tứ 摩ma 醯hê 沙sa 達đạt 多đa 】# 又hựu 云vân 跋bạt 難Nan 陀Đà 梵Phạn 語ngữ 三tam 文văn 陀đà 達đạt 多đa 摩ma 醯hê 沙sa 達đạt 多đa (# 無vô 翻phiên )# 此thử 二nhị 人nhân 是thị 釋Thích 種chủng 性tánh 多đa 愚ngu 癡si 不bất 受thọ 人nhân 語ngữ 住trụ 黑hắc 山sơn 聚tụ 落lạc 作tác 諸chư 非phi 威uy 儀nghi 事sự 聞văn 佛Phật 令lệnh 阿A 難Nan 來lai 。 作tác 驅khu 出xuất 羯yết 磨ma 二nhị 人nhân 便tiện 走tẩu 到đáo 於ư 王vương 道đạo 聚tụ 落lạc 後hậu 三tam 文văn 陀đà 達đạt 多đa 以dĩ 猪trư 祠từ 廟miếu 生sanh 天thiên 。

【# 五ngũ 馬mã 師sư 】# 又hựu 云vân 馬mã 宿túc 。

【# 六lục 滿mãn 宿túc 】# 馬mã 師sư 性tánh 多đa 愚ngu 癡si 滿mãn 宿túc 性tánh 多đa 嗔sân 恚khuể 此thử 二nhị 人nhân 本bổn 是thị 田điền 夫phu 亦diệc 釋Thích 種chủng 也dã 共cộng 議nghị 我ngã 等đẳng 作tác 田điền 辛tân 苦khổ 可khả 共cộng 出xuất 家gia 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 衣y 食thực 自tự 然nhiên 。 復phục 更cánh 籌trù 量lượng 就tựu 誰thùy 出xuất 家gia 即tức 到đáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 目mục 犍kiền 連liên 所sở 求cầu 欲dục 出xuất 家gia 。 既ký 出xuất 家gia 已dĩ 。 住trụ 雞kê 咤trá 山sơn 聚tụ 落lạc 不bất 受thọ 人nhân 語ngữ 作tác 諸chư 非phi 威uy 儀nghi 事sự 於ư 六lục 羣quần 比Bỉ 丘Khâu 中trung 最tối 為vi 上thượng 首thủ 。 後hậu 二nhị 人nhân 因nhân 多đa 愚ngu 癡si 嗔sân 恚khuể 墮đọa 生sanh 龍long 中trung (# 梵Phạn 語ngữ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 華hoa 言ngôn 身thân 子tử 梵Phạn 語ngữ 目mục 犍kiền 連liên 華hoa 言ngôn 采thải 菽# 氏thị 皆giai 佛Phật 之chi 弟đệ 子tử 也dã )# 。

三Tam 寶Bảo 有Hữu 六Lục 義Nghĩa (# 出Xuất 諸Chư 經Kinh 要Yếu 集Tập )#

三Tam 寶Bảo 者giả 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 也dã 乃nãi 四tứ 生sanh 之chi 導đạo 首thủ 六lục 趣thú 之chi 舟chu 航# 為vi 世thế 所sở 貴quý 。 故cố 名danh 為vi 寶bảo (# 四tứ 生sanh 者giả 胎thai 生sanh 卵noãn 生sanh 濕thấp 生sanh 化hóa 生sanh 。 也dã 六lục 趣thú 者giả 天thiên 趣thú 人nhân 趣thú 阿a 修tu 羅la 趣thú 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 畜súc 生sanh 趣thú 地địa 獄ngục 趣thú 也dã )# 。

【# 一nhất 希hy 有hữu 義nghĩa 】# 謂vị 如như 世thế 珍trân 寶bảo 。 貧bần 窮cùng 之chi 人nhân 。 所sở 不bất 能năng 得đắc 。 三Tam 寶Bảo 亦diệc 爾nhĩ 薄bạc 福phước 眾chúng 生sanh 。 百bách 千thiên 萬vạn 世thế 。 不bất 能năng 值trị 遇ngộ 。 故cố 名danh 希hy 有hữu 。

【# 二nhị 離ly 垢cấu 義nghĩa 】# 謂vị 如như 世thế 珍trân 寶bảo 。 內nội 外ngoại 瑩oánh 徹triệt 。 體thể 無vô 瑕hà 穢uế 三Tam 寶Bảo 亦diệc 爾nhĩ 諸chư 漏lậu 淨tịnh 盡tận 無vô 有hữu 垢cấu 染nhiễm 故cố 名danh 離ly 垢cấu (# 諸chư 漏lậu 淨tịnh 盡tận 者giả 謂vị 一nhất 切thiết 惑hoặc 業nghiệp 斷đoạn 盡tận 無vô 遺di 不bất 漏lậu 落lạc 生sanh 死tử 也dã )# 。

【# 三tam 勢thế 力lực 義nghĩa 】# 謂vị 如như 世thế 珍trân 寶bảo 。 除trừ 貧bần 去khứ 毒độc 有hữu 大đại 勢thế 力lực 。 三Tam 寶Bảo 亦diệc 爾nhĩ 具cụ 六Lục 神Thần 通Thông 。 拔bạt 濟tế 眾chúng 生sanh 。 出xuất 離ly 苦khổ 趣thú 故cố 名danh 勢thế 力lực (# 六Lục 神Thần 通Thông 者giả 。 天thiên 耳nhĩ 通thông 天thiên 眼nhãn 通thông 宿túc 命mạng 通thông 他tha 心tâm 通thông 神thần 足túc 通thông 漏lậu 盡tận 通thông 也dã )# 。

【# 四tứ 莊trang 嚴nghiêm 義nghĩa 】# 謂vị 如như 世thế 珍trân 寶bảo 。 嚴nghiêm 飾sức 身thân 首thủ 令linh 人nhân 姝xu 好hảo 三Tam 寶Bảo 亦diệc 爾nhĩ 能năng 以dĩ 正Chánh 法Pháp 。 嚴nghiêm 飾sức 行hành 人nhân 令linh 得đắc 身thân 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 故cố 名danh 莊trang 嚴nghiêm 。

【# 五ngũ 最tối 勝thắng 義nghĩa 】# 謂vị 如như 世thế 珎# 寶bảo 諸chư 物vật 中trung 勝thắng 三Tam 寶Bảo 亦diệc 爾nhĩ 一nhất 切thiết 世thế 間gian 最tối 。 為vi 殊thù 勝thắng 故cố 名danh 最tối 勝thắng 。

【# 六lục 不bất 改cải 義nghĩa 】# 謂vị 如như 世thế 真chân 金kim 燒thiêu 打đả 磨ma 鍊luyện 不bất 能năng 變biến 改cải 三Tam 寶Bảo 亦diệc 爾nhĩ 不bất 為vị 世thế 間gian 。 八bát 法pháp 之chi 所sở 變biến 易dị 故cố 名danh 不bất 改cải (# 八bát 法pháp 者giả 一nhất 利lợi 二nhị 衰suy 三tam 毀hủy 四tứ 譽dự 五ngũ 稱xưng 六lục 譏cơ 七thất 苦khổ 八bát 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã )# 。

六Lục 欲Dục 天Thiên (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

欲dục 即tức 色sắc 欲dục 四Tứ 天Thiên 王Vương 以dĩ 形hình 交giao 為vi 欲dục 忉Đao 利Lợi 以dĩ 風phong 為vi 欲dục 夜dạ 摩ma 以dĩ 抱bão 持trì 為vi 欲dục 兜Đâu 率Suất 以dĩ 執chấp 手thủ 為vi 欲dục 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 視thị 笑tiếu 為vi 欲dục 他tha 化hóa 但đãn 以dĩ 視thị 為vi 欲dục 也dã 謂vị 之chi 天thiên 者giả 天thiên 然nhiên 自tự 然nhiên 樂nhạo/nhạc/lạc 勝thắng 身thân 勝thắng 亦diệc 名danh 最tối 勝thắng 。 亦diệc 名danh 光quang 明minh 以dĩ 其kỳ 所sở 欲dục 不bất 同đồng 故cố 名danh 六Lục 欲Dục 天Thiên 。

【# 一nhất 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 天thiên 】# 東đông 方phương 持Trì 國Quốc 天Thiên 王Vương 。 謂vị 能năng 護hộ 持trì 國quốc 土độ 故cố 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 黃hoàng 金kim 埵đóa 南nam 方phương 增Tăng 長Trưởng 天Thiên 王Vương 。 謂vị 能năng 令linh 他tha 善thiện 根căn 增tăng 長trưởng 。 故cố 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 瑠lưu 璃ly 埵đóa 西tây 方Phương 廣Quảng 目mục 天thiên 王vương 。 謂vị 能năng 以dĩ 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 。 常thường 觀quán 擁ủng 護hộ 。 此thử 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 故cố 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 白bạch 銀ngân 埵đóa 北bắc 方phương 多Đa 聞Văn 天Thiên 王Vương 。 謂vị 福phước 德đức 之chi 名danh 聞văn 四tứ 方phương 故cố 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 水thủy 晶tinh 埵đóa (# 梵Phạn 語ngữ 須Tu 彌Di 華hoa 言ngôn 妙diệu 高cao 梵Phạn 語ngữ 閻Diêm 浮Phù 提đề 華hoa 言ngôn 勝thắng 金kim 洲châu )# 。

【# 二nhị 忉Đao 利Lợi 天thiên 】# 梵Phạn 語ngữ 忉Đao 利Lợi 華hoa 言ngôn 三tam 十thập 三tam 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 昔tích 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 姓tánh 憍kiêu 尸thi 迦ca 與dữ 知tri 友hữu 三tam 十thập 二nhị 人nhân 共cộng 修tu 福phước 德đức 命mạng 終chung 皆giai 生sanh 。 須Tu 彌Di 山Sơn 頂đảnh 。 憍kiêu 尸thi 迦ca 為vi 天thiên 主chủ 名danh 帝Đế 釋Thích 天thiên 三tam 十thập 二nhị 人nhân 為vi 輔phụ 臣thần 周chu 圍vi 列liệt 居cư 而nhi 帝Đế 釋Thích 獨độc 處xứ 其kỳ 中trung 又hựu 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 昔tích 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 。 滅diệt 後hậu 有hữu 一nhất 女nữ 人nhân 。 發phát 心tâm 修tu 塔tháp 報báo 為vi 天thiên 主chủ 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 人nhân 助trợ 修tu 報báo 為vi 輔phụ 臣thần 君quân 臣thần 合hợp 之chi 為vì 三Tam 十Thập 三Tam 。 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 婆Bà 羅La 門Môn 華hoa 言ngôn 淨tịnh 行hạnh 梵Phạn 語ngữ 憍kiêu 尸thi 迦ca 又hựu 云vân 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 華hoa 言ngôn 能năng 天thiên 主chủ 言ngôn 帝Đế 釋Thích 者giả 華hoa 梵Phạm 双# 舉cử 也dã 三tam 十thập 二nhị 人nhân 名danh 字tự 經kinh 論luận 不bất 載tái 據cứ 正Chánh 法Pháp 念niệm 處xứ 經kinh 所sở 載tái 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 各các 有hữu 住trú 處xứ 謂vị 善thiện 法Pháp 堂đường 天thiên 山sơn 峯phong 天thiên 山sơn 頂đảnh 天thiên 善thiện 見kiến 城thành 天thiên 鉢bát 私tư 他tha 天thiên 俱câu 吒tra 天thiên 雜tạp 殿điện 天thiên 懽# 喜hỷ 園viên 天thiên 光quang 明minh 天thiên 波ba 利lợi 耶da 多đa 天thiên 離ly 險hiểm 岸ngạn 天thiên 谷cốc 崖nhai 岸ngạn 天thiên 摩ma 尼ni 藏tạng 天thiên 旋toàn 行hành 大đại 金kim 殿điện 天thiên 鬘man 影ảnh 天thiên 柔nhu 軟nhuyễn 天thiên 雜tạp 莊trang 嚴nghiêm 天thiên 如như 意ý 天thiên 微vi 細tế 行hành 天thiên 歌ca 音âm 喜hỷ 樂lạc 天thiên 威uy 德đức 輪luân 天thiên 月nguyệt 行hành 天thiên 閻diêm 摩ma 那na 娑sa 羅la 天thiên 速tốc 行hành 天thiên 影ảnh 照chiếu 天thiên 智trí 慧tuệ 行hành 天thiên 眾chúng 分phần/phân 天thiên 曼mạn 陀đà 羅la 天thiên 上thượng 行hành 天thiên 威uy 德đức 顏nhan 天thiên 威uy 德đức 燄diệm 輪luân 光quang 天thiên 清thanh 淨tịnh 天thiên 也dã )# 。

