憨 山Sơn 老Lão 人Nhân 夢Mộng 遊Du 集Tập
Quyển 0024
( 侍Thị 者Giả ) 福Phước 善Thiện 日Nhật 錄Lục ( 門Môn 人Nhân ) 通Thông 炯 編Biên 輯
憨# 山sơn 老lão 人nhân 夢mộng 遊du 集tập 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 四tứ
侍thị 。 者giả 。 福phước 。 善thiện 。 日nhật 錄lục 。
門môn 。 人nhân 。 通thông 。 炯# 。 編biên 輯# 。
嶺lĩnh 南nam 弟đệ 子tử 。 劉lưu 起khởi 相tương/tướng 。 重trọng/trùng 校giáo 。
記ký 。
瓊# 澥giải 探thám 奇kỳ 記ký
予# 被bị 放phóng 之chi 十thập 年niên 。 萬vạn 曆lịch 乙ất 巳tị 春xuân 三tam 月nguyệt 。 自tự 雷lôi 陽dương 杖trượng 策sách 南nam 遊du 天thiên 池trì 。 探thám 瓊# 澥giải 之chi 奇kỳ 。 且thả 踐tiễn 宗tông 伯bá 王vương 公công 。 給cấp 諫gián 許hứa 公công 之chi 約ước 。 寓# 於ư 明minh 昌xương 塔tháp 院viện 。 院viện 乃nãi 許hứa 公công 議nghị 建kiến 。 以dĩ 補bổ 郡quận 城thành 艮# 方phương 之chi 不bất 足túc 。 獨độc 立lập 中trung 天thiên 。 高cao 標tiêu 雲vân 漢hán 。 登đăng 覧# 四tứ 顧cố 。 若nhược 御ngự 泠# 風phong 而nhi 遊du 空không 澥giải 。 潮triều 音âm 動động 天thiên 。 水thủy 色sắc 澄trừng 虗hư 。 又hựu 若nhược 鈞quân 天thiên 而nhi 臨lâm 明minh 鏡kính 。 巍nguy 然nhiên 一nhất 大đại 奇kỳ 觀quán 也dã 。 居cư 旬tuần 日nhật 。 諸chư 弟đệ 子tử 日nhật 益ích 進tiến 。 盤bàn 桓hoàn 閣các 上thượng 。 相tương/tướng 與dữ 論luận 道đạo 有hữu 閒gian/nhàn 。 陳trần 生sanh 於ư 宸# 。 邀yêu 予# 尋tầm 毗tỳ 耶da 之chi 金kim 粟túc 。 求cầu 蘇tô 公công 之chi 白bạch 龍long 。 具cụ 得đắc 其kỳ 真chân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 忘vong 返phản 。 又hựu 數sổ 日nhật 。 劉lưu 參tham 軍quân 遨ngao 遊du 西tây 湖hồ 。 觀quán 玉ngọc 龍long 泉tuyền 。 乃nãi 欣hân 然nhiên 命mạng 策sách 。 孟# 夏hạ 之chi 十thập 日nhật 也dã 。 湖hồ 去khứ 郡quận 西tây 二nhị 十thập 里lý 許hứa 。 岡# 巒# 蔓mạn 衍diễn 。 一nhất 望vọng 蒼thương 翠thúy 。 指chỉ 石thạch 山sơn 而nhi 南nam 。 二nhị 十thập 里lý 。 出xuất 郭quách 三tam 里lý 許hứa 。 邨# 園viên 蔬# 圃phố 。 連liên 絡lạc 鱗lân 次thứ 。 礧# 礧# 落lạc 落lạc 。 疊điệp 石thạch 為vi 塹tiệm 。 擘phách 土thổ/độ 為vi 畦huề 。 骨cốt 露lộ 肉nhục 藏tạng 。 外ngoại 瘠tích 中trung 腴# 。 秫thuật 黍thử 菽# 麥mạch 。 嘉gia 蔬# 細tế 粟túc 。 五ngũ 穀cốc 咸hàm 備bị 。 觸xúc 目mục 燦# 然nhiên 。 儼nghiễm 若nhược 薊# 門môn 西tây 山sơn 也dã 。 迤dĩ 邐lệ 曲khúc 折chiết 。 漸tiệm 入nhập 深thâm 林lâm 。 行hành 數số 里lý 。 蓊ống 鬱uất 蔽tế 野dã 。 不bất 辨biện 高cao 下hạ 。 穿xuyên 雲vân 躡niếp 石thạch 步bộ 出xuất 小tiểu 溪khê 。 清thanh 流lưu 照chiếu 人nhân 。 可khả 鑑giám 毛mao 髮phát 。 心tâm 脾tì 一nhất 洗tẩy 。 炎diễm 蒸chưng 頓đốn 蘇tô 。 不bất 數sổ 十thập 步bộ 。 則tắc 臨lâm 大đại 溪khê 。 度độ 石thạch 橋kiều 。 俯phủ 流lưu 濯trạc 髮phát 。 肌cơ 骨cốt 生sanh 粟túc 。 乃nãi 拽duệ 杖trượng 散tán 步bộ 。 聞văn 雲vân 中trung 犬khuyển 吠phệ 。 不bất 見kiến 煙yên 火hỏa 。 小tiểu 轉chuyển 即tức 入nhập 邨# 墅# 。 居cư 人nhân 環hoàn 堵đổ 。 盡tận 壘lũy 石thạch 為vi 壁bích 。 形hình 樸phác 色sắc 古cổ 。 蒼thương 蘚# 青thanh 藤đằng 。 延diên 蔓mạn 交giao 絡lạc 。 如như 珠châu 瓔anh 之chi 挂quải 天thiên 冠quan 也dã 。 余dư 喜hỷ 而nhi 忘vong 倦quyện 。 因nhân 倚ỷ 杖trượng 入nhập 門môn 。 良lương 久cửu 。 一nhất 老lão 人nhân 出xuất 。 修tu 眉mi 龐# 首thủ 。 著trước 牛ngưu 鼻tị 裩# 。 敝tệ 衣y 垢cấu 面diện 。 捉tróc 襟khâm 肘trửu 現hiện 。 望vọng 之chi 若nhược 不bất 見kiến 。 問vấn 之chi 則tắc 不bất 應ưng 。 儻thảng 然nhiên 若nhược 忘vong 。 掉trạo 頭đầu 而nhi 入nhập 。 余dư 是thị 知tri 秦tần 人nhân 不bất 在tại 武võ 陵lăng 也dã 。 伫# 立lập 須tu 臾du 。 余dư 掀# 髯nhiêm 長trường/trưởng 嘯khiếu 。 出xuất 邨# 舍xá 西tây 。 石thạch 漸tiệm 巨cự 。 林lâm 益ích 深thâm 。 石thạch 岸ngạn 夾giáp 溪khê 。 則tắc 見kiến 沃ốc 壤nhưỡng 平bình 疇trù 。 禾hòa 稻đạo 如như 雲vân 。 流lưu 水thủy 灌quán 注chú 。 濚# [泳-永+迴]# 周chu 帀táp 。 如như 渭# 川xuyên 淇# 澳# 。 恨hận 無vô 入nhập 雲vân 修tu 竹trúc 耳nhĩ 。 椰# 椶tông 檳# 榔# 。 處xứ 處xứ 撐xanh 天thiên 。 此thử 世thế 所sở 無vô 。 淇# 澳# 所sở 不bất 易dị 者giả 。 余dư 曳duệ 屐kịch 沿duyên 流lưu 。 穿xuyên 田điền 度độ 塢ổ 不bất 辨biện 東đông 西tây 。 行hành 又hựu 數số 里lý 許hứa 。 過quá 小tiểu 溪khê 。 登đăng 平bình 岡# 。 則tắc 知tri 為vi 西tây 轉chuyển 也dã 。 棘cức 刺thứ 牽khiên 衣y 。 林lâm 草thảo 塞tắc 路lộ 。 披phi 雲vân 撥bát 霧vụ 。 攀phàn 蘿# 躡niếp 磴# 。 神thần 怡di 足túc 健kiện 。 經kinh 過quá 十thập 餘dư 里lý 。 皆giai 礧# 石thạch 為vi 塹tiệm 。 如như 丸hoàn 如như 拳quyền 。 如như 毬cầu 如như 案án 。 大đại 者giả 小tiểu 者giả 。 欹# 者giả 側trắc 者giả 。 方phương 如như 切thiết 者giả 。 斜tà 如như 壁bích 者giả 砌# 為vi 隄đê 環hoàn 。 密mật 如như 羅la 紋văn 天thiên 然nhiên 峭# 列liệt 。 無vô 不bất 中trung 度độ 。 大đại 如như 丈trượng 室thất 。 巖nham 如như 宮cung 牆tường 。 至chí 有hữu 萬vạn 夫phu 不bất 能năng 舉cử 者giả 。 纍# 纍# 垂thùy 垂thùy 。 疑nghi 其kỳ 為vi 鬼quỷ 工công 也dã 。 登đăng 高cao 遠viễn 望vọng 。 連liên 阡# 徧biến 野dã 。 處xứ 處xứ 皆giai 然nhiên 。 異dị 哉tai 。 徘bồi 徊hồi 瞻chiêm 眺# 。 隱ẩn 隱ẩn 出xuất 灌quán 木mộc 末mạt 。 參tham 差sai 列liệt 如như 層tằng 城thành 。 四tứ 顧cố 茫mang 然nhiên 。 寂tịch 無vô 人nhân 聲thanh 。 幽u 深thâm 窈yểu 窕điệu 。 非phi 人nhân 閒gian/nhàn 世thế 矣hĩ 。 又hựu 小tiểu 北bắc 轉chuyển 。 遙diêu 見kiến 雲vân 中trung 華hoa 表biểu 。 從tùng 者giả 指chỉ 為vi 石thạch 湖hồ 。 心tâm 竊thiết 疑nghi 之chi 。 其kỳ 石thạch 鋪phô 地địa 面diện 。 一nhất 平bình 如như 掌chưởng 。 色sắc 如như 古cổ 鐵thiết 。 形hình 狀trạng 巧xảo 妙diệu 。 大đại 似tự 蓮liên 盤bàn 。 小tiểu 如như 蜂phong 竇đậu 。 奇kỳ 形hình 異dị 態thái 。 行hàng 行hàng 不bất 見kiến 其kỳ 蹤tung 。 小tiểu 轉chuyển 入nhập 石thạch 門môn 。 仄# 徑kính 逶# 迤dĩ 。 始thỉ 知tri 為vi 一nhất 石thạch 天thiên 成thành 。 周chu 數sổ 十thập 里lý 。 四tứ 面diện 皆giai 高cao 。 中trung 凹ao 一nhất 湖hồ 。 如như 照chiếu 天thiên 明minh 鏡kính 又hựu 若nhược 生sanh 盤bàn 池trì 中trung 。 著trước 玻pha 瓈lê 盞trản 耳nhĩ 。 不bất 知tri 誰thùy 為vi 鑿tạc 之chi 也dã 。 相tương/tướng 傳truyền 此thử 地địa 。 昔tích 為vi 居cư 人nhân 。 一nhất 日nhật 風phong 雷lôi 大đại 作tác 。 龍long 從tùng 石thạch 出xuất 。 大đại 水thủy 沸phí 涌dũng 。 屋ốc 宇vũ 盡tận 沒một 為vi 湖hồ 。 天thiên 旱hạn 水thủy 涸hạc 。 石thạch 有hữu 龍long 形hình 。 嘗thường 大đại 旱hạn 。 現hiện 夢mộng 於ư 郡quận 守thủ 曰viết 。 吾ngô 石thạch 湖hồ 龍long 也dã 。 禱đảo 之chi 當đương 得đắc 雨vũ 。 太thái 守thủ 往vãng 禱đảo 輒triếp 應ưng 。 建kiến 廟miếu 貌mạo 以dĩ 祀tự 之chi 。 至chí 今kim 率suất 為vi 常thường 。 入nhập 石thạch 門môn 百bách 步bộ 。 渡độ 小tiểu 橋kiều 。 連liên 一nhất 池trì 。 池trì 上thượng 古cổ 木mộc 如như 張trương 幕mạc 。 下hạ 有hữu 古cổ 殿điện 三tam 楹doanh 。 棟đống 梁lương 皆giai 石thạch 。 殿điện 後hậu 有hữu 池trì 。 額ngạch 曰viết 玉ngọc 龍long 泉tuyền 。 池trì 上thượng 有hữu 古cổ 廟miếu 三tam 楹doanh 。 即tức 玉ngọc 龍long 之chi 神thần 女nữ 像tượng 也dã 。 左tả 有hữu 龍long 泉tuyền 。 自tự 石thạch 罅# 中trung 出xuất 。 噴phún 薄bạc 如như 珠châu 。 大đại 如như 車xa 軸trục 。 注chú 於ư 方phương 池trì 。 池trì 上thượng 有hữu 亭đình 址# 。 池trì 下hạ 有hữu 長trường/trưởng 灣loan 。 皆giai 有hữu 故cố 事sự 。 今kim 亡vong 矣hĩ 。 池trì 東đông 隔cách 小tiểu 石thạch 嶺lĩnh 。 嶺lĩnh 下hạ 有hữu 溪khê 曰viết 篁# 溪khê 。 溪khê 下hạ 望vọng 之chi 。 嵯# 岈# 嶔khâm 岑sầm 。 石thạch 空không 洞đỗng 中trung 。 如như 盤bàn 池trì 者giả 。 多đa 奇kỳ 絕tuyệt 。 林lâm 草thảo 翳ế 蔽tế 不bất 能năng 入nhập 。 而nhi 水thủy 滙# 為vi 流lưu 。 曲khúc 折chiết 隱ẩn 伏phục 。 會hội 歸quy 一nhất 竅khiếu 。 且thả 曰viết 出xuất 前tiền 邨# 之chi 石thạch 橋kiều 。 從tùng 之chi 環hoàn 繞nhiễu 萬vạn 山sơn 脚cước 。 穿xuyên 田điền 過quá 峽# 。 從tùng 石thạch 塔tháp 山sơn 外ngoại 。 過quá 郡quận 門môn 入nhập 南nam 。 渡độ 響hưởng 水thủy 橋kiều 。 則tắc 直trực 東đông 而nhi 會hội 大đại 河hà 。 傾khuynh 瀉tả 入nhập 澥giải 矣hĩ 。 余dư 與dữ 參tham 軍quân 湯thang 黃hoàng 二nhị 生sanh 。 濯trạc 足túc 清thanh 流lưu 。 散tán 髮phát 披phi 襟khâm 。 盤bàn 礴bạc 池trì 上thượng 。 清thanh 風phong 四tứ 至chí 。 毛mao 骨cốt 清thanh 涼lương 。 如như 坐tọa 廣quảng 寒hàn 。 對đối 冰băng 壺hồ 而nhi 臨lâm 玉ngọc 鑑giám 。 殊thù 不bất 知tri 為vi 炎diễm 荒hoang 瘴chướng 澥giải 也dã 。 日nhật 莫mạc 返phản 策sách 。 因nhân 循tuần 水thủy 道đạo 望vọng 之chi 。 則tắc 自tự 源nguyên 頭đầu 出xuất 谷cốc 。 曲khúc 折chiết 由do 西tây 掠lược 南nam 。 直trực 東đông 入nhập 河hà 。 似tự 與dữ 郡quận 城thành 無vô 繫hệ 屬thuộc 焉yên 。 窮cùng 日nhật 而nhi 歸quy 。 臥ngọa 高cao 閣các 而nhi 恍hoảng 夢mộng 遊du 。 覺giác 而nhi 紀kỷ 之chi 。 因nhân 論luận 之chi 曰viết 。 瓊# 自tự 中trung 原nguyên 來lai 脈mạch 。 從tùng 南nam 岳nhạc 轉chuyển 西tây 粤# 。 抽trừu 枝chi 下hạ 桂quế 林lâm 。 左tả 右hữu 兩lưỡng 江giang 。 夾giáp 送tống 而nhi 南nam 。 至chí 蒼thương 梧# 貴quý 水thủy 過quá 峽# 。 蜿# 蜒diên 出xuất 靈linh 。 欽khâm 入nhập 澥giải 為vi 蓬bồng 壺hồ 。 轉chuyển 珠châu 崖nhai 。 突đột 然nhiên 涌dũng 出xuất 。 五ngũ 指chỉ 參tham 天thiên 。 北bắc 向hướng 中trung 原nguyên 。 為vi 南nam 甸# 鎖tỏa 鑰thược 。 環hoàn 三tam 千thiên 里lý 。 真chân 天thiên 壤nhưỡng 一nhất 大đại 奇kỳ 觀quán 也dã 。 聖thánh 祖tổ 有hữu 言ngôn 。 