憨 山Sơn 老Lão 人Nhân 夢Mộng 遊Du 集Tập
Quyển 0024
( 侍Thị 者Giả ) 福Phước 善Thiện 日Nhật 錄Lục ( 門Môn 人Nhân ) 通Thông 炯 編Biên 輯
憨# 山sơn 老lão 人nhân 夢mộng 遊du 集tập 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 四tứ
侍thị 。 者giả 。 福phước 。 善thiện 。 日nhật 錄lục 。
門môn 。 人nhân 。 通thông 。 炯# 。 編biên 輯# 。
嶺lĩnh 南nam 弟đệ 子tử 。 劉lưu 起khởi 相tương/tướng 。 重trọng/trùng 校giáo 。
記ký 。
瓊# 澥giải 探thám 奇kỳ 記ký
予# 被bị 放phóng 之chi 十thập 年niên 。 萬vạn 曆lịch 乙ất 巳tị 春xuân 三tam 月nguyệt 。 自tự 雷lôi 陽dương 杖trượng 策sách 南nam 遊du 天thiên 池trì 。 探thám 瓊# 澥giải 之chi 奇kỳ 。 且thả 踐tiễn 宗tông 伯bá 王vương 公công 。 給cấp 諫gián 許hứa 公công 之chi 約ước 。 寓# 於ư 明minh 昌xương 塔tháp 院viện 。 院viện 乃nãi 許hứa 公công 議nghị 建kiến 。 以dĩ 補bổ 郡quận 城thành 艮# 方phương 之chi 不bất 足túc 。 獨độc 立lập 中trung 天thiên 。 高cao 標tiêu 雲vân 漢hán 。 登đăng 覧# 四tứ 顧cố 。 若nhược 御ngự 泠# 風phong 而nhi 遊du 空không 澥giải 。 潮triều 音âm 動động 天thiên 。 水thủy 色sắc 澄trừng 虗hư 。 又hựu 若nhược 鈞quân 天thiên 而nhi 臨lâm 明minh 鏡kính 。 巍nguy 然nhiên 一nhất 大đại 奇kỳ 觀quán 也dã 。 居cư 旬tuần 日nhật 。 諸chư 弟đệ 子tử 日nhật 益ích 進tiến 。 盤bàn 桓hoàn 閣các 上thượng 。 相tương/tướng 與dữ 論luận 道đạo 有hữu 閒gian/nhàn 。 陳trần 生sanh 於ư 宸# 。 邀yêu 予# 尋tầm 毗tỳ 耶da 之chi 金kim 粟túc 。 求cầu 蘇tô 公công 之chi 白bạch 龍long 。 具cụ 得đắc 其kỳ 真chân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 忘vong 返phản 。 又hựu 數sổ 日nhật 。 劉lưu 參tham 軍quân 遨ngao 遊du 西tây 湖hồ 。 觀quán 玉ngọc 龍long 泉tuyền 。 乃nãi 欣hân 然nhiên 命mạng 策sách 。 孟# 夏hạ 之chi 十thập 日nhật 也dã 。 湖hồ 去khứ 郡quận 西tây 二nhị 十thập 里lý 許hứa 。 岡# 巒# 蔓mạn 衍diễn 。 一nhất 望vọng 蒼thương 翠thúy 。 指chỉ 石thạch 山sơn 而nhi 南nam 。 二nhị 十thập 里lý 。 出xuất 郭quách 三tam 里lý 許hứa 。 邨# 園viên 蔬# 圃phố 。 連liên 絡lạc 鱗lân 次thứ 。 礧# 礧# 落lạc 落lạc 。 疊điệp 石thạch 為vi 塹tiệm 。 擘phách 土thổ/độ 為vi 畦huề 。 骨cốt 露lộ 肉nhục 藏tạng 。 外ngoại 瘠tích 中trung 腴# 。 秫thuật 黍thử 菽# 麥mạch 。 嘉gia 蔬# 細tế 粟túc 。 五ngũ 穀cốc 咸hàm 備bị 。 觸xúc 目mục 燦# 然nhiên 。 儼nghiễm 若nhược 薊# 門môn 西tây 山sơn 也dã 。 迤dĩ 邐lệ 曲khúc 折chiết 。 漸tiệm 入nhập 深thâm 林lâm 。 行hành 數số 里lý 。 蓊ống 鬱uất 蔽tế 野dã 。 不bất 辨biện 高cao 下hạ 。 穿xuyên 雲vân 躡niếp 石thạch 步bộ 出xuất 小tiểu 溪khê 。 清thanh 流lưu 照chiếu 人nhân 。 可khả 鑑giám 毛mao 髮phát 。 心tâm 脾tì 一nhất 洗tẩy 。 炎diễm 蒸chưng 頓đốn 蘇tô 。 不bất 數sổ 十thập 步bộ 。 則tắc 臨lâm 大đại 溪khê 。 度độ 石thạch 橋kiều 。 俯phủ 流lưu 濯trạc 髮phát 。 肌cơ 骨cốt 生sanh 粟túc 。 乃nãi 拽duệ 杖trượng 散tán 步bộ 。 聞văn 雲vân 中trung 犬khuyển 吠phệ 。 不bất 見kiến 煙yên 火hỏa 。 小tiểu 轉chuyển 即tức 入nhập 邨# 墅# 。 居cư 人nhân 環hoàn 堵đổ 。 盡tận 壘lũy 石thạch 為vi 壁bích 。 形hình 樸phác 色sắc 古cổ 。 蒼thương 蘚# 青thanh 藤đằng 。 延diên 蔓mạn 交giao 絡lạc 。 如như 珠châu 瓔anh 之chi 挂quải 天thiên 冠quan 也dã 。 余dư 喜hỷ 而nhi 忘vong 倦quyện 。 因nhân 倚ỷ 杖trượng 入nhập 門môn 。 良lương 久cửu 。 一nhất 老lão 人nhân 出xuất 。 修tu 眉mi 龐# 首thủ 。 著trước 牛ngưu 鼻tị 裩# 。 敝tệ 衣y 垢cấu 面diện 。 捉tróc 襟khâm 肘trửu 現hiện 。 望vọng 之chi 若nhược 不bất 見kiến 。 問vấn 之chi 則tắc 不bất 應ưng 。 儻thảng 然nhiên 若nhược 忘vong 。 掉trạo 頭đầu 而nhi 入nhập 。 余dư 是thị 知tri 秦tần 人nhân 不bất 在tại 武võ 陵lăng 也dã 。 伫# 立lập 須tu 臾du 。 余dư 掀# 髯nhiêm 長trường/trưởng 嘯khiếu 。 出xuất 邨# 舍xá 西tây 。 石thạch 漸tiệm 巨cự 。 林lâm 益ích 深thâm 。 石thạch 岸ngạn 夾giáp 溪khê 。 則tắc 見kiến 沃ốc 壤nhưỡng 平bình 疇trù 。 禾hòa 稻đạo 如như 雲vân 。 流lưu 水thủy 灌quán 注chú 。 濚# [泳-永+迴]# 周chu 帀táp 。 如như 渭# 川xuyên 淇# 澳# 。 恨hận 無vô 入nhập 雲vân 修tu 竹trúc 耳nhĩ 。 椰# 椶tông 檳# 榔# 。 處xứ 處xứ 撐xanh 天thiên 。 此thử 世thế 所sở 無vô 。 淇# 澳# 所sở 不bất 易dị 者giả 。 余dư 曳duệ 屐kịch 沿duyên 流lưu 。 穿xuyên 田điền 度độ 塢ổ 不bất 辨biện 東đông 西tây 。 行hành 又hựu 數số 里lý 許hứa 。 過quá 小tiểu 溪khê 。 登đăng 平bình 岡# 。 則tắc 知tri 為vi 西tây 轉chuyển 也dã 。 棘cức 刺thứ 牽khiên 衣y 。 林lâm 草thảo 塞tắc 路lộ 。 披phi 雲vân 撥bát 霧vụ 。 攀phàn 蘿# 躡niếp 磴# 。 神thần 怡di 足túc 健kiện 。 經kinh 過quá 十thập 餘dư 里lý 。 皆giai 礧# 石thạch 為vi 塹tiệm 。 如như 丸hoàn 如như 拳quyền 。 如như 毬cầu 如như 案án 。 大đại 者giả 小tiểu 者giả 。 欹# 者giả 側trắc 者giả 。 方phương 如như 切thiết 者giả 。 斜tà 如như 壁bích 者giả 砌# 為vi 隄đê 環hoàn 。 密mật 如như 羅la 紋văn 天thiên 然nhiên 峭# 列liệt 。 無vô 不bất 中trung 度độ 。 大đại 如như 丈trượng 室thất 。 巖nham 如như 宮cung 牆tường 。 至chí 有hữu 萬vạn 夫phu 不bất 能năng 舉cử 者giả 。 纍# 纍# 垂thùy 垂thùy 。 疑nghi 其kỳ 為vi 鬼quỷ 工công 也dã 。 登đăng 高cao 遠viễn 望vọng 。 連liên 阡# 徧biến 野dã 。 處xứ 處xứ 皆giai 然nhiên 。 異dị 哉tai 。 徘bồi 徊hồi 瞻chiêm 眺# 。 隱ẩn 隱ẩn 出xuất 灌quán 木mộc 末mạt 。 參tham 差sai 列liệt 如như 層tằng 城thành 。 四tứ 顧cố 茫mang 然nhiên 。 寂tịch 無vô 人nhân 聲thanh 。 幽u 深thâm 窈yểu 窕điệu 。 非phi 人nhân 閒gian/nhàn 世thế 矣hĩ 。 又hựu 小tiểu 北bắc 轉chuyển 。 遙diêu 見kiến 雲vân 中trung 華hoa 表biểu 。 從tùng 者giả 指chỉ 為vi 石thạch 湖hồ 。 心tâm 竊thiết 疑nghi 之chi 。 其kỳ 石thạch 鋪phô 地địa 面diện 。 一nhất 平bình 如như 掌chưởng 。 色sắc 如như 古cổ 鐵thiết 。 形hình 狀trạng 巧xảo 妙diệu 。 大đại 似tự 蓮liên 盤bàn 。 小tiểu 如như 蜂phong 竇đậu 。 奇kỳ 形hình 異dị 態thái 。 行hàng 行hàng 不bất 見kiến 其kỳ 蹤tung 。 小tiểu 轉chuyển 入nhập 石thạch 門môn 。 仄# 徑kính 逶# 迤dĩ 。 始thỉ 知tri 為vi 一nhất 石thạch 天thiên 成thành 。 周chu 數sổ 十thập 里lý 。 四tứ 面diện 皆giai 高cao 。 中trung 凹ao 一nhất 湖hồ 。 如như 照chiếu 天thiên 明minh 鏡kính 又hựu 若nhược 生sanh 盤bàn 池trì 中trung 。 著trước 玻pha 瓈lê 盞trản 耳nhĩ 。 不bất 知tri 誰thùy 為vi 鑿tạc 之chi 也dã 。 相tương/tướng 傳truyền 此thử 地địa 。 昔tích 為vi 居cư 人nhân 。 一nhất 日nhật 風phong 雷lôi 大đại 作tác 。 龍long 從tùng 石thạch 出xuất 。 大đại 水thủy 沸phí 涌dũng 。 屋ốc 宇vũ 盡tận 沒một 為vi 湖hồ 。 天thiên 旱hạn 水thủy 涸hạc 。 石thạch 有hữu 龍long 形hình 。 嘗thường 大đại 旱hạn 。 現hiện 夢mộng 於ư 郡quận 守thủ 曰viết 。 吾ngô 石thạch 湖hồ 龍long 也dã 。 禱đảo 之chi 當đương 得đắc 雨vũ 。 太thái 守thủ 往vãng 禱đảo 輒triếp 應ưng 。 建kiến 廟miếu 貌mạo 以dĩ 祀tự 之chi 。 至chí 今kim 率suất 為vi 常thường 。 入nhập 石thạch 門môn 百bách 步bộ 。 渡độ 小tiểu 橋kiều 。 連liên 一nhất 池trì 。 池trì 上thượng 古cổ 木mộc 如như 張trương 幕mạc 。 下hạ 有hữu 古cổ 殿điện 三tam 楹doanh 。 棟đống 梁lương 皆giai 石thạch 。 殿điện 後hậu 有hữu 池trì 。 額ngạch 曰viết 玉ngọc 龍long 泉tuyền 。 池trì 上thượng 有hữu 古cổ 廟miếu 三tam 楹doanh 。 即tức 玉ngọc 龍long 之chi 神thần 女nữ 像tượng 也dã 。 左tả 有hữu 龍long 泉tuyền 。 自tự 石thạch 罅# 中trung 出xuất 。 噴phún 薄bạc 如như 珠châu 。 大đại 如như 車xa 軸trục 。 注chú 於ư 方phương 池trì 。 池trì 上thượng 有hữu 亭đình 址# 。 池trì 下hạ 有hữu 長trường/trưởng 灣loan 。 皆giai 有hữu 故cố 事sự 。 今kim 亡vong 矣hĩ 。 池trì 東đông 隔cách 小tiểu 石thạch 嶺lĩnh 。 嶺lĩnh 下hạ 有hữu 溪khê 曰viết 篁# 溪khê 。 溪khê 下hạ 望vọng 之chi 。 嵯# 岈# 嶔khâm 岑sầm 。 石thạch 空không 洞đỗng 中trung 。 如như 盤bàn 池trì 者giả 。 多đa 奇kỳ 絕tuyệt 。 林lâm 草thảo 翳ế 蔽tế 不bất 能năng 入nhập 。 而nhi 水thủy 滙# 為vi 流lưu 。 曲khúc 折chiết 隱ẩn 伏phục 。 會hội 歸quy 一nhất 竅khiếu 。 且thả 曰viết 出xuất 前tiền 邨# 之chi 石thạch 橋kiều 。 從tùng 之chi 環hoàn 繞nhiễu 萬vạn 山sơn 脚cước 。 穿xuyên 田điền 過quá 峽# 。 從tùng 石thạch 塔tháp 山sơn 外ngoại 。 過quá 郡quận 門môn 入nhập 南nam 。 渡độ 響hưởng 水thủy 橋kiều 。 則tắc 直trực 東đông 而nhi 會hội 大đại 河hà 。 傾khuynh 瀉tả 入nhập 澥giải 矣hĩ 。 余dư 與dữ 參tham 軍quân 湯thang 黃hoàng 二nhị 生sanh 。 濯trạc 足túc 清thanh 流lưu 。 散tán 髮phát 披phi 襟khâm 。 盤bàn 礴bạc 池trì 上thượng 。 清thanh 風phong 四tứ 至chí 。 毛mao 骨cốt 清thanh 涼lương 。 如như 坐tọa 廣quảng 寒hàn 。 對đối 冰băng 壺hồ 而nhi 臨lâm 玉ngọc 鑑giám 。 殊thù 不bất 知tri 為vi 炎diễm 荒hoang 瘴chướng 澥giải 也dã 。 日nhật 莫mạc 返phản 策sách 。 因nhân 循tuần 水thủy 道đạo 望vọng 之chi 。 則tắc 自tự 源nguyên 頭đầu 出xuất 谷cốc 。 曲khúc 折chiết 由do 西tây 掠lược 南nam 。 直trực 東đông 入nhập 河hà 。 似tự 與dữ 郡quận 城thành 無vô 繫hệ 屬thuộc 焉yên 。 窮cùng 日nhật 而nhi 歸quy 。 臥ngọa 高cao 閣các 而nhi 恍hoảng 夢mộng 遊du 。 覺giác 而nhi 紀kỷ 之chi 。 因nhân 論luận 之chi 曰viết 。 瓊# 自tự 中trung 原nguyên 來lai 脈mạch 。 從tùng 南nam 岳nhạc 轉chuyển 西tây 粤# 。 抽trừu 枝chi 下hạ 桂quế 林lâm 。 左tả 右hữu 兩lưỡng 江giang 。 夾giáp 送tống 而nhi 南nam 。 至chí 蒼thương 梧# 貴quý 水thủy 過quá 峽# 。 蜿# 蜒diên 出xuất 靈linh 。 欽khâm 入nhập 澥giải 為vi 蓬bồng 壺hồ 。 轉chuyển 珠châu 崖nhai 。 突đột 然nhiên 涌dũng 出xuất 。 五ngũ 指chỉ 參tham 天thiên 。 北bắc 向hướng 中trung 原nguyên 。 為vi 南nam 甸# 鎖tỏa 鑰thược 。 