【# 三tam 夜dạ 摩ma 天thiên 】# 梵Phạn 語ngữ 夜dạ 摩ma 華hoa 言ngôn 善thiện 時thời 亦diệc 名danh 時thời 分phần/phân 謂vị 其kỳ 時thời 時thời 唱xướng 快khoái 樂lạc 故cố 以dĩ 蓮liên 華hoa 開khai 合hợp 分phần/phân 其kỳ 晝trú 夜dạ 此thử 天thiên 依y 空không 而nhi 居cư 。

【# 四tứ 兜Đâu 率Suất 天thiên 】# 梵Phạn 語ngữ 兜Đâu 率Suất 華hoa 言ngôn 知tri 足túc 謂vị 其kỳ 於ư 五ngũ 欲dục 。 境cảnh 知tri 止chỉ 足túc 故cố 此thử 王vương 依y 空không 而nhi 居cư (# 五ngũ 欲dục 者giả 色sắc 欲dục 聲thanh 欲dục 香hương 欲dục 味vị 欲dục 觸xúc 欲dục 也dã )# 。

【# 五ngũ 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 】# 化Hóa 樂Lạc 天Thiên 者giả 。 謂vị 自tự 化hóa 五ngũ 塵trần 之chi 欲dục 而nhi 娛ngu 樂lạc 故cố 此thử 天thiên 依y 空không 而nhi 居cư (# 五ngũ 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 也dã )# 。

【# 六lục 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 】# 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 者giả 謂vị 假giả 他tha 所sở 化hóa 以dĩ 成thành 己kỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 此thử 天thiên 依y 空không 而nhi 居cư 即tức 魔ma 王vương 天thiên 也dã 。

六Lục 界Giới 聚Tụ (# 出Xuất 中Trung 阿A 含Hàm 經Kinh )#

界giới 即tức 界giới 分phần/phân 聚tụ 即tức 聚tụ 集tập 謂vị 人nhân 之chi 身thân 聚tụ 集tập 六lục 法pháp 各các 有hữu 分phân 齊tề 故cố 名danh 六lục 界giới 聚tụ 。

【# 一nhất 地địa 界giới 聚tụ 】# 地địa 以dĩ 堅kiên 礙ngại 為vi 性tánh 謂vị 人nhân 之chi 身thân 有hữu 內nội 地địa 界giới 而nhi 受thọ 於ư 生sanh 即tức 髮phát 毛mao 爪trảo 齒xỉ 。 麤thô 細tế 皮bì 膚phu 骨cốt 肉nhục 筋cân 腎thận 心tâm 肝can 脾tì 肺phế 之chi 類loại 是thị 名danh 地địa 界giới 聚tụ 。

【# 二nhị 水thủy 界giới 聚tụ 】# 水thủy 以dĩ 潤nhuận 濕thấp 為vi 性tánh 謂vị 人nhân 之chi 身thân 有hữu 內nội 水thủy 界giới 而nhi 受thọ 於ư 生sanh 即tức 腦não 髓tủy 眼nhãn 淚lệ 汗hãn 涕thế 唾thóa 膿nùng 肪phương 血huyết 涎tiên 痰đàm 之chi 類loại 是thị 名danh 水thủy 界giới 聚tụ 。

【# 三tam 火hỏa 界giới 聚tụ 】# 火hỏa 以dĩ 燥táo 熱nhiệt 為vi 性tánh 謂vị 人nhân 之chi 身thân 有hữu 內nội 火hỏa 界giới 而nhi 受thọ 於ư 生sanh 即tức 熱nhiệt 身thân 煖noãn 身thân 煩phiền 悶muộn 身thân 溫ôn 壯tráng 身thân 及cập 能năng 消tiêu 飲ẩm 食thực 之chi 類loại 是thị 名danh 火hỏa 界giới 聚tụ 。

【# 四tứ 風phong 界giới 聚tụ 】# 風phong 以dĩ 動động 轉chuyển 為vi 性tánh 謂vị 人nhân 之chi 身thân 有hữu 內nội 風phong 界giới 而nhi 受thọ 於ư 生sanh 即tức 出xuất 息tức 入nhập 息tức 。 及cập 掣xiết 縮súc 等đẳng 風phong 之chi 類loại 是thị 名danh 風phong 界giới 聚tụ (# 掣xiết 縮súc 風phong 者giả 凡phàm 身thân 動động 轉chuyển 皆giai 屬thuộc 於ư 風phong 故cố 也dã )# 。

【# 五ngũ 空không 界giới 聚tụ 】# 空không 以dĩ 無vô 礙ngại 為vi 性tánh 謂vị 人nhân 之chi 身thân 有hữu 內nội 空không 界giới 而nhi 受thọ 於ư 生sanh 即tức 眼nhãn 空không 耳nhĩ 空không 鼻tị 空không 口khẩu 空không 咽yết 喉hầu 動động 搖dao 食thực 消tiêu 下hạ 過quá 之chi 類loại 是thị 名danh 空không 界giới 聚tụ 。

【# 六lục 識thức 界giới 聚tụ 】# 識thức 以dĩ 分phân 別biệt 為vi 性tánh 即tức 心tâm 識thức 也dã 所sở 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 苦khổ 識thức 喜hỷ 識thức 憂ưu 識thức 是thị 名danh 識thức 界giới 聚tụ 。

六Lục 難Nạn/nan (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 佛Phật 世thế 難nan 遇ngộ 。 】# 謂vị 諸chư 佛Phật 不bất 常thường 出xuất 世thế 眾chúng 生sanh 懸huyền 遠viễn 難nan 遇ngộ 而nhi 况# 眾chúng 生sanh 不bất 修tu 勝thắng 因nhân 不bất 行hành 眾chúng 善thiện 雖tuy 佛Phật 出xuất 世thế 亦diệc 不bất 得đắc 遇ngộ 故cố 云vân 。 佛Phật 世thế 難nan 遇ngộ 。

【# 二nhị 正Chánh 法Pháp 難nan 聞văn 。 】# 謂vị 雖tuy 值trị 佛Phật 出xuất 世thế 。 或hoặc 緣duyên 有hữu 違vi 逆nghịch 身thân 有hữu 障chướng 難nạn 根căn 有hữu 愚ngu 鈍độn 不bất 能năng 聴# 受thọ 又hựu 若nhược 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 或hoặc 有hữu 說thuyết 正Chánh 法Pháp 處xứ 身thân 為vi 他tha 人nhân 制chế 伏phục 不bất 能năng 往vãng 聴# 或hoặc 生sanh 邪tà 見kiến 雖tuy 聴# 不bất 能năng 信tín 受thọ 。 故cố 云vân 正Chánh 法Pháp 難nan 聞văn 。

【# 三tam 善thiện 心tâm 難nan 生sanh 。 】# 謂vị 人nhân 生sanh 世thế 間gian 。 宿túc 習tập 垢cấu 重trọng 惡ác 緣duyên 易dị 染nhiễm 而nhi 况# 邪tà 惑hoặc 蔽tế 心tâm 生sanh 諸chư 貪tham 着trước 若nhược 不bất 遇ngộ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 勸khuyến 教giáo 則tắc 終chung 不bất 能năng 發phát 。 心tâm 修tu 習tập 善thiện 行hành 。 故cố 云vân 善thiện 心tâm 難nan 生sanh 。

【# 四tứ 中trung 國quốc 難nạn/nan 生sanh 】# 謂vị 中trung 華hoa 之chi 國quốc 聖thánh 人nhân 出xuất 生sanh 其kỳ 中trung 仁nhân 義nghĩa 昭chiêu 明minh 佛Phật 法Pháp 流lưu 布bố 實thật 為vi 文văn 物vật 之chi 地địa 若nhược 非phi 持trì 戒giới 修tu 福phước 。 不bất 得đắc 生sanh 此thử 故cố 云vân 中trung 國quốc 難nạn/nan 生sanh 。

【# 五ngũ 人nhân 身thân 難nan 得đắc 。 】# 謂vị 因nhân 行hành 五ngũ 常thường 五Ngũ 戒Giới 出xuất 離ly 四tứ 趣thú 方phương 得đắc 人nhân 身thân 。 經Kinh 云vân 得đắc 人nhân 身thân 者giả 如như 爪trảo 上thượng 土thổ 。 失thất 人nhân 身thân 者giả 如như 大đại 地địa 土thổ/độ 以dĩ 其kỳ 得đắc 少thiểu 失thất 多đa 故cố 云vân 人nhân 身thân 難nan 得đắc 。 (# 五ngũ 常thường 者giả 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 智trí 信tín 也dã 五Ngũ 戒Giới 者giả 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 飲ẩm 酒tửu 也dã 四tứ 趣thú 者giả 阿a 修tu 羅la 趣thú 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 畜súc 生sanh 趣thú 地địa 獄ngục 趣thú 也dã )# 。

【# 六lục 諸chư 根căn 難nan 具cụ 。 】# 謂vị 雖tuy 得đắc 人nhân 身thân 。 或hoặc 有hữu 盲manh 聾lung 瘖âm 瘂á 。 則tắc 為vi 殘tàn 癈phế 六lục 根căn 完hoàn 具cụ 。 是thị 亦diệc 難nan 得đắc 。 故cố 云vân 諸chư 根căn 難nan 具cụ 。 (# 六lục 根căn 者giả 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 意ý 根căn 也dã )# 。

父phụ 六lục 親thân (# 出xuất 善thiện 見kiến 毘tỳ 婆bà 沙sa 律luật )#

謂vị 佛Phật 令linh 比Bỉ 丘Khâu 避tị 於ư 譏cơ 嫌hiềm 不bất 得đắc 於ư 非phi 親thân 之chi 女nữ 及cập 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 洗tẩy 浣hoán 故cố 衣y 。 若nhược 父phụ 母mẫu 之chi 親thân 可khả 使sử 洗tẩy 浣hoán 故cố 說thuyết 父phụ 六lục 親thân 及cập 母mẫu 六lục 親thân 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 梵Phạn 語ngữ 尼ni 華hoa 言ngôn 女nữ )# 。

【# 一nhất 伯bá 】# 伯bá 者giả 即tức 父phụ 之chi 伯bá 於ư 己kỷ 為vi 伯bá 祖tổ 也dã 。

【# 二nhị 叔thúc 】# 叔thúc 者giả 即tức 父phụ 之chi 叔thúc 於ư 己kỷ 為vi 叔thúc 祖tổ 也dã 。

【# 三tam 兄huynh 】# 兄huynh 者giả 即tức 父phụ 之chi 兄huynh 於ư 己kỷ 為vi 伯bá 也dã 。

【# 四tứ 弟đệ 】# 弟đệ 者giả 即tức 父phụ 之chi 弟đệ 於ư 己kỷ 為vi 叔thúc 也dã 。

【# 五ngũ 兒nhi 】# 兒nhi 者giả 即tức 父phụ 之chi 子tử 於ư 己kỷ 為vi 兄huynh 弟đệ 也dã 。

【# 六lục 孫tôn 】# 孫tôn 者giả 即tức 父phụ 之chi 孫tôn 乃nãi 兄huynh 弟đệ 之chi 子tử 於ư 己kỷ 為vi 姪điệt 男nam 也dã 。

母mẫu 六lục 親thân (# 出xuất 善thiện 見kiến 毘tỳ 婆bà 沙sa 律luật )#

【# 一nhất 舅cữu 】# 舅cữu 者giả 即tức 母mẫu 之chi 舅cữu 乃nãi 外ngoại 祖tổ 母mẫu 之chi 兄huynh 弟đệ 於ư 己kỷ 為vi 舅cữu 公công 也dã 。

【# 二nhị 姨di 】# 姨di 者giả 即tức 母mẫu 之chi 姨di 乃nãi 外ngoại 祖tổ 母mẫu 之chi 姊tỷ 妹muội 於ư 己kỷ 為vi 姨di 婆bà 也dã 。

【# 三tam 兄huynh 】# 兄huynh 者giả 即tức 母mẫu 之chi 兄huynh 於ư 己kỷ 為vi 舅cữu 也dã 。

【# 四tứ 弟đệ 】# 弟đệ 者giả 即tức 母mẫu 之chi 弟đệ 於ư 己kỷ 亦diệc 為vi 舅cữu 也dã 。

【# 五ngũ 兒nhi 】# 兒nhi 者giả 即tức 母mẫu 之chi 女nữ 於ư 己kỷ 為vi 姊tỷ 妹muội 也dã 。

【# 六lục 孫tôn 】# 孫tôn 者giả 即tức 母mẫu 之chi 孫tôn 乃nãi 兄huynh 弟đệ 之chi 子tử 於ư 己kỷ 為vi 姪điệt 女nữ 也dã 。