南nam 溟minh 浩hạo 瀚# 。 中trung 有hữu 奇kỳ 甸# 數sổ 千thiên 里lý 。 豈khởi 非phi 天thiên 眼nhãn 哉tai 。 嘗thường 歷lịch 覧# 方phương 輿dư 。 南nam 衡hành 而nhi 下hạ 。 脊tích 分phần/phân 五ngũ 嶺lĩnh 。 山sơn 水thủy 背bối/bội 中trung 國quốc 。 而nhi 南nam 犇# 入nhập 澥giải 。 故cố 按án 環hoàn 澥giải 大đại 形hình 。 左tả 朝triêu 鮮tiên 而nhi 右hữu 安an 南nam 。 若nhược 兩lưỡng 翼dực 然nhiên 。 日nhật 本bổn 呂lữ 宋tống 暹# 羅la 諸chư 島đảo 。 列liệt 於ư 外ngoại 。 瓊# 甸# 適thích 當đương 百bách 粤# 之chi 捍hãn 屏bính 。 實thật 澥giải 外ngoại 一nhất 大đại 都đô 會hội 也dã 。 五ngũ 指chỉ 回hồi 拱củng 。 特đặc 起khởi 中trung 天thiên 。 為vi 瓊# 之chi 祖tổ 龍long 。 山sơn 北bắc 向hướng 而nhi 水thủy 北bắc 流lưu 。 腰yêu 結kết 定định 安an 。 水thủy 左tả 旋toàn 右hữu 折chiết 。 循tuần 龍long 而nhi 趨xu 。 橫hoạnh/hoành 跨khóa 郡quận 東đông 。 而nhi 直trực 入nhập 澥giải 。 山sơn 則tắc 右hữu 犇# 。 遵tuân 西tây 澥giải 而nhi 北bắc 結kết 石thạch 山sơn 。 舉cử 首thủ 開khai 口khẩu 。 中trung 吐thổ 真chân 脈mạch 。 盤bàn 而nhi 東đông 倒đảo 。 回hồi 顧cố 若nhược 遊du 龍long 頷hạm 下hạ 之chi 明minh 珠châu 。 結kết 為vi 郡quận 城thành 。 石thạch 山sơn 為vi 首thủ 。 左tả 張trương 唇thần 入nhập 澥giải 。 為vi 後hậu 託thác 。 小tiểu 水thủy 隨tùy 之chi 。 右hữu 拖tha 長trường/trưởng 嶺lĩnh 。 方phương 數sổ 十thập 里lý 。 中trung 為vi 石thạch 湖hồ 。 委ủy 蛇xà 而nhi 南nam 。 橫hoạnh/hoành 嶺lĩnh 為vi 郡quận 。 案án 嶺lĩnh 後hậu 為vi 白bạch 水thủy 。 緊khẩn 纏triền 幹cán 龍long 。 由do 石thạch 塔tháp 繞nhiễu 城thành 西tây 南nam 隅ngung 。 過quá 門môn 而nhi 左tả 。 低đê 滀# 為vi 南nam 湖hồ 。 而nhi 石thạch 湖hồ 水thủy 外ngoại 流lưu 包bao 內nội 。 案án 度độ 響hưởng 水thủy 橋kiều 。 古cổ 從tùng 馬mã 坡# 迤dĩ 東đông 北bắc 。 迴hồi 繞nhiễu 春xuân 牛ngưu 館quán 。 聚tụ 東đông 湖hồ 之chi 迴hồi 西tây 北bắc 。 轉chuyển 自tự 新tân 橋kiều 。 會hội 白bạch 水thủy 。 抱bão 城thành 東đông 而nhi 旋toàn 。 今kim 則tắc 返phản 跳khiêu 直trực 入nhập 。 河hà 如như 弓cung 。 以dĩ 背bối/bội 向hướng 郡quận 城thành 而nhi 不bất 顧cố 。 如như 形hình 家gia 所sở 謂vị 氣khí 散tán 矣hĩ 。 許hứa 公công 建kiến 明minh 昌xương 塔tháp 於ư 艮# 方phương 。 以dĩ 塞tắc 水thủy 口khẩu 。 議nghị 將tương 引dẫn 石thạch 湖hồ 之chi 水thủy 。 繞nhiễu 城thành 南nam 。 抱bão 東đông 郭quách 。 會hội 白bạch 龍long 金kim 粟túc 。 過quá 明minh 昌xương 而nhi 始thỉ 入nhập 河hà 。 以dĩ 完hoàn 生sanh 氣khí 。 居cư 然nhiên 一nhất 天thiên 造tạo 也dã 。 竟cánh 不bất 遂toại 。 豈khởi 搤ách 於ư 人nhân 哉tai 。 余dư 坐tọa 閣các 上thượng 。 每mỗi 夜dạ 登đăng 塔tháp 。 望vọng 山sơn 川xuyên 之chi 氣khí 索sách 然nhiên 。 指chỉ 謂vị 從tùng 遊du 諸chư 子tử 曰viết 。 瓊# 必tất 有hữu 災tai 。 以dĩ 山sơn 川xuyên 寂tịch 寥liêu 。 而nhi 城thành 若nhược 空không 無vô 人nhân 者giả 。 是thị 無vô 氣khí 也dã 。
時thời 以dĩ 為vi 妄vọng 。 余dư 孟# 夏hạ 既ký 望vọng 。 乃nãi 渡độ 澥giải 北bắc 歸quy 。 未vị 幾kỷ 月nguyệt 而nhi 地địa 大đại 震chấn 。 東đông 門môn 地địa 拆# 城thành 陷hãm 。 屋ốc 宇vũ 盡tận 塌# 。 官quan 民dân 露lộ 處xứ 。 而nhi 塔tháp 亦diệc 側trắc 其kỳ 半bán 。 余dư 居cư 之chi 閣các 。 亦diệc 傾khuynh 搖dao 颺dương 不bất 安an 者giả 半bán 年niên 。 至chí 今kim 記ký 余dư 言ngôn 者giả 。 以dĩ 為vi 徵trưng 。 因nhân 併tinh 記ký 之chi 。
瓊# 州châu 金kim 粟túc 泉tuyền 記ký (# 并tinh 銘minh )#
瓊# 郡quận 距cự 澥giải 可khả 十thập 里lý 。 城thành 東đông 北bắc 隅ngung 。 岡# 足túc 水thủy 趺phu 。 有hữu 泉tuyền 涌dũng 粟túc 。 粒lạp 粒lạp 燦# 然nhiên 。 如như 珠châu 汎# 澥giải 眼nhãn 。 人nhân 取thủ 而nhi 試thí 之chi 。 去khứ 殻# 出xuất 精tinh 。 宛uyển 如như 北bắc 方phương 之chi 布bố 穀cốc 。 至chí 冬đông 日nhật 氣khí 斂liểm 泉tuyền 溫ôn 。 其kỳ 粟túc 。 出xuất 芽nha 。 如như 秧# 鍼châm 刺thứ 水thủy 是thị 則tắc 實thật 非phi 幻huyễn 出xuất 也dã 。
時thời 人nhân 怪quái 而nhi 異dị 之chi 。 不bất 知tri 所sở 從tùng 來lai 。 概khái 呼hô 為vi 粟túc 泉tuyền 。 萬vạn 曆lịch 乙ất 巳tị 春xuân 三tam 月nguyệt 。 予# 自tự 雷lôi 陽dương 渡độ 澥giải 。 訪phỏng 大đại 宗tông 伯bá 王vương 公công 。 給cấp 諫gián 許hứa 公công 。 且thả 探thám 瓊# 澥giải 之chi 奇kỳ 。 陳trần 生sanh 於ư 宸# 。 博bác 雅nhã 士sĩ 也dã 。 謁yết 余dư 於ư 明minh 昌xương 塔tháp 院viện 。 邀yêu 宗tông 伯bá 公công 同đồng 過quá 天thiên 寧ninh 方phương 丈trượng 。 茶trà 話thoại 及cập 此thử 。 因nhân 杖trượng 策sách 而nhi 觀quán 之chi 。 令linh 僕bộc 探thám 取thủ 沙sa 泥nê 中trung 。 果quả 得đắc 粟túc 數số 粒lạp 。 撚nhiên 皮bì 出xuất 米mễ 如như 新tân 穫hoạch 者giả 。 余dư 甚thậm 奇kỳ 之chi 。 因nhân 命mạng 名danh 金kim 粟túc 泉tuyền 。 意ý 取thủ 維duy 摩ma 金kim 粟túc 如Như 來Lai 。 李# 白bạch 自tự 稱xưng 為vi 後hậu 身thân 。 今kim 於ư 宗tông 伯bá 學học 士sĩ 。 若nhược 有hữu 當đương 也dã 。 汲cấp 水thủy 烹phanh 茶trà 。 味vị 甚thậm 冽liệt 。 啜# 之chi 毛mao 骨cốt 清thanh 涼lương 。 如như 在tại 毗tỳ 耶da 方phương 丈trượng 。 吃cật 香hương 積tích 飯phạn 也dã 。 陳trần 生sanh 畜súc 疑nghi 。 避tị 席tịch 而nhi 問vấn 曰viết 。 粟túc 產sản 於ư 北bắc 土thổ/độ 。 泉tuyền 涌dũng 於ư 南nam 天thiên 。 相tương/tướng 懸huyền 萬vạn 里lý 。 且thả 隔cách 澥giải 津tân 。 胡hồ 為vi 乎hồ 來lai 哉tai 。 此thử 智trí 者giả 所sở 必tất 疑nghi 。 常thường 情tình 所sở 未vị 測trắc 也dã 。 敢cảm 問vấn 其kỳ 故cố 。 余dư 曰viết 噫# 嘻# 。 此thử 蓋cái 難nạn/nan 與dữ 俗tục 言ngôn 也dã 。 請thỉnh 試thí 論luận 之chi 。 大đại 地địa 浮phù 水thủy 上thượng 。 如như 一nhất 葉diệp 耳nhĩ 。 水thủy 之chi 潛tiềm 流lưu 四tứ 天thiên 下hạ 地địa 。 如như 人nhân 血huyết 脈mạch 之chi 注chú 周chu 身thân 。 由do 生sanh 於ư 心tâm 。 而nhi 養dưỡng 五ngũ 臟tạng 。 外ngoại 達đạt 四tứ 肢chi 。 徹triệt 於ư 皮bì 膚phu 。 下hạ 至chí 涌dũng 泉tuyền 。 上thượng 極cực 泥Nê 洹Hoàn 。 髮phát 毛mao 爪trảo 齒xỉ 。 靡mĩ 不bất 充sung 足túc 。 不bất 充sung 則tắc 不bất 仁nhân 矣hĩ 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 天thiên 地địa 一nhất 指chỉ 也dã 。 萬vạn 物vật 一nhất 體thể 也dã 。 水thủy 火hỏa 相tương/tướng 射xạ 。 山sơn 澤trạch 通thông 氣khí 。 風phong 雲vân 呼hô 吸hấp 。 潮triều 汐# 吞thôn 吐thổ 。 乾can/kiền/càn 坤# 闢tịch 闔hạp 。 晝trú 夜dạ 往vãng 來lai 。 無vô 一nhất 息tức 之chi 停đình 機cơ 。 如như 人nhân 日nhật 用dụng 食thực 息tức 起khởi 居cư 耳nhĩ 。 復phục 何hà 怪quái 哉tai 。 昔tích 有hữu 神thần 僧Tăng 從tùng 西tây 域vực 來lai 。 飲ẩm 曹tào 溪khê 水thủy 香hương 美mỹ 而nhi 甘cam 。 驚kinh 曰viết 。 此thử 吾ngô 西tây 天thiên 寶bảo 林lâm 水thủy 也dã 。 中trung 山sơn 大đại 悲bi 閣các 。 閣các 高cao 百bách 尺xích 。 像tượng 高cao 八bát 丈trượng 。 有hữu 唐đường 異dị 僧Tăng 。 徧biến 化hóa 金kim 錢tiền 銅đồng 木mộc 。 在tại 在tại 納nạp 於ư 井tỉnh 中trung 。 及cập 歸quy 而nhi 取thủ 之chi 。 盡tận 從tùng 井tỉnh 出xuất 。 以dĩ 足túc 其kỳ 用dụng 。 至chí 今kim 尚thượng 有hữu 一nhất 木mộc 存tồn 焉yên 。 由do 此thử 觀quán 之chi 。 大đại 地địa 之chi 水thủy 。 未vị 嘗thường 不bất 通thông 。 物vật 未vị 嘗thường 不bất 達đạt 斯tư 實thật 事sự 也dã 。 昔tích 蘇tô 長trường/trưởng 公công 居cư 儋# 耳nhĩ 。 嘗thường 品phẩm 三tam 山sơn 泉tuyền 。 謂vị 與dữ 惠huệ 山sơn 相tương 通thông 。 因nhân 名danh 惠huệ 通thông 泉tuyền 。 是thị 則tắc 太thái 虗hư 寥liêu 廓khuếch 。 萬vạn 象tượng 融dung 通thông 。 人nhân 特đặc 有hữu 心tâm 限hạn 礙ngại 耳nhĩ 。 竊thiết 觀quán 瓊# 海hải 。 地địa 發phát 於ư 西tây 北bắc 。 氣khí 結kết 於ư 東đông 南nam 。 如như 人nhân 一nhất 指chỉ 之chi 甲giáp 耳nhĩ 。 甲giáp 乃nãi 筋cân 之chi 餘dư 也dã 。 血huyết 以dĩ 養dưỡng 筋cân 。 筋cân 固cố 則tắc 甲giáp 厚hậu 。 凡phàm 人nhân 甲giáp 厚hậu 者giả 。 必tất 多đa 壽thọ 。 故cố 地địa 土thổ/độ 厚hậu 者giả 。 必tất 多đa 材tài 。 說thuyết 者giả 咸hàm 謂vị 中trung 原nguyên 土thổ/độ 厚hậu 。 故cố 將tương 相tương/tướng 多đa 出xuất 於ư 其kỳ 閒gian/nhàn 。 余dư 則tắc 謂vị 不bất 然nhiên 。 瓊# 居cư 南nam 離ly 。 離ly 乾can/kiền/càn 體thể 也dã 。 以dĩ 吸hấp 一nhất 陰ấm 。 外ngoại 剛cang 而nhi 內nội 柔nhu 。 虗hư 而nhi 麗lệ 照chiếu 。 文văn 明minh 之chi 象tượng 也dã 。 地địa 浮phù 澥giải 中trung 。 火hỏa 金kim 生sanh 水thủy 。 故cố 晝trú 炎diễm 而nhi 夜dạ 寒hàn 。 以dĩ 乾can/kiền/càn 坤# 之chi 真chân 氣khí 。 極cực 於ư 斯tư 而nhi 鍾chung 於ư 斯tư 。 故cố 山sơn 川xuyên 之chi 。 金kim 銀ngân 明minh 珠châu 。 文văn 禽cầm 名danh 香hương 。 珍trân 奇kỳ 異dị 獸thú 。 寶bảo 藏tạng 興hưng 焉yên 。 百bách 物vật 備bị 焉yên 人nhân 則tắc 仙tiên 靈linh 文văn 名danh 。 忠trung 臣thần 義nghĩa 士sĩ 。 往vãng 往vãng 出xuất 焉yên 。 此thử 天thiên 地địa 之chi 一nhất 隅ngung 。 如như 太thái 虗hư 之chi 一nhất 塵trần 。 造tạo 化hóa 密mật 移di 昧muội 者giả 不bất 覺giác 。 聊liêu 通thông 一nhất 粟túc 以dĩ 示thị 之chi 。 如như 從tùng 一nhất 葉diệp 以dĩ 辨biện 春xuân 秋thu 耳nhĩ 。 復phục 何hà 怪quái 哉tai 。 宗tông 伯bá 聞văn 說thuyết 。 躍dược 然nhiên 歡hoan 喜hỷ 。 再tái 歎thán 曰viết 。 奇kỳ 哉tai 。
時thời 在tại 座tòa 有hữu 沈trầm 生sanh 成thành 德đức 等đẳng 。 相tương 率suất 再tái 拜bái 。 稽khể 首thủ 請thỉnh 銘minh 之chi 。 以dĩ 曉hiểu 未vị 聞văn 。 乃nãi 為vi 之chi 銘minh 曰viết 。
