HÒA THƯỢNG THÍCH THIỀN-TÂM

     

    HÒA THƯỢNG THÍCH THIỀN-TÂM

    PHÁT NGUYỆN MỘT ĐỜI VÃNG-SANH
    BẤT-THOÁI-CHUYỂN LÀM TÔNG

    (tức là PHÁT BỒ-ĐỀ-TÂM của HÒA THƯỢNG THÍCH THIỀN-TÂM)

    Đời ta chí gởi chốn Liên-trì,
    Trần thế vinh-hư sá kể gì.
    Bốn tám năm dài chuyên lễ niệm,
    Mừng nay được thấy đức A-DI.

    Ẩn-Tu Ngẫu Vịnh

    Ẩn-Tu “TỨC PHÁT “BỒ-ĐỀ” QUẢNG ĐẠI NGUYỆN”
    HT Thích Thiền-Tâm

    Ẩn-Tu nào phải cố xa đời !
    Mượn cảnh u-nhàn học đạo thôi !
    Những thẹn riêng mình nhiều nghiệp chướng
    Bốn ân còn nặng nghĩa đền bồi.

    …

    Ẩn-Tu nhớ đến đức sanh thành
    Lắm lúc vì con chẳng tạo lành
    Con lớn Mẹ Cha oằn gánh nghiệp
    Bảo châu đền đáp cũng mong manh !

    Ẩn-Tu nguyện trả nghĩa song đường
    Hồi hướng công phu mỗi khoá thường
    Lại khuyến nghiêm-từ tâm đạo phát
    Nương thuyền Phật huệ đến Tây-phương.

    “NIỆM-PHẬT” PHẢI PHÁT BỒ-ĐỀ-TÂM
    (của HT. THÍCH THIỀN-TÂM)

    SÁU YẾU ĐIỂM PHÁT BỒ-ĐỀ-TÂM

    1) Giác-Ngộ Tâm
    2) Bình-Đẳng Tâm
    3) Từ-Bi Tâm
    4) Hoan-Hỷ Tâm
    5) Sám-Nguyện Tâm
    6) BẤT-THỐI TÂM

    KHAI THỊ “KINH THỦ LĂNG NGHIÊM”
    (của HT. THÍCH THIỀN-TÂM)

    Đức Phật nói: “Lành thay! A-Nan, các ông nên biết tất cả chúng sinh từ vô thỉ đến nay chịu sanh tử tương tục do vì không nhận ra “CHƠN TÂM THƯỜNG TRỤ”, thể tánh vốn trong sạch sáng suốt, mà nhận lầm các vọng tưởng. Các vọng tưởng này vốn chẳng chân thật, thế nên bị luân chuyển.”

    Nay ông muốn thấu rõ quả vị vô thượng bồ-đề và phát minh chân tánh, ông phải dùng trực tâm đáp ngay lời Như Lai hỏi. Mười phương Như Lai ra khỏi sinh tử, đều nhờ trực tâm. Do tâm và lời nói đều ngay thẳng như thế, đến khoảng thời gian trước, sau, và thời kỳ trung gian tuyệt nhiên không có lời nói quanh-co.

    A-Nan, nay tôi hỏi ông: “Ngay khi ông vừa mới phát tâm là do ông thích 32 tướng tốt của Như Lai, Vậy ông lấy gì để thấy và ông ưa thích cái gì? A-Nan thưa: “Bạch Thế Tôn! Sự yêu thích như thế là do TÂM và MẮT của con. Do mắt thấy tướng thù thắng của Như Lai nên tâm ưa thích và phát tâm nguyện xả bỏ sinh tử.”

    Đức Phật bảo A-Nan: “Như ông nói, thật chỗ yêu thích là do tâm và mắt. Nếu ông không biết tâm và mắt ở đâu thì không thể nào hàng phục được trần lao.”

    Ví như quốc vương, khi có giặc đến xâm chiến nước mình, muốn phát binh đi trừ dẹp, thì cần phải biết giặc ở nơi đâu.

    Lỗi lầm là ở tâm và mắt khiến ông bị lưu chuyển. Nay tôi hỏi ông, riêng TÂM và mắt nay ở chỗ nào?

    (KINH LĂNG NGHIÊM)

    Mỗi câu tràng hạt (THỦ NHÃN) Phật là tâm
    Phật rõ là tâm, uổng chạy tìm!
    Bể Phật dung hòa tâm với cảnh
    Trời tâm bình đẳng Phật cùng sanh

    Bỏ tâm theo Phật còn mơ mộng
    Chấp Phật là tâm chẳng trọn lành.
    Tâm, Phật nguyên lai đều giả huyễn
    Phật, tâm đồng diệt đến viên thành.

    (NIỆM PHẬT THẬP YẾU (Sự Trì, Lý Trì) – HT. THÍCH THIỀN-TÂM)

    CON NAY khắp vì bốn-ơn, ba cõi, cùng pháp-giới chúng-sanh CẦU nơi QUẢ VỊ NHỨT-THỪA VÔ-THƯỢNG BỒ-ÐỀ của PHẬT – Một lòng trì niệm, hồng-danh muôn-đức A-DI-ÐÀ PHẬT, cầu sanh CỰC-LẠC.

    Duy-nguyện Từ-phụ, A-DI-ÐÀ PHẬT, từ-bi gia-hộ, xót-thương tiếp-độ.

    Nay con trì chú, xưng niệm PHẬT,
    Thệ phát lòng Bồ đề rộng lớn.
    Cúi xin xót thương, nhiếp thọ con,
    Chứng minh sám hối và sở nguyện.

    Về trước đến nay con tạo ác,
    Ðều do vô thỉ tham, sân, si.
    Từ thân, miệng, ý phát sanh ra.
    Tất cả chí tâm xin sám hối.

    Chúng sanh vô biên thề nguyện độ,
    Phiền não vô tận thề nguyện dứt.
    Pháp môn vô lượng thề nguyện học,
    Phật đạo vô thượng thề nguyện thành.

    Con nguyện lâm chung dự biết thời,
    Dứt trừ tất cả điều chướng ngại.
    Diện kiến Tây phương Tam thánh tôn,
    Liền được sanh về cõi Cực Lạc.

    Xin đem công đức trì niệm nầy,
    Hồi hướng bốn ân và ba cõi.
    Nguyện khắp pháp giới các chúng sanh,
    Ðồng sanh Cực Lạc thành PHẬT đạo.

    NAM MÔ A-DI-ÐÀ PHẬT.

    Thuở xưa, có người đến hỏi một vị Thiền sư: “Bậc tu hành đã ngộ lý Chân Không, có lạc vào vòng Nhân Quả đặng?”. Thiền sư đáp: “Bậc đại tu hành chẳng lạc vào vòng nhân quả”.

    Vì câu trả lời này mà khiến cho Thiền Sư phải đọa làm kiếp chồn năm trăm năm, sau gặp ngài Bá Trượng mới được giải thoát.

    Cũng do câu chuyện trên đây, nên các vị cổ đức khuyên người học Phật, trước tiên phải duyệt các kinh nói về nhân qủa tội phước, chú trọng phần giới hạnh, cùng hiểu biết sự luân hồi trong ba cõi sáu đường, sau mới nghiên cứu qua kinh cao. Nếu trái thứ tự, bước đầu tiên đọc những kinh như: Kim Cang, Pháp Bảo Đàn…nếu không phải là người có nhiều căn lành, tất dễ sinh lòng khinh mạn và lạc vào lối chấp không?. Thật ra, nhân quả không phải là chuyện thấp nhỏ, vì từ chúng sinh đọa tam đồ cho đến chư Phật thành Chính Giác đều không ngoài nhân quả.

    ——–

    Cái thông bệnh của người tu Phật, là hay luận huyền nói diệu, mà việc thường nhỏ lại ít khi làm được. Nhớ lại hồi xưa sư cụ Khánh Hòa còn tại thế, có một Phật tử hỏi về đạo lý “vô thỉ vô chung”. Sư Cụ mỉm cười đáp: “Hỏi chi xa vời vậy? Gắng ăn chay và niệm Phật cho đều đều là tốt lắm rồi!”, Đại để, người đã lăn lội trong nhiều giáo điển, lại không muốn nói diệu huyền mà chỉ chú trọng đến sự thật hành thông thường, là như thế.

    Kinh Hoa Nghêm nói: “Lòng tin là bước đầu của đạo, và mẹ của tất cả công đức”. Mong những vị hữu duyên, khi xem đến quyển sách này, bắt đầu tu niệm tin có linh hồn ma qủy, đến tin có tội phước báo ứng, việc chuyển kiếp luân hồi, cũng sự linh hiển của Phật Pháp. Do đó, lần lượt tiếp tục xem những kinh cao hơn. Chừng ấy, lẽ không không sắc sắc, đường thị thị phi phi, sẽ hỏi Phật đà mà tỉnh ngộ.

    “KINH NHÂN QUẢ BA ĐỜI”
    HT Thích Thiền Tâm

    – Chúng tôi thấy chư vị hoằng dương về Thiền Tông, dường như có ý bài xích Tịnh Độ. Chẳng hạn như trong quyển Sáu Cửa Vào Động Thiếu Thất có câu: ‘Niệm Phật tụng kinh đều là vọng tưởng’. Còn trong đây lại bảo: ‘Môn Tịnh Độ hợp thời cơ, gồm nhiếp ba căn, kiêm thông cả Thiền, Giáo, Luật, Mật’. Xem ra cũng dường như có ý cho Tịnh Độ là độc thắng, sự việc ấy như thế nào?

    Đáp: Không phải thế đâu? Mỗi môn đều có tông chỉ riêng. Các bậc hoằng dương tùy theo chỗ lập pháp của mình, bao nhiêu phương tiện thuyết giáo đều đi về những tông chỉ ấy. Như bên Thiền lấy: ‘Chỉ thẳng lòng người, thấy tánh thành Phật’ làm tông chỉ. Tịnh Độ môn lấy: ‘Một đời vãng sanh, được bất thối chuyển’ làm tông. Bên Hoa Nghiêm lấy: ‘Lìa thế gian nhập pháp giới’ làm tông. Thiên Thai giáo lấy: ‘Mở, bày, ngộ vào tri kiến Phật’ làm tông. Bên Tam Luận lấy: ‘Lìa hai bên, vào trung đạo’ làm tông. Pháp Tướng môn lấy: ‘Nhiếp muôn pháp về Chân Duy Thức’ làm tông. Mật giáo lấy: ‘Tam mật tương ưng, tức thân thành Phật’ làm tông. Và Luật môn lấy: ‘Nhiếp thân ngữ ý vào Thi La Tánh’ làm tông.

    Cho nên, lời nói bên Thiền ở trên, không phải bác Tịnh Độ, hay bác niệm Phật tụng kinh, mà chính là phá sự chấp kiến về Phật và Pháp của người tu. Nếu niệm Phật và tụng kinh là thấp kém sai lầm, tại sao từ Đức Thích Tôn cho đến chư Bồ Tát, Tổ Sư đều ngợi khen khuyên dạy tụng kinh niệm Phật? Nên biết, Vĩnh Minh thiền sư, tương truyền là hóa thân của Phật A Di Đà, mỗi ngày đều tụng một bộ Pháp Hoa. Lại, Phổ Am đại sư cũng nhân tụng kinh Hoa Nghiêm mà được ngộ đạo. Sự thuyết giáo bên Tịnh Độ cũng thế, không phải bác phá Thiền Tông, chỉ nói lên chỗ đặc sắc thiết yếu của bản môn, để cho học giả suy xét tìm hiểu sâu rộng thêm, mà tùy thích tùy cơ, chọn đường thú nhập.

    Lại, mỗi môn tuy tông chỉ không đồng, nhưng đều là phương tiện dẫn chung về Phật Tánh. Như một đô thành lớn có tám ngõ đi vào, mà nẻo nào cũng tập trung về đô thị ấy. Các tông đại khái chia ra làm hai, là Không môn và Hữu môn. Không môn từ phương tiện lý tánh đi vào. Hữu môn từ phương tiện sự tướng đi vào. Nhưng đi đến chỗ tận cùng thì dung hội tất cả, sự tức lý, lý tức sự, tánh tức tướng, tướng tức tánh, nói cách khác: ‘sắc tức là không, không tức là sắc, không và sắc chẳng khác nhau. Cho nên khi xưa có một vị đại sư tham thiền ngộ đạo, nhưng lại mật tu về Tịnh Độ. Lúc lâm chung ngài lưu kệ phó chúc cho đại chúng, rồi niệm Phật sắp vãng sanh. Một vị thiền giả bỗng lên tiếng hỏi: ‘Cực Lạc là cõi hữu vi, sao tôn đức lại cầu về làm chi?’ Đại sư quát bảo: ‘Ngươi nói vô vi ngoài hữu vi mà có hay sao?’ Thiền giả nghe xong chợt tỉnh ngộ. Thế nên Thiền và Tịnh đồng về một mục tiêu. Hữu môn cùng Không môn tuy dường tương hoại mà thật ra tương thành cho nhau vậy.

    Đến như nói: ‘Tịnh Độ hợp thời cơ, gồm nhiếp ba căn, kiêm thông cả Thiền, Giáo, Luật, Mật’, chính là lời khai thị của chư cổ đức như: ‘Liên Trì, Triệt Ngộ, Ngẫu Ích, Kiên Mật. Các đại sư này là những bậc long tượng trong một thời, sau khi tham thiền ngộ đạo, lại xương minh về lý mầu của Tịnh Độ pháp môn. Như Triệt Ngộ đại sư, trong tập Ngữ Lục, đã bảo: ‘Một câu A Di Đà, tâm yếu của Phật ta. dọc quán suốt năm thời, ngang gồm thâu tám giáo’. Và Kiên Mật đại sư sau khi quán sát thời cơ, trong Tam Đại Yếu, cũng bảo: ‘Đời nay tham thiền chẳng nên không kiêm Tịnh Độ, phòng khi chưa chứng đạo bị thối chuyển, há chẳng kinh sợ lạnh lòng?’ Một câu A Di Đà, nếu không phải là bậc thượng căn, đại triệt, đại ngộ, tất không thể hoàn toàn đề khởi. Nhưng với câu này, kẻ hạ căn tối ngu vẫn chẳng chút chi kém thiếu!’ Thế nên, thuốc không quí tiện, lành bệnh là thuốc hay; pháp chẳng thấp cao, hợp cơ là pháp diệu. Tịnh Độ với Thiền Tông thật ra chẳng thấp cao hơn kém. Nhưng luận về căn cơ, thì Thiền Tông duy bậc thượng căn mới có thể được lợi ích; còn môn Tịnh Độ thì gồm nhiếp cả ba căn, hạng nào nếu tu cũng đều dễ thành kết quả. Luận về thời tiết thì thời mạt pháp này, người trung, hạ căn nhiều, bậc thượng căn rất ít nếu muốn đi đến thành quả giải thoát một cách chắc chắn, tất phải chú tâm về Tịnh Độ pháp môn. Đây do bởi lòng đại bi của Phật, Tổ, vì quán thấy rõ thời cơ, muốn cho chúng sanh sớm thoát nỗi khổ luân hồi, nên trong các kinh luận đã nhiều phen nhắc nhở. Điều này là một sự kiện rất quan yếu và hết sức xác thật!

    Tuy nhiên, như trong kinh nói: chúng sanh sở thích và tánh dục có muôn ngàn sai biệt không đồng, nên chư Phật phải mở vô lượng pháp môn mới có thể thâu nhiếp hết được. Vì vậy Tịnh Độ tuy hợp thời cơ, song chỉ thích ứng một phần, không thể hợp với sở thích của tất cả mọi người, nên cần phải có Thiền Tông và các môn khác, để cho chúng sanh đều nhờ lợi ích, và Phật Pháp được đầy đủ sâu rộng. Cho nên dù đã tùy căn cơ, sở thích của mình mà chọn môn Tịnh Độ, thâm ý bút giả vẫn mong cho Thiền Tông và các môn khác được lan truyền rộng trên đất nước này. Và các môn khác, nếu đem lại cho chúng sanh dù một điểm lợi ích nhỏ nhen nào, bút giả cũng xin hết lòng tùy hỷ. Tóm lại, Hữu môn và Không môn nói chung, Thiền Tông và Tịnh Độ nói riêng, đồng cùng đi về chân tánh, tuy hai mà một, đều nương tựa để hiển tỏ thành tựu lẫn nhau, và cũng đều rất cần có mặt trên xứ Việt Nam, cho đến cả thế giới.

    Mấy vị đại đức sau khi nghe xong đều tỏ ý tán đồng. Nhân tiện, bút giả lại trần thuật bài kệ của Tây Trai lão nhơn để kết luận, và chứng tỏ người xưa cũng đã từng đồng quan điểm ấy:

    Tức tâm là độ lý không ngoa
    Tịnh khác Thiền đâu, vẫn một nhà
    Sắc hiển trang nghiêm miền diệu hữu
    Không kiêm vô ngại cõi hằng sa
    Trời Tây sáng đẹp màu châu ngọc
    Nguyện Phật bao la đức hải hà
    Ngoảnh lại đường tu, ai sớm tỉnh?
    Nỗi thương ác đạo mãi vào ra!

    “NIỆM PHẬT THẬP YẾU”
    HT Thích Thiền Tâm