人Nhân 死Tử 六Lục 驗Nghiệm (# 出Xuất 諸Chư 經Kinh 要Yếu 集Tập )#

謂vị 人nhân 生sanh 世thế 間gian 。 作tác 善thiện 作tác 惡ác 。 罪tội 福phước 昭chiêu 然nhiên 纖tiêm 毫hào 無vô 隱ẩn 及cập 臨lâm 終chung 時thời 將tương 感cảm 來lai 生sanh 善thiện 惡ác 果quả 報báo 。 先tiên 有hữu 六lục 驗nghiệm 。

【# 一nhất 驗nghiệm 生sanh 人nhân 中trung 】# 謂vị 若nhược 作tác 善thiện 之chi 人nhân 將tương 死tử 之chi 時thời 。 先tiên 從tùng 足túc 冷lãnh 至chí 臍tề 臍tề 上thượng 猶do 溫ôn 然nhiên 後hậu 氣khí 盡tận 者giả 即tức 生sanh 人nhân 中trung 。

【# 二nhị 驗nghiệm 生sanh 天thiên 上thượng 】# 謂vị 若nhược 作tác 善thiện 之chi 人nhân 將tương 死tử 之chi 時thời 。 頭đầu 頂đảnh 皆giai 溫ôn 然nhiên 後hậu 氣khí 盡tận 者giả 。 即tức 生sanh 天thiên 上thượng 。

【# 三tam 驗nghiệm 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。 】# 謂vị 若nhược 作tác 惡ác 之chi 人nhân 從tùng 頂đảnh 冷lãnh 至chí 腰yêu 腰yêu 下hạ 猶do 溫ôn 然nhiên 後hậu 氣khí 盡tận 者giả 即tức 。 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。

【# 四tứ 驗nghiệm 生sanh 旁bàng 生sanh 中trung 】# 旁bàng 生sanh 即tức 畜súc 生sanh 也dã 謂vị 若nhược 作tác 惡ác 之chi 人nhân 從tùng 頂đảnh 冷lãnh 至chí 膝tất 膝tất 下hạ 猶do 溫ôn 然nhiên 後hậu 氣khí 盡tận 者giả 即tức 生sanh 旁bàng 生sanh 中trung 。

【# 五ngũ 驗nghiệm 生sanh 地địa 獄ngục 中trung 。 】# 謂vị 若nhược 作tác 極cực 惡ác 之chi 人nhân 從tùng 頂đảnh 冷lãnh 至chí 足túc 足túc 底để 猶do 溫ôn 然nhiên 後hậu 氣khí 盡tận 者giả 即tức 生sanh 地địa 獄ngục 中trung 。

【# 六lục 驗nghiệm 入nhập 涅Niết 槃Bàn 】# 謂vị 若nhược 羅La 漢Hán 聖thánh 人nhân 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 心tâm 及cập 頂đảnh 數sổ 日nhật 皆giai 溫ôn 者giả 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 羅La 漢Hán 華hoa 言ngôn 無vô 生sanh 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

廣Quảng 六Lục 度Độ 行Hành (# 出Xuất 成Thành 具Cụ 光Quang 明Minh 定Định 意Ý 。 經Kinh 亦Diệc 名Danh 六Lục 德Đức 行Hạnh )#

【# 一nhất 廣quảng 施thí 】# 曠khoáng 大đại 曰viết 廣quảng 捨xả 財tài 曰viết 施thí 謂vị 行hành 施thí 者giả 既ký 懷hoài 廣quảng 大đại 之chi 心tâm 。 應ưng 當đương 知tri 身thân 非phi 常thường 四tứ 大đại 不bất 淨tịnh 會hội 歸quy 敗bại 壞hoại 。 知tri 身thân 既ký 不bất 我ngã 有hữu 財tài 物vật 亦diệc 是thị 虛hư 幻huyễn 乃nãi 至chí 世thế 間gian 。 萬vạn 物vật 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 由do 是thị 觀quán 身thân 非phi 身thân 觀quán 物vật 非phi 物vật 。 縱túng/tung 心tâm 恣tứ 施thí 了liễu 無vô 罣quái 礙ngại 。 復phục 能năng 廣quảng 弘hoằng 法Pháp 施thí 開khai 化hóa 愚ngu 蒙mông 故cố 曰viết 廣quảng 施thí 。 (# 四tứ 大đại 者giả 地địa 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã )# 。

【# 二nhị 廣quảng 戒giới 】# 戒giới 律luật 也dã 戒giới 品phẩm 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 身thân 口khẩu 意ý 之chi 三tam 業nghiệp 謂vị 或hoặc 見kiến 眾chúng 寶bảo 珍trân 琦kỳ 凡phàm 諸chư 可khả 意ý 之chi 物vật 。 身thân 雖tuy 貧bần 乏phạp 不bất 妄vọng 貪tham 取thủ 或hoặc 見kiến 細tế 妙diệu 之chi 色sắc 內nội 觀quán 朽hủ 爛lạn 生sanh 厭yếm 離ly 心tâm 。 乃nãi 至chí 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất [婬-壬+(工/山)]# 等đẳng 皆giai 身thân 戒giới 也dã 或hoặc 以dĩ 惡ác 言ngôn 。 加gia 己kỷ 乃nãi 以dĩ 善thiện 言ngôn 和hòa 語ngữ 至chí 誠thành 而nhi 荅# 乃nãi 至chí 不bất 妄vọng 言ngôn 不bất 綺ỷ 語ngữ 不bất 兩lưỡng 舌thiệt 皆giai 口khẩu 戒giới 也dã 復phục 能năng 思tư 惟duy 生sanh 死tử 。 常thường 懷hoài 解giải 脫thoát 又hựu 能năng 修tu 習tập 道Đạo 品Phẩm 之chi 要yếu 。 深thâm 入nhập 無vô 為vi 之chi 理lý 乃nãi 至chí 不bất 貪tham 不bất 嗔sân 不bất 癡si 等đẳng 皆giai 意ý 戒giới 也dã 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 於ư 此thử 三tam 業nghiệp 之chi 戒giới 自tự 既ký 堅kiên 持trì 不bất 犯phạm 復phục 能năng 展triển 轉chuyển 。 化hóa 他tha 廣quảng 弘hoằng 戒giới 法pháp 故cố 曰viết 廣quảng 戒giới 。

【# 三tam 廣quảng 忍nhẫn 】# 忍nhẫn 者giả 耐nại 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 之chi 時thời 若nhược 人nhân 罵mạ 詈lị 。 知tri 其kỳ 從tùng 聲thanh 而nhi 出xuất 於ư 此thử 觀quán 了liễu 言ngôn 語ngữ 性tánh 空không 意ý 亦diệc 如như 是thị 。 視thị 諸chư 慙tàm 辱nhục 空không 無vô 所sở 有hữu 。 如như 此thử 則tắc 瞋sân 恚khuể 不bất 生sanh 。 忍nhẫn 行hành 可khả 進tiến 身thân 既ký 能năng 爾nhĩ 復phục 能năng 展triển 轉chuyển 。 化hóa 他tha 令linh 行hành 忍nhẫn 耐nại 故cố 曰viết 廣quảng 忍nhẫn (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 四tứ 廣quảng 精tinh 進tấn 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 道Đạo 品Phẩm 當đương 勤cần 精tinh 進tấn 。 節tiết 其kỳ 飲ẩm 食thực 除trừ 於ư 睡thụy 臥ngọa 。 晨thần 夜dạ 惺tinh 惺tinh 莫mạc 令linh 怠đãi 墯# 乃nãi 至chí 為vì 人nhân 廣quảng 說thuyết 。 法Pháp 要yếu 不bất 以dĩ 為vi 煩phiền 開khai 教giáo 愚ngu 頑ngoan 。 不bất 辤# 勞lao 倦quyện 自tự 既ký 能năng 爾nhĩ 復phục 能năng 展triển 轉chuyển 。 化hóa 他tha 令linh 其kỳ 精tinh 進tấn 。 故cố 曰viết 廣quảng 精tinh 進tấn 。

【# 五ngũ 廣quảng 一nhất 心tâm 】# 一nhất 心tâm 者giả 心tâm 不bất 雜tạp 亂loạn 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 禪thiền 定định 之chi 時thời 。 一nhất 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 離ly 諸chư 散tán 亂loạn 。 於ư 孝hiếu 事sự 父phụ 母mẫu 。 尊tôn 敬kính 師sư 友hữu 。 斷đoạn 愛ái 遠viễn 俗tục 。 空không 閑nhàn 寂tịch 寞mịch 。 皆giai 當đương 專chuyên 一nhất 其kỳ 心tâm 乃nãi 至chí 。 多đa 欲dục 多đa 諍tranh 。 多đa 作tác 多đa 惱não 。 或hoặc 譽dự 或hoặc 毀hủy 或hoặc 利lợi 或hoặc 失thất 於ư 是thị 等đẳng 處xứ 並tịnh 當đương 專chuyên 一nhất 其kỳ 心tâm 不bất 撓nạo 不bất 動động 自tự 既ký 能năng 爾nhĩ 復phục 能năng 展triển 轉chuyển 。 化hóa 他tha 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 處xử 皆giai 一nhất 其kỳ 心tâm 故cố 曰viết 廣quảng 一nhất 心tâm 。

【# 六lục 廣quảng 智trí 慧tuệ 】# 智trí 慧tuệ 者giả 照chiếu 了liễu 萬vạn 法pháp 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 之chi 時thời 若nhược 墮đọa 見kiến 聞văn 則tắc 有hữu 一nhất 切thiết 塵trần 境cảnh 所sở 蔽tế 當đương 以dĩ 智trí 慧tuệ 。 一nhất 一nhất 照chiếu 了liễu 觀quán 其kỳ 所sở 起khởi 。 察sát 其kỳ 所sở 滅diệt 。 處xử 愛ái 欲dục 中trung 心tâm 在tại 道Đạo 品Phẩm 之chi 藏tạng 。 寄ký 濁trược 惡ác 界giới 心tâm 遊du 清thanh 淨tịnh 之chi 鄉hương 入nhập 險hiểm 隘ải 路lộ 心tâm 思tư 方phương 便tiện 之chi 道Đạo 。 故cố 能năng 絕tuyệt 三tam 界giới 之chi 妄vọng 想tưởng 證chứng 涅Niết 槃Bàn 之chi 真chân 空không 自tự 既ký 能năng 爾nhĩ 復phục 能năng 展triển 轉chuyển 。 化hóa 他tha 令linh 修tu 智trí 慧tuệ 。 故cố 曰viết 廣quảng 智trí 慧tuệ (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

六lục 種chủng 戒giới (# 出xuất 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

【# 一nhất 廻hồi 向hướng 戒giới 】# 廻hồi 向hướng 戒giới 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 利lợi 他tha 心tâm 大đại 則tắc 以dĩ 持trì 戒giới 善thiện 利lợi 普phổ 皆giai 廻hồi 向hướng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 成thành 佛Phật 果quả 也dã (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 二nhị 廣quảng 愽# 戒giới 】# 廣quảng 愽# 戒giới 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 運vận 心tâm 廣quảng 大đại 普phổ 愽# 雖tuy 持trì 一nhất 戒giới 而nhi 能năng 廣quảng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 所sở 學học 諸chư 戒giới 也dã 。

【# 三tam 無vô 罪tội 歡hoan 喜hỷ 戒giới 】# 無vô 罪tội 歡hoan 喜hỷ 戒giới 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 遠viễn 離ly 。 五ngũ 欲dục 而nhi 於ư 諸chư 戒giới 無vô 所sở 毀hủy 犯phạm 。 故cố 得đắc 歡hoan 喜hỷ 之chi 樂lạc 也dã (# 五ngũ 欲dục 者giả 色sắc 欲dục 聲thanh 欲dục 香hương 欲dục 味vị 欲dục 觸xúc 欲dục 也dã )# 。

【# 四tứ 恆hằng 常thường 戒giới 】# 恆hằng 常thường 戒giới 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 所sở 學học 諸chư 戒giới 雖tuy 盡tận 形hình 壽thọ 亦diệc 不bất 棄khí 捨xả 也dã 。

【# 五ngũ 堅kiên 固cố 戒giới 】# 堅kiên 固cố 戒giới 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 持trì 戒giới 時thời 。 一nhất 切thiết 利lợi 養dưỡng 恭cung 敬kính 。 及cập 諸chư 貪tham 瞋sân 煩phiền 惱não 悉tất 皆giai 不bất 能năng 惑hoặc 動động 而nhi 毀hủy 壞hoại 也dã 。