環hoàn 三tam 千thiên 里lý 。 真chân 天thiên 壤nhưỡng 一nhất 大đại 奇kỳ 觀quán 也dã 。 聖thánh 祖tổ 有hữu 言ngôn 。 南nam 溟minh 浩hạo 瀚# 。 中trung 有hữu 奇kỳ 甸# 數sổ 千thiên 里lý 。 豈khởi 非phi 天thiên 眼nhãn 哉tai 。 嘗thường 歷lịch 覧# 方phương 輿dư 。 南nam 衡hành 而nhi 下hạ 。 脊tích 分phần/phân 五ngũ 嶺lĩnh 。 山sơn 水thủy 背bối/bội 中trung 國quốc 。 而nhi 南nam 犇# 入nhập 澥giải 。 故cố 按án 環hoàn 澥giải 大đại 形hình 。 左tả 朝triêu 鮮tiên 而nhi 右hữu 安an 南nam 。 若nhược 兩lưỡng 翼dực 然nhiên 。 日nhật 本bổn 呂lữ 宋tống 暹# 羅la 諸chư 島đảo 。 列liệt 於ư 外ngoại 。 瓊# 甸# 適thích 當đương 百bách 粤# 之chi 捍hãn 屏bính 。 實thật 澥giải 外ngoại 一nhất 大đại 都đô 會hội 也dã 。 五ngũ 指chỉ 回hồi 拱củng 。 特đặc 起khởi 中trung 天thiên 。 為vi 瓊# 之chi 祖tổ 龍long 。 山sơn 北bắc 向hướng 而nhi 水thủy 北bắc 流lưu 。 腰yêu 結kết 定định 安an 。 水thủy 左tả 旋toàn 右hữu 折chiết 。 循tuần 龍long 而nhi 趨xu 。 橫hoạnh/hoành 跨khóa 郡quận 東đông 。 而nhi 直trực 入nhập 澥giải 。 山sơn 則tắc 右hữu 犇# 。 遵tuân 西tây 澥giải 而nhi 北bắc 結kết 石thạch 山sơn 。 舉cử 首thủ 開khai 口khẩu 。 中trung 吐thổ 真chân 脈mạch 。 盤bàn 而nhi 東đông 倒đảo 。 回hồi 顧cố 若nhược 遊du 龍long 頷hạm 下hạ 之chi 明minh 珠châu 。 結kết 為vi 郡quận 城thành 。 石thạch 山sơn 為vi 首thủ 。 左tả 張trương 唇thần 入nhập 澥giải 。 為vi 後hậu 託thác 。 小tiểu 水thủy 隨tùy 之chi 。 右hữu 拖tha 長trường/trưởng 嶺lĩnh 。 方phương 數sổ 十thập 里lý 。 中trung 為vi 石thạch 湖hồ 。 委ủy 蛇xà 而nhi 南nam 。 橫hoạnh/hoành 嶺lĩnh 為vi 郡quận 。 案án 嶺lĩnh 後hậu 為vi 白bạch 水thủy 。 緊khẩn 纏triền 幹cán 龍long 。 由do 石thạch 塔tháp 繞nhiễu 城thành 西tây 南nam 隅ngung 。 過quá 門môn 而nhi 左tả 。 低đê 滀# 為vi 南nam 湖hồ 。 而nhi 石thạch 湖hồ 水thủy 外ngoại 流lưu 包bao 內nội 。 案án 度độ 響hưởng 水thủy 橋kiều 。 古cổ 從tùng 馬mã 坡# 迤dĩ 東đông 北bắc 。 迴hồi 繞nhiễu 春xuân 牛ngưu 館quán 。 聚tụ 東đông 湖hồ 之chi 迴hồi 西tây 北bắc 。 轉chuyển 自tự 新tân 橋kiều 。 會hội 白bạch 水thủy 。 抱bão 城thành 東đông 而nhi 旋toàn 。 今kim 則tắc 返phản 跳khiêu 直trực 入nhập 。 河hà 如như 弓cung 。 以dĩ 背bối/bội 向hướng 郡quận 城thành 而nhi 不bất 顧cố 。 如như 形hình 家gia 所sở 謂vị 氣khí 散tán 矣hĩ 。 許hứa 公công 建kiến 明minh 昌xương 塔tháp 於ư 艮# 方phương 。 以dĩ 塞tắc 水thủy 口khẩu 。 議nghị 將tương 引dẫn 石thạch 湖hồ 之chi 水thủy 。 繞nhiễu 城thành 南nam 。 抱bão 東đông 郭quách 。 會hội 白bạch 龍long 金kim 粟túc 。 過quá 明minh 昌xương 而nhi 始thỉ 入nhập 河hà 。 以dĩ 完hoàn 生sanh 氣khí 。 居cư 然nhiên 一nhất 天thiên 造tạo 也dã 。 竟cánh 不bất 遂toại 。 豈khởi 搤ách 於ư 人nhân 哉tai 。 余dư 坐tọa 閣các 上thượng 。 每mỗi 夜dạ 登đăng 塔tháp 。 望vọng 山sơn 川xuyên 之chi 氣khí 索sách 然nhiên 。 指chỉ 謂vị 從tùng 遊du 諸chư 子tử 曰viết 。 瓊# 必tất 有hữu 災tai 。 以dĩ 山sơn 川xuyên 寂tịch 寥liêu 。 而nhi 城thành 若nhược 空không 無vô 人nhân 者giả 。 是thị 無vô 氣khí 也dã 。
時thời 以dĩ 為vi 妄vọng 。 余dư 孟# 夏hạ 既ký 望vọng 。 乃nãi 渡độ 澥giải 北bắc 歸quy 。 未vị 幾kỷ 月nguyệt 而nhi 地địa 大đại 震chấn 。 東đông 門môn 地địa 拆# 城thành 陷hãm 。 屋ốc 宇vũ 盡tận 塌# 。 官quan 民dân 露lộ 處xứ 。 而nhi 塔tháp 亦diệc 側trắc 其kỳ 半bán 。 余dư 居cư 之chi 閣các 。 亦diệc 傾khuynh 搖dao 颺dương 不bất 安an 者giả 半bán 年niên 。 至chí 今kim 記ký 余dư 言ngôn 者giả 。 以dĩ 為vi 徵trưng 。 因nhân 併tinh 記ký 之chi 。
瓊# 州châu 金kim 粟túc 泉tuyền 記ký (# 并tinh 銘minh )#
瓊# 郡quận 距cự 澥giải 可khả 十thập 里lý 。 城thành 東đông 北bắc 隅ngung 。 岡# 足túc 水thủy 趺phu 。 有hữu 泉tuyền 涌dũng 粟túc 。 粒lạp 粒lạp 燦# 然nhiên 。 如như 珠châu 汎# 澥giải 眼nhãn 。 人nhân 取thủ 而nhi 試thí 之chi 。 去khứ 殻# 出xuất 精tinh 。 宛uyển 如như 北bắc 方phương 之chi 布bố 穀cốc 。 至chí 冬đông 日nhật 氣khí 斂liểm 泉tuyền 溫ôn 。 其kỳ 粟túc 。 出xuất 芽nha 。 如như 秧# 鍼châm 刺thứ 水thủy 是thị 則tắc 實thật 非phi 幻huyễn 出xuất 也dã 。
時thời 人nhân 怪quái 而nhi 異dị 之chi 。 不bất 知tri 所sở 從tùng 來lai 。 概khái 呼hô 為vi 粟túc 泉tuyền 。 萬vạn 曆lịch 乙ất 巳tị 春xuân 三tam 月nguyệt 。 予# 自tự 雷lôi 陽dương 渡độ 澥giải 。 訪phỏng 大đại 宗tông 伯bá 王vương 公công 。 給cấp 諫gián 許hứa 公công 。 且thả 探thám 瓊# 澥giải 之chi 奇kỳ 。 陳trần 生sanh 於ư 宸# 。 博bác 雅nhã 士sĩ 也dã 。 謁yết 余dư 於ư 明minh 昌xương 塔tháp 院viện 。 邀yêu 宗tông 伯bá 公công 同đồng 過quá 天thiên 寧ninh 方phương 丈trượng 。 茶trà 話thoại 及cập 此thử 。 因nhân 杖trượng 策sách 而nhi 觀quán 之chi 。 令linh 僕bộc 探thám 取thủ 沙sa 泥nê 中trung 。 果quả 得đắc 粟túc 數số 粒lạp 。 撚nhiên 皮bì 出xuất 米mễ 如như 新tân 穫hoạch 者giả 。 余dư 甚thậm 奇kỳ 之chi 。 因nhân 命mạng 名danh 金kim 粟túc 泉tuyền 。 意ý 取thủ 維duy 摩ma 金kim 粟túc 如Như 來Lai 。 李# 白bạch 自tự 稱xưng 為vi 後hậu 身thân 。 今kim 於ư 宗tông 伯bá 學học 士sĩ 。 若nhược 有hữu 當đương 也dã 。 汲cấp 水thủy 烹phanh 茶trà 。 味vị 甚thậm 冽liệt 。 啜# 之chi 毛mao 骨cốt 清thanh 涼lương 。 如như 在tại 毗tỳ 耶da 方phương 丈trượng 。 吃cật 香hương 積tích 飯phạn 也dã 。 陳trần 生sanh 畜súc 疑nghi 。 避tị 席tịch 而nhi 問vấn 曰viết 。 粟túc 產sản 於ư 北bắc 土thổ/độ 。 泉tuyền 涌dũng 於ư 南nam 天thiên 。 相tương/tướng 懸huyền 萬vạn 里lý 。 且thả 隔cách 澥giải 津tân 。 胡hồ 為vi 乎hồ 來lai 哉tai 。 此thử 智trí 者giả 所sở 必tất 疑nghi 。 常thường 情tình 所sở 未vị 測trắc 也dã 。 敢cảm 問vấn 其kỳ 故cố 。 余dư 曰viết 噫# 嘻# 。 此thử 蓋cái 難nạn/nan 與dữ 俗tục 言ngôn 也dã 。 請thỉnh 試thí 論luận 之chi 。 大đại 地địa 浮phù 水thủy 上thượng 。 如như 一nhất 葉diệp 耳nhĩ 。 水thủy 之chi 潛tiềm 流lưu 四tứ 天thiên 下hạ 地địa 。 如như 人nhân 血huyết 脈mạch 之chi 注chú 周chu 身thân 。 由do 生sanh 於ư 心tâm 。 而nhi 養dưỡng 五ngũ 臟tạng 。 外ngoại 達đạt 四tứ 肢chi 。 徹triệt 於ư 皮bì 膚phu 。 下hạ 至chí 涌dũng 泉tuyền 。 上thượng 極cực 泥Nê 洹Hoàn 。 髮phát 毛mao 爪trảo 齒xỉ 。 靡mĩ 不bất 充sung 足túc 。 不bất 充sung 則tắc 不bất 仁nhân 矣hĩ 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 天thiên 地địa 一nhất 指chỉ 也dã 。 萬vạn 物vật 一nhất 體thể 也dã 。 水thủy 火hỏa 相tương/tướng 射xạ 。 山sơn 澤trạch 通thông 氣khí 。 風phong 雲vân 呼hô 吸hấp 。 潮triều 汐# 吞thôn 吐thổ 。 乾can/kiền/càn 坤# 闢tịch 闔hạp 。 晝trú 夜dạ 往vãng 來lai 。 無vô 一nhất 息tức 之chi 停đình 機cơ 。 如như 人nhân 日nhật 用dụng 食thực 息tức 起khởi 居cư 耳nhĩ 。 復phục 何hà 怪quái 哉tai 。 昔tích 有hữu 神thần 僧Tăng 從tùng 西tây 域vực 來lai 。 飲ẩm 曹tào 溪khê 水thủy 香hương 美mỹ 而nhi 甘cam 。 驚kinh 曰viết 。 此thử 吾ngô 西tây 天thiên 寶bảo 林lâm 水thủy 也dã 。 中trung 山sơn 大đại 悲bi 閣các 。 閣các 高cao 百bách 尺xích 。 像tượng 高cao 八bát 丈trượng 。 有hữu 唐đường 異dị 僧Tăng 。 徧biến 化hóa 金kim 錢tiền 銅đồng 木mộc 。 在tại 在tại 納nạp 於ư 井tỉnh 中trung 。 及cập 歸quy 而nhi 取thủ 之chi 。 盡tận 從tùng 井tỉnh 出xuất 。 以dĩ 足túc 其kỳ 用dụng 。 至chí 今kim 尚thượng 有hữu 一nhất 木mộc 存tồn 焉yên 。 由do 此thử 觀quán 之chi 。 大đại 地địa 之chi 水thủy 。 未vị 嘗thường 不bất 通thông 。 物vật 未vị 嘗thường 不bất 達đạt 斯tư 實thật 事sự 也dã 。 昔tích 蘇tô 長trường/trưởng 公công 居cư 儋# 耳nhĩ 。 嘗thường 品phẩm 三tam 山sơn 泉tuyền 。 謂vị 與dữ 惠huệ 山sơn 相tương 通thông 。 因nhân 名danh 惠huệ 通thông 泉tuyền 。 是thị 則tắc 太thái 虗hư 寥liêu 廓khuếch 。 萬vạn 象tượng 融dung 通thông 。 人nhân 特đặc 有hữu 心tâm 限hạn 礙ngại 耳nhĩ 。 竊thiết 觀quán 瓊# 海hải 。 地địa 發phát 於ư 西tây 北bắc 。 氣khí 結kết 於ư 東đông 南nam 。 如như 人nhân 一nhất 指chỉ 之chi 甲giáp 耳nhĩ 。 甲giáp 乃nãi 筋cân 之chi 餘dư 也dã 。 血huyết 以dĩ 養dưỡng 筋cân 。 筋cân 固cố 則tắc 甲giáp 厚hậu 。 凡phàm 人nhân 甲giáp 厚hậu 者giả 。 必tất 多đa 壽thọ 。 故cố 地địa 土thổ/độ 厚hậu 者giả 。 必tất 多đa 材tài 。 說thuyết 者giả 咸hàm 謂vị 中trung 原nguyên 土thổ/độ 厚hậu 。 故cố 將tương 相tương/tướng 多đa 出xuất 於ư 其kỳ 閒gian/nhàn 。 余dư 則tắc 謂vị 不bất 然nhiên 。 瓊# 居cư 南nam 離ly 。 離ly 乾can/kiền/càn 體thể 也dã 。 以dĩ 吸hấp 一nhất 陰ấm 。 外ngoại 剛cang 而nhi 內nội 柔nhu 。 虗hư 而nhi 麗lệ 照chiếu 。 文văn 明minh 之chi 象tượng 也dã 。 地địa 浮phù 澥giải 中trung 。 火hỏa 金kim 生sanh 水thủy 。 故cố 晝trú 炎diễm 而nhi 夜dạ 寒hàn 。 以dĩ 乾can/kiền/càn 坤# 之chi 真chân 氣khí 。 極cực 於ư 斯tư 而nhi 鍾chung 於ư 斯tư 。 故cố 山sơn 川xuyên 之chi 。 金kim 銀ngân 明minh 珠châu 。 文văn 禽cầm 名danh 香hương 。 珍trân 奇kỳ 異dị 獸thú 。 寶bảo 藏tạng 興hưng 焉yên 。 百bách 物vật 備bị 焉yên 人nhân 則tắc 仙tiên 靈linh 文văn 名danh 。 忠trung 臣thần 義nghĩa 士sĩ 。 往vãng 往vãng 出xuất 焉yên 。 此thử 天thiên 地địa 之chi 一nhất 隅ngung 。 如như 太thái 虗hư 之chi 一nhất 塵trần 。 造tạo 化hóa 密mật 移di 昧muội 者giả 不bất 覺giác 。 聊liêu 通thông 一nhất 粟túc 以dĩ 示thị 之chi 。 如như 從tùng 一nhất 葉diệp 以dĩ 辨biện 春xuân 秋thu 耳nhĩ 。 復phục 何hà 怪quái 哉tai 。 宗tông 伯bá 聞văn 說thuyết 。 躍dược 然nhiên 歡hoan 喜hỷ 。 再tái 歎thán 曰viết 。 奇kỳ 哉tai 。
時thời 在tại 座tòa 有hữu 沈trầm 生sanh 成thành 德đức 等đẳng 。 相tương 率suất 再tái 拜bái 。 稽khể 首thủ 請thỉnh 銘minh 之chi 。 以dĩ 曉hiểu 未vị 聞văn 。 乃nãi 為vi 之chi 銘minh 曰viết 。
