一機一境 ( 一nhất 機cơ 一nhất 境cảnh )

Phật Học Đại Từ Điển

NGHĨA TIẾNG HÁN

　（術語）機謂屬於內而慟於心者。境謂屬於外而顯於形者。釋尊拈華為境，迦葉會其消息，破顏微笑，為機。又如煙為境，見之早知是有火，為機。碧巖錄馬大師不安則垂示，有曰：「一機一境，一言一句，且圖有個入處。好肉上剜瘡，成窩成窟，大用現前，不存規則。」此即機境也。涉於言句者，欲暫使學人有入處，誘引之方便耳。真個之大用現前，非拘於此規則者。雖然，機境非絕對的不用著，祇忌學人執之而已。一說，非真個自性徹見之師，徒拈槌竪拂，以對學人而擬禪機者，名為一機一境之禪者。

NGHĨA HÁN VIỆT

　 （ 術thuật 語ngữ ） 機cơ 謂vị 屬thuộc 於ư 內nội 而nhi 慟đỗng 於ư 心tâm 者giả 。 境cảnh 謂vị 屬thuộc 於ư 外ngoại 而nhi 顯hiển 於ư 形hình 者giả 。 釋thích 尊tôn 拈niêm 華hoa 為vi 境cảnh 迦Ca 葉Diếp 會hội 其kỳ 消tiêu 息tức ， 破phá 顏nhan 微vi 笑tiếu ， 為vi 機cơ 。 又hựu 如như 煙yên 為vi 境cảnh ， 見kiến 之chi 早tảo 知tri 是thị 有hữu 火hỏa ， 為vi 機cơ 。 碧bích 巖nham 錄lục 馬mã 大đại 師sư 不bất 安an 則tắc 垂thùy 示thị ， 有hữu 曰viết ： 「 一nhất 機cơ 一nhất 境cảnh ， 一nhất 言ngôn 一nhất 句cú ， 且thả 圖đồ 有hữu 個cá 入nhập 處xứ 。 好hảo 肉nhục 上thượng 剜oan 瘡sang ， 成thành 窩 成thành 窟quật ， 大đại 用dụng 現hiện 前tiền ， 不bất 存tồn 規quy 則tắc 。 」 此thử 即tức 機cơ 境cảnh 也dã 。 涉thiệp 於ư 言ngôn 句cú 者giả ， 欲dục 暫tạm 使sử 學học 人nhân 有hữu 入nhập 處xứ ， 誘dụ 引dẫn 之chi 方phương 便tiện 耳nhĩ 。 真chân 個cá 之chi 大đại 用dụng 現hiện 前tiền ， 非phi 拘câu 於ư 此thử 規quy 則tắc 者giả 。 雖tuy 然nhiên ， 機cơ 境cảnh 非phi 絕tuyệt 對đối 的đích 不bất 用dụng 著trước ， 祇kỳ 忌kỵ 學học 人nhân 執chấp 之chi 而nhi 已dĩ 。 一nhất 說thuyết ， 非phi 真chân 個cá 自tự 性tánh 徹triệt 見kiến 之chi 師sư ， 徒đồ 拈niêm 槌chùy 竪thụ 拂phất ， 以dĩ 對đối 學học 人nhân 而nhi 擬nghĩ 禪thiền 機cơ 者giả ， 名danh 為vi 一nhất 機cơ 一nhất 境cảnh 之chi 禪thiền 者giả 。