順分 ( 順thuận 分phần )
[it_heading text=”Phật Học Đại Từ Điển” heading_style=”style7″ head_tag=”h4″ extrabold=”bolder” upper=”1″]
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）順為順益之義，分為部分之義。順益其所順法之部分名為順分。此有三種：一順福分，為感世間可愛之果之有漏善根。五戒十善等法是也。二順解脫分，解脫為涅槃。為定能感涅槃果之有漏善根。此善生巳，則使彼有情名為身中有涅槃之法，若聞說生死有過，諸法無我，涅槃有德，身之毛竪，悲泣墮淚，當知彼既植順解脫分之善也，是為聲聞乘之三賢位。三順決擇分，是煗，頂，忍，世第一法之有漏善根也。決擇者，見四諦之理之無漏勝慧，分者部分之義，此四善根之功德，能順益其勝慧一分之見道決擇智，使彼出生，名為順決擇分。故聲聞乘中極速者，三生方得解脫也。即初生起順解脫，第二生起順決擇分，第三生入於見道，乃至得究竟之解脫也。俱舍論十八曰：「言順福分者，謂感世間可愛果善。順解脫分者，謂定能感涅槃果善。此善生巳，令彼有情名為身中有涅槃法。若有聞說生死有過，諸法無我，涅槃有德，身毛為竪，悲泣墮淚。當知彼已植順解脫分善，順決擇分者，謂近能感聖道果善，即煗等四。」同二十三曰：「此煗，頂，忍，世第一法四殊勝善根，名順決擇分。依何義建立順決擇分名？決謂決斷。擇謂簡擇，決斷簡擇，謂諸聖道，以諸聖道能斷疑故。及能分別四諦相故，分謂分斷。此言意顯所順，唯是見道一分。決擇之分，故得決擇分名。此四為緣，順益彼故，得順彼名。故此名為順決擇分。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 順thuận 為vi 順thuận 益ích 之chi 義nghĩa 分phân 為vi 部bộ 分phân 之chi 義nghĩa 。 順thuận 益ích 其kỳ 所sở 順thuận 法pháp 之chi 部bộ 分phần 名danh 為vi 順thuận 分phần 。 此thử 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 順thuận 福phước 分phân 為vi 感cảm 世thế 間gian 可khả 愛ái 之chi 果quả 之chi 有hữu 漏lậu 善thiện 根căn 。 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 等đẳng 法pháp 是thị 也dã 。 二nhị 順thuận 解giải 脫thoát 分phần 。 解giải 脫thoát 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 定định 能năng 感cảm 涅Niết 槃Bàn 果quả 之chi 有hữu 漏lậu 善thiện 根căn 。 此thử 善thiện 生sanh 巳tị ， 則tắc 使sử 彼bỉ 有hữu 情tình 名danh 為vi 身thân 中trung 。 有hữu 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 若nhược 聞văn 說thuyết 生sanh 死tử 有hữu 過quá 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。 涅Niết 槃Bàn 有hữu 德đức ， 身thân 之chi 毛mao 竪thụ 悲bi 泣khấp 墮đọa 淚lệ 。 當đương 知tri 彼bỉ 既ký 植thực 順thuận 解giải 脫thoát 分phần 之chi 善thiện 也dã ， 是thị 為vi 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 之chi 三tam 賢hiền 位vị 。 三tam 順thuận 決quyết 擇trạch 分phân 是thị 煗noãn ， 頂đảnh ， 忍nhẫn 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 之chi 有hữu 漏lậu 善thiện 根căn 也dã 。 決quyết 擇trạch 者giả ， 見kiến 四Tứ 諦Đế 之chi 理lý 之chi 無vô 漏lậu 勝thắng 慧tuệ ， 分phần 者giả 部bộ 分phân 之chi 義nghĩa ， 此thử 四tứ 善thiện 根căn 之chi 功công 德đức ， 能năng 順thuận 益ích 其kỳ 勝thắng 慧tuệ 一nhất 分phân 之chi 見kiến 道đạo 決quyết 擇trạch 智trí ， 使sử 彼bỉ 出xuất 生sanh ， 名danh 為vi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần 。 故cố 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 中trung 。 極cực 速tốc 者giả ， 三tam 生sanh 方phương 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。 即tức 初sơ 生sanh 起khởi 順thuận 解giải 脫thoát ， 第đệ 二nhị 生sanh 起khởi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phân 第đệ 三tam 生sanh 入nhập 於ư 見kiến 道đạo ， 乃nãi 至chí 得đắc 究cứu 竟cánh 。 之chi 解giải 脫thoát 也dã 。 俱câu 舍xá 論luận 十thập 八bát 曰viết 。 言ngôn 順thuận 福phước 分phần 者giả ， 謂vị 感cảm 世thế 間gian 可khả 愛ái 果quả 善thiện 。 順thuận 解giải 脫thoát 分phần 者giả ， 謂vị 定định 能năng 感cảm 涅Niết 槃Bàn 果quả 善thiện 。 此thử 善thiện 生sanh 巳tị 令linh 彼bỉ 有hữu 情tình 。 名danh 為vi 身thân 中trung 。 有hữu 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 若nhược 有hữu 聞văn 說thuyết 。 生sanh 死tử 有hữu 過quá 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。 涅Niết 槃Bàn 有hữu 德đức 身thân 毛mao 為vi 竪thụ 。 悲bi 泣khấp 墮đọa 淚lệ 。 當đương 知tri 彼bỉ 已dĩ 植thực 順thuận 解giải 脫thoát 分phần 善thiện ， 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần 者giả ， 謂vị 近cận 能năng 感cảm 聖thánh 道Đạo 果quả 善thiện ， 即tức 煗noãn 等đẳng 四tứ 。 」 同đồng 二nhị 十thập 三tam 曰viết ： 「 此thử 煗noãn ， 頂đảnh ， 忍nhẫn 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 四tứ 殊thù 勝thắng 善thiện 根căn 。 名danh 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần 。 依y 何hà 義nghĩa 建kiến 立lập 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần 名danh ？ 決quyết 謂vị 決quyết 斷đoán 。 擇trạch 謂vị 簡giản 擇trạch 決quyết 斷đoán 簡giản 擇trạch ， 謂vị 諸chư 聖thánh 道Đạo 以dĩ 諸chư 聖thánh 道Đạo 能năng 斷đoạn 疑nghi 故cố 。 及cập 能năng 分phân 別biệt 。 四Tứ 諦Đế 相tướng 故cố ， 分phần 謂vị 分phần 斷đoạn 。 此thử 言ngôn 意ý 顯hiển 所sở 順thuận ， 唯duy 是thị 見kiến 道đạo 一nhất 分phần 。 決quyết 擇trạch 之chi 分phần 故cố 得đắc 決quyết 擇trạch 分phần 名danh 。 此thử 四tứ 為vi 緣duyên ， 順thuận 益ích 彼bỉ 故cố ， 得đắc 順thuận 彼bỉ 名danh 。 故cố 此thử 名danh 為vi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần 。 」 。