NAI HIỀN

    Ngày xưa có chú nai hiền
    Nhởn nhơ vui sống giữa miền hoang sơ
    Trong khu rừng rậm ven bờ
    Sông Hằng cuồn cuộn sóng mờ nhân gian.
    Dáng nai đẹp đẽ dịu dàng
    Sừng trong nước ngọc, thân vàng ánh châu
    Nhưng mắt nai lắng u sầu
    Thương cho trần thế nhuốm mầu bi ai,
    Nai nghe, nói được tiếng người
    Nai là Bồ Tát một thời hiện thân.
    Bên nai muông thú quây quần
    Coi nai như mẹ muôn phần yêu thương
    Như thầy sáng suốt dẫn đường
    Một vùng đồi núi ngát hương thanh bình.
    Sợ người thấy sẽ hại mình
    Nai cùng muông thú sống quanh trong rừng.
    Một ngày trời đất mịt mùng
    Sông Hằng gầm thét sóng dâng ngập tràn
    Nai đang thơ thẩn non ngàn
    Chợt nghe kêu cứu tiếng vang núi đồi
    Nhìn xa nai thấy một người
    Ôm thanh củi mục chơi vơi giữa dòng
    Mênh mông sóng nước reo cuồng
    Sức người đã yếu, sắp buông trôi rồi
    Tâm Bồ Tát bỗng rạng ngời
    “Người mà đau khổ, ta thời khổ đau!
    Cứu người trước, cứu mình sau!”
    Nai lao vội xuống dòng sâu vớt người,
    Sá chi sóng gió dập vùi
    Dìu người lên được tới nơi an toàn.
    Nạn nhân tỉnh lại bàng hoàng
    Cám ơn công đức vô vàn của nai
    Nguyện xin tạc dạ lâu dài
    Khiến nai sung sướng thốt lời tâm can:
    “Mừng ông còn tấm lòng vàng
    Dạt dào ân huệ, chứa chan nghĩa tình!
    Hãy về ngay với gia đình
    Nhớ đừng nói chuyện chúng mình nơi đây
    Người đời nham hiểm chất đầy
    Sẽ tìm cách bắt thân này mất thôi!”.
    Nạn nhân hứa chắc một lời
    Khấu đầu lạy tạ. Về nơi thị thành.
    *
    Người về đoàn tụ gia đình
    Đúng khi hoàng hậu tâu trình cùng vua:
    “Đêm qua thần thiếp nằm mơ
    Thấy con nai đẹp nói ra tiếng người
    Nai thần thật quả lạ đời
    Trên tòa giảng Pháp lời lời cao sang
    Thật là chuyện lạ vô vàn
    Nếu ta bắt được nai vàng về cung
    Nhốt vườn thượng uyển vui chung
    Điềm lành cho nước! Điều mừng cho ta!”
    Vua nghe thỏ thẻ lời hoa
    Chiều lòng hoàng hậu, lệnh ra khắp miền:
    “Ai mà giúp bắt nai hiền
    Vua ban bổng lộc, bạc tiền, chức cao!”
    *
    Người mà nai cứu hôm nào
    Nghe vua trọng thưởng, xôn xao cõi lòng
    Nghĩ mình cùng với vợ con
    Đói nghèo kiếp sống, héo hon cuộc đời
    Máu tham nổi dậy trong người
    Quên ân tình cũ, nuốt lời thề xưa
    Y cười phản bội say sưa
    Nhưng kìa phép lạ như vừa xảy ra
    Mặt người chất phác hôm qua
    Giờ đây gớm ghiếc xấu xa vô cùng.
    Tên gian phản bội vào cung
    Tâu vua chỗ ở trong rừng của nai.
    Vua sai quân lính của ngài
    Bao vây bốn phía bên ngoài rừng hoang
    Ào ào chó dữ sủa vang
    Kèn săn trổi giọng oang oang tiến vào
    Thú rừng hoảng hốt lao xao
    Nai hiền choàng tỉnh xiết bao ngỡ ngàng
    Biết rằng trốn cũng muộn màng
    Tay người hung ác bạo tàn xưa nay
    Nai đang nghĩ ngợi, loay hoay
    Thì bao quân lính tới ngay bên rồi
    Vua, quan cũng đã đến nơi
    Vua nhìn nai đẹp ngây người ngợi khen
    Truyền không được bắn cung tên
    Làm sao bắt sống nai hiền về cung.
    *
    Mọi người chưa kịp vây lùng
    Nai hiền tự đến thưa cùng vua, quan:
    “Ai đưa ngài đến non ngàn
    Nơi tôi trú ẩn chốn hoang vu này?”
    Vua nghe kinh ngạc lắm thay,
    Chỉ tên phản bội đứng ngay sau ngài:
    “Hỡi nai thần! Chính tên này
    Ham tiền chỉ lối tới đây săn tìm!”.
    Mọi người cùng lúc quay nhìn
    Rồi cùng một lúc kêu lên hãi hùng,
    Mặt tên phản bội đưa đường
    Chỉ trong khoảnh khắc vô cùng gớm ghê
    Bao nhiêu máu mủ tràn trề
    Khắp nơi lở loét khó bề nhận ra.
    Nai thưa: “Mọi việc chẳng qua
    Chỉ là quả báo diễn ra thật gần
    Tên này bội nghĩa vong ân
    Tham lam mờ mắt, bất nhân hại người!”
    Rồi nai kể rõ đầu đuôi
    Chuyện mình cứu hắn chết trôi giữa dòng.
    Nhà vua nghe hiểu chuyện xong
    Mắng tên phản bội: “Mi lòng tanh hôi
    Mi làm ô uế danh người
    Mi không đáng sống trên đời làm chi!”
    Vua giương cung xử bắn y
    Nhưng nai nhảy vội đứng che tên này
    Nai thưa: “Tội hắn ngày nay
    Kéo theo quả báo đến ngay đây rồi
    Mặt y lở loét tanh hôi
    Là điều trừng phạt cả đời khó quên
    Ngài tha cho hắn một phen!
    Phần tôi xin đứng cạnh bên chờ ngài!”.
    *
    Nhà vua chợt thấy sáng ngời
    Một vùng hỷ xả, một trời từ bi
    Vua ban: “Ngươi hãy đi đi
    Hỡi tên phản bội! Tha mi phen này
    Đi cho khuất mắt ta ngay
    Làm người không đáng! Đừng quay trở về!”
    Tên kia hổ thẹn ê chề
    Bước đi lầm lũi, kéo lê thân người
    Lưng quay về phía mặt trời
    Theo vùng bóng tối, vào nơi bùn lầy.
    Vua nhìn nai khẽ tỏ bày:
    “Tự do xin trả từ đây cho ngài!
    Trẫm lòng kính phục lắm thay
    Ngài đem chân lý gieo đầy nhân gian
    Soi đường giác ngộ thênh thang
    Tim này nguyền khắc lời vàng từ bi!”.
    Vua ra lệnh kéo quân đi
    Núi rừng trở lại bốn bề bình yên.
    *
    Kể từ khi đó đêm đêm
    Hiu hiu gió mát, êm đềm trăng thanh
    Một bầy muông thú hiền lành
    Quây quần trìu mến chung quanh nai hiền
    Như chờ nghe những lời thiền
    Nghe lời giảng đạo giữa miền hoang vu.

    Tâm Minh Ngô Tằng Giao
    (thi hóa, phỏng theo
    Truyện Cổ Phật Giáo)