大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 1
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch
摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 經Kinh 釋Thích 論Luận 序Tự
長trường/trưởng 安an 釋thích 僧Tăng 叡duệ 述thuật
夫phu 萬vạn 有hữu 本bổn 於ư 。 生sanh 生sanh 而nhi 生sanh 。 生sanh 者giả 無vô 生sanh 。 變biến 化hóa 兆triệu 於ư 物vật 始thỉ 而nhi 始thỉ 。 始thỉ 者giả 無vô 始thỉ 。 然nhiên 則tắc 無vô 生sanh 。 無vô 始thỉ 。 物vật 之chi 性tánh 也dã 。 生sanh 。 始thỉ 不bất 動động 於ư 性tánh 。 而nhi 萬vạn 有hữu 陳trần 於ư 外ngoại 。 悔hối 吝lận 生sanh 於ư 內nội 者giả 。 其kỳ 唯duy 邪tà 思tư 乎hồ 。 正chánh 覺giác 有hữu 以dĩ 見kiến 邪tà 思tư 之chi 自tự 起khởi 故cố 。 阿a 含hàm 為vi 之chi 作tác 。 知tri 滯trệ 有hữu 之chi 由do 惑hoặc 故cố 。 般Bát 若Nhã 為vi 之chi 照chiếu 。 然nhiên 而nhi 照chiếu 本bổn 希hy 夷di 。 津tân 涯nhai 浩hạo 汗hãn 。 理lý 超siêu 文văn 表biểu 。 趣thú 絕tuyệt 思tư 境cảnh 。 以dĩ 言ngôn 求cầu 之chi 。 則tắc 乖quai 其kỳ 深thâm 。 以dĩ 智trí 測trắc 之chi 。 則tắc 失thất 其kỳ 旨chỉ 。 二Nhị 乘Thừa 所sở 以dĩ 顛điên 沛# 於ư 三tam 藏tạng 。 雜tạp 學học 所sở 以dĩ 曝bộc 鱗lân 於ư 龍long 門môn 者giả 。 不bất 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。
是thị 以dĩ 馬mã 鳴minh 起khởi 於ư 正Chánh 法Pháp 之chi 餘dư 。 龍long 樹thụ 生sanh 於ư 像tượng 法pháp 之chi 末mạt 。 正chánh 餘dư 易dị 弘hoằng 故cố 。 直trực 振chấn 其kỳ 遺di 風phong 瑩oánh 拂phất 而nhi 已dĩ 。 像tượng 末mạt 多đa 端đoan 故cố 。 乃nãi 寄ký 跡tích 凡phàm 夫phu 示thị 悟ngộ 物vật 以dĩ 漸tiệm 。 又hựu 假giả 照chiếu 龍long 宮cung 以dĩ 朗lãng 搜sưu 玄huyền 之chi 慧tuệ 。 託thác 聞văn 幽u 祕bí 以dĩ 窮cùng 微vi 言ngôn 之chi 妙diệu 。 爾nhĩ 乃nãi 憲hiến 章chương 智trí 典điển 作tác 茲tư 釋thích 論luận 。 其kỳ 開khai 夷di 路lộ 也dã 。 則tắc 令linh 大Đại 乘Thừa 之chi 駕giá 方phương 軌quỹ 而nhi 直trực 入nhập 。 其kỳ 辯biện 實thật 相tướng 也dã 。 則tắc 使sử 妄vọng 見kiến 之chi 惑hoặc 不bất 遠viễn 而nhi 自tự 復phục 。
其kỳ 為vi 論luận 也dã 。 初sơ 辭từ 擬nghĩ 之chi 。 必tất 標tiêu 眾chúng 異dị 以dĩ 盡tận 美mỹ 。 卒thốt 成thành 之chi 終chung 。 則tắc 舉cử 無vô 執chấp 以dĩ 盡tận 善thiện 。 釋thích 所sở 不bất 盡tận 。 則tắc 立lập 論luận 以dĩ 明minh 之chi 。 論luận 其kỳ 未vị 辯biện 。 則tắc 寄ký 折chiết 中trung 以dĩ 定định 之chi 。 使sử 靈linh 篇thiên 無vô 難nan 喻dụ 之chi 章chương 。 千thiên 載tái 悟ngộ 作tác 者giả 之chi 旨chỉ 。 信tín 若nhược 人nhân 之chi 功công 矣hĩ 。
有hữu 鳩cưu 摩ma 羅la 耆kỳ 婆bà 法Pháp 師sư 者giả 。 少thiểu 播bá 聰thông 慧tuệ 之chi 聞văn 。 長trường/trưởng 集tập 奇kỳ 拔bạt 之chi 譽dự 。 才tài 舉cử 則tắc 亢kháng 標tiêu 萬vạn 里lý 。 言ngôn 發phát 則tắc 英anh 辯biện 榮vinh 枯khô 。 常thường 杖trượng 茲tư 論luận 為vi 淵uyên 鏡kính 憑bằng 高cao 。 致trí 以dĩ 明minh 宗tông 。 以dĩ 秦tần 弘hoằng 始thỉ 三tam 年niên 。 歲tuế 次thứ 星tinh 紀kỷ 。 十thập 二nhị 月nguyệt 二nhị 十thập 日nhật 。 自tự 姑cô 臧tang 至chí 長trường/trưởng 安an 。 秦tần 王vương 虛hư 襟khâm 既ký 已dĩ 蘊uẩn 在tại 。 昔tích 見kiến 之chi 心tâm 豈khởi 徒đồ 則tắc 悅duyệt 而nhi 已dĩ 。 晤# 言ngôn 相tương 對đối 。 則tắc 淹yêm 留lưu 終chung 日nhật 。 研nghiên 微vi 造tạo 盡tận 。 則tắc 窮cùng 年niên 忘vong 倦quyện 。 又hựu 以dĩ 晤# 言ngôn 之chi 功công 雖tuy 深thâm 。 而nhi 恨hận 獨độc 符phù 之chi 心tâm 不bất 曠khoáng 。 造tạo 盡tận 之chi 要yếu 雖tuy 玄huyền 。 而nhi 惜tích 津tân 梁lương 之chi 勢thế 未vị 普phổ 。 遂toại 以dĩ 莫mạc 逆nghịch 之chi 懷hoài 。 相tương/tướng 與dữ 弘hoằng 兼kiêm 忘vong 之chi 慧tuệ 。 乃nãi 集tập 京kinh 師sư 義nghĩa 業nghiệp 沙Sa 門Môn 。 命mạng 公công 卿khanh 賞thưởng 契khế 之chi 士sĩ 。 五ngũ 百bách 餘dư 人nhân 。 集tập 於ư 渭# 濱tân 逍tiêu 遙diêu 園viên 堂đường 。 鑾# 輿dư 佇trữ 駕giá 於ư 洪hồng 涘# 。 禁cấm 禦ngữ 息tức 警cảnh 於ư 林lâm 間gian 。 躬cung 覽lãm 玄huyền 章chương 。 考khảo 正chánh 名danh 於ư 梵Phạm 本bổn 。 諮tư 通thông 津tân 要yếu 。 坦thản 夷di 路lộ 於ư 來lai 踐tiễn 。
