Bác sĩ Huỳnh Wynn Trần

    Tiểu đêm
    …và tiểu nhiều lần

    Gần đây quý vị thức dậy lúc nửa đêm để đi tiểu? Quý vị cảm giác cần phải đi tiểu nhiều lần trong ngày?

    Tôi viết bài để chỉ ra những lý do có thể dẫn đến đi tiểu nhiều lần hay tiểu đêm và những dấu hiệu quan trọng khác khi đi tiểu. Tôi cũng sẽ nói về bệnh đại phì tuyến tiền liệt (BPH) ở nam và nhiễm trùng đường tiểu (UTI) ở nữ trong những bài kế tiếp vì đây là những lý do hàng đầu dẫn đến tiểu nhiều lần ở quý ông và quý bà.

    Nhìn chung, lý do chúng ta đi tiểu nhiều là do đường tiết niệu chúng ta bị ảnh hưởng. Đường tiết niệu chúng ta gồm thận, ống dẫn nước tiểu từ thận (niệu quản), bọng đái, ống dẫn nước tiểu từ bọng đái ra ngoài (niệu đạo). Ngoài ra, tuyến tiền liệt cũng là một phần quan trọng trong hệ tiết niệu và có thể dẫn đến đi tiểu nhiều ở nam giới.

    Có rất nhiều lý do có thể khiến chúng ta đi tiểu nhiều.

    – Vì vậy, BS sẽ hỏi quý vị rất nhiều câu hỏi về bệnh sử, thậm chí có những chi tiết cá nhân như quan hệ tình dục (có thể liên quan đến viêm nhiễm trùng đường tiểu). BS cũng sẽ xem lại các thuốc quý vị đang uống, các bệnh quý vị đang chữa. Các chữa trị đi tiểu nhiều lần, vì vậy, cũng sẽ tùy vào lý do gây ra.

    – Quan trọng nhất là chúng ta hy vọng tìm ra những lý do tiềm ẩn có thể dẫn đến đi tiểu nhiều, ví dụ như ung thư (tuyến tiền liệt), hay tiểu đường để chữa trị tận gốc.

    1. Nhiễm trùng, tổn thương, hay các bệnh liên quan đến đường tiết niệu như nhiễm trùng đường tiểu (UTI), viêm thận, sạn thận, hư thận, đại phì tuyến tuyền liệt, ung thư tuyến tuyền liệt, viêm tuyến tuyền liệt, bọng đái nhạy cảm, co giãn cơ bọng đái (dẫn đến xì tiểu), là những lý do hay gặp nhất dẫn đến đi tiểu nhiều lần và tiểu đêm.

    2. Các bệnh lý khác dẫn đến cơ thể tạo ra nhiều nước tiểu như bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh về hormon, bệnh tâm thần, uống rượu nhiều, phụ nữ có thai, hay bệnh về đường ruột mãn tính cũng có thể dẫn đến đi tiểu nhiều lần. Bệnh tiểu đường khi không kiểm soát là một trong những lý do thường gặp của đi tiểu nhiều lần. Quý vị cần phải chữa trị dứt điểm, kiểm soát tốt bệnh tiểu đường để có thể kiểm soát đi tiểu nhiều lần.

    3. Tác dụng phụ của liệu pháp trị ung thư. Rất nhiều thuốc hóa trị ung thư có tác dụng phụ làm đi tiểu nhiều hay kích thích đường tiểu, ví dụ như Cisplatin. Các trị liệu ung thư khác như xạ trị vùng chậu để chữa ung thư ruột, ung thư bọng đái, hay các ung thư khác vùng chậu có thể kích thích bọng đái và làm ảnh hưởng đến đường tiểu, gây ra tiểu nhiều.

    – Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt do ung thư, hay cắt bỏ tử cung, và một phần âm đạo cũng có thể dẫn đến tiểu nhiều và khó chịu đường tiểu.

    4. Tác dụng phụ của thuốc như thuốc cao huyết áp, thuốc giảm sưng chân, thuốc tim mạch hay uống quá nhiều Cafe. Các thuốc có thể dẫn đến đi tiểu nhiều lần là thiazide diuretics (Chlorothiazide, Hydrochlorothiazide), potassium-sparing diuretics (Triamterene), hay loop diuretics (Furosemide và Bumetanide).

    5. Các bệnh hay tổn thương của các cơ quan gần đó như tổn thương lên cơ bắp hay xương vùng chậu ảnh hưởng đến bọng đái và đường tiết niệu.

    Ngoài đi tiểu nhiều, bệnh nhân còn có thể các triệu chứng khác kèm theo như đau nhức rát buốt (sạn thận), muốn tiểu ngay, khó tiểu (rặn không ra), tiểu không kiểm soát, có mùi khó chịu (ngoài mùi nước tiểu thông thường)

    Khi nào quý vị nên gặp BS?

    – Nhìn chung, khi quý vị thay đổi thói quen tiểu tiện kéo dài là lúc quý vị nên gặp BS.

    – Đặc biệt là các thay đổi thói quen đi tiểu này đột ngột, không có thuốc gì mới, không có phẫu thuật, hay không có gì thay đổi trong cuộc sống quý vị. Thêm nữa, đi tiểu này làm giấc ngủ quý vị mất ngon và dẫn đến các bệnh lo âu khác

    – Tuy nhiên, khi bệnh nhân đi tiểu nhiều và có thêm các triệu chứng dưới đây, quý vị càng cần phải đưa bệnh nhân gặp BS sớm hơn vì đây là những dấu hiệu nguy hiểm, có thể do các bệnh nguy hiểm khác gây ra:

    + Thấy có máu khi đi tiểu (nguy cơ sạn thận, ung thư, và các bệnh nguy hiểm khác về thận)

    + Nước tiểu đổi thành màu đỏ hay đen, nâu sậm

    + Đau rát buốt khi tiểu

    + Đau vùng bụng dưới kèm theo đi tiểu

    + Khó tiểu mặc dù mắc tiểu, rặn hoài không ra

    + Tiểu không kiểm soát, bị xì tiểu

    + Sốt, ớn lạnh, đau bụng, kèm theo tiểu nhiều+ Đau lưng kèm theo tiểu nhiều

    + Chảy mồ hôi, sụt cân

    + Thay đổi nhận thức, mê sảng

    Hệ tiết niệu, bộ máy lọc thải, là một hệ quan trọng trong cơ thể mà chúng ta thường bỏ quên. Chúng ta hay quên đi tiểu, chúng ta ráng nhịn tiểu, chúng ta ít uống nước. v.v..Tất cả đều có thể dẫn đến tổn thương hệ tiết niệu.

    Rất nhiều bệnh về đường tiết niệu có thể ngăn ngừa bằng cách ăn uống cân bằng, uống nước đầy đủ, và đi tiểu ngay khi cần.