大đại 地địa 一nhất 塵trần 。 滄thương 海hải 一nhất 粟túc 。 充sung 徧biến 十thập 方phương 。 何hà 所sở 不bất 足túc 。 似tự 毛mao 在tại 體thể 。 如như 血huyết 周chu 身thân 。 觸xúc 處xứ 即tức 見kiến 。 於ư 何hà 不bất 真chân 。 坎khảm 離ly 水thủy 火hỏa 。 乾can/kiền/càn 坤# 在tại 我ngã 。 交giao 姤cấu 發phát 生sanh 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。 地địa 氣khí 自tự 北bắc 。 而nhi 鍾chung 於ư 南nam 。 物vật 亦diệc 隨tùy 之chi 。 涌dũng 現hiện 其kỳ 閒gian/nhàn 。 人nhân 疑nghi 此thử 粟túc 。 不bất 知tri 所sở 從tùng 。 來lai 處xứ 不bất 知tri 。 何hà 以dĩ 明minh 宗tông 。 造tạo 化hóa 密mật 移di 。 不bất 屬thuộc 聞văn 見kiến 。 聊liêu 借tá 一nhất 粒lạp 。 以dĩ 觀quán 其kỳ 變biến 。 苟cẩu 知tri 一nhất 粒lạp 。 芥giới 子tử 含hàm 空không 。 水thủy 火hỏa 週# 徧biến 。 何hà 不bất 相tương 容dung 。 血huyết 脈mạch 周chu 身thân 。 自tự 頂đảnh 至chí 趾chỉ 。 上thượng 下hạ 周chu 流lưu 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 大Đại 道Đạo 循tuần 環hoàn 。 無vô 往vãng 不bất 復phục 。 道đạo 脈mạch 潛tiềm 通thông 。 若nhược 此thử 一nhất 粟túc 。 淵uyên 泉tuyền 混hỗn 混hỗn 。 而nhi 時thời 出xuất 之chi 。 道đạo 脈mạch 南nam 來lai 。 可khả 卜bốc 於ư 斯tư 。
遊du 景cảnh 泰thái 寺tự 記ký
粵# 之chi 山sơn 川xuyên 。 發phát 於ư 衡hành 岳nhạc 。 折chiết 庾dữu 嶺lĩnh 而nhi 下hạ 。 腰yêu 結kết 曹tào 溪khê 。 逶# 迤dĩ 而nhi 南nam 。 直trực 抵để 五ngũ 羊dương 。 五ngũ 羊dương 之chi 主chủ 山sơn 。 曰viết 粵# 秀tú 。 粵# 秀tú 之chi 祖tổ 龍long 。 曰viết 白bạch 雲vân 。 白bạch 雲vân 固cố 多đa 奇kỳ 勝thắng 。 而nhi 景cảnh 泰thái 為vi 最tối 。 以dĩ 踞cứ 白bạch 雲vân 之chi 腹phúc 。 而nhi 撫phủ 仙tiên 龍long 之chi 城thành 。 兩lưỡng 翼dực 合hợp 抱bão 。 如như 老lão 蚌# 含hàm 珠châu 。 孤cô 峰phong 絕tuyệt 磵giản 。 深thâm 林lâm 蓊ống 鬱uất 。 奇kỳ 葩ba 異dị 草thảo 。 煙yên 雲vân 出xuất 沒một 。 菖xương 蒲bồ 生sanh 於ư 石thạch 隙khích 。 椶tông 髮phát 披phi 於ư 林lâm 表biểu 。 大đại 海hải 如như 鏡kính 。 壁bích 立lập 於ư 眉mi 閒gian/nhàn 。 明minh 月nguyệt 如như 珠châu 。 光quang 流lưu 於ư 唇thần 吻vẫn 。 信tín 天thiên 壤nhưỡng 之chi 奇kỳ 觀quán 。 南nam 海hải 之chi 鉅# 麗lệ 也dã 。 初sơ 寺tự 以dĩ 山sơn 名danh 。 我ngã 明minh 景cảnh 泰thái 閒gian/nhàn 。 奏tấu 請thỉnh 賜tứ 額ngạch 如như 故cố 。 制chế 府phủ 馬mã 公công 昂ngang 。 率suất 諸chư 屬thuộc 以dĩ 新tân 之chi 。 余dư 居cư 五ngũ 羊dương 三tam 年niên 。 戊# 戌tuất 。 攜huề 禪thiền 侶lữ 遊du 觀quan 。 極cực 為vi 佳giai 勝thắng 。 丁đinh 未vị 春xuân 仲trọng 。 奉phụng 詔chiếu 還hoàn 山sơn 。 寺tự 僧Tăng 正chánh 裔duệ 。 持trì 此thử 圖đồ 以dĩ 請thỉnh 。 聊liêu 為vi 記ký 之chi 。
端đoan 州châu 寶bảo 月nguyệt 臺đài 記ký
按án 志chí 。 郡quận 北bắc 百bách 五ngũ 十thập 步bộ 。 為vi 寶bảo 月nguyệt 臺đài 。 平bình 地địa 突đột 起khởi 。 高cao 二nhị 丈trượng 。 周chu 一nhất 里lý 許hứa 。 望vọng 之chi 如như 臺đài 。 是thị 則tắc 天thiên 成thành 。 非phi 人nhân 為vi 也dã 。 不bất 知tri 命mạng 名danh 之chi 始thỉ 。 高cao 岸ngạn 深thâm 谷cốc 。 遷thiên 變biến 不bất 常thường 。 今kim 為vi 平bình 湖hồ 陂bi 也dã 。 殆đãi 為vi 有hữu 力lực 者giả 。 負phụ 之chi 而nhi 趨xu 。 山sơn 川xuyên 故cố 吾ngô 。 無vô 復phục 真chân 宰tể 矣hĩ 。 萬vạn 曆lịch 甲giáp 辰thần 。 嶺lĩnh 西tây 憲hiến 副phó 陳trần 公công 。 治trị 郡quận 政chánh 暇hạ 。 歷lịch 覧# 形hình 勝thắng 。 登đăng 高cao 望vọng 遠viễn 。 慨khái 然nhiên 而nhi 歎thán 曰viết 。 吾ngô 今kim 乃nãi 知tri 寶bảo 月nguyệt 之chi 臺đài 。 當đương 平bình 湖hồ 之chi 心tâm 也dã 。 本bổn 之chi 形hình 家gia 。 居cư 必tất 凴# 倚ỷ 。 星tinh 巖nham 固cố 為vi 郡quận 之chi 屏bính 障chướng 。 以dĩ 前tiền 逼bức 而nhi 後hậu 脫thoát 。 天thiên 造tạo 斯tư 土thổ/độ 。 為vi 嶺lĩnh 表biểu 喉hầu 舌thiệt 。 百bách 粵# 要yếu 衝xung 。 揆quỹ 之chi 風phong 氣khí 。 豈khởi 若nhược 是thị 之chi 疎sơ 且thả 漏lậu 耶da 。 故cố 知tri 斯tư 臺đài 之chi 於ư 郡quận 城thành 。 為vi 形hình 家gia 之chi 鬼quỷ 託thác 無vô 疑nghi 矣hĩ 。 是thị 可khả 以dĩ 終chung 亡vong 乎hồ 。 遂toại 建kiến 議nghị 於ư 湖hồ 心tâm 。 培bồi 隄đê 築trúc 臺đài 以dĩ 實thật 之chi 。 鳩cưu 工công 集tập 事sự 。 不bất 日nhật 而nhi 成thành 。 華hoa 亭đình 馮bằng 公công 元nguyên 成thành 。 以dĩ 浙chiết 憲hiến 長trường/trưởng 。 量lượng 移di 茲tư 土thổ/độ 。 登đăng 臺đài 周chu 覧# 。 曰viết 美mỹ 則tắc 美mỹ 矣hĩ 。 猶do 未vị 盡tận 也dã 。 且thả 以dĩ 隄đê 為vi 臺đài 。 名danh 實thật 未vị 副phó 。 月nguyệt 圓viên 矩củ 方phương 。 形hình 似tự 失thất 真chân 。 是thị 則tắc 人nhân 未vị 合hợp 天thiên 也dã 。 且thả 山sơn 有hữu 仙tiên 則tắc 名danh 。 水thủy 有hữu 龍long 則tắc 靈linh 。 言ngôn 得đắc 其kỳ 主chủ 也dã 。 故cố 凡phàm 建kiến 久cửu 遠viễn 不bất 拔bạt 之chi 功công 者giả 。 必tất 人nhân 為vi 而nhi 神thần 守thủ 。 恃thị 有hữu 常thường 主chủ 。 不bất 失thất 其kỳ 祀tự 。 故cố 能năng 與dữ 天thiên 地địa 相tương/tướng 為vi 悠du 久cửu 也dã 。 公công 乃nãi 捐quyên 俸bổng 。 就tựu 臺đài 殿điện 之chi 中trung 楹doanh 。 造tạo 白bạch 衣y 大Đại 士Sĩ 像tượng 。 披phi 珠châu 纓anh 而nhi 臨lâm 空không 水thủy 。 坐tọa 火hỏa 宅trạch 而nhi 灑sái 清thanh 涼lương 。 端đoan 然nhiên 如như 淨tịnh 琉lưu 璃ly 含hàm 寶bảo 月nguyệt 也dã 。 予# 辱nhục 公công 見kiến 招chiêu 。 因nhân 與dữ 公công 議nghị 。 將tương 補bổ 前tiền 之chi 缺khuyết 略lược 。 後hậu 建kiến 閣các 五ngũ 楹doanh 。 前tiền 列liệt 鐘chung 鼓cổ 二nhị 樓lâu 。 葢# 取thủ 形hình 圓viên 象tượng 月nguyệt 。 勢thế 高cao 若nhược 臺đài 。 藉tạ 大Đại 士Sĩ 之chi 靈linh 以dĩ 主chủ 之chi 。 始thỉ 謂vị 天thiên 人nhân 合hợp 德đức 。 以dĩ 還hoàn 造tạo 化hóa 之chi 全toàn 功công 也dã 。 公công 慨khái 然nhiên 捐quyên 俸bổng 。 庀# 工công 首thủ 事sự 。 始thỉ 於ư 萬vạn 曆lịch 丁đinh 未vị 冬đông 十thập 月nguyệt 。 落lạc 成thành 於ư 戊# 申thân 秋thu 七thất 月nguyệt 。 規quy 模mô 壯tráng 麗lệ 宏hoành 敞sưởng 高cao 出xuất 中trung 天thiên 。 畫họa 棟đống 連liên 雲vân 。 丹đan 楹doanh 映ánh 日nhật 。 余dư 時thời 登đăng 覧# 。 撫phủ 景cảnh 四tứ 顧cố 。 超siêu 然nhiên 遐hà 想tưởng 曰viết 。 美mỹ 哉tai 山sơn 河hà 之chi 固cố 。 異dị 哉tai 天thiên 造tạo 之chi 奇kỳ 也dã 。 因nhân 思tư 臺đài 始thỉ 命mạng 名danh 。 必tất 形hình 家gia 之chi 具cụ 法Pháp 眼nhãn 者giả 。 閒gian/nhàn 嘗thường 閱duyệt 覽lãm 東đông 粵# 來lai 龍long 。 遠viễn 宗tông 衡hành 岳nhạc 。 抽trừu 幹cán 而nhi 下hạ 。 越việt 懷hoài 四tứ 注chú 。 鼎đỉnh 湖hồ 為vi 端đoan 郡quận 之chi 祖tổ 龍long 。 挺đĩnh 挺đĩnh 雲vân 霄tiêu 。 蜿# 蜒diên 西tây 走tẩu 。 列liệt 障chướng 橫hoạnh/hoành 開khai 。 明minh 堂đường 廣quảng 衍diễn 。 垣viên 應ưng 紫tử 微vi 。 融dung 結kết 七thất 星tinh 。 奇kỳ 峰phong 洞đỗng 宇vũ 。 千thiên 態thái 萬vạn 狀trạng 。 文văn 巖nham 錦cẩm 石thạch 。 雲vân 蒸chưng 霞hà 燦# 。 拳quyền 砆# 片phiến 石thạch 。 足túc 為vi 世thế 珍trân 。 此thử 造tạo 化hóa 之chi 精tinh 英anh 。 山sơn 川xuyên 之chi 蘊uẩn 奧áo 也dã 。 星tinh 巖nham 羅la 列liệt 。 蛛chu 絲ti 遊du 蟻nghĩ 。 點điểm 綴chuế 平bình 川xuyên 。 東đông 折chiết 羚# 羊dương 峽# 。 為vi 端đoan 捍hãn 門môn 。 左tả 逆nghịch 水thủy 上thượng 遊du 。 由do 黃hoàng 岡# 而nhi 西tây 。 結kết 為vi 郡quận 城thành 。 按án 形hình 察sát 理lý 。 則tắc 回hồi 龍long 顧cố 祖tổ 。 轉chuyển 望vọng 七thất 星tinh 。 志chí 稱xưng 斯tư 臺đài 。 平bình 陽dương 突đột 起khởi 。 非phi 若nhược 驪# 龍long 頷hạm 下hạ 之chi 珠châu 乎hồ 。 意ý 取thủ 明minh 月nguyệt 之chi 珠châu 。 為vi 世thế 至chí 寶bảo 。 故cố 名danh 寶bảo 月nguyệt 。 有hữu 旨chỉ 哉tai 。 且thả 夫phu 天thiên 然nhiên 之chi 巧xảo 。 能năng 取thủ 而nhi 象tượng 之chi 。 固cố 已dĩ 奇kỳ 矣hĩ 。 神thần 珠châu 既ký 失thất 。 罔võng 象tượng 索sách 之chi 。 得đắc 於ư 重trọng/trùng 淵uyên 。 以dĩ 還hoàn 化hóa 工công 。 又hựu 一nhất 奇kỳ 也dã 。 缺khuyết 而nhi 補bổ 之chi 。 引dẫn 而nhi 伸thân 之chi 。 神thần 以dĩ 明minh 之chi 。 以dĩ 為vi 常thường 守thủ 。 惟duy 斯tư 舉cử 也dã 。 諸chư 子tử 大đại 夫phu 。 萃tụy 美mỹ 一nhất 時thời 。 顧cố 盼phán 之chi 閒gian/nhàn 。 美mỹ 流lưu 萬vạn 世thế 。 所sở 謂vị 待đãi 人nhân 而nhi 興hưng 。 仁nhân 智trí 之chi 實thật 也dã 。 豈khởi 偶ngẫu 然nhiên 哉tai 。 水thủy 有hữu 龍long 以dĩ 靈linh 。 龍long 有hữu 珠châu 以dĩ 神thần 。 若nhược 騎kỵ 龍long 犄# 角giác 。 搤ách 頷hạm 批# 鱗lân 而nhi 奪đoạt 之chi 者giả 。 則tắc 其kỳ 人nhân 也dã 。 故cố 茲tư 土thổ/độ 之chi 為vi 靈linh 也dã 。 久cửu 矣hĩ 。 臺đài 翼dực 二nhị 剎sát 。 左tả 慧tuệ 日nhật 而nhi 右hữu 靜tĩnh 明minh 。 若nhược 日nhật 夜dạ 相tương 代đại 。 照chiếu 迷mê 方phương 以dĩ 破phá 重trọng/trùng 昏hôn 。 鐘chung 鼓cổ 交giao 參tham 。 潮triều 音âm 迭điệt 奏tấu 。 上thượng 祝chúc 。 聖thánh 壽thọ 。 下hạ 福phước 斯tư 民dân 。 忠trung 孝hiếu 節tiết 義nghĩa 。 乘thừa 時thời 而nhi 興hưng 起khởi 者giả 。 實thật 馮bằng 大Đại 士Sĩ 之chi 靈linh 也dã 。 若nhược 夫phu 奠# 斯tư 士sĩ 以dĩ 鎮trấn 華hoa 夷di 。 布bố 慈từ 風phong 以dĩ 翊dực 。 皇hoàng 度độ 。 誠thành 萬vạn 世thế 無vô 窮cùng 之chi 利lợi 。 奚hề 值trị 遊du 觀quan 之chi 美mỹ 而nhi 已dĩ 哉tai 。 是thị 為vi 記ký 。
夢mộng 遊du 端đoan 溪khê 記ký
萬vạn 曆lịch 己kỷ 酉dậu 仲trọng 夏hạ 。 五ngũ 月nguyệt 十thập 有hữu 二nhị 日nhật 。 余dư 以dĩ 重trọng/trùng 修tu 寶bảo 林lâm 。 搆câu 材tài 於ư 端đoan 州châu 。 往vãng 來lai 期kỳ 年niên 。 事sự 竣# 還hoàn 山sơn 。