經kinh 本bổn 既ký 定định 。 乃nãi 出xuất 此thử 釋thích 論luận 。 論luận 之chi 略lược 本bổn 有hữu 十thập 萬vạn 偈kệ 。 偈kệ 有hữu 三tam 十thập 二nhị 字tự 。 并tinh 三tam 百bách 二nhị 十thập 萬vạn 言ngôn 。 梵Phạm 夏hạ 既ký 乖quai 。 又hựu 有hữu 煩phiền 簡giản 之chi 異dị 。 三tam 分phần/phân 除trừ 二nhị 。 得đắc 此thử 百bách 卷quyển 。 於ư 大đại 智trí 三tam 十thập 萬vạn 言ngôn 。 玄huyền 章chương 婉uyển 旨chỉ 。 朗lãng 然nhiên 可khả 見kiến 。 歸quy 途đồ 直trực 達đạt 。 無vô 復phục 惑hoặc 趣thú 之chi 疑nghi 。 以dĩ 文văn 求cầu 之chi 無vô 間gian 然nhiên 矣hĩ 。
故cố 天Thiên 竺Trúc 傳truyền 云vân 。
像tượng 。 正chánh 之chi 末mạt 。 微vi 馬mã 鳴minh 。 龍long 樹thụ 。 道đạo 學học 之chi 門môn 其kỳ 淪luân 胥# 溺nịch 喪táng 矣hĩ 。
其kỳ 故cố 何hà 耶da 。 寔thật 由do 二nhị 未vị 契khế 微vi 邪tà 法pháp 用dụng 盛thịnh 。 虛hư 言ngôn 與dữ 實thật 教giáo 並tịnh 興hưng 。 嶮hiểm 徑kính 與dữ 夷di 路lộ 爭tranh 轍triệt 。 始thỉ 進tiến 者giả 化hóa 之chi 而nhi 流lưu 離ly 。 向hướng 道đạo 者giả 惑hoặc 之chi 而nhi 播bá 越việt 。 非phi 二nhị 匠tượng 其kỳ 孰thục 與dữ 正chánh 之chi 。 是thị 以dĩ 天Thiên 竺Trúc 諸chư 國quốc 。 為vi 之chi 立lập 廟miếu 。 宗tông 之chi 若nhược 佛Phật 。 又hựu 稱xưng 而nhi 詠vịnh 之chi 曰viết 。
智trí 慧tuệ 日nhật 已dĩ 頹đồi 。 斯tư 人nhân 令linh 再tái 曜diệu 。 世thế 昏hôn 寢tẩm 已dĩ 久cửu 。 斯tư 人nhân 悟ngộ 令linh 覺giác 。
若nhược 然nhiên 者giả 。 真chân 可khả 謂vị 功công 格cách 十Thập 地Địa 。 道đạo 侔mâu 補bổ 處xứ 者giả 矣hĩ 。 傳truyền 而nhi 稱xưng 之chi 。 不bất 亦diệc 宜nghi 乎hồ 。 幸hạnh 哉tai 。 此thử 中trung 鄙bỉ 之chi 外ngoại 。 忽hốt 得đắc 全toàn 有hữu 此thử 論luận 。
梵Phạm 文văn 委ủy 曲khúc 。 皆giai 如như 初sơ 品phẩm 。 法Pháp 師sư 以dĩ 秦tần 人nhân 好hảo/hiếu 簡giản 故cố 。 裁tài 而nhi 略lược 之chi 。 若nhược 備bị 譯dịch 其kỳ 文văn 。 將tương 近cận 千thiên 有hữu 餘dư 卷quyển 。 法Pháp 師sư 於ư 秦tần 語ngữ 大đại 格cách 。 唯duy 譯dịch 一nhất 往vãng 。 方phương 言ngôn 殊thù 好hảo/hiếu 。 猶do 隔cách 而nhi 未vị 通thông 。 苟cẩu 言ngôn 不bất 相tương 喻dụ 。 則tắc 情tình 無vô 由do 比tỉ 。 不bất 比tỉ 之chi 情tình 。 則tắc 不bất 可khả 以dĩ 。 託thác 悟ngộ 懷hoài 於ư 文văn 表biểu 。 不bất 喻dụ 之chi 言ngôn 。 亦diệc 何hà 得đắc 委ủy 殊thù 塗đồ 於ư 一nhất 致trí 。 理lý 固cố 然nhiên 矣hĩ 。 進tiến 欲dục 停đình 筆bút 爭tranh 是thị 。 則tắc 交giao 競cạnh 終chung 日nhật 卒tuất 無vô 所sở 成thành 。 退thoái 欲dục 簡giản 而nhi 便tiện 之chi 。 則tắc 負phụ 傷thương 於ư 穿xuyên 鑿tạc 之chi 譏cơ 以dĩ 二nhị 三tam 。 唯duy 案án 譯dịch 而nhi 書thư 。 都đô 不bất 備bị 飾sức 。 幸hạnh 冀ký 明minh 悟ngộ 之chi 賢hiền 。 略lược 其kỳ 文văn 而nhi 挹ấp 其kỳ 玄huyền 也dã 。
大Đại 智Trí 度Độ 初Sơ 序Tự 品Phẩm 中Trung 緣Duyên 起Khởi 義Nghĩa 釋Thích 論Luận 第Đệ 一Nhất (# 卷quyển 第đệ 一nhất )#
龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 造tạo
後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
智Trí 度Độ 大Đại 道Đạo 佛Phật 從tùng 來lai 。 智Trí 度Độ 大đại 海hải 佛Phật 窮cùng 盡tận 。
智Trí 度Độ 相tương/tướng 義nghĩa 佛Phật 無vô 礙ngại 。 稽khể 首thủ 智Trí 度Độ 無vô 等đẳng 佛Phật 。
