Chú Đại Thừa Nhập Lăng Già Kinh – Quyển 7

Chuẩn
Leave a comment

注Chú 大Đại 乘Thừa 入Nhập 楞Lăng 伽Già 經Kinh
Quyển 7
宋Tống 寶Bảo 臣Thần 述Thuật

注Chú 大Đại 乘Thừa 入Nhập 楞Lăng 伽Già 經Kinh 卷quyển 第đệ 七thất

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 愚ngu 癡si 凡phàm 夫phu 。至chí 清thanh 淨tịnh 真chân 實thật 。離ly 四tứ 句cú 法pháp 。因nhân 上thượng 偈kệ 言ngôn 彼bỉ 無vô 智trí 非phi 智trí 。是thị 名danh 妄vọng 見kiến 者giả 。欲dục 明minh 愚ngu 夫phu 不bất 知tri 如Như 來Lai 。如như 實thật 宗tông 趣thú 法pháp 。及cập 言ngôn 說thuyết 法Pháp 。故cố 為vi 無vô 始thỉ 虛hư 偽ngụy 惡ác 邪tà 妄vọng 想tưởng 之chi 所sở 幻huyễn 惑hoặc 。故cố 不bất 能năng 覺giác 知tri 。自tự 心tâm 妄vọng 想tưởng 。明minh 菩Bồ 薩Tát 知tri 此thử 二nhị 種chủng 法pháp 故cố 。能năng 了liễu 自tự 心tâm 妄vọng 想tưởng 。是thị 故cố 次thứ 明minh 如như 實thật 宗tông 趣thú 法pháp 及cập 言ngôn 說thuyết 法Pháp 。

大đại 慧tuệ 白bạch 言ngôn 如như 是thị 如như 是thị 。至chí 為vi 說thuyết 種chủng 種chủng 。諸chư 方phương 便tiện 教giáo 。三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 。一nhất 切thiết 修Tu 多Đa 羅La 。是thị 如Như 來Lai 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 差sai 別biệt 。以dĩ 方phương 便tiện 故cố 。作tác 種chủng 種chủng 異dị 說thuyết 。言ngôn 殊thù 契khế 一nhất 。詮thuyên 旨chỉ 兩lưỡng 亡vong 。可khả 謂vị 言ngôn 說thuyết 法Pháp 通thông 也dã 。

如như 實thật 法pháp 者giả 謂vị 修tu 行hành 者giả (# 至chí 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。當đương 善thiện 修tu 學học 。言ngôn 如như 實thật 宗tông 通thông 法pháp 者giả 。是thị 諸chư 修tu 行hành 者giả 。於ư 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 無vô 妄vọng 分phân 別biệt 。不bất 墮đọa 四tứ 句cú 。超siêu 越việt 心tâm 識thức 。自tự 覺giác 聖thánh 智trí 所sở 證chứng 境cảnh 界giới 離ly 妄vọng 因nhân 緣duyên 。及cập 能năng 所sở 取thủ 相tương 應ứng 見kiến 相tương/tướng 。外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 智trí 不bất 能năng 測trắc 。是thị 故cố 名danh 為vi 。如như 實thật 宗tông 通thông 法pháp 。故cố 結kết 勸khuyến 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。於ư 此thử 二nhị 法pháp 應ưng 勤cần 修tu 學học 也dã 。問vấn 言ngôn 說thuyết 宗tông 趣thú 二nhị 義nghĩa 前tiền 文văn 已dĩ 明minh 。今kim 此thử 再tái 說thuyết 豈khởi 非phi 重trọng/trùng 繁phồn 乎hồ 。答đáp 前tiền 約ước 三tam 乘thừa 。此thử 約ước 一Nhất 乘Thừa 。又hựu 前tiền 即tức 先tiên 宗tông 後hậu 說thuyết 。此thử 則tắc 先tiên 說thuyết 後hậu 宗tông 。機cơ 感cảm 有hữu 殊thù 。故cố 非phi 重trọng/trùng 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。復phục 說thuyết 頌tụng 言ngôn 我ngã 說thuyết 二nhị 種chủng 法pháp 言ngôn 教giáo 及cập 如như 實thật 教giáo 法pháp 示thị 凡phàm 夫phu 實thật 為vi 修tu 行hành 者giả 。教giáo 法pháp 示thị 凡phàm 夫phu 。一nhất 作tác 說thuyết 者giả 授thọ 童đồng 蒙mông 。言ngôn 凡phàm 愚ngu 無vô 知tri 亦diệc 如như 童đồng 蒙mông 也dã 。如như 實thật 宗tông 通thông 不bất 是thị 言ngôn 說thuyết 。故cố 為vi 行hành 者giả 。

盧Lô 迦Ca 耶Da 陀Đà 品Phẩm 第đệ 五ngũ

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。至chí 世Thế 尊Tôn 何hà 故cố 。作tác 如như 是thị 說thuyết 。大đại 慧tuệ 因nhân 上thượng 佛Phật 言ngôn 三tam 世thế 如Như 來Lai 。有hữu 二nhị 種chủng 法pháp 。謂vị 言ngôn 說thuyết 法Pháp 及cập 如như 實thật 法pháp 。即tức 是thị 有hữu 言ngôn 說thuyết 。故cố 舉cử 佛Phật 昔tích 說thuyết 盧lô 迦ca 耶da 陀đà 咒chú 術thuật 詞từ 論luận 。不bất 應ưng 親thân 近cận 。請thỉnh 問vấn 如Như 來Lai 。此thử 教giáo 既ký 有hữu 言ngôn 說thuyết 。彼bỉ 教giáo 何hà 故cố 作tác 如như 是thị 說thuyết 也dã 。盧lô 迦ca 耶da 陀đà 未vị 尋tầm 正chánh 譯dịch 。即tức 外ngoại 道đạo 論luận 師sư 也dã 。

佛Phật 言ngôn 大đại 慧tuệ 盧lô 迦ca 耶da 陀đà (# 至chí )# 輪luân 迴hồi 諸chư 趣thú 永vĩnh 不bất 出xuất 離ly 。謂vị 外ngoại 道đạo 所sở 有hữu 言ngôn 說thuyết 法pháp 。但đãn 飾sức 文văn 句cú 誑cuống 惑hoặc 世thế 間gian 。不bất 如như 義nghĩa 。不bất 稱xưng 理lý 。不bất 能năng 證chứng 入nhập 如như 實thật 法pháp 。自tự 壞hoại 壞hoại 他tha 。永vĩnh 不bất 解giải 脫thoát 。

何hà 以dĩ 故cố 不bất 了liễu 。諸chư 法pháp 唯duy 心tâm 所sở 見kiến (# 至chí 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。憂ưu 悲bi 等đẳng 患hoạn 。何hà 以dĩ 故cố 者giả 佛Phật 自tự 徵trưng 也dã 。不bất 了liễu 下hạ 釋thích 。是thị 故cố 下hạ 結kết 。如như 文văn 可khả 知tri 。

大đại 慧tuệ 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。廣quảng 解giải 眾chúng 論luận (# 至chí )# 以dĩ 彼bỉ 能năng 作tác 生sanh 苦khổ 因nhân 故cố 。言ngôn 帝Đế 釋Thích 福phước 智trí 俱câu 勝thắng 。猶do 被bị 世thế 論luận 弟đệ 子tử 現hiện 畜súc 生sanh 形hình 。以dĩ 文văn 詞từ 惑hoặc 亂loạn 。而nhi 況huống 於ư 人nhân 。是thị 故cố 不bất 應ưng 親thân 近cận 者giả 。以dĩ 彼bỉ 世thế 論luận 能năng 為vị 生sanh 死tử 苦khổ 因nhân 故cố 。

大đại 慧tuệ 世thế 論luận 唯duy 說thuyết 身thân 覺giác 境cảnh 界giới (# 至chí 亦diệc 不bất 自tự 知tri 。是thị 惑hoặc 世thế 法pháp 。明minh 世thế 論luận 言ngôn 說thuyết 。唯duy 說thuyết 此thử 身thân 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。虛hư 妄vọng 境cảnh 界giới 。所sở 有hữu 百bách 千thiên 字tự 句cú 。後hậu 末mạt 世thế 中trung 。分phần/phân 成thành 多đa 部bộ 。皆giai 出xuất 於ư 盧lô 迦ca 耶da 陀đà 。差sai 別biệt 因nhân 相tương/tướng 。各các 不bất 自tự 知tri 是thị 惑hoặc 世thế 法pháp 。執chấp 為vi 勝thắng 解giải 。

爾nhĩ 時thời 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。至chí 世Thế 尊Tôn 亦diệc 同đồng 外ngoại 道đạo 說thuyết 耶da 。此thử 難nạn/nan 如Như 來Lai 亦diệc 說thuyết 。世thế 間gian 種chủng 種chủng 。言ngôn 詞từ 墮đọa 於ư 世thế 論luận 。非phi 自tự 證chứng 法pháp 。若nhược 爾nhĩ 亦diệc 同đồng 外ngoại 道đạo 言ngôn 說thuyết 耶da 。

佛Phật 言ngôn 大đại 慧tuệ 我ngã 非phi 世thế 說thuyết 亦diệc 無vô 來lai 去khứ 。至chí )# 而nhi 解giải 脫thoát 故cố 。佛Phật 答đáp 我ngã 不bất 說thuyết 世thế 論luận 生sanh 滅diệt 法pháp 。不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 墮đọa 妄vọng 想tưởng 中trung 。外ngoại 法pháp 有hữu 無vô 覺giác 唯duy 自tự 心tâm 。離ly 能năng 所sở 取thủ 。不bất 起khởi 妄vọng 分phân 別biệt 。入nhập 於ư 一nhất 心tâm 。三tam 解giải 脫thoát 門môn 。證chứng 如như 實thật 法pháp 。

大đại 慧tuệ 我ngã 憶ức 有hữu 時thời 於ư 一nhất 處xứ 住trụ (# 至chí 是thị 第đệ 十thập 一nhất 世thế 論luận 。如Như 來Lai 舉cử 其kỳ 昔tích 事sự 廣quảng 明minh 世thế 論luận 。言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。梵Phạm 天Thiên 等đẳng 作tác 也dã 。以dĩ 先tiên 問vấn 故cố 答đáp 言ngôn 初sơ 世thế 論luận 。再tái 問vấn 故cố 答đáp 言ngôn 二nhị 世thế 。後hậu 四tứ 合hợp 明minh 為vi 六lục 。又hựu 以dĩ 前tiền 六lục 後hậu 五ngũ 為vi 十thập 一nhất 也dã 。瞿Cù 曇Đàm 者giả 。佛Phật 祖tổ 姓tánh 氏thị 也dã 。義nghĩa 如như 別biệt 說thuyết 。

彼bỉ 復phục 問vấn 言ngôn 一nhất 切thiết 有hữu 記ký 耶da (# 至chí )# 汝nhữ 之chi 世thế 論luận 。非phi 我ngã 所sở 說thuyết 。虛hư 空không 涅Niết 槃Bàn 及cập 非phi 擇trạch 滅diệt 。此thử 三tam 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。餘dư 義nghĩa 可khả 知tri 。皆giai 是thị 外ngoại 道đạo 世thế 論luận 。非phi 是thị 如Như 來Lai 。所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。

婆Bà 羅La 門Môn 我ngã 說thuyết 因nhân 於ư 無vô 始thỉ 戲hí 論luận (# 至chí )# 何hà 況huống 而nhi 說thuyết 作tác 與dữ 非phi 作tác 。佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。因nhân 於ư 無vô 始thỉ 戲hí 論luận 業nghiệp 執chấp 諸chư 惡ác 習tập 氣khí 。而nhi 生sanh 三tam 有hữu 。愚ngu 夫phu 不bất 覺giác 。唯duy 是thị 自tự 心tâm 。妄vọng 想tưởng 所sở 見kiến 。執chấp 取thủ 外ngoại 法pháp 。及cập 外ngoại 道đạo 說thuyết 我ngã 及cập 根căn 境cảnh 和hòa 合hợp 知tri 生sanh 。佛Phật 非phi 如như 是thị 。謂vị 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。悉tất 虛hư 妄vọng 故cố 。不bất 得đắc 說thuyết 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 。唯duy 依y 妄vọng 念niệm 能năng 所sở 分phân 別biệt 。假giả 施thí 緣duyên 起khởi 。本bổn 無vô 實thật 體thể 。非phi 執chấp 我ngã 者giả 所sở 能năng 覺giác 知tri 。又hựu 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 亦diệc 但đãn 數số 有hữu 三tam 。況huống 說thuyết 作tác 與dữ 非phi 作tác 耶da 。

大đại 慧tuệ 爾nhĩ 時thời 世thế 論luận 婆Bà 羅La 門Môn 。至chí 分phân 別biệt 外ngoại 境cảnh 皆giai 是thị 世thế 論luận 。無vô 明minh 愛ái 業nghiệp 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 三tam 界giới 。及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。皆giai 入nhập 自tự 共cộng 相tương 者giả 是thị 二Nhị 乘Thừa 法pháp 。乃nãi 至chí 少thiểu 有hữu 心tâm 識thức 。流lưu 注chú 不bất 盡tận 。俱câu 世thế 論luận 也dã 。