時thời 當đương 溽# 暑thử 。 霖lâm 雨vũ 大đại 作tác 。 江giang 水thủy 泛phiếm 漲trương 。 兩lưỡng 涘# 渚chử 涯nhai 。 不bất 辨biện 牛ngưu 馬mã 。 於ư 是thị 乘thừa 流lưu 放phóng 舟chu 。 下hạ 羚# 羊dương 之chi 峽# 。 過quá 端đoan 溪khê 之chi 口khẩu 。 倏thúc 忽hốt 四tứ 山sơn 雲vân 合hợp 。 風phong 雨vũ 颯tát 來lai 。 波ba 濤đào 洶# 涌dũng 。 舟chu 不bất 能năng 進tiến 。 乃nãi 維duy 以dĩ 避tị 之chi 。 神thần 搖dao 目mục 眩huyễn 。 隱ẩn 几kỉ 假giả 寐mị 。 而nhi 夢mộng 遊du 焉yên 。 於ư 是thị 乎hồ 仰ngưỡng 望vọng 峰phong 巒# 奇kỳ 秀tú 。 上thượng 干can 重trọng/trùng 霄tiêu 。 怪quái 石thạch 嵖# 岈# 。 下hạ 臨lâm 無vô 地địa 。 遠viễn 聽thính 溪khê 流lưu 泙# 湃# 。 激kích 隙khích 衝xung 巖nham 。 如như 考khảo 洪hồng 鐘chung 。 而nhi 擊kích 鼉đà 鼓cổ 。 其kỳ 聲thanh 自tự 天thiên 。 隱ẩn 隱ẩn 窿# 窿# 。 不bất 知tri 所sở 從tùng 。 將tương 謂vị 蛟giao 龍long 之chi 堀# 宅trạch 。 神thần 人nhân 之chi 洞đỗng 府phủ 。 空không 谷cốc 之chi 足túc 音âm 也dã 。 余dư 跫# 然nhiên 而nhi 喜hỷ 。 乃nãi 呼hô 漁ngư 父phụ 。 刺thứ 船thuyền 入nhập 溪khê 。 以dĩ 遊du 目mục 焉yên 。 少thiểu 焉yên 。 風phong 雨vũ 蹔tạm 止chỉ 。 霧vụ 斂liểm 山sơn 霽tễ 。 余dư 乃nãi 摳# 衣y 跣tiển 足túc 。 拽duệ 杖trượng 穿xuyên 雲vân 。 緣duyên 溪khê 小tiểu 轉chuyển 。 百bách 餘dư 步bộ 。 歷lịch 山sơn 之chi 麓lộc 。 有hữu 神thần 壇đàn 焉yên 。 謁yết 荒hoang 榛# 中trung 。 少thiểu 憩khế 石thạch 上thượng 。 數sổ 十thập 步bộ 。 近cận 聞văn 異dị 響hưởng 若nhược 空không 中trung 發phát 。 延diên 伫# 良lương 久cửu 。 四tứ 顧cố 茫mang 然nhiên 。 窺khuy 懸huyền 巖nham 。 瞰# 幽u 壑hác 。 始thỉ 究cứu 聲thanh 之chi 所sở 從tùng 出xuất 。 漁ngư 父phụ 曰viết 。 此thử 端đoan 溪khê 小tiểu 巖nham 也dã 。 即tức 名danh 硯# 之chi 所sở 產sản 者giả 。 巖nham 穴huyệt 水thủy 盈doanh 。 一nhất 竅khiếu 如như 口khẩu 。 乍sạ 聞văn 其kỳ 聲thanh 。 若nhược 獅sư 子tử 吼hống 。 眾chúng 音âm 雜tạp 沓đạp 。 若nhược 號hiệu 羣quần 走tẩu 。 巨cự 者giả 細tế 者giả 。 如như 雷lôi 如như 霆đình 。 如như 崩băng 如như 犇# 。 如như 篁# 如như 笙sanh 。 金kim 石thạch 鏗khanh 鏗khanh 。 若nhược 和hòa 鑾# 之chi 夜dạ 鳴minh 者giả 。 洞đỗng 中trung 流lưu 泉tuyền 淙# 淙# 之chi 聲thanh 也dã 。 余dư 踵chủng 足túc 而nhi 立lập 。 傾khuynh 耳nhĩ 而nhi 聽thính 。 掀# 髯nhiêm 而nhi 喜hỷ 曰viết 。 噫# 。 斯tư 莊trang 生sanh 所sở 謂vị 地địa 籟# 者giả 乎hồ 。 何hà 其kỳ 殊thù 音âm 妙diệu 響hưởng 。 若nhược 是thị 之chi 奇kỳ 也dã 。 徘bồi 徊hồi 久cửu 之chi 。 左tả 陟trắc 層tằng 巔điên 。 望vọng 山sơn 腰yêu 如như 雉trĩ 堞diệt 者giả 。 採thải 石thạch 之chi 署thự 基cơ 也dã 。 東đông 過quá 小tiểu 嶺lĩnh 。 數số 百bách 武võ 。 一nhất 澗giản 相tương 纏triền 。 雙song 嶺lĩnh 若nhược 翼dực 。 磵giản 之chi 兩lưỡng 垂thùy 。 碎toái 石thạch 礨# 礨# 。 如như 羣quần 星tinh 錯thác 落lạc 。 裂liệt 錦cẩm 紛phân 披phi 者giả 。 鑿tạc 石thạch 之chi 場tràng 也dã 。 其kỳ 有hữu 小tiểu 者giả 大đại 者giả 。 如như 掌chưởng 如như 指chỉ 。 如như 耳nhĩ 如như 齒xỉ 。 如như 蜂phong 如như 蜨# 。 如như 翅sí 如như 尾vĩ 。 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 幾kỷ 千thiên 萬vạn 落lạc 。 諦đế 視thị 其kỳ 狀trạng 。 若nhược 切thiết 烏ô 玉ngọc 以dĩ 截tiệt 瓊# 枝chi 。 剪tiễn 雲vân 霞hà 而nhi 散tán 綺ỷ 縠hộc 者giả 。 丈trượng 石thạch 之chi 棄khí 涕thế 。 成thành 才tài 之chi 土thổ/độ 苴# 也dã 。 可khả 翫ngoạn 而nhi 不bất 可khả 把bả 。 可khả 愛ái 而nhi 不bất 可khả 拾thập 。 目mục 擊kích 心tâm 怡di 。 足túc 躡niếp 神thần 曠khoáng 。 攀phàn 援viện 而nhi 東đông 。 披phi 荊kinh 棘cức 履lý 巑# 岏# 。 下hạ 嶺lĩnh 入nhập 溪khê 。 清thanh 流lưu 如như 鏡kính 。 毛mao 髮phát 可khả 數số 。 一nhất 碧bích 涵# 虗hư 。 羣quần 峰phong 倒đảo 影ảnh 。 捫môn 蘿# 俯phủ 視thị 。 峭# 壁bích 臨lâm 流lưu 。 淵uyên 深thâm 瀞# 默mặc 。 若nhược 神thần 龍long 蟠bàn 屈khuất 於ư 其kỳ 下hạ 者giả 。 漁ngư 父phụ 指chỉ 顧cố 謂vị 余dư 曰viết 。 此thử 端đoan 溪khê 大đại 巖nham 也dã 。 但đãn 見kiến 蒼thương 藤đằng 翠thúy 篠tiểu 。 蔭ấm 蔽tế 其kỳ 上thượng 。 幽u 潛tiềm 杳# 渺# 。 莫mạc 辨biện 其kỳ 戶hộ 。 漁ngư 父phụ 曰viết 。 門môn 居cư 水thủy 底để 。 亂loạn 石thạch 封phong 固cố 。 即tức 官quan 家gia 採thải 取thủ 。 亦diệc 待đãi 三tam 冬đông 水thủy 涸hạc 而nhi 啟khải 之chi 。 其kỳ 中trung 深thâm 不bất 可khả 測trắc 。 鑿tạc 空không 虗hư 實thật 。 積tích 水thủy 成thành 潭đàm 。 濶# 數sổ 十thập 丈trượng 。 杳# 不bất 可khả 渡độ 。 上thượng 通thông 眾chúng 竅khiếu 。 下hạ 接tiếp 尾vĩ 閭lư 。 潮triều 汐# 盈doanh 虗hư 。 與dữ 時thời 消tiêu 息tức 。 雖tuy 萬vạn 夫phu 之chi 力lực 。 不bất 易dị 竭kiệt 也dã 。 即tức 有hữu 事sự 於ư 此thử 。 以dĩ 車xa 出xuất 水thủy 。 子tử 夜dạ 施thí 工công 。 以dĩ 及cập 亭đình 午ngọ 。 略lược 見kiến 崖nhai 際tế 。 石thạch 工công 編biên 篾miệt 而nhi 取thủ 之chi 。 不bất 易dị 得đắc 也dã 。 由do 是thị 而nhi 知tri 端đoan 硯# 注chú 水thủy 而nhi 不bất 飲ẩm 者giả 。 生sanh 於ư 水thủy 也dã 。 巖nham 面diện 而nhi 上thượng 。 兩lưỡng 山sơn 合hợp 抱bão 。 中trung 若nhược 掌chưởng 心tâm 。 望vọng 之chi 若nhược 古cổ 墓mộ 焉yên 。 高cao 不bất 能năng 上thượng 。 乃nãi 命mạng 童đồng 子tử 往vãng 視thị 。 有hữu 碣# 苔# 封phong 。 不bất 辨biện 歲tuế 月nguyệt 。 但đãn 識thức 陳trần 孟# 輔phụ 之chi 墓mộ 。 傳truyền 說thuyết 先tiên 朝triêu 採thải 使sử 。 卒thốt 於ư 役dịch 。 遂toại 賜tứ 葬táng 於ư 此thử 。 若nhược 使sử 其kỳ 神thần 守thủ 焉yên 者giả 。 余dư 慨khái 然nhiên 曰viết 。 山sơn 川xuyên 如như 故cố 。 人nhân 壽thọ 幾kỷ 何hà 。 此thử 其kỳ 驗nghiệm 也dã 。 呼hô 漁ngư 舟chu 。 渡độ 清thanh 溪khê 。 探thám 巖nham 下hạ 。 亂loạn 石thạch 壘lũy 疊điệp 於ư 水thủy 底để 者giả 。 洞đỗng 門môn 也dã 。 波ba 光quang 蕩đãng 漾dạng 。 若nhược 流lưu 霞hà 散tán 綵thải 於ư 水thủy 面diện 。 可khả 觀quán 而nhi 不bất 可khả 挹ấp 者giả 。 石thạch 之chi 餘dư 烈liệt 遺di 輝huy 也dã 。 余dư 解giải 衣y 磐bàn 礴bạc 。 披phi 襟khâm 散tán 髮phát 。 濯trạc 足túc 清thanh 流lưu 。 刺thứ 船thuyền 少thiểu 進tiến 。 則tắc 頹đồi 波ba 激kích 湍thoan 。 觸xúc 石thạch 噴phún 珠châu 。 濺# 面diện 溼thấp 髮phát 。 毛mao 悚tủng 肌cơ 粟túc 。 水thủy 淺thiển 舟chu 大đại 。 膠giao 不bất 可khả 上thượng 。 遂toại 捨xả 舟chu 入nhập 溪khê 。 援viện 揭yết 潺sàn 湲# 。 數số 羣quần 石thạch 而nhi 嬉hi 遊du 焉yên 。 亂loạn 石thạch 如như 蟻nghĩ 。 嶙lân 嶙lân 齒xỉ 齒xỉ 。 巨cự 者giả 細tế 者giả 。 如như 羊dương 如như 牛ngưu 。 如như 豚đồn 如như 狗cẩu 。 如như 箕ki 如như 斗đẩu 。 如như 拳quyền 如như 手thủ 。 然nhiên 其kỳ 大đại 者giả 。 肉nhục 銷tiêu 骨cốt 露lộ 。 天thiên 然nhiên 渾hồn 圓viên 。 小tiểu 者giả 鎚chùy 鑿tạc 之chi 餘dư 。 盪# 磨ma 光quang 瑩oánh 。 而nhi 與dữ 頑ngoan 石thạch 同đồng 波ba 者giả 。 難nan 以dĩ 名danh 言ngôn 。 咸hàm 撫phủ 摩ma 玩ngoạn 弄lộng 。 而nhi 洗tẩy 濯trạc 之chi 。 拔bạt 髮phát 刮# 垢cấu 。 凝ngưng 脂chi 膴# 媚mị 。 燦# 然nhiên 可khả 觀quán 。 余dư 憮# 然nhiên 歎thán 曰viết 。 信tín 乎hồ 美mỹ 器khí 造tạo 物vật 惜tích 之chi 。 是thị 知tri 山sơn 川xuyên 之chi 精tinh 。 文văn 物vật 之chi 英anh 。 上thượng 天thiên 所sở 禁cấm 。 恆hằng 民dân 不bất 可khả 得đắc 而nhi 襲tập 取thủ 也dã 。 漁ngư 者giả 網võng 罟# 。 樵tiều 者giả 斧phủ 斤cân 。
時thời 過quá 懵mộng 然nhiên 而nhi 不bất 顧cố 者giả 。 以dĩ 其kỳ 無vô 所sở 可khả 用dụng 也dã 。 其kỳ 有hữu 墨mặc 卿khanh 翰hàn 史sử 。 求cầu 之chi 而nhi 不bất 得đắc 。 慕mộ 之chi 而nhi 難nan 見kiến 者giả 。 以dĩ 託thác 身thân 邈mạc 遠viễn 。 不bất 易dị 見kiến 知tri 於ư 世thế 也dã 。 亦diệc 有hữu 得đắc 其kỳ 形hình 似tự 。 用dụng 不bất 稱xưng 職chức 。 名danh 不bất 及cập 實thật 。 而nhi 遂toại 詆# 之chi 者giả 。 紫tử 奪đoạt 朱chu 也dã 。 余dư 於ư 是thị 乎hồ 力lực 命mạng 童đồng 子tử 。 批# 沙sa 掘quật 泥nê 。 擇trạch 而nhi 簡giản 之chi 。 大đại 者giả 堅kiên 不bất 能năng 舉cử 。 小tiểu 者giả 盈doanh 把bả 。 可khả 十thập 數số 片phiến 。 懷hoài 而nhi 歸quy 之chi 。 若nhược 採thải 紫tử 芝chi 。 而nhi 拾thập 雲vân 英anh 。 信tín 可khả 樂lạc 也dã 。 然nhiên 皆giai 剝bác 啄trác 猗ỷ 斜tà 之chi 餘dư 。 不bất 堪kham 雕điêu 琢trác 。 知tri 其kỳ 無vô 用dụng 而nhi 寶bảo 之chi 者giả 。 以dĩ 其kỳ 德đức 合hợp 君quân 子tử 。 具cụ 體thể 而nhi 微vi 。 聊liêu 足túc 以dĩ 寄ký 心tâm 。 且thả 闚khuy 化hóa 工công 之chi 一nhất 班ban 也dã 。 頃khoảnh 忽hốt 風phong 雨vũ 飈biểu 至chí 。 雷lôi 驅khu 電điện 捲quyển 。 余dư 知tri 山sơn 靈linh 之chi 不bất 我ngã 與dữ 也dã 。 遂toại 沿duyên 流lưu 出xuất 溪khê 。 而nhi 歸quy 舟chu 焉yên 。 忽hốt 疾tật 雷lôi 破phá 山sơn 。 蘧# 然nhiên 驚kinh 覺giác 。 頓đốn 失thất 向hướng 來lai 之chi 所sở 有hữu 。 推thôi 篷# 太thái 息tức 。 四tứ 顧cố 萬vạn 山sơn 。 煙yên 籠lung 雲vân 幕mạc 。 羣quần 峰phong 插sáp 天thiên 。 森sâm 然nhiên 若nhược 戟kích 。 徬# 徨# 躊trù 蹰trù 。 魚ngư 蹤tung 鳥điểu 迹tích 。 恐khủng 尚thượng 奇kỳ 者giả 。 欲dục 譚đàm 辭từ 喪táng 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 憶ức 焉yên 。 遂toại 託thác 之chi 於ư 筆bút 。
廣quảng 州châu 光quang 孝hiếu 寺tự 重trọng/trùng 修tu 六lục 祖tổ 殿điện 記ký