有hữu 無vô 二nhị 見kiến 滅diệt 無vô 餘dư 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 佛Phật 所sở 說thuyết 。
常thường 住trụ 不bất 壞hoại 淨tịnh 煩phiền 惱não 。 稽khể 首thủ 佛Phật 所sở 尊tôn 重trọng 法pháp 。
聖thánh 眾chúng 大đại 海hải 行hành 福phước 田điền 。 學Học 無Vô 學Học 人nhân 以dĩ 莊trang 嚴nghiêm 。
後hậu 有hữu 愛ái 種chủng 永vĩnh 已dĩ 盡tận 。 我ngã 所sở 既ký 滅diệt 根căn 亦diệc 除trừ 。
已dĩ 捨xả 世thế 間gian 諸chư 事sự 業nghiệp 。 種chủng 種chủng 功công 德đức 所sở 住trú 處xứ 。
一nhất 切thiết 眾chúng 中trung 最tối 為vi 上thượng 。 稽khể 首thủ 真chân 淨tịnh 大đại 德đức 僧Tăng 。
一nhất 心tâm 恭cung 敬kính 三Tam 寶Bảo 已dĩ 。 及cập 諸chư 救cứu 世thế 彌Di 勒Lặc 等đẳng 。
智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 無vô 諍tranh 空không 行hành 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
我ngã 今kim 如như 力lực 欲dục 演diễn 說thuyết 。 大đại 智trí 彼bỉ 岸ngạn 實thật 相tướng 義nghĩa 。
願nguyện 諸chư 大đại 德đức 聖thánh 智trí 人nhân 。 一nhất 心tâm 善thiện 順thuận 聽thính 我ngã 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 說thuyết 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 不bất 以dĩ 無vô 事sự 及cập 小tiểu 因nhân 緣duyên 。 而nhi 自tự 發phát 言ngôn 。 譬thí 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 不bất 以dĩ 無vô 事sự 及cập 小tiểu 因nhân 緣duyên 而nhi 動động 。 今kim 有hữu 何hà 等đẳng 。 大đại 因nhân 緣duyên 故cố 。 佛Phật 說thuyết 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 於ư 三tam 藏tạng 中trung 。 廣quảng 引dẫn 種chủng 種chủng 諸chư 喻dụ 。 為vi 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 法Pháp 。 不bất 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 唯duy 《# 中trung 阿a 含hàm 。 本bổn 末mạt 經kinh 》# 中trung 。 佛Phật 記ký 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。
汝nhữ 當đương 來lai 世thế 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 號hiệu 字tự 彌Di 勒Lặc 。
亦diệc 不bất 說thuyết 種chủng 種chủng 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 佛Phật 今kim 欲dục 為vi 彌Di 勒Lặc 。 等đẳng 廣quảng 說thuyết 諸chư 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 是thị 故cố 說thuyết 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 佛Phật 為vi 彼bỉ 等đẳng 欲dục 令linh 於ư 此thử 三tam 昧muội 。 得đắc 增tăng 益ích 故cố 。 說thuyết 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 》# 。 如như 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 初sơ 品phẩm 》# 中trung 說thuyết 。
佛Phật 現hiện 神thần 足túc 。 放phóng 金kim 色sắc 光quang 明minh 。 遍biến 照chiếu 十thập 方phương 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 示thị 現hiện 大đại 身thân 。 清thanh 淨tịnh 光quang 明minh 。 種chủng 種chủng 妙diệu 色sắc 。 滿mãn 虛hư 空không 中trung 。 佛Phật 在tại 眾chúng 中trung 。 端đoan 正chánh 殊thù 妙diệu 。 無vô 能năng 及cập 者giả 。 譬thí 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 處xử 於ư 大đại 海hải 。
諸chư 菩Bồ 薩Tát 見kiến 佛Phật 神thần 變biến 。 於ư 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 倍bội 復phục 增tăng 益ích 。 以dĩ 是thị 事sự 故cố 。 說thuyết 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 初sơ 生sanh 時thời 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 普phổ 遍biến 十thập 方phương 。 行hành 至chí 七thất 步bộ 。 四tứ 顧cố 觀quán 察sát 。 作tác 師sư 子tử 吼hống 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