大đại 慧tuệ 爾nhĩ 時thời 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 。至chí )# 義nghĩa 理lý 。相tương 應ứng 非phi 不bất 相tương 應ứng 。婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。所sở 有hữu 詞từ 論luận 。種chủng 種chủng 句cú 味vị 。因nhân 喻dụ 莊trang 嚴nghiêm 。莫mạc 不bất 皆giai 從tùng 我ngã 法pháp 中trung 出xuất 。悉tất 是thị 世thế 論luận 。頗phả 更cánh 有hữu 非phi 世thế 論luận 不phủ 。佛Phật 報báo 言ngôn 有hữu 非phi 世thế 論luận 法pháp 。非phi 汝nhữ 有hữu 者giả 。故cố 非phi 汝nhữ 所sở 許hứa 。非phi 世thế 不bất 許hứa 也dã 。雖tuy 離ly 言ngôn 論luận 。亦diệc 假giả 種chủng 種chủng 文văn 句cú 因nhân 喻dụ 莊trang 嚴nghiêm 始thỉ 可khả 悟ngộ 也dã 。故cố 言ngôn 非phi 不bất 說thuyết 種chủng 種chủng 文văn 句cú 義nghĩa 理lý 。相tương 應ứng 非phi 不bất 相tương 應ứng 。

彼bỉ 復phục 問vấn 言ngôn 豈khởi 有hữu 世thế 許hứa 非phi 世thế 論luận 耶da (# 至chí )# 非phi 汝nhữ 有hữu 也dã 。言ngôn 以dĩ 不bất 實thật 種chủng 種chủng 外ngoại 法pháp 。虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。生sanh 計kế 著trước 故cố 。不bất 了liễu 皆giai 是thị 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 。故cố 不bất 能năng 知tri 非phi 世thế 論luận 也dã 。起khởi 信tín 論luận 云vân 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。若nhược 離ly 心tâm 念niệm 。則tắc 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。離ly 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 。離ly 名danh 字tự 相tương/tướng 。離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。無vô 有hữu 變biến 異dị 。不bất 可khả 破phá 壞hoại 。唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。故cố 名danh 真Chân 如Như 也dã 。能năng 於ư 自tự 處xứ 住trụ 。不bất 起khởi 有hữu 無vô 妄vọng 念niệm 分phân 別biệt 。是thị 如Như 來Lai 法Pháp 。非phi 外ngoại 道đạo 所sở 有hữu 。

婆Bà 羅La 門Môn 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。至chí )# 皆giai 汝nhữ 世thế 論luận 非phi 是thị 我ngã 法pháp 。明minh 妄vọng 識thức 計kế 著trước 去khứ 來lai 等đẳng 法pháp 。皆giai 世thế 論luận 也dã 。

大đại 慧tuệ 世thế 論luận 婆Bà 羅La 門Môn 。至chí )# 若nhược 能năng 了liễu 此thử 分phân 別biệt 不bất 生sanh 。言ngôn 世thế 論luận 者giả 作tác 如như 上thượng 問vấn 。佛Phật 如như 上thượng 答đáp 。尚thượng 不bất 少thiểu 覺giác 。自tự 謂vị 聖thánh 明minh 。不bất 辭từ 而nhi 退thoái 。反phản 作tác 念niệm 言ngôn 以dĩ 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 為vi 非phi 。

大đại 慧tuệ 汝nhữ 今kim 亦diệc 復phục 問vấn 我ngã 是thị 義nghĩa (# 至chí )# 唯duy 得đắc 財tài 利lợi 不bất 得đắc 法Pháp 利lợi 。此thử 舉cử 昔tích 答đáp 婆Bà 羅La 門Môn 義nghĩa 。結kết 酬thù 大đại 慧tuệ 所sở 請thỉnh 。

大đại 慧tuệ 白bạch 言ngôn 所sở 言ngôn 財tài 法pháp (# 至chí 戲hí 論luận 分phân 別biệt 。常thường 斷đoạn 二nhị 邊biên 。言ngôn 財tài 利lợi 增tăng 長trưởng 貪tham 愛ái 。生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。不bất 應ưng 親thân 近cận 。法pháp 利lợi 蒙mông 佛Phật 灌quán 頂đảnh 。於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。悉tất 得đắc 自tự 在tại 。故cố 應ưng 親thân 近cận 承thừa 事sự 供cúng 養dường 。

大đại 慧tuệ 外ngoại 道đạo 世thế 論luận 令linh 諸chư 癡si 人nhân 墮đọa 在tại 二nhị 邊biên (# 至chí )# 應ưng 勤cần 觀quán 察sát 。外ngoại 道đạo 計kế 五ngũ 陰ấm 。不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。故cố 起khởi 常thường 見kiến 。計kế 造tạo 色sắc 滅diệt 不bất 能năng 更cánh 生sanh 名danh 斷đoạn 見kiến 。如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。唯duy 是thị 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 。不bất 見kiến 生sanh 住trụ 滅diệt 者giả 。此thử 二nhị 差sai 別biệt 勸khuyến 勤cần 觀quán 察sát 。莫mạc 如như 外ngoại 道đạo 計kế 執chấp 不bất 捨xả 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。重trùng 說thuyết 頌tụng 言ngôn 調điều 伏phục 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 以dĩ 戒giới 降giáng/hàng 諸chư 惡ác 智trí 慧tuệ 滅diệt 諸chư 見kiến 解giải 脫thoát 得đắc 增tăng 長trưởng 。如Như 來Lai 調điều 伏phục 。攝nhiếp 受thọ 眾chúng 生sanh 。常thường 說thuyết 修tu 行hành 。三tam 決quyết 定định 義nghĩa 。謂vị 攝nhiếp 心tâm 為vi 戒giới 。因nhân 戒giới 生sanh 定định 。因nhân 定định 發phát 慧tuệ 。以dĩ 是thị 名danh 為vi 。三Tam 無Vô 漏Lậu 學Học 。學học 是thị 道đạo 故cố 解giải 脫thoát 增tăng 長trưởng 。能năng 證chứng 實thật 相tướng 。然nhiên 戒giới 為vi 定định 體thể 。慧tuệ 為vi 定định 用dụng 。偈kệ 文văn 影ảnh 略lược 。非phi 不bất 言ngôn 也dã 。

外ngoại 道đạo 虛hư 妄vọng 說thuyết 皆giai 是thị 世thế 俗tục 論luận 橫hoạnh/hoành 計kế 作tác 所sở 作tác 不bất 能năng 自tự 成thành 立lập 。言ngôn 梵Phạm 天Thiên 等đẳng 為vi 能năng 作tác 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 為vi 所sở 作tác 。妄vọng 計kế 能năng 所sở 。如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。真chân 實thật 自tự 宗tông 。彼bỉ 不bất 能năng 成thành 。

唯duy 我ngã 一nhất 自tự 宗tông 不bất 著trước 於ư 能năng 所sở 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。說thuyết 令linh 離ly 於ư 世thế 論luận 。言ngôn 如Như 來Lai 唯duy 以dĩ 一nhất 自tự 宗tông 故cố 。出xuất 現hiện 於ư 世thế 。能năng 所sở 影ảnh 像tượng 都đô 無vô 。為vì 弟đệ 子tử 說thuyết 。令linh 離ly 世thế 論luận 。

能năng 取thủ 所sở 取thủ 法pháp 唯duy 心tâm 無vô 所sở 有hữu 。至chí )# 皆giai 是thị 世thế 法pháp 論luận 。上thượng 四tứ 偈kệ 略lược 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 世thế 論luận 計kế 執chấp 。如như 文văn 可khả 知tri 。然nhiên 外ngoại 道đạo 邪tà 見kiến 。雖tuy 有hữu 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。並tịnh 不bất 離ly 五ngũ 見kiến 二nhị 因nhân 。五ngũ 見kiến 者giả 。謂vị 十thập 使sử 煩phiền 惱não 中trung 五ngũ 利lợi 使sử 也dã 。如như 第đệ 三tam 卷quyển 已dĩ 略lược 釋thích 。言ngôn 二nhị 因nhân 者giả 。謂vị 無vô 因nhân 。邪tà 因nhân 也dã 。或hoặc 計kế 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 從tùng 冥minh 等đẳng 生sanh 。或hoặc 計kế 六lục 句cú 和hòa 合hợp 等đẳng 生sanh 。或hoặc 謂vị 自tự 在tại 梵Phạm 天Thiên 等đẳng 生sanh 。或hoặc 謂vị 微vi 塵trần 虛hư 空không 宿túc 作tác 等đẳng 而nhi 為vi 世thế 間gian 。及cập 涅Niết 槃Bàn 本bổn 。統thống 收thu 所sở 計kế 不bất 出xuất 四tứ 見kiến 。謂vị 數số 論luận 計kế 一nhất 。勝thắng 論luận 計kế 異dị 。勒lặc 沙sa 婆bà 計kế 。亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。若nhược 提đề 子tử 計kế 。非phi 一nhất 非phi 異dị 。若nhược 計kế 一nhất 者giả 則tắc 謂vị 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。若nhược 計kế 異dị 者giả 則tắc 謂vị 因nhân 中trung 無vô 果quả 。三tam 則tắc 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。四tứ 則tắc 非phi 有hữu 非phi 無vô 。餘dư 諸chư 異dị 計kế 皆giai 不bất 出xuất 此thử 。雖tuy 多đa 不bất 同đồng 。就tựu 其kỳ 結kết 過quá 不bất 離ly 二nhị 因nhân 。謂vị 從tùng 虛hư 空không 自tự 然nhiên 生sanh 。即tức 是thị 無vô 因nhân 。餘dư 皆giai 邪tà 因nhân 。此thử 方phương 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 。若nhược 約ước 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。三tam 才tài 五ngũ 常thường 等đẳng 。乃nãi 域vực 中trung 至chí 化hóa 也dã 。固cố 不bất 在tại 言ngôn 。且thả 天Thiên 竺Trúc 外ngoại 道đạo 。明minh 說thuyết 三tam 世thế 。亦diệc 信tín 因nhân 果quả 。知tri 厭yếm 生sanh 死tử 。樂nhạo 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。但đãn 真chân 源nguyên 小tiểu 差sai 。致trí 去khứ 道đạo 懸huyền 遠viễn 。而nhi 況huống 專chuyên 門môn 之chi 學học 。善thiện 上thượng 一nhất 身thân 。縱túng/tung 有hữu 終chung 身thân 之chi 憂ưu 。而nhi 無vô 他tha 世thế 之chi 慮lự 。雖tuy 齊tề 生sanh 死tử 。強cường/cưỡng 一nhất 榮vinh 枯khô 。唯duy 計kế 自tự 然nhiên 。或hoặc 推thôi 天thiên 命mạng 。如như 所sở 謂vị 人nhân 法pháp 地địa 。地địa 法pháp 天thiên 。天thiên 法pháp 道đạo 。道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 。若nhược 以dĩ 自tự 然nhiên 為vi 因nhân 。能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。即tức 是thị 邪tà 因nhân 。若nhược 謂vị 萬vạn 物vật 。自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 。如như 鶴hạc 之chi 白bạch 。烏ô 之chi 黑hắc 。即tức 是thị 無vô 因nhân 。又hựu 謂vị 易dị 有hữu 太thái 極cực 是thị 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 。四tứ 象tượng 生sanh 八bát 卦# 。八bát 卦# 定định 吉cát 凶hung 。吉cát 凶hung 生sanh 大đại 業nghiệp 者giả 。若nhược 計kế 太thái 極cực 為vi 因nhân 。即tức 是thị 邪tà 因nhân 。若nhược 謂vị 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。即tức 計kế 陰âm 陽dương 變biến 易dị 。能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。亦diệc 是thị 邪tà 因nhân 。若nhược 計kế 一nhất 為vi 虛hư 無vô 自tự 然nhiên 者giả 。則tắc 亦diệc 無vô 因nhân 。然nhiên 無vô 因nhân 邪tà 因nhân 。乃nãi 成thành 大đại 過quá 。謂vị 虛hư 空không 自tự 然nhiên 等đẳng 生sanh 。應ưng 常thường 生sanh 故cố 。昔tích 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 之chi 因nhân 緣duyên 。已dĩ 破phá 外ngoại 宗tông 之chi 玄huyền 妙diệu 。是thị 知tri 佛Phật 法Pháp 之chi 淺thiển 淺thiển 。尤vưu 勝thắng 外ngoại 道đạo 之chi 深thâm 深thâm 故cố 知tri 殊thù 方phương 異dị 域vực 。總tổng 由do 迷mê 正chánh 因nhân 緣duyên 。紛phân 然nhiên 異dị 計kế 。尚thượng 不bất 知tri 三tam 界giới 由do 乎hồ 我ngã 心tâm 。從tùng 癡si 有hữu 愛ái 。流lưu 轉chuyển 無vô 極cực 。安an 知tri 性tánh 空không 之chi 理lý 。妙diệu 有hữu 之chi 門môn 。真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 。性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。圓viên 融dung 交giao 映ánh 。涉thiệp 入nhập 重trùng 重trùng 者giả 哉tai 。言ngôn 有hữu 濫lạm 同đồng 釋thích 教giáo 者giả 。皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 之chi 餘dư 。同đồng 涅Niết 槃Bàn 經kinh 盜đạo 牛ngưu 之chi 喻dụ 。不bất 能năng 善thiện 取thủ 。加gia 以dĩ 水thủy 漿tương 。乳nhũ 猶do 難nan 得đắc 。況huống 抨phanh 驢lư 乳nhũ 而nhi 得đắc 醍đề 醐hồ 。或hoặc 識thức 解giải 膚phu 淺thiển 。世thế 智trí 妄vọng 推thôi 。或hoặc 苟cẩu 求cầu 虛hư 名danh 。習tập 邪tà 見kiến 種chủng 。樹thụ 地địa 獄ngục 之chi 苦khổ 本bổn 。遏át 種chủng 智trí 之chi 深thâm 因nhân 。豈khởi 不bất 哀ai 哉tai 。廣quảng 明minh 異dị 計kế 。如như 瑜du 伽già 第đệ 六lục 。顯hiển 揚dương 第đệ 九cửu 第đệ 十thập 。婆bà 沙sa 十thập 一nhất 十thập 二nhị 。及cập 金kim 七thất 十thập 論luận 說thuyết 。中trung 百bách 等đẳng 論luận 亦diệc 廣quảng 破phá 之chi 。