昔tích 佛Phật 未vị 出xuất 世thế 時thời 。 舍Xá 衛Vệ 國quốc 王vương 。 祗chi 陀đà 太thái 子tử 。 有hữu 園viên 林lâm 豐phong 美mỹ 。 足túc 備bị 遊du 觀quan 。 及cập 佛Phật 出xuất 世thế 。 卜bốc 墜trụy 開khai 講giảng 堂đường 。 遂toại 選tuyển 為vi 精tinh 舍xá 。 至chí 今kim 稱xưng 為vi 祇Kỳ 樹Thụ 園viên 。 葢# 人nhân 以dĩ 勝thắng 地địa 名danh 也dã 。 趙triệu 佗tha 為vi 南nam 海hải 尉úy 。 選tuyển 訶ha 林lâm 以dĩ 為vi 園viên 。 及cập 東đông 晉tấn 隆long 安an 中trung 。 罽kế 賓tân 國quốc 沙Sa 門Môn 曇đàm 摩ma 耶da 舍xá 尊tôn 者giả 。 從tùng 西tây 域vực 來lai 。 愛ái 其kỳ 地địa 勝thắng 。 遂toại 乞khất 以dĩ 建kiến 梵Phạm 剎sát 。 名danh 王vương 園viên 寺tự 。 至chí 晉tấn 永vĩnh 和hòa 初sơ 。 求cầu 那na 跋bạt 陀đà 三tam 藏tạng 。 持trì 楞lăng 伽già 經kinh 。 自tự 西tây 國quốc 來lai 。 就tựu 其kỳ 寺tự 建kiến 戒giới 壇đàn 。 以dĩ 待đãi 聖thánh 人nhân 。 梁lương 天thiên 監giám 初sơ 。 西tây 天thiên 智trí 藥dược 三tam 藏tạng 。 持trì 菩Bồ 提Đề 樹thụ 一nhất 枝chi 。 植thực 於ư 壇đàn 側trắc 。 且thả 誌chí 之chi 曰viết 。 百bách 六lục 十thập 年niên 後hậu 。 有hữu 肉nhục 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 此thử 開khai 法pháp 。 度độ 人nhân 無vô 量lượng 。 有hữu 唐đường 貞trinh 觀quán 中trung 。 改cải 王vương 園viên 為vi 法pháp 性tánh 寺tự 。 高cao 宗tông 龍long 朔sóc 初sơ 。 我ngã 六lục 祖tổ 大đại 師sư 。 得đắc 黃hoàng 梅mai 衣y 鉢bát 。 隱ẩn 約ước 十thập 有hữu 五ngũ 年niên 。 至chí 儀nghi 鳳phượng 初sơ 。 因nhân 風phong 旛phan 之chi 辯biện 。 脫thoát [穎-禾+木]# 而nhi 出xuất 。 果quả 披phi 剃thế 於ư 樹thụ 下hạ 。 登đăng 壇đàn 受thọ 戒giới 。 推thôi 為vi 人nhân 天thiên 師sư 。 以dĩ 符phù 玄huyền 讖sấm 。 自tự 爾nhĩ 法Pháp 幢tràng 豎thụ 於ư 曹tào 溪khê 。 道đạo 化hóa 被bị 於ư 寰# 宇vũ 。 至chí 今kim 稱xưng 此thử 為vi 根căn 本bổn 地địa 。 然nhiên 佛Phật 祖tổ 之chi 道đạo 原nguyên 不bất 二nhị 。 則tắc 祇Kỳ 樹Thụ 王vương 園viên 亦diệc 一nhất 也dã 。 豈khởi 非phi 人nhân 以dĩ 道đạo 勝thắng 。 地địa 以dĩ 人nhân 勝thắng 耶da 。 嘗thường 閱duyệt 玄huyền 奘tráng 西tây 域vực 記ký 云vân 。 祇Kỳ 園Viên 精Tinh 舍Xá 。 今kim 為vi 荊kinh 棘cức 之chi 場tràng 。 今kim 見kiến 訶ha 林lâm 覺giác 樹thụ 。 猶do 聞văn 鐘chung 梵Phạm 之chi 響hưởng 。 豈khởi 南nam 粵# 靈linh 異dị 於ư 西tây 天thiên 。 祖tổ 道đạo 有hữu 逾du 。 於ư 佛Phật 法Pháp 耶da 。 聖thánh 人nhân 相tương/tướng 傳truyền 。 應ưng 運vận 出xuất 世thế 。 授thọ 受thọ 之chi 際tế 。 閒gian/nhàn 不bất 容dung 髮phát 。 第đệ 願nguyện 力lực 有hữu 淺thiển 深thâm 。 故cố 化hóa 緣duyên 有hữu 延diên 促xúc 。 譬thí 若nhược 四tứ 時thời 。 成thành 功công 者giả 退thoái 。 是thị 則tắc 化hóa 聲thanh 相tương 待đãi 。 待đãi 而nhi 有hữu 待đãi 。 有hữu 待đãi 而nhi 又hựu 有hữu 待đãi 也dã 。 無vô 待đãi 則tắc 應ưng 緣duyên 之chi 迹tích 。 斯tư 亦diệc 幾kỷ 乎hồ 息tức 矣hĩ 。 惟duy 今kim 去khứ 我ngã 六lục 祖tổ 大đại 師sư 千thiên 年niên 。 傳truyền 燈đăng 所sở 載tái 。 千thiên 七thất 百bách 人nhân 。 其kỳ 化hóa 法pháp 之chi 場tràng 。 隨tùy 時thời 隆long 替thế 。 在tại 在tại 淪luân 沒một 者giả 多đa 。 粤# 之chi 梵Phạm 宇vũ 。 百bách 不bất 存tồn 一nhất 。 猶do 曹tào 溪khê 流lưu 而nhi 不bất 涸hạc 。 覺giác 樹thụ 榮vinh 而nhi 不bất 凋điêu 。 詎cự 非phi 斯tư 道đạo 有hữu 所sở 託thác 而nhi 然nhiên 耶da 。 此thử 又hựu 地địa 以dĩ 道đạo 存tồn 。 人nhân 依y 法pháp 住trụ 也dã 。 余dư 少thiểu 事sự 枯khô 禪thiền 。 因nhân 法pháp 獲hoạch 譴khiển 。 丙bính 申thân 春xuân 初sơ 。 謁yết 六lục 祖tổ 大đại 師sư 於ư 曹tào 溪khê 。 瞻chiêm 覺giác 樹thụ 於ư 光quang 孝hiếu 。 訪phỏng 其kỳ 遺di 事sự 。 其kỳ 迹tích 邈mạc 然nhiên 。 而nhi 人nhân 不bất 知tri 僧Tăng 。 期kỳ 年niên 而nhi 乞khất 食thực 行hành 。 三tam 年niên 而nhi 齋trai 戒giới 修tu 。 放phóng 生sanh 舉cử 。 五ngũ 年niên 而nhi 曹tào 溪khê 新tân 戒giới 壇đàn 復phục 。 十thập 年niên 而nhi 教giáo 法pháp 廣quảng 。 信tín 道đạo 眾chúng 。 葢# 大đại 運vận 然nhiên 也dã 。 昔tích 人nhân 以dĩ 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 為vi 大đại 師sư 薙# 髮phát 之chi 所sở 。 因nhân 建kiến 殿điện 以dĩ 奉phụng 法pháp 事sự 。 其kỳ 來lai 遠viễn 矣hĩ 。 風phong 雨vũ 薄bạc 蝕thực 。 亦diệc 因nhân 時thời 興hưng 廢phế 。 今kim 僧Tăng 通thông 維duy 。 率suất 弟đệ 子tử 行hành 佩bội 輩bối 。 募mộ 眾chúng 而nhi 重trọng/trùng 新tân 之chi 。 余dư 為vi 清thanh 其kỳ 眉mi 宇vũ 。 擴# 其kỳ 門môn 廡vũ 。 使sử 道đạo 容dung 闇ám 然nhiên 而nhi 復phục 章chương 。 慧tuệ 燈đăng 朗lãng 然nhiên 而nhi 不bất 昧muội 。 此thử 又hựu 事sự 賴lại 人nhân 為vi 。 人nhân 因nhân 事sự 重trọng/trùng 也dã 。 然nhiên 佛Phật 以dĩ 六Lục 度Độ 攝nhiếp 有hữu 情tình 。 而nhi 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 第đệ 一nhất 。 且thả 即tức 非phi 莊trang 嚴nghiêm 。 是thị 名danh 莊trang 嚴nghiêm 。 苟cẩu 事sự 相tướng 與dữ 法pháp 性tánh 融dung 通thông 。 則tắc 世thế 諦đế 與dữ 真Chân 如Như 交giao 徹triệt 。 斯tư 則tắc 燒thiêu 香hương 散tán 花hoa 。 皆giai 為vi 妙diệu 行hạnh 矣hĩ 。 若nhược 通thông 維duy 者giả 。 刻khắc 桷# 雕điêu 榱# 。 豈khởi 非phi 淨tịnh 土độ 之chi 資tư 乎hồ 。 昔tích 立lập 壇đàn 植thực 樹thụ 。 既ký 有hữu 待đãi 於ư 六lục 祖tổ 。 今kim 迹tích 存tồn 而nhi 事sự 修tu 。 人nhân 亡vong 而nhi 道đạo 在tại 。 豈khởi 無vô 待đãi 於ư 後hậu 人nhân 耶da 。 且thả 王vương 園viên 之chi 勝thắng 。 較giảo 之chi 祇kỳ 園viên 。 彼bỉ 往vãng 而nhi 此thử 來lai 。 又hựu 有hữu 閒gian/nhàn 矣hĩ 。 是thị 為vi 記ký 。
衡hành 州châu 府phủ 開khai 福phước 寺tự 因nhân 緣duyên 記ký
開khai 福phước 寺tự 。 居cư 府phủ 城thành 湘# 江giang 之chi 南nam 岸ngạn 里lý 許hứa 。 唐đường 大đại 歷lịch 閒gian/nhàn 。 無vô 著trước 禪thiền 師sư 開khai 山sơn 於ư 此thử 。 禪thiền 師sư 法pháp 系hệ 。 載tái 傳truyền 燈đăng 錄lục 。 初sơ 與dữ 法pháp 照chiếu 禪thiền 師sư 。 結kết 念niệm 佛Phật 社xã 於ư 湖hồ 東đông 。 後hậu 皆giai 遊du 五ngũ 臺đài 。 親thân 見kiến 文Văn 殊Thù 。 事sự 具cụ 清thanh 涼lương 傳truyền 。 師sư 與dữ 其kỳ 弟đệ 無vô 絕tuyệt 。 同đồng 建kiến 道Đạo 場Tràng 。 師sư 剏# 開khai 福phước 。 絕tuyệt 於ư 西tây 鄉hương 金kim 蘭lan 里lý 。 興hưng 大đại 悲bi 寺tự 。 實thật 一nhất 時thời 也dã 。 開khai 福phước 始thỉ 制chế 。 規quy 模mô 弘hoằng 敞sưởng 。 宋tống 湻# 熈# 閒gian/nhàn 。 丞thừa 相tương/tướng 趙triệu 忠trung 定định 公công 汝nhữ 愚ngu 。 謫# 永vĩnh 州châu 。 道đạo 經kinh 衡hành 。 病bệnh 作tác 。 為vi 守thủ 臣thần 錢tiền 鍪# 所sở 窘# 。 暴bạo 卒thốt 。 殯tấn 於ư 此thử 。 因nhân 立lập 祠từ 。 歲tuế 時thời 祀tự 之chi 。 後hậu 郡quận 守thủ 向hướng 子tử 憫mẫn 公công 。 有hữu 惠huệ 政chánh 。 歲tuế 荒hoang 全toàn 活hoạt 數sổ 萬vạn 人nhân 。 百bá 姓tánh 感cảm 之chi 。 亦diệc 立lập 祠từ 於ư 此thử 。 歷lịch 久cửu 寺tự 廢phế 。 胡hồ 元nguyên 元nguyên 年niên 。 有hữu 福phước 海hải 禪thiền 師sư 重trọng/trùng 興hưng 。 并tinh 新tân 大đại 悲bi 寺tự 。 我ngã 明minh 宣tuyên 德đức 閒gian/nhàn 。 寺tự 又hựu 廢phế 。 士sĩ 民dân 建kiến 小tiểu 菴am 於ư 荒hoang 址# 。 地địa 僅cận 一nhất 區khu 。 殘tàn 僧Tăng 數số 輩bối 。 守thủ 至chí 今kim 。 幸hạnh 不bất 沒một 於ư 民dân 閒gian/nhàn 也dã 。 隆long 慶khánh 壬nhâm 申thân 。 郡quận 善thiện 士sĩ 綦# 遐hà 等đẳng 。 重trọng/trùng 緝tập 其kỳ 菴am 。 以dĩ 僧Tăng 如như 祿lộc 守thủ 之chi 。 萬vạn 曆lịch 庚canh 戌tuất 。 孝hiếu 廉liêm 杜đỗ 君quân 友hữu 桂quế 。 居cư 與dữ 寺tự 比tỉ 隣lân 。 一nhất 夕tịch 夢mộng 老lão 人nhân 擁ủng 上thượng 馬mã 曰viết 。 予# 開khai 福phước 土thổ/độ 地địa 神thần 也dã 。 是thị 年niên 。 杜đỗ 君quân 舉cử 鄉hương 進tiến 士sĩ 。 乃nãi 以dĩ 夢mộng 語ngữ 其kỳ 親thân 。 曾tằng 儀nghi 部bộ 金kim 簡giản 公công 。 公công 曰viết 。 考khảo 郡quận 乘thừa 。 開khai 福phước 。 乃nãi 福phước 海hải 禪thiền 師sư 重trùng 建kiến 。 君quân 今kim 號hiệu 馥phức 海hải 。 豈khởi 前tiền 後hậu 身thân 耶da 。 君quân 宜nghi 新tân 此thử 。 以dĩ 志chí 不bất 昧muội 本bổn 因nhân 也dã 。 杜đỗ 君quân 欣hân 然nhiên 。 約ước 鄉hương 善thiện 士sĩ 劉lưu 子tử 濂# 綦# 遐hà 。 文văn 學học 劉lưu 鳴minh 鸞loan 等đẳng 。 併tinh 力lực 鼎đỉnh 新tân 。 郡quận 司ty 馬mã 尹# 公công 。 雅nhã 重trọng/trùng 三Tam 寶Bảo 。 力lực 為vi 之chi 主chủ 。 以dĩ 其kỳ 地địa 久cửu 廢phế 。 多đa 沒một 於ư 民dân 閒gian/nhàn 。 基cơ 址# 迫bách 狹hiệp 。 二nhị 祠từ 亦diệc 湮nhân 沒một 。 無vô 能năng 恢khôi 復phục 其kỳ 舊cựu 。 經kinh 營doanh 五ngũ 六lục 年niên 閒gian/nhàn 。 始thỉ 建kiến 佛Phật 殿điện 三tam 楹doanh 。 湖hồ 東đông 開khai 福phước 。 相tương 望vọng 咫# 尺xích 。 曾tằng 公công 重trùng 建kiến 湖hồ 東đông 。 迎nghênh 予# 主chủ 之chi 。 癸quý 丑sửu 冬đông 。 予# 自tự 粵# 中trung 至chí 。 其kỳ 營doanh 開khai 福phước 諸chư 善thiện 士sĩ 。 來lai 請thỉnh 予# 往vãng 視thị 之chi 。 愍mẫn 其kỳ 心tâm 。 而nhi 嘉gia 其kỳ 志chí 。 乃nãi 為vi 之chi 記ký 曰viết 。 自tự 古cổ 佛Phật 祖tổ 說thuyết 法Pháp 地địa 。 所sở 建kiến 道Đạo 場Tràng 。 為vi 結kết 金kim 剛cang 界giới 。 皆giai 有hữu 龍long 神thần 護hộ 法Pháp 以dĩ 守thủ 之chi 。 雖tuy 窮cùng 劫kiếp 不bất 泯mẫn 也dã 。 昔tích 世Thế 尊Tôn 與dữ 帝Đế 釋Thích 行hành 次thứ 。 指chỉ 其kỳ 地địa 曰viết 。 此thử 過quá 去khứ 七thất 佛Phật 說thuyết 法Pháp 處xứ 。 宜nghi 建kiến 梵Phạm 剎sát 。