大đại 地địa 一nhất 塵trần 。 滄thương 海hải 一nhất 粟túc 。 充sung 徧biến 十thập 方phương 。 何hà 所sở 不bất 足túc 。 似tự 毛mao 在tại 體thể 。 如như 血huyết 周chu 身thân 。 觸xúc 處xứ 即tức 見kiến 。 於ư 何hà 不bất 真chân 。 坎khảm 離ly 水thủy 火hỏa 。 乾can/kiền/càn 坤# 在tại 我ngã 。 交giao 姤cấu 發phát 生sanh 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。 地địa 氣khí 自tự 北bắc 。 而nhi 鍾chung 於ư 南nam 。 物vật 亦diệc 隨tùy 之chi 。 涌dũng 現hiện 其kỳ 閒gian/nhàn 。 人nhân 疑nghi 此thử 粟túc 。 不bất 知tri 所sở 從tùng 。 來lai 處xứ 不bất 知tri 。 何hà 以dĩ 明minh 宗tông 。 造tạo 化hóa 密mật 移di 。 不bất 屬thuộc 聞văn 見kiến 。 聊liêu 借tá 一nhất 粒lạp 。 以dĩ 觀quán 其kỳ 變biến 。 苟cẩu 知tri 一nhất 粒lạp 。 芥giới 子tử 含hàm 空không 。 水thủy 火hỏa 週# 徧biến 。 何hà 不bất 相tương 容dung 。 血huyết 脈mạch 周chu 身thân 。 自tự 頂đảnh 至chí 趾chỉ 。 上thượng 下hạ 周chu 流lưu 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 大Đại 道Đạo 循tuần 環hoàn 。 無vô 往vãng 不bất 復phục 。 道đạo 脈mạch 潛tiềm 通thông 。 若nhược 此thử 一nhất 粟túc 。 淵uyên 泉tuyền 混hỗn 混hỗn 。 而nhi 時thời 出xuất 之chi 。 道đạo 脈mạch 南nam 來lai 。 可khả 卜bốc 於ư 斯tư 。
遊du 景cảnh 泰thái 寺tự 記ký
粵# 之chi 山sơn 川xuyên 。 發phát 於ư 衡hành 岳nhạc 。 折chiết 庾dữu 嶺lĩnh 而nhi 下hạ 。 腰yêu 結kết 曹tào 溪khê 。 逶# 迤dĩ 而nhi 南nam 。 直trực 抵để 五ngũ 羊dương 。 五ngũ 羊dương 之chi 主chủ 山sơn 。 曰viết 粵# 秀tú 。 粵# 秀tú 之chi 祖tổ 龍long 。 曰viết 白bạch 雲vân 。 白bạch 雲vân 固cố 多đa 奇kỳ 勝thắng 。 而nhi 景cảnh 泰thái 為vi 最tối 。 以dĩ 踞cứ 白bạch 雲vân 之chi 腹phúc 。 而nhi 撫phủ 仙tiên 龍long 之chi 城thành 。 兩lưỡng 翼dực 合hợp 抱bão 。 如như 老lão 蚌# 含hàm 珠châu 。 孤cô 峰phong 絕tuyệt 磵giản 。 深thâm 林lâm 蓊ống 鬱uất 。 奇kỳ 葩ba 異dị 草thảo 。 煙yên 雲vân 出xuất 沒một 。 菖xương 蒲bồ 生sanh 於ư 石thạch 隙khích 。 椶tông 髮phát 披phi 於ư 林lâm 表biểu 。 大đại 海hải 如như 鏡kính 。 壁bích 立lập 於ư 眉mi 閒gian/nhàn 。 明minh 月nguyệt 如như 珠châu 。 光quang 流lưu 於ư 唇thần 吻vẫn 。 信tín 天thiên 壤nhưỡng 之chi 奇kỳ 觀quán 。 南nam 海hải 之chi 鉅# 麗lệ 也dã 。 初sơ 寺tự 以dĩ 山sơn 名danh 。 我ngã 明minh 景cảnh 泰thái 閒gian/nhàn 。 奏tấu 請thỉnh 賜tứ 額ngạch 如như 故cố 。 制chế 府phủ 馬mã 公công 昂ngang 。 率suất 諸chư 屬thuộc 以dĩ 新tân 之chi 。 余dư 居cư 五ngũ 羊dương 三tam 年niên 。 戊# 戌tuất 。 攜huề 禪thiền 侶lữ 遊du 觀quan 。 極cực 為vi 佳giai 勝thắng 。 丁đinh 未vị 春xuân 仲trọng 。 奉phụng 詔chiếu 還hoàn 山sơn 。 寺tự 僧Tăng 正chánh 裔duệ 。 持trì 此thử 圖đồ 以dĩ 請thỉnh 。 聊liêu 為vi 記ký 之chi 。
端đoan 州châu 寶bảo 月nguyệt 臺đài 記ký
按án 志chí 。 郡quận 北bắc 百bách 五ngũ 十thập 步bộ 。 為vi 寶bảo 月nguyệt 臺đài 。 平bình 地địa 突đột 起khởi 。 高cao 二nhị 丈trượng 。 周chu 一nhất 里lý 許hứa 。 望vọng 之chi 如như 臺đài 。 是thị 則tắc 天thiên 成thành 。 非phi 人nhân 為vi 也dã 。 不bất 知tri 命mạng 名danh 之chi 始thỉ 。 高cao 岸ngạn 深thâm 谷cốc 。 遷thiên 變biến 不bất 常thường 。 今kim 為vi 平bình 湖hồ 陂bi 也dã 。 殆đãi 為vi 有hữu 力lực 者giả 。 負phụ 之chi 而nhi 趨xu 。 山sơn 川xuyên 故cố 吾ngô 。 無vô 復phục 真chân 宰tể 矣hĩ 。 萬vạn 曆lịch 甲giáp 辰thần 。 嶺lĩnh 西tây 憲hiến 副phó 陳trần 公công 。 治trị 郡quận 政chánh 暇hạ 。 歷lịch 覧# 形hình 勝thắng 。 登đăng 高cao 望vọng 遠viễn 。 慨khái 然nhiên 而nhi 歎thán 曰viết 。 吾ngô 今kim 乃nãi 知tri 寶bảo 月nguyệt 之chi 臺đài 。 當đương 平bình 湖hồ 之chi 心tâm 也dã 。 本bổn 之chi 形hình 家gia 。 居cư 必tất 凴# 倚ỷ 。 星tinh 巖nham 固cố 為vi 郡quận 之chi 屏bính 障chướng 。 以dĩ 前tiền 逼bức 而nhi 後hậu 脫thoát 。 天thiên 造tạo 斯tư 土thổ/độ 。 為vi 嶺lĩnh 表biểu 喉hầu 舌thiệt 。 百bách 粵# 要yếu 衝xung 。 揆quỹ 之chi 風phong 氣khí 。 豈khởi 若nhược 是thị 之chi 疎sơ 且thả 漏lậu 耶da 。 故cố 知tri 斯tư 臺đài 之chi 於ư 郡quận 城thành 。 為vi 形hình 家gia 之chi 鬼quỷ 託thác 無vô 疑nghi 矣hĩ 。 是thị 可khả 以dĩ 終chung 亡vong 乎hồ 。 遂toại 建kiến 議nghị 於ư 湖hồ 心tâm 。 培bồi 隄đê 築trúc 臺đài 以dĩ 實thật 之chi 。 鳩cưu 工công 集tập 事sự 。 不bất 日nhật 而nhi 成thành 。 華hoa 亭đình 馮bằng 公công 元nguyên 成thành 。 以dĩ 浙chiết 憲hiến 長trường/trưởng 。 量lượng 移di 茲tư 土thổ/độ 。 登đăng 臺đài 周chu 覧# 。 曰viết 美mỹ 則tắc 美mỹ 矣hĩ 。 猶do 未vị 盡tận 也dã 。 且thả 以dĩ 隄đê 為vi 臺đài 。 名danh 實thật 未vị 副phó 。 月nguyệt 圓viên 矩củ 方phương 。 形hình 似tự 失thất 真chân 。 是thị 則tắc 人nhân 未vị 合hợp 天thiên 也dã 。 且thả 山sơn 有hữu 仙tiên 則tắc 名danh 。 水thủy 有hữu 龍long 則tắc 靈linh 。 言ngôn 得đắc 其kỳ 主chủ 也dã 。 故cố 凡phàm 建kiến 久cửu 遠viễn 不bất 拔bạt 之chi 功công 者giả 。 必tất 人nhân 為vi 而nhi 神thần 守thủ 。 恃thị 有hữu 常thường 主chủ 。 不bất 失thất 其kỳ 祀tự 。 故cố 能năng 與dữ 天thiên 地địa 相tương/tướng 為vi 悠du 久cửu 也dã 。 公công 乃nãi 捐quyên 俸bổng 。 就tựu 臺đài 殿điện 之chi 中trung 楹doanh 。 造tạo 白bạch 衣y 大Đại 士Sĩ 像tượng 。 披phi 珠châu 纓anh 而nhi 臨lâm 空không 水thủy 。 坐tọa 火hỏa 宅trạch 而nhi 灑sái 清thanh 涼lương 。 端đoan 然nhiên 如như 淨tịnh 琉lưu 璃ly 含hàm 寶bảo 月nguyệt 也dã 。 予# 辱nhục 公công 見kiến 招chiêu 。 因nhân 與dữ 公công 議nghị 。 將tương 補bổ 前tiền 之chi 缺khuyết 略lược 。 後hậu 建kiến 閣các 五ngũ 楹doanh 。 前tiền 列liệt 鐘chung 鼓cổ 二nhị 樓lâu 。 葢# 取thủ 形hình 圓viên 象tượng 月nguyệt 。 勢thế 高cao 若nhược 臺đài 。 藉tạ 大Đại 士Sĩ 之chi 靈linh 以dĩ 主chủ 之chi 。 始thỉ 謂vị 天thiên 人nhân 合hợp 德đức 。 以dĩ 還hoàn 造tạo 化hóa 之chi 全toàn 功công 也dã 。 公công 慨khái 然nhiên 捐quyên 俸bổng 。 庀# 工công 首thủ 事sự 。 始thỉ 於ư 萬vạn 曆lịch 丁đinh 未vị 冬đông 十thập 月nguyệt 。 落lạc 成thành 於ư 戊# 申thân 秋thu 七thất 月nguyệt 。 規quy 模mô 壯tráng 麗lệ 宏hoành 敞sưởng 高cao 出xuất 中trung 天thiên 。 畫họa 棟đống 連liên 雲vân 。 丹đan 楹doanh 映ánh 日nhật 。 余dư 時thời 登đăng 覧# 。 撫phủ 景cảnh 四tứ 顧cố 。 超siêu 然nhiên 遐hà 想tưởng 曰viết 。 美mỹ 哉tai 山sơn 河hà 之chi 固cố 。 異dị 哉tai 天thiên 造tạo 之chi 奇kỳ 也dã 。 因nhân 思tư 臺đài 始thỉ 命mạng 名danh 。 必tất 形hình 家gia 之chi 具cụ 法Pháp 眼nhãn 者giả 。 閒gian/nhàn 嘗thường 閱duyệt 覽lãm 東đông 粵# 來lai 龍long 。 遠viễn 宗tông 衡hành 岳nhạc 。 抽trừu 幹cán 而nhi 下hạ 。 越việt 懷hoài 四tứ 注chú 。 鼎đỉnh 湖hồ 為vi 端đoan 郡quận 之chi 祖tổ 龍long 。 挺đĩnh 挺đĩnh 雲vân 霄tiêu 。 蜿# 蜒diên 西tây 走tẩu 。 列liệt 障chướng 橫hoạnh/hoành 開khai 。 明minh 堂đường 廣quảng 衍diễn 。 垣viên 應ưng 紫tử 微vi 。 融dung 結kết 七thất 星tinh 。 奇kỳ 峰phong 洞đỗng 宇vũ 。 千thiên 態thái 萬vạn 狀trạng 。 文văn 巖nham 錦cẩm 石thạch 。 雲vân 蒸chưng 霞hà 燦# 。 拳quyền 砆# 片phiến 石thạch 。 足túc 為vi 世thế 珍trân 。 此thử 造tạo 化hóa 之chi 精tinh 英anh 。 山sơn 川xuyên 之chi 蘊uẩn 奧áo 也dã 。 星tinh 巖nham 羅la 列liệt 。 蛛chu 絲ti 遊du 蟻nghĩ 。 點điểm 綴chuế 平bình 川xuyên 。 東đông 折chiết 羚# 羊dương 峽# 。 為vi 端đoan 捍hãn 門môn 。 左tả 逆nghịch 水thủy 上thượng 遊du 。 由do 黃hoàng 岡# 而nhi 西tây 。 結kết 為vi 郡quận 城thành 。 按án 形hình 察sát 理lý 。 則tắc 回hồi 龍long 顧cố 祖tổ 。 轉chuyển 望vọng 七thất 星tinh 。 志chí 稱xưng 斯tư 臺đài 。 平bình 陽dương 突đột 起khởi 。 非phi 若nhược 驪# 龍long 頷hạm 下hạ 之chi 珠châu 乎hồ 。 意ý 取thủ 明minh 月nguyệt 之chi 珠châu 。 為vi 世thế 至chí 寶bảo 。 故cố 名danh 寶bảo 月nguyệt 。 有hữu 旨chỉ 哉tai 。 且thả 夫phu 天thiên 然nhiên 之chi 巧xảo 。 能năng 取thủ 而nhi 象tượng 之chi 。 固cố 已dĩ 奇kỳ 矣hĩ 。 神thần 珠châu 既ký 失thất 。 罔võng 象tượng 索sách 之chi 。 得đắc 於ư 重trọng/trùng 淵uyên 。 以dĩ 還hoàn 化hóa 工công 。 又hựu 一nhất 奇kỳ 也dã 。 缺khuyết 而nhi 補bổ 之chi 。 引dẫn 而nhi 伸thân 之chi 。 神thần 以dĩ 明minh 之chi 。 以dĩ 為vi 常thường 守thủ 。 惟duy 斯tư 舉cử 也dã 。 諸chư 子tử 大đại 夫phu 。 萃tụy 美mỹ 一nhất 時thời 。 顧cố 盼phán 之chi 閒gian/nhàn 。 美mỹ 流lưu 萬vạn 世thế 。 所sở 謂vị 待đãi 人nhân 而nhi 興hưng 。 仁nhân 智trí 之chi 實thật 也dã 。 豈khởi 偶ngẫu 然nhiên 哉tai 。 水thủy 有hữu 龍long 以dĩ 靈linh 。 龍long 有hữu 珠châu 以dĩ 神thần 。 若nhược 騎kỵ 龍long 犄# 角giác 。 搤ách 頷hạm 批# 鱗lân 而nhi 奪đoạt 之chi 者giả 。 則tắc 其kỳ 人nhân 也dã 。 故cố 茲tư 土thổ/độ 之chi 為vi 靈linh 也dã 。 久cửu 矣hĩ 。 臺đài 翼dực 二nhị 剎sát 。 左tả 慧tuệ 日nhật 而nhi 右hữu 靜tĩnh 明minh 。 若nhược 日nhật 夜dạ 相tương 代đại 。 照chiếu 迷mê 方phương 以dĩ 破phá 重trọng/trùng 昏hôn 。 鐘chung 鼓cổ 交giao 參tham 。 潮triều 音âm 迭điệt 奏tấu 。 上thượng 祝chúc 。 聖thánh 壽thọ 。 下hạ 福phước 斯tư 民dân 。 忠trung 孝hiếu 節tiết 義nghĩa 。 乘thừa 時thời 而nhi 興hưng 起khởi 者giả 。 實thật 馮bằng 大Đại 士Sĩ 之chi 靈linh 也dã 。 若nhược 夫phu 奠# 斯tư 士sĩ 以dĩ 鎮trấn 華hoa 夷di 。 布bố 慈từ 風phong 以dĩ 翊dực 。 皇hoàng 度độ 。 誠thành 萬vạn 世thế 無vô 窮cùng 之chi 利lợi 。 奚hề 值trị 遊du 觀quan 之chi 美mỹ 而nhi 已dĩ 哉tai 。 是thị 為vi 記ký 。
夢mộng 遊du 端đoan 溪khê 記ký
萬vạn 曆lịch 己kỷ 酉dậu 仲trọng 夏hạ 。 五ngũ 月nguyệt 十thập 有hữu 二nhị 日nhật 。 余dư 以dĩ 重trọng/trùng 修tu 寶bảo 林lâm 。 搆câu 材tài 於ư 端đoan 州châu 。 往vãng 來lai 期kỳ 年niên 。 事sự 竣# 還hoàn 山sơn 。