涅Niết 槃Bàn 品Phẩm 第đệ 六lục

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。至chí )# 而nhi 諸chư 外ngoại 道đạo 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。因nhân 上thượng 外ngoại 道đạo 問vấn 。虛hư 空không 涅Niết 槃Bàn 及cập 非phi 擇trạch 滅diệt 。是thị 所sở 作tác 耶da 。非phi 所sở 作tác 耶da 。佛Phật 言ngôn 大đại 慧tuệ 。虛hư 空không 涅Niết 槃Bàn 及cập 非phi 擇trạch 滅diệt 。本bổn 無vô 體thể 性tánh 。但đãn 以dĩ 數số 有hữu 三tam 耳nhĩ 。故cố 舉cử 如Như 來Lai 說thuyết 何hà 法pháp 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。而nhi 諸chư 外ngoại 道đạo 各các 妄vọng 分phân 別biệt 。起khởi 涅Niết 槃Bàn 見kiến 。

佛Phật 言ngôn 大đại 慧tuệ 如như 諸chư 外ngoại 道đạo 。至chí 諦đế 聽thính 諦đế 聽thính 。當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。言ngôn 非phi 彼bỉ 外ngoại 道đạo 妄vọng 計kế 涅Niết 槃Bàn 。能năng 得đắc 隨tùy 順thuận 。真chân 實thật 涅Niết 槃Bàn 。

大đại 慧tuệ 或hoặc 有hữu 外ngoại 道đạo 。言ngôn 見kiến 法pháp 無vô 常thường (# 至chí )# 非phi 以dĩ 見kiến 壞hoại 。名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。有hữu 外ngoại 道đạo 言ngôn 。作tác 無vô 常thường 等đẳng 觀quán 故cố 不bất 戀luyến 境cảnh 界giới 。觀quán 成thành 得đắc 定định 故cố 。色sắc 心tâm 心tâm 數số 諸chư 法pháp 。不bất 現hiện 在tại 前tiền 。亦diệc 不bất 緣duyên 念niệm 三tam 世thế 境cảnh 界giới 。癡si 愛ái 業nghiệp 因nhân 盡tận 故cố 。如như 燈đăng 膏cao 盡tận 不bất 復phục 明minh 。如như 種chủng 敗bại 不bất 復phục 芽nha 。如như 火hỏa 滅diệt 薪tân 無vô 不bất 復phục 燃nhiên 。能năng 所sở 取thủ 不bất 起khởi 故cố 。妄vọng 分phân 別biệt 不bất 生sanh 。於ư 此thử 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 作tác 涅Niết 槃Bàn 想tưởng 。此thử 聲Thanh 聞Văn 涅Niết 槃Bàn 也dã 。以dĩ 見kiến 滅diệt 壞hoại 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。始thỉ 得đắc 涅Niết 槃Bàn 故cố 。亦diệc 同đồng 外ngoại 道đạo 。

或hoặc 謂vị 至chí 方phương 名danh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 境cảnh 界giới 。想tưởng 離ly 猶do 如như 風phong 止chỉ 。言ngôn 方phương 論luận 師sư 。計kế 從tùng 方phương 生sanh 人nhân 。人nhân 生sanh 天thiên 地địa 。滅diệt 後hậu 還hoàn 入nhập 於ư 方phương 。謂vị 方phương 是thị 常thường 也dã 。風phong 仙tiên 論luận 師sư 。計kế 風phong 能năng 生sanh 殺sát 萬vạn 物vật 。風phong 性tánh 亦diệc 常thường 。皆giai 謂vị 得đắc 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

或hoặc 謂vị 不bất 見kiến 能năng 覺giác 所sở 覺giác 。至chí )# 常thường 無vô 常thường 見kiến 名danh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。圍vi 陀đà 論luận 師sư 。計kế 梵Phạm 天Thiên 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 是thị 能năng 覺giác 。萬vạn 物vật 為vi 所sở 覺giác 。伊y 賒xa 那na 論luận 師sư 。所sở 計kế 一nhất 切thiết 從tùng 伊y 賒xa 生sanh 。物vật 是thị 無vô 常thường 。而nhi 彼bỉ 是thị 常thường 。謂vị 不bất 見kiến 能năng 所sở 。不bất 起khởi 分phân 別biệt 。名danh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。

或hoặc 有hữu 說thuyết 言ngôn 分phân 別biệt 諸chư 相tướng 。至chí 深thâm 生sanh 愛ái 樂nhạo 。執chấp 為vi 涅Niết 槃Bàn 。裸lõa 形hình 論luận 師sư 作tác 如như 此thử 計kế 。不bất 知tri 相tương 從tùng 心tâm 現hiện 也dã 。又hựu 云vân 一nhất 類loại 以dĩ 無vô 想tưởng 天thiên 為vi 涅Niết 槃Bàn 。及cập 以dĩ 四tứ 空không 處xứ 為vi 涅Niết 槃Bàn 者giả 。皆giai 作tác 此thử 所sở 計kế 。

或hoặc 謂vị 覺giác 知tri 內nội 外ngoại 諸chư 法pháp (# 至chí )# 有hữu 性tánh 不bất 壞hoại 作tác 涅Niết 槃Bàn 想tưởng 。毘tỳ 世thế 論luận 師sư 。計kế 虛hư 空không 及cập 四tứ 大đại 性tánh 三tam 世thế 不bất 壞hoại 也dã 。

或hoặc 計kế 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 。壽thọ 命mạng 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。無vô 有hữu 壞hoại 滅diệt 作tác 涅Niết 槃Bàn 想tưởng 。常thường 見kiến 論luận 師sư 。計kế 我ngã 及cập 諸chư 法pháp 更cánh 無vô 壞hoại 滅diệt 。

復phục 有hữu 外ngoại 道đạo 無vô 有hữu 智trí 慧tuệ 。至chí )# 作tác 一nhất 切thiết 物vật 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。女nữ 人nhân 眷quyến 屬thuộc 論luận 師sư 。計kế 有hữu 自tự 性tánh 及cập 以dĩ 士sĩ 夫phu 。功công 能năng 轉chuyển 變biến 作tác 一nhất 切thiết 物vật 也dã 。

或hoặc 有hữu 外ngoại 道đạo 。計kế 福phước 非phi 福phước 盡tận (# 至chí )# 是thị 實thật 作tác 者giả 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。苦khổ 行hạnh 外ngoại 道đạo 計kế 罪tội 福phước 俱câu 盡tận 。淨tịnh 眼nhãn 論luận 師sư 計kế 不bất 由do 智trí 慧tuệ 。諸chư 惑hoặc 皆giai 盡tận 。摩ma 陀đà 羅la 論luận 師sư 計kế 。大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 。是thị 真chân 實thật 能năng 作tác 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 者giả 。

或hoặc 謂vị 眾chúng 生sanh 展triển 轉chuyển 。相tương 生sanh 至chí )# 以dĩ 不bất 了liễu 故cố 執chấp 為vi 涅Niết 槃Bàn 。尼ni 揵kiền 子tử 論luận 師sư 計kế 劫kiếp 初sơ 生sanh 。一nhất 男nam 一nhất 女nữ 。彼bỉ 二nhị 和hòa 合hợp 。展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。不bất 知tri 是thị 無vô 明minh 愛ái 業nghiệp 。而nhi 為vi 根căn 本bổn 。謂vị 一nhất 切thiết 物vật 滅diệt 歸quy 於ư 彼bỉ 。而nhi 為vi 涅Niết 槃Bàn 。

或hoặc 計kế 證chứng 。於ư 諦Đế 道Đạo 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。僧Tăng 佉khư 論luận 師sư 計kế 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 從tùng 冥minh 而nhi 生sanh 。自tự 然nhiên 四tứ 德đức 。謂vị 證chứng 真chân 實thật 諦Đế 道Đạo 。

或hoặc 計kế 求cầu 那na 與dữ 求cầu 那na 者giả (# 至chí )# 俱câu 及cập 不bất 俱câu 執chấp 為vi 涅Niết 槃Bàn 。摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。論luận 師sư 計kế 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。一nhất 體thể 三tam 分phần/phân 。有hữu 大đại 功công 能năng 。與dữ 功công 能năng 者giả 而nhi 共cộng 和hòa 合hợp 。墮đọa 四tứ 句cú 見kiến 。執chấp 為vi 涅Niết 槃Bàn 。

或hoặc 計kế 諸chư 物vật 從tùng 自tự 然nhiên 生sanh (# 至chí )# 即tức 執chấp 自tự 然nhiên 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。自tự 然nhiên 論luận 師sư 所sở 計kế 有hữu 二nhị 。若nhược 以dĩ 自tự 然nhiên 為vi 因nhân 。能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。即tức 是thị 邪tà 因nhân 。若nhược 謂vị 萬vạn 物vật 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 。即tức 是thị 無vô 因nhân 。

或hoặc 謂vị 能năng 解giải 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế (# 至chí )# 守thủ 護hộ 眾chúng 生sanh 斯tư 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。迦ca 毘tỳ 羅la 論luận 師sư 。以dĩ 明minh 了liễu 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 為vi 涅Niết 槃Bàn 。若nhược 能năng 受thọ 六lục 德đức 論luận 令linh 萬vạn 民dân 安an 樂lạc 。安an 樂lạc 之chi 性tánh 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。

或hoặc 有hữu 說thuyết 言ngôn 時thời 生sanh 世thế 間gian 時thời 即tức 涅Niết 槃Bàn 。

時thời 敬kính 論luận 師sư 計kế 時thời 節tiết 為vi 因nhân 。能năng 生sanh 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。

或hoặc 執chấp 有hữu 物vật 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 至chí )# 與dữ 涅Niết 槃Bàn 無vô 別biệt 作tác 涅Niết 槃Bàn 想tưởng 。或hoặc 以dĩ 有hữu 性tánh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。或hoặc 以dĩ 無vô 性tánh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。或hoặc 以dĩ 有hữu 無vô 二nhị 法pháp 為vi 涅Niết 槃Bàn 。或hoặc 以dĩ 萬vạn 物vật 是thị 諠huyên 動động 。涅Niết 槃Bàn 是thị 寂tịch 靜tĩnh 。此thử 二nhị 無vô 別biệt 為vi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。以dĩ 上thượng 外ngoại 道đạo 種chủng 種chủng 妄vọng 計kế 。起khởi 涅Niết 槃Bàn 見kiến 。具cụ 如như 提đề 婆bà 等đẳng 論luận 廣quảng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。

大đại 慧tuệ 復phục 有hữu 異dị 彼bỉ 外ngoại 道đạo 所sở 說thuyết 。至chí )# 及cập 以dĩ 意ý 識thức 名danh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。此thử 示thị 如Như 來Lai 真chân 實thật 涅Niết 槃Bàn 。令linh 開khai 悟ngộ 已dĩ 隨tùy 順thuận 證chứng 入nhập 。如như 經kinh 自tự 明minh 。故cố 成thành 唯duy 識thức 論luận 。約ước 三tam 乘thừa 人nhân 。本bổn 有hữu 修tu 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 別biệt 。通thông 有hữu 四tứ 種chủng 。餘dư 皆giai 邪tà 見kiến 。一nhất 本bổn 來lai 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。相tương/tướng 真Chân 如Như 理lý 。雖tuy 有hữu 客khách 塵trần 所sở 染nhiễm 。而nhi 本bổn 性tánh 淨tịnh 。具cụ 無vô 數số 量lượng 。微vi 妙diệu 功công 德đức 。無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。湛trạm 若nhược 虛hư 空không 。一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。平bình 等đẳng 共cộng 有hữu 。與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。不bất 一nhất 不bất 異dị 。離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。尋tầm 思tư 路lộ 絕tuyệt 。名danh 言ngôn 道đạo 斷đoạn 。唯duy 真chân 聖thánh 者giả 。內nội 自tự 所sở 證chứng 。其kỳ 性tánh 本bổn 寂tịch 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。二nhị 有hữu 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。謂vị 即tức 真Chân 如Như 出xuất 煩phiền 惱não 障chướng 。雖tuy 有hữu 微vi 苦khổ 所sở 依y 未vị 滅diệt 。而nhi 障chướng 永vĩnh 寂tịch 。故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。三tam 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。謂vị 即tức 真Chân 如Như 出xuất 生sanh 死tử 苦khổ 。煩phiền 惱não 既ký 盡tận 。餘dư 依y 亦diệc 滅diệt 。眾chúng 苦khổ 永vĩnh 寂tịch 。故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。四tứ 無vô 住trú 處xứ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。謂vị 即tức 真Chân 如Như 出xuất 所sở 知tri 障chướng 。大đại 悲bi 般Bát 若Nhã 常thường 所sở 輔phụ 翼dực 。由do 斯tư 不bất 住trụ 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。窮cùng 未vị 來lai 際tế 。用dụng 而nhi 常thường 寂tịch 。故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。皆giai 有hữu 初sơ 一nhất 。二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 容dung 有hữu 前tiền 三tam 。唯duy 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。可khả 言ngôn 具cụ 四tứ 。上thượng 諸chư 外ngoại 道đạo 種chủng 種chủng 異dị 計kế 。即tức 是thị 迷mê 此thử 本bổn 來lai 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。墮đọa 於ư 邪tà 見kiến 。各các 妄vọng 分phân 別biệt 起khởi 涅Niết 槃Bàn 見kiến 也dã 。上thượng 修tu 無vô 常thường 觀quán 。不bất 念niệm 境cảnh 界giới 。如như 燈đăng 盡tận 等đẳng 起khởi 涅Niết 槃Bàn 想tưởng 。即tức 此thử 有hữu 餘dư 依y 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 也dã 。上thượng 能năng 了liễu 達đạt 。唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。入nhập 於ư 佛Phật 地địa 。超siêu 心tâm 意ý 識thức 。等đẳng 名danh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。即tức 此thử 無vô 住trú 處xứ 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 涅Niết 槃Bàn 。古cổ 翻phiên 云vân 無vô 為vi 。亦diệc 云vân 滅diệt 度độ 唐đường 譯dịch 云vân 圓viên 寂tịch 。謂vị 德đức 無vô 不bất 具cụ 。障chướng 無vô 不bất 盡tận 也dã )# 。