時thời 賢hiền 於ư 長trưởng 者giả 。 即tức 插sáp 一nhất 莖hành 於ư 地địa 曰viết 。 建kiến 梵Phạm 剎sát 竟cánh 。 此thử 其kỳ 證chứng 也dã 。 震chấn 旦đán 自tự 有hữu 佛Phật 法Pháp 以dĩ 來lai 。 天thiên 下hạ 叢tùng 林lâm 。 在tại 在tại 琳# 宮cung 。 如như 星tinh 羅la 棋# 布bố 。 雖tuy 墮đọa 荒hoang 榛# 。 其kỳ 名danh 不bất 朽hủ 。 即tức 有hữu 興hưng 之chi 者giả 。 發phát 其kỳ 幽u 隱ẩn 。 如như 覩đổ 故cố 物vật 。 葢# 在tại 因nhân 果quả 不bất 可khả 泯mẫn 。 如như 許hứa 詢tuân 建kiến 浮phù 屠đồ 。 未vị 終chung 而nhi 逝thệ 。 後hậu 裴# 度độ 為vi 相tương/tướng 。 謁yết 其kỳ 寺tự 。 主chủ 者giả 一nhất 見kiến 而nhi 言ngôn 曰viết 。 許hứa 玄huyền 度độ 。 來lai 何hà 莫mạc 。 昔tích 日nhật 浮phù 屠đồ 今kim 如như 故cố 。 度độ 聞văn 語ngữ 。 遂toại 修tu 之chi 。 塔tháp 內nội 石thạch 刻khắc 。 果quả 有hữu 緋phi 衣y 宰tể 相tướng 之chi 讖sấm 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 開khai 福phước 蕪# 廢phế 千thiên 有hữu 餘dư 年niên 。 而nhi 尹# 公công 與dữ 曾tằng 杜đỗ 二nhị 公công 。 唱xướng 導đạo 興hưng 復phục 。 皆giai 於ư 佛Phật 地địa 。 有hữu 大đại 因nhân 緣duyên 。 非phi 偶ngẫu 然nhiên 者giả 。 昔tích 者giả 無vô 著trước 法pháp 照chiếu 。 發phát 迹tích 湖hồ 東đông 。 皆giai 遊du 五ngũ 臺đài 。 並tịnh 得đắc 親thân 見kiến 文Văn 殊Thù 。 予# 今kim 發phát 迹tích 五ngũ 臺đài 。 投đầu 老lão 湖hồ 東đông 。 適thích 遇ngộ 開khai 福phước 重trọng/trùng 興hưng 之chi 日nhật 。 是thị 諸chư 人nhân 者giả 。 往vãng 往vãng 來lai 來lai 。 彈đàn 指chỉ 出xuất 沒một 。 曾tằng 不bất 離ly 文Văn 殊Thù 尸Thi 利Lợi 竹trúc 林lâm 寺tự 。 金kim 剛cang 堀# 中trung 。 前tiền 三tam 三tam 後hậu 三tam 三tam 。 因nhân 緣duyên 會hội 合hợp 。 豈khởi 可khả 思tư 議nghị 哉tai 。 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 其kỳ 尸thi 祝chúc 尹# 公công 於ư 其kỳ 寺tự 。 又hựu 將tương 為vi 後hậu 之chi 玄huyền 度độ 。 徵trưng 杜đỗ 君quân 馥phức 海hải 之chi 兆triệu 。 桑tang 中trung 之chi 環hoàn 。 益ích 較giảo 然nhiên 不bất 爽sảng 矣hĩ 。 予# 故cố 概khái 記ký 其kỳ 始thỉ 末mạt 。 以dĩ 告cáo 來lai 者giả 。 諺ngạn 云vân 千thiên 年niên 田điền 地địa 。 八bát 百bách 主chủ 人nhân 。 今kim 之chi 讚tán 歎thán 隨tùy 喜hỷ 者giả 。 豈khởi 非phi 後hậu 之chi 護hộ 法Pháp 。 福phước 田điền 功công 德đức 。 固cố 有hữu 不bất 亡vong 者giả 存tồn 。 可khả 不bất 信tín 哉tai 。
遊du 芝chi 山sơn 記ký
余dư 隱ẩn 衡hành 之chi 靈linh 湖hồ 。 有hữu 談đàm 永vĩnh 州châu 芝chi 山sơn 之chi 奇kỳ 勝thắng 。 予# 心tâm 慕mộ 焉yên 。 乙ất 卯mão 秋thu 。 九cửu 月nguyệt 。 參tham 知tri 馮bằng 公công 。 從tùng 武võ 陵lăng 移di 鎮trấn 湖hồ 南nam 。 駐trú 節tiết 永vĩnh 州châu 。 招chiêu 予# 為vi 九cửu 疑nghi 之chi 遊du 。 以dĩ 是thị 月nguyệt 晦hối 至chí 。 則tắc 見kiến 永vĩnh 郡quận 山sơn 水thủy 清thanh 勝thắng 。 若nhược 仙tiên 都đô 洞đỗng 府phủ 。 未vị 可khả 以dĩ 塵trần 寰# 概khái 視thị 也dã 。 寓# 瀟tiêu 江giang 之chi 西tây 滸# 。 石thạch 上thượng 小tiểu 樓lâu 。 坐tọa 覽lãm 江giang 山sơn 之chi 勝thắng 。 如như 在tại 几kỉ 席tịch 。 冬đông 十thập 月nguyệt 九cửu 日nhật 。 孝hiếu 廉liêm 唐đường 還hoàn 和hòa 。 文văn 學học 呂lữ 旭# 谷cốc 。 邀yêu 潭đàm 州châu 周chu 伯bá 孔khổng 。 四tứ 明minh 張trương 漢hán 槎# 。 嶺lĩnh 南nam 弟đệ 子tử 釋thích 超siêu 逸dật 。 同đồng 遊du 芝chi 山sơn 。 寒hàn 雨vũ 連liên 朝triêu 。
時thời 則tắc 小tiểu 霽tễ 。 乃nãi 拽duệ 杖trượng 從tùng 西tây 江giang 之chi 岸ngạn 。 沿duyên 緣duyên 里lý 許hứa 。 就tựu 山sơn 麓lộc 逶# 迤dĩ 而nhi 上thượng 。 又hựu 里lý 許hứa 。 登đăng 小tiểu 嶺lĩnh 。 望vọng 羣quần 峰phong 崒# 嵂# 。 不bất 可khả 攀phàn 援viện 。 乃nãi 下hạ 嶺lĩnh 入nhập 谷cốc 。 二nhị 百bách 武võ 。 小tiểu 轉chuyển 而nhi 西tây 。 則tắc 奇kỳ 峰phong 獨độc 聳tủng 。 縣huyện 巖nham 秀tú 削tước 。 梵Phạm 宇vũ 飛phi 甍# 。 依y 巖nham 篏# 石thạch 。 曰viết 芝chi 山sơn 寺tự 。 乃nãi 萬vạn 曆lịch 乙ất 巳tị 。 比Bỉ 丘Khâu 明minh 爵tước 。 開khai 山sơn 剏# 建kiến 。 寺tự 前tiền 無vô 餘dư 地địa 。 為vi 龍long 首thủ 遮già 障chướng 。 不bất 可khả 縱túng/tung 觀quán 。 又hựu 轉chuyển 而nhi 西tây 。 為vi 觀quán 音âm 閣các 。 倚ỷ 高cao 巖nham 之chi 下hạ 。 則tắc 開khai 敞sưởng 昭chiêu 曠khoáng 。 眾chúng 山sơn 羅la 列liệt 。 如như 在tại 眉mi 睫tiệp 。 下hạ 則tắc 平bình 疇trù 沃ốc 壤nhưỡng 。 溪khê 流lưu 曲khúc 屈khuất 。 羊dương 腸tràng 九cửu 折chiết 。 如như 天thiên 衣y 飛phi 帶đái 。 飄phiêu 颺dương 到đáo 懷hoài 。 由do 山sơn 足túc 入nhập 江giang 。 又hựu 西tây 轉chuyển 數số 武võ 。 為vi 殿điện 一nhất 楹doanh 。 舊cựu 縣huyện 塑tố 三tam 大Đại 士Sĩ 。 為vi 闡xiển 提đề 所sở 毀hủy 。 其kỳ 地địa 最tối 為vi 幽u 勝thắng 。 後hậu 有hữu 洞đỗng 宇vũ 。 可khả 坐tọa 數số 人nhân 。 又hựu 西tây 轉chuyển 。 穿xuyên 石thạch 碴# 砑# 。 從tùng 隙khích 中trung 登đăng 陟trắc 而nhi 上thượng 。 紆hu 盤bàn 數sổ 十thập 級cấp 。 為vi 山sơn 腰yêu 。 平bình 地địa 數số 丈trượng 。 前tiền 太thái 守thủ 王vương 公công 。 建kiến 一nhất 虗hư 亭đình 。 遊du 者giả 至chí 此thử 。 可khả 坐tọa 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 焉yên 。 奇kỳ 峰phong 怪quái 石thạch 。 森sâm 列liệt 左tả 右hữu 。 千thiên 態thái 萬vạn 狀trạng 。 不bất 可khả 名danh 目mục 。 如như 纍# 纍# 太thái 湖hồ 。 堆đôi 積tích 疊điệp 甃# 。 瓊# 花hoa 玉ngọc 惢# 密mật 葉diệp 敷phu 榮vinh 。 亭đình 左tả 緣duyên 巖nham 而nhi 上thượng 。 洞đỗng 心tâm 駭hãi 目mục 。 若nhược 披phi 青thanh 蓮liên 而nhi 挹ấp 惢# 珠châu 。 不bất 能năng 細tế 數số 。 又hựu 上thượng 有hữu 兩lưỡng 石thạch 如như 手thủ 。 名danh 合hợp 掌chưởng 巖nham 。 下hạ 有hữu 洞đỗng 門môn 。 天thiên 然nhiên 透thấu 漏lậu 。 度độ 門môn 而nhi 上thượng 。 則tắc 為vi 玉ngọc 皇hoàng 殿điện 。 至chí 此thử 一nhất 覽lãm 。 則tắc 四tứ 面diện 山sơn 川xuyên 。 盡tận 在tại 眼nhãn 底để 。 城thành 郭quách 鋪phô 舒thư 。 宛uyển 若nhược 圖đồ 畫họa 。 永vĩnh 之chi 全toàn 勝thắng 。 畢tất 見kiến 無vô 遺di 矣hĩ 。 竊thiết 謂vị 柳liễu 司ty 馬mã 居cư 永vĩnh 十thập 餘dư 年niên 。 無vô 幽u 不bất 討thảo 。 而nhi 足túc 不bất 及cập 此thử 。 何hà 蔑miệt 如như 也dã 。 或hoặc 指chỉ 此thử 為vi 西tây 山sơn 。 柳liễu 文văn 有hữu 記ký 。 從tùng 染nhiễm 溪khê 而nhi 西tây 。 又hựu 曰viết 特đặc 出xuất 。 似tự 今kim 目mục 為vi 真chân 珠châu 嶺lĩnh 也dã 。 又hựu 或hoặc 指chỉ 為vi 羣quần 玉ngọc 山sơn 。 志chí 云vân 宅trạch 仙tiên 洞đỗng 。 下hạ 此thử 山sơn 無vô 仙tiên 洞đỗng 。 是thị 二nhị 皆giai 非phi 。 予# 謂vị 茲tư 山sơn 不bất 遇ngộ 柳liễu 。 不bất 幸hạnh 也dã 。 柳liễu 不bất 至chí 茲tư 山sơn 。 未vị 盡tận 窮cùng 也dã 。 或hoặc 造tạo 物vật 祕bí 護hộ 。 而nhi 有hữu 待đãi 於ư 今kim 日nhật 乎hồ 。 予# 與dữ 諸chư 子tử 相tương 和hòa 而nhi 歎thán 曰viết 。 山sơn 川xuyên 留lưu 勝thắng 蹟# 。 我ngã 輩bối 復phục 登đăng 臨lâm 。 徜# 徉dương 徐từ 行hành 。 尋tầm 柳liễu 巖nham 而nhi 歸quy 。
宜Nghi 章Chương 高Cao 雲Vân 山Sơn 藏Tạng 經Kinh 閣Các 記Ký
域vực 內nội 名danh 山sơn 。 英anh 靈linh 奇kỳ 秀tú 。 鍾chung 天thiên 地địa 之chi 精tinh 者giả 。 五ngũ 岳nhạc 居cư 尊tôn 。 支chi 分phần/phân 四tứ 出xuất 。 而nhi 曹tào 溪khê 源nguyên 根căn 於ư 南nam 岳nhạc 。 南nam 岳nhạc 曹tào 溪khê 。 相tương 望vọng 千thiên 餘dư 里lý 。 諸chư 峰phong 綿miên 亘tuyên 。 羅la 列liệt 星tinh 斗đẩu 。 自tự 六lục 祖tổ 開khai 化hóa 。 讓nhượng 師sư 分phần/phân 流lưu 。 道đạo 脈mạch 寰# 中trung 。 而nhi 韶thiều 陽dương 上thượng 下hạ 。 肉nhục 身thân 大Đại 士Sĩ 以dĩ 十thập 數số 。 迨đãi 今kim 如như 生sanh 者giả 。 詎cự 非phi 山sơn 川xuyên 之chi 蘊uẩn 奧áo 。 故cố 道đạo 脈mạch 特đặc 有hữu 託thác 焉yên 。 宜nghi 章chương 介giới 曹tào 衡hành 之chi 中trung 。 治trị 西tây 三tam 十thập 里lý 。 有hữu 山sơn 名danh 高cao 雲vân 。 祝chúc 融dung 之chi 孫tôn 也dã 。 為vi 靈linh 久cửu 矣hĩ 。 嘉gia 靖tĩnh 甲giáp 戌tuất 。 居cư 人nhân 歐âu 陽dương 氏thị 。 剏# 蘭lan 若nhã 。 迎nghênh 沙sa 金kim 海hải 公công 居cư 之chi 。 擴# 建kiến 梵Phạm 宇vũ 。 以dĩ 安an 廣quảng 眾chúng 。 通thông 邑ấp 歸quy 依y 。 為vi 福phước 田điền 資tư 。 置trí 香hương 燈đăng 糧lương 八bát 斗đẩu 未vị 幾kỷ 。 戹ách 於ư 回hồi 祿lộc 。 海hải 公công 去khứ 。 隱ẩn 於ư 閩# 之chi 支chi 提đề 山sơn 。 弟đệ 子tử 悟ngộ 丹đan 輩bối 。 一nhất 力lực 重trọng/trùng 修tu 。 壬nhâm 午ngọ 歲tuế 。 工công 落lạc 成thành 。 建kiến 塔tháp 於ư 龍long 首thủ 。 迎nghênh 海hải 公công 靈linh 骨cốt 歸quy 藏tạng 。 是thị 為vi 開khai 山sơn 祖tổ 。 弟đệ 子tử 日nhật 益ích 進tiến 。 十thập 方phương 往vãng 來lai 於ư 曹tào 衡hành 者giả 。 莫mạc 不bất 過quá 而nhi 止chỉ 焉yên 。 邑ấp 人nhân 袁viên 氏thị 文văn 憲hiến 。 施thí 田điền 三tam 十thập 畝mẫu 。 供cung 雲vân 水thủy 齋trai 粥chúc 需# 。 由do 是thị 諸chư 方phương 咸hàm 稱xưng 之chi 。 僧Tăng 既ký 集tập 。 深thâm 山sơn 窮cùng 谷cốc 之chi 氓# 。 皆giai 知tri 有hữu 佛Phật 若nhược 僧Tăng 矣hĩ 。 第đệ 僧Tăng 尚thượng 未vị 聞văn 有hữu 法pháp 也dã 。 有hữu 法pháp 孫tôn 性tánh 成thành 者giả 。 志chí 求cầu 大Đại 藏Tạng 經Kinh 於ư 金kim 陵lăng 。 苦khổ 心tâm 一nhất 十thập 二nhị 年niên 。 願nguyện 始thỉ 就tựu 。 萬vạn 歷lịch 己kỷ 酉dậu 夏hạ 六lục 月nguyệt 。 迺nãi 迎nghênh 大đại 藏tạng 歸quy 。 四tứ 眾chúng 歡hoan 睹đổ 。 若nhược 白bạch 馬mã 自tự 西tây 來lai 也dã 。 葊# 居cư 山sơn 頂đảnh 。 林lâm 木mộc 蓊ống 鬱uất 。 雲vân 霧vụ 蒸chưng 溼thấp 。 慮lự 經kinh 藏tạng 之chi 難nạn/nan 久cửu 。 法pháp 孫tôn 真chân 桂quế 等đẳng 議nghị 。 擬nghĩ 建kiến 閣các 於ư 山sơn 之chi 麓lộc 。 曰viết 南nam 莊trang 。