時thời 當đương 溽# 暑thử 。 霖lâm 雨vũ 大đại 作tác 。 江giang 水thủy 泛phiếm 漲trương 。 兩lưỡng 涘# 渚chử 涯nhai 。 不bất 辨biện 牛ngưu 馬mã 。 於ư 是thị 乘thừa 流lưu 放phóng 舟chu 。 下hạ 羚# 羊dương 之chi 峽# 。 過quá 端đoan 溪khê 之chi 口khẩu 。 倏thúc 忽hốt 四tứ 山sơn 雲vân 合hợp 。 風phong 雨vũ 颯tát 來lai 。 波ba 濤đào 洶# 涌dũng 。 舟chu 不bất 能năng 進tiến 。 乃nãi 維duy 以dĩ 避tị 之chi 。 神thần 搖dao 目mục 眩huyễn 。 隱ẩn 几kỉ 假giả 寐mị 。 而nhi 夢mộng 遊du 焉yên 。 於ư 是thị 乎hồ 仰ngưỡng 望vọng 峰phong 巒# 奇kỳ 秀tú 。 上thượng 干can 重trọng/trùng 霄tiêu 。 怪quái 石thạch 嵖# 岈# 。 下hạ 臨lâm 無vô 地địa 。 遠viễn 聽thính 溪khê 流lưu 泙# 湃# 。 激kích 隙khích 衝xung 巖nham 。 如như 考khảo 洪hồng 鐘chung 。 而nhi 擊kích 鼉đà 鼓cổ 。 其kỳ 聲thanh 自tự 天thiên 。 隱ẩn 隱ẩn 窿# 窿# 。 不bất 知tri 所sở 從tùng 。 將tương 謂vị 蛟giao 龍long 之chi 堀# 宅trạch 。 神thần 人nhân 之chi 洞đỗng 府phủ 。 空không 谷cốc 之chi 足túc 音âm 也dã 。 余dư 跫# 然nhiên 而nhi 喜hỷ 。 乃nãi 呼hô 漁ngư 父phụ 。 刺thứ 船thuyền 入nhập 溪khê 。 以dĩ 遊du 目mục 焉yên 。 少thiểu 焉yên 。 風phong 雨vũ 蹔tạm 止chỉ 。 霧vụ 斂liểm 山sơn 霽tễ 。 余dư 乃nãi 摳# 衣y 跣tiển 足túc 。 拽duệ 杖trượng 穿xuyên 雲vân 。 緣duyên 溪khê 小tiểu 轉chuyển 。 百bách 餘dư 步bộ 。 歷lịch 山sơn 之chi 麓lộc 。 有hữu 神thần 壇đàn 焉yên 。 謁yết 荒hoang 榛# 中trung 。 少thiểu 憩khế 石thạch 上thượng 。 數sổ 十thập 步bộ 。 近cận 聞văn 異dị 響hưởng 若nhược 空không 中trung 發phát 。 延diên 伫# 良lương 久cửu 。 四tứ 顧cố 茫mang 然nhiên 。 窺khuy 懸huyền 巖nham 。 瞰# 幽u 壑hác 。 始thỉ 究cứu 聲thanh 之chi 所sở 從tùng 出xuất 。 漁ngư 父phụ 曰viết 。 此thử 端đoan 溪khê 小tiểu 巖nham 也dã 。 即tức 名danh 硯# 之chi 所sở 產sản 者giả 。 巖nham 穴huyệt 水thủy 盈doanh 。 一nhất 竅khiếu 如như 口khẩu 。 乍sạ 聞văn 其kỳ 聲thanh 。 若nhược 獅sư 子tử 吼hống 。 眾chúng 音âm 雜tạp 沓đạp 。 若nhược 號hiệu 羣quần 走tẩu 。 巨cự 者giả 細tế 者giả 。 如như 雷lôi 如như 霆đình 。 如như 崩băng 如như 犇# 。 如như 篁# 如như 笙sanh 。 金kim 石thạch 鏗khanh 鏗khanh 。 若nhược 和hòa 鑾# 之chi 夜dạ 鳴minh 者giả 。 洞đỗng 中trung 流lưu 泉tuyền 淙# 淙# 之chi 聲thanh 也dã 。 余dư 踵chủng 足túc 而nhi 立lập 。 傾khuynh 耳nhĩ 而nhi 聽thính 。 掀# 髯nhiêm 而nhi 喜hỷ 曰viết 。 噫# 。 斯tư 莊trang 生sanh 所sở 謂vị 地địa 籟# 者giả 乎hồ 。 何hà 其kỳ 殊thù 音âm 妙diệu 響hưởng 。 若nhược 是thị 之chi 奇kỳ 也dã 。 徘bồi 徊hồi 久cửu 之chi 。 左tả 陟trắc 層tằng 巔điên 。 望vọng 山sơn 腰yêu 如như 雉trĩ 堞diệt 者giả 。 採thải 石thạch 之chi 署thự 基cơ 也dã 。 東đông 過quá 小tiểu 嶺lĩnh 。 數số 百bách 武võ 。 一nhất 澗giản 相tương 纏triền 。 雙song 嶺lĩnh 若nhược 翼dực 。 磵giản 之chi 兩lưỡng 垂thùy 。 碎toái 石thạch 礨# 礨# 。 如như 羣quần 星tinh 錯thác 落lạc 。 裂liệt 錦cẩm 紛phân 披phi 者giả 。 鑿tạc 石thạch 之chi 場tràng 也dã 。 其kỳ 有hữu 小tiểu 者giả 大đại 者giả 。 如như 掌chưởng 如như 指chỉ 。 如như 耳nhĩ 如như 齒xỉ 。 如như 蜂phong 如như 蜨# 。 如như 翅sí 如như 尾vĩ 。 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 幾kỷ 千thiên 萬vạn 落lạc 。 諦đế 視thị 其kỳ 狀trạng 。 若nhược 切thiết 烏ô 玉ngọc 以dĩ 截tiệt 瓊# 枝chi 。 剪tiễn 雲vân 霞hà 而nhi 散tán 綺ỷ 縠hộc 者giả 。 丈trượng 石thạch 之chi 棄khí 涕thế 。 成thành 才tài 之chi 土thổ/độ 苴# 也dã 。 可khả 翫ngoạn 而nhi 不bất 可khả 把bả 。 可khả 愛ái 而nhi 不bất 可khả 拾thập 。 目mục 擊kích 心tâm 怡di 。 足túc 躡niếp 神thần 曠khoáng 。 攀phàn 援viện 而nhi 東đông 。 披phi 荊kinh 棘cức 履lý 巑# 岏# 。 下hạ 嶺lĩnh 入nhập 溪khê 。 清thanh 流lưu 如như 鏡kính 。 毛mao 髮phát 可khả 數số 。 一nhất 碧bích 涵# 虗hư 。 羣quần 峰phong 倒đảo 影ảnh 。 捫môn 蘿# 俯phủ 視thị 。 峭# 壁bích 臨lâm 流lưu 。 淵uyên 深thâm 瀞# 默mặc 。 若nhược 神thần 龍long 蟠bàn 屈khuất 於ư 其kỳ 下hạ 者giả 。 漁ngư 父phụ 指chỉ 顧cố 謂vị 余dư 曰viết 。 此thử 端đoan 溪khê 大đại 巖nham 也dã 。 但đãn 見kiến 蒼thương 藤đằng 翠thúy 篠tiểu 。 蔭ấm 蔽tế 其kỳ 上thượng 。 幽u 潛tiềm 杳# 渺# 。 莫mạc 辨biện 其kỳ 戶hộ 。 漁ngư 父phụ 曰viết 。 門môn 居cư 水thủy 底để 。 亂loạn 石thạch 封phong 固cố 。 即tức 官quan 家gia 採thải 取thủ 。 亦diệc 待đãi 三tam 冬đông 水thủy 涸hạc 而nhi 啟khải 之chi 。 其kỳ 中trung 深thâm 不bất 可khả 測trắc 。 鑿tạc 空không 虗hư 實thật 。 積tích 水thủy 成thành 潭đàm 。 濶# 數sổ 十thập 丈trượng 。 杳# 不bất 可khả 渡độ 。 上thượng 通thông 眾chúng 竅khiếu 。 下hạ 接tiếp 尾vĩ 閭lư 。 潮triều 汐# 盈doanh 虗hư 。 與dữ 時thời 消tiêu 息tức 。 雖tuy 萬vạn 夫phu 之chi 力lực 。 不bất 易dị 竭kiệt 也dã 。 即tức 有hữu 事sự 於ư 此thử 。 以dĩ 車xa 出xuất 水thủy 。 子tử 夜dạ 施thí 工công 。 以dĩ 及cập 亭đình 午ngọ 。 略lược 見kiến 崖nhai 際tế 。 石thạch 工công 編biên 篾miệt 而nhi 取thủ 之chi 。 不bất 易dị 得đắc 也dã 。 由do 是thị 而nhi 知tri 端đoan 硯# 注chú 水thủy 而nhi 不bất 飲ẩm 者giả 。 生sanh 於ư 水thủy 也dã 。 巖nham 面diện 而nhi 上thượng 。 兩lưỡng 山sơn 合hợp 抱bão 。 中trung 若nhược 掌chưởng 心tâm 。 望vọng 之chi 若nhược 古cổ 墓mộ 焉yên 。 高cao 不bất 能năng 上thượng 。 乃nãi 命mạng 童đồng 子tử 往vãng 視thị 。 有hữu 碣# 苔# 封phong 。 不bất 辨biện 歲tuế 月nguyệt 。 但đãn 識thức 陳trần 孟# 輔phụ 之chi 墓mộ 。 傳truyền 說thuyết 先tiên 朝triêu 採thải 使sử 。 卒thốt 於ư 役dịch 。 遂toại 賜tứ 葬táng 於ư 此thử 。 若nhược 使sử 其kỳ 神thần 守thủ 焉yên 者giả 。 余dư 慨khái 然nhiên 曰viết 。 山sơn 川xuyên 如như 故cố 。 人nhân 壽thọ 幾kỷ 何hà 。 此thử 其kỳ 驗nghiệm 也dã 。 呼hô 漁ngư 舟chu 。 渡độ 清thanh 溪khê 。 探thám 巖nham 下hạ 。 亂loạn 石thạch 壘lũy 疊điệp 於ư 水thủy 底để 者giả 。 洞đỗng 門môn 也dã 。 波ba 光quang 蕩đãng 漾dạng 。 若nhược 流lưu 霞hà 散tán 綵thải 於ư 水thủy 面diện 。 可khả 觀quán 而nhi 不bất 可khả 挹ấp 者giả 。 石thạch 之chi 餘dư 烈liệt 遺di 輝huy 也dã 。 余dư 解giải 衣y 磐bàn 礴bạc 。 披phi 襟khâm 散tán 髮phát 。 濯trạc 足túc 清thanh 流lưu 。 刺thứ 船thuyền 少thiểu 進tiến 。 則tắc 頹đồi 波ba 激kích 湍thoan 。 觸xúc 石thạch 噴phún 珠châu 。 濺# 面diện 溼thấp 髮phát 。 毛mao 悚tủng 肌cơ 粟túc 。 水thủy 淺thiển 舟chu 大đại 。 膠giao 不bất 可khả 上thượng 。 遂toại 捨xả 舟chu 入nhập 溪khê 。 援viện 揭yết 潺sàn 湲# 。 數số 羣quần 石thạch 而nhi 嬉hi 遊du 焉yên 。 亂loạn 石thạch 如như 蟻nghĩ 。 嶙lân 嶙lân 齒xỉ 齒xỉ 。 巨cự 者giả 細tế 者giả 。 如như 羊dương 如như 牛ngưu 。 如như 豚đồn 如như 狗cẩu 。 如như 箕ki 如như 斗đẩu 。 如như 拳quyền 如như 手thủ 。 然nhiên 其kỳ 大đại 者giả 。 肉nhục 銷tiêu 骨cốt 露lộ 。 天thiên 然nhiên 渾hồn 圓viên 。 小tiểu 者giả 鎚chùy 鑿tạc 之chi 餘dư 。 盪# 磨ma 光quang 瑩oánh 。 而nhi 與dữ 頑ngoan 石thạch 同đồng 波ba 者giả 。 難nan 以dĩ 名danh 言ngôn 。 咸hàm 撫phủ 摩ma 玩ngoạn 弄lộng 。 而nhi 洗tẩy 濯trạc 之chi 。 拔bạt 髮phát 刮# 垢cấu 。 凝ngưng 脂chi 膴# 媚mị 。 燦# 然nhiên 可khả 觀quán 。 余dư 憮# 然nhiên 歎thán 曰viết 。 信tín 乎hồ 美mỹ 器khí 造tạo 物vật 惜tích 之chi 。 是thị 知tri 山sơn 川xuyên 之chi 精tinh 。 文văn 物vật 之chi 英anh 。 上thượng 天thiên 所sở 禁cấm 。 恆hằng 民dân 不bất 可khả 得đắc 而nhi 襲tập 取thủ 也dã 。 漁ngư 者giả 網võng 罟# 。 樵tiều 者giả 斧phủ 斤cân 。
時thời 過quá 懵mộng 然nhiên 而nhi 不bất 顧cố 者giả 。 以dĩ 其kỳ 無vô 所sở 可khả 用dụng 也dã 。 其kỳ 有hữu 墨mặc 卿khanh 翰hàn 史sử 。 求cầu 之chi 而nhi 不bất 得đắc 。 慕mộ 之chi 而nhi 難nan 見kiến 者giả 。 以dĩ 託thác 身thân 邈mạc 遠viễn 。 不bất 易dị 見kiến 知tri 於ư 世thế 也dã 。 亦diệc 有hữu 得đắc 其kỳ 形hình 似tự 。 用dụng 不bất 稱xưng 職chức 。 名danh 不bất 及cập 實thật 。 而nhi 遂toại 詆# 之chi 者giả 。 紫tử 奪đoạt 朱chu 也dã 。 余dư 於ư 是thị 乎hồ 力lực 命mạng 童đồng 子tử 。 批# 沙sa 掘quật 泥nê 。 擇trạch 而nhi 簡giản 之chi 。 大đại 者giả 堅kiên 不bất 能năng 舉cử 。 小tiểu 者giả 盈doanh 把bả 。 可khả 十thập 數số 片phiến 。 懷hoài 而nhi 歸quy 之chi 。 若nhược 採thải 紫tử 芝chi 。 而nhi 拾thập 雲vân 英anh 。 信tín 可khả 樂lạc 也dã 。 然nhiên 皆giai 剝bác 啄trác 猗ỷ 斜tà 之chi 餘dư 。 不bất 堪kham 雕điêu 琢trác 。 知tri 其kỳ 無vô 用dụng 而nhi 寶bảo 之chi 者giả 。 以dĩ 其kỳ 德đức 合hợp 君quân 子tử 。 具cụ 體thể 而nhi 微vi 。 聊liêu 足túc 以dĩ 寄ký 心tâm 。 且thả 闚khuy 化hóa 工công 之chi 一nhất 班ban 也dã 。 頃khoảnh 忽hốt 風phong 雨vũ 飈biểu 至chí 。 雷lôi 驅khu 電điện 捲quyển 。 余dư 知tri 山sơn 靈linh 之chi 不bất 我ngã 與dữ 也dã 。 遂toại 沿duyên 流lưu 出xuất 溪khê 。 而nhi 歸quy 舟chu 焉yên 。 忽hốt 疾tật 雷lôi 破phá 山sơn 。 蘧# 然nhiên 驚kinh 覺giác 。 頓đốn 失thất 向hướng 來lai 之chi 所sở 有hữu 。 推thôi 篷# 太thái 息tức 。 四tứ 顧cố 萬vạn 山sơn 。 煙yên 籠lung 雲vân 幕mạc 。 羣quần 峰phong 插sáp 天thiên 。 森sâm 然nhiên 若nhược 戟kích 。 徬# 徨# 躊trù 蹰trù 。 魚ngư 蹤tung 鳥điểu 迹tích 。 恐khủng 尚thượng 奇kỳ 者giả 。 欲dục 譚đàm 辭từ 喪táng 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 憶ức 焉yên 。 遂toại 託thác 之chi 於ư 筆bút 。
廣quảng 州châu 光quang 孝hiếu 寺tự 重trọng/trùng 修tu 六lục 祖tổ 殿điện 記ký