大đại 慧tuệ 彼bỉ 諸chư 外ngoại 道đạo 。虛hư 妄vọng 計kế 度độ (# 至chí )# 汝nhữ 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。宜nghi 應ưng 遠viễn 離ly 。言ngôn 諸chư 外ngoại 道đạo 種chủng 。種chủng 計kế 度độ 作tác 涅Niết 槃Bàn 想tưởng 。既ký 違vi 正chánh 理lý 。竟cánh 無vô 所sở 成thành 。唯duy 增tăng 妄vọng 識thức 馳trì 騁sính 散tán 亂loạn 。往vãng 來lai 生sanh 死tử 。不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。是thị 故cố 勸khuyến 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。應ưng 遠viễn 離ly 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。重trùng 說thuyết 頌tụng 言ngôn 外ngoại 道đạo 涅Niết 槃Bàn 見kiến 各các 各các 異dị 分phân 別biệt 至chí 。愚ngu 癡si 妄vọng 分phân 別biệt 。明minh 諸chư 外ngoại 道đạo 妄vọng 涅Niết 槃Bàn 見kiến 。無vô 解giải 脫thoát 方phương 便tiện 。妄vọng 生sanh 解giải 脫thoát 想tưởng 。人nhân 人nhân 邪tà 解giải 各các 自tự 異dị 趣thú 。悉tất 是thị 愚ngu 癡si 妄vọng 分phân 別biệt 。

一nhất 切thiết 癡si 外ngoại 道đạo 妄vọng 見kiến 作tác 所sở 作tác 至Chí 真Chân 。實thật 滅diệt 苦khổ 因nhân 。世thế 論luận 言ngôn 說thuyết 是thị 三tam 界giới 生sanh 死tử 本bổn 。離ly 世thế 論luận 言ngôn 說thuyết 。是thị 名danh 真chân 實thật 。滅diệt 苦khổ 之chi 因nhân 。

譬thí 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。雖tuy 現hiện 而nhi 非phi 實thật (# 至chí 分phân 別biệt 則tắc 不bất 生sanh 。言ngôn 妄vọng 想tưởng 心tâm 鏡kính 中trung 現hiện 於ư 境cảnh 界giới 。無vô 實thật 故cố 不bất 得đắc 說thuyết 二nhị 。愚ngu 夫phu 不bất 知tri 故cố 見kiến 有hữu 二nhị 。若nhược 了liễu 唯duy 心tâm 。能năng 取thủ 所sở 取thủ 。妄vọng 想tưởng 不bất 生sanh 。

心tâm 即tức 是thị 種chủng 種chủng 遠viễn 離ly 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng (# 至chí )# 凡phàm 愚ngu 不bất 能năng 覺giác 。言ngôn 從tùng 妄vọng 心tâm 生sanh 。種chủng 種chủng 境cảnh 界giới 。既ký 從tùng 妄vọng 想tưởng 心tâm 生sanh 。故cố 無vô 能năng 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 如như 愚ngu 所sở 見kiến 妄vọng 分phân 別biệt 者giả 。雖tuy 見kiến 即tức 是thị 無vô 見kiến 。三tam 有hữu 亦diệc 爾nhĩ 。愚ngu 不bất 能năng 覺giác 。

經kinh 經kinh 說thuyết 分phân 別biệt 但đãn 是thị 異dị 名danh 字tự 若nhược 離ly 於ư 言ngôn 語ngữ 其kỳ 義nghĩa 不bất 可khả 得đắc 。言ngôn 妄vọng 想tưởng 分phân 別biệt 法pháp 。但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。若nhược 亡vong 詮thuyên 會hội 旨chỉ 。妄vọng 分phân 別biệt 義nghĩa 悉tất 不bất 可khả 得đắc 。

法Pháp 身Thân 品Phẩm 第đệ 七thất

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。至chí 而nhi 得đắc 善thiện 巧xảo 。自tự 悟ngộ 悟ngộ 他tha 。大đại 慧tuệ 因nhân 上thượng 明minh 真chân 實thật 涅Niết 槃Bàn 。超siêu 心tâm 意ý 識thức 。故cố 舉cử 能năng 證chứng 涅Niết 槃Bàn 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。應Ứng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。自tự 覺giác 性tánh 以dĩ 請thỉnh 問vấn 。令linh 我ngã 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 。得đắc 是thị 善thiện 巧xảo 。自tự 覺giác 覺giác 他tha 。

佛Phật 言ngôn 大đại 慧tuệ 如như 汝nhữ 所sở 問vấn 。至chí )# 如như 是thị 等đẳng 。為vi 異dị 不bất 異dị 。言ngôn 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。應Ứng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。為vi 作tác 法pháp 耶da 。非phi 作tác 法pháp 耶da 。為vi 是thị 果quả 耶da 。為vi 是thị 因nhân 耶da 。為vi 能năng 相tương/tướng 耶da 。為vi 所sở 相tương/tướng 耶da 。為vi 言ngôn 說thuyết 耶da 。為vi 所sở 說thuyết 耶da 。為vi 能năng 覺giác 耶da 。為vi 所sở 覺giác 耶da 。為vi 異dị 此thử 等đẳng 辭từ 句cú 有hữu 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 耶da 。為vi 即tức 此thử 等đẳng 辭từ 句cú 是thị 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 耶da 。

佛Phật 言ngôn 大đại 慧tuệ 如Như 來Lai 。應Ứng 。正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。至chí )# 何hà 以dĩ 故cố 俱câu 有hữu 過quá 故cố 。明minh 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。是thị 作tác 是thị 非phi 作tác 等đẳng 。俱câu 有hữu 過quá 咎cữu 。故cố 佛Phật 遮già 彼bỉ 過quá 。總tổng 言ngôn 非phi 也dã 。

大đại 慧tuệ 若nhược 如Như 來Lai 是thị 作tác 則tắc 是thị 無vô 常thường 。至chí )# 非phi 作tác 因nhân 成thành 故cố 。若nhược 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 是thị 作tác 法pháp 。則tắc 是thị 無vô 常thường 。佛Phật 不bất 忍nhẫn 可khả 。若nhược 非phi 作tác 法pháp 。則tắc 無vô 體thể 性tánh 。非phi 作tác 因nhân 成thành 。是thị 故cố 法Pháp 身thân 非phi 作tác 非phi 非phi 作tác 也dã 。

若nhược 非phi 因nhân 非phi 果quả 。則tắc 非phi 有hữu 非phi 無vô 。至chí 如Như 來Lai 所sở 。有hữu 一nhất 切thiết 句cú 義nghĩa 。若nhược 非phi 作tác 非phi 非phi 作tác 。則tắc 非phi 因nhân 非phi 果quả 。若nhược 非phi 因nhân 非phi 果quả 。則tắc 非phi 相tướng 非phi 所sở 相tương/tướng 。故cố 言ngôn 非phi 有hữu 非phi 無vô 。若nhược 非phi 有hữu 非phi 無vô 。則tắc 非phi 說thuyết 非phi 所sở 說thuyết 。故cố 言ngôn 超siêu 過quá 四tứ 句cú 。夫phu 墮đọa 句cú 者giả 。名danh 曰viết 世thế 間gian 。故cố 言ngôn 四tứ 句cú 者giả 。但đãn 隨tùy 世thế 間gian 而nhi 有hữu 言ngôn 說thuyết 。若nhược 超siêu 四tứ 句cú 唯duy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。則tắc 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 也dã 。石thạch 女nữ 兒nhi 者giả 唯duy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。不bất 墮đọa 四tứ 句cú 。以dĩ 不bất 墮đọa 故cố 。不bất 可khả 度độ 量lương 。則tắc 非phi 覺giác 非phi 所sở 覺giác 也dã 。智trí 者giả 應ưng 知tri 。如Như 來Lai 所sở 有hữu 。一nhất 切thiết 句cú 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。豈khởi 有hữu 異dị 此thử 即tức 此thử 辭từ 句cú 。是thị 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 耶da 。

大đại 慧tuệ 如như 我ngã 所sở 說thuyết 。諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。至chí 如Như 來Lai 句cú 義nghĩa 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。此thử 引dẫn 昔tích 權quyền 以dĩ 明minh 今kim 實thật 也dã 。我ngã 常thường 方phương 便tiện 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。無vô 有hữu 我ngã 性tánh 。故cố 說thuyết 無vô 我ngã 。非phi 是thị 無vô 有hữu 陰ấm 界giới 入nhập 法pháp 。之chi 自tự 性tánh 也dã 。欲dục 比tỉ 法Pháp 身thân 與dữ 陰ấm 界giới 入nhập 合hợp 。無vô 有hữu 陰ấm 界giới 入nhập 生sanh 死tử 自tự 性tánh 。非phi 無vô 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 自tự 性tánh 。故cố 云vân 如Như 來Lai 句cú 義nghĩa 應ưng 知tri 亦diệc 然nhiên 。故cố 地địa 持trì 經Kinh 中trung 明minh 二nhị 法pháp 性tánh 。一nhất 事sự 法pháp 性tánh 。性tánh 差sai 別biệt 故cố 。二nhị 實thật 法pháp 性tánh 。性tánh 真chân 實thật 故cố 。此thử 陰ấm 界giới 入nhập 。諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。即tức 事sự 法pháp 性tánh 也dã 。如Như 來Lai 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 自tự 性tánh 。即tức 實thật 法pháp 性tánh 也dã 。

大đại 慧tuệ 譬thí 如như 牛ngưu 無vô 馬mã 性tánh 至chí 一nhất 切thiết 法pháp 。無vô 自tự 性tánh 悉tất 亦diệc 如như 是thị 。譬thí 如như 牛ngưu 馬mã 合hợp 群quần 。牛ngưu 非phi 馬mã 性tánh 。馬mã 非phi 牛ngưu 性tánh 。馬mã 體thể 上thượng 不bất 得đắc 說thuyết 牛ngưu 性tánh 是thị 有hữu 是thị 無vô 。然nhiên 非phi 無vô 馬mã 體thể 自tự 性tánh 也dã 。以dĩ 況huống 法Pháp 身thân 與dữ 陰ấm 界giới 入nhập 諸chư 法pháp 合hợp 。法Pháp 身thân 上thượng 不bất 得đắc 說thuyết 陰ấm 界giới 入nhập 性tánh 。是thị 有hữu 是thị 無vô 。然nhiên 非phi 無vô 法Pháp 身thân 自tự 性tánh 。故cố 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。無vô 有hữu 自tự 相tướng 。而nhi 非phi 有hữu 即tức 有hữu 也dã 。言ngôn 非phi 有hữu 者giả 。無vô 有hữu 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 也dã 。即tức 有hữu 者giả 有hữu 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 自tự 性tánh 也dã 。然nhiên 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 。非phi 諸chư 愚ngu 夫phu 之chi 所sở 能năng 知tri 也dã 。何hà 故cố 不bất 知tri 。以dĩ 諸chư 愚ngu 夫phu 有hữu 妄vọng 分phân 別biệt 。故cố 不bất 知tri 耳nhĩ 。言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。無vô 生sanh 無vô 自tự 性tánh 悉tất 亦diệc 如như 是thị 者giả 。明minh 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。無vô 生sanh 無vô 自tự 性tánh 。超siêu 過quá 有hữu 無vô 常thường 住trụ 自tự 性tánh 。故cố 云vân 悉tất 知tri 亦diệc 然nhiên 。

