NHÂN SINH YẾU NGHĨA
    Hòa Thượng Tuyên Hóa
    Thích Minh Định dịch

    Mạng Người Vô Thường Trong Hơi Thở

    Giảng ngày 12/10/89 tại Hoa Liên Thị Ðài Loan

    Các vị Thiện tri thức!

    “Nhân sinh thất thập cổ lai hy
    Tiên trừ thiếu niên hậu trừ lão
    Trung gian quang cảnh bất đa thời
    Hựu hữu nhất bán thùy trước liễu.”

    Tạm dịch:

    “Tuổi thọ bảy mươi xưa nay hiếm
    Trước bỏ thiếu niên sau bỏ già
    Thời gian còn lại chẳng là bao
    Lại mất một nửa vì ngủ nghỉ.”

    Người bây giờ hiểu rõ thuật sống lâu, thọ mạng tăng thêm rất nhiều. Người xưa sống đến bảy mươi tuổi rất ít. Tôi nghĩ sự nóng giận người xưa đại khái rất lớn, không thể dưỡng sinh đạo. Ðời người, tuổi niên thiếu bỏ đi mười lăm tuổi, vì mười lăm tuổi đầu là lúc học làm người. Tuổi già cũng bỏ đi hết mười lăm tuổi, vì tuổi già đầu óc đần độn, tai điếc mắt mờ, thân thể yếu kém. Khoảng giữa còn lại bốn mươi tuổi. Trong bốn mươi năm thì ngủ nghỉ chiếm hết phân nửa, ngoài ra còn ăn cơm, mặc quần áo, đi nhà cầu cũng mất khá nhiều thời gian. Thời gian còn lại để tu, làm việc thiện chẳng là bao.

    Thời xưa có người lại nói:

    “Nhân tâm bất túc xà thôn tượng”.

    Ý nghĩa là nói:

    “Suốt ngày bận rộn chỉ vì đói,
    Hết đói lại nghĩ đến quần áo,
    Cơm áo hai thứ đều đầy đủ,
    Trong phòng lại thiếu cô vợ đẹp,
    Cưới hỏi vợ đẹp và thiếp xinh
    Ra vào không xe và phi cơ,
    Có xe và phi cơ rồi,
    Lại không quan chức bị người khinh,
    Năm phẩm bốn phẩm hiềm quan nhỏ,
    Ba phẩm hai phẩm cũng hiềm thấp,
    Nhất phẩm làm tể tướng đương triều,
    Lại muốn lên ngôi làm hoàng đế,
    Một khi lên ngôi làm hoàng đế,

    Lại muốn đánh cờ với Thần Tiên.

    Mộng đẹp của con người vĩnh viễn không thể mãn túc, cho nên nói “Nhân tâm bất túc xà thôn tượng” (Lòng người không đủ như rắn nuốt voi).

    Thời xưa có ba người già, người trẻ nhất là sáu mươi tuổi, một người bảy mươi tuổi và một người tám mươi tuổi.

    – Người sáu mươi tuổi nói: “Năm nay qua rồi không biết năm tới có còn chăng?”

    – Người bảy mươi tuổi nói: “Tối nay cởi giày ra rồi không biết ngày mai còn hay chăng?”

    – Người tám mươi tuổi nói:”Hiện tại hơi thở thở ra, không biết có hít vào nữa không?” Ðủ thấy mạng người vô thường, ngắn ngủi tại hơi thở.

    Có một bài kệ rằng:

    “Nhân sinh nhất tràng mộng,
    Nhân tử mộng nhất tràng,
    Mộng lý hữu vinh qúy,
    Mộng tỉnh tại cùng hương,
    Triều triều tại tác mộng,
    Bất giác mộng hoàn lương,
    Mộng trung nhược bất tỉnh,
    Uổng tác mộng nhất tràng”.

    Nghĩa là:

    “Ðời người một giấc mộng,
    Chết đi một giấc mộng,
    Trong mộng giàu vinh hoa,
    Tỉnh mộng lại bần cùng,
    Sớm tối đều nằm mộng,
    Không giác mộng hoàn lương,
    Trong mộng nếu không tỉnh,
    Uổng thay một giấc mộng.”

    Nhân sinh chỉ có nhìn xuyên thủng, buông xả mới là chân chánh khoái lạc tự tại.

    Trong Kinh Kim Cang có nói:

    “Hết thảy pháp hữu vi,
    Như mộng huyễn bọt bóng,
    Như sương cũng như điện,
    Hãy quán chiếu như thế”.