我ngã 生sanh 胎thai 分phần/phân 盡tận 。 是thị 最tối 末mạt 後hậu 身thân 。
我ngã 已dĩ 得đắc 解giải 脫thoát 。 當đương 復phục 度độ 眾chúng 生sanh 。
作tác 是thị 誓thệ 已dĩ 。 身thân 漸tiệm 長trường/trưởng 大đại 。 欲dục 捨xả 親thân 屬thuộc 。 出xuất 家gia 修tu 無vô 上thượng 道Đạo 。 中trung 夜dạ 起khởi 觀quán 。 見kiến 諸chư 伎kỹ 直trực 。 后hậu 妃phi 婇thể 女nữ 。 狀trạng 若nhược 臭xú 屍thi 。 即tức 命mạng 車Xa 匿Nặc 。 令linh 被bị 白bạch 馬mã 。 夜dạ 半bán 踰du 城thành 。 行hành 十thập 二nhị 由do 旬tuần 。 到đáo 跋bạt 伽già 婆bà 仙tiên 人nhân 所sở 住trú 林lâm 中trung 。 以dĩ 刀đao 剃thế 髮phát 。 以dĩ 上thượng 妙diệu 寶bảo 衣y 。 貿mậu 麁thô 布bố 僧tăng 伽già 梨lê 。 於ư 泥nê 連liên 禪thiền 河hà 側trắc 。 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 日nhật 食thực 一nhất 麻ma 。 或hoặc 食thực 一nhất 米mễ 等đẳng 。 而nhi 自tự 念niệm 言ngôn 。
是thị 處xứ 非phi 道đạo 。
爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 捨xả 苦khổ 行hạnh 處xứ 。 到đáo 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 坐tọa 金kim 剛cang 處xứ 。 魔ma 王vương 將tương 十thập 八bát 億ức 萬vạn 眾chúng 來lai 壞hoại 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 智trí 慧tuệ 功công 德đức 力lực 故cố 。 降hàng 魔ma 眾chúng 已dĩ 。 即tức 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 時thời 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 主chủ 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 名danh 式thức 棄khí 。 及cập 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 等đẳng 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 及cập 欲dục 界giới 諸chư 天thiên 等đẳng 。 并tinh 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 皆giai 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 勸khuyến 請thỉnh 世Thế 尊Tôn 。 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 亦diệc 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 念niệm 本bổn 所sở 願nguyện 。 及cập 大đại 慈từ 大đại 悲bi 故cố 。 受thọ 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。 諸chư 法Pháp 甚thậm 深thâm 者giả 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 是thị 。 以dĩ 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 有hữu 人nhân 疑nghi 佛Phật 不phủ 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 法pháp 無vô 量lượng 無vô 數số 。 云vân 何hà 一nhất 人nhân 。 能năng 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 佛Phật 住trụ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 實thật 相tướng 清thanh 淨tịnh 如như 虛hư 空không 。 無vô 量lượng 無vô 數số 法pháp 中trung 。 自tự 發phát 誠thành 言ngôn 。
我ngã 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 欲dục 斷đoạn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 疑nghi 。
以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 有hữu 眾chúng 生sanh 應ưng 得đắc 度độ 者giả 。 以dĩ 佛Phật 大đại 功công 德đức 智trí 慧tuệ 無vô 量lượng 。 難nan 知tri 難nan 解giải 故cố 。 為vi 惡ác 師sư 所sở 惑hoặc 。 心tâm 沒một 邪tà 法pháp 。 不bất 入nhập 正Chánh 道Đạo 。 為vi 是thị 輩bối 人nhân 。 起khởi 大đại 慈từ 心tâm 。 以dĩ 大đại 悲bi 手thủ 授thọ 之chi 。 令linh 入nhập 佛Phật 道Đạo 。 是thị 故cố 自tự 現hiện 最tối 妙diệu 功công 德đức 。 出xuất 大đại 神thần 力lực 。 如như 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 初sơ 品phẩm 》# 中trung 說thuyết 。