昔tích 佛Phật 未vị 出xuất 世thế 時thời 。 舍Xá 衛Vệ 國quốc 王vương 。 祗chi 陀đà 太thái 子tử 。 有hữu 園viên 林lâm 豐phong 美mỹ 。 足túc 備bị 遊du 觀quan 。 及cập 佛Phật 出xuất 世thế 。 卜bốc 墜trụy 開khai 講giảng 堂đường 。 遂toại 選tuyển 為vi 精tinh 舍xá 。 至chí 今kim 稱xưng 為vi 祇Kỳ 樹Thụ 園viên 。 葢# 人nhân 以dĩ 勝thắng 地địa 名danh 也dã 。 趙triệu 佗tha 為vi 南nam 海hải 尉úy 。 選tuyển 訶ha 林lâm 以dĩ 為vi 園viên 。 及cập 東đông 晉tấn 隆long 安an 中trung 。 罽kế 賓tân 國quốc 沙Sa 門Môn 曇đàm 摩ma 耶da 舍xá 尊tôn 者giả 。 從tùng 西tây 域vực 來lai 。 愛ái 其kỳ 地địa 勝thắng 。 遂toại 乞khất 以dĩ 建kiến 梵Phạm 剎sát 。 名danh 王vương 園viên 寺tự 。 至chí 晉tấn 永vĩnh 和hòa 初sơ 。 求cầu 那na 跋bạt 陀đà 三tam 藏tạng 。 持trì 楞lăng 伽già 經kinh 。 自tự 西tây 國quốc 來lai 。 就tựu 其kỳ 寺tự 建kiến 戒giới 壇đàn 。 以dĩ 待đãi 聖thánh 人nhân 。 梁lương 天thiên 監giám 初sơ 。 西tây 天thiên 智trí 藥dược 三tam 藏tạng 。 持trì 菩Bồ 提Đề 樹thụ 一nhất 枝chi 。 植thực 於ư 壇đàn 側trắc 。 且thả 誌chí 之chi 曰viết 。 百bách 六lục 十thập 年niên 後hậu 。 有hữu 肉nhục 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 此thử 開khai 法pháp 。 度độ 人nhân 無vô 量lượng 。 有hữu 唐đường 貞trinh 觀quán 中trung 。 改cải 王vương 園viên 為vi 法pháp 性tánh 寺tự 。 高cao 宗tông 龍long 朔sóc 初sơ 。 我ngã 六lục 祖tổ 大đại 師sư 。 得đắc 黃hoàng 梅mai 衣y 鉢bát 。 隱ẩn 約ước 十thập 有hữu 五ngũ 年niên 。 至chí 儀nghi 鳳phượng 初sơ 。 因nhân 風phong 旛phan 之chi 辯biện 。 脫thoát [穎-禾+木]# 而nhi 出xuất 。 果quả 披phi 剃thế 於ư 樹thụ 下hạ 。 登đăng 壇đàn 受thọ 戒giới 。 推thôi 為vi 人nhân 天thiên 師sư 。 以dĩ 符phù 玄huyền 讖sấm 。 自tự 爾nhĩ 法Pháp 幢tràng 豎thụ 於ư 曹tào 溪khê 。 道đạo 化hóa 被bị 於ư 寰# 宇vũ 。 至chí 今kim 稱xưng 此thử 為vi 根căn 本bổn 地địa 。 然nhiên 佛Phật 祖tổ 之chi 道đạo 原nguyên 不bất 二nhị 。 則tắc 祇Kỳ 樹Thụ 王vương 園viên 亦diệc 一nhất 也dã 。 豈khởi 非phi 人nhân 以dĩ 道đạo 勝thắng 。 地địa 以dĩ 人nhân 勝thắng 耶da 。 嘗thường 閱duyệt 玄huyền 奘tráng 西tây 域vực 記ký 云vân 。 祇Kỳ 園Viên 精Tinh 舍Xá 。 今kim 為vi 荊kinh 棘cức 之chi 場tràng 。 今kim 見kiến 訶ha 林lâm 覺giác 樹thụ 。 猶do 聞văn 鐘chung 梵Phạm 之chi 響hưởng 。 豈khởi 南nam 粵# 靈linh 異dị 於ư 西tây 天thiên 。 祖tổ 道đạo 有hữu 逾du 。 於ư 佛Phật 法Pháp 耶da 。 聖thánh 人nhân 相tương/tướng 傳truyền 。 應ưng 運vận 出xuất 世thế 。 授thọ 受thọ 之chi 際tế 。 閒gian/nhàn 不bất 容dung 髮phát 。 第đệ 願nguyện 力lực 有hữu 淺thiển 深thâm 。 故cố 化hóa 緣duyên 有hữu 延diên 促xúc 。 譬thí 若nhược 四tứ 時thời 。 成thành 功công 者giả 退thoái 。 是thị 則tắc 化hóa 聲thanh 相tương 待đãi 。 待đãi 而nhi 有hữu 待đãi 。 有hữu 待đãi 而nhi 又hựu 有hữu 待đãi 也dã 。 無vô 待đãi 則tắc 應ưng 緣duyên 之chi 迹tích 。 斯tư 亦diệc 幾kỷ 乎hồ 息tức 矣hĩ 。 惟duy 今kim 去khứ 我ngã 六lục 祖tổ 大đại 師sư 千thiên 年niên 。 傳truyền 燈đăng 所sở 載tái 。 千thiên 七thất 百bách 人nhân 。 其kỳ 化hóa 法pháp 之chi 場tràng 。 隨tùy 時thời 隆long 替thế 。 在tại 在tại 淪luân 沒một 者giả 多đa 。 粤# 之chi 梵Phạm 宇vũ 。 百bách 不bất 存tồn 一nhất 。 猶do 曹tào 溪khê 流lưu 而nhi 不bất 涸hạc 。 覺giác 樹thụ 榮vinh 而nhi 不bất 凋điêu 。 詎cự 非phi 斯tư 道đạo 有hữu 所sở 託thác 而nhi 然nhiên 耶da 。 此thử 又hựu 地địa 以dĩ 道đạo 存tồn 。 人nhân 依y 法pháp 住trụ 也dã 。 余dư 少thiểu 事sự 枯khô 禪thiền 。 因nhân 法pháp 獲hoạch 譴khiển 。 丙bính 申thân 春xuân 初sơ 。 謁yết 六lục 祖tổ 大đại 師sư 於ư 曹tào 溪khê 。 瞻chiêm 覺giác 樹thụ 於ư 光quang 孝hiếu 。 訪phỏng 其kỳ 遺di 事sự 。 其kỳ 迹tích 邈mạc 然nhiên 。 而nhi 人nhân 不bất 知tri 僧Tăng 。 期kỳ 年niên 而nhi 乞khất 食thực 行hành 。 三tam 年niên 而nhi 齋trai 戒giới 修tu 。 放phóng 生sanh 舉cử 。 五ngũ 年niên 而nhi 曹tào 溪khê 新tân 戒giới 壇đàn 復phục 。 十thập 年niên 而nhi 教giáo 法pháp 廣quảng 。 信tín 道đạo 眾chúng 。 葢# 大đại 運vận 然nhiên 也dã 。 昔tích 人nhân 以dĩ 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 為vi 大đại 師sư 薙# 髮phát 之chi 所sở 。 因nhân 建kiến 殿điện 以dĩ 奉phụng 法pháp 事sự 。 其kỳ 來lai 遠viễn 矣hĩ 。 風phong 雨vũ 薄bạc 蝕thực 。 亦diệc 因nhân 時thời 興hưng 廢phế 。 今kim 僧Tăng 通thông 維duy 。 率suất 弟đệ 子tử 行hành 佩bội 輩bối 。 募mộ 眾chúng 而nhi 重trọng/trùng 新tân 之chi 。 余dư 為vi 清thanh 其kỳ 眉mi 宇vũ 。 擴# 其kỳ 門môn 廡vũ 。 使sử 道đạo 容dung 闇ám 然nhiên 而nhi 復phục 章chương 。 慧tuệ 燈đăng 朗lãng 然nhiên 而nhi 不bất 昧muội 。 此thử 又hựu 事sự 賴lại 人nhân 為vi 。 人nhân 因nhân 事sự 重trọng/trùng 也dã 。 然nhiên 佛Phật 以dĩ 六Lục 度Độ 攝nhiếp 有hữu 情tình 。 而nhi 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 第đệ 一nhất 。 且thả 即tức 非phi 莊trang 嚴nghiêm 。 是thị 名danh 莊trang 嚴nghiêm 。 苟cẩu 事sự 相tướng 與dữ 法pháp 性tánh 融dung 通thông 。 則tắc 世thế 諦đế 與dữ 真Chân 如Như 交giao 徹triệt 。 斯tư 則tắc 燒thiêu 香hương 散tán 花hoa 。 皆giai 為vi 妙diệu 行hạnh 矣hĩ 。 若nhược 通thông 維duy 者giả 。 刻khắc 桷# 雕điêu 榱# 。 豈khởi 非phi 淨tịnh 土độ 之chi 資tư 乎hồ 。 昔tích 立lập 壇đàn 植thực 樹thụ 。 既ký 有hữu 待đãi 於ư 六lục 祖tổ 。 今kim 迹tích 存tồn 而nhi 事sự 修tu 。 人nhân 亡vong 而nhi 道đạo 在tại 。 豈khởi 無vô 待đãi 於ư 後hậu 人nhân 耶da 。 且thả 王vương 園viên 之chi 勝thắng 。 較giảo 之chi 祇kỳ 園viên 。 彼bỉ 往vãng 而nhi 此thử 來lai 。 又hựu 有hữu 閒gian/nhàn 矣hĩ 。 是thị 為vi 記ký 。
衡hành 州châu 府phủ 開khai 福phước 寺tự 因nhân 緣duyên 記ký
開khai 福phước 寺tự 。 居cư 府phủ 城thành 湘# 江giang 之chi 南nam 岸ngạn 里lý 許hứa 。 唐đường 大đại 歷lịch 閒gian/nhàn 。 無vô 著trước 禪thiền 師sư 開khai 山sơn 於ư 此thử 。 禪thiền 師sư 法pháp 系hệ 。 載tái 傳truyền 燈đăng 錄lục 。 初sơ 與dữ 法pháp 照chiếu 禪thiền 師sư 。 結kết 念niệm 佛Phật 社xã 於ư 湖hồ 東đông 。 後hậu 皆giai 遊du 五ngũ 臺đài 。 親thân 見kiến 文Văn 殊Thù 。 事sự 具cụ 清thanh 涼lương 傳truyền 。 師sư 與dữ 其kỳ 弟đệ 無vô 絕tuyệt 。 同đồng 建kiến 道Đạo 場Tràng 。 師sư 剏# 開khai 福phước 。 絕tuyệt 於ư 西tây 鄉hương 金kim 蘭lan 里lý 。 興hưng 大đại 悲bi 寺tự 。 實thật 一nhất 時thời 也dã 。 開khai 福phước 始thỉ 制chế 。 規quy 模mô 弘hoằng 敞sưởng 。 宋tống 湻# 熈# 閒gian/nhàn 。 丞thừa 相tương/tướng 趙triệu 忠trung 定định 公công 汝nhữ 愚ngu 。 謫# 永vĩnh 州châu 。 道đạo 經kinh 衡hành 。 病bệnh 作tác 。 為vi 守thủ 臣thần 錢tiền 鍪# 所sở 窘# 。 暴bạo 卒thốt 。 殯tấn 於ư 此thử 。 因nhân 立lập 祠từ 。 歲tuế 時thời 祀tự 之chi 。 後hậu 郡quận 守thủ 向hướng 子tử 憫mẫn 公công 。 有hữu 惠huệ 政chánh 。 歲tuế 荒hoang 全toàn 活hoạt 數sổ 萬vạn 人nhân 。 百bá 姓tánh 感cảm 之chi 。 亦diệc 立lập 祠từ 於ư 此thử 。 歷lịch 久cửu 寺tự 廢phế 。 胡hồ 元nguyên 元nguyên 年niên 。 有hữu 福phước 海hải 禪thiền 師sư 重trọng/trùng 興hưng 。 并tinh 新tân 大đại 悲bi 寺tự 。 我ngã 明minh 宣tuyên 德đức 閒gian/nhàn 。 寺tự 又hựu 廢phế 。 士sĩ 民dân 建kiến 小tiểu 菴am 於ư 荒hoang 址# 。 地địa 僅cận 一nhất 區khu 。 殘tàn 僧Tăng 數số 輩bối 。 守thủ 至chí 今kim 。 幸hạnh 不bất 沒một 於ư 民dân 閒gian/nhàn 也dã 。 隆long 慶khánh 壬nhâm 申thân 。 郡quận 善thiện 士sĩ 綦# 遐hà 等đẳng 。 重trọng/trùng 緝tập 其kỳ 菴am 。 以dĩ 僧Tăng 如như 祿lộc 守thủ 之chi 。 萬vạn 曆lịch 庚canh 戌tuất 。 孝hiếu 廉liêm 杜đỗ 君quân 友hữu 桂quế 。 居cư 與dữ 寺tự 比tỉ 隣lân 。 一nhất 夕tịch 夢mộng 老lão 人nhân 擁ủng 上thượng 馬mã 曰viết 。 予# 開khai 福phước 土thổ/độ 地địa 神thần 也dã 。 是thị 年niên 。 杜đỗ 君quân 舉cử 鄉hương 進tiến 士sĩ 。 乃nãi 以dĩ 夢mộng 語ngữ 其kỳ 親thân 。 曾tằng 儀nghi 部bộ 金kim 簡giản 公công 。 公công 曰viết 。 考khảo 郡quận 乘thừa 。 開khai 福phước 。 乃nãi 福phước 海hải 禪thiền 師sư 重trùng 建kiến 。 君quân 今kim 號hiệu 馥phức 海hải 。 豈khởi 前tiền 後hậu 身thân 耶da 。 君quân 宜nghi 新tân 此thử 。 以dĩ 志chí 不bất 昧muội 本bổn 因nhân 也dã 。 杜đỗ 君quân 欣hân 然nhiên 。 約ước 鄉hương 善thiện 士sĩ 劉lưu 子tử 濂# 綦# 遐hà 。 文văn 學học 劉lưu 鳴minh 鸞loan 等đẳng 。 併tinh 力lực 鼎đỉnh 新tân 。 郡quận 司ty 馬mã 尹# 公công 。 雅nhã 重trọng/trùng 三Tam 寶Bảo 。 力lực 為vi 之chi 主chủ 。 以dĩ 其kỳ 地địa 久cửu 廢phế 。 多đa 沒một 於ư 民dân 閒gian/nhàn 。 基cơ 址# 迫bách 狹hiệp 。 二nhị 祠từ 亦diệc 湮nhân 沒một 。 無vô 能năng 恢khôi 復phục 其kỳ 舊cựu 。 經kinh 營doanh 五ngũ 六lục 年niên 閒gian/nhàn 。 始thỉ 建kiến 佛Phật 殿điện 三tam 楹doanh 。 湖hồ 東đông 開khai 福phước 。 相tương 望vọng 咫# 尺xích 。 曾tằng 公công 重trùng 建kiến 湖hồ 東đông 。 迎nghênh 予# 主chủ 之chi 。 癸quý 丑sửu 冬đông 。 予# 自tự 粵# 中trung 至chí 。 其kỳ 營doanh 開khai 福phước 諸chư 善thiện 士sĩ 。 來lai 請thỉnh 予# 往vãng 視thị 之chi 。 愍mẫn 其kỳ 心tâm 。 而nhi 嘉gia 其kỳ 志chí 。 乃nãi 為vi 之chi 記ký 曰viết 。 自tự 古cổ 佛Phật 祖tổ 說thuyết 法Pháp 地địa 。 所sở 建kiến 道Đạo 場Tràng 。 為vi 結kết 金kim 剛cang 界giới 。 皆giai 有hữu 龍long 神thần 護hộ 法Pháp 以dĩ 守thủ 之chi 。 雖tuy 窮cùng 劫kiếp 不bất 泯mẫn 也dã 。 昔tích 世Thế 尊Tôn 與dữ 帝Đế 釋Thích 行hành 次thứ 。 指chỉ 其kỳ 地địa 曰viết 。 此thử 過quá 去khứ 七thất 佛Phật 說thuyết 法Pháp 處xứ 。 宜nghi 建kiến 梵Phạm 剎sát 。