時thời 大đại 尹# 鄭trịnh 公công 。 守thủ 戎nhung 童đồng 公công 。 為vi 檀đàn 越việt 倡xướng 導đạo 之chi 。 出xuất 信tín 疏sớ/sơ 以dĩ 告cáo 四tứ 方phương 。 聞văn 者giả 歡hoan 悅duyệt 。 來lai 歸quy 者giả 如như 市thị 。 工công 始thỉ 於ư 某mỗ 年niên 月nguyệt 。 落lạc 成thành 於ư 某mỗ 年niên 月nguyệt 。 將tương 啟khải 法Pháp 會hội 。 供cung 水thủy 陸lục 儀nghi 。 以dĩ 宣tuyên 利lợi 濟tế 。 居cư 然nhiên 一nhất 大Đại 道Đạo 場tràng 也dã 。 事sự 克khắc 成thành 。 公công 弟đệ 子tử 悟ngộ 紹thiệu 。 從tùng 余dư 曹tào 溪khê 。 乃nãi 乞khất 余dư 言ngôn 。 以dĩ 記ký 之chi 曰viết 。 古cổ 德đức 云vân 。 盡tận 十thập 方phương 是thị 常thường 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 徹triệt 大đại 地địa 是thị 普phổ 眼nhãn 真chân 經kinh 。 斯tư 則tắc 佛Phật 土độ 不bất 修tu 而nhi 自tự 淨tịnh 。 經Kinh 卷quyển 不bất 展triển 而nhi 自tự 明minh 。 雖tuy 然nhiên 。 良lương 由do 心tâm 淨tịnh 而nhi 土thổ/độ 現hiện 。 眼nhãn 明minh 而nhi 法pháp 彰chương 。 此thử 所sở 謂vị 人nhân 能năng 弘hoằng 道đạo 。 非phi 道đạo 弘hoằng 人nhân 也dã 。 高cao 雲vân 之chi 道Đạo 場Tràng 。 東đông 來lai 之chi 大đại 藏tạng 。 非phi 海hải 公công 之chi 成thành 始thỉ 。 諸chư 孫tôn 之chi 繼kế 業nghiệp 。 檀đàn 越việt 之chi 成thành 終chung 。 又hựu 何hà 能năng 使sử 披phi 荊kinh 棘cức 而nhi 為vi 寶bảo 樹thụ 。 變biến 沙sa 礫lịch 而nhi 成thành 梵Phạm 宮cung 哉tai 。 法Pháp 幢tràng 既ký 竪thụ 。 道đạo 運vận 弘hoằng 開khai 。 則tắc 青thanh 山sơn 白bạch 雲vân 。 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 。 猿viên 吟ngâm 鳥điểu 噪táo 。 妙diệu 偈kệ 恆hằng 宣tuyên 。 而nhi 水thủy 流lưu 風phong 動động 。 居cư 然nhiên 出xuất 廣quảng 長trường 舌thiệt 。 與dữ 此thử 境cảnh 中trung 人nhân 疇trù 唱xướng 無vô 盡tận 。 凡phàm 在tại 見kiến 聞văn 隨tùy 喜hỷ 者giả 。 如như 善thiện 財tài 之chi 入nhập 彌Di 勒Lặc 莊trang 嚴nghiêm 樓lâu 閣các 也dã 。 惟duy 此thử 功công 德đức 。 又hựu 奚hề 可khả 以dĩ 一nhất 毫hào 端đoan 頭đầu 。 而nhi 能năng 具cụ 其kỳ 涯nhai 量lượng 耶da 。 是thị 為vi 記ký 。
麗lệ 江giang 木mộc 六lục 公công 奉phụng 佛Phật 記ký
予# 將tương 逸dật 老lão 南nam 岳nhạc 。 適thích 隱ẩn 衡hành 之chi 靈linh 湖hồ 。 馮bằng 元nguyên 成thành 先tiên 生sanh 量lượng 移di 守thủ 湖hồ 南nam 。 過quá 訪phỏng 永vĩnh 州châu 。 談đàm 及cập 往vãng 遊du 滇# 南nam 諸chư 勝thắng 事sự 。 出xuất 武võ 陵lăng 稿# 。 予# 讀đọc 六lục 公công 傳truyền 。 乃nãi 知tri 金kim 馬mã 碧bích 雞kê 之chi 西tây 。 有hữu 異dị 人nhân 木mộc 六lục 公công 焉yên 。 公công 守thủ 麗lệ 江giang 。 奄yểm 有hữu 疆cương 土thổ/độ 。 六lục 傳truyền 而nhi 至chí 公công 。 稱xưng 六lục 公công 云vân 。 其kỳ 先tiên 在tại 國quốc 初sơ 。 以dĩ 忠trung 順thuận 發phát 家gia 。 武võ 功công 最tối 著trước 。 至chí 雪Tuyết 山Sơn 公công 。 遂toại 以dĩ 文văn 名danh 。 雅nhã 歌ca 聲thanh 詩thi 。 翩# 翩# 有hữu 凌lăng 雲vân 氣khí 。 楊dương 用dụng 修tu 太thái 史sử 。 大đại 為vi 稱xưng 賞thưởng 。 相tương/tướng 傳truyền 至chí 玉ngọc 龍long 松tùng 鶴hạc 。 辭từ 翰hàn 逸dật 格cách 。 而nhi 蓮liên 社xã 清thanh 修tu 。 發phát 軔# 覺giác 路lộ 。 至chí 六lục 公công 則tắc 迥huýnh 超siêu 前tiền 哲triết 。 特đặc 出xuất 風phong 塵trần 之chi 表biểu 矣hĩ 。 公công 天thiên 性tánh 澹đạm 薄bạc 。 於ư 世thế 味vị 一nhất 無vô 所sở 嗜thị 好hảo/hiếu 。 忠trung 孝hiếu 慈từ 愛ái 。 唯duy 以dĩ 濟tế 人nhân 利lợi 物vật 為vi 懷hoài 。 歸quy 心tâm 三Tam 寶Bảo 。 刻khắc 意ý 禪thiền 那na 。 愛ái 接tiếp 方phương 外ngoại 法pháp 侶lữ 。 相tương/tướng 與dữ 禮lễ 通thông 精tinh 修tu 。 頹đồi 然nhiên 如như 糞phẩn 埽# 頭đầu 陀đà 。 尤vưu 廣quảng 檀đàn 度độ 。 是thị 皆giai 富phú 貴quý 之chi 所sở 難nạn/nan 能năng 。 而nhi 公công 特đặc 為vi 家gia 常thường 行hành 履lý 。 豈khởi 非phi 多đa 生sanh 。 久cửu 植thực 善thiện 根căn 。 乘thừa 悲bi 願nguyện 力lực 。 而nhi 影ảnh 響hưởng 攝nhiếp 化hóa 應ưng 現hiện 者giả 乎hồ 。 予# 初sơ 入nhập 空không 門môn 。 不bất 知tri 佛Phật 法Pháp 之chi 廣quảng 大đại 。 將tương 謂vị 單đơn 棲tê 弔điếu 影ảnh 於ư 窮cùng 山sơn 絕tuyệt 壑hác 。 草thảo 衣y 木mộc 食thực 。 守thủ 枯khô 禪thiền 而nhi 為vi 上thượng 乘thừa 。 及cập 親thân 大đại 教giáo 日nhật 深thâm 。 讀đọc 雜tạp 華hoa 。 觀quán 普phổ 賢hiền 妙diệu 行hạnh 。 無vô 一nhất 類loại 而nhi 不bất 現hiện 身thân 。 無vô 一nhất 事sự 而nhi 非phi 佛Phật 事sự 。 以dĩ 不bất 捨xả 一nhất 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 見kiến 佛Phật 慈từ 之chi 廣quảng 大đại 。 不bất 棄khí 一nhất 塵trần 一nhất 毛mao 。 方phương 識thức 法Pháp 界Giới 之chi 甚thậm 深thâm 。 由do 是thị 凡phàm 對đối 宰tể 官quan 。 相tương/tướng 與dữ 語ngữ 者giả 。 不bất 更cánh 窮cùng 玄huyền 體thể 妙diệu 。 唯duy 以dĩ 了liễu 悟ngộ 自tự 心tâm 。 廣quảng 行hành 萬vạn 行hạnh 。 即tức 世thế 諦đế 語ngữ 言ngôn 。 資tư 生sanh 業nghiệp 等đẳng 。 皆giai 順thuận 正Chánh 法Pháp 。 所sở 謂vị 實thật 際tế 理lý 地địa 。 不bất 受thọ 一nhất 塵trần 。 今kim 事sự 門môn 頭đầu 。 不bất 捨xả 一nhất 法pháp 。 若nhược 夫phu 浮phù 慕mộ 虗hư 尚thượng 。 高cao 談đàm 脫thoát 屣tỉ 而nhi 膠giao 固cố 貪tham 癡si 。 綢trù 繆mâu 世thế 態thái 者giả 。 與dữ 夫phu 身thân 居cư 世thế 網võng 。 志chí 出xuất 塵trần 埃ai 。 冥minh 心tâm 絕tuyệt 域vực 。 若nhược 蓮liên 出xuất 淤ứ 泥nê 。 皭# 然nhiên 而nhi 不bất 滓chỉ 者giả 。 安an 可khả 同đồng 條điều 而nhi 共cộng 蔕# 耶da 。 是thị 知tri 佛Phật 性tánh 雖tuy 一nhất 。 而nhi 習tập 染nhiễm 厚hậu 薄bạc 。 有hữu 迷mê 悟ngộ 之chi 不bất 同đồng 。 故cố 論luận 種chủng 子tử 。 從tùng 貪tham 瞋sân 而nhi 發phát 者giả 。 資tư 貪tham 瞋sân 。 從tùng 般Bát 若Nhã 而nhi 發phát 者giả 。 資tư 般Bát 若Nhã 。 般Bát 若Nhã 深thâm 則tắc 貪tham 瞋sân 薄bạc 。 般Bát 若Nhã 現hiện 。 則tắc 貪tham 瞋sân 消tiêu 。 如như 神thần 奇kỳ 化hóa 臭xú 腐hủ 。 臭xú 腐hủ 化hóa 神thần 奇kỳ 。 體thể 一nhất 而nhi 用dụng 異dị 。 聖thánh 凡phàm 由do 是thị 而nhi 分phần/phân 焉yên 。 了liễu 心tâm 廣quảng 大đại 。 則tắc 形hình 骸hài 不bất 能năng 拘câu 。 觀quán 法Pháp 界Giới 空không 。 則tắc 萬vạn 有hữu 不bất 能năng 礙ngại 。 所sở 以dĩ 達đạt 人nhân 無vô 累lũy/lụy/luy 於ư 情tình 者giả 。 以dĩ 其kỳ 智trí 勝thắng 而nhi 習tập 薄bạc 也dã 。 故cố 古cổ 之chi 悟ngộ 心tâm 之chi 士sĩ 。 攬lãm 長trường/trưởng 河hà 為vi 酥tô 酪lạc 。 變biến 大đại 地địa 作tác 黃hoàng 金kim 。 豈khởi 有hữu 他tha 術thuật 哉tai 。 唯duy 得đắc 自tự 心tâm 之chi 妙diệu 。 滿mãn 法Pháp 界Giới 之chi 量lượng 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 故cố 也dã 。 公công 刻khắc 華hoa 嚴nghiêm 大đại 疏sớ/sơ 於ư 雞kê 足túc 。 其kỳ 有hữu 得đắc 於ư 此thử 。 惟duy 是thị 道đạo 路lộ 閒gian/nhàn 關quan 。 無vô 大đại 手thủ 宗tông 匠tượng 。 開khai 公công 頂đảnh 門môn 眼nhãn 。 故cố 公công 志chí 慕mộ 方phương 外ngoại 。 欲dục 事sự 遠viễn 遊du 。 參tham 訪phỏng 知tri 識thức 。 以dĩ 世thế 法pháp 纏triền 牽khiên 。 而nhi 不bất 可khả 得đắc 。 愚ngu 意ý 則tắc 不bất 然nhiên 。 即tức 公công 能năng 靜tĩnh 坐tọa 觀quán 心tâm 。 六lục 根căn 消tiêu 復phục 。 則tắc 虗hư 空không 殞vẫn 亡vong 。 洞đỗng 觀quán 法Pháp 界Giới 。 則tắc 山sơn 河hà 不bất 隔cách 。 將tương 視thị 華hoa 藏tạng 於ư 毫hào 端đoan 。 攝nhiếp 淨tịnh 土độ 於ư 塵trần 芥giới 。 不bất 動động 步bộ 而nhi 。 遊du 履lý 十thập 方phương 。 不bất 起khởi 坐tọa 而nhi 。 承thừa 事sự 諸chư 佛Phật 。 此thử 自tự 性tánh 天thiên 然nhiên 。 本bổn 元nguyên 具cụ 足túc 。 曾tằng 不bất 假giả 於ư 外ngoại 也dã 。 且thả 公công 有hữu 土thổ/độ 者giả 也dã 。 以dĩ 山sơn 川xuyên 之chi 廣quảng 。 人nhân 民dân 之chi 眾chúng 。 即tức 推thôi 其kỳ 佛Phật 心tâm 。 而nhi 教giáo 化hóa 之chi 。 語ngữ 曰viết 。 一nhất 家gia 仁nhân 。 一nhất 國quốc 興hưng 仁nhân 。 公công 以dĩ 精tinh 誠thành 格cách 物vật 。 以dĩ 佛Phật 事sự 化hóa 民dân 。 使sử 家gia 喻dụ 而nhi 戶hộ 曉hiểu 。 人nhân 各các 知tri 有hữu 佛Phật 。 心tâm 各các 知tri 有hữu 慈từ 。 不bất 令linh 而nhi 民dân 從tùng 。 不bất 威uy 而nhi 民dân 服phục 。 熙hi 熙hi 皐# 皐# 。 含hàm 哺bộ 鼓cổ 腹phúc 。 窮cùng 荒hoang 邊biên 徼# 。 洋dương 洋dương 佛Phật 國quốc 之chi 風phong 。 公công 如như 坐tọa 蓮liên 花hoa 。 而nhi 端đoan 居cư 極cực 樂lạc 。 即tức 太thái 古cổ 之chi 治trị 。 在tại 掌chưởng 股cổ 閒gian/nhàn 。 又hựu 何hà 勞lao 跋bạt 涉thiệp 山sơn 川xuyên 。 視thị 浮phù 光quang 泡bào 影ảnh 。 而nhi 為vi 究cứu 竟cánh 。 佛Phật 事sự 者giả 乎hồ 。 予# 因nhân 先tiên 生sanh 。 而nhi 知tri 公công 居cư 遐hà 陬tưu 八bát 難nạn 之chi 地địa 。 定định 為vi 悲bi 願nguyện 之chi 應ưng 身thân 。 第đệ 恨hận 老lão 矣hĩ 。 不bất 能năng 持trì 一nhất 鉢bát 以dĩ 南nam 詢tuân 。 望vọng 毗tỳ 耶da 之chi 室thất 。 如như 眉mi 睫tiệp 閒gian/nhàn 。 願nguyện 與dữ 公công 結kết 異dị 世thế 緣duyên 。 當đương 龍Long 華Hoa 三tam 會hội 中trung 。 予# 定định 知tri 公công 為vi 釋Thích 迦Ca 末Mạt 法Pháp 中trung 之chi 宰tể 官quan 佛Phật 子tử 也dã 。 公công 其kỳ 無vô 意ý 乎hồ 。
法pháp 相tướng 寺tự 長trường/trưởng 耳nhĩ 定định 光quang 佛Phật 緣duyên 起khởi 記ký
杭# 之chi 山sơn 水thủy 甲giáp 天thiên 下hạ 。 古cổ 聖thánh 示thị 迹tích 。 剎sát 竿can/cán 相tương 望vọng 者giả 如như 林lâm 。 亦diệc 域vực 內nội 無vô 兩lưỡng 。 法pháp 相tướng 寺tự 。 居cư 南nam 高cao 峰phong 下hạ 。 幽u 深thâm 杳# 眇miễu 。 林lâm 木mộc 蓊ống 鬱uất 。 泉tuyền 石thạch 清thanh 奇kỳ 。 葢# 昔tích 人nhân 迹tích 罕# 至chí 。 五ngũ 代đại 有hữu 異dị 僧Tăng 棲tê 遁độn 於ư 此thử 。 後hậu 遂toại 為vi 道Đạo 場Tràng 。 師sư 名danh 性tánh 真chân 。 閩# 泉tuyền 州châu 陳trần 氏thị 子tử 。 母mẫu 夢mộng 吞thôn 日nhật 而nhi 孕dựng 。 師sư 生sanh 異dị 狀trạng 。 兩lưỡng 耳nhĩ 垂thùy 肩kiên 。 下hạ 可khả 結kết 頤di 。 人nhân 皆giai 怪quái 之chi 。 七thất 歲tuế 不bất 語ngữ 。 或hoặc 指chỉ 曰viết 。 此thử 兒nhi 啞á 耶da 。 師sư 即tức 開khai 口khẩu 曰viết 。 不bất 遇ngộ 作tác 家gia 。 徒đồ 撞chàng 破phá 額ngạch 顱# 耳nhĩ 。 長trường/trưởng 出xuất 家gia 。 參tham 雪tuyết 峰phong 存tồn 禪thiền 師sư 發phát 悟ngộ 。 遂toại 行hành 脚cước 至chí 四tứ 明minh 。 隱ẩn 於ư 山sơn 中trung 。 為vi 鬼quỷ 神thần 說thuyết 法Pháp 。 諸chư 天thiên 散tán 花hoa 。 猿viên 鳥điểu 獻hiến 果quả 。 既ký 而nhi 出xuất 山sơn 。 至chí 錢tiền 塘đường 。 隱ẩn 於ư 南nam 高cao 峰phong 頴dĩnh 秀tú 塢ổ 。 初sơ 無vô 水thủy 。 師sư 至chí 卓trác 錫tích 。 有hữu 泉tuyền 迸bính 流lưu 。