【# 六lục 尸thi 羅la 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 相tương 應ứng 戒giới 】# 梵Phạn 語ngữ 尸thi 羅la 華hoa 言ngôn 清thanh 凉# 以dĩ 能năng 除trừ 破phá 戒giới 熱nhiệt 惱não 故cố 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 持trì 戒giới 。 則tắc 能năng 莊trang 嚴nghiêm 一nhất 切thiết 。 所sở 修tu 善thiện 法Pháp 。 而nhi 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 諸chư 相tướng 應ưng 戒giới 也dã (# 相tương 應ứng 戒giới 者giả 謂vị 與dữ 戒giới 法pháp 相tướng 應ưng 也dã )# 。

六Lục 齋Trai 日Nhật (# 出Xuất 四Tứ 天Thiên 王Vương 經Kinh 并Tinh 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 經Kinh )#

六lục 齋trai 日nhật 者giả 據cứ 毘tỳ 婆bà 沙sa 論luận 所sở 說thuyết 凡phàm 遇ngộ 持trì 齋trai 之chi 日nhật 則tắc 過quá 中trung 不bất 食thực 。

【# 一nhất 每mỗi 月nguyệt 初sơ 八bát 日nhật 】# 帝Đế 釋Thích 勑# 四Tứ 天Thiên 王Vương 各các 治trị 一nhất 方phương 至chí 此thử 日nhật 四tứ 王vương 遣khiển 輔phụ 臣thần 觀quan 察sát 世thế 間gian 。 人nhân 民dân 善thiện 惡ác 。 (# 帝Đế 釋Thích 梵Phạn 語ngữ 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 華hoa 言ngôn 能năng 天thiên 主chủ 言ngôn 帝Đế 釋Thích 者giả 華hoa 梵Phạm 双# 舉cử 也dã 四Tứ 天Thiên 王Vương 者giả 東đông 方phương 持Trì 國Quốc 天Thiên 王Vương 。 南nam 方phương 增Tăng 長Trưởng 天Thiên 王Vương 。 西tây 方Phương 廣Quảng 目mục 天thiên 王vương 。 北bắc 方phương 多Đa 聞Văn 天Thiên 王Vương 也dã )# 。

【# 二nhị 每mỗi 月nguyệt 十thập 四tứ 日nhật 】# 此thử 日nhật 四Tứ 天Thiên 王Vương 遣khiển 太thái 子tử 按án 行hành 天thiên 下hạ 。 伺tứ 察sát 人nhân 民dân 善thiện 惡ác 。

【# 三tam 每mỗi 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 】# 此thử 日nhật 四Tứ 天Thiên 王Vương 親thân 自tự 按án 行hành 天thiên 下hạ 。 有hữu 慈từ 孝hiếu 父phụ 母mẫu 恭cung 敬kính 三Tam 寶Bảo 。 及cập 尊tôn 長trưởng 者giả 并tinh 修tu 六Lục 度Độ 持trì 八Bát 戒Giới 齋Trai 。 者giả 諸chư 天thiên 相tương/tướng 慶khánh 則tắc 降giáng/hàng 善thiện 福phước 注chú 祿lộc 增tăng 筭# 如như 不bất 修tu 善thiện 持trì 齋trai 唯duy 造tạo 惡ác 業nghiệp 諸chư 天thiên 憂ưu 慼thích 降giáng/hàng 以dĩ 不bất 祥tường 減giảm 祿lộc 除trừ 筭# (# 六Lục 度Độ 者giả 一nhất 布bố 施thí 二nhị 持trì 戒giới 三tam 忍nhẫn 辱nhục 四tứ 精tinh 進tấn 五ngũ 禪thiền 定định 六lục 智trí 慧tuệ 也dã 八bát 戒giới 者giả 不bất 殺sát 生sanh 不bất 偷thâu 盜đạo 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 飲ẩm 酒tửu 不bất 坐tọa 高cao 廣quảng 大đại 牀sàng 不bất 着trước 華hoa 鬘man 瓔anh 珞lạc 。 不bất 習tập 歌ca 舞vũ 戲hí 樂lạc 。 也dã 齋trai 者giả 過quá 午ngọ 不bất 食thực 也dã )# 。

【# 四tứ 每mỗi 月nguyệt 二nhị 十thập 三tam 日nhật 。 】# 此thử 日nhật 四Tứ 天Thiên 王Vương 遣khiển 輔phụ 臣thần 觀quán 察sát 與dữ 初sơ 八bát 日nhật 同đồng 。

【# 五ngũ 每mỗi 月nguyệt 二nhị 十thập 九cửu 日nhật 。 】# 此thử 日nhật 四Tứ 天Thiên 王Vương 遣khiển 太thái 子tử 觀quán 察sát 與dữ 十thập 四tứ 日nhật 同đồng 。

【# 六lục 每mỗi 月nguyệt 三tam 十thập 日nhật 】# 此thử 日nhật 四Tứ 天Thiên 王Vương 躬cung 自tự 按án 行hành 觀quán 察sát 與dữ 十thập 五ngũ 日nhật 同đồng 。

六lục 種chủng 巧xảo 方phương 便tiện (# 出xuất 菩Bồ 薩Tát 地địa 持trì 經Kinh )#

【# 一nhất 隨tùy 順thuận 巧xảo 方phương 便tiện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 欲dục 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 法pháp 先tiên 以dĩ 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 隨tùy 順thuận 教giáo 誡giới 令linh 生sanh 信tín 樂nhạo 。 之chi 心tâm 然nhiên 後hậu 以dĩ 如Như 來Lai 甚thậm 深thâm 法Pháp 義nghĩa 。 分phân 別biệt 解giải 說thuyết 。 令linh 其kỳ 易dị 解giải 易dị 入nhập 獲hoạch 大đại 利lợi 益ích 。 是thị 名danh 隨tùy 順thuận 。 巧xảo 方phương 便tiện (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 二nhị 立lập 要yếu 巧xảo 方phương 便tiện 】# 要yếu 即tức 誓thệ 約ước 也dã 謂vị 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 來lai 從tùng 菩Bồ 薩Tát 。 求cầu 索sách 田điền 宅trạch 飲ẩm 食thực 錢tiền 財tài 種chủng 種chủng 資tư 生sanh 。 之chi 具cụ 菩Bồ 薩Tát 即tức 與dữ 立lập 要yếu 誓thệ 之chi 言ngôn 汝nhữ 能năng 供cung 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 及cập 受thọ 持trì 禁cấm 戒giới 。 我ngã 當đương 施thí 與dữ 。 如như 其kỳ 不bất 能năng 。 則tắc 不bất 施thí 與dữ 彼bỉ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 既ký 聞văn 如như 是thị 要yếu 誓thệ 即tức 能năng 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 滿mãn 所sở 願nguyện 欲dục 是thị 名danh 立lập 要yếu 巧xảo 方phương 便tiện (# 梵Phạn 語ngữ 沙Sa 門Môn 華hoa 言ngôn 勤cần 息tức 梵Phạn 語ngữ 婆Bà 羅La 門Môn 華hoa 言ngôn 淨tịnh 行hạnh )# 。

【# 三tam 異dị 相tướng 巧xảo 方phương 便tiện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 既ký 教giáo 眾chúng 生sanh 供cúng 養dường 。 父phụ 母mẫu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 及cập 受thọ 持trì 禁cấm 戒giới 。 者giả 或hoặc 有hữu 不bất 順thuận 其kỳ 教giáo 。 菩Bồ 薩Tát 則tắc 現hiện 乖quai 異dị 瞋sân 責trách 之chi 相tướng 令linh 彼bỉ 有hữu 所sở 畏úy 懼cụ 捨xả 惡ác 從tùng 善thiện 。 是thị 名danh 異dị 相tướng 巧xảo 方phương 便tiện 。

【# 四tứ 逼bức 迫bách 巧xảo 方phương 便tiện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 自tự 眷quyến 屬thuộc 。 作tác 是thị 教giáo 言ngôn 若nhược 我ngã 眷quyến 屬thuộc 有hữu 不bất 供cung 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 乃nãi 至chí 犯phạm 諸chư 禁cấm 戒giới 。 者giả 我ngã 當đương 斷đoạn 其kỳ 供cung 給cấp 或hoặc 加gia 謫# 罰phạt 或hoặc 至chí 擯bấn 斥xích 彼bỉ 諸chư 眷quyến 屬thuộc 。 畏úy 其kỳ 謫# 罰phạt 即tức 修tu 眾chúng 善thiện 斷đoạn 諸chư 惡ác 法pháp 。 彼bỉ 雖tuy 不bất 樂nhạo 逼bức 令linh 修tu 習tập 是thị 名danh 逼bức 迫bách 巧xảo 方phương 便tiện 。

【# 五ngũ 報báo 恩ân 巧xảo 方phương 便tiện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 先tiên 有hữu 恩ân 德đức 及cập 於ư 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 施thí 以dĩ 財tài 物vật 或hoặc 脫thoát 諸chư 苦khổ 難nạn 。 及cập 免miễn 諸chư 恐khủng 怖bố 救cứu 療liệu 眾chúng 病bệnh 。 令linh 得đắc 安an 樂lạc 。 而nhi 眾chúng 生sanh 知tri 恩ân 欲dục 酬thù 報báo 者giả 菩Bồ 薩Tát 則tắc 不bất 欲dục 其kỳ 世thế 間gian 財tài 利lợi 但đãn 勸khuyến 其kỳ 供cung 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 乃nãi 至chí 受thọ 持trì 。 禁cấm 戒giới 是thị 名danh 報báo 恩ân 巧xảo 方phương 便tiện 。

【# 六lục 清thanh 淨tịnh 巧xảo 方phương 便tiện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 住trụ 究cứu 竟cánh 地địa 生sanh 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 來lai 生sanh 世thế 間gian 。 或hoặc 生sanh 王vương 宮cung 捨xả 上thượng 妙diệu 樂lạc 出xuất 家gia 學học 道Đạo 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 捨xả 離ly 高cao 慢mạn 及cập 成thành 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 令linh 眾chúng 生sanh 。 堅kiên 固cố 信tín 樂nhạo 同đồng 求cầu 佛Phật 道Đạo 所sở 有hữu 惑hoặc 染nhiễm 悉tất 皆giai 清thanh 淨tịnh 。 是thị 名danh 清thanh 淨tịnh 巧xảo 方phương 便tiện (# 究cứu 竟cánh 地địa 即tức 佛Phật 地địa 梵Phạn 語ngữ 兜Đâu 率Suất 華hoa 言ngôn 知tri 足túc )# 。

思tư 修tu 六lục 意ý (# 出xuất 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận )#

【# 一nhất 廣quảng 大đại 意ý 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 發phát 廣quảng 大đại 心tâm 歷lịch 無vô 數số 劫kiếp 。 而nhi 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 於ư 此thử 時thời 劫kiếp 常thường 捨xả 身thân 命mạng 。 及cập 以dĩ 恆Hằng 河Hà 沙sa 數số 世thế 界giới 滿mãn 中trung 。 七thất 寶bảo 供cúng 施thí 如Như 來Lai 從tùng 初sơ 至chí 終chung 。 其kỳ 心tâm 猶do 不bất 滿mãn 足túc 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 廣quảng 大đại 意ý (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo 七thất 寶bảo 者giả 金kim 銀ngân 琉lưu 璃ly 。 玻pha 瓈lê 硨xa 磲cừ 碼mã 碯não 。 赤xích 真chân 珠châu 也dã )# 。

【# 二nhị 長trường 時thời 意ý 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 心tâm 不bất 放phóng 捨xả 。 常thường 行hành 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 歷lịch 無vô 數số 劫kiếp 。 無vô 有hữu 厭yếm 足túc 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 長trường 時thời 意ý 。

【# 三tam 歡hoan 喜hỷ 意ý 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 常thường 行hành 六Lục 度Độ 之chi 行hành 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 於ư 自tự 他tha 皆giai 生sanh 無vô 等đẳng 歡hoan 喜hỷ 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 歡hoan 喜hỷ 意ý (# 六Lục 度Độ 者giả 一nhất 布bố 施thí 二nhị 持trì 戒giới 三tam 忍nhẫn 辱nhục 四tứ 精tinh 進tấn 五ngũ 禪thiền 定định 六lục 智trí 慧tuệ 也dã )# 。

【# 四tứ 有hữu 恩ân 德đức 意ý 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 常thường 行hành 六Lục 度Độ 之chi 行hành 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 見kiến 彼bỉ 於ư 我ngã 有hữu 大đại 恩ân 。 德đức 而nhi 不bất 見kiến 自tự 身thân 於ư 彼bỉ 有hữu 恩ân 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 恩ân 德đức 意ý 。