大đại 慧tuệ 如Như 來Lai 與dữ 蘊uẩn 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 至chí 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。明minh 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。與dữ 五ngũ 陰ấm 法pháp 離ly 一nhất 異dị 也dã 。故cố 以dĩ 牛ngưu 角giác 為ví 喻dụ 。如như 於ư 五ngũ 陰ấm 於ư 界giới 處xứ 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 然nhiên 。如như 經kinh 自tự 顯hiển 。

大đại 慧tuệ 如Như 來Lai 者giả 依y 解giải 脫thoát 說thuyết (# 至chí )# 然nhiên 有hữu 差sai 別biệt 故cố 非phi 不bất 異dị 。上thượng 明minh 法Pháp 身thân 與dữ 陰ấm 界giới 入nhập 繫hệ 縛phược 諸chư 法pháp 。離ly 異dị 不bất 異dị 。此thử 又hựu 明minh 與dữ 出xuất 世thế 解giải 脫thoát 法pháp 離ly 異dị 不bất 異dị 也dã 。如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。以dĩ 解giải 脫thoát 名danh 說thuyết 言ngôn 。如Như 來Lai 與dữ 解giải 脫thoát 。非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 也dã 。若nhược 如Như 來Lai 異dị 解giải 脫thoát 者giả 。則tắc 同đồng 色sắc 相tướng 即tức 是thị 無vô 常thường 。若nhược 如Như 來Lai 與dữ 解giải 脫thoát 一nhất 者giả 。則tắc 人nhân 與dữ 所sở 得đắc 法Pháp 。即tức 無vô 分phân 別biệt 。修tu 行hành 者giả 見kiến 應ưng 無vô 差sai 別biệt 。然nhiên 有hữu 能năng 證chứng 人nhân 。所sở 得đắc 法Pháp 差sai 別biệt 。故cố 非phi 一nhất 。是thị 故cố 如Như 來Lai 解giải 脫thoát 。離ly 異dị 不bất 異dị 也dã 。

如như 是thị 智trí 與dữ 所sở 知tri 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị (# 至chí )# 無vô 有hữu 滅diệt 故cố 則tắc 如như 虛hư 空không 。自tự 此thử 以dĩ 下hạ 明minh 如Như 來Lai 真chân 實thật 法Pháp 身thân 也dã 。智trí 者giả 法Pháp 身thân 也dã 。所sở 知tri 者giả 陰ấm 界giới 入nhập 也dã 。言ngôn 真chân 實thật 法Pháp 身thân 。知tri 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。離ly 有hữu 無vô 一nhất 異dị 。常thường 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 句cú 妄vọng 見kiến 。超siêu 見kiến 覺giác 聞văn 知tri 。一nhất 切thiết 心tâm 量lượng 。唯duy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。猶do 如như 虛hư 空không 。故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。欲dục 知tri 諸chư 佛Phật 心tâm 。當đương 觀quán 佛Phật 智trí 慧tuệ 。佛Phật 智trí 無vô 依y 處xứ 。如như 空không 無vô 所sở 依y 。

大đại 慧tuệ 虛hư 空không 非phi 作tác 非phi 所sở 作tác (# 至chí 永vĩnh 離ly 一nhất 切thiết 。諸chư 根căn 境cảnh 界giới 。躡niếp 前tiền 重trọng/trùng 釋thích 結kết 酬thù 所sở 問vấn 。明minh 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。正Chánh 等Đẳng 覺Giác 者giả 。永vĩnh 離ly 一nhất 切thiết 。諸chư 根căn 境cảnh 界giới 。不bất 可khả 以dĩ 識thức 情tình 虛hư 妄vọng 測trắc 度độ 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。重trùng 說thuyết 頌tụng 言ngôn 出xuất 過quá 諸chư 根căn 量lượng 非phi 果quả 亦diệc 非phi 因nhân 相tương 及cập 所sở 相tương/tướng 等đẳng 如như 是thị 悉tất 皆giai 離ly 。下hạ 有hữu 七thất 偈kệ 頌tụng 法Pháp 身thân 離ly 念niệm 。超siêu 過quá 二nhị 見kiến 。此thử 總tổng 明minh 悉tất 皆giai 離ly 也dã 。

蘊uẩn 緣duyên 與dữ 正chánh 覺giác 一nhất 異dị 莫mạc 能năng 見kiến 既ký 無vô 有hữu 見kiến 者giả 。云vân 何hà 起khởi 分phân 別biệt 。蘊uẩn 緣duyên 者giả 陰ấm 界giới 入nhập 也dã 。正chánh 覺giác 者giả 法Pháp 身thân 也dã 。言ngôn 法Pháp 身thân 與dữ 陰ấm 界giới 入nhập 離ly 一nhất 異dị 也dã 。若nhược 無vô 有hữu 見kiến 者giả 。不bất 得đắc 分phân 別biệt 有hữu 一nhất 異dị 。

非phi 作tác 非phi 所sở 作tác 非phi 因nhân 非phi 非phi 因nhân 非phi 蘊uẩn 非phi 不bất 蘊uẩn 。亦diệc 不bất 雜tạp 餘dư 物vật 。言ngôn 法Pháp 身thân 離ly 上thượng 來lai 等đẳng 法pháp 過quá 咎cữu 也dã 。

非phi 有hữu 一nhất 法pháp 體thể 如như 彼bỉ 分phân 別biệt 見kiến 亦diệc 復phục 非phi 是thị 。無vô 諸chư 法pháp 性tánh 如như 是thị 。言ngôn 法Pháp 身thân 非phi 有hữu 一nhất 法pháp 體thể 。如như 彼bỉ 愚ngu 夫phu 。妄vọng 分phân 別biệt 見kiến 。雖tuy 非phi 愚ngu 夫phu 所sở 見kiến 性tánh 。亦diệc 復phục 非phi 是thị 無vô 也dã 。諸chư 法pháp 性tánh 如như 是thị 者giả 。謂vị 諸chư 法pháp 性tánh 本bổn 來lai 亦diệc 爾nhĩ 。離ly 有hữu 離ly 無vô 。不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。

待đãi 有hữu 故cố 成thành 無vô 待đãi 無vô 故cố 成thành 有hữu 無vô 既ký 不bất 可khả 取thủ 有hữu 亦diệc 不bất 應ưng 說thuyết 。夫phu 方phương 便tiện 教giáo 說thuyết 有hữu 無vô 者giả 。相tướng 形hình 待đãi 而nhi 生sanh 故cố 。為vi 遣khiển 執chấp 有hữu 故cố 言ngôn 無vô 。遣khiển 墮đọa 無vô 故cố 言ngôn 有hữu 。若nhược 言ngôn 法Pháp 身thân 超siêu 一nhất 切thiết 量lượng 。無vô 既ký 不bất 可khả 取thủ 。有hữu 豈khởi 容dung 言ngôn 說thuyết 。

不bất 了liễu 我ngã 無vô 我ngã 但đãn 著trước 於ư 語ngữ 言ngôn 彼bỉ 溺nịch 於ư 二nhị 邊biên 自tự 壞hoại 壞hoại 世thế 間gian 。言ngôn 愚ngu 夫phu 不bất 知tri 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。體thể 離ly 有hữu 無vô 。計kế 我ngã 無vô 我ngã 。著trước 於ư 言ngôn 說thuyết 。溺nịch 於ư 一nhất 切thiết 二nhị 邊biên 過quá 患hoạn 。則tắc 自tự 壞hoại 壞hoại 他tha 。流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。

若nhược 能năng 見kiến 此thử 。法pháp 則tắc 離ly 一nhất 切thiết 。過quá 是thị 名danh 為vi 正chánh 觀quán 。不bất 毀hủy 大đại 導đạo 師sư 。若nhược 能năng 見kiến 此thử 如như 來lai 法Pháp 身thân 。則tắc 離ly 有hữu 無vô 一nhất 切thiết 。過quá 患hoạn 是thị 故cố 名danh 為vi 。能năng 正chánh 觀quán 察sát 。不bất 毀hủy 導đạo 師sư 。所sở 說thuyết 法Pháp 要yếu 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。至chí )# 云vân 何hà 說thuyết 是thị 如Như 來Lai 異dị 名danh 。大đại 慧tuệ 因nhân 上thượng 言ngôn 。如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。無vô 有hữu 生sanh 滅diệt 。又hựu 如như 佛Phật 昔tích 。修Tu 多Đa 羅La 中trung 。分phân 別biệt 攝nhiếp 取thủ 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。說thuyết 此thử 即tức 是thị 如Như 來Lai 異dị 名danh 。然nhiên 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。此thử 則tắc 無vô 法pháp 。云vân 何hà 說thuyết 為vi 。如Như 來Lai 異dị 名danh 。故cố 大đại 慧tuệ 舉cử 此thử 二nhị 教giáo 相tương 違vi 。以dĩ 請thỉnh 如Như 來Lai 會hội 通thông 。為vi 是thị 無vô 性tánh 。為vi 是thị 如Như 來Lai 異dị 名danh 。

如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。至chí 唯duy 願nguyện 世Thế 尊Tôn 為vì 我ngã 宣tuyên 說thuyết 。若nhược 法pháp 不bất 生sanh 。則tắc 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 可khả 取thủ 。誰thùy 是thị 如Như 來Lai 者giả 。則tắc 墮đọa 無vô 見kiến 。若nhược 言ngôn 攝nhiếp 取thủ 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。是thị 如Như 來Lai 異dị 名danh 。既ký 有hữu 可khả 攝nhiếp 取thủ 。則tắc 墮đọa 有hữu 見kiến 。故cố 復phục 請thỉnh 世Thế 尊Tôn 。為vì 我ngã 宣tuyên 說thuyết 。庶thứ 不bất 墮đọa 二nhị 見kiến 。

佛Phật 言ngôn 諦đế 聽thính 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。至chí 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。不bất 了liễu 其kỳ 義nghĩa 。言ngôn 我ngã 說thuyết 如Như 來Lai 異dị 名danh 名danh 。不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。非phi 是thị 無vô 法pháp 者giả 。答đáp 上thượng 問vấn 言ngôn 此thử 則tắc 無vô 法pháp 也dã 。亦diệc 非phi 攝nhiếp 取thủ 。不bất 生sanh 不bất 滅diệt 者giả 。答đáp 上thượng 問vấn 言ngôn 云vân 何hà 說thuyết 是thị 如Như 來Lai 異dị 名danh 也dã 。亦diệc 不bất 待đãi 緣duyên 者giả 。答đáp 不bất 墮đọa 有hữu 見kiến 也dã 。亦diệc 非phi 無vô 義nghĩa 者giả 。答đáp 不bất 墮đọa 無vô 見kiến 也dã 。我ngã 說thuyết 無vô 生sanh 非phi 即tức 非phi 離ly 。即tức 是thị 如Như 來Lai 。覺giác 法pháp 自tự 性tánh 種chủng 類loại 俱câu 生sanh 意ý 成thành 法Pháp 身thân 之chi 異dị 號hiệu 也dã 。然nhiên 此thử 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。凡phàm 愚ngu 外ngoại 道đạo 。昧muội 劣liệt 二Nhị 乘Thừa 。七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。心tâm 量lượng 未vị 滅diệt 。非phi 其kỳ 境cảnh 界giới 。是thị 皆giai 不bất 能năng 了liễu 耳nhĩ 。

大đại 慧tuệ 譬thí 如như 帝Đế 釋Thích 。地địa 及cập 虛hư 空không 。至chí )# 而nhi 有hữu 多đa 體thể 亦diệc 非phi 無vô 體thể 。言ngôn 佛Phật 雖tuy 有hữu 名danh 字tự 差sai 別biệt 。終chung 無vô 異dị 體thể 別biệt 陳trần 。故cố 引dẫn 帝Đế 釋Thích 乃nãi 至chí 手thủ 足túc 。隨tùy 一nhất 一nhất 物vật 雖tuy 有hữu 多đa 名danh 。其kỳ 體thể 唯duy 一nhất 。

大đại 慧tuệ 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。至chí 而nhi 不bất 知tri 是thị 。如Như 來Lai 異dị 名danh 。如Như 來Lai 上thượng 酬thù 大đại 慧tuệ 所sở 問vấn 。先tiên 以dĩ 法pháp 說thuyết 。次thứ 引dẫn 喻dụ 明minh 。此thử 又hựu 以dĩ 法pháp 而nhi 與dữ 喻dụ 合hợp 。言ngôn 阿a 僧tăng 祇kỳ 者giả 。此thử 云vân 無vô 數số 。餘dư 文văn 可khả 知tri 。

其kỳ 中trung 或hoặc 有hữu 。知tri 如Như 來Lai 者giả (# 至chí 如như 水thủy 中trung 月nguyệt 。不bất 出xuất 不bất 入nhập 。如như 上thượng 略lược 舉cử 或hoặc 有hữu 知tri 者giả 。五ngũ 十thập 種chủng 名danh 。以dĩ 例lệ 多đa 數số 也dã 。毘tỳ 紐nữu 此thử 云vân 大đại 力lực 。迦Ca 毘Tỳ 羅La 城Thành 名danh 。以dĩ 佛Phật 生sanh 彼bỉ 城thành 。因nhân 名danh 迦Ca 毘Tỳ 羅La 仙Tiên 也dã 。因nhân 陀đà 羅la 此thử 云vân 尊tôn 重trọng 。俱câu 毘tỳ 羅la 及cập 戍thú 迦ca 。未vị 見kiến 正chánh 譯dịch 。如như 是thị 等đẳng 滿mãn 三tam 無vô 數số 百bách 千thiên 名danh 號hiệu 。稱xưng 謂vị 不bất 同đồng 。然nhiên 其kỳ 體thể 唯duy 一nhất 。無vô 有hữu 增tăng 減giảm 。此thử 方phương 餘dư 界giới 。有hữu 利lợi 根căn 者giả 。能năng 知tri 如Như 來Lai 。法Pháp 身thân 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 現hiện 。實thật 無vô 去khứ 來lai 。譬thí 如như 皎hiệu 月nguyệt 。影ảnh 現hiện 眾chúng 水thủy 。何hà 有hữu 出xuất 入nhập 哉tai 。