佛Phật 入nhập 三tam 昧muội 王vương 三tam 昧muội 。 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 以dĩ 天thiên 眼nhãn 觀quán 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 舉cử 身thân 毛mao 孔khổng 皆giai 笑tiếu 。 從tùng 其kỳ 足túc 下hạ 千thiên 輻bức 輪luân 相tương/tướng 。 放phóng 六lục 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 種chủng 。 種chủng 色sắc 光quang 明minh 。 從tùng 足túc 指chỉ 上thượng 至chí 肉nhục 髻kế 。 處xứ 處xứ 各các 放phóng 六lục 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 種chủng 。 種chủng 色sắc 光quang 明minh 。 普phổ 照chiếu 十thập 方phương 。 無vô 量lượng 無vô 數số 。 如như 恆Hằng 沙sa 等đẳng 諸chư 佛Phật 世thế 界giới 。 皆giai 令linh 大đại 明minh 。
佛Phật 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 欲dục 宣tuyên 示thị 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 疑nghi 結kết 故cố 。 說thuyết 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 有hữu 惡ác 邪tà 人nhân 。 懷hoài 嫉tật 妬đố 意ý 。 誹phỉ 謗báng 言ngôn 。
佛Phật 智trí 慧tuệ 不bất 出xuất 於ư 人nhân 。 但đãn 以dĩ 幻huyễn 術thuật 惑hoặc 世thế 。
斷đoạn 彼bỉ 貢cống 高cao 邪tà 慢mạn 意ý 故cố 。 現hiện 無vô 量lượng 神thần 力lực 。 無vô 量lượng 智trí 慧tuệ 力lực 。 於ư 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 》# 中trung 。 自tự 說thuyết 。
我ngã 神thần 德đức 無vô 量lượng 。 三tam 界giới 特đặc 尊tôn 。 為vi 一nhất 切thiết 覆phú 護hộ 。 若nhược 一nhất 發phát 惡ác 念niệm 。 獲hoạch 罪tội 無vô 量lượng 。 一nhất 發phát 淨tịnh 信tín 。 受thọ 人nhân 天thiên 樂lạc 。 必tất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 果quả 。
復phục 次thứ 。 欲dục 令linh 人nhân 信tín 受thọ 法pháp 故cố 。 言ngôn 。
我ngã 是thị 大đại 師sư 。 有hữu 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 安an 立lập 聖Thánh 主Chủ 住trú 處xứ 。 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 能năng 師sư 子tử 吼hống 。 轉chuyển 妙diệu 法Pháp 輪luân 。 於ư 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 最tối 尊tôn 最tối 上thượng 。
復phục 次thứ 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 欲dục 令linh 。 眾chúng 生sanh 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 說thuyết 是thị 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 》# 言ngôn 。
汝nhữ 等đẳng 應ưng 生sanh 大đại 喜hỷ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 入nhập 邪tà 見kiến 網võng 。 為vi 異dị 學học 惡ác 師sư 所sở 惑hoặc 。 我ngã 於ư 一nhất 切thiết 。 惡ác 師sư 邪tà 網võng 中trung 得đắc 出xuất 。 十Thập 力Lực 大đại 師sư 。 難nan 可khả 值trị 見kiến 。 汝nhữ 今kim 已dĩ 遇ngộ 。 我ngã 隨tùy 時thời 開khai 發phát 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 等đẳng 諸chư 深thâm 法Pháp 藏tạng 。 恣tứ 汝nhữ 採thải 取thủ 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 為vi 結kết 使sử 病bệnh 所sở 煩phiền 惱não 。 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 已dĩ 來lai 。 無vô 人nhân 能năng 治trị 此thử 病bệnh 者giả 。 常thường 為vi 外ngoại 道đạo 惡ác 師sư 所sở 誤ngộ 。 我ngã 今kim 出xuất 世thế 。 為vi 大đại 醫y 王vương 。 集tập 諸chư 法pháp 藥dược 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 服phục 。 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 有hữu 人nhân 念niệm 言ngôn 。