【# 五ngũ 大đại 志chí 意ý 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 常thường 行hành 六Lục 度Độ 之chi 行hành 其kỳ 所sở 生sanh 功công 德đức 。 善thiện 根căn 以dĩ 無vô 着trước 心tâm 回hồi 施thí 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 令linh 彼bỉ 皆giai 得đắc 可khả 愛ái 果quả 報báo 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 大đại 志chí 意ý 。

【# 六lục 善thiện 好hảo/hiếu 意ý 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 常thường 行hành 六Lục 度Độ 之chi 行hành 所sở 生sanh 功công 德đức 。 善thiện 根căn 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 平bình 等đẳng 皆giai 得đắc 仍nhưng 復phục 為vi 彼bỉ 迴hồi 向hướng 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 善thiện 好hảo/hiếu 意ý 。

六lục 種chủng 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc (# 出xuất 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận )#

謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 習tập 一nhất 切thiết 。 法Pháp 門môn 皆giai 須tu 作tác 意ý 欣hân 樂nhạo 也dã (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 一nhất 廣quảng 大đại 意ý 樂lạc 。 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 滿mãn 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 七thất 寶bảo 奉phụng 施thí 如Như 來Lai 。 復phục 能năng 持trì 戒giới 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 乃nãi 至chí 現hiện 世thế 得đắc 證chứng 佛Phật 果Quả 。 猶do 無vô 厭yếm 足túc 是thị 名danh 廣quảng 大đại 意ý 樂lạc 。 (# 七thất 寶bảo 者giả 金kim 銀ngân 琉lưu 璃ly 。 玻pha 瓈lê 硨xa 磲cừ 碼mã 碯não 。 赤xích 真chân 珠châu 也dã )# 。

【# 二nhị 長trường 時thời 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 行hành 於ư 六Lục 度Độ 乃nãi 至chí 現hiện 世thế 得đắc 證chứng 佛Phật 果Quả 。 心tâm 常thường 好hiếu 樂nhạo 。 無vô 有hữu 間gian 息tức 是thị 名danh 長trường 時thời 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc (# 六Lục 度Độ 者giả 一nhất 布bố 施thí 二nhị 持trì 戒giới 三tam 忍nhẫn 辱nhục 四tứ 精tinh 進tấn 五ngũ 禪thiền 定định 六lục 智trí 慧tuệ 也dã )# 。

【# 三tam 歡hoan 喜hỷ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 能năng 以dĩ 六Lục 度Độ 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。 由do 此thử 所sở 作tác 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 名danh 歡hoan 喜hỷ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。

【# 四tứ 荷hà 恩ân 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 】# 荷hà 負phụ 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 此thử 。 六Lục 度Độ 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。 不bất 見kiến 自tự 身thân 於ư 彼bỉ 有hữu 恩ân 是thị 名danh 荷hà 恩ân 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。

【# 五ngũ 大đại 志chí 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 即tức 以dĩ 。 如như 是thị 六Lục 度Độ 所sở 集tập 善thiện 根căn 。 功công 德đức 迴hồi 施thí 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 令linh 其kỳ 同đồng 得đắc 勝thắng 果quả 是thị 名danh 大đại 志chí 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。

【# 六lục 純thuần 善thiện 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 復phục 以dĩ 如như 是thị 六Lục 度Độ 所sở 集tập 善thiện 根căn 。 功công 德đức 共cộng 諸chư 眾chúng 生sanh 。 迴hồi 求cầu 佛Phật 果Quả 心tâm 無vô 間gian 雜tạp 是thị 名danh 純thuần 善thiện 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。

起Khởi 塔Tháp 有Hữu 六Lục 意Ý (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 為vi 表biểu 人nhân 勝thắng 】# 謂vị 如Như 來Lai 三tam 界giới 至chí 尊tôn 。 最tối 勝thắng 無vô 比tỉ 。 故cố 建kiến 塔tháp 以dĩ 表biểu 之chi 令linh 人nhân 瞻chiêm 禮lễ 而nhi 歸quy 敬kính 也dã (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 二nhị 令linh 生sanh 淨tịnh 信tín 。 】# 謂vị 建kiến 造tạo 佛Phật 塔tháp 蓋cái 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 瞻chiêm 仰ngưỡng 頂đảnh 禮lễ 而nhi 生sanh 崇sùng 重trọng/trùng 正chánh 信tín 之chi 心tâm 也dã 。

【# 三tam 令linh 標tiêu 心tâm 有hữu 在tại 】# 謂vị 建kiến 造tạo 佛Phật 塔tháp 蓋cái 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 有hữu 所sở 向hướng 而nhi 敬kính 慕mộ 歸quy 依y 也dã 。

【# 四tứ 令linh 供cúng 養dường 生sanh 福phước 】# 謂vị 建kiến 造tạo 佛Phật 塔tháp 蓋cái 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 至chí 心tâm 恭cung 敬kính 。 供cúng 養dường 則tắc 能năng 生sanh 諸chư 福phước 利lợi 也dã 。

【# 五ngũ 為vi 報báo 恩ân 行hành 畢tất 】# 謂vị 建kiến 造tạo 佛Phật 塔tháp 非phi 惟duy 利lợi 益ích 於ư 己kỷ 身thân 蓋cái 將tương 荅# 報báo 四Tứ 恩Ân 而nhi 畢tất 無vô 邊biên 之chi 行hành 。 願nguyện 也dã (# 四Tứ 恩Ân 者giả 國quốc 王vương 父phụ 母mẫu 師sư 友hữu 。 檀đàn 越việt 也dã )# 。

【# 六lục 生sanh 福phước 滅diệt 罪tội 】# 謂vị 建kiến 造tạo 佛Phật 塔tháp 非phi 惟duy 生sanh 自tự 己kỷ 之chi 福phước 滅diệt 自tự 己kỷ 之chi 罪tội 蓋cái 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 凡phàm 瞻chiêm 覩đổ 頂đảnh 禮lễ 者giả 無vô 不bất 生sanh 一nhất 切thiết 。 福phước 滅diệt 一nhất 切thiết 罪tội 也dã 。

六lục 法pháp 令linh 他tha 歡hoan 喜hỷ 。 (# 出xuất 根căn 本bổn 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 毘Tỳ 奈Nại 耶Da 雜tạp 事sự )#

【# 一nhất 身thân 業nghiệp 行hành 慈từ 】# 謂vị 於ư 諸chư 賢hiền 聖thánh 。 及cập 同đồng 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 人nhân 處xứ 起khởi 慈từ 善thiện 心tâm 以dĩ 為vi 禮lễ 敬kính 燒thiêu 香hương 散tán 華hoa 。 種chủng 種chủng 供cúng 養dường 。 若nhược 見kiến 其kỳ 病bệnh 苦khổ 隨tùy 時thời 供cung 給cấp 。 令linh 他tha 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 名danh 身thân 業nghiệp 行hành 慈từ (# 梵Phạm 行hạnh 即tức 淨tịnh 行hạnh 也dã )# 。

【# 二nhị 語ngữ 業nghiệp 行hành 慈từ 】# 謂vị 於ư 諸chư 賢hiền 聖thánh 。 及cập 同đồng 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 人nhân 處xứ 起khởi 慈từ 善thiện 心tâm 以dĩ 語ngữ 讚tán 歎thán 彰chương 其kỳ 實thật 德đức 他tha 不bất 聞văn 者giả 令linh 他tha 得đắc 聞văn 。 復phục 讀đọc 誦tụng 經Kinh 典điển 。 晝trú 夜dạ 精tinh 勤cần 。 令linh 他tha 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 名danh 語ngữ 業nghiệp 行hành 慈từ 。

【# 三tam 意ý 業nghiệp 行hành 慈từ 】# 謂vị 於ư 諸chư 賢hiền 聖thánh 。 及cập 同đồng 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 人nhân 處xứ 起khởi 慈từ 善thiện 心tâm 不bất 生sanh 。 妬đố 害hại 慳san 嫉tật 之chi 想tưởng 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 起khởi 悲bi 愍mẫn 心tâm 。 起khởi 利lợi 益ích 心tâm 。 令linh 他tha 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 名danh 意ý 業nghiệp 行hành 慈từ 。

【# 四tứ 如như 法Pháp 利lợi 養dưỡng 】# 謂vị 凡phàm 所sở 有hữu 資tư 生sanh 。 之chi 物vật 乃nãi 至chí 得đắc 少thiểu 飲ẩm 食thực 於ư 同đồng 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 之chi 人nhân 情tình 無vô 彼bỉ 此thử 悉tất 皆giai 共cộng 他tha 受thọ 用dụng 令linh 他tha 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 名danh 如như 法Pháp 利lợi 養dưỡng 。

【# 五ngũ 受thọ 持trì 戒giới 法Pháp 。 】# 謂vị 於ư 所sở 受thọ 戒giới 。 法pháp 始thỉ 終chung 堅kiên 持trì 不bất 毀hủy 不bất 犯phạm 而nhi 於ư 同đồng 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 之chi 人nhân 不bất 生sanh 輕khinh 鄙bỉ 令linh 他tha 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 名danh 受thọ 持trì 戒giới 法Pháp 。

【# 六lục 能năng 生sanh 正chánh 見kiến 】# 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 道Đạo 法Pháp 發phát 起khởi 正chánh 見kiến 無vô 有hữu 疑nghi 惑hoặc 。 而nhi 與dữ 同đồng 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 之chi 人nhân 共cộng 同đồng 此thử 見kiến 令linh 他tha 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 名danh 能năng 生sanh 正chánh 見kiến 。

外Ngoại 道Đạo 六Lục 師Sư 。 (# 出Xuất 陀Đà 羅La 尼Ni 集Tập 經Kinh 并Tinh 翻Phiên 譯Dịch 名Danh 義Nghĩa )#

邪tà 心tâm 見kiến 理lý 發phát 於ư 邪tà 智trí 不bất 稟bẩm 正chánh 教giáo 故cố 名danh 外ngoại 道đạo 輔phụ 行hành 云vân 六lục 師sư 元nguyên 祖tổ 是thị 迦ca 毘tỳ 羅la 支chi 流lưu 分phần/phân 異dị 遂toại 為vi 六lục 宗tông (# 梵Phạn 語ngữ 迦ca 毘tỳ 羅la 華hoa 言ngôn 黃hoàng 色sắc )# 。

【# 一nhất 富Phú 蘭Lan 那Na 迦Ca 葉Diếp 。 】# 梵Phạn 語ngữ 富phú 蘭lan 那na 字tự 也dã (# 無vô 翻phiên )# 迦Ca 葉Diếp 因nhân 母mẫu 之chi 姓tánh 而nhi 為vi 姓tánh 也dã 其kỳ 人nhân 起khởi 邪tà 見kiến 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 斷đoạn 滅diệt 無vô 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 忠trung 孝hiếu 之chi 道đạo 名danh 為vi 色sắc 空không 外ngoại 道đạo 以dĩ 色sắc 破phá 欲dục 界giới 有hữu 以dĩ 空không 破phá 色sắc 界giới 有hữu 謂vị 空không 為vi 至chí 極cực 故cố 也dã 。

【# 二nhị 末mạt 伽già 黎lê 拘câu [賒-示+未]# 黎lê 】# 梵Phạn 語ngữ 末mạt 伽già 黎lê 華hoa 言ngôn 不bất 見kiến 道đạo 字tự 也dã 梵Phạn 語ngữ 拘câu 賖# 黎lê (# 無vô 翻phiên )# 因nhân 母mẫu 之chi 名danh 而nhi 為vi 名danh 也dã 其kỳ 人nhân 起khởi 邪tà 見kiến 謂vị 眾chúng 生sanh 苦khổ 樂lạc 。 不bất 由do 自tự 行hành 而nhi 得đắc 皆giai 是thị 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 此thử 計kế 自tự 然nhiên 者giả 即tức 是thị 無vô 因nhân 亦diệc 邪tà 見kiến 也dã 。

【# 三tam 刪san 闍xà 夜dạ 毘tỳ 羅la 胝chi 】# 梵Phạn 語ngữ 刪san 闍xà 夜dạ 華hoa 言ngôn 正chánh 勝thắng 字tự 也dã 梵Phạn 語ngữ 毘tỳ 羅la 胝chi 華hoa 言ngôn 不bất 作tác 因nhân 母mẫu 之chi 名danh 而nhi 為vi 名danh 也dã 其kỳ 人nhân 起khởi 邪tà 見kiến 謂vị 道đạo 不bất 須tu 求cầu 經kinh 生sanh 死tử 劫kiếp 數số 苦khổ 盡tận 自tự 然nhiên 而nhi 得đắc 。 又hựu 云vân 八bát 萬vạn 劫kiếp 滿mãn 自tự 然nhiên 得đắc 道Đạo 也dã (# 劫kiếp 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 劫kiếp 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết )# 。