但đãn 諸chư 凡phàm 愚ngu 心tâm 沒một 二nhị 邊biên (# 至chí 不bất 知tri 是thị 佛Phật 。差sai 別biệt 名danh 號hiệu 。言ngôn 彼bỉ 愚ngu 夫phu 墮đọa 二nhị 邊biên 見kiến 。雖tuy 亦diệc 承thừa 事sự 供cúng 養dường 。不bất 了liễu 名danh 義nghĩa 。執chấp 著trước 言ngôn 說thuyết 。昧muội 於ư 如Như 來Lai 真chân 實thật 法Pháp 身thân 。實thật 無vô 去khứ 來lai 。而nhi 謂vị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。同đồng 於ư 無vô 法pháp 。不bất 明minh 是thị 佛Phật 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。現hiện 種chủng 種chủng 名danh 字tự 。

如như 因nhân 陀đà 羅la 釋thích 揭yết 羅la 等đẳng (# 至chí )# 謂vị 言ngôn 即tức 義nghĩa 無vô 別biệt 義nghĩa 體thể 。釋thích 揭yết 羅la 。此thử 云vân 勇dũng 猛mãnh 。言ngôn 等đẳng 者giả 等đẳng 餘dư 也dã 。因nhân 陀đà 羅la 釋thích 揭yết 羅la 等đẳng 。並tịnh 帝Đế 釋Thích 異dị 名danh 。以dĩ 徒đồ 信tín 名danh 教giáo 昧muội 於ư 實thật 體thể 。於ư 諸chư 法pháp 中trung 。隨tùy 言ngôn 取thủ 義nghĩa 。諸chư 愚ngu 癡si 者giả 。作tác 如như 是thị 言ngôn 。義nghĩa 如như 言ngôn 說thuyết 。無vô 有hữu 別biệt 異dị 。謂vị 言ngôn 即tức 義nghĩa 體thể 性tánh 亦diệc 無vô 。是thị 人nhân 不bất 了liễu 言ngôn 說thuyết 生sanh 滅diệt 。義nghĩa 非phi 生sanh 滅diệt 。

大đại 慧tuệ 彼bỉ 人nhân 愚ngu 癡si (# 至chí )# 離ly 有hữu 離ly 無vô 故cố 無vô 生sanh 無vô 體thể 故cố 。明minh 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 。墮đọa 於ư 名danh 字tự 。而nhi 真chân 實thật 義nghĩa 不bất 墮đọa 名danh 字tự 。以dĩ 離ly 有hữu 無vô 。無vô 受thọ 生sanh 。無vô 身thân 相tướng 。是thị 故cố 不bất 墮đọa 。

大đại 慧tuệ 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。墮đọa 文văn 字tự 法pháp (# 至chí )# 唯duy 除trừ 不bất 墮đọa 於ư 文văn 字tự 者giả 。如Như 來Lai 應ứng 機cơ 所sở 說thuyết 諸chư 法Pháp 。雖tuy 盈doanh 龍long 宮cung 遍biến 法Pháp 界Giới 。其kỳ 實thật 不bất 墮đọa 。文văn 字tự 言ngôn 教giáo 。文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。本bổn 性tánh 離ly 故cố 。唯duy 除trừ 方phương 便tiện 正chánh 顯hiển 實thật 義nghĩa 。不bất 墮đọa 名danh 教giáo 者giả 。是thị 達đạt 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。之chi 微vi 意ý 也dã 。

大đại 慧tuệ 若nhược 人nhân 說thuyết 法Pháp 。墮đọa 文văn 字tự 者giả (# 至chí )# 非phi 不bất 隨tùy 義nghĩa 。而nhi 分phân 別biệt 說thuyết 。言ngôn 若nhược 人nhân 不bất 善thiện 說thuyết 法Pháp 。墮đọa 文văn 字tự 言ngôn 教giáo 者giả 。名danh 虛hư 誑cuống 說thuyết 。三tam 世thế 如Như 來Lai 。及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。其kỳ 實thật 未vị 嘗thường 說thuyết 答đáp 一nhất 字tự 。諸chư 法pháp 性tánh 相tướng 離ly 故cố 。亦diệc 非phi 不bất 隨tùy 。真chân 實thật 義nghĩa 故cố 。假giả 分phân 別biệt 說thuyết 以dĩ 顯hiển 耳nhĩ 。

大đại 慧tuệ 若nhược 不bất 說thuyết 者giả 。教giáo 法pháp 則tắc 斷đoạn (# 至chí )# 非phi 為vi 成thành 立lập 聖thánh 自tự 證chứng 處xứ 。上thượng 如Như 來Lai 欲dục 令linh 。眾chúng 生sanh 知tri 義nghĩa 故cố 。假giả 作tác 言ngôn 說thuyết 。以dĩ 顯hiển 愚ngu 夫phu 計kế 著trước 言ngôn 說thuyết 。不bất 得đắc 真chân 實thật 義nghĩa 也dã 。眾chúng 生sanh 聞văn 此thử 。念niệm 言ngôn 如Như 來Lai 何hà 故cố 。不bất 直trực 說thuyết 真chân 實thật 義nghĩa 。而nhi 作tác 言ngôn 說thuyết 。令linh 眾chúng 生sanh 計kế 著trước 。不bất 得đắc 真chân 實thật 。義nghĩa 何hà 也dã 。為vi 除trừ 此thử 疑nghi 故cố 。明minh 不bất 得đắc 直trực 說thuyết 真chân 實thật 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 法pháp 。令linh 眾chúng 生sanh 起khởi 疑nghi 斷đoạn 滅diệt 無vô 三tam 乘thừa 等đẳng 空không 見kiến 過quá 也dã 。正chánh 得đắc 方phương 便tiện 假giả 文văn 字tự 說thuyết 。若nhược 不bất 假giả 方phương 便tiện 說thuyết 者giả 。教giáo 法pháp 則tắc 壞hoại 。無vô 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 。誰thùy 說thuyết 為vi 誰thùy 。是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。當đương 莫mạc 著trước 文văn 字tự 。隨tùy 宜nghi 說thuyết 法Pháp 。明minh 方phương 便tiện 言ngôn 教giáo 。是thị 諸chư 如Như 來Lai 。隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。欲dục 解giải 不bất 同đồng 而nhi 為vi 開khai 演diễn 。令linh 達đạt 諸chư 法pháp 。唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。捨xả 內nội 外ngoại 分phân 別biệt 。轉chuyển 滅diệt 妄vọng 識thức 。不bất 是thị 成thành 立lập 如Như 來Lai 自tự 覺giác 。聖thánh 智trí 所sở 證chứng 處xứ 也dã 。

大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。應ưng 隨tùy 於ư 義nghĩa (# 至chí 不bất 能năng 令linh 人nhân 。心tâm 得đắc 悟ngộ 解giải 。此thử 示thị 菩Bồ 薩Tát 。應ưng 依y 實thật 義nghĩa 莫mạc 隨tùy 言ngôn 說thuyết 。若nhược 依y 文văn 字tự 者giả 。損tổn 壞hoại 自tự 他tha 不bất 得đắc 明minh 悟ngộ 。

若nhược 能năng 善thiện 知tri 一nhất 切thiết 。法pháp 相tướng 至chí 若nhược 不bất 斷đoạn 佛Phật 種chủng 。則tắc 得đắc 勝thắng 妙diệu 處xứ 。言ngôn 能năng 知tri 實thật 義nghĩa 者giả 。有hữu 如như 上thượng 廣quảng 大đại 利lợi 益ích 也dã 。勝thắng 妙diệu 處xứ 者giả 。即tức 是thị 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 所sở 證chứng 處xứ 耳nhĩ 。

大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。生sanh 勝thắng 妙diệu 處xứ 。至Chí 真Chân 實thật 之chi 法pháp 離ly 文văn 字tự 故cố 。明minh 最tối 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。得đắc 勝thắng 妙diệu 處xứ 已dĩ 。出xuất 障chướng 圓viên 明minh 。能năng 盡tận 未vị 來lai 。以dĩ 十thập 自tự 在tại 力lực 。化hóa 有hữu 情tình 類loại 。令linh 悟ngộ 真chân 實thật 。離ly 文văn 字tự 故cố 。不bất 應ưng 如như 上thượng 起khởi 執chấp 著trước 也dã 。言ngôn 十thập 自tự 在tại 者giả 。所sở 謂vị 初sơ 命mạng 自tự 在tại 。以dĩ 於ư 壽thọ 命mạng 修tu 短đoản 應ưng 物vật 故cố 。心tâm 財tài 業nghiệp 生sanh 願nguyện 信tín 如như 智trí 法pháp 等đẳng 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。具cụ 如như 華hoa 嚴nghiêm 所sở 明minh 。

大đại 慧tuệ 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。以dĩ 指chỉ 指chỉ 物vật (# 至chí )# 莫mạc 著trước 言ngôn 說thuyết 如như 觀quán 指chỉ 端đoan 。愚ngu 夫phu 計kế 著trước 言ngôn 說thuyết 之chi 指chỉ 。不bất 得đắc 實thật 義nghĩa 故cố 。有hữu 此thử 二nhị 喻dụ 。先tiên 喻dụ 執chấp 詮thuyên 忘vong 義nghĩa 。次thứ 喻dụ 應ưng 證chứng 義nghĩa 捨xả 詮thuyên 。各các 有hữu 法pháp 合hợp 如như 文văn 具cụ 明minh 。是thị 故cố 結kết 勸khuyến 宜nghi 修tu 方phương 便tiện 。故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。若nhược 欲dục 求cầu 除trừ 滅diệt 。無vô 量lượng 諸chư 過quá 惡ác 。當đương 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。勇dũng 猛mãnh 常thường 精tinh 進tấn 。莫mạc 徒đồ 執chấp 名danh 教giáo 。如như 觀quán 指chỉ 端đoan 無vô 異dị 。

大đại 慧tuệ 實thật 義nghĩa 者giả 微vi 妙diệu 寂tịch 靜tĩnh 。至chí )# 著trước 文văn 字tự 者giả 宜nghi 速tốc 捨xả 離ly 。此thử 明minh 由do 悟ngộ 。真chân 實thật 義nghĩa 故cố 。離ly 諸chư 妄vọng 想tưởng 。散tán 亂loạn 而nhi 得đắc 涅Niết 槃Bàn 也dã 。真chân 實thật 義nghĩa 者giả 從tùng 多đa 聞văn 者giả 得đắc 。多đa 聞văn 者giả 謂vị 善thiện 思tư 修tu 隨tùy 順thuận 於ư 義nghĩa 。非phi 獨độc 善thiện 言ngôn 說thuyết 也dã 。不bất 令linh 自tự 他tha 墮đọa 外ngoại 道đạo 惡ác 見kiến 。名danh 曰viết 多Đa 聞Văn 。是thị 故cố 欲dục 求cầu 實thật 義nghĩa 者giả 當đương 親thân 近cận 。與dữ 義nghĩa 相tương 違vi 者giả 慎thận 勿vật 近cận 之chi 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。至chí )# 及cập 非phi 數số 滅diệt 。不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。因nhân 上thượng 佛Phật 言ngôn 為vi 愚ngu 夫phu 故cố 。不bất 得đắc 直trực 說thuyết 真chân 實thật 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 義nghĩa 。猶do 如như 嬰anh 兒nhi 。不bất 應ưng 食thực 生sanh 。故cố 復phục 問vấn 言ngôn 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。非phi 有hữu 奇kỳ 時thời 。

何hà 以dĩ 故cố 。一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。亦diệc 說thuyết 作tác 者giả 。不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。與dữ 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。說thuyết 三tam 無vô 為vi 法pháp 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。無vô 有hữu 異dị 也dã 。

外ngoại 道đạo 亦diệc 說thuyết 作tác 者giả 因nhân 緣duyên (# 至chí )# 與dữ 外ngoại 道đạo 說thuyết 。無vô 有hữu 差sai 別biệt 。上thượng 言ngôn 佛Phật 與dữ 外ngoại 道đạo 同đồng 說thuyết 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 法pháp 。此thử 又hựu 言ngôn 同đồng 說thuyết 因nhân 緣duyên 生sanh 諸chư 世thế 間gian 。故cố 亦diệc 無vô 有hữu 異dị 。