時thời 賢hiền 於ư 長trưởng 者giả 。 即tức 插sáp 一nhất 莖hành 於ư 地địa 曰viết 。 建kiến 梵Phạm 剎sát 竟cánh 。 此thử 其kỳ 證chứng 也dã 。 震chấn 旦đán 自tự 有hữu 佛Phật 法Pháp 以dĩ 來lai 。 天thiên 下hạ 叢tùng 林lâm 。 在tại 在tại 琳# 宮cung 。 如như 星tinh 羅la 棋# 布bố 。 雖tuy 墮đọa 荒hoang 榛# 。 其kỳ 名danh 不bất 朽hủ 。 即tức 有hữu 興hưng 之chi 者giả 。 發phát 其kỳ 幽u 隱ẩn 。 如như 覩đổ 故cố 物vật 。 葢# 在tại 因nhân 果quả 不bất 可khả 泯mẫn 。 如như 許hứa 詢tuân 建kiến 浮phù 屠đồ 。 未vị 終chung 而nhi 逝thệ 。 後hậu 裴# 度độ 為vi 相tương/tướng 。 謁yết 其kỳ 寺tự 。 主chủ 者giả 一nhất 見kiến 而nhi 言ngôn 曰viết 。 許hứa 玄huyền 度độ 。 來lai 何hà 莫mạc 。 昔tích 日nhật 浮phù 屠đồ 今kim 如như 故cố 。 度độ 聞văn 語ngữ 。 遂toại 修tu 之chi 。 塔tháp 內nội 石thạch 刻khắc 。 果quả 有hữu 緋phi 衣y 宰tể 相tướng 之chi 讖sấm 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 開khai 福phước 蕪# 廢phế 千thiên 有hữu 餘dư 年niên 。 而nhi 尹# 公công 與dữ 曾tằng 杜đỗ 二nhị 公công 。 唱xướng 導đạo 興hưng 復phục 。 皆giai 於ư 佛Phật 地địa 。 有hữu 大đại 因nhân 緣duyên 。 非phi 偶ngẫu 然nhiên 者giả 。 昔tích 者giả 無vô 著trước 法pháp 照chiếu 。 發phát 迹tích 湖hồ 東đông 。 皆giai 遊du 五ngũ 臺đài 。 並tịnh 得đắc 親thân 見kiến 文Văn 殊Thù 。 予# 今kim 發phát 迹tích 五ngũ 臺đài 。 投đầu 老lão 湖hồ 東đông 。 適thích 遇ngộ 開khai 福phước 重trọng/trùng 興hưng 之chi 日nhật 。 是thị 諸chư 人nhân 者giả 。 往vãng 往vãng 來lai 來lai 。 彈đàn 指chỉ 出xuất 沒một 。 曾tằng 不bất 離ly 文Văn 殊Thù 尸Thi 利Lợi 竹trúc 林lâm 寺tự 。 金kim 剛cang 堀# 中trung 。 前tiền 三tam 三tam 後hậu 三tam 三tam 。 因nhân 緣duyên 會hội 合hợp 。 豈khởi 可khả 思tư 議nghị 哉tai 。 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 其kỳ 尸thi 祝chúc 尹# 公công 於ư 其kỳ 寺tự 。 又hựu 將tương 為vi 後hậu 之chi 玄huyền 度độ 。 徵trưng 杜đỗ 君quân 馥phức 海hải 之chi 兆triệu 。 桑tang 中trung 之chi 環hoàn 。 益ích 較giảo 然nhiên 不bất 爽sảng 矣hĩ 。 予# 故cố 概khái 記ký 其kỳ 始thỉ 末mạt 。 以dĩ 告cáo 來lai 者giả 。 諺ngạn 云vân 千thiên 年niên 田điền 地địa 。 八bát 百bách 主chủ 人nhân 。 今kim 之chi 讚tán 歎thán 隨tùy 喜hỷ 者giả 。 豈khởi 非phi 後hậu 之chi 護hộ 法Pháp 。 福phước 田điền 功công 德đức 。 固cố 有hữu 不bất 亡vong 者giả 存tồn 。 可khả 不bất 信tín 哉tai 。
遊du 芝chi 山sơn 記ký
余dư 隱ẩn 衡hành 之chi 靈linh 湖hồ 。 有hữu 談đàm 永vĩnh 州châu 芝chi 山sơn 之chi 奇kỳ 勝thắng 。 予# 心tâm 慕mộ 焉yên 。 乙ất 卯mão 秋thu 。 九cửu 月nguyệt 。 參tham 知tri 馮bằng 公công 。 從tùng 武võ 陵lăng 移di 鎮trấn 湖hồ 南nam 。 駐trú 節tiết 永vĩnh 州châu 。 招chiêu 予# 為vi 九cửu 疑nghi 之chi 遊du 。 以dĩ 是thị 月nguyệt 晦hối 至chí 。 則tắc 見kiến 永vĩnh 郡quận 山sơn 水thủy 清thanh 勝thắng 。 若nhược 仙tiên 都đô 洞đỗng 府phủ 。 未vị 可khả 以dĩ 塵trần 寰# 概khái 視thị 也dã 。 寓# 瀟tiêu 江giang 之chi 西tây 滸# 。 石thạch 上thượng 小tiểu 樓lâu 。 坐tọa 覽lãm 江giang 山sơn 之chi 勝thắng 。 如như 在tại 几kỉ 席tịch 。 冬đông 十thập 月nguyệt 九cửu 日nhật 。 孝hiếu 廉liêm 唐đường 還hoàn 和hòa 。 文văn 學học 呂lữ 旭# 谷cốc 。 邀yêu 潭đàm 州châu 周chu 伯bá 孔khổng 。 四tứ 明minh 張trương 漢hán 槎# 。 嶺lĩnh 南nam 弟đệ 子tử 釋thích 超siêu 逸dật 。 同đồng 遊du 芝chi 山sơn 。 寒hàn 雨vũ 連liên 朝triêu 。
時thời 則tắc 小tiểu 霽tễ 。 乃nãi 拽duệ 杖trượng 從tùng 西tây 江giang 之chi 岸ngạn 。 沿duyên 緣duyên 里lý 許hứa 。 就tựu 山sơn 麓lộc 逶# 迤dĩ 而nhi 上thượng 。 又hựu 里lý 許hứa 。 登đăng 小tiểu 嶺lĩnh 。 望vọng 羣quần 峰phong 崒# 嵂# 。 不bất 可khả 攀phàn 援viện 。 乃nãi 下hạ 嶺lĩnh 入nhập 谷cốc 。 二nhị 百bách 武võ 。 小tiểu 轉chuyển 而nhi 西tây 。 則tắc 奇kỳ 峰phong 獨độc 聳tủng 。 縣huyện 巖nham 秀tú 削tước 。 梵Phạm 宇vũ 飛phi 甍# 。 依y 巖nham 篏# 石thạch 。 曰viết 芝chi 山sơn 寺tự 。 乃nãi 萬vạn 曆lịch 乙ất 巳tị 。 比Bỉ 丘Khâu 明minh 爵tước 。 開khai 山sơn 剏# 建kiến 。 寺tự 前tiền 無vô 餘dư 地địa 。 為vi 龍long 首thủ 遮già 障chướng 。 不bất 可khả 縱túng/tung 觀quán 。 又hựu 轉chuyển 而nhi 西tây 。 為vi 觀quán 音âm 閣các 。 倚ỷ 高cao 巖nham 之chi 下hạ 。 則tắc 開khai 敞sưởng 昭chiêu 曠khoáng 。 眾chúng 山sơn 羅la 列liệt 。 如như 在tại 眉mi 睫tiệp 。 下hạ 則tắc 平bình 疇trù 沃ốc 壤nhưỡng 。 溪khê 流lưu 曲khúc 屈khuất 。 羊dương 腸tràng 九cửu 折chiết 。 如như 天thiên 衣y 飛phi 帶đái 。 飄phiêu 颺dương 到đáo 懷hoài 。 由do 山sơn 足túc 入nhập 江giang 。 又hựu 西tây 轉chuyển 數số 武võ 。 為vi 殿điện 一nhất 楹doanh 。 舊cựu 縣huyện 塑tố 三tam 大Đại 士Sĩ 。 為vi 闡xiển 提đề 所sở 毀hủy 。 其kỳ 地địa 最tối 為vi 幽u 勝thắng 。 後hậu 有hữu 洞đỗng 宇vũ 。 可khả 坐tọa 數số 人nhân 。 又hựu 西tây 轉chuyển 。 穿xuyên 石thạch 碴# 砑# 。 從tùng 隙khích 中trung 登đăng 陟trắc 而nhi 上thượng 。 紆hu 盤bàn 數sổ 十thập 級cấp 。 為vi 山sơn 腰yêu 。 平bình 地địa 數số 丈trượng 。 前tiền 太thái 守thủ 王vương 公công 。 建kiến 一nhất 虗hư 亭đình 。 遊du 者giả 至chí 此thử 。 可khả 坐tọa 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 焉yên 。 奇kỳ 峰phong 怪quái 石thạch 。 森sâm 列liệt 左tả 右hữu 。 千thiên 態thái 萬vạn 狀trạng 。 不bất 可khả 名danh 目mục 。 如như 纍# 纍# 太thái 湖hồ 。 堆đôi 積tích 疊điệp 甃# 。 瓊# 花hoa 玉ngọc 惢# 密mật 葉diệp 敷phu 榮vinh 。 亭đình 左tả 緣duyên 巖nham 而nhi 上thượng 。 洞đỗng 心tâm 駭hãi 目mục 。 若nhược 披phi 青thanh 蓮liên 而nhi 挹ấp 惢# 珠châu 。 不bất 能năng 細tế 數số 。 又hựu 上thượng 有hữu 兩lưỡng 石thạch 如như 手thủ 。 名danh 合hợp 掌chưởng 巖nham 。 下hạ 有hữu 洞đỗng 門môn 。 天thiên 然nhiên 透thấu 漏lậu 。 度độ 門môn 而nhi 上thượng 。 則tắc 為vi 玉ngọc 皇hoàng 殿điện 。 至chí 此thử 一nhất 覽lãm 。 則tắc 四tứ 面diện 山sơn 川xuyên 。 盡tận 在tại 眼nhãn 底để 。 城thành 郭quách 鋪phô 舒thư 。 宛uyển 若nhược 圖đồ 畫họa 。 永vĩnh 之chi 全toàn 勝thắng 。 畢tất 見kiến 無vô 遺di 矣hĩ 。 竊thiết 謂vị 柳liễu 司ty 馬mã 居cư 永vĩnh 十thập 餘dư 年niên 。 無vô 幽u 不bất 討thảo 。 而nhi 足túc 不bất 及cập 此thử 。 何hà 蔑miệt 如như 也dã 。 或hoặc 指chỉ 此thử 為vi 西tây 山sơn 。 柳liễu 文văn 有hữu 記ký 。 從tùng 染nhiễm 溪khê 而nhi 西tây 。 又hựu 曰viết 特đặc 出xuất 。 似tự 今kim 目mục 為vi 真chân 珠châu 嶺lĩnh 也dã 。 又hựu 或hoặc 指chỉ 為vi 羣quần 玉ngọc 山sơn 。 志chí 云vân 宅trạch 仙tiên 洞đỗng 。 下hạ 此thử 山sơn 無vô 仙tiên 洞đỗng 。 是thị 二nhị 皆giai 非phi 。 予# 謂vị 茲tư 山sơn 不bất 遇ngộ 柳liễu 。 不bất 幸hạnh 也dã 。 柳liễu 不bất 至chí 茲tư 山sơn 。 未vị 盡tận 窮cùng 也dã 。 或hoặc 造tạo 物vật 祕bí 護hộ 。 而nhi 有hữu 待đãi 於ư 今kim 日nhật 乎hồ 。 予# 與dữ 諸chư 子tử 相tương 和hòa 而nhi 歎thán 曰viết 。 山sơn 川xuyên 留lưu 勝thắng 蹟# 。 我ngã 輩bối 復phục 登đăng 臨lâm 。 徜# 徉dương 徐từ 行hành 。 尋tầm 柳liễu 巖nham 而nhi 歸quy 。
宜Nghi 章Chương 高Cao 雲Vân 山Sơn 藏Tạng 經Kinh 閣Các 記Ký
域vực 內nội 名danh 山sơn 。 英anh 靈linh 奇kỳ 秀tú 。 鍾chung 天thiên 地địa 之chi 精tinh 者giả 。 五ngũ 岳nhạc 居cư 尊tôn 。 支chi 分phần/phân 四tứ 出xuất 。 而nhi 曹tào 溪khê 源nguyên 根căn 於ư 南nam 岳nhạc 。 南nam 岳nhạc 曹tào 溪khê 。 相tương 望vọng 千thiên 餘dư 里lý 。 諸chư 峰phong 綿miên 亘tuyên 。 羅la 列liệt 星tinh 斗đẩu 。 自tự 六lục 祖tổ 開khai 化hóa 。 讓nhượng 師sư 分phần/phân 流lưu 。 道đạo 脈mạch 寰# 中trung 。 而nhi 韶thiều 陽dương 上thượng 下hạ 。 肉nhục 身thân 大Đại 士Sĩ 以dĩ 十thập 數số 。 迨đãi 今kim 如như 生sanh 者giả 。 詎cự 非phi 山sơn 川xuyên 之chi 蘊uẩn 奧áo 。 故cố 道đạo 脈mạch 特đặc 有hữu 託thác 焉yên 。 宜nghi 章chương 介giới 曹tào 衡hành 之chi 中trung 。 治trị 西tây 三tam 十thập 里lý 。 有hữu 山sơn 名danh 高cao 雲vân 。 祝chúc 融dung 之chi 孫tôn 也dã 。 為vi 靈linh 久cửu 矣hĩ 。 嘉gia 靖tĩnh 甲giáp 戌tuất 。 居cư 人nhân 歐âu 陽dương 氏thị 。 剏# 蘭lan 若nhã 。 迎nghênh 沙sa 金kim 海hải 公công 居cư 之chi 。 擴# 建kiến 梵Phạm 宇vũ 。 以dĩ 安an 廣quảng 眾chúng 。 通thông 邑ấp 歸quy 依y 。 為vi 福phước 田điền 資tư 。 置trí 香hương 燈đăng 糧lương 八bát 斗đẩu 未vị 幾kỷ 。 戹ách 於ư 回hồi 祿lộc 。 海hải 公công 去khứ 。 隱ẩn 於ư 閩# 之chi 支chi 提đề 山sơn 。 弟đệ 子tử 悟ngộ 丹đan 輩bối 。 一nhất 力lực 重trọng/trùng 修tu 。 壬nhâm 午ngọ 歲tuế 。 工công 落lạc 成thành 。 建kiến 塔tháp 於ư 龍long 首thủ 。 迎nghênh 海hải 公công 靈linh 骨cốt 歸quy 藏tạng 。 是thị 為vi 開khai 山sơn 祖tổ 。 弟đệ 子tử 日nhật 益ích 進tiến 。 十thập 方phương 往vãng 來lai 於ư 曹tào 衡hành 者giả 。 莫mạc 不bất 過quá 而nhi 止chỉ 焉yên 。 邑ấp 人nhân 袁viên 氏thị 文văn 憲hiến 。 施thí 田điền 三tam 十thập 畝mẫu 。 供cung 雲vân 水thủy 齋trai 粥chúc 需# 。 由do 是thị 諸chư 方phương 咸hàm 稱xưng 之chi 。 僧Tăng 既ký 集tập 。 深thâm 山sơn 窮cùng 谷cốc 之chi 氓# 。 皆giai 知tri 有hữu 佛Phật 若nhược 僧Tăng 矣hĩ 。 第đệ 僧Tăng 尚thượng 未vị 聞văn 有hữu 法pháp 也dã 。 有hữu 法pháp 孫tôn 性tánh 成thành 者giả 。 志chí 求cầu 大Đại 藏Tạng 經Kinh 於ư 金kim 陵lăng 。 苦khổ 心tâm 一nhất 十thập 二nhị 年niên 。 願nguyện 始thỉ 就tựu 。 萬vạn 歷lịch 己kỷ 酉dậu 夏hạ 六lục 月nguyệt 。 迺nãi 迎nghênh 大đại 藏tạng 歸quy 。 四tứ 眾chúng 歡hoan 睹đổ 。 若nhược 白bạch 馬mã 自tự 西tây 來lai 也dã 。 葊# 居cư 山sơn 頂đảnh 。 林lâm 木mộc 蓊ống 鬱uất 。 雲vân 霧vụ 蒸chưng 溼thấp 。 慮lự 經kinh 藏tạng 之chi 難nạn/nan 久cửu 。 法pháp 孫tôn 真chân 桂quế 等đẳng 議nghị 。 擬nghĩ 建kiến 閣các 於ư 山sơn 之chi 麓lộc 。 曰viết 南nam 莊trang 。