【# 四tứ 阿a 耆kỳ 多đa 趐# 舍xá 欽khâm 婆bà 羅la 】# 梵Phạn 語ngữ 阿a 耆kỳ 多đa 趐# 舍xá 字tự 也dã 梵Phạn 語ngữ 欽khâm 婆bà 羅la 麤thô 衣y 名danh 因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。 也dã (# 無vô 翻phiên )# 其kỳ 人nhân 起khởi 邪tà 見kiến 非phi 因nhân 計kế 因nhân 着trước 麤thô 弊tệ 衣y 自tự 拔bạt 其kỳ 髮phát 以dĩ 烟yên 熏huân 鼻tị 及cập 五ngũ 熱nhiệt 炙chích 身thân 。 修tu 諸chư 苦khổ 行hạnh 。 為vi 道đạo 自tự 謂vị 今kim 身thân 併tinh 受thọ 諸chư 苦khổ 則tắc 後hậu 身thân 常thường 得đắc 樂lạc 也dã (# 非phi 因nhân 計kế 因nhân 者giả 本bổn 非phi 得đắc 樂lạc 之chi 因nhân 而nhi 妄vọng 計kế 此thử 因nhân 能năng 得đắc 樂lạc 也dã 五ngũ 熱nhiệt 者giả 四tứ 面diện 火hỏa 聚tụ 更cánh 加gia 頭đầu 上thượng 有hữu 日nhật 故cố 云vân 五ngũ 熱nhiệt 炙chích 身thân )# 。

【# 五ngũ 迦Ca 羅La 鳩Cưu 馱Đà 迦Ca 旃Chiên 延Diên 。 】# 梵Phạn 語ngữ 迦ca 羅la 鳩cưu [馬*丈]# 華hoa 言ngôn 牛ngưu 領lãnh 字tự 也dã 梵Phạn 語ngữ 迦ca 旃chiên 延diên 華hoa 言ngôn 剪tiễn 髮phát 姓tánh 也dã 其kỳ 人nhân 謂vị 諸chư 法pháp 亦diệc 有hữu 相tướng 亦diệc 無vô 相tướng 。 即tức 邪tà 見kiến 也dã (# 有hữu 相tương/tướng 即tức 常thường 見kiến 無vô 相tướng 即tức 斷đoạn 見kiến )# 。

【# 六lục 尼ni 犍kiền 陀đà 若nhược 提đề 子tử 】# 梵Phạn 語ngữ 尼ni 犍kiền 陀đà 華hoa 言ngôn 離ly 繫hệ 此thử 外ngoại 道đạo 出xuất 家gia 。 之chi 總tổng 名danh 梵Phạn 語ngữ 若nhược 提đề (# 無vô 翻phiên )# 因nhân 母mẫu 之chi 名danh 而nhi 為vi 名danh 也dã 其kỳ 人nhân 謂vị 罪tội 福phước 苦khổ 樂lạc 本bổn 有hữu 定định 因nhân 要yếu 當đương 必tất 受thọ 非phi 行hành 道Đạo 所sở 能năng 斷đoạn 如như 此thử 計kế 者giả 。 即tức 邪tà 見kiến 也dã 。

六Lục 苦Khổ 行Hạnh 外Ngoại 道Đạo (# 出Xuất 大Đại 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 自tự 餓ngạ 外ngoại 道đạo 】# 謂vị 外ngoại 道đạo 修tu 行hành 不bất 羨tiện 飲ẩm 食thực 長trường/trưởng 忍nhẫn 飢cơ 虛hư 執chấp 此thử 苦khổ 行hạnh 以dĩ 為vi 得đắc 果quả 之chi 因nhân 是thị 名danh 自tự 餓ngạ 外ngoại 道đạo 。

【# 二nhị 投đầu 淵uyên 外ngoại 道đạo 】# 謂vị 外ngoại 道đạo 修tu 行hành 寒hàn 入nhập 深thâm 淵uyên 忍nhẫn 受thọ 凍đống 苦khổ 執chấp 此thử 苦khổ 行hạnh 以dĩ 為vi 得đắc 果quả 之chi 因nhân 是thị 名danh 投đầu 淵uyên 外ngoại 道đạo 。

【# 三tam 赴phó 火hỏa 外ngoại 道đạo 】# 謂vị 外ngoại 道đạo 修tu 行hành 常thường 熱nhiệt 炙chích 身thân 及cập 熏huân 鼻tị 等đẳng 甘cam 受thọ 熱nhiệt 惱não 執chấp 此thử 苦khổ 行hạnh 以dĩ 為vi 得đắc 果quả 之chi 因nhân 是thị 名danh 赴phó 火hỏa 外ngoại 道đạo 。

【# 四tứ 自tự 坐tọa 外ngoại 道đạo 】# 謂vị 外ngoại 道đạo 修tu 行hành 常thường 自tự 躶# 形hình 不bất 拘câu 寒hàn 暑thử 露lộ 地địa 而nhi 坐tọa 。 執chấp 此thử 苦khổ 行hạnh 以dĩ 為vi 得đắc 果quả 之chi 因nhân 是thị 名danh 自tự 坐tọa 外ngoại 道đạo 。

【# 五ngũ 寂tịch 默mặc 外ngoại 道đạo 】# 謂vị 外ngoại 道đạo 修tu 行hành 於ư 屍thi 林lâm 塚trủng 間gian 以dĩ 為vi 住trú 處xứ 。 寂tịch 默mặc 不bất 語ngữ 執chấp 此thử 苦khổ 行hạnh 以dĩ 為vi 得đắc 果quả 之chi 因nhân 是thị 名danh 寂tịch 默mặc 外ngoại 道đạo 。

【# 六lục 牛ngưu 狗cẩu 外ngoại 道đạo 】# 謂vị 外ngoại 道đạo 修tu 行hành 自tự 謂vị 前tiền 世thế 從tùng 牛ngưu 狗cẩu 中trung 來lai 即tức 持trì 牛ngưu 狗cẩu 戒giới 齕# 草thảo 噉đạm 污ô 唯duy 望vọng 生sanh 天thiên 執chấp 此thử 苦khổ 行hạnh 以dĩ 為vi 得đắc 果quả 之chi 因nhân 是thị 名danh 牛ngưu 狗cẩu 外ngoại 道đạo 。

六lục 道đạo (# 出xuất 法pháp 華hoa 文văn 句cú )#

道đạo 即tức 能năng 通thông 之chi 義nghĩa 謂vị 六lục 道đạo 生sanh 死tử 展triển 轉chuyển 。 相tương 通thông 故cố 名danh 六lục 道đạo 。

【# 一nhất 天thiên 道đạo 】# 天thiên 即tức 天thiên 然nhiên 自tự 然nhiên 樂nhạo/nhạc/lạc 勝thắng 身thân 勝thắng 是thị 名danh 天thiên 道đạo 。

【# 二nhị 人nhân 道đạo 】# 人nhân 者giả 忍nhẫn 也dã 於ư 世thế 苦khổ 樂lạc 之chi 境cảnh 而nhi 能năng 安an 忍nhẫn 是thị 名danh 人nhân 道đạo 。

【# 三tam 阿a 修tu 羅la 道đạo 。 】# 梵Phạn 語ngữ 阿a 修tu 羅la 華hoa 言ngôn 無vô 酒tửu 又hựu 言ngôn 無vô 端đoan 正chánh 又hựu 言ngôn 無vô 天thiên 此thử 道đạo 或hoặc 居cư 海hải 岸ngạn 海hải 底để 或hoặc 居cư 半bán 須Tu 彌Di 山Sơn 巖nham 窟quật 宮cung 殿điện 嚴nghiêm 飾sức 懷hoài 猜# 忌kỵ 心tâm 常thường 好hảo/hiếu 闘# 戰chiến 是thị 名danh 阿a 修tu 羅la 。 道đạo (# 無vô 酒tửu 者giả 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 云vân 修tu 羅la 於ư 四tứ 天thiên 下hạ 。 採thải 華hoa 醞# 海hải 為vi 酒tửu 魚ngư 龍long 業nghiệp 力lực 其kỳ 味vị 不bất 變biến 於ư 是thị 嗔sân 妬đố 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 酒tửu 故cố 云vân 無vô 酒tửu 無vô 端đoan 正chánh 者giả 修tu 羅la 種chủng 類loại 男nam 醜xú 女nữ 端đoan 故cố 云vân 無vô 端đoan 正chánh 無vô 天thiên 者giả 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 此thử 神thần 果quả 報báo 最tối 勝thắng 隣lân 次thứ 諸chư 天thiên 而nhi 非phi 天thiên 又hựu 無vô 天thiên 德đức 故cố 云vân 無vô 天thiên )# 。

【# 四tứ 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 】# 謂vị 此thử 道đạo 或hoặc 居cư 海hải 底để 或hoặc 在tại 人nhân 間gian 山sơn 林lâm 中trung 或hoặc 似tự 人nhân 形hình 或hoặc 似tự 獸thú 形hình 不bất 得đắc 飲ẩm 食thực 。 業nghiệp 重trọng 者giả 飢cơ 火hỏa 炎diễm 炎diễm 不bất 聞văn 漿tương 水thủy 。 之chi 名danh 次thứ 者giả 伺tứ 求cầu 人nhân 間gian 蕩đãng 滌địch 膿nùng 血huyết 糞phẩn 穢uế 。 輕khinh 者giả 時thời 薄bạc 一nhất 飽bão 是thị 名danh 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 。

【# 五ngũ 畜súc 生sanh 道đạo 】# 畜súc 生sanh 亦diệc 云vân 旁bàng 生sanh 謂vị 此thử 道đạo 徧biến 在tại 諸chư 處xứ 披phi 毛mao 戴đái 角giác 鱗lân 甲giáp 羽vũ 毛mao 其kỳ 類loại 非phi 一nhất 互hỗ 相tương 吞thôn 噉đạm 受thọ 苦khổ 無vô 窮cùng 。 是thị 名danh 畜súc 生sanh 道đạo (# 旁bàng 生sanh 者giả 婆bà 沙sa 論luận 云vân 形hình 旁bàng 行hành 旁bàng 形hình 旁bàng 者giả 謂vị 身thân 形hình 橫hoạnh 生sanh 不bất 正chánh 也dã 行hành 旁bàng 者giả 謂vị 其kỳ 宿túc 世thế 所sở 行hành 。 之chi 行hành 偏thiên 邪tà 不bất 正chánh 也dã )# 。

【# 六lục 地địa 獄ngục 道đạo 】# 謂vị 此thử 獄ngục 在tại 地địa 之chi 下hạ 而nhi 有hữu 鑊hoạch 湯thang 劒kiếm 樹thụ 等đẳng 苦khổ 是thị 名danh 地địa 獄ngục 道đạo 。

六lục 蔽tế 心tâm (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 慳san 心tâm 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 由do 此thử 。 慳san 悋lận 蔽tế 覆phú 於ư 心tâm 不bất 能năng 行hành 於ư 布bố 施thí 。 縱túng/tung 行hành 布bố 施thí 亦diệc 不bất 能năng 以dĩ 。 好hảo/hiếu 物vật 與dữ 人nhân 是thị 名danh 慳san 心tâm 。

【# 二nhị 破phá 戒giới 心tâm 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 由do 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 煩phiền 惱não 蔽tế 覆phú 於ư 心tâm 行hành 於ư 惡ác 行hành 。 不bất 能năng 堅kiên 持trì 。 禁cấm 戒giới 是thị 名danh 破phá 戒giới 心tâm 。

【# 三tam 瞋sân 恚khuể 心tâm 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 由do 瞋sân 恨hận 忿phẫn 恚khuể 蔽tế 覆phú 於ư 心tâm 歷lịch 事sự 對đối 境cảnh 常thường 懷hoài 惱não 害hại 于vu 他tha 而nhi 無vô 忍nhẫn 辱nhục 之chi 行hành 。 是thị 名danh 瞋sân 恚khuể 心tâm 。

【# 四tứ 懈giải 怠đãi 心tâm 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 由do 懈giải 怠đãi 蔽tế 覆phú 於ư 心tâm 不bất 能năng 精tinh 進tấn 。 勤cần 修tu 聖thánh 道Đạo 之chi 行hành 是thị 名danh 懈giải 怠đãi 心tâm 。