外ngoại 道đạo 說thuyết 言ngôn 微vi 塵trần 勝thắng 妙diệu (# 至chí 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。皆giai 不bất 可khả 得đắc 。此thử 出xuất 外ngoại 道đạo 不bất 生sanh 滅diệt 義nghĩa 九cửu 物vật 體thể 也dã 。一nhất 時thời 。二nhị 方phương 。三tam 虛hư 空không 。四tứ 微vi 塵trần 。五ngũ 四tứ 大đại 種chủng 。六lục 大đại 梵Phạm 天Thiên 。七thất 勝thắng 妙diệu 天thiên 。八bát 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 。九cửu 眾chúng 生sanh 主chủ 。即tức 神thần 我ngã 也dã 。謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。計kế 此thử 九cửu 物vật 。不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。能năng 與dữ 生sanh 死tử 諸chư 法pháp 作tác 因nhân 。通thông 名danh 作tác 者giả 。與dữ 佛Phật 大Đại 乘Thừa 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。本bổn 非phi 生sanh 滅diệt 。若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。悉tất 不bất 可khả 得đắc 亦diệc 無vô 異dị 。

世Thế 尊Tôn 大đại 種chủng 不bất 壞hoại 以dĩ 其kỳ 自tự 相tương/tướng (# 至chí 如như 向hướng 所sở 說thuyết 。是thị 則tắc 應ưng 有hữu 。於ư 九cửu 物vật 中trung 。舉cử 一nhất 大đại 種chủng 結kết 難nạn/nan 如Như 來Lai 以dĩ 例lệ 餘dư 也dã 。言ngôn 四tứ 大đại 種chủng 亦diệc 不bất 滅diệt 壞hoại 。周chu 流lưu 七thất 趣thú 。自tự 性tánh 常thường 住trụ 。不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。如Như 來Lai 分phân 別biệt 。所sở 說thuyết 諸chư 法Pháp 。雖tuy 稍sảo 異dị 之chi 。其kỳ 實thật 無vô 非phi 外ngoại 道đạo 已dĩ 說thuyết 。若nhược 有hữu 不bất 同đồng 願nguyện 說thuyết 所sở 以dĩ 。如như 無vô 別biệt 義nghĩa 。一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。即tức 是thị 如Như 來Lai 。世Thế 尊Tôn 常thường 說thuyết 一nhất 世thế 界giới 中trung 。多đa 佛Phật 出xuất 世thế 者giả 。無vô 有hữu 是thị 處xứ 。如như 向hướng 所sở 說thuyết 。是thị 則tắc 應ưng 有hữu 。以dĩ 其kỳ 所sở 說thuyết 與dữ 如Như 來Lai 無vô 異dị 也dã 。

佛Phật 言ngôn 大đại 慧tuệ 我ngã 之chi 所sở 說thuyết 。至chí 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。非phi 有hữu 非phi 無vô 。言ngôn 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。不bất 生sanh 滅diệt 義nghĩa 。不bất 與dữ 外ngoại 道đạo 同đồng 也dã 。故cố 不bất 生sanh 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 論luận 。外ngoại 道đạo 計kế 執chấp 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。有hữu 實thật 性tánh 相tướng 。得đắc 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。如Như 來Lai 不bất 墮đọa 有hữu 無vô 品phẩm 故cố 。凡phàm 所sở 說thuyết 法Pháp 。離ly 有hữu 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 。云vân 何hà 離ly 有hữu 無vô 。如như 幻huyễn 夢mộng 色sắc 正chánh 在tại 夢mộng 時thời 。不bất 得đắc 言ngôn 無vô 也dã 。然nhiên 彼bỉ 色sắc 相tướng 非phi 實thật 有hữu 故cố 。不bất 得đắc 言ngôn 有hữu 也dã 。能năng 所sở 見kiến 取thủ 。皆giai 不bất 可khả 得đắc 。故cố 說thuyết 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。離ly 有hữu 離ly 無vô 。

若nhược 覺giác 唯duy 是thị 自tự 心tâm 所sở 見kiến (# 至chí )# 是thị 凡phàm 愚ngu 事sự 非phi 賢hiền 聖thánh 耳nhĩ 。能năng 覺giác 唯duy 是thị 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 。安an 住trụ 法Pháp 身thân 真chân 實thật 自tự 性tánh 。無vô 妄vọng 分phân 別biệt 。世thế 間gian 所sở 作tác 生sanh 死tử 事sự 業nghiệp 。皆giai 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。妄vọng 想tưởng 作tác 事sự 。非phi 聖thánh 人nhân 也dã 。

大đại 慧tuệ 妄vọng 心tâm 分phân 別biệt 不bất 實thật 境cảnh 界giới (# 至chí )# 起khởi 生sanh 滅diệt 見kiến 。非phi 諸chư 聖thánh 人nhân 。此thử 引dẫn 小tiểu 兒nhi 見kiến 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。及cập 幻huyễn 化hóa 人nhân 商thương 賈cổ 出xuất 入nhập 。心tâm 謂vị 實thật 有hữu 。愚ngu 人nhân 妄vọng 起khởi 生sanh 滅diệt 不bất 生sanh 滅diệt 法pháp 。為vi 有hữu 為vi 無vô 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。其kỳ 實thật 幻huyễn 人nhân 。不bất 出xuất 不bất 入nhập 。諸chư 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。離ly 生sanh 離ly 滅diệt 。凡phàm 夫phu 妄vọng 想tưởng 起khởi 諸chư 異dị 見kiến 。非phi 聖thánh 賢hiền 也dã 。

言ngôn 虛hư 妄vọng 者giả 不bất 如như 法Pháp 性tánh (# 至chí 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。則tắc 是thị 涅Niết 槃Bàn 。言ngôn 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。真chân 實thật 法pháp 性tánh 。而nhi 有hữu 奇kỳ 特đặc 也dã 。妄vọng 想tưởng 者giả 不bất 如như 實thật 義nghĩa 以dĩ 悟ngộ 法pháp 性tánh 故cố 。起khởi 種chủng 種chủng 諸chư 顛điên 倒đảo 見kiến 。執chấp 一nhất 切thiết 法pháp 有hữu 實thật 性tánh 相tướng 。不bất 見kiến 本bổn 來lai 寂tịch 靜tĩnh 義nghĩa 故cố 。不bất 能năng 離ly 妄vọng 分phân 別biệt 也dã 。是thị 故cố 無vô 相tướng 見kiến 者giả 。與dữ 涅Niết 槃Bàn 為vi 因nhân 故cố 勝thắng 。不bất 同đồng 相tương 見kiến 。計kế 得đắc 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 者giả 。是thị 受thọ 生sanh 因nhân 。達đạt 無vô 性tánh 相tướng 。無vô 有hữu 妄vọng 想tưởng 。生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。寂tịch 靜tĩnh 妙diệu 常thường 。則tắc 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

大đại 慧tuệ 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 者giả 見kiến 如như 實thật 處xứ (# 至chí 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。重trùng 說thuyết 頌tụng 言ngôn 為vi 除trừ 有hữu 生sanh 執chấp 成thành 立lập 無vô 生sanh 義nghĩa (# 至chí )# 云vân 何hà 為vi 我ngã 說thuyết 。此thử 言ngôn 無vô 生sanh 無vô 因nhân 者giả 。謂vị 非phi 如như 外ngoại 道đạo 。妄vọng 計kế 作tác 者giả 。而nhi 為vi 能năng 生sanh 諸chư 法pháp 因nhân 也dã 。故cố 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。妄vọng 元nguyên 無vô 因nhân 。於ư 妄vọng 想tưởng 中trung 。立lập 因nhân 緣duyên 性tánh 。皆giai 是thị 眾chúng 生sanh 。妄vọng 心tâm 計kế 度độ 。

離ly 諸chư 和hòa 合hợp 緣duyên 。智trí 慧tuệ 不bất 能năng 見kiến 以dĩ 是thị 故cố 我ngã 說thuyết 。空không 無vô 生sanh 無vô 性tánh 。離ly 諸chư 妄vọng 緣duyên 。無vô 能năng 見kiến 者giả 。是thị 故cố 說thuyết 空không 。無vô 生sanh 無vô 性tánh 。

一nhất 一nhất 緣duyên 和hòa 合hợp 雖tuy 現hiện 而nhi 非phi 有hữu (# 至chí )# 世thế 事sự 皆giai 如như 是thị 。妄vọng 緣duyên 合hợp 成thành 。本bổn 無vô 自tự 性tánh 。雖tuy 現hiện 可khả 見kiến 而nhi 非phi 實thật 有hữu 。故cố 論luận 問vấn 云vân 。若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。皆giai 非phi 實thật 有hữu 。如như 何hà 現hiện 前tiền 分phân 明minh 可khả 見kiến 。答đáp 云vân 鏡kính 像tượng 水thủy 月nguyệt 。乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。夢mộng 境cảnh 幻huyễn 事sự 。第đệ 二nhị 月nguyệt 等đẳng 。分phân 明minh 可khả 見kiến 。豈khởi 有hữu 實thật 耶da 。唯duy 識thức 亦diệc 云vân 。現hiện 見kiến 如như 夢mộng 中trung 。見kiến 所sở 見kiến 不bất 俱câu 。見kiến 時thời 不bất 分phân 別biệt 。云vân 何hà 言ngôn 現hiện 見kiến 。野dã 馬mã 即tức 陽dương 焰diễm 遊du 氣khí 。

折chiết 伏phục 有hữu 因nhân 論luận 申thân 述thuật 無vô 生sanh 旨chỉ (# 至chí )# 外ngoại 道đạo 咸hàm 驚kinh 怖bố 。言ngôn 外ngoại 道đạo 聞văn 說thuyết 無vô 因nhân 無vô 生sanh 。即tức 作tác 斷đoạn 滅diệt 怖bố 畏úy 。

爾nhĩ 時thời 大đại 慧tuệ 以dĩ 偈kệ 問vấn 曰viết 。云vân 何hà 何hà 所sở 因nhân 復phục 以dĩ 何hà 故cố 。生sanh 於ư 何hà 處xứ 。和hòa 合hợp 而nhi 作tác 無vô 因nhân 論luận 。言ngôn 云vân 何hà 者giả 。曾tằng 有hữu 大Đại 士Sĩ 語ngữ 外ngoại 道đạo 言ngôn 。汝nhữ 生sanh 法pháp 云vân 何hà 生sanh 。為vi 從tùng 有hữu 因nhân 生sanh 。為vi 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 。答đáp 言ngôn 從tùng 有hữu 因nhân 生sanh 也dã 。言ngôn 何hà 所sở 因nhân 者giả 。謂vị 既ký 從tùng 有hữu 因nhân 生sanh 。即tức 問vấn 何hà 所sở 因nhân 。答đáp 言ngôn 從tùng 微vi 塵trần 世thế 性tánh 。四tứ 大đại 種chủng 等đẳng 因nhân 生sanh 也dã 。言ngôn 復phục 以dĩ 何hà 故cố 生sanh 者giả 。謂vị 又hựu 問vấn 彼bỉ 大đại 種chủng 等đẳng 復phục 以dĩ 何hà 故cố 生sanh 。答đáp 言ngôn 四tứ 大đại 種chủng 等đẳng 無vô 因nhân 生sanh 也dã 。言ngôn 於ư 何hà 處xứ 和hòa 合hợp 。而nhi 作tác 無vô 因nhân 論luận 者giả 。謂vị 若nhược 四tứ 大đại 種chủng 等đẳng 無vô 因nhân 。無vô 因nhân 則tắc 無vô 法pháp 。無vô 法pháp 則tắc 無vô 處xứ 。無vô 處xứ 則tắc 無vô 和hòa 合hợp 。無vô 和hòa 合hợp 則tắc 無vô 生sanh 。何hà 得đắc 立lập 四tứ 大đại 無vô 因nhân 生sanh 諸chư 世thế 間gian 論luận 。大đại 慧tuệ 舉cử 此thử 重trọng/trùng 請thỉnh 佛Phật 決quyết 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。復phục 以dĩ 偈kệ 答đáp 。觀quán 察sát 有hữu 為vi 法pháp 非phi 因nhân 非phi 無vô 因nhân 彼bỉ 生sanh 滅diệt 論luận 者giả 所sở 見kiến 從tùng 是thị 滅diệt 。佛Phật 言ngôn 應ưng 觀quán 有hữu 為vi 。一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。非phi 有hữu 因nhân 生sanh 。非phi 無vô 因nhân 生sanh 。故cố 說thuyết 無vô 生sanh 。以dĩ 滅diệt 外ngoại 道đạo 生sanh 滅diệt 戲hí 論luận 。問vấn 曰viết 現hiện 見kiến 諸chư 法pháp 。有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。云vân 何hà 言ngôn 無vô 耶da 。答đáp 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。緣duyên 起khởi 無vô 性tánh 。故cố 無vô 生sanh 滅diệt 自tự 體thể 可khả 得đắc 。生sanh 即tức 無vô 生sanh 。滅diệt 即tức 無vô 滅diệt 。如như 陽dương 焰diễm 水thủy 。本bổn 自tự 乾can/kiền/càn 爾nhĩ 。故cố 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 經Kinh 云vân 。因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 義nghĩa 。是thị 義nghĩa 滅diệt 非phi 生sanh 。滅diệt 諸chư 生sanh 滅diệt 義nghĩa 。是thị 義nghĩa 生sanh 非phi 滅diệt 。如như 上thượng 九cửu 偈kệ 破phá 外ngoại 道đạo 計kế 從tùng 邪tà 因nhân 生sanh 。故cố 說thuyết 無vô 生sanh 。

