HOÀNG TỬ
    THỨ MỘT TRĂM

    Ngày xưa có một ông vua
    Trong vương quốc nọ rất ư lạ đời
    Sinh con trai đủ trăm người
    Ông hoàng thứ một trăm thời dễ thương
    Kiên trì, nghị lực, hiền lương
    Tính tình lại rất khiêm nhường lắm thay.
    Triều đình thông lệ lâu nay
    Mỗi hoàng tử có một thầy trông nom
    Chăm lo dạy dỗ sớm hôm,
    Riêng hoàng tử út số luôn hơn người
    Có thầy tài giỏi tuyệt vời
    Như cha hiền đức dạy lời tinh thông
    Nên hoàng tử út trọng ông
    Chuyên tâm học hỏi và vâng lời thầy.
    *
    Cũng theo thông lệ xưa nay
    Vua cha lần lượt gửi ngay con mình
    Sau khi khôn lớn, học hành
    Mỗi người tới một tỉnh thành khác nhau
    Để mà phục vụ dài lâu
    Giúp dân, giúp nước trước sau nhiều bề
    Và chàng hoàng tử út kia
    Cũng làm nhiệm vụ vừa khi trưởng thành,
    Trước khi đi chàng khôn lanh
    Xin thầy ý kiến khuyên mình điều hay
    Xem nên chọn tỉnh nào đây,
    Nghe xong thầy mới phán ngay đôi lời:
    “Đừng đi tỉnh! Ở lại thôi!
    Hãy vào yết kiến vua rồi trình tâu
    Anh em đi hết còn đâu
    Chỉ còn con út muốn hầu cận vua
    Con mong ở lại thủ đô
    Để mà sớm tối chăm lo cha già!”
    Chàng hoàng tử út nghe qua
    Vâng lời, vào gặp vua cha tâu trình
    Vua nghe hoan hỉ thật tình
    Thấy hoàng tử út trung thành lắm thay
    Vua cha bèn chấp thuận ngay.
    Và hoàng tử út lại quay về thầy
    Xin thầy khuyên nhủ điều hay
    Làm sao giúp thủ đô này tốt hơn
    Giúp vua, giúp nước, giúp dân.
    Ông thầy thông thái tinh khôn dạy liền:
    “Hãy xin vua ban cho quyền
    Đi thâu thuế má, bạc tiền của dân
    Đồng thời cứu trợ chia phần
    Giúp người khốn khó đang cần tình thương
    Nếu vua đồng ý mọi đường
    Hãy làm nhiệm vụ với lương tâm mình
    Đàng hoàng, thành thật, nhiệt tình
    Lòng từ giúp khắp chúng sinh trong vùng!”
    Chàng hoàng tử út vui mừng
    Y lời thầy dạy, thưa cùng vua cha
    Vua đồng ý chẳng chần chờ
    Thật là êm chuyện, quả là thuận duyên.
    Chàng hoàng tử út lành hiền
    Ra ngoài làm việc chẳng quên lời thầy
    Khi thu thuế khéo léo thay
    Dung hoà luật pháp với đầy từ tâm,
    Còn khi phân phát đồ ăn
    Cùng bao vật dụng cho dân đói nghèo
    Chàng luôn rộng lượng đủ điều
    Mọi người quý trọng, thương yêu vô cùng.
    *
    Ngày vua hấp hối trong cung
    Các quan thỉnh ý vua mong tìm người
    Đưa lên kế vị trên ngôi
    Nhà vua suy nghĩ và rồi truyền ra:
    “Cả trăm hoàng tử con ta
    Có quyền kế vị để mà lên ngôi
    Vậy trong vương quốc khắp nơi
    Để cho dân chúng chọn người thay ta”
    Vua qua đời, tin loan ra
    Khắp trong vương quốc gần xa đồng tình
    Chọn hoàng tử út tinh anh
    Lên ngôi vua tại hoàng thành ngay thôi,
    Tôn xưng hoàng tử đẹp lời
    Lòng thời bác ái, tính thời công minh.
    *
    Ngờ đâu xảy chuyện chẳng lành
    Thấy rằng ngôi báu bị giành mất đi
    Chín mươi chín hoàng tử kia
    Cho rằng mình bị khinh khi coi thường
    Vừa ganh tức, lại giận hờn
    Cùng nhau chuẩn bị khơi nguồn chiến tranh
    Gửi thông điệp nói ngọn ngành:
    “Chúng ta địa vị vai anh hơn người
    Các lân bang sẽ chê cười
    Nếu em út lại giành ngôi trị vì,
    Ngai vàng nhường lại mau đi
    Nếu không chinh chiến dễ gì tránh đây.”
    Sau khi nhận thông điệp này
    Nhà vua trẻ lại đến ngay thăm thầy
    Nhờ thầy mách nước chỉ bày,
    Thầy bèn dạy: “Tránh đọa đày chiến tranh
    Khiêm nhường thưa với các anh
    Rằng con chỉ muốn an lành mà thôi
    Tránh cho dân chúng khắp nơi
    Nhà thời tan nát, người thời mạng vong,
    Rằng vương quốc là của chung
    Hãy chia ra đủ trăm vùng đều nhau
    Phần ai cũng có trước sau
    Thế là tốt đẹp, còn đâu tranh giành!”
    *
    Nhà vua trẻ lại tuân hành
    Báo tin cho các người anh hay liền
    Lúc này họ đã kề bên
    Mang quân vây kín, khó yên mọi bề
    Ngay khi nhận đề nghị kia
    Họ bèn họp lại nghĩ suy, luận bàn:
    “Chia trăm phần nhỏ vô vàn!”
    Thế là họ thấy chẳng ham muốn gì
    Nên không nhận đề nghị kia
    Nhưng rồi nghĩ kỹ lại thì thấy ngay
    Dù cho chiến thắng vua này
    Cuối cùng cũng lại loay hoay chia phần
    Vậy cần gì phải bận tâm
    Khiến cho đất nước xoay vần tang thương
    Đang hùng mạnh, đang phú cường
    Trở nên yếu kém có đường diệt vong

    Quốc gia thù nghịch quanh vùng
    Từ lâu vẫn chỉ chờ mong chuyện này.
    Các hoàng tử họp lại ngay
    Cùng nhau quyết định không gây hận thù
    Đồng thời phát triển tâm từ
    Quây quần chung sống rất ư hoà bình
    Còn riêng ngôi báu triều đình
    Trao hoàng tử út một mình đảm đang.
    *
    NHẬN DIỆN TIỀN THÂN
    Thầy của hoàng tử út là tiền thân Đức Phật.
    *

    Tâm Minh Ngô Tằng Giao
    (thi hóa, phỏng dịch theo bản văn xuôi
    THE ONE-HUNDREDTH PRINCE
    của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)