【# 五ngũ 亂loạn 心tâm 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 由do 散tán 亂loạn 蔽tế 覆phú 於ư 心tâm 妨phương 於ư 禪thiền 定định 如như 風phong 中trung 燈đăng 。 雖tuy 有hữu 光quang 明minh 不bất 能năng 照chiếu 物vật 是thị 名danh 亂loạn 心tâm 。

【# 六lục 癡si 心tâm 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 由do 愚ngu 癡si 蔽tế 覆phú 於ư 心tâm 而nhi 無vô 智trí 慧tuệ 於ư 一nhất 切thiết 事sự 。 皆giai 不bất 能năng 知tri 。 受thọ 着trước 邪tà 法pháp 不bất 起khởi 正chánh 見kiến 是thị 名danh 癡si 心tâm 。

六lục 染nhiễm 心tâm (# 出xuất 起khởi 信tín 論luận )#

六lục 染nhiễm 心tâm 者giả 謂vị 心tâm 體thể 本bổn 淨tịnh 離ly 諸chư 妄vọng 染nhiễm 以dĩ 依y 不bất 覺giác 忽hốt 起khởi 無vô 明minh 由do 無vô 明minh 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 遂toại 有hữu 六lục 種chủng 染nhiễm 心tâm 之chi 相tướng 。

【# 一nhất 執chấp 相tướng 應ưng 染nhiễm 】# 謂vị 於ư 苦khổ 樂lạc 等đẳng 境cảnh 不bất 了liễu 虛hư 無vô 妄vọng 起khởi 執chấp 着trước 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 之chi 惑hoặc 污ô 其kỳ 淨tịnh 心tâm 故cố 名danh 執chấp 相tướng 應ưng 染nhiễm 即tức 是thị 六lục 麤thô 中trung 第đệ 三tam 執chấp 取thủ 相tương/tướng 第đệ 四tứ 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 也dã (# 見kiến 思tư 者giả 見kiến 即tức 分phân 別biệt 也dã 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 起khởi 諸chư 邪tà 見kiến 。 故cố 名danh 見kiến 惑hoặc 思tư 即tức 思tư 惟duy 也dã 又hựu 貪tham 染nhiễm 曰viết 思tư 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 五ngũ 根căn 貪tham 愛ái 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 五ngũ 塵trần 而nhi 起khởi 想tưởng 著trước 故cố 名danh 思tư 惑hoặc 六lục 麤thô 者giả 智trí 相tương/tướng 相tương 續tục 相tương/tướng 執chấp 取thủ 相tương/tướng 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 也dã )# 。

【# 二nhị 不bất 斷đoạn 相tương 應ứng 染nhiễm 】# 不bất 斷đoạn 即tức 相tương 續tục 也dã 謂vị 於ư 苦khổ 樂lạc 等đẳng 境cảnh 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 數sác 數sác 起khởi 念niệm 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 故cố 。 名danh 不bất 斷đoạn 相tương 應ứng 染nhiễm 即tức 是thị 六lục 麤thô 中trung 第đệ 二nhị 相tương 續tục 相tương/tướng 也dã 。

【# 三tam 分phân 別biệt 智trí 相tương 應ứng 染nhiễm 】# 謂vị 能năng 分phân 別biệt 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 染nhiễm 淨tịnh 故cố 云vân 智trí 也dã 此thử 智trí 分phân 別biệt 亦diệc 是thị 法pháp 執chấp 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 故cố 名danh 分phân 別biệt 智trí 相tương 應ứng 染nhiễm 即tức 是thị 六lục 麤thô 中trung 第đệ 一nhất 智trí 相tương/tướng 也dã 。

【# 四tứ 現hiện 色sắc 不bất 相tương 應ứng 染nhiễm 】# 現hiện 色sắc 者giả 謂vị 依y 根căn 本bổn 無vô 明minh 熏huân 動động 淨tịnh 心tâm 令linh 現hiện 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 雖tuy 現hiện 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 而nhi 根căn 本bổn 無vô 明minh 最tối 極cực 微vi 細tế 不bất 與dữ 心tâm 王vương 心tâm 所sở 相tương 應ứng 故cố 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 染nhiễm 即tức 是thị 三tam 細tế 中trung 第đệ 三tam 現hiện 相tướng 也dã (# 根căn 本bổn 無vô 明minh 者giả 謂vị 其kỳ 能năng 生sanh 見kiến 思tư 等đẳng 惑hoặc 也dã 心tâm 王vương 者giả 即tức 第đệ 八bát 識thức 也dã 心tâm 所sở 者giả 受thọ 想tưởng 行hành 也dã 三tam 細tế 者giả 業nghiệp 相tương/tướng 轉chuyển 相tương/tướng 現hiện 相tướng 也dã )# 。

【# 五ngũ 能năng 見kiến 心tâm 不bất 相tương 應ứng 。 染nhiễm 】# 能năng 見kiến 心tâm 者giả 謂vị 根căn 本bổn 無vô 明minh 動động 故cố 能năng 令linh 心tâm 有hữu 所sở 見kiến 雖tuy 令linh 心tâm 有hữu 所sở 見kiến 而nhi 不bất 與dữ 心tâm 王vương 心tâm 所sở 相tương 應ứng 故cố 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 染nhiễm 即tức 是thị 三tam 細tế 中trung 第đệ 二nhị 轉chuyển 相tương/tướng 也dã 。

【# 六lục 根căn 本bổn 業nghiệp 不bất 相tương 應ứng 染nhiễm 】# 根căn 本bổn 業nghiệp 者giả 。 即tức 根căn 本bổn 無vô 明minh 也dã 謂vị 以dĩ 無vô 明minh 力lực 故cố 不bất 覺giác 心tâm 動động 動động 即tức 成thành 業nghiệp 雖tuy 動động 成thành 業nghiệp 而nhi 不bất 與dữ 心tâm 王vương 心tâm 所sở 相tương 應ứng 故cố 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 染nhiễm 即tức 是thị 三tam 細tế 中trung 第đệ 一nhất 業nghiệp 相tương/tướng 也dã 。

六lục 着trước 心tâm (# 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 孔khổng 目mục 并tinh 演diễn 義nghĩa 鈔sao )#

【# 一nhất 貪tham 着trước 心tâm 】# 引dẫn 取thủ 之chi 心tâm 為vi 貪tham 謂vị 於ư 六lục 塵trần 等đẳng 順thuận 情tình 之chi 境cảnh 引dẫn 取thủ 無vô 厭yếm 戀luyến 着trước 不bất 捨xả 故cố 名danh 貪tham 着trước 心tâm (# 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 愛ái 着trước 心tâm 】# 貪tham 取thủ 之chi 心tâm 為vi 愛ái 謂vị 於ư 六lục 塵trần 等đẳng 順thuận 情tình 之chi 境cảnh 而nhi 生sanh 愛ái 欲dục 戀luyến 着trước 不bất 捨xả 故cố 名danh 愛ái 着trước 心tâm 。

【# 三tam 瞋sân 着trước 心tâm 】# 忿phẫn 怒nộ 之chi 心tâm 為vi 瞋sân 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 違vi 情tình 之chi 境cảnh 即tức 起khởi 忿phẫn 怒nộ 不bất 能năng 捨xả 去khứ 故cố 名danh 瞋sân 着trước 心tâm 。

【# 四tứ 癡si 着trước 心tâm 】# 迷mê 惑hoặc 之chi 心tâm 。 為vi 癡si 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 事sự 理lý 諸chư 法pháp 無vô 所sở 明minh 了liễu 妄vọng 生sanh 邪tà 見kiến 執chấp 着trước 不bất 捨xả 故cố 名danh 癡si 着trước 心tâm 。

【# 五ngũ 欲dục 着trước 心tâm 】# 樂nhạo/nhạc/lạc 取thủ 之chi 心tâm 為vi 欲dục 謂vị 於ư 可khả 愛ái 之chi 境cảnh 而nhi 起khởi 樂nhạo 欲dục 戀luyến 着trước 不bất 捨xả 故cố 名danh 欲dục 着trước 心tâm 。

【# 六lục 慢mạn 着trước 心tâm 】# 自tự 恃thị 輕khinh 他tha 之chi 心tâm 為vi 慢mạn 謂vị 自tự 恃thị 種chủng 姓tánh 。 高cao 貴quý 有hữu 多đa 才tài 能năng 輕khinh 蔑miệt 於ư 他tha 不bất 能năng 捨xả 去khứ 故cố 名danh 慢mạn 着trước 心tâm 。

六Lục 相Tương 應Ứng 想Tưởng (# 出Xuất 大Đại 集Tập 法Pháp 門Môn 經Kinh )#

【# 一nhất 眼nhãn 相tương 應ứng 想tưởng 】# 謂vị 眼nhãn 根căn 對đối 色sắc 時thời 與dữ 識thức 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 想tưởng 念niệm 是thị 名danh 眼nhãn 相tương 應ứng 想tưởng 。

【# 二nhị 耳nhĩ 相tương 應ứng 想tưởng 】# 謂vị 耳nhĩ 根căn 聞văn 聲thanh 時thời 與dữ 識thức 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 想tưởng 念niệm 是thị 名danh 耳nhĩ 相tương 應ứng 想tưởng 。

【# 三tam 鼻tị 相tương 應ứng 想tưởng 】# 謂vị 鼻tị 根căn 聞văn 香hương 時thời 與dữ 識thức 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 想tưởng 念niệm 是thị 名danh 鼻tị 相tương 應ứng 想tưởng 。

【# 四tứ 舌thiệt 相tướng 應ưng 想tưởng 】# 謂vị 舌thiệt 根căn 嘗thường 味vị 時thời 與dữ 識thức 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 想tưởng 念niệm 是thị 名danh 舌thiệt 相tướng 應ưng 想tưởng 。

【# 五ngũ 身thân 相tướng 應ưng 想tưởng 】# 謂vị 身thân 根căn 覺giác 觸xúc 時thời 與dữ 識thức 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 想tưởng 念niệm 是thị 名danh 身thân 相tướng 應ưng 想tưởng 。

【# 六lục 意ý 相tương 應ứng 想tưởng 】# 謂vị 意ý 根căn 分phân 別biệt 。 諸chư 法pháp 之chi 時thời 與dữ 識thức 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 想tưởng 念niệm 是thị 名danh 意ý 相tương 應ứng 想tưởng 。

六lục 種chủng 散tán 亂loạn (# 出xuất 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 雜tạp 集tập 論luận )#

【# 一nhất 自tự 性tánh 散tán 亂loạn 】# 謂vị 五ngũ 識thức 自tự 性tánh 馳trì 逐trục 外ngoại 緣duyên 乖quai 於ư 靜tĩnh 定định 故cố 名danh 自tự 性tánh 散tán 亂loạn (# 五ngũ 識thức 者giả 眼nhãn 識thức 耳nhĩ 識thức 鼻tị 識thức 舌thiệt 識thức 身thân 識thức 也dã )# 。

【# 二nhị 外ngoại 散tán 亂loạn 】# 謂vị 正chánh 修tu 善thiện 時thời 於ư 五ngũ 欲dục 境cảnh 。 上thượng 其kỳ 心tâm 馳trì 散tán 不bất 能năng 寂tịch 靜tĩnh 。 故cố 名danh 外ngoại 散tán 亂loạn (# 五ngũ 欲dục 者giả 色sắc 欲dục 聲thanh 欲dục 香hương 欲dục 味vị 欲dục 觸xúc 欲dục 也dã )# 。

【# 三tam 內nội 散tán 亂loạn 】# 謂vị 修tu 定định 時thời 發phát 起khởi 沉trầm 掉trạo 及cập 於ư 諸chư 塵trần 而nhi 生sanh 味vị 着trước 退thoái 失thất 靜tĩnh 定định 故cố 名danh 內nội 散tán 亂loạn (# 沉trầm 掉trạo 者giả 沉trầm 即tức 昏hôn 沉trầm 掉trạo 即tức 掉trạo 舉cử 謂vị 動động 散tán 也dã )# 。

【# 四tứ 相tương/tướng 散tán 亂loạn 】# 謂vị 欲dục 令linh 他tha 人nhân 。 信tín 己kỷ 有hữu 德đức 詐trá 見kiến 修tu 善thiện 之chi 相tướng 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 所sở 修tu 善thiện 法Pháp 。 漸tiệm 更cánh 退thoái 失thất 故cố 名danh 相tướng 散tán 亂loạn 。

