Năm Hợi, kể truyện cổ Phật giáo
    HÒA THƯỢNG HEO

    Ngày xưa ở một ngôi chùa
    Trụ trì là một thiền sư lâu đời
    Thầy tu từ thuở thiếu thời
    Cùng ngày với chú heo nuôi trong chùa
    Mọi người tuổi đạo đều thua
    Cho nên thầy cứ gọi đùa heo ta
    Là “Heo Hòa Thượng” chùa nhà,
    Heo ăn, heo ngủ thật là nhàn thay
    Rồi heo bài tiết hàng ngày
    Dùng làm phân bón vườn cây cho người.
    Heo ăn mập mạp thảnh thơi
    Không ngồi dậy nổi, nằm nơi góc chuồng
    Nhưng khi nghe vọng tiếng chuông
    Dù cho mệt mỏi, đêm trường, canh khuya
    “Heo Hòa Thượng” góc chuồng kia
    Đầu luôn ngóc dậy hướng về chùa trên
    Thiền sư hoan hỉ vô biên
    Chỉ heo thầy dạy: “Chớ nên coi thường
    Muôn loài Phật tánh rõ ràng
    Súc sanh nào có khác chăng con người!”.
    *
    Một hôm có khách tới chơi
    Nhờ thầy chút việc nên mời đi xa
    Thầy dặn tăng chúng chùa nhà
    Nếu “Heo Hòa Thượng” ông mà tịch đi
    Thân ông từng miếng cắt chia
    Biếu cho lối xóm cận kề gần đây!”
    Dặn xong thầy vội đi ngay,
    Cả chùa ngẫm nghĩ: “Lời thầy lạ thay!”
    Nào ngờ mới có một ngày
    Là “Heo Hòa Thượng” lăn quay lìa trần
    Cả chùa hết sức phân vân
    Nếu theo thầy dặn chia phần thịt ra
    Sợ đời dị nghị gần xa
    Tu hành giới luật chùa nhà chẳng theo,
    Sau khi bàn luận đủ điều
    Bèn đem chôn cất chú heo sau vườn
    Thầy về sẽ sám hối luôn
    Không làm đúng lệnh, chẳng tuân theo lời.
    Khi thiền sư về tới nơi
    Thầy nghe rõ chuyện, thở dài kể ra
    Rằng “Heo Hòa Thượng” chùa ta:
    “Chỉ còn một kiếp cuối là xong xuôi
    Qua cầu, giải thoát luân hồi
    Tuy nhiên định nghiệp sẵn rồi tránh sao
    Kiếp này phải bị loạn đao
    Phân thây nhiều mảnh dễ nào thoát qua,
    Cho nên muốn giúp ông ta
    Sau khi ông chết cắt ra chia phần
    Phát cho dân chúng ở gần
    Đừng đem chôn dưới mộ phần làm chi
    Bây giờ việc đã lỡ đi
    Chắc ‘Heo Hòa Thượng’ lại về đầu thai
    Trả xong định nghiệp của người
    Để rồi mới thoát luân hồi khổ đau!”.
    Mọi người nghe kể buồn rầu
    Trong lòng hối hận! Ngờ đâu sự tình!
    Thiền sư an ủi: “Duyên lành
    Thời gian thấm thoắt trôi nhanh trong đời
    Các con rồi gặp lại người”
    Cả chùa nghe nói ngậm ngùi, xót xa.
    *
    Tháng ngày lần lượt trôi qua
    Hai mươi năm thoảng như là mơ thôi
    Thiền sư giờ đã qua đời
    Trụ trì chùa cũ có người lên thay.
    Thế rồi bỗng tới một ngày
    Có tin quan huyện vùng này lại thăm.
    Huyện quan tuổi trẻ, tài năng
    Vừa về nhậm chức một năm chưa tròn,
    Quan vào lễ Phật chùa trong
    Thắp nhang đảnh lễ một lòng thành tâm
    Rồi ra dạo khắp xa gần
    Luyến lưu như thể cố nhân chùa nhà.
    Những khi rảnh việc quan nha
    Là quan huyện lại ghé qua thăm chùa
    Tới lui thân mật chuyện trò
    Dần dà duyên Đạo khiến cho đậm đà.
    Thời gian thấm thoắt trôi xa
    Một ngày tin dữ loan ra thình lình
    Rằng quan bị triệu về kinh
    Tội danh phản nghịch, triều đình chẳng nương
    Đem ra xử tại pháp trường
    Phân thây nhiều mảnh làm gương cho đời.
    Cả chùa sửng sốt rụng rời
    Ngậm ngùi thương xót tiếc người đạo tâm.
    Trụ trì buồn bã vô ngần
    Vì cùng quan huyện kết thân lâu ngày.
    Xưa kia ở tại chùa này
    Nuôi “Heo Hòa Thượng” cũng tay trụ trì
    Chăm nom săn sóc mọi bề
    Lo cho heo sống tới khi qua đời.
    *
    Thế rồi một buổi đẹp trời
    Trụ trì ngồi ở một nơi tọa thiền
    Chợt nghe vẳng tiếng dịu hiền
    Dường như quan huyện hiện bên cạnh ngài
    Mỉm cười hòa nhã khoan thai
    Âm thanh như gió thoảng ngoài bến mơ:
    “Tôi ‘Heo Hòa Thượng’ ngày xưa
    Tâm thành ghé đến tạ từ chùa đây
    Từ nay xin vĩnh biệt thầy
    Tạ ơn tri ngộ lòng này riêng mang!”
    Trụ trì dụi mắt bàng hoàng
    Một trời quá khứ thênh thang hiện về
    Nhớ ra mọi chuyện xưa kia.

    Tâm Minh Ngô Tằng Giao
    (Thi hóa phỏng theo Truyện Cổ Phật Giáo)