時thời 乞khất 食thực 於ư 市thị 。 人nhân 皆giai 異dị 之chi 。 小tiểu 兒nhi 叢tùng 逐trục 。 見kiến 師sư 耳nhĩ 長trường/trưởng 。 左tả 右hữu 扯xả 之chi 。 師sư 隨tùy 轉chuyển 。 但đãn 頹đồi 然nhiên 嘻# 笑tiếu 而nhi 已dĩ 。 人nhân 問vấn 作tác 何hà 事sự 為vi 好hảo/hiếu 。 師sư 曰viết 。 作tác 福phước 可khả 遮già 百bách 醜xú 。 乾can/kiền/càn 祐hựu 三tam 年niên 。 吳ngô 越việt 忠trung 懿# 王vương 。 誕đản 日nhật 飯phạn 僧Tăng 永vĩnh 明minh 寺tự 。
時thời 智trí 覺giác 壽thọ 禪thiền 師sư 。 正chánh 開khai 大đại 法pháp 。 師sư 赴phó 會hội 。 徧biến 身thân 疥giới 癩lại 。 徑kính 坐tọa 上thượng 座tòa 。 眾chúng 皆giai 惡ác 之chi 。 王vương 見kiến 之chi 。 大đại 不bất 敬kính 。 遣khiển 之chi 。 即tức 歸quy 山sơn 中trung 。 晏# 坐tọa 一nhất 室thất 。 齋trai 罷bãi 。 王vương 問vấn 壽thọ 曰viết 。 今kim 日nhật 齋trai 僧Tăng 。 有hữu 聖thánh 僧Tăng 降giáng/hàng 否phủ/bĩ 。 壽thọ 曰viết 。 長trường/trưởng 耳nhĩ 和hòa 尚thượng 。 乃nãi 定định 光quang 古cổ 佛Phật 應ưng 身thân 也dã 。 王vương 悔hối 。 趨xu 駕giá 往vãng 禮lễ 曰viết 。 弟đệ 子tử 肉nhục 眼nhãn 凡phàm 夫phu 。 不bất 識thức 古cổ 佛Phật 。 願nguyện 求cầu 懺sám 悔hối 。 師sư 曰viết 。 彌di 陀đà 饒nhiêu 舌thiệt 。 言ngôn 訖ngật 坐tọa 逝thệ 。 王vương 回hồi 禮lễ 壽thọ 。 壽thọ 遂toại 化hóa 。 王vương 因nhân 是thị 建kiến 寺tự 。 留lưu 師sư 肉nhục 身thân 。 至chí 今kim 存tồn 焉yên 。 王vương 有hữu 感cảm 。 以dĩ 二nhị 師sư 事sự 。 併tinh 奏tấu 聞văn 請thỉnh 諡thụy 。 賜tứ 永vĩnh 明minh 宗tông 照chiếu 大đại 師sư 。 師sư 曰viết 宗tông 慧tuệ 大đại 師sư 。 嗚ô 呼hô 。 佛Phật 說thuyết 法pháp 時thời 。 往vãng 往vãng 以dĩ 後hậu 五ngũ 百bách 年niên 。 像tượng 法pháp 已dĩ 壞hoại 。 眾chúng 生sanh 濁trược 惡ác 。 最tối 難nạn/nan 教giáo 化hóa 。 且thả 曰viết 。 我ngã 遣khiển 變biến 化hóa 人nhân 。 處xứ 處xứ 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 開khai 示thị 。 演diễn 說thuyết 此thử 法Pháp 。 而nhi 度độ 脫thoát 之chi 。 是thị 知tri 逆nghịch 行hành 順thuận 行hành 。 皆giai 大đại 權quyền 示thị 現hiện 。 方phương 便tiện 利lợi 物vật 。 或hoặc 語ngữ 或hoặc 默mặc 。 無vô 非phi 演diễn 說thuyết 。 最tối 上thượng 之chi 法Pháp 。 觀quán 二nhị 師sư 同đồng 時thời 出xuất 現hiện 。 葢# 可khả 知tri 矣hĩ 。 永vĩnh 明minh 悲bi 末Mạt 法Pháp 性tánh 相tướng 難nạn/nan 明minh 。 故cố 設thiết 宗tông 鏡kính 。 揭yết 一nhất 心tâm 之chi 旨chỉ 。 使sử 見kiến 聞văn 者giả 。 靡mĩ 不bất 躍dược 然nhiên 而nhi 入nhập 。 其kỳ 長trường/trưởng 耳nhĩ 者giả 。 以dĩ 異dị 狀trạng 利lợi 生sanh 。 始thỉ 終chung 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 。 惟duy 以dĩ 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 攝nhiếp 化hóa 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。 愛ái 為vi 根căn 本bổn 。 而nhi 以dĩ 男nam 女nữ 為vi 愛ái 根căn 。 欲dục 以dĩ 愛ái 治trị 愛ái 。 故cố 令linh 無vô 子tử 眾chúng 生sanh 。 求cầu 者giả 必tất 應ưng 。 至chí 今kim 世thế 之chi 乏phạp 嗣tự 者giả 。 無vô 不bất 求cầu 之chi 。 求cầu 而nhi 必tất 應ưng 。 捷tiệp 如như 影ảnh 響hưởng 。 此thử 不bất 說thuyết 之chi 說thuyết 。 其kỳ 說thuyết 熾sí 然nhiên 。 而nhi 道Đạo 場Tràng 晏# 然nhiên 。 香hương 火hỏa 緜# 遠viễn 。 則tắc 窮cùng 眾chúng 生sanh 界giới 。 愛ái 根căn 未vị 盡tận 。 而nhi 法Pháp 音âm 常thường 然nhiên 。 豈khởi 不bất 信tín 哉tai 。 是thị 為vi 記ký 。
嘉gia 禾hòa 金kim 明minh 寺tự 大đại 定định 堂đường 記ký
金kim 明minh 為vi 嘉gia 禾hòa 名danh 剎sát 。 其kỳ 後hậu 為vi 范phạm 蠡lễ 湖hồ 。 今kim 為vi 郡quận 城thành 。 滄thương 海hải 桑tang 田điền 也dã 。 寺tự 始thỉ 於ư 宋tống 乾can/kiền/càn 道đạo 間gian 。 靜tĩnh 慧tuệ 禪thiền 師sư 開khai 山sơn 。 興hưng 廢phế 不bất 一nhất 。 而nhi 伽già 藍lam 之chi 地địa 。 鬼quỷ 神thần 護hộ 之chi 。 然nhiên 竟cánh 未vị 為vi 草thảo 莾mãng 也dã 。 向hướng 殿điện 宇vũ 雖tuy 傾khuynh 。 而nhi 僧Tăng 不bất 乏phạp 祀tự 。 頃khoảnh 於ư 庚canh 子tử 歲tuế 。 秋thu 潭đàm 舷# 公công 。 始thỉ 重trọng/trùng 新tân 佛Phật 閣các 。 未vị 就tựu 而nhi 化hóa 。 禪thiền 人nhân 道đạo 顯hiển 。 以dĩ 受thọ 業nghiệp 願nguyện 繼kế 其kỳ 功công 。 閣các 竟cánh 成thành 。 而nhi 佛Phật 殿điện 觀quán 音âm 大Đại 士Sĩ 閣các 。 及cập 天thiên 王vương 殿điện 併tinh 一nhất 新tân 。 請thỉnh 耶da 溪khê 法Pháp 師sư 。 講giảng 楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 。 遂toại 成thành 叢tùng 林lâm 。 其kỳ 寺tự 右hữu 。 有hữu 地địa 十thập 畝mẫu 許hứa 。 舊cựu 為vi 禪thiền 堂đường 址# 。 向hướng 為vi 有hữu 力lực 者giả 所sở 據cứ 。 居cư 士sĩ 包bao 心tâm 弦huyền 。 沈trầm 汝nhữ 納nạp 。 王vương 季quý 常thường 。 沈trầm 爾nhĩ 侯hầu 。 仲trọng 貞trinh 諸chư 君quân 。 捐quyên 資tư 贖thục 之chi 。 嗣tự 請thỉnh 玄huyền 津tân 法Pháp 師sư 。 講giảng 法Pháp 華hoa 圓viên 覺giác 金kim 剛cang 諸chư 經kinh 。 歸quy 信tín 者giả 益ích 眾chúng 。 復phục 搆câu 禪thiền 堂đường 齋trai 寮liêu 厨trù 庫khố 。 先tiên 所sở 闕khuyết 略lược 者giả 。 一nhất 時thời 完hoàn 足túc 。 為vi 道Đạo 場Tràng 之chi 偉# 觀quán 。 予# 來lai 雙song 徑kính 雲vân 棲tê 。 弔điếu 二nhị 大đại 老lão 。 先tiên 過quá 吳ngô 門môn 。 會hội 耶da 溪khê 法Pháp 師sư 。 見kiến 其kỳ 道đạo 貌mạo 蒼thương 然nhiên 。 喜hỷ 法Pháp 門môn 。 東đông 南nam 有hữu 師sư 表biểu 焉yên 。 予# 往vãng 居cư 南nam 岳nhạc 。 著trước 楞lăng 嚴nghiêm 通thông 議nghị 成thành 。 刻khắc 之chi 姑cô 蘇tô 。 法Pháp 師sư 適thích 應ưng 講giảng 期kỳ 。 見kiến 而nhi 歎thán 曰viết 。 此thử 揭yết 義nghĩa 學học 之chi 重trùng 雲vân 也dã 。 願nguyện 請thỉnh 卒thốt 業nghiệp 。 以dĩ 廣quảng 法Pháp 施thí 。 罷bãi 講giảng 歸quy 。 過quá 金kim 明minh 。 顯hiển 公công 向hướng 依y 法pháp 席tịch 。 執chấp 弟đệ 子tử 役dịch 。 法Pháp 師sư 遂toại 願nguyện 於ư 此thử 弘hoằng 演diễn 之chi 。 及cập 還hoàn 山sơn 旬tuần 日nhật 。 遂toại 物vật 化hóa 。 嗚ô 呼hô 。 死tử 生sanh 夢mộng 幻huyễn 。 豈khởi 必tất 於ư 人nhân 乎hồ 。 觀quán 齎tê 志chí 而nhi 往vãng 。 則tắc 有hữu 不bất 往vãng 者giả 存tồn 焉yên 。 玄huyền 津tân 法Pháp 師sư 。 耶da 公công 之chi 適thích 嗣tự 。 實thật 繼kế 志chí 而nhi 述thuật 事sự 者giả 。 予# 寓# 淨tịnh 慈từ 。 玄huyền 為vi 旦đán 過quá 主chủ 。 及cập 予# 還hoàn 匡khuông 山sơn 。 玄huyền 送tống 至chí 金kim 明minh 。 予# 見kiến 其kỳ 寺tự 。 感cảm 其kỳ 事sự 。 遂toại 命mạng 顯hiển 請thỉnh 玄huyền 以dĩ 滿mãn 前tiền 志chí 。 予# 因nhân 題đề 其kỳ 堂đường 曰viết 。 大đại 定định 。 葢# 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 之chi 名danh 也dã 。 此thử 云vân 堅kiên 固cố 不bất 壞hoại 。 然nhiên 佛Phật 始thỉ 坐tọa 菩Bồ 提Đề 場Tràng 。 其kỳ 地địa 堅kiên 固cố 。 金kim 剛cang 所sở 成thành 。 故cố 名danh 阿a 練luyện 若nhã 。 正chánh 修tu 行hành 處xứ 。 以dĩ 此thử 地địa 經kinh 五ngũ 百bách 年niên 。 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 已dĩ 經kinh 劫kiếp 矣hĩ 。 而nhi 畢tất 竟cánh 為vi 道Đạo 場Tràng 。 至chí 其kỳ 興hưng 也dã 。 以dĩ 楞lăng 嚴nghiêm 為vi 始thỉ 。 今kim 已dĩ 成thành 。 以dĩ 楞lăng 嚴nghiêm 為vi 終chung 。 然nhiên 楞lăng 嚴nghiêm 修tu 證chứng 。 以dĩ 金kim 剛cang 心tâm 。 地địa 為vi 本bổn 始thỉ 。 至chí 其kỳ 所sở 證chứng 者giả 。 證chứng 此thử 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 若nhược 心tâm 若nhược 境cảnh 。 等đẳng 為vi 金kim 剛cang 。 常thường 住trụ 不bất 壞hoại 。 故cố 予# 名danh 其kỳ 堂đường 曰viết 大đại 定định 。 信tín 矣hĩ 。 其kỳ 居cư 是thị 堂đường 者giả 。 以dĩ 此thử 心tâm 而nhi 住trụ 。 其kỳ 說thuyết 法Pháp 者giả 。 以dĩ 此thử 心tâm 而nhi 說thuyết 。 其kỳ 聽thính 法Pháp 者giả 。 以dĩ 此thử 心tâm 而nhi 聽thính 。 即tức 鐘chung 鼓cổ 交giao 參tham 。 梵Phạm 唄bối 相tương 和hòa 。 以dĩ 及cập 市thị 井tỉnh 羣quần 聲thanh 。 男nam 女nữ 戲hí 笑tiếu 。 皆giai 入nhập 大đại 定định 之chi 門môn 。 又hựu 豈khởi 有hữu 靜tĩnh 亂loạn 之chi 分phần 。 山sơn 林lâm 城thành 市thị 之chi 別biệt 乎hồ 。 諸chư 子tử 相tương/tướng 送tống 至chí 麟lân 溪khê 。 赴phó 沈trầm 爾nhĩ 侯hầu 居cư 士sĩ 齋trai 。 葢# 亦diệc 成thành 始thỉ 成thành 終chung 之chi 緣duyên 會hội 也dã 。 故cố 為vi 之chi 記ký 如như 此thử 。
憨# 山sơn 老lão 人nhân 夢mộng 遊du 集tập 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 四tứ
Bài Viết Liên Quan
Trọng Trị Tỳ Ni Sự Nghĩa Tập Yếu - Quyển 0001
Phật Tổ Cương Mục - Quyển 0017
Quán Tâm Huyền Xu -
Ngũ Đăng Toàn Thư Đệ Quyển Đệ Quyển - Quyển 0037
Pháp Hoa Kinh Khoa Thập - Quyển 0003
Pháp Hoa Kinh Luân Quán -
NIỆM PHẬT THẬP YẾU
Hòa thượng Thích Thiền Tâm
Diễn đọc: Huệ Tâm
Chốn cũ chân-như lắm nẻo về,
Đường tuy khác lối vẫn đồng quê.
Trong Thiền có Tịnh trời Lư-lảnh,
Nơi Tịnh gồm Thiền nước Động-Khê
Tiến bước nguồn-tâm ngời tuyệt sáng,
Quay nhìn bể-tục ngát hương thề.
Bao giờ học kẻ cười hoa được,
Đem ý sen lành rải bến mê.
(HT Thích Thiền Tâm)
Sen nở trong đầm đỏ trắng phơi,
Bùn nhơ không nhiễm xác thêm tươi,
Thân ngay, ngó rỗng, gương đầy hột,
Điệu lý tu hành cũng thế thôi.