【# 五ngũ 麤thô 重trọng/trùng 散tán 亂loạn 】# 謂vị 修tu 善thiện 法Pháp 時thời 。 起khởi 我ngã 我ngã 所sở 。 執chấp 及cập 我ngã 慢mạn 等đẳng 。 邪tà 見kiến 由do 此thử 邪tà 執chấp 麤thô 重trọng/trùng 力lực 故cố 所sở 修tu 善thiện 法Pháp 。 永vĩnh 不bất 清thanh 淨tịnh 是thị 名danh 麤thô 重trọng/trùng 散tán 亂loạn (# 我ngã 者giả 於ư 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 五ngũ 陰ấm 中trung 計kế 有hữu 我ngã 也dã 我ngã 所sở 者giả 即tức 色sắc 身thân 及cập 財tài 宅trạch 眷quyến 屬thuộc 也dã )# 。

【# 六lục 作tác 意ý 散tán 亂loạn 】# 謂vị 或hoặc 依y 餘dư 乘thừa 或hoặc 依y 餘dư 定định 作tác 意ý 修tu 習tập 不bất 能năng 證chứng 悟ngộ 發phát 起khởi 散tán 亂loạn 是thị 名danh 作tác 意ý 散tán 亂loạn (# 餘dư 乘thừa 者giả 謂vị 人nhân 天thiên 乘thừa 也dã 餘dư 定định 者giả 謂vị 世thế 間gian 禪thiền 定định 也dã )# 。

六lục 麤thô 相tương/tướng (# 出xuất 起khởi 信tín 論luận )#

六lục 麤thô 謂vị 由do 業nghiệp 轉chuyển 現hiện 三tam 細tế 而nhi 生sanh 故cố 名danh 六lục 麤thô (# 業nghiệp 轉chuyển 現hiện 即tức 第đệ 八bát 藏tạng 識thức 中trung 初sơ 起khởi 之chi 三tam 相tương/tướng 以dĩ 其kỳ 微vi 細tế 。 故cố 名danh 三tam 細tế 也dã )# 。

【# 一nhất 智trí 相tương/tướng 】# 謂vị 依y 三tam 細tế 中trung 第đệ 三tam 境cảnh 界giới 相tương/tướng 不bất 了liễu 自tự 心tâm 所sở 現hiện 妄vọng 起khởi 分phân 別biệt 。 染nhiễm 淨tịnh 之chi 相tướng 於ư 淨tịnh 境cảnh 則tắc 愛ái 於ư 染nhiễm 境cảnh 則tắc 不bất 愛ái 是thị 名danh 智trí 相tương/tướng (# 境cảnh 界giới 相tương/tướng 即tức 二nhị 細tế 中trung 之chi 現hiện 相tướng 也dã )# 。

【# 二nhị 相tương 續tục 相tương/tướng 】# 謂vị 依y 前tiền 智trí 相tương/tướng 分phân 別biệt 於ư 愛ái 境cảnh 則tắc 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 不bất 愛ái 境cảnh 則tắc 生sanh 苦khổ 覺giác 心tâm 起khởi 念niệm 相tương 應ứng 不bất 斷đoạn 是thị 名danh 相tướng 續tục 相tương/tướng 。

【# 三tam 執chấp 取thủ 相tương/tướng 】# 謂vị 依y 前tiền 相tương 續tục 緣duyên 念niệm 苦khổ 樂lạc 等đẳng 境cảnh 心tâm 起khởi 着trước 故cố 是thị 名danh 執chấp 取thủ 相tương/tướng 。

【# 四tứ 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 】# 謂vị 依y 前tiền 妄vọng 執chấp 分phân 別biệt 假giả 名danh 言ngôn 說thuyết 。 之chi 相tướng 是thị 名danh 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng (# 假giả 名danh 者giả 虛hư 假giả 之chi 名danh 謂vị 依y 前tiền 執chấp 取thủ 相tương/tướng 上thượng 更cánh 立lập 假giả 名danh 也dã 已dĩ 上thượng 四tứ 相tương/tướng 皆giai 論luận 起khởi 惑hoặc )# 。

【# 五ngũ 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 】# 謂vị 依y 前tiền 名danh 字tự 執chấp 取thủ 生sanh 着trước 迼# 種chủng 種chủng 業nghiệp 是thị 名danh 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 。

【# 六lục 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 】# 苦khổ 即tức 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 也dã 謂vị 業nghiệp 繫hệ 縛phược 則tắc 有hữu 生sanh 死tử 逼bức 迫bách 之chi 苦khổ 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 是thị 名danh 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 。

六lục 種chủng 俱câu 生sanh 惑hoặc (# 出xuất 大Đại 乘Thừa 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 論luận )#

惑hoặc 即tức 昏hôn 迷mê 不bất 了liễu 之chi 義nghĩa 謂vị 貪tham 瞋sân 等đẳng 惑hoặc 與dữ 身thân 俱câu 生sanh 。 故cố 名danh 俱câu 生sanh 惑hoặc 。

【# 一nhất 貪tham 惑hoặc 】# 謂vị 於ư 五ngũ 塵trần 順thuận 情tình 境cảnh 上thượng 引dẫn 取thủ 無vô 厭yếm 昏hôn 迷mê 不bất 了liễu 是thị 名danh 貪tham 惑hoặc (# 五ngũ 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 嗔sân 惑hoặc 】# 謂vị 於ư 五ngũ 塵trần 違vi 情tình 境cảnh 上thượng 忿phẫn 怒nộ 暴bạo 起khởi 昏hôn 迷mê 不bất 了liễu 是thị 名danh 嗔sân 惑hoặc 。

【# 三tam 癡si 惑hoặc 】# 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 事sự 理lý 之chi 法pháp 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 顛điên 倒đảo 妄vọng 執chấp 起khởi 諸chư 邪tà 見kiến 。 昏hôn 迷mê 不bất 了liễu 是thị 名danh 癡si 惑hoặc 。

【# 四tứ 慢mạn 惑hoặc 】# 謂vị 我ngã 能năng 他tha 不bất 能năng 我ngã 解giải 他tha 不bất 解giải 因nhân 此thử 起khởi 輕khinh 慢mạn 心tâm 凌lăng 傲ngạo 於ư 人nhân 昏hôn 迷mê 不bất 了liễu 是thị 名danh 慢mạn 惑hoặc 。

【# 五ngũ 疑nghi 惑hoặc 】# 謂vị 無vô 正chánh 信tín 之chi 心tâm 於ư 正Chánh 法Pháp 中trung 。 猶do 豫dự 無vô 决# 昏hôn 迷mê 不bất 了liễu 是thị 名danh 疑nghi 惑hoặc 。

【# 六lục 覺giác 惑hoặc 】# 謂vị 無vô 正chánh 知tri 正chánh 見kiến 而nhi 於ư 五ngũ 塵trần 之chi 境cảnh 常thường 起khởi 惡ác 覺giác 染nhiễm 愛ái 生sanh 着trước 昏hôn 迷mê 不bất 了liễu 是thị 名danh 覺giác 惑hoặc 。

六lục 欲dục (# 出xuất 釋thích 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 次thứ 第đệ 法Pháp 門môn )#

【# 一nhất 色sắc 欲dục 】# 謂vị 若nhược 見kiến 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 及cập 男nam 女nữ 等đẳng 色sắc 無vô 智trí 愚ngu 人nhân 不bất 知tri 其kỳ 患hoạn 。 心tâm 生sanh 貪tham 着trước 是thị 名danh 色sắc 欲dục 。

【# 二nhị 形hình 貌mạo 欲dục 】# 謂vị 若nhược 見kiến 端đoan 容dung 羙# 貌mạo 無vô 智trí 愚ngu 人nhân 不bất 知tri 其kỳ 患hoạn 。 心tâm 生sanh 貪tham 着trước 是thị 名danh 形hình 貌mạo 欲dục 。

【# 三tam 威uy 儀nghi 姿tư 態thái 欲dục 】# 謂vị 若nhược 見kiến 行hành 步bộ 輕khinh 徐từ 舉cử 止chỉ 詳tường 緩hoãn 揚dương 眉mi 頓đốn 臉liệm 含hàm 笑tiếu 嬌kiều 盈doanh 無vô 智trí 愚ngu 人nhân 不bất 知tri 其kỳ 患hoạn 。 便tiện 生sanh 愛ái 染nhiễm 是thị 名danh 威uy 儀nghi 姿tư 態thái 欲dục 。

【# 四tứ 言ngôn 語ngữ 音âm 聲thanh 。 欲dục 】# 謂vị 若nhược 聞văn 巧xảo 言ngôn 美mỹ 語ngữ 稱xưng 情tình 適thích 意ý 音âm 聲thanh 清thanh 雅nhã 歌ca 詠vịnh 讚tán 歎thán 。 無vô 智trí 愚ngu 人nhân 不bất 知tri 其kỳ 患hoạn 。 便tiện 生sanh 愛ái 着trước 是thị 名danh 言ngôn 語ngữ 音âm 聲thanh 欲dục 。

【# 五ngũ 細tế 滑hoạt 欲dục 】# 謂vị 男nam 女nữ 身thân 分phần/phân 軟nhuyễn 細tế 滑hoạt 澤trạch 等đẳng 無vô 智trí 愚ngu 人nhân 不bất 知tri 其kỳ 患hoạn 。 躭đam 染nhiễm 沒một 溺nịch 是thị 名danh 細tế 滑hoạt 欲dục 。

【# 六lục 人nhân 相tương/tướng 欲dục 】# 謂vị 若nhược 男nam 若nhược 女nữ 。 必tất 得đắc 所sở 愛ái 之chi 人nhân 互hỗ 相tương 貪tham 染nhiễm 是thị 名danh 人nhân 相tương/tướng 欲dục 。

六lục 煩phiền 惱não (# 出xuất 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

謂vị 貪tham 瞋sân 等đẳng 昏hôn 煩phiền 之chi 法pháp 惱não 亂loạn 心tâm 神thần 。 名danh 為vi 煩phiền 惱não 。

【# 一nhất 貪tham 煩phiền 惱não 】# 貪tham 即tức 貪tham 愛ái 謂vị 於ư 五ngũ 欲dục 順thuận 情tình 等đẳng 境cảnh 求cầu 而nhi 未vị 獲hoạch 愛ái 而nhi 不bất 捨xả 。 以dĩ 不bất 捨xả 故cố 。 便tiện 起khởi 煩phiền 惱não 故cố 。 名danh 貪tham 煩phiền 惱não (# 五ngũ 欲dục 者giả 色sắc 欲dục 聲thanh 欲dục 香hương 欲dục 味vị 欲dục 觸xúc 欲dục 也dã )# 。

【# 二nhị 瞋sân 煩phiền 惱não 】# 謂vị 於ư 五ngũ 欲dục 違vi 情tình 等đẳng 境cảnh 即tức 起khởi 瞋sân 恚khuể 忿phẫn 恨hận 纏triền 結kết 記ký 憶ức 在tại 心tâm 。 而nhi 生sanh 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 瞋sân 煩phiền 惱não 。

【# 三tam 慢mạn 煩phiền 惱não 】# 慢mạn 即tức 輕khinh 慢mạn 謂vị 自tự 任nhậm 其kỳ 能năng 輕khinh 凌lăng 於ư 他tha 起khởi 不bất 敬kính 心tâm 傲ngạo 慢mạn 結kết 縛phược 而nhi 生sanh 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 慢mạn 煩phiền 惱não 。

【# 四tứ 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 】# 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 無vô 所sở 明minh 了liễu 故cố 曰viết 無vô 明minh 以dĩ 不bất 了liễu 故cố 起khởi 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 煩phiền 惱não 故cố 名danh 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。

【# 五ngũ 疑nghi 煩phiền 惱não 】# 猶do 豫dự 不bất 决# 為vi 疑nghi 謂vị 因nhân 前tiền 無vô 明minh 不bất 了liễu 即tức 起khởi 疑nghi 惑hoặc 以dĩ 亂loạn 真chân 心tâm 或hoặc 是thị 或hoặc 非phi 或hoặc 善thiện 或hoặc 惡ác 展triển 轉chuyển 纏triền 結kết 而nhi 生sanh 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 疑nghi 煩phiền 惱não 。

【# 六lục 不bất 正chánh 見kiến 煩phiền 惱não 】# 謂vị 因nhân 前tiền 疑nghi 心tâm 不bất 了liễu 所sở 見kiến 不bất 正chánh 以dĩ 不bất 正chánh 故cố 遂toại 起khởi 邪tà 見kiến 含hàm 藏tạng 結kết 縛phược 而nhi 生sanh 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 不bất 正chánh 見kiến 煩phiền 惱não 。

大Đại 明Minh 三Tam 藏Tạng 法Pháp 數Số 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập