大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 96
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 涅Niết 槃Bàn 如Như 化Hóa 品Phẩm 第Đệ 八Bát 十Thập 七Thất (# 卷quyển 第đệ 九cửu 十thập 六lục )#
龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo
後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
【# 經kinh 】# 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 若nhược 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 所sở 為vi 作tác 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 於ư 平bình 等đẳng 中trung 不bất 動động 而nhi 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 事sự 。 以dĩ 布bố 施thí 。 愛ái 語ngữ 。 利lợi 益ích 。 同đồng 事sự 。
佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
如như 是thị 如như 是thị 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。
是thị 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 所sở 作tác 。
若nhược 是thị 眾chúng 生sanh 。 自tự 知tri 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 佛Phật 不bất 用dụng 神thần 力lực 。 於ư 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 中trung 不bất 動động 而nhi 拔bạt 出xuất 眾chúng 生sanh 吾ngô 我ngã 想tưởng 。 以dĩ 空không 度độ 五ngũ 道đạo 生sanh 死tử 。 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 相tương/tướng 。 度độ 色sắc 相tướng 乃nãi 至chí 識thức 相tương/tướng 。 眼nhãn 相tương/tướng 乃nãi 至chí 意ý 相tương/tướng 。 地địa 種chủng 相tương/tướng 乃nãi 至chí 識thức 種chủng 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 有hữu 為vi 性tánh 相tướng 。 令linh 得đắc 無vô 為vi 性tánh 相tướng 。 無vô 為vi 性tánh 相tướng 即tức 是thị 空không 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 用dụng 何hà 等đẳng 空không 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。
佛Phật 言ngôn 。
菩Bồ 薩Tát 遠viễn 離ly 。 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。 用dụng 是thị 空không 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 若nhược 有hữu 化hóa 人nhân 作tác 化hóa 人nhân 。 是thị 化hóa 頗phả 有hữu 實thật 事sự 不bất 空không 者giả 不phủ 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。
不phủ 也dã 。
世Thế 尊Tôn 。 是thị 化hóa 人nhân 無vô 有hữu 實thật 事sự 而nhi 不bất 空không 。
是thị 空không 及cập 化hóa 人nhân 二nhị 事sự 。 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 以dĩ 空không 空không 故cố 空không 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 是thị 空không 。 是thị 化hóa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 二nhị 事sự 等đẳng 。 空không 中trung 不bất 可khả 得đắc 。 所sở 謂vị 是thị 空không 。 是thị 化hóa 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 色sắc 即tức 是thị 化hóa 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 即tức 是thị 化hóa 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 即tức 是thị 化hóa 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 若nhược 世thế 間gian 法pháp 是thị 化hóa 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 所sở 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 七thất 覺giác 分phần/phân 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 。 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 佛Phật 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 并tinh 諸chư 法pháp 果quả 。 及cập 賢hiền 聖thánh 人nhân 。 所sở 謂vị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 是thị 法pháp 亦diệc 是thị 化hóa 不phủ 。
佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 化hóa 。 於ư 是thị 法Pháp 中trung 。 有hữu 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 變biến 化hóa 。 有hữu 辟Bích 支Chi 佛Phật 法pháp 變biến 化hóa 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 法pháp 變biến 化hóa 。 有hữu 諸chư 佛Phật 法Pháp 變biến 化hóa 。 有hữu 煩phiền 惱não 法pháp 變biến 化hóa 。 有hữu 業nghiệp 因nhân 緣duyên 法pháp 變biến 化hóa 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 化hóa 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 是thị 諸chư 煩phiền 惱não 斷đoạn 。 所sở 謂vị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果quả 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 。 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 佛Phật 道Đạo 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 習tập 。 皆giai 是thị 變biến 化hóa 不phủ 。
佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
若nhược 有hữu 法pháp 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 者giả 。 皆giai 是thị 變biến 化hóa 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 何hà 等đẳng 法pháp 非phi 變biến 化hóa 。
佛Phật 言ngôn 。
若nhược 法pháp 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 是thị 非phi 變biến 化hóa 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。
何hà 等đẳng 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 非phi 變biến 化hóa 。
佛Phật 言ngôn 。
無vô 誑cuống 相tương/tướng 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 法pháp 非phi 變biến 化hóa 。
世Thế 尊Tôn 。 如như 佛Phật 自tự 說thuyết 。
諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 作tác 。 非phi 辟Bích 支Chi 佛Phật 作tác 。 非phi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 作tác 。 非phi 諸chư 佛Phật 作tác 。 有hữu 佛Phật 。 無vô 佛Phật 諸chư 法pháp 性tánh 常thường 空không 。 性tánh 空không 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 云vân 何hà 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 一nhất 法pháp 非phi 如như 化hóa 。
佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
如như 是thị 。 如như 是thị 。 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 所sở 作tác 。 乃nãi 至chí 性tánh 空không 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 新tân 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 畢tất 竟cánh 性tánh 空không 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 皆giai 如như 化hóa 。 心tâm 則tắc 驚kinh 怖bố 。 為vi 是thị 新tân 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 分phân 別biệt 生sanh 滅diệt 者giả 如như 化hóa 。 不bất 生sanh 滅diệt 者giả 不bất 如như 化hóa 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 教giáo 新tân 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 令linh 知tri 是thị 性tánh 空không 。
佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
諸chư 法pháp 本bổn 有hữu 今kim 無vô 耶da 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
是thị 事sự 佛Phật 先tiên 已dĩ 答đáp 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 今kim 何hà 以dĩ 更cánh 問vấn 。 所sở 謂vị 。
世Thế 尊Tôn 。 若nhược 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 所sở 作tác 為vi 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 中trung 不bất 動động 而nhi 大đại 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 是thị 事sự 難nan 解giải 故cố 。 雖tuy 先tiên 說thuyết 而nhi 更cánh 問vấn 。
又hựu 《# 經kinh 》# 將tương 訖ngật 。 佛Phật 說thuyết 深thâm 空không 。 凡phàm 夫phu 。 聖thánh 人nhân 所sở 不bất 能năng 行hành 。 所sở 不bất 能năng 到đáo 。 是thị 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 平bình 等đẳng 相tương/tướng 定định 空không 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 是thị 法pháp 中trung 而nhi 能năng 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。
平bình 等đẳng 法pháp
無vô 作tác 相tương/tướng 。
利lợi 益ích
是thị 有hữu 作tác 相tương/tướng 。
佛Phật 可khả 須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 。 還hoàn 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 而nhi 答đáp 。 可khả 其kỳ 平bình 等đẳng 。 答đáp 其kỳ 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 所sở 謂vị 。
若nhược 眾chúng 生sanh 自tự 知tri 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 畢tất 竟cánh 空không 。 佛Phật 無vô 恩ân 力lực 。
若nhược 病bệnh 人nhân 自tự 知tri 將tương 適thích 。 則tắc 藥dược 師sư 無vô 功công 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 復phục 問vấn 。
若nhược 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 所sở 能năng 作tác 。 菩Bồ 薩Tát 何hà 以dĩ 住trụ 是thị 中trung 而nhi 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 用dụng 是thị 平bình 等đẳng 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 則tắc 壞hoại 實thật 相tướng 。
佛Phật 答đáp 。
菩Bồ 薩Tát 不bất 以dĩ 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 但đãn 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 教giáo 詔chiếu 令linh 知tri 。
菩Bồ 薩Tát 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 是thị 為vi 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 悉tất 檀đàn 無vô 利lợi 益ích 為vi 難nạn/nan 。
佛Phật 答đáp 。
眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 不bất 知tri 。 佛Phật 但đãn 破phá 其kỳ 顛điên 倒đảo 。 不bất 言ngôn 是thị 實thật 。
是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị
平bình 等đẳng 相tương/tướng
中trung 。 遠viễn 離ly 。
我ngã 相tương/tướng
乃nãi 至chí
知tri 者giả
見kiến 者giả
相tương/tướng 。 是thị 名danh 。
眾chúng 生sanh 空không
以dĩ 是thị 一nhất 切thiết 。 無vô 吾ngô 我ngã 法pháp 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。
眾chúng 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 愛ái 多đa 。 二nhị 者giả 。 見kiến 多đa 。
愛ái 多đa 者giả 。 得đắc 是thị 無vô 我ngã 法pháp 。 則tắc 生sanh 厭yếm 心tâm 。 離ly 欲dục 。 作tác 是thị 念niệm 。
若nhược 無vô 我ngã 。 何hà 用dụng 餘dư 物vật 。
見kiến 多đa 者giả 。 雖tuy 知tri 無vô 我ngã 法pháp 。 於ư 色sắc 等đẳng 法pháp 中trung 戲hí 論luận 。
若nhược 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 等đẳng 。 是thị 故cố 次thứ 說thuyết 色sắc 相tướng 。 五ngũ 眾chúng 。 十thập 二nhị 入nhập 。 十thập 八bát 界giới 。 乃nãi 至chí 遠viễn 離ly 。 有hữu 為vi 性tánh 相tướng 。 令linh 得đắc 無vô 為vi 性tánh 相tướng 。 無vô 為vi 性tánh 相tướng 即tức 是thị 空không 。 是thị 名danh 。
法pháp 空không
問vấn 曰viết 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 何hà 以dĩ 作tác 是thị 問vấn 。
用dụng 何hà 等đẳng 空không 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 空không
答đáp 曰viết 。
空không
有hữu 種chủng 種chủng 。
如như 火hỏa 中trung 無vô 水thủy 。 水thủy 中trung 無vô 火hỏa 。 亦diệc 是thị 。
空không
五ngũ 眾chúng 中trung 無vô 我ngã 。 亦diệc 如như 是thị 。 或hoặc 有hữu 。
眾chúng 生sanh 空không
或hoặc 有hữu 。
法pháp 空không
法pháp 空không
中trung 。 或hoặc 有hữu 人nhân 言ngôn 。
諸chư 法pháp 雖tuy 空không 。 亦diệc 不bất 盡tận 空không 。 如như 色sắc 空không 中trung 有hữu 微vi 塵trần 根căn 本bổn 在tại 。
是thị 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。
以dĩ 何hà 等đẳng 空không 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。
佛Phật 答đáp 。
以dĩ 無vô 所sở 得đắc 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 說thuyết 眾chúng 生sanh 空không 。 法pháp 空không 。 是thị 二nhị 空không 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 不bất 空không 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 此thử 中trung 何hà 以dĩ 說thuyết 。
離ly 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng
答đáp 曰viết 。
一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 盡tận 壞hoại 。 但đãn 離ly 其kỳ 邪tà 憶ức 想tưởng 。 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 離ly 。 如như 神thần 通thông 人nhân 壞hoại 色sắc 相tướng 故cố 。 則tắc 石thạch 壁bích 無vô 礙ngại 。
如như 佛Phật 說thuyết 。
汝nhữ 等đẳng 當đương 於ư 。 五ngũ 眾chúng 中trung 修tu 正chánh 憶ức 念niệm 。 斷đoạn 貪tham 欲dục 。 得đắc 正chánh 解giải 脫thoát 。 是thị 故cố 說thuyết 離ly 相tương/tướng 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 是thị 已dĩ 。 心tâm 驚kinh 。
云vân 何hà 一nhất 切thiết 法pháp 若nhược 大đại 。 若nhược 小tiểu 都đô 無vô 本bổn 實thật 。 凡phàm 夫phu 人nhân 虛hư 妄vọng 。 可khả 無vô 實thật 事sự 。 聖thánh 人nhân 應ưng 有hữu 少thiểu 許hứa 實thật 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 雖tuy 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 深thâm 貴quý 佛Phật 法Pháp 。 亦diệc 為vì 新tân 發phát 意ý 。 菩Bồ 薩Tát 故cố 問vấn 。
佛Phật 知tri 須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 。 欲dục 明minh 了liễu 是thị 事sự 。 故cố 說thuyết 譬thí 喻dụ 。 反phản 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 如như 化hóa 人nhân 復phục 作tác 化hóa 。 是thị 化hóa 有hữu 本bổn 。 實thật 不bất 空không 不phủ 。
答đáp 言ngôn 。
不phủ 也dã 。 是thị 化hóa 無vô 有hữu 實thật 事sự 而nhi 不bất 空không 者giả 。
空không 及cập 化hóa 人nhân 二nhị 事sự 。 不bất 合hợp 不bất 散tán 皆giai 空không 故cố 。 用dụng 空không 空không 故cố 空không 。
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 名danh 為vi
空không 空không 故cố 空không
答đáp 曰viết 。
為vi 破phá 十thập 八bát 事sự 實thật 故cố 。 有hữu 。
十thập 八bát 空không
破phá 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 變biến 化hóa 空không 法pháp 故cố 。 用dụng 。
空không 空không
世thế 間gian 人nhân 皆giai 知tri 幻huyễn 化hóa 法pháp 不bất 久cửu 住trụ 。 無vô 所sở 能năng 作tác 。 故cố 名danh 空không 。 是thị 故cố 言ngôn 。
空không 空không 故cố 空không 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 是thị 空không 。 是thị 化hóa 。
凡phàm 夫phu 人nhân 知tri 變biến 化hóa 是thị 空không 不bất 實thật 。 謂vị 餘dư 法pháp 為vi 實thật 。 是thị 故cố 以dĩ 化hóa 為ví 喻dụ 。 當đương 知tri 餘dư 法pháp 與dữ 化hóa 無vô 異dị 。 如như 聖thánh 人nhân 所sở 解giải 。 不bất 得đắc 以dĩ 化hóa 為ví 喻dụ 。 以dĩ 無vô 所sở 分phân 別biệt 故cố 。
一nhất 切thiết 法pháp
名danh 為vi 五ngũ 眾chúng 。
佛Phật 言ngôn 。
色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 無vô 不bất 是thị 化hóa 。 以dĩ 空không 故cố 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 凡phàm 夫phu 法pháp 虛hư 妄vọng 應ưng 如như 化hóa 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 亦diệc 如như 變biến 化hóa 耶da 。 所sở 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 若nhược 四Tứ 念Niệm 處Xứ 法Pháp 。 等đẳng 從tùng 因nhân 緣duyên 邊biên 生sanh 故cố 如như 化hóa 。 是thị 法pháp 果quả 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 復phục 如như 化hóa 耶da 。 若nhược 能năng 起khởi 是thị 行hành 者giả 。 所sở 謂vị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 佛Phật 。 亦diệc 復phục 如như 化hóa 耶da 。
佛Phật 答đáp 。
若nhược 有hữu 為vi 。 若nhược 無vô 為vi 。 及cập 諸chư 賢hiền 聖thánh 皆giai 是thị 化hóa 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。
是thị 義nghĩa 從tùng 初sơ 品phẩm 已dĩ 來lai 。 處xứ 處xứ 廣quảng 說thuyết 。 是thị 故cố 言ngôn 。
一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 皆giai 如như 化hóa 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 空không 。 如như 化hóa 。 何hà 以dĩ 故cố 有hữu 種chủng 種chủng 。 諸chư 法pháp 別biệt 異dị 。
答đáp 曰viết 。
如như 佛Phật 所sở 化hóa 。 及cập 餘dư 人nhân 所sở 化hóa 。 雖tuy 不bất 實thật 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。 形hình 像tượng 別biệt 異dị 。 夢mộng 中trung 所sở 見kiến 。 種chủng 種chủng 亦diệc 如như 是thị 。 人nhân 見kiến 夢mộng 中trung 好hảo/hiếu 。 惡ác 事sự 。 有hữu 生sanh 喜hỷ 者giả 。 有hữu 生sanh 怖bố 者giả 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 雖tuy 無vô 實thật 事sự 。 而nhi 隨tùy 本bổn 形hình 。 像tượng 有hữu 好hảo 醜xú 。 諸chư 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 空không 而nhi 各các 各các 有hữu 因nhân 緣duyên 。
如như 佛Phật 此thử 中trung 說thuyết 。
是thị 化hóa 法pháp 中trung 。 有hữu 聲Thanh 聞Văn 變biến 化hóa 。 有hữu 辟Bích 支Chi 佛Phật 變biến 化hóa 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 變biến 化hóa 。 有hữu 佛Phật 變biến 化hóa 。 有hữu 煩phiền 惱não 變biến 化hóa 。 有hữu 業nghiệp 變biến 化hóa 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 變biến 化hóa 。
聲Thanh 聞Văn 變biến 化hóa
者giả 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。 乃nãi 至chí 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 住trụ 持trì 戒giới 中trung 。 禪thiền 定định 攝nhiếp 心tâm 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 觀quán 內nội 外ngoại 身thân 不bất 淨tịnh 。 是thị 名danh 身thân 念niệm 處xứ 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 勤cần 精tinh 進tấn 生sanh 起khởi 。 是thị 法pháp 本bổn 無vô 而nhi 今kim 有hữu 。 已dĩ 有hữu 還hoàn 無vô 。 是thị 為vi 。
聲Thanh 聞Văn 變biến 化hóa
辟Bích 支Chi 佛Phật 變biến 化hóa
者giả 。 所sở 謂vị 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 等đẳng 諸chư 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。 慧tuệ 深thâm 於ư 聲Thanh 聞Văn 人nhân 故cố 。
菩Bồ 薩Tát 變biến 化hóa
者giả 。 所sở 謂vị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 及cập 二nhị 種chủng 神thần 通thông 。 報báo 得đắc 及cập 修tu 得đắc 。
佛Phật 法Pháp 變biến 化hóa
者giả 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 隨tùy 形hình 好hảo 。 十Thập 力Lực 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 等đẳng 無vô 量lượng 佛Phật 法Pháp 。
煩phiền 惱não 變biến 化hóa
者giả 。 煩phiền 惱não 起khởi 種chủng 種chủng 業nghiệp 。
善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 業nghiệp 。 畢tất 定định 業nghiệp 。 不bất 畢tất 定định 業nghiệp 。 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 動động 業nghiệp 等đẳng 無vô 量lượng 諸chư 業nghiệp 。
問vấn 曰viết 。
諸chư 煩phiền 惱não 是thị 惡ác 法pháp 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 善thiện 業nghiệp 。 無vô 動động 業nghiệp 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 。
一nhất 者giả 。 近cận 因nhân 。 二nhị 者giả 。 遠viễn 因nhân 。 人nhân 有hữu 我ngã 心tâm 。 為vi 後hậu 身thân 當đương 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 修tu 布bố 施thí 。 是thị 。
近cận 因nhân
為vi 離ly 欲dục 界giới 衰suy 惱não 不bất 淨tịnh 身thân 故cố 修tu 禪thiền 定định 。 是thị 為vi 。
遠viễn 因nhân
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。
一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 皆giai 以dĩ
我ngã 心tâm
和hòa 合hợp 故cố 起khởi 業nghiệp 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
無vô 有hữu 離ly
我ngã 心tâm
起khởi 第đệ 六lục 識thức 。 住trụ 。
我ngã 心tâm
故cố 起khởi 第đệ 六lục 識thức 。
我ngã 心tâm
即tức 是thị 諸chư 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。
問vấn 曰viết 。
煩phiền 惱não 是thị 垢cấu 心tâm 。 善thiện 心tâm 是thị 淨tịnh 心tâm 。 垢cấu 。 淨tịnh 不bất 得đắc 和hòa 合hợp 。 何hà 以dĩ 言ngôn 。
住trụ 我ngã 心tâm 中trung 能năng 起khởi 善thiện 業nghiệp
答đáp 曰viết 。
不bất 爾nhĩ 。 一nhất 切thiết 心tâm 皆giai 與dữ 慧tuệ 俱câu 生sanh 。 無vô 明minh 心tâm 中trung 亦diệc 應ưng 有hữu 慧tuệ 。 慧tuệ 與dữ 無vô 明minh 相tướng 違vi 法pháp 而nhi 一nhất 心tâm 中trung 起khởi 。
淨tịnh 。 垢cấu 亦diệc 如như 是thị 。 凡phàm 夫phu 未vị 得đắc 聖thánh 道Đạo 。 云vân 何hà 能năng 得đắc 離ly 。
我ngã 心tâm
而nhi 行hành 善thiện 。 瞋sân 等đẳng 煩phiền 惱não 中trung 。 則tắc 不bất 得đắc 行hành 善thiện 。
我ngã 心tâm
無vô 記ký 柔nhu 軟nhuyễn 故cố 。 是thị 故cố 煩phiền 惱não 。 心tâm 中trung 生sanh 善thiện 業nghiệp 。 無vô 動động 業nghiệp 。 無vô 咎cữu 。
業nghiệp 變biến 化hóa
者giả 。 生sanh 一nhất 切thiết 果quả 報báo 法pháp 。 所sở 謂vị 。
六lục 道đạo
惡ác 業nghiệp 果quả 報báo 是thị
三tam 惡ác 道đạo
善thiện 業nghiệp 果quả 報báo 是thị 。
三tam 善thiện 道đạo
惡ác 業nghiệp
有hữu 上thượng 。 中trung 。 下hạ 。 上thượng 者giả 。 地địa 獄ngục 。 中trung 者giả 。 畜súc 生sanh 。 下hạ 者giả 。 餓ngạ 鬼quỷ 。
善thiện 業nghiệp
亦diệc 有hữu 上thượng 。 中trung 。 下hạ 。 上thượng 者giả 。 天thiên 。 中trung 者giả 。 人nhân 。 下hạ 者giả 。 阿a 修tu 羅la 等đẳng 。
上thượng 善thiện 業nghiệp 有hữu 種chủng 種chủng 輕khinh 重trọng 等đẳng 分phân 別biệt 。 上thượng 惡ác 業nghiệp 亦diệc 有hữu 輕khinh 重trọng 差sai 別biệt 。 次thứ 第đệ 輕khinh 重trọng 。 如như 。
地địa 獄ngục
中trung 說thuyết 。 餘dư 道đạo 亦diệc 如như 〈# 分phân 別biệt 業nghiệp 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 從tùng 業nghiệp 有hữu 。 何hà 以dĩ 言ngôn 。
變biến 化hóa
答đáp 曰viết 。
凡phàm 夫phu 人nhân 見kiến 諸chư 法pháp 不bất 如như 化hóa 。 聖thánh 人nhân 知tri 畢tất 竟cánh 空không 相tướng 故cố 。 以dĩ 天thiên 眼nhãn 觀quán 。 眾chúng 生sanh 皆giai 無vô 有hữu 終chung 。 始thỉ 。 中trung 間gian 。 如như 化hóa 主chủ 遠viễn 處xứ 作tác 變biến 化hóa 。 業nghiệp 亦diệc 如như 是thị 。 在tại 過quá 去khứ 世thế 。 中trung 作tác 今kim 身thân 變biến 化hóa 。
如như 變biến 化hóa 事sự 能năng 種chủng 種chủng 令linh 人nhân 生sanh 憂ưu 喜hỷ 。 怖bố 畏úy 。 智trí 者giả 觀quán 之chi 皆giai 無vô 有hữu 實thật 。 而nhi 人nhân 橫hoạnh 生sanh 憂ưu 喜hỷ 。 是thị 人nhân 可khả 笑tiếu 。 業nghiệp 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 說thuyết 。
業nghiệp 變biến 化hóa
問vấn 曰viết 。
是thị 諸chư 變biến 化hóa 皆giai 業nghiệp 所sở 作tác 。 何hà 以dĩ 不bất 但đãn 說thuyết 。
業nghiệp 變biến 化hóa
答đáp 曰viết 。
業nghiệp 有hữu 二nhị 種chủng 。
淨tịnh 業nghiệp
垢cấu 業nghiệp
淨tịnh 業nghiệp
者giả 。 聲Thanh 聞Văn 變biến 化hóa 。 乃nãi 至chí 佛Phật 變biến 化hóa 。
垢cấu 業nghiệp
是thị 煩phiền 惱não 變biến 化hóa 。
復phục 次thứ 。 有hữu 二nhị 種chủng 業nghiệp 。
凡phàm 夫phu 業nghiệp
聖thánh 人nhân 業nghiệp
凡phàm 夫phu 業nghiệp
是thị 煩phiền 惱não 變biến 化hóa 。
聖thánh 人nhân 業nghiệp
須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 佛Phật 。
是thị 故cố 雖tuy 皆giai 是thị
業nghiệp 變biến 化hóa
而nhi 廣quảng 分phân 別biệt 。 無vô 咎cữu 。
是thị 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 皆giai 如như 化hóa 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 復phục 問vấn 。
世Thế 尊Tôn 。 是thị 諸chư 聖thánh 人nhân 煩phiền 惱não 斷đoạn 。 所sở 謂vị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果quả 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 習tập 。 是thị 諸chư 斷đoạn 皆giai 如như 化hóa 不phủ 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 。
有hữu 為vi 法pháp 虛hư 誑cuống 故cố 如như 變biến 化hóa 。 無vô 為vi 法pháp 真chân 實thật 無vô 作tác 故cố 不bất 應ưng 是thị 化hóa 。 是thị 故cố 問vấn 。
佛Phật 答đáp 。
一nhất 切thiết 法pháp 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 皆giai 如như 化hóa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 今kim 有hữu 後hậu 無vô 。 誑cuống 惑hoặc 人nhân 心tâm 故cố 。
佛Phật 意ý 。
一nhất 切thiết 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 畢tất 竟cánh 空không 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 皆giai 如như 化hóa 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 求cầu 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 意ý 猶do 未vị 息tức 。 故cố 問vấn 佛Phật 。
何hà 等đẳng 法pháp 不bất 如như 化hóa 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 謂vị 。
有hữu 一nhất 決quyết 定định 實thật 法pháp 不bất 如như 化hóa 。 可khả 依y 是thị 法pháp 而nhi 精tinh 進tấn 求cầu 。
佛Phật 答đáp 。
有hữu 。 若nhược 法pháp 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 即tức 是thị 非phi 化hóa 。
何hà 者giả 是thị 。 所sở 謂vị 。
無vô 誑cuống 相tương/tướng 涅Niết 槃Bàn
是thị 法pháp 無vô 生sanh 故cố 無vô 滅diệt 。 無vô 滅diệt 故cố 不bất 能năng 令linh 人nhân 生sanh 憂ưu 。
佛Phật 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 皆giai 如như 化hóa 。 唯duy 有hữu 涅Niết 槃Bàn 一nhất 法pháp 非phi 如như 化hóa 。
爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 。
如như 佛Phật 說thuyết 平bình 等đẳng 法pháp 。 非phi 佛Phật 所sở 作tác 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 作tác 。 有hữu 佛Phật 。 無vô 佛Phật 諸chư 法pháp 常thường 住trụ 性tánh 空không 相tướng 。 性tánh 空không 相tướng 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 謂vị 。
深thâm 入nhập 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 空không 。 上thượng 品phẩm 中trung 處xứ 處xứ 說thuyết 。 今kim 佛Phật 何hà 以dĩ 說thuyết 。
唯duy 一nhất 涅Niết 槃Bàn 不bất 如như 化hóa 。
是thị 故cố 引dẫn 佛Phật 語ngữ 為vi 難nạn/nan 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 性tánh 空không 法pháp 常thường 住trụ 。 諸chư 佛Phật 但đãn 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。 性tánh 空không 者giả 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 何hà 以dĩ 於ư 生sanh 滅diệt 法pháp 中trung 。 別biệt 說thuyết 無vô 誑cuống 相tương/tướng 涅Niết 槃Bàn 不bất 如như 化hóa 。
佛Phật 答đáp 。
諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 常thường 住trụ 。 非phi 賢hiền 聖thánh 所sở 作tác 。 若nhược 新tân 學học 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 則tắc 恐khủng 怖bố 。 是thị 故cố 分phân 別biệt 說thuyết 。
生sanh 滅diệt 者giả 如như 化hóa 。 不bất 生sanh 滅diệt 者giả 不bất 如như 化hóa 。
問vấn 曰viết 。
唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 是thị 無vô 誑cuống 人nhân 。 一nhất 切thiết 人nhân 皆giai 於ư 佛Phật 所sở 欲dục 求cầu 實thật 事sự 。 今kim 佛Phật 何hà 以dĩ 說thuyết 。
一nhất 切thiết 法pháp 都đô 空không
或hoặc 說thuyết 。
不bất 都đô 空không
答đáp 曰viết 。
佛Phật 此thử 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。
為vì 新tân 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 不bất 如như 化hóa 。
問vấn 曰viết 。
可khả 為vi 人nhân 故cố 轉chuyển 諸chư 法pháp 相tướng 耶da 。
答đáp 曰viết 。
此thử 中trung 佛Phật 說thuyết 諸chư 法pháp 。 相tương/tướng 者giả 性tánh 空không 。 性tánh 空không 云vân 何hà 可khả 轉chuyển 。
佛Phật 初sơ 得đắc 是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 時thời 。 心tâm 但đãn 趣thú 向hướng 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 滅diệt 。 是thị 時thời 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 諸chư 天thiên 請thỉnh 佛Phật 。 莫mạc 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。
一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 苦khổ 惱não 。 當đương 度độ 脫thoát 之chi 。
佛Phật 即tức 受thọ 請thỉnh 。 佛Phật 但đãn 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 住trụ 。 以dĩ 是thị 故cố 。 知tri 有hữu 可khả 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 事sự 為vi 說thuyết 。
觀quán 諸chư 有hữu 為vi 。 法pháp 虛hư 誑cuống 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 實thật 。 不bất 變biến 不bất 異dị 。 有hữu 新tân 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 著trước 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 因nhân 是thị 著trước 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 為vi 斷đoạn 是thị 著trước 。 故cố 說thuyết 。
涅Niết 槃Bàn 如như 化hóa
若nhược 無vô 著trước 心tâm 。 是thị 時thời 則tắc 說thuyết 。
涅Niết 槃Bàn 非phi 如như 化hóa
復phục 次thứ 。 有hữu 二nhị 道đạo 。
小Tiểu 乘Thừa 道đạo 。 大Đại 乘Thừa 道đạo 。 小Tiểu 乘Thừa 論luận 議nghị 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 為vi 實thật 。 大Đại 乘Thừa 論luận 議nghị 。 以dĩ 利lợi 智trí 慧tuệ 深thâm 入nhập 故cố 。 觀quán 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 皆giai 如như 涅Niết 槃Bàn 。
是thị 故cố 二nhị 說thuyết 無vô 咎cữu 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 復phục 問vấn 。
云vân 何hà 教giáo 化hóa 。 新tân 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 令linh 知tri 平bình 等đẳng 性tánh 空không 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 謂vị 。
性tánh 空không 是thị 凡phàm 夫phu 人nhân 。 大đại 怖bố 畏úy 處xứ 。 聞văn 性tánh 空không 無vô 所sở 有hữu 。 如như 臨lâm 深thâm 坑khanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 未vị 得đắc 道Đạo 者giả 。 我ngã 心tâm 深thâm 著trước 故cố 。 怖bố 畏úy 空không 法pháp 。 作tác 是thị 念niệm 。
佛Phật 教giáo 人nhân 勤cần 修tu 善thiện 行hành 。 終chung 歸quy 入nhập 無vô 所sở 有hữu 中trung 。
以dĩ 是thị 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。
以dĩ 何hà 方phương 便tiện 。 教giáo 誨hối 是thị 新tân 發phát 意ý 者giả 。
佛Phật 答đáp 。
諸chư 法pháp 先tiên 有hữu 今kim 無vô 耶da 。
佛Phật 意ý 。
以dĩ 新tân 發phát 意ý 者giả 。 怖bố 畏úy 後hậu 當đương 無vô 故cố 。 說thuyết 。
諸chư 法pháp 先tiên 有hữu 今kim 無vô 耶da 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 自tự 了liễu 了liễu 知tri 諸chư 法pháp 先tiên 自tự 無vô 。 今kim 亦diệc 無vô 。 但đãn 以dĩ 新tân 發phát 意ý 者giả 。 我ngã 見kiến 心tâm 覆phú 故cố 生sanh 驚kinh 怖bố 。 為vi 除trừ 顛điên 倒đảo 。 令linh 得đắc 實thật 見kiến 。 竟cánh 無vô 所sở 失thất 。 知tri 諸chư 煩phiền 惱não 顛điên 倒đảo 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 性tánh 空không 。 是thị 時thời 則tắc 無vô 恐khủng 怖bố 。
如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 應ưng 教giáo 新tân 發phát 意ý 者giả 。
若nhược 諸chư 法pháp 先tiên 有hữu 。 以dĩ 行hành 道Đạo 故cố 無vô 。 應ưng 當đương 恐khủng 怖bố 。 初sơ 自tự 無vô 故cố 。 不bất 應ưng 恐khủng 怖bố 。 但đãn 為vi 除trừ 顛điên 倒đảo 耳nhĩ 。
大đại 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 品phẩm 第đệ 八bát 十thập 八bát 。
【# 經Kinh 】#
佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 求cầu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 如như 薩Tát 陀Đà 波Ba 崙Lôn 菩Bồ 薩Tát 摩ma 訶ha 薩tát 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 今kim 在tại 大đại 雷lôi 音âm 佛Phật 所sở 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。
世Thế 尊Tôn 。 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 云vân 何hà 求cầu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
佛Phật 言ngôn 。
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 本bổn 求cầu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 不bất 求cầu 名danh 利lợi 。
於ư 空không 閑nhàn 林lâm 中trung 。 聞văn 空không 中trung 聲thanh 言ngôn 。
汝nhữ 善thiện 男nam 子tử 。 從tùng 是thị 東đông 行hành 。 莫mạc 念niệm 疲bì 極cực 。 莫mạc 念niệm 睡thụy 眠miên 。 莫mạc 念niệm 飲ẩm 食thực 。 莫mạc 念niệm 晝trú 夜dạ 。 莫mạc 念niệm 寒hàn 熱nhiệt 。 莫mạc 念niệm 內nội 外ngoại 。
善thiện 男nam 子tử 。 行hành 時thời 莫mạc 觀quán 左tả 右hữu 。 汝nhữ 行hành 時thời 莫mạc 壞hoại 身thân 相tướng 。 莫mạc 壞hoại 色sắc 相tướng 。 莫mạc 壞hoại 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 壞hoại 是thị 諸chư 相tướng 。 則tắc 於ư 佛Phật 法Pháp 有hữu 礙ngại 。 若nhược 於ư 佛Phật 法Pháp 有hữu 礙ngại 。 便tiện 往vãng 來lai 五ngũ 道đạo 生sanh 死tử 中trung 。 亦diệc 不bất 能năng 得đắc 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
爾nhĩ 時thời 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 菩Bồ 薩Tát 報báo 。 空không 中trung 聲thanh 言ngôn 。
我ngã 當đương 從tùng 教giáo 。
何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 欲dục 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 作tác 大đại 明minh 。 欲dục 集tập 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 欲dục 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 故cố 。
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 菩Bồ 薩Tát 復phục 聞văn 空không 中trung 聲thanh 言ngôn 。
善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。
善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 於ư 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 之chi 法pháp 。 應ưng 生sanh 信tín 心tâm 。 以dĩ 離ly 相tương/tướng 心tâm 求cầu 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 離ly 我ngã 相tương/tướng 乃nãi 至chí 離ly 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 相tương/tướng 。 當đương 遠viễn 離ly 惡ác 知tri 識thức 。 當đương 親thân 近cận 供cúng 養dường 善Thiện 知Tri 識Thức 。 何hà 等đẳng 是thị 善Thiện 知Tri 識Thức 。 能năng 說thuyết 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 無vô 生sanh 。 無vô 滅diệt 法pháp 。 及cập 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 令linh 人nhân 心tâm 入nhập 。 歡hoan 喜hỷ 信tín 樂nhạo 。 是thị 為vi 善Thiện 知Tri 識Thức 。
善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 若nhược 如như 是thị 行hành 。 不bất 久cửu 當đương 聞văn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 從tùng 經Kinh 卷quyển 中trung 聞văn 。 若nhược 從tùng 菩Bồ 薩Tát 所sở 說thuyết 聞văn 。
善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 所sở 從tùng 聞văn 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 處xứ 。 應ưng 生sanh 心tâm 如như 佛Phật 想tưởng 。
善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 當đương 知tri 恩ân 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。
所sở 從tùng 聞văn 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 即tức 是thị 我ngã 善Thiện 知Tri 識Thức 。 我ngã 用dụng 聞văn 是thị 法Pháp 故cố 。 疾tật 得đắc 不bất 退thoái 轉chuyển 。 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 親thân 近cận 諸chư 佛Phật 。 常thường 生sanh 有hữu 佛Phật 國quốc 中trung 。 遠viễn 離ly 眾chúng 難nạn 。 得đắc 具cụ 足túc 無vô 難nạn 處xứ 。
善thiện 男nam 子tử 。 當đương 思tư 惟duy 籌trù 量lượng 是thị 功công 德đức 。 於ư 所sở 從tùng 聞văn 法Pháp 處xứ 。 應ưng 生sanh 心tâm 如như 佛Phật 想tưởng 。
汝nhữ 善thiện 男nam 子tử 。 莫mạc 以dĩ 世thế 利lợi 心tâm 故cố 隨tùy 逐trục 法Pháp 師sư 。 但đãn 為vi 愛ái 法pháp 。 恭cung 敬kính 法Pháp 故cố 。 隨tùy 逐trục 說thuyết 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 。
爾nhĩ 時thời 當đương 覺giác 知tri 魔ma 事sự 。 若nhược 惡ác 魔ma 與dữ 說thuyết 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 作tác 。 五ngũ 欲dục 因nhân 緣duyên 。 假giả 為vi 法pháp 故cố 令linh 受thọ 。 若nhược 說thuyết 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 入nhập 實thật 法Pháp 門môn 。 以dĩ 德đức 力lực 故cố 受thọ 。 而nhi 無vô 所sở 染nhiễm 。 又hựu 以dĩ 三tam 事sự 故cố 。 受thọ 是thị 五ngũ 欲dục 。
以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 種chúng 善thiện 根căn 故cố 。 欲dục 與dữ 眾chúng 生sanh 。 同đồng 其kỳ 事sự 故cố 。 汝nhữ 於ư 是thị 中trung 。 莫mạc 生sanh 污ô 心tâm 。 當đương 起khởi 淨tịnh 想tưởng 。 自tự 念niệm 。
我ngã 未vị 知tri 漚âu 和hòa 拘câu 舍xá 羅la 。 大đại 師sư 以dĩ 方phương 便tiện 法pháp 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 令linh 得đắc 福phước 德đức 故cố 。 受thọ 是thị 諸chư 欲dục 。 於ư 智trí 慧tuệ 無vô 著trước 無vô 礙ngại 。 不bất 為vi 欲dục 染nhiễm 。
善thiện 男nam 子tử 。 即tức 當đương 觀quán 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 者giả 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 性tánh 空không 。 無vô 眾chúng 生sanh 。 無vô 人nhân 。 無vô 我ngã 。 一nhất 切thiết 法pháp 如như 幻huyễn 。 如như 夢mộng 。 如như 響hưởng 。 如như 影ảnh 。 如như 炎diễm 。 如như 化hóa 。
善thiện 男nam 子tử 。 觀quán 是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 已dĩ 。 當đương 隨tùy 法Pháp 師sư 。 汝nhữ 不bất 久cửu 當đương 成thành 。 就tựu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
復phục 次thứ 。
善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 當đương 復phục 覺giác 知tri 魔ma 事sự 。
若nhược 說thuyết 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 見kiến 欲dục 。 受thọ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 人nhân 。 意ý 不bất 存tồn 念niệm 。 汝nhữ 不bất 應ưng 起khởi 心tâm 怨oán 恨hận 。 汝nhữ 但đãn 當đương 以dĩ 法pháp 故cố 恭cung 敬kính 。 莫mạc 起khởi 厭yếm 懈giải 意ý 。 常thường 應ưng 隨tùy 逐trục 法Pháp 師sư 。
【# 論luận 】#
釋thích 曰viết 。
上thượng 品phẩm 中trung 說thuyết 。 新tân 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 云vân 何hà 教giáo 性tánh 空không 法pháp 。 性tánh 空không 法pháp 畢tất 竟cánh 無vô 所sở 有hữu 空không 。 難nan 解giải 難nan 得đắc 故cố 。
佛Phật 答đáp 。
法pháp 先tiên 有hữu 今kim 無vô 耶da 。
佛Phật 意ý 。
性tánh 空không 法pháp 非phi 難nan 得đắc 難nan 知tri 。
何hà 以dĩ 故cố 。 本bổn 來lai 常thường 無vô 。 更cánh 無vô 新tân 異dị 。 汝nhữ 何hà 以dĩ 心tâm 驚kinh 謂vị 為vi 難nan 得đắc 。 是thị 性tánh 空không 法pháp 雖tuy 甚thậm 深thâm 。 菩Bồ 薩Tát 但đãn 能năng 一nhất 心tâm 勤cần 精tinh 進tấn 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 作tác 如như 是thị 一nhất 心tâm 求cầu 。 便tiện 可khả 得đắc 。
此thử 中trung 說thuyết 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 本bổn 生sanh 為vi 證chứng 。
佛Phật 法Pháp 有hữu 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 或hoặc 因nhân 修tu 妬đố 路lộ 。 偈kệ 經kinh 。 本bổn 生sanh 經kinh 得đắc 度độ 。 今kim 佛Phật 以dĩ 本bổn 生sanh 經kinh 為vi 證chứng 。
若nhược 有hữu 聞văn 者giả 。 作tác 是thị 念niệm 。
彼bỉ 人nhân 能năng 得đắc 。 我ngã 亦diệc 應ưng 得đắc 。
是thị 故cố 說thuyết 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 菩Bồ 薩Tát 本bổn 生sanh 因nhân 緣duyên 。
佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
菩Bồ 薩Tát 求cầu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 應ưng 如như 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 相tướng 畢tất 竟cánh 空không 。 行hành 禪thiền 定định 猶do 尚thượng 難nan 得đắc 。 何hà 況huống 憂ưu 愁sầu 啼đề 哭khốc 。 散tán 心tâm 求cầu 覓mịch 而nhi 當đương 可khả 得đắc 。
答đáp 曰viết 。
為vì 新tân 發phát 意ý 。 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 是thị 新tân 發phát 意ý 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 云vân 何hà 現hiện 在tại 其kỳ 前tiền 。 得đắc 諸chư 三tam 昧muội 。 不bất 惜tích 身thân 。 又hựu 見kiến 曇đàm 無vô 竭kiệt 復phục 得đắc 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 三tam 昧muội 。 云vân 何hà 名danh 。
新tân 發phát 意ý
答đáp 曰viết 。
新tân 學học 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 者giả 。 深thâm 心tâm 著trước 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 軟nhuyễn 心tâm 發phát 意ý 。 二nhị 者giả 。 深thâm 心tâm 發phát 意ý 。 不bất 著trước 世thế 間gian 樂lạc 。
軟nhuyễn 心tâm 發phát 意ý 者giả 。 佛Phật 不bất 以dĩ 為vi 發phát 心tâm 。 深thâm 心tâm 發phát 意ý 者giả 。 乃nãi 名danh 為vi 發phát 心tâm 。
如như 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 佛Phật 語ngữ 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 。
於ư 我ngã 法Pháp 中trung 。 乃nãi 至chí 無vô 如như 毛mao 釐li 煖Noãn 法Pháp 。
佛Phật 觀quán 是thị 煖Noãn 法Pháp 最tối 為vi 微vi 小tiểu 。 凡phàm 人nhân 觀quán 之chi 以dĩ 為vi 大đại 。 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 見kiến 一nhất 張trương 氎điệp 。 不bất 以dĩ 為vi 多đa 。 貧bần 者giả 見kiến 之chi 以dĩ 為vi 多đa 。
以dĩ 一nhất 心tâm 不bất 惜tích 身thân 故cố 。 說thuyết 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 為vi 證chứng 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 作tác 如như 是thị 苦khổ 行hạnh 。 從tùng 曇đàm 無vô 竭kiệt 。 得đắc 諸chư 三tam 昧muội 。 應ưng 當đương 作tác 佛Phật 。 今kim 何hà 以dĩ 故cố 。 在tại 大đại 雷lôi 音âm 佛Phật 。 所sở 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 法Pháp 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 若nhược 千thiên 萬vạn 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 修tu 勤cần 苦khổ 行hạnh 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 一nhất 世thế 苦khổ 行hạnh 。
復phục 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 足túc 菩Bồ 薩Tát 道đạo 。 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 等đẳng 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 住trụ 世thế 間gian 。 未vị 取thủ 實thật 際tế 。 如như 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 等đẳng 。 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 或hoặc 能năng 如như 此thử 。 故cố 未vị 作tác 佛Phật 。
菩Bồ 薩Tát 三tam 昧muội 。 如như 十thập 方phương 國quốc 土độ 中trung 塵trần 數số 。 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 所sở 得đắc 六lục 萬vạn 三tam 昧muội 。 何hà 足túc 為vi 多đa 。
大đại 雷lôi 音âm 佛Phật
者giả 。 應ưng 如như 大đại 龍long 王vương 。 將tương 欲dục 降giáng 雨vũ 。 震chấn 大đại 雷lôi 音âm 。 烏ô 雀tước 小tiểu 虫trùng 。 悉tất 皆giai 怖bố 畏úy 。 是thị 佛Phật 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 時thời 。 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 皆giai 發phát 心tâm 。 外ngoại 道đạo 邪tà 見kiến 。 皆giai 恐khủng 怖bố 懾nhiếp 伏phục 。 是thị 故cố 天thiên 人nhân 眾chúng 生sanh 。 稱xưng 佛Phật 為vi 。
大đại 雷lôi 音âm
是thị 佛Phật 今kim 現hiện 在tại 。
須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 云vân 何hà 求cầu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
問vấn 曰viết 。
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 未vị 。 得đắc 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 何hà 以dĩ 故cố 名danh 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát
答đáp 曰viết 。
以dĩ 有hữu 大đại 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 小tiểu 者giả 亦diệc 名danh 大đại 。
又hựu 以dĩ 其kỳ 雖tuy 未vị 得đắc 實thật 智trí 慧tuệ 而nhi 能năng 深thâm 念niệm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 有hữu 大đại 功công 德đức 故cố 。 亦diệc 名danh 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 名danh
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn (# 薩tát 陀đà 秦tần 言ngôn 常thường 波ba 崙lôn 名danh 啼đề )#
為vi 是thị 父phụ 母mẫu 與dữ 作tác 名danh 字tự 。 是thị 因nhân 緣duyên 得đắc 名danh 字tự 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
以dĩ 其kỳ 小tiểu 時thời 喜hỷ 啼đề 。 故cố 名danh 。
常thường 啼đề
有hữu 人nhân 言ngôn 。
此thử 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 大đại 悲bi 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 故cố 。 見kiến 眾chúng 生sanh 在tại 惡ác 世thế 。 貧bần 窮cùng 。 老lão 病bệnh 。 憂ưu 苦khổ 。 為vi 之chi 悲bi 泣khấp 。 是thị 故cố 眾chúng 人nhân 號hiệu 為vi 。
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn
有hữu 人nhân 言ngôn 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 求cầu 佛Phật 道đạo 故cố 。 遠viễn 離ly 人nhân 眾chúng 。 在tại 空không 閑nhàn 處xứ 。 求cầu 心tâm 遠viễn 離ly 。 一nhất 心tâm 思tư 惟duy 籌trù 量lượng 。 勤cần 求cầu 佛Phật 道Đạo 。
時thời 世thế 無vô 佛Phật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 世thế 世thế 。 行hành 慈từ 悲bi 心tâm 。 以dĩ 小tiểu 因nhân 緣duyên 故cố 。 生sanh 無vô 佛Phật 世thế 。
是thị 人nhân 悲bi 心tâm 於ư 眾chúng 生sanh 。 欲dục 精tinh 進tấn 不bất 失thất 。 是thị 故cố 在tại 空không 閑nhàn 林lâm 中trung 。
是thị 人nhân 以dĩ 先tiên 世thế 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 及cập 今kim 世thế 一nhất 心tâm 。 大đại 欲dục 。 大đại 精tinh 進tấn 。 以dĩ 是thị 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 聞văn 空không 中trung 教giáo 聲thanh 。 不bất 久cửu 便tiện 滅diệt 。 即tức 復phục 心tâm 念niệm 。
我ngã 云vân 何hà 不bất 問vấn 。
以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 憂ưu 愁sầu 啼đề 哭khốc 。 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 。 因nhân 是thị 故cố 。 天thiên 。 龍long 。 鬼quỷ 神thần 號hiệu 曰viết 。
常thường 啼đề
佛Phật 答đáp 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
過quá 去khứ 世thế 有hữu 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 不bất 貪tham 財tài 利lợi 。
求cầu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 在tại 空không 閑nhàn 林lâm 中trung 。 聞văn 空không 中trung 聲thanh 。 到đáo 空không 林lâm 中trung 。
如như 上thượng 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
空không 中trung 聲thanh 為vi 是thị 何hà 聲thanh 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 天thiên 。 龍long 王vương 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 故cố 。 見kiến 是thị 人nhân 不bất 著trước 世thế 間gian 法pháp 。 一nhất 心tâm 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 以dĩ 時thời 無vô 佛Phật 法Pháp 。 欲dục 示thị 其kỳ 得đắc 般Bát 若Nhã 因nhân 緣duyên 故cố 。 空không 中trung 發phát 聲thanh 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
是thị 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 先tiên 世thế 善thiện 因nhân 緣duyên 人nhân 。 在tại 此thử 林lâm 中trung 作tác 鬼quỷ 神thần 。 見kiến 其kỳ 愁sầu 苦khổ 。 以dĩ 其kỳ 是thị 先tiên 世thế 因nhân 緣duyên 故cố 。 又hựu 是thị 神thần 亦diệc 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 以dĩ 是thị 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 發phát 聲thanh 。
如như 蜜mật 膊bạc 婆Bà 羅La 門Môn 。 為vi 須tu 達đạt 多đa 。 至chí 王Vương 舍Xá 城Thành 。 詣nghệ 大đại 長trưởng 者giả 家gia 。 求cầu 兒nhi 婦phụ 時thời 。 蜜mật 膊bạc 於ư 王Vương 舍Xá 城Thành 。 大đại 婆Bà 羅La 門Môn 眾chúng 中trung 。 飲ẩm 食thực 過quá 度độ 。 腹phúc 脹trướng 而nhi 死tử 。 作tác 鬼quỷ 神thần 。 於ư 王Vương 舍Xá 城Thành 。 城thành 門môn 上thượng 住trụ 。 須tu 達đạt 多đa 聞văn 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 已dĩ 死tử 。 自tự 往vãng 長trưởng 者giả 家gia 宿túc 。 長trưởng 者giả 於ư 後hậu 夜dạ 起khởi 。 辦biện 具cụ 飲ẩm 食thực 。 須tu 達đạt 多đa 問vấn 言ngôn 。
汝nhữ 有hữu 何hà 事sự 。 為vi 欲dục 娶thú 婦phụ 嫁giá 女nữ 。 為vi 欲dục 請thỉnh 大đại 國quốc 王vương 。 為vi 是thị 邑ấp 會hội 。 何hà 其kỳ 怱thông 怱thông 營doanh 事sự 乃nãi 爾nhĩ 。
長trưởng 者giả 答đáp 言ngôn 。
我ngã 欲dục 請thỉnh 佛Phật 及cập 僧Tăng 。
須tu 達đạt 多đa 聞văn 佛Phật 名danh 。 驚kinh 喜hỷ 毛mao 竪thụ 。 長trưởng 者giả 先tiên 得đắc 道Đạo 跡tích 。 為vì 其kỳ 廣quảng 說thuyết 佛Phật 德đức 。 須tu 達đạt 多đa 聞văn 已dĩ 。 愛ái 樂nhạo 情tình 至chí 。 甚thậm 欲dục 見kiến 佛Phật 。 乘thừa 念niệm 佛Phật 心tâm 而nhi 小tiểu 睡thụy 。 以dĩ 念niệm 佛Phật 情tình 至chí 故cố 。 須tu 臾du 便tiện 覺giác 。 夜dạ 見kiến 月nguyệt 光quang 。 謂vị 為vi 日nhật 出xuất 。 即tức 起khởi 趣thú 門môn 。 見kiến 城thành 門môn 已dĩ 開khai 。 王vương 舍xá 城thành 門môn 初sơ 夜dạ 未vị 閉bế 。 為vi 客khách 來lai 故cố 。 後hậu 夜dạ 早tảo 開khai 。 為vi 客khách 去khứ 故cố 。 既ký 見kiến 門môn 開khai 。 即tức 直trực 向hướng 佛Phật 。 佛Phật 時thời 在tại 寒hàn 林lâm 中trung 住trụ 。 於ư 其kỳ 中trung 路lộ 。 月nguyệt 沒một 還hoàn 闇ám 。 須tu 達đạt 多đa 心tâm 悔hối 躊trù 躇trừ 。 欲dục 還hoàn 入nhập 城thành 。
時thời 蜜mật 膊bạc 神thần 。 放phóng 身thân 光quang 明minh 。 照chiếu 諸chư 林lâm 野dã 。 告cáo 言ngôn 。
居cư 士sĩ 。 居cư 士sĩ 莫mạc 怖bố 莫mạc 畏úy 。 直trực 去khứ 莫mạc 還hoàn 。 去khứ 得đắc 大đại 利lợi 。
如như 彼bỉ 經kinh 偈kệ 中trung 廣quảng 說thuyết 。 須tu 達đạt 多đa 見kiến 佛Phật 。 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 。 請thỉnh 佛Phật 及cập 僧Tăng 。 於ư 舍Xá 衛Vệ 城Thành 。 盡tận 形hình 供cúng 養dường 。 佛Phật 令linh 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 為vi 須tu 達đạt 師sư 。 於ư 舍Xá 衛Vệ 作tác 精tinh 舍xá 。
如như 須tu 達đạt 知tri 識thức 神thần 示thị 導đạo 。 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 知tri 識thức 示thị 導đạo 亦diệc 如như 是thị 。
是thị 故cố 見kiến 其kỳ 愁sầu 苦khổ 而nhi 示thị 導đạo 之chi 。 作tác 是thị 言ngôn 。
善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 從tùng 是thị 東đông 行hành 。 行hành 時thời 莫mạc 念niệm 疲bì 極cực 。
等đẳng 。
問vấn 曰viết 。
疲bì 極cực 。 飢cơ 渴khát 。 交giao 來lai 切thiết 身thân 。 云vân 何hà 不bất 念niệm 。
答đáp 曰viết 。
大đại 欲dục 。 精tinh 進tấn 力lực 故cố 。 一nhất 心tâm 愛ái 樂nhạo 佛Phật 道Đạo 。 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。
休hưu 息tức 。 飲ẩm 食thực 等đẳng 。 皆giai 是thị 助trợ 身thân 法pháp 。 是thị 事sự 雖tuy 來lai 。 不bất 為vi 亂loạn 心tâm 。 知tri 皆giai 虛hư 誑cuống 無vô 常thường 。 無vô 實thật 。 如như 怨oán 。 如như 賊tặc 。 但đãn 為vi 身thân 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 何hà 足túc 存tồn 念niệm 。 莫mạc 為vi 飢cơ 渴khát 。 疲bì 極cực 等đẳng 故cố 。 而nhi 捨xả 佛Phật 道Đạo 。
莫mạc 念niệm 晝trú 夜dạ
者giả 。 莫mạc 念niệm 。
晝trú 是thị 行hành 法pháp 。 夜dạ 應ưng 止chỉ 息tức 。 實thật 無vô 晝trú 夜dạ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 日nhật 依y 須Tu 彌Di 影ảnh 翳ế 故cố 名danh 夜dạ 。
莫mạc 念niệm 內nội 外ngoại
者giả 。 眾chúng 生sanh 多đa 著trước 內nội 法pháp 。 內nội 法pháp 名danh 身thân 。 外ngoại 法pháp 名danh 五ngũ 欲dục 。 內nội 外ngoại 法pháp 不bất 定định 。 性tánh 空không 故cố 不bất 應ưng 著trước 。
莫mạc 觀quán 左tả 右hữu
者giả 。 人nhân 散tán 心tâm 行hành 道Đạo 故cố 。 左tả 右hữu 顧cố 看khán 。 行hành 者giả 無vô 緣duyên 觀quán 後hậu 。 當đương 前tiền 則tắc 不bất 得đắc 不bất 視thị 。 故cố 但đãn 言ngôn 。
莫mạc 左tả 右hữu 顧cố 看khán
復phục 次thứ 。 惡ác 魔ma 常thường 惑hoặc 亂loạn 行hành 者giả 。 或hoặc 作tác 種chủng 種chủng 形hình 。 或hoặc 作tác 好hảo/hiếu 色sắc 。 或hoặc 作tác 畏úy 獸thú 。 在tại 道đạo 左tả 右hữu 。 故cố 言ngôn 。
莫mạc 觀quán
是thị 皆giai 止chỉ 其kỳ 麁thô 念niệm 。
莫mạc 壞hoại 身thân 相tướng 。 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 。
者giả 。 五ngũ 眾chúng 和hòa 合hợp 故cố 。 假giả 名danh 為vi 身thân 。 若nhược 說thuyết 別biệt 更cánh 決quyết 定định 有hữu 身thân 法pháp 。 是thị 則tắc 壞hoại 身thân 相tướng 。 若nhược 著trước 無vô 身thân 法pháp 。 是thị 亦diệc 壞hoại 身thân 相tướng 。 離ly 是thị 一nhất 異dị 。 有hữu 無vô 等đẳng 邊biên 。 行hành 於ư 中Trung 道Đạo 。 則tắc 疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 故cố 說thuyết 。
莫mạc 壞hoại 身thân 相tướng
等đẳng 。
此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。
若nhược 壞hoại 是thị 諸chư 相tướng 。 則tắc 於ư 佛Phật 法Pháp 有hữu 礙ngại 。 佛Phật 法Pháp 有hữu 礙ngại 者giả 。 則tắc 往vãng 來lai 五ngũ 道đạo 生sanh 死tử 中trung 。 不bất 能năng 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 報báo 。 空không 中trung 聲thanh 言ngôn 。 而nhi 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 墮đọa 在tại 無vô 明minh 黑hắc 闇ám 中trung 。 我ngã 欲dục 為vi 然nhiên 。 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 我ngã 欲dục 設thiết 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 藥dược 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 墮đọa 邪tà 道đạo 。 我ngã 為vì 是thị 眾chúng 生sanh 故cố 。 求cầu 無vô 上thượng 道Đạo 。
是thị 三tam 種chủng 願nguyện 。 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 則tắc 能năng 具cụ 足túc 。 是thị 故cố 言ngôn 。
受thọ 教giáo 。
問vấn 曰viết 。
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 。 不bất 見kiến 其kỳ 形hình 。 但đãn 聞văn 其kỳ 聲thanh 。 何hà 以dĩ 便tiện 言ngôn 。
受thọ 教giáo 。
答đáp 曰viết 。
人nhân 所sở 求cầu 事sự 急cấp 故cố 。 聞văn 聲thanh 則tắc 應ưng 。 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。 聞văn 其kỳ 所sở 說thuyết 理lý 好hảo/hiếu 。 則tắc 知tri 其kỳ 人nhân 亦diệc 好hảo/hiếu 故cố 。 不bất 須tu 眼nhãn 見kiến 。 如như 黑hắc 闇ám 中trung 有hữu 。 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 眼nhãn 雖tuy 不bất 見kiến 。 聞văn 其kỳ 聲thanh 則tắc 知tri 其kỳ 種chủng 類loại 。
爾nhĩ 時thời 空không 中trung 。 聲thanh 復phục 讚tán 言ngôn 。
善thiện 哉tai 。
以dĩ 其kỳ 雖tuy 不bất 見kiến 形hình 而nhi 能năng 信tín 受thọ 善thiện 語ngữ 故cố 。 又hựu 復phục 以dĩ 其kỳ 欲dục 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 求cầu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 心tâm 不bất 懈giải 息tức 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 故cố 。 讚tán 言ngôn 。
善thiện 哉tai 。
於ư 三tam 解giải 脫thoát 。 門môn 中trung 應ưng 生sanh 信tín 心tâm
者giả 。 是thị 門môn 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 所sở 入nhập 門môn 。 離ly 是thị 三tam 門môn 。 皆giai 是thị 虛hư 誑cuống 。 無vô 有hữu 實thật 者giả 。 汝nhữ 雖tuy 未vị 得đắc 。 應ưng 生sanh 大đại 信tín 根căn 力lực 。 信tín 根căn 力lực 故cố 。 漸tiệm 具cụ 諸chư 根căn 。
以dĩ 離ly 相tương/tướng 心tâm 求cầu 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật
者giả 。 所sở 謂vị 觀quán 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 離ly 眾chúng 生sanh 相tướng 。 離ly 法pháp 相tướng 。
問vấn 曰viết 。
三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 攝nhiếp 在tại 般Bát 若Nhã 中trung 不phủ 。 若nhược 攝nhiếp 。 何hà 以dĩ 別biệt 說thuyết 。 若nhược 不bất 攝nhiếp 。 云vân 何hà 經kinh 中trung 說thuyết 。
一nhất 切thiết 助trợ 道Đạo 法Pháp 。 皆giai 攝nhiếp 在tại 般Bát 若Nhã 中trung 。
答đáp 曰viết 。
一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 入nhập 般Bát 若Nhã 中trung 。 人nhân 皆giai 畏úy 苦khổ 。 故cố 求cầu 解giải 脫thoát 。 是thị 故cố 於ư 般Bát 若Nhã 分phần/phân 中trung 前tiền 說thuyết 。 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。
以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 得đắc 此thử 解giải 脫thoát 。 離ly 諸chư 二nhị 邊biên 。 所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 相tướng 。 法pháp 相tướng 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
問vấn 曰viết 。
初sơ 教giáo
精tinh 進tấn
後hậu 教giáo 。
三tam 解giải 脫thoát 門môn
般Bát 若Nhã
今kim 復phục 欲dục 為vi 何hà 事sự 故cố 。 教giáo 。
親thân 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức
答đáp 曰viết 。
雖tuy 有hữu 好hảo/hiếu 法pháp 。 若nhược 無vô 教giáo 者giả 。 行hành 時thời 多đa 錯thác 。 譬thí 如như 雖tuy 有hữu 好hảo/hiếu 藥dược 。 亦diệc 須tu 良lương 醫y 。
又hựu 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 是thị 。 新tân 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 甚thậm 深thâm 。 云vân 何hà 但đãn 聞văn 空không 中trung 略lược 教giáo 而nhi 能năng 自tự 具cụ 足túc 。 是thị 故cố 教giáo 語ngữ 。
親thân 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức
善Thiện 知Tri 識Thức
義nghĩa 。 如như 先tiên 說thuyết 。 今kim 略lược 說thuyết 二nhị 相tương/tướng 。 是thị 善Thiện 知Tri 識Thức 。
一nhất 者giả 。 教giáo 一nhất 心tâm 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 二nhị 者giả 。 教giáo 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 無vô 生sanh 。 無vô 滅diệt 等đẳng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 法pháp 。
若nhược 能năng 如như 是thị 行hành 。 不bất 久cửu 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 藥dược 師sư 為vi 病bệnh 者giả 說thuyết 服phục 藥dược 法pháp 。 汝nhữ 能năng 如như 法Pháp 服phục 。 病bệnh 則tắc 得đắc 差sai 。
若nhược 從tùng 經Kinh 卷quyển 聞văn 。 從tùng 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 聞văn 。
者giả 。 遣khiển 薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 至chí 曇đàm 無vô 竭kiệt 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 彼bỉ 中trung 二nhị 處xứ 有hữu 般Bát 若Nhã 。
一nhất 。 寶bảo 臺đài 上thượng 金kim 牒điệp 書thư 。 二nhị 。 曇đàm 無vô 竭kiệt 所sở 說thuyết 。 若nhược 人nhân 福phước 德đức 多đa 者giả 。 從tùng 曇đàm 無vô 竭kiệt 所sở 說thuyết 聞văn 。 福phước 德đức 少thiểu 者giả 。 從tùng 經Kinh 卷quyển 聞văn 。
於ư 師sư 生sanh 佛Phật 想tưởng
以dĩ 能năng 教giáo 佛Phật 道Đạo 因nhân 緣duyên 故cố 。
世thế 間gian 小tiểu 人nhân 。 因nhân 緣duyên 事sự 訖ngật 。 則tắc 忘vong 其kỳ 恩ân 義nghĩa 。 作tác 是thị 念niệm 。
如như 人nhân 乘thừa 船thuyền 度độ 水thủy 。 既ký 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 何hà 用dụng 船thuyền 為vi 。
是thị 故cố 說thuyết 。
汝nhữ 當đương 知tri 恩ân 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。
所sở 從tùng 聞văn 般Bát 若Nhã 者giả 。 即tức 是thị 我ngã 善Thiện 知Tri 識Thức 。
一nhất 切thiết 諸chư 利lợi 中trung 。 般Bát 若Nhã 利lợi 最tối 勝thắng 。 行hành 是thị 般Bát 若Nhã 。 疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 不bất 退thoái 轉chuyển 。 又hựu 復phục 行hành 般Bát 若Nhã 因nhân 緣duyên 故cố 。 親thân 近cận 諸chư 佛Phật 。 常thường 生sanh 有hữu 佛Phật 國quốc 中trung 。 離ly 於ư 八bát 難nạn 。 值trị 佛Phật 在tại 世thế 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 得đắc 如như 是thị 等đẳng 諸chư 功công 德đức 。 皆giai 從tùng 般Bát 若Nhã 得đắc 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 從tùng 師sư 而nhi 得đắc 。 是thị 故cố 視thị 師sư 如như 佛Phật 想tưởng 。
有hữu 人nhân 能năng 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 有hữu 大đại 福phước 德đức 。 多đa 知tri 識thức 。 多đa 得đắc 供cúng 養dường 。 弟đệ 子tử 初sơ 為vi 般Bát 若Nhã 故cố 隨tùy 逐trục 。 後hậu 漸tiệm 漸tiệm 為vi 供cúng 養dường 利lợi 。 是thị 故cố 說thuyết 。
莫mạc 以dĩ 世thế 利lợi 故cố 隨tùy 逐trục 法Pháp 師sư 。
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 不bất 但đãn 說thuyết 。 親thân 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 而nhi 說thuyết 是thị 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 既ký 得đắc 善Thiện 知Tri 識Thức 。 不bất 得đắc 其kỳ 意ý 。 反phản 成thành 讎thù 隙khích 而nhi 墮đọa 地địa 獄ngục 。 更cánh 相tương 謗báng 毀hủy 故cố 。
唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 無vô 有hữu 過quá 失thất 。 餘dư 人nhân 誰thùy 能năng 無vô 者giả 。
若nhược 弟đệ 子tử 見kiến 師sư 之chi 過quá 。 若nhược 實thật 。 若nhược 虛hư 。 其kỳ 心tâm 自tự 壞hoại 。 不bất 復phục 能năng 得đắc 法pháp 利lợi 。
是thị 故cố 空không 中trung 聲thanh 教giáo 。
若nhược 見kiến 師sư 過quá 。 莫mạc 起khởi 嫌hiềm 恨hận 。 汝nhữ 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 先tiên 世thế 福phước 德đức 。 不bất 具cụ 足túc 故cố 。 不bất 得đắc 值trị 佛Phật 。 今kim 值trị 是thị 雜tạp 行hành 師sư 。 我ngã 不bất 應ưng 念niệm 其kỳ 過quá 失thất 。 而nhi 自tự 妨phương 失thất 般Bát 若Nhã 。 師sư 之chi 過quá 失thất 。 不bất 著trước 於ư 我ngã 。 我ngã 但đãn 從tùng 師sư 受thọ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 法pháp 。
如như 狗cẩu 皮bì 囊nang 盛thịnh 好hảo/hiếu 寶bảo 物vật 。 不bất 應ưng 以dĩ 囊nang 故cố 而nhi 棄khí 其kỳ 寶bảo 。 如như 罪tội 人nhân 執chấp 燭chúc 照chiếu 道đạo 。 不bất 可khả 以dĩ 人nhân 罪tội 故cố 。 不bất 受thọ 其kỳ 明minh 。 自tự 墜trụy 溝câu 壑hác 。 又hựu 如như 行hành 遣khiển 小tiểu 人nhân 導đạo 道đạo 。 不bất 可khả 以dĩ 人nhân 小tiểu 故cố 。 不bất 隨tùy 其kỳ 語ngữ 。
如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 。 不bất 應ưng 遠viễn 離ly 於ư 師sư 。
師sư 若nhược 實thật 有hữu 罪tội 。 尚thượng 不bất 應ưng 離ly 。 何hà 況huống 此thử 中trung 。 魔ma 作tác 因nhân 緣duyên 。 令linh 說thuyết 法Pháp 者giả 。 有hữu 深thâm 妙diệu 五ngũ 欲dục 。 令linh 弟đệ 子tử 不bất 染nhiễm 著trước 法pháp 。 說thuyết 法Pháp 者giả 以dĩ 方phương 便tiện 故cố 現hiện 受thọ 。
方phương 便tiện
者giả 。 所sở 謂vị 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 種chủng 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 為vi 同đồng 事sự 。 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 故cố 。
復phục 有hữu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 通thông 達đạt 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 無vô 有hữu 過quá 罪tội 。 雖tuy 作tác 過quá 罪tội 。 亦diệc 無vô 所sở 妨phương 。
如như 人nhân 年niên 壯tráng 力lực 盛thịnh 。 腹phúc 中trung 大đại 熱nhiệt 。 雖tuy 食thực 不bất 適thích 飲ẩm 食thực 。 不bất 能năng 生sanh 病bệnh 。 又hựu 如như 有hữu 好hảo/hiếu 藥dược 。 雖tuy 被bị 惡ác 毒độc 。 不bất 能năng 為vi 害hại 。
如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 故cố 。 汝nhữ 於ư 師sư 所sở 。 莫mạc 起khởi 嫌hiềm 恨hận 而nhi 自tự 失thất 般Bát 若Nhã 。
如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。
復phục 有hữu 說thuyết 法Pháp 者giả 。 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 離ly 於ư 五ngũ 欲dục 。 多đa 知tri 多đa 識thức 。 有hữu 好hảo/hiếu 名danh 聞văn 。 威uy 德đức 尊tôn 重trọng 。 弟đệ 子tử 受thọ 法pháp 。 而nhi 不bất 顧cố 錄lục 。
汝nhữ 於ư 是thị 中trung 。 莫mạc 生sanh 怨oán 恨hận 。 當đương 作tác 是thị 念niệm 。
我ngã 宿túc 世thế 罪tội 故cố 。 今kim 為vi 小tiểu 人nhân 。 師sư 不bất 輕khinh 我ngã 。 我ngã 自tự 無vô 福phước 。 不bất 能năng 得đắc 道Đạo 。 又hựu 我ngã 於ư 師sư 所sở 。 應ưng 破phá 憍kiêu 慢mạn 以dĩ 求cầu 法Pháp 利lợi 。
有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 種chủng 種chủng 諸chư 師sư 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 求cầu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 但đãn 一nhất 心tâm 恭cung 敬kính 。 不bất 應ưng 念niệm 其kỳ 長trường 短đoản 。
若nhược 能năng 如như 是thị 忍nhẫn 辱nhục 。 於ư 師sư 一nhất 心tâm 不bất 起khởi 增tăng 減giảm 者giả 。 汝nhữ 於ư 師sư 所sở 盡tận 得đắc 妙diệu 法Pháp 。 如như 完hoàn 牢lao 之chi 器khí 。 所sở 受thọ 不bất 漏lậu 。
薩tát 陀đà 波ba 崙lôn 。 聞văn 空không 中trung 聲thanh 已dĩ 。 從tùng 是thị 東đông 行hành 。
如như 經kinh 中trung 廣quảng 說thuyết 。
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 九cửu 十thập 六lục
Đại Trí Độ Luận – Quyển 87
