1561-Luận A Tỳ Đạt Ma Câu Xá Thật Nghĩa Sớ

LUẬN A TỲ ĐẠT MA CÂU XÁ THẬT NGHĨA SỚ
Tác giả: Tôn giả Tất Địa La Mạt Để (An Huệ)
Việt dịch: Cư sĩ Nguyên Huệ ¹

QUYỂN 4

Một sát-na: Tụng viết:

Năm trong có thục nuôi

Thanh không dị thục sinh

Tám vô ngại đẳng lưu

Cũng tánh dị thục sinh

Khác ba thật chỉ pháp

Sát-na chỉ ba sau.

Năm trong tức là năm giới như nhãn v.v… Trong mười tám giới có bao nhiêu thứ là thấy? Bao nhiêu thứ là không thấy? Tụng viết:

Nhãn, một phần pháp giới

Tám thứ gọi là thấy

Năm thức, tuệ câu sinh

Không thấy, không lường tính.

Mắt thấy, đồng phần sắc

Không phải mắt dựa thức

Truyền nói: Không thể quán

Bị các sắc ngăn che.

Luận nêu: “Mắt hoàn toàn là thấy. Tám thứ của một phần pháp giới là thấy, thứ khác đều không thấy”. Luận nay sẽ lược biện về tướng quyết định này. Tụng viết:

Mắt không ở dưới thân

Sắc thức không trên mắt

Sắc nơi thức tất cả

Hai nơi thân cũng vậy.

Như mắt, tai cũng thế

Ba tiếp đều tự địa

Thân thức, tự địa dưới

Ý bất định nên biết.

Luận lại dẫn Kinh nói có hai mươi hai căn: Nhãn căn, nhĩ căn, tỷ căn, thiệt căn, thân căn, ý căn, nữ căn, nam căn, mạng căn, lạc căn, khổ căn, hỷ căn, ưu căn, xả căn, tín căn, cần căn, niệm căn, định căn, tuệ căn, vi tri đương tri căn, dĩ tri căn, cụ tri căn.

Giải thích: Đây là xuất xứ từ kinh nào? Nghĩa là có Phạm chí tên là Sinh Trắc, đi đến chỗ Đức Phật, vui mừng chào hỏi, rồi ngồi qua một bên thưa hỏi Phật: “Thiết lập bao nhiêu căn để thâu tóm hết các căn?”. Phật đáp: “Ta nói có hai mươi hai căn gồm thâu hết các căn”. Nếu có người phủ nhận điều này lại nói có căn khác, nên biết đó chỉ là lời nói vô nghĩa.

HẾT – QUYỂN 4