時thời 大đại 尹# 鄭trịnh 公công 。 守thủ 戎nhung 童đồng 公công 。 為vi 檀đàn 越việt 倡xướng 導đạo 之chi 。 出xuất 信tín 疏sớ/sơ 以dĩ 告cáo 四tứ 方phương 。 聞văn 者giả 歡hoan 悅duyệt 。 來lai 歸quy 者giả 如như 市thị 。 工công 始thỉ 於ư 某mỗ 年niên 月nguyệt 。 落lạc 成thành 於ư 某mỗ 年niên 月nguyệt 。 將tương 啟khải 法Pháp 會hội 。 供cung 水thủy 陸lục 儀nghi 。 以dĩ 宣tuyên 利lợi 濟tế 。 居cư 然nhiên 一nhất 大Đại 道Đạo 場tràng 也dã 。 事sự 克khắc 成thành 。 公công 弟đệ 子tử 悟ngộ 紹thiệu 。 從tùng 余dư 曹tào 溪khê 。 乃nãi 乞khất 余dư 言ngôn 。 以dĩ 記ký 之chi 曰viết 。 古cổ 德đức 云vân 。 盡tận 十thập 方phương 是thị 常thường 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 徹triệt 大đại 地địa 是thị 普phổ 眼nhãn 真chân 經kinh 。 斯tư 則tắc 佛Phật 土độ 不bất 修tu 而nhi 自tự 淨tịnh 。 經Kinh 卷quyển 不bất 展triển 而nhi 自tự 明minh 。 雖tuy 然nhiên 。 良lương 由do 心tâm 淨tịnh 而nhi 土thổ/độ 現hiện 。 眼nhãn 明minh 而nhi 法pháp 彰chương 。 此thử 所sở 謂vị 人nhân 能năng 弘hoằng 道đạo 。 非phi 道đạo 弘hoằng 人nhân 也dã 。 高cao 雲vân 之chi 道Đạo 場Tràng 。 東đông 來lai 之chi 大đại 藏tạng 。 非phi 海hải 公công 之chi 成thành 始thỉ 。 諸chư 孫tôn 之chi 繼kế 業nghiệp 。 檀đàn 越việt 之chi 成thành 終chung 。 又hựu 何hà 能năng 使sử 披phi 荊kinh 棘cức 而nhi 為vi 寶bảo 樹thụ 。 變biến 沙sa 礫lịch 而nhi 成thành 梵Phạm 宮cung 哉tai 。 法Pháp 幢tràng 既ký 竪thụ 。 道đạo 運vận 弘hoằng 開khai 。 則tắc 青thanh 山sơn 白bạch 雲vân 。 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 。 猿viên 吟ngâm 鳥điểu 噪táo 。 妙diệu 偈kệ 恆hằng 宣tuyên 。 而nhi 水thủy 流lưu 風phong 動động 。 居cư 然nhiên 出xuất 廣quảng 長trường 舌thiệt 。 與dữ 此thử 境cảnh 中trung 人nhân 疇trù 唱xướng 無vô 盡tận 。 凡phàm 在tại 見kiến 聞văn 隨tùy 喜hỷ 者giả 。 如như 善thiện 財tài 之chi 入nhập 彌Di 勒Lặc 莊trang 嚴nghiêm 樓lâu 閣các 也dã 。 惟duy 此thử 功công 德đức 。 又hựu 奚hề 可khả 以dĩ 一nhất 毫hào 端đoan 頭đầu 。 而nhi 能năng 具cụ 其kỳ 涯nhai 量lượng 耶da 。 是thị 為vi 記ký 。
麗lệ 江giang 木mộc 六lục 公công 奉phụng 佛Phật 記ký
予# 將tương 逸dật 老lão 南nam 岳nhạc 。 適thích 隱ẩn 衡hành 之chi 靈linh 湖hồ 。 馮bằng 元nguyên 成thành 先tiên 生sanh 量lượng 移di 守thủ 湖hồ 南nam 。 過quá 訪phỏng 永vĩnh 州châu 。 談đàm 及cập 往vãng 遊du 滇# 南nam 諸chư 勝thắng 事sự 。 出xuất 武võ 陵lăng 稿# 。 予# 讀đọc 六lục 公công 傳truyền 。 乃nãi 知tri 金kim 馬mã 碧bích 雞kê 之chi 西tây 。 有hữu 異dị 人nhân 木mộc 六lục 公công 焉yên 。 公công 守thủ 麗lệ 江giang 。 奄yểm 有hữu 疆cương 土thổ/độ 。 六lục 傳truyền 而nhi 至chí 公công 。 稱xưng 六lục 公công 云vân 。 其kỳ 先tiên 在tại 國quốc 初sơ 。 以dĩ 忠trung 順thuận 發phát 家gia 。 武võ 功công 最tối 著trước 。 至chí 雪Tuyết 山Sơn 公công 。 遂toại 以dĩ 文văn 名danh 。 雅nhã 歌ca 聲thanh 詩thi 。 翩# 翩# 有hữu 凌lăng 雲vân 氣khí 。 楊dương 用dụng 修tu 太thái 史sử 。 大đại 為vi 稱xưng 賞thưởng 。 相tương/tướng 傳truyền 至chí 玉ngọc 龍long 松tùng 鶴hạc 。 辭từ 翰hàn 逸dật 格cách 。 而nhi 蓮liên 社xã 清thanh 修tu 。 發phát 軔# 覺giác 路lộ 。 至chí 六lục 公công 則tắc 迥huýnh 超siêu 前tiền 哲triết 。 特đặc 出xuất 風phong 塵trần 之chi 表biểu 矣hĩ 。 公công 天thiên 性tánh 澹đạm 薄bạc 。 於ư 世thế 味vị 一nhất 無vô 所sở 嗜thị 好hảo/hiếu 。 忠trung 孝hiếu 慈từ 愛ái 。 唯duy 以dĩ 濟tế 人nhân 利lợi 物vật 為vi 懷hoài 。 歸quy 心tâm 三Tam 寶Bảo 。 刻khắc 意ý 禪thiền 那na 。 愛ái 接tiếp 方phương 外ngoại 法pháp 侶lữ 。 相tương/tướng 與dữ 禮lễ 通thông 精tinh 修tu 。 頹đồi 然nhiên 如như 糞phẩn 埽# 頭đầu 陀đà 。 尤vưu 廣quảng 檀đàn 度độ 。 是thị 皆giai 富phú 貴quý 之chi 所sở 難nạn/nan 能năng 。 而nhi 公công 特đặc 為vi 家gia 常thường 行hành 履lý 。 豈khởi 非phi 多đa 生sanh 。 久cửu 植thực 善thiện 根căn 。 乘thừa 悲bi 願nguyện 力lực 。 而nhi 影ảnh 響hưởng 攝nhiếp 化hóa 應ưng 現hiện 者giả 乎hồ 。 予# 初sơ 入nhập 空không 門môn 。 不bất 知tri 佛Phật 法Pháp 之chi 廣quảng 大đại 。 將tương 謂vị 單đơn 棲tê 弔điếu 影ảnh 於ư 窮cùng 山sơn 絕tuyệt 壑hác 。 草thảo 衣y 木mộc 食thực 。 守thủ 枯khô 禪thiền 而nhi 為vi 上thượng 乘thừa 。 及cập 親thân 大đại 教giáo 日nhật 深thâm 。 讀đọc 雜tạp 華hoa 。 觀quán 普phổ 賢hiền 妙diệu 行hạnh 。 無vô 一nhất 類loại 而nhi 不bất 現hiện 身thân 。 無vô 一nhất 事sự 而nhi 非phi 佛Phật 事sự 。 以dĩ 不bất 捨xả 一nhất 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 見kiến 佛Phật 慈từ 之chi 廣quảng 大đại 。 不bất 棄khí 一nhất 塵trần 一nhất 毛mao 。 方phương 識thức 法Pháp 界Giới 之chi 甚thậm 深thâm 。 由do 是thị 凡phàm 對đối 宰tể 官quan 。 相tương/tướng 與dữ 語ngữ 者giả 。 不bất 更cánh 窮cùng 玄huyền 體thể 妙diệu 。 唯duy 以dĩ 了liễu 悟ngộ 自tự 心tâm 。 廣quảng 行hành 萬vạn 行hạnh 。 即tức 世thế 諦đế 語ngữ 言ngôn 。 資tư 生sanh 業nghiệp 等đẳng 。 皆giai 順thuận 正Chánh 法Pháp 。 所sở 謂vị 實thật 際tế 理lý 地địa 。 不bất 受thọ 一nhất 塵trần 。 今kim 事sự 門môn 頭đầu 。 不bất 捨xả 一nhất 法pháp 。 若nhược 夫phu 浮phù 慕mộ 虗hư 尚thượng 。 高cao 談đàm 脫thoát 屣tỉ 而nhi 膠giao 固cố 貪tham 癡si 。 綢trù 繆mâu 世thế 態thái 者giả 。 與dữ 夫phu 身thân 居cư 世thế 網võng 。 志chí 出xuất 塵trần 埃ai 。 冥minh 心tâm 絕tuyệt 域vực 。 若nhược 蓮liên 出xuất 淤ứ 泥nê 。 皭# 然nhiên 而nhi 不bất 滓chỉ 者giả 。 安an 可khả 同đồng 條điều 而nhi 共cộng 蔕# 耶da 。 是thị 知tri 佛Phật 性tánh 雖tuy 一nhất 。 而nhi 習tập 染nhiễm 厚hậu 薄bạc 。 有hữu 迷mê 悟ngộ 之chi 不bất 同đồng 。 故cố 論luận 種chủng 子tử 。 從tùng 貪tham 瞋sân 而nhi 發phát 者giả 。 資tư 貪tham 瞋sân 。 從tùng 般Bát 若Nhã 而nhi 發phát 者giả 。 資tư 般Bát 若Nhã 。 般Bát 若Nhã 深thâm 則tắc 貪tham 瞋sân 薄bạc 。 般Bát 若Nhã 現hiện 。 則tắc 貪tham 瞋sân 消tiêu 。 如như 神thần 奇kỳ 化hóa 臭xú 腐hủ 。 臭xú 腐hủ 化hóa 神thần 奇kỳ 。 體thể 一nhất 而nhi 用dụng 異dị 。 聖thánh 凡phàm 由do 是thị 而nhi 分phần/phân 焉yên 。 了liễu 心tâm 廣quảng 大đại 。 則tắc 形hình 骸hài 不bất 能năng 拘câu 。 觀quán 法Pháp 界Giới 空không 。 則tắc 萬vạn 有hữu 不bất 能năng 礙ngại 。 所sở 以dĩ 達đạt 人nhân 無vô 累lũy/lụy/luy 於ư 情tình 者giả 。 以dĩ 其kỳ 智trí 勝thắng 而nhi 習tập 薄bạc 也dã 。 故cố 古cổ 之chi 悟ngộ 心tâm 之chi 士sĩ 。 攬lãm 長trường/trưởng 河hà 為vi 酥tô 酪lạc 。 變biến 大đại 地địa 作tác 黃hoàng 金kim 。 豈khởi 有hữu 他tha 術thuật 哉tai 。 唯duy 得đắc 自tự 心tâm 之chi 妙diệu 。 滿mãn 法Pháp 界Giới 之chi 量lượng 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 故cố 也dã 。 公công 刻khắc 華hoa 嚴nghiêm 大đại 疏sớ/sơ 於ư 雞kê 足túc 。 其kỳ 有hữu 得đắc 於ư 此thử 。 惟duy 是thị 道đạo 路lộ 閒gian/nhàn 關quan 。 無vô 大đại 手thủ 宗tông 匠tượng 。 開khai 公công 頂đảnh 門môn 眼nhãn 。 故cố 公công 志chí 慕mộ 方phương 外ngoại 。 欲dục 事sự 遠viễn 遊du 。 參tham 訪phỏng 知tri 識thức 。 以dĩ 世thế 法pháp 纏triền 牽khiên 。 而nhi 不bất 可khả 得đắc 。 愚ngu 意ý 則tắc 不bất 然nhiên 。 即tức 公công 能năng 靜tĩnh 坐tọa 觀quán 心tâm 。 六lục 根căn 消tiêu 復phục 。 則tắc 虗hư 空không 殞vẫn 亡vong 。 洞đỗng 觀quán 法Pháp 界Giới 。 則tắc 山sơn 河hà 不bất 隔cách 。 將tương 視thị 華hoa 藏tạng 於ư 毫hào 端đoan 。 攝nhiếp 淨tịnh 土độ 於ư 塵trần 芥giới 。 不bất 動động 步bộ 而nhi 。 遊du 履lý 十thập 方phương 。 不bất 起khởi 坐tọa 而nhi 。 承thừa 事sự 諸chư 佛Phật 。 此thử 自tự 性tánh 天thiên 然nhiên 。 本bổn 元nguyên 具cụ 足túc 。 曾tằng 不bất 假giả 於ư 外ngoại 也dã 。 且thả 公công 有hữu 土thổ/độ 者giả 也dã 。 以dĩ 山sơn 川xuyên 之chi 廣quảng 。 人nhân 民dân 之chi 眾chúng 。 即tức 推thôi 其kỳ 佛Phật 心tâm 。 而nhi 教giáo 化hóa 之chi 。 語ngữ 曰viết 。 一nhất 家gia 仁nhân 。 一nhất 國quốc 興hưng 仁nhân 。 公công 以dĩ 精tinh 誠thành 格cách 物vật 。 以dĩ 佛Phật 事sự 化hóa 民dân 。 使sử 家gia 喻dụ 而nhi 戶hộ 曉hiểu 。 人nhân 各các 知tri 有hữu 佛Phật 。 心tâm 各các 知tri 有hữu 慈từ 。 不bất 令linh 而nhi 民dân 從tùng 。 不bất 威uy 而nhi 民dân 服phục 。 熙hi 熙hi 皐# 皐# 。 含hàm 哺bộ 鼓cổ 腹phúc 。 窮cùng 荒hoang 邊biên 徼# 。 洋dương 洋dương 佛Phật 國quốc 之chi 風phong 。 公công 如như 坐tọa 蓮liên 花hoa 。 而nhi 端đoan 居cư 極cực 樂lạc 。 即tức 太thái 古cổ 之chi 治trị 。 在tại 掌chưởng 股cổ 閒gian/nhàn 。 又hựu 何hà 勞lao 跋bạt 涉thiệp 山sơn 川xuyên 。 視thị 浮phù 光quang 泡bào 影ảnh 。 而nhi 為vi 究cứu 竟cánh 。 佛Phật 事sự 者giả 乎hồ 。 予# 因nhân 先tiên 生sanh 。 而nhi 知tri 公công 居cư 遐hà 陬tưu 八bát 難nạn 之chi 地địa 。 定định 為vi 悲bi 願nguyện 之chi 應ưng 身thân 。 第đệ 恨hận 老lão 矣hĩ 。 不bất 能năng 持trì 一nhất 鉢bát 以dĩ 南nam 詢tuân 。 望vọng 毗tỳ 耶da 之chi 室thất 。 如như 眉mi 睫tiệp 閒gian/nhàn 。 願nguyện 與dữ 公công 結kết 異dị 世thế 緣duyên 。 當đương 龍Long 華Hoa 三tam 會hội 中trung 。 予# 定định 知tri 公công 為vi 釋Thích 迦Ca 末Mạt 法Pháp 中trung 之chi 宰tể 官quan 佛Phật 子tử 也dã 。 公công 其kỳ 無vô 意ý 乎hồ 。
法pháp 相tướng 寺tự 長trường/trưởng 耳nhĩ 定định 光quang 佛Phật 緣duyên 起khởi 記ký