佛Phật 與dữ 人nhân 同đồng 。 亦diệc 有hữu 生sanh 死tử 。 實thật 受thọ 飢cơ 渴khát 。 寒hàn 熱nhiệt 。 老lão 病bệnh 苦khổ 。
佛Phật 欲dục 斷đoạn 彼bỉ 意ý 故cố 。 說thuyết 是thị 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。 示thị 言ngôn 。
我ngã 身thân 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 梵Phạm 天Thiên 王Vương 等đẳng 。 諸chư 天thiên 祖tổ 父phụ 。 於ư 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 劫kiếp 中trung 。 欲dục 思tư 量lượng 我ngã 身thân 。 尋tầm 究cứu 我ngã 聲thanh 。 不bất 能năng 測trắc 度độ 。 況huống 我ngã 智trí 慧tuệ 三tam 昧muội 。
如như 偈kệ 說thuyết 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 諸chư 梵Phạm 天Thiên 王Vương 等đẳng 。
一nhất 切thiết 天thiên 地địa 主chủ 。 迷mê 惑hoặc 不bất 能năng 了liễu 。
此thử 法Pháp 甚thậm 深thâm 妙diệu 。 無vô 能năng 測trắc 量lượng 者giả 。
佛Phật 出xuất 悉tất 開khai 解giải 。 其kỳ 明minh 如như 日nhật 照chiếu 。
又hựu 如như 佛Phật 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 時thời 。 應ứng 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 他tha 方phương 來lai 。 欲dục 量lượng 佛Phật 身thân 。 上thượng 過quá 虛hư 空không 。 無vô 量lượng 佛Phật 剎sát 。 至chí 華hoa 上thượng 佛Phật 世thế 界giới 。 見kiến 佛Phật 身thân 如như 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 言ngôn 。
虛hư 空không 無vô 有hữu 邊biên 。 佛Phật 功công 德đức 亦diệc 爾nhĩ 。
設thiết 欲dục 量lượng 其kỳ 身thân 。 唐đường 勞lao 不bất 能năng 盡tận 。
上thượng 過quá 虛hư 空không 界giới 。 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 土độ 。
見kiến 釋Thích 師Sư 子Tử 身thân 。 如như 故cố 而nhi 不bất 異dị 。
佛Phật 身thân 如như 金kim 山sơn 。 演diễn 出xuất 大đại 光quang 明minh 。
相tướng 好hảo 自tự 莊trang 嚴nghiêm 。 猶do 如như 春xuân 華hoa 敷phu 。
如như 佛Phật 身thân 無vô 量lượng 。 光quang 明minh 。 音âm 響hưởng 亦diệc 復phục 無vô 量lượng 。 戒giới 。 定định 。 慧tuệ 等đẳng 諸chư 佛Phật 功công 德đức 。 皆giai 悉tất 無vô 量lượng 。 如như 《# 密mật 迹tích 經kinh 》# 中trung 三tam 密mật 。 此thử 中trung 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 佛Phật 初sơ 生sanh 時thời 。 墮đọa 地địa 行hành 七thất 步bộ 。 口khẩu 自tự 發phát 言ngôn 。 言ngôn 竟cánh 便tiện 默mặc 。 如như 諸chư 嬰anh 孩hài 。 不bất 行hành 不bất 語ngữ 。 乳nhũ 餔bô 三tam 歲tuế 。 諸chư 母mẫu 養dưỡng 育dục 。 漸tiệm 次thứ 長trường/trưởng 大đại 。 然nhiên 佛Phật 身thân 無vô 數số 。 過quá 諸chư 世thế 間gian 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 現hiện 如như 凡phàm 人nhân 。 凡phàm 人nhân 生sanh 時thời 。 身thân 分phần/phân 諸chư 根căn 及cập 其kỳ 意ý 識thức 。 未vị 成thành 就tựu 故cố 。 身thân 四tứ 威uy 儀nghi 。
坐tọa 。 臥ngọa 。 行hành 。 住trụ 。 言ngôn 談đàm 語ngữ 默mặc 。 種chủng 種chủng 人nhân 法pháp 。 皆giai 悉tất 未vị 了liễu 。 日nhật 月nguyệt 歲tuế 過quá 。 漸tiệm 漸tiệm 習tập 學học 。 能năng 具cụ 人nhân 法pháp 。 今kim 佛Phật 云vân 何hà 生sanh 便tiện 能năng 語ngữ 能năng 行hành 。 後hậu 更cánh 不bất 能năng 。 以dĩ 此thử 致trí 怪quái 。 但đãn 為vi 此thử 故cố 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 現hiện 行hành 人nhân 法pháp 。 如như 人nhân 威uy 儀nghi 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 信tín 於ư 深thâm 法Pháp 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 生sanh 時thời 。 便tiện 能năng 行hành 能năng 語ngữ 。 世thế 人nhân 當đương 作tác 是thị 念niệm 。
今kim 見kiến 此thử 人nhân 。 世thế 未vị 曾tằng 有hữu 。 必tất 是thị 天thiên 。 龍long 。 鬼quỷ 。 神thần 。 其kỳ 所sở 學học 法pháp 。 必tất 非phi 我ngã 等đẳng 所sở 及cập 。
何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 等đẳng 生sanh 死tử 肉nhục 身thân 。 為vi 結kết 使sử 業nghiệp 所sở 牽khiên 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 如như 此thử 深thâm 法Pháp 。 誰thùy 能năng 及cập 之chi 。
以dĩ 此thử 自tự 絕tuyệt 。 不bất 得đắc 成thành 賢hiền 聖thánh 法Pháp 器khí 。 為vì 是thị 人nhân 故cố 。 於ư 嵐lam 毘tỳ 尼ni 園viên 中trung 生sanh 。 雖tuy 即tức 能năng 至chí 菩Bồ 提Đề 。 樹thụ 下hạ 成thành 佛Phật 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 而nhi 現hiện 作tác 孩hài 童đồng 。 幼ấu 小tiểu 。 年niên 少thiếu 。 成thành 人nhân 。 於ư 諸chư 時thời 中trung 次thứ 第đệ 而nhi 受thọ 。 嬉hi 戲hí 術thuật 藝nghệ 服phục 御ngự 五ngũ 欲dục 。 具cụ 足túc 人nhân 法pháp 。 後hậu 漸tiệm 見kiến 老lão 。 病bệnh 。 死tử 苦khổ 。 生sanh 厭yếm 患hoạn 心tâm 。 於ư 夜dạ 中trung 半bán 。 踰du 城thành 出xuất 家gia 。 到đáo 鬱uất 特đặc 伽già 阿a 羅la 洛lạc 仙tiên 人nhân 所sở 。 現hiện 作tác 弟đệ 子tử 而nhi 不bất 行hành 其kỳ 法pháp 。 雖tuy 常thường 用dụng 神thần 通thông 。 自tự 念niệm 宿túc 命mạng 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 持trì 戒giới 行hành 道Đạo 。 而nhi 今kim 現hiện 修tu 苦khổ 行hạnh 六lục 年niên 求cầu 道Đạo 。 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 主chủ 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 而nhi 現hiện 破phá 魔ma 軍quân 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。
隨tùy 順thuận 世thế 法pháp 故cố 。 現hiện 是thị 眾chúng 變biến 。 今kim 於ư 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 》# 中trung 。 現hiện 大đại 神thần 通thông 。 智trí 慧tuệ 力lực 故cố 。 諸chư 人nhân 當đương 知tri 。 佛Phật 身thân 無vô 數số 。 過quá 諸chư 世thế 間gian 。
復phục 次thứ 。 有hữu 人nhân 應ưng 可khả 度độ 者giả 。 或hoặc 墮đọa 二nhị 邊biên 。 或hoặc 以dĩ 無vô 智trí 故cố 。 但đãn 求cầu 身thân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 或hoặc 有hữu 為vi 道đạo 故cố 。 修tu 著trước 苦khổ 行hạnh 。 如như 是thị 人nhân 等đẳng 。 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 失thất 涅Niết 槃Bàn 正Chánh 道Đạo 。 佛Phật 欲dục 拔bạt 此thử 二nhị 邊biên 。 令linh 入nhập 中trung 道đạo 。 故cố 說thuyết 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 分phân 別biệt 生sanh 身thân 。 法Pháp 身thân 。 供cúng 養dường 果quả 報báo 故cố 。 說thuyết 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。 如như 〈# 舍xá 利lợi 塔tháp 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 欲dục 說thuyết 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 相tương/tướng 故cố 說thuyết 。 又hựu 為vi 魔ma 幻huyễn 。 魔ma 事sự 故cố 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 為vì 當đương 來lai 世thế 人nhân 。 供cúng 養dường 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 因nhân 緣duyên 故cố 。 又hựu 欲dục 授thọ 三tam 乘thừa 記ký 別biệt 故cố 。 說thuyết 是thị 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 》# 。 如như 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
我ngã 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 此thử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 至chí 南nam 方phương 。 從tùng 南nam 方phương 至chí 西tây 方phương 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 中trung 。 當đương 至chí 北bắc 方phương 。 是thị 中trung 多đa 有hữu 。 信tín 法pháp 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 種chủng 種chủng 華hoa 香hương 。 瓔anh 珞lạc 。 幢tràng 幡phan 。 伎kỹ 樂nhạc 。 燈đăng 明minh 。 珍trân 寶bảo 。 以dĩ 財tài 物vật 供cúng 養dường 。 若nhược 自tự 書thư 。 若nhược 教giáo 人nhân 書thư 。 若nhược 讀đọc 誦tụng 。 聽thính 說thuyết 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 修tu 行hành 。 以dĩ 法Pháp 供cúng 養dường 。 是thị 人nhân 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 受thọ 種chủng 種chủng 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 末mạt 後hậu 得đắc 三tam 乘thừa 。 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。
如như 是thị 等đẳng 觀quán 。 諸chư 品phẩm 中trung 因nhân 緣duyên 事sự 故cố 。 說thuyết 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 佛Phật 欲dục 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 相tương/tướng 故cố 。 說thuyết 是thị 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 》# 。 有hữu 四tứ 種chủng 悉tất 檀đàn 。
一nhất 者giả 。 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。 二nhị 者giả 。 各các 各các 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 。 三tam 者giả 。 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。 四tứ 者giả 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 四tứ 悉tất 檀đàn 中trung 。 一nhất 切thiết 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 法Pháp 藏tạng 。 皆giai 是thị 實thật 。 無vô 相tướng 違vi 背bội 。 佛Phật 法Pháp 中trung 。 有hữu 以dĩ 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 故cố 實thật 。 有hữu 以dĩ 各các 各các 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 故cố 實thật 。 有hữu 以dĩ 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 故cố 實thật 。 有hữu 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 悉tất 檀đàn 故cố 實thật 。
有hữu 世thế 界giới 者giả 。 有hữu 法pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 。 無vô 別biệt 性tánh 。 譬thí 如như 車xa 。 轅viên 。 軸trục 。 輻bức 。 輞võng 等đẳng 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 。 無vô 別biệt 車xa 。 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 五ngũ 眾chúng 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 。 無vô 別biệt 人nhân 。
若nhược 無vô 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 者giả 。 佛Phật 是thị 實thật 語ngữ 人nhân 。 云vân 何hà 言ngôn 。
我ngã 以dĩ 清thanh 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 受thọ 果quả 報báo 。 善thiện 業nghiệp 者giả 生sanh 天thiên 人nhân 中trung 。 惡ác 業nghiệp 者giả 墮đọa 三tam 惡ác 道đạo 。
復phục 次thứ 。 經kinh 言ngôn 。
一nhất 人nhân 出xuất 世thế 。 多đa 人nhân 蒙mông 慶khánh 。 福phước 樂lạc 饒nhiêu 益ích 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 也dã 。
如như 《# 法pháp 句cú 》# 中trung 說thuyết 。
神thần 自tự 能năng 救cứu 神thần 。 他tha 人nhân 安an 能năng 救cứu 。 神thần 自tự 行hành 善thiện 智trí 。 是thị 最tối 能năng 自tự 救cứu 。
如như 《# 瓶bình 沙sa 王vương 迎nghênh 經kinh 》# 中trung 佛Phật 說thuyết 。
