Bô-Rô-Bu-đua
Từ Điển Đạo Uyển
E: borobudur;
Dấu tích Phật giáo nổi tiếng tại Java/Nam Dương. Bô-rô-bu-đua được xây
dựng vào thế kỉ thứ 9, trình bày con đường giác ngộ bằng các Man-đa-la
(s: maṇḍala), tổng cộng gồm các sân lộ thiên, vô số hình tượng đức Phật
và 72 Tháp.
H 18: Man-đa-la tại Bô-rô-bu-đua (borobudur).
Man-đa-la tại đền Bô-rô-bu-đua được nhận ra rõ với thứ tự của các vị
Phật trên bốn sân đầu tiên của đền: Phật Bất Ðộng tại phía Ðông, Phật
Bảo Sinh ở phía Nam, Phật A-di-đà ở phía Tây và Phật Bất Không Thành Tựu
ở phía Bắc. Phật trung tâm là Ðại Nhật được đặt tại sân thứ năm, nhìn
ra bốn phía. Cách kiến trúc của nền làm cho khách thăm viếng cảm thấy
mình dần dần lên cấp bậc cao hơn của giác ngộ. Tầng thấp nhất gồm có các
tranh tượng nói về dục giới (Ba thế giới) và địa ngục. Tầng trên đó gồm
nhiều tranh tượng diễn tả Phật Thích-ca đang thuyết pháp; trên đó nữa
là hình ảnh bảo tháp và biểu tượng của tầng trời sắc giới. Cao hơn là
sân hình tròn tượng trưng cho vô sắc giới và tính Không.