杭# 之chi 山sơn 水thủy 甲giáp 天thiên 下hạ 。 古cổ 聖thánh 示thị 迹tích 。 剎sát 竿can/cán 相tương 望vọng 者giả 如như 林lâm 。 亦diệc 域vực 內nội 無vô 兩lưỡng 。 法pháp 相tướng 寺tự 。 居cư 南nam 高cao 峰phong 下hạ 。 幽u 深thâm 杳# 眇miễu 。 林lâm 木mộc 蓊ống 鬱uất 。 泉tuyền 石thạch 清thanh 奇kỳ 。 葢# 昔tích 人nhân 迹tích 罕# 至chí 。 五ngũ 代đại 有hữu 異dị 僧Tăng 棲tê 遁độn 於ư 此thử 。 後hậu 遂toại 為vi 道Đạo 場Tràng 。 師sư 名danh 性tánh 真chân 。 閩# 泉tuyền 州châu 陳trần 氏thị 子tử 。 母mẫu 夢mộng 吞thôn 日nhật 而nhi 孕dựng 。 師sư 生sanh 異dị 狀trạng 。 兩lưỡng 耳nhĩ 垂thùy 肩kiên 。 下hạ 可khả 結kết 頤di 。 人nhân 皆giai 怪quái 之chi 。 七thất 歲tuế 不bất 語ngữ 。 或hoặc 指chỉ 曰viết 。 此thử 兒nhi 啞á 耶da 。 師sư 即tức 開khai 口khẩu 曰viết 。 不bất 遇ngộ 作tác 家gia 。 徒đồ 撞chàng 破phá 額ngạch 顱# 耳nhĩ 。 長trường/trưởng 出xuất 家gia 。 參tham 雪tuyết 峰phong 存tồn 禪thiền 師sư 發phát 悟ngộ 。 遂toại 行hành 脚cước 至chí 四tứ 明minh 。 隱ẩn 於ư 山sơn 中trung 。 為vi 鬼quỷ 神thần 說thuyết 法Pháp 。 諸chư 天thiên 散tán 花hoa 。 猿viên 鳥điểu 獻hiến 果quả 。 既ký 而nhi 出xuất 山sơn 。 至chí 錢tiền 塘đường 。 隱ẩn 於ư 南nam 高cao 峰phong 頴dĩnh 秀tú 塢ổ 。 初sơ 無vô 水thủy 。 師sư 至chí 卓trác 錫tích 。 有hữu 泉tuyền 迸bính 流lưu 。
時thời 乞khất 食thực 於ư 市thị 。 人nhân 皆giai 異dị 之chi 。 小tiểu 兒nhi 叢tùng 逐trục 。 見kiến 師sư 耳nhĩ 長trường/trưởng 。 左tả 右hữu 扯xả 之chi 。 師sư 隨tùy 轉chuyển 。 但đãn 頹đồi 然nhiên 嘻# 笑tiếu 而nhi 已dĩ 。 人nhân 問vấn 作tác 何hà 事sự 為vi 好hảo/hiếu 。 師sư 曰viết 。 作tác 福phước 可khả 遮già 百bách 醜xú 。 乾can/kiền/càn 祐hựu 三tam 年niên 。 吳ngô 越việt 忠trung 懿# 王vương 。 誕đản 日nhật 飯phạn 僧Tăng 永vĩnh 明minh 寺tự 。
時thời 智trí 覺giác 壽thọ 禪thiền 師sư 。 正chánh 開khai 大đại 法pháp 。 師sư 赴phó 會hội 。 徧biến 身thân 疥giới 癩lại 。 徑kính 坐tọa 上thượng 座tòa 。 眾chúng 皆giai 惡ác 之chi 。 王vương 見kiến 之chi 。 大đại 不bất 敬kính 。 遣khiển 之chi 。 即tức 歸quy 山sơn 中trung 。 晏# 坐tọa 一nhất 室thất 。 齋trai 罷bãi 。 王vương 問vấn 壽thọ 曰viết 。 今kim 日nhật 齋trai 僧Tăng 。 有hữu 聖thánh 僧Tăng 降giáng/hàng 否phủ/bĩ 。 壽thọ 曰viết 。 長trường/trưởng 耳nhĩ 和hòa 尚thượng 。 乃nãi 定định 光quang 古cổ 佛Phật 應ưng 身thân 也dã 。 王vương 悔hối 。 趨xu 駕giá 往vãng 禮lễ 曰viết 。 弟đệ 子tử 肉nhục 眼nhãn 凡phàm 夫phu 。 不bất 識thức 古cổ 佛Phật 。 願nguyện 求cầu 懺sám 悔hối 。 師sư 曰viết 。 彌di 陀đà 饒nhiêu 舌thiệt 。 言ngôn 訖ngật 坐tọa 逝thệ 。 王vương 回hồi 禮lễ 壽thọ 。 壽thọ 遂toại 化hóa 。 王vương 因nhân 是thị 建kiến 寺tự 。 留lưu 師sư 肉nhục 身thân 。 至chí 今kim 存tồn 焉yên 。 王vương 有hữu 感cảm 。 以dĩ 二nhị 師sư 事sự 。 併tinh 奏tấu 聞văn 請thỉnh 諡thụy 。 賜tứ 永vĩnh 明minh 宗tông 照chiếu 大đại 師sư 。 師sư 曰viết 宗tông 慧tuệ 大đại 師sư 。 嗚ô 呼hô 。 佛Phật 說thuyết 法pháp 時thời 。 往vãng 往vãng 以dĩ 後hậu 五ngũ 百bách 年niên 。 像tượng 法pháp 已dĩ 壞hoại 。 眾chúng 生sanh 濁trược 惡ác 。 最tối 難nạn/nan 教giáo 化hóa 。 且thả 曰viết 。 我ngã 遣khiển 變biến 化hóa 人nhân 。 處xứ 處xứ 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 開khai 示thị 。 演diễn 說thuyết 此thử 法Pháp 。 而nhi 度độ 脫thoát 之chi 。 是thị 知tri 逆nghịch 行hành 順thuận 行hành 。 皆giai 大đại 權quyền 示thị 現hiện 。 方phương 便tiện 利lợi 物vật 。 或hoặc 語ngữ 或hoặc 默mặc 。 無vô 非phi 演diễn 說thuyết 。 最tối 上thượng 之chi 法Pháp 。 觀quán 二nhị 師sư 同đồng 時thời 出xuất 現hiện 。 葢# 可khả 知tri 矣hĩ 。 永vĩnh 明minh 悲bi 末Mạt 法Pháp 性tánh 相tướng 難nạn/nan 明minh 。 故cố 設thiết 宗tông 鏡kính 。 揭yết 一nhất 心tâm 之chi 旨chỉ 。 使sử 見kiến 聞văn 者giả 。 靡mĩ 不bất 躍dược 然nhiên 而nhi 入nhập 。 其kỳ 長trường/trưởng 耳nhĩ 者giả 。 以dĩ 異dị 狀trạng 利lợi 生sanh 。 始thỉ 終chung 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 。 惟duy 以dĩ 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 攝nhiếp 化hóa 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。 愛ái 為vi 根căn 本bổn 。 而nhi 以dĩ 男nam 女nữ 為vi 愛ái 根căn 。 欲dục 以dĩ 愛ái 治trị 愛ái 。 故cố 令linh 無vô 子tử 眾chúng 生sanh 。 求cầu 者giả 必tất 應ưng 。 至chí 今kim 世thế 之chi 乏phạp 嗣tự 者giả 。 無vô 不bất 求cầu 之chi 。 求cầu 而nhi 必tất 應ưng 。 捷tiệp 如như 影ảnh 響hưởng 。 此thử 不bất 說thuyết 之chi 說thuyết 。 其kỳ 說thuyết 熾sí 然nhiên 。 而nhi 道Đạo 場Tràng 晏# 然nhiên 。 香hương 火hỏa 緜# 遠viễn 。 則tắc 窮cùng 眾chúng 生sanh 界giới 。 愛ái 根căn 未vị 盡tận 。 而nhi 法Pháp 音âm 常thường 然nhiên 。 豈khởi 不bất 信tín 哉tai 。 是thị 為vi 記ký 。
嘉gia 禾hòa 金kim 明minh 寺tự 大đại 定định 堂đường 記ký
金kim 明minh 為vi 嘉gia 禾hòa 名danh 剎sát 。 其kỳ 後hậu 為vi 范phạm 蠡lễ 湖hồ 。 今kim 為vi 郡quận 城thành 。 滄thương 海hải 桑tang 田điền 也dã 。 寺tự 始thỉ 於ư 宋tống 乾can/kiền/càn 道đạo 間gian 。 靜tĩnh 慧tuệ 禪thiền 師sư 開khai 山sơn 。 興hưng 廢phế 不bất 一nhất 。 而nhi 伽già 藍lam 之chi 地địa 。 鬼quỷ 神thần 護hộ 之chi 。 然nhiên 竟cánh 未vị 為vi 草thảo 莾mãng 也dã 。 向hướng 殿điện 宇vũ 雖tuy 傾khuynh 。 而nhi 僧Tăng 不bất 乏phạp 祀tự 。 頃khoảnh 於ư 庚canh 子tử 歲tuế 。 秋thu 潭đàm 舷# 公công 。 始thỉ 重trọng/trùng 新tân 佛Phật 閣các 。 未vị 就tựu 而nhi 化hóa 。 禪thiền 人nhân 道đạo 顯hiển 。 以dĩ 受thọ 業nghiệp 願nguyện 繼kế 其kỳ 功công 。 閣các 竟cánh 成thành 。 而nhi 佛Phật 殿điện 觀quán 音âm 大Đại 士Sĩ 閣các 。 及cập 天thiên 王vương 殿điện 併tinh 一nhất 新tân 。 請thỉnh 耶da 溪khê 法Pháp 師sư 。 講giảng 楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 。 遂toại 成thành 叢tùng 林lâm 。 其kỳ 寺tự 右hữu 。 有hữu 地địa 十thập 畝mẫu 許hứa 。 舊cựu 為vi 禪thiền 堂đường 址# 。 向hướng 為vi 有hữu 力lực 者giả 所sở 據cứ 。 居cư 士sĩ 包bao 心tâm 弦huyền 。 沈trầm 汝nhữ 納nạp 。 王vương 季quý 常thường 。 沈trầm 爾nhĩ 侯hầu 。 仲trọng 貞trinh 諸chư 君quân 。 捐quyên 資tư 贖thục 之chi 。 嗣tự 請thỉnh 玄huyền 津tân 法Pháp 師sư 。 講giảng 法Pháp 華hoa 圓viên 覺giác 金kim 剛cang 諸chư 經kinh 。 歸quy 信tín 者giả 益ích 眾chúng 。 復phục 搆câu 禪thiền 堂đường 齋trai 寮liêu 厨trù 庫khố 。 先tiên 所sở 闕khuyết 略lược 者giả 。 一nhất 時thời 完hoàn 足túc 。 為vi 道Đạo 場Tràng 之chi 偉# 觀quán 。 予# 來lai 雙song 徑kính 雲vân 棲tê 。 弔điếu 二nhị 大đại 老lão 。 先tiên 過quá 吳ngô 門môn 。 會hội 耶da 溪khê 法Pháp 師sư 。 見kiến 其kỳ 道đạo 貌mạo 蒼thương 然nhiên 。 喜hỷ 法Pháp 門môn 。 東đông 南nam 有hữu 師sư 表biểu 焉yên 。 予# 往vãng 居cư 南nam 岳nhạc 。 著trước 楞lăng 嚴nghiêm 通thông 議nghị 成thành 。 刻khắc 之chi 姑cô 蘇tô 。 法Pháp 師sư 適thích 應ưng 講giảng 期kỳ 。 見kiến 而nhi 歎thán 曰viết 。 此thử 揭yết 義nghĩa 學học 之chi 重trùng 雲vân 也dã 。 願nguyện 請thỉnh 卒thốt 業nghiệp 。 以dĩ 廣quảng 法Pháp 施thí 。 罷bãi 講giảng 歸quy 。 過quá 金kim 明minh 。 顯hiển 公công 向hướng 依y 法pháp 席tịch 。 執chấp 弟đệ 子tử 役dịch 。 法Pháp 師sư 遂toại 願nguyện 於ư 此thử 弘hoằng 演diễn 之chi 。 及cập 還hoàn 山sơn 旬tuần 日nhật 。 遂toại 物vật 化hóa 。 嗚ô 呼hô 。 死tử 生sanh 夢mộng 幻huyễn 。 豈khởi 必tất 於ư 人nhân 乎hồ 。 觀quán 齎tê 志chí 而nhi 往vãng 。 則tắc 有hữu 不bất 往vãng 者giả 存tồn 焉yên 。 玄huyền 津tân 法Pháp 師sư 。 耶da 公công 之chi 適thích 嗣tự 。 實thật 繼kế 志chí 而nhi 述thuật 事sự 者giả 。 予# 寓# 淨tịnh 慈từ 。 玄huyền 為vi 旦đán 過quá 主chủ 。 及cập 予# 還hoàn 匡khuông 山sơn 。 玄huyền 送tống 至chí 金kim 明minh 。 予# 見kiến 其kỳ 寺tự 。 感cảm 其kỳ 事sự 。 遂toại 命mạng 顯hiển 請thỉnh 玄huyền 以dĩ 滿mãn 前tiền 志chí 。 予# 因nhân 題đề 其kỳ 堂đường 曰viết 。 大đại 定định 。 葢# 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 之chi 名danh 也dã 。 此thử 云vân 堅kiên 固cố 不bất 壞hoại 。 然nhiên 佛Phật 始thỉ 坐tọa 菩Bồ 提Đề 場Tràng 。 其kỳ 地địa 堅kiên 固cố 。 金kim 剛cang 所sở 成thành 。 故cố 名danh 阿a 練luyện 若nhã 。 正chánh 修tu 行hành 處xứ 。 以dĩ 此thử 地địa 經kinh 五ngũ 百bách 年niên 。 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 已dĩ 經kinh 劫kiếp 矣hĩ 。 而nhi 畢tất 竟cánh 為vi 道Đạo 場Tràng 。 至chí 其kỳ 興hưng 也dã 。 以dĩ 楞lăng 嚴nghiêm 為vi 始thỉ 。 今kim 已dĩ 成thành 。 以dĩ 楞lăng 嚴nghiêm 為vi 終chung 。 然nhiên 楞lăng 嚴nghiêm 修tu 證chứng 。 以dĩ 金kim 剛cang 心tâm 。 地địa 為vi 本bổn 始thỉ 。 至chí 其kỳ 所sở 證chứng 者giả 。 證chứng 此thử 而nhi 已dĩ 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 若nhược 心tâm 若nhược 境cảnh 。 等đẳng 為vi 金kim 剛cang 。 常thường 住trụ 不bất 壞hoại 。 故cố 予# 名danh 其kỳ 堂đường 曰viết 大đại 定định 。 信tín 矣hĩ 。 其kỳ 居cư 是thị 堂đường 者giả 。 以dĩ 此thử 心tâm 而nhi 住trụ 。 其kỳ 說thuyết 法Pháp 者giả 。 以dĩ 此thử 心tâm 而nhi 說thuyết 。 其kỳ 聽thính 法Pháp 者giả 。 以dĩ 此thử 心tâm 而nhi 聽thính 。 即tức 鐘chung 鼓cổ 交giao 參tham 。 梵Phạm 唄bối 相tương 和hòa 。 以dĩ 及cập 市thị 井tỉnh 羣quần 聲thanh 。 男nam 女nữ 戲hí 笑tiếu 。 皆giai 入nhập 大đại 定định 之chi 門môn 。 又hựu 豈khởi 有hữu 靜tĩnh 亂loạn 之chi 分phần 。 山sơn 林lâm 城thành 市thị 之chi 別biệt 乎hồ 。 諸chư 子tử 相tương/tướng 送tống 至chí 麟lân 溪khê 。 赴phó 沈trầm 爾nhĩ 侯hầu 居cư 士sĩ 齋trai 。 葢# 亦diệc 成thành 始thỉ 成thành 終chung 之chi 緣duyên 會hội 也dã 。 故cố 為vi 之chi 記ký 如như 此thử 。
憨# 山sơn 老lão 人nhân 夢mộng 遊du 集tập 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 四tứ