爾nhĩ 時thời 大đại 慧tuệ 說thuyết 偈kệ 問vấn 曰viết 。為vi 無vô 故cố 不bất 生sanh 為vi 待đãi 於ư 眾chúng 緣duyên 為vi 有hữu 名danh 無vô 義nghĩa 願nguyện 。為vì 我ngã 宣tuyên 說thuyết 。為vi 無vô 故cố 無vô 生sanh 耶da 。為vi 待đãi 於ư 眾chúng 緣duyên 故cố 無vô 生sanh 耶da 。既ký 有hữu 不bất 生sanh 名danh 。不bất 應ưng 無vô 此thử 不bất 生sanh 義nghĩa 。惟duy 為vi 分phân 別biệt 說thuyết 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。復phục 以dĩ 偈kệ 答đáp 。非phi 無vô 法pháp 不bất 生sanh 亦diệc 非phi 以dĩ 待đãi 緣duyên (# 至chí )# 此thử 是thị 無vô 生sanh 相tương/tướng 。如Như 來Lai 答đáp 言ngôn 悉tất 皆giai 非phi 也dã 。此thử 是thị 意ý 生sanh 法Pháp 身thân 名danh 作tác 無vô 生sanh 。外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。非phi 其kỳ 境cảnh 界giới 。

遠viễn 離ly 諸chư 因nhân 緣duyên 。無vô 有hữu 能năng 作tác 者giả (# 至chí )# 我ngã 說thuyết 是thị 無vô 生sanh 。離ly 二nhị 性tánh 者giả 。離ly 內nội 外ngoại 二nhị 性tánh 也dã 。餘dư 文văn 可khả 知tri 。

外ngoại 物vật 有hữu 非phi 有hữu 其kỳ 心tâm 無vô 所sở 取thủ 。至chí )# 無vô 生sanh 故cố 說thuyết 空không 。非phi 如như 太thái 虛hư 斷đoạn 滅diệt 空không 等đẳng 故cố 說thuyết 空không 。謂vị 法Pháp 身thân 無vô 生sanh 故cố 說thuyết 空không 。自tự 此thử 已dĩ 上thượng 八bát 行hành 偈kệ 。說thuyết 如Như 來Lai 意ý 生sanh 法Pháp 身thân 以dĩ 為vi 無vô 生sanh 。

因nhân 緣duyên 共cộng 集tập 會hội 是thị 故cố 有hữu 生sanh 滅diệt (# 至chí )# 俱câu 非phi 亦diệc 復phục 然nhiên 。若nhược 離ly 妄vọng 緣duyên 。更cánh 有hữu 別biệt 法pháp 而nhi 謂vị 因nhân 果quả 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 。是thị 諸chư 外ngoại 道đạo 。凡phàm 愚ngu 妄vọng 想tưởng 也dã 。有hữu 無vô 不bất 生sanh 俱câu 非phi 四tứ 句cú 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。

唯duy 除trừ 眾chúng 緣duyên 會hội 於ư 中trung 見kiến 生sanh 滅diệt (# 至chí )# 生sanh 義nghĩa 不bất 可khả 得đắc 。凡phàm 夫phu 不bất 能năng 了liễu 諸chư 妄vọng 緣duyên 。是thị 故cố 長trường/trưởng 劫kiếp 為vi 之chi 鉤câu 銷tiêu 。連liên 環hoàn 不bất 斷đoạn 。故cố 目mục 因nhân 緣duyên 名danh 鉤câu 鎖tỏa 也dã 。若nhược 離ly 妄vọng 緣duyên 無vô 別biệt 生sanh 法pháp 。

我ngã 說thuyết 唯duy 鉤câu 鎖tỏa 生sanh 無vô 故cố 不bất 生sanh (# 至chí )# 別biệt 有hữu 於ư 諸chư 法pháp 。此thử 末mạt 一nhất 偈kệ 。是thị 牒điệp 外ngoại 道đạo 救cứu 立lập 生sanh 法pháp 是thị 先tiên 有hữu 。要yếu 待đãi 因nhân 緣duyên 生sanh 。譬thí 如như 暗ám 中trung 物vật 是thị 先tiên 有hữu 。要yếu 待đãi 燈đăng 照chiếu 始thỉ 得đắc 見kiến 。故cố 言ngôn 鉤câu 鎖tỏa 現hiện 若nhược 然nhiên 。謂vị 因nhân 緣duyên 現hiện 生sanh 法pháp 。亦diệc 如như 燈đăng 光quang 。現hiện 暗ám 中trung 物vật 。佛Phật 言ngôn 若nhược 如như 此thử 論luận 者giả 。是thị 則tắc 離ly 因nhân 緣duyên 外ngoại 。別biệt 更cánh 有hữu 生sanh 法pháp 也dã 。

無vô 生sanh 則tắc 無vô 性tánh 體thể 性tánh 如như 虛hư 空không (# 至chí )# 是thị 則tắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。言ngôn 無vô 彼bỉ 剎sát 那na 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。四tứ 相tương 生sanh 故cố 。可khả 謂vị 無vô 生sanh 。此thử 則tắc 名danh 為vi 。無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。

一nhất 切thiết 諸chư 世thế 間gian 。無vô 非phi 是thị 鉤câu 鎖tỏa (# 至chí )# 此thử 則tắc 非phi 教giáo 理lý 。此thử 言ngôn 無vô 明minh 與dữ 愛ái 業nghiệp 者giả 。於ư 十thập 二nhị 有hữu 支chi 因nhân 緣duyên 中trung 。略lược 舉cử 其kỳ 三tam 也dã 。若nhược 具cụ 言ngôn 之chi 。即tức 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。行hành 緣duyên 識thức 。識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。名danh 色sắc 緣duyên 六lục 入nhập 。六lục 入nhập 緣duyên 觸xúc 。觸xúc 緣duyên 受thọ 。受thọ 緣duyên 愛ái 。愛ái 緣duyên 取thủ 。取thủ 緣duyên 有hữu 。有hữu 緣duyên 生sanh 。生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。此thử 明minh 三tam 世thế 妄vọng 因nhân 果quả 法pháp 。謂vị 過quá 去khứ 有hữu 二nhị 支chi 因nhân 。一nhất 無vô 明minh 。二nhị 行hành 。現hiện 在tại 有hữu 五ngũ 支chi 果quả 。一nhất 識thức 。二nhị 名danh 色sắc 。三tam 六lục 入nhập 。四tứ 觸xúc 。五ngũ 受thọ 。現hiện 在tại 有hữu 三tam 支chi 因nhân 。一nhất 愛ái 。二nhị 取thủ 。三tam 有hữu 。未vị 來lai 有hữu 二nhị 支chi 果quả 。一nhất 生sanh 。二nhị 老lão 死tử 。言ngôn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。皆giai 為vi 無vô 明minh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。長trường/trưởng 劫kiếp 鉤câu 鎖tỏa 。往vãng 來lai 三tam 界giới 。牢lao 獄ngục 之chi 中trung 。無vô 有hữu 出xuất 離ly 。智trí 者giả 了liễu 悟ngộ 修tu 道Đạo 斷đoạn 除trừ 。即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。故cố 云vân 無vô 明minh 滅diệt 則tắc 行hành 滅diệt 。乃nãi 至chí 生sanh 滅diệt 即tức 老lão 死tử 滅diệt 。當đương 知tri 滅diệt 妄vọng 因nhân 緣duyên 故cố 須tu 修tu 道Đạo 。問vấn 云vân 何hà 修tu 道Đạo 。答đáp 推thôi 求cầu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。根căn 本bổn 迺nãi 是thị 無vô 明minh 。因nhân 無vô 明minh 故cố 。起khởi 煩phiền 惱não 業nghiệp 。因nhân 業nghiệp 故cố 起khởi 果quả 報báo 而nhi 有hữu 諸chư 苦khổ 。皆giai 因nhân 無vô 明minh 為vi 根căn 本bổn 。如như 人nhân 伐phạt 樹thụ 。須tu 先tiên 斷đoạn 其kỳ 根căn 。問vấn 無vô 明minh 何hà 者giả 是thị 。答đáp 不bất 覺giác 心tâm 是thị 。以dĩ 不bất 覺giác 故cố 。妄vọng 起khởi 分phân 別biệt 。心tâm 外ngoại 見kiến 法pháp 。謂vị 有hữu 謂vị 無vô 。謂vị 是thị 謂vị 非phi 。謂vị 得đắc 謂vị 失thất 。受thọ 諸chư 果quả 報báo 。身thân 心tâm 等đẳng 苦khổ 。皆giai 由do 無vô 明minh 。我ngã 今kim 欲dục 斷đoạn 無vô 明minh 。先tiên 須tu 自tự 覺giác 心tâm 源nguyên 。隨tùy 心tâm 所sở 起khởi 一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 。皆giai 從tùng 不bất 覺giác 心tâm 生sanh 。須tu 知tri 自tự 心tâm 之chi 性tánh 。本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。亦diệc 無vô 來lai 去khứ 。何hà 以dĩ 得đắc 知tri 。一nhất 切thiết 妄vọng 念niệm 忽hốt 然nhiên 而nhi 起khởi 。覺giác 即tức 不bất 生sanh 。云vân 何hà 名danh 覺giác 。如như 貪tham 瞋sân 癡si 起khởi 時thời 。還hoàn 以dĩ 自tự 心tâm 觀quán 察sát 推thôi 求cầu 。此thử 貪tham 瞋sân 癡si 。有hữu 何hà 形hình 狀trạng 。為vi 青thanh 黃hoàng 。為vi 赤xích 白bạch 。為vì 未vị 來lai 。為vi 過quá 去khứ 。為vi 現hiện 在tại 。為vi 在tại 內nội 外ngoại 中trung 間gian 。推thôi 求cầu 貪tham 瞋sân 癡si 都đô 無vô 形hình 狀trạng 。若nhược 本bổn 來lai 是thị 有hữu 。今kim 日nhật 覺giác 時thời 亦diệc 應ưng 可khả 見kiến 。今kim 覺giác 既ký 無vô 。故cố 知tri 由do 不bất 覺giác 故cố 。忽hốt 然nhiên 妄vọng 起khởi 。覺giác 即tức 不bất 生sanh 。故cố 覺giác 是thị 無vô 明minh 對đối 治trị 。此thử 現hiện 在tại 無vô 明minh 不bất 得đắc 心tâm 。以dĩ 無vô 無vô 明minh 故cố 。一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 。煩phiền 惱não 不bất 生sanh 。煩phiền 惱não 不bất 生sanh 故cố 業nghiệp 不bất 生sanh 。故cố 無vô 過quá 去khứ 二nhị 因nhân 。無vô 二nhị 因nhân 故cố 。現hiện 在tại 五ngũ 果quả 不bất 生sanh 。五ngũ 果quả 不bất 生sanh 故cố 。愛ái 取thủ 有hữu 三tam 因nhân 不bất 生sanh 。現hiện 在tại 三tam 因nhân 無vô 故cố 。未vị 來lai 二nhị 果quả 報báo 不bất 生sanh 。名danh 斷đoạn 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 鉤câu 鎖tỏa 。此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。無vô 處xứ 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。此thử 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 。名danh 為vi 菩Bồ 提Đề 。依y 此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。觀quán 察sát 修tu 行hành 者giả 。通thông 有hữu 三tam 類loại 。上thượng 智trí 觀quán 者giả 。得đắc 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。中trung 智trí 觀quán 者giả 得đắc 。緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。下hạ 智trí 觀quán 者giả 得đắc 。聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。故cố 肇triệu 論luận 云vân 。三tam 乘thừa 觀quán 法pháp 無vô 異dị 。但đãn 心tâm 有hữu 大đại 小tiểu 為vi 差sai 矣hĩ 。

生sanh 法pháp 若nhược 非phi 有hữu 彼bỉ 為vi 誰thùy 因nhân 緣duyên 展triển 轉chuyển 而nhi 相tương 生sanh 此thử 是thị 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。言ngôn 生sanh 法pháp 若nhược 非phi 實thật 有hữu 。彼bỉ 因nhân 緣duyên 與dữ 誰thùy 為vi 因nhân 緣duyên 。此thử 二nhị 句cú 牒điệp 外ngoại 道đạo 計kế 也dã 。以dĩ 其kỳ 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 故cố 。正chánh 知tri 有hữu 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。無vô 別biệt 有hữu 生sanh 性tánh 也dã 。

堅kiên 濕thấp 暖noãn 動động 等đẳng 凡phàm 愚ngu 所sở 分phân 別biệt 至chí )# 清thanh 涼lương 八bát 支chi 道đạo 。以dĩ 人nhân 異dị 故cố 說thuyết 異dị 。非phi 法pháp 性tánh 有hữu 異dị 。以dĩ 病bệnh 別biệt 治trị 殊thù 。非phi 真Chân 如Như 有hữu 別biệt 。故cố 言ngôn 唯duy 有hữu 一nhất 大Đại 乘Thừa 。清thanh 涼lương 八bát 支chi 道đạo 。八bát 支chi 道đạo 者giả 。能năng 生sanh 一Nhất 乘Thừa 果quả 法pháp 之chi 因nhân 也dã 。一nhất 即tức 八bát 。八bát 即tức 一nhất 。圓viên 融dung 交giao 映ánh 。無vô 二nhị 無vô 別biệt 。受thọ 一nhất 非phi 餘dư 。是thị 為vi 偏thiên 見kiến 。

注Chú 大Đại 乘Thừa 入Nhập 楞Lăng 伽Già 經Kinh 卷quyển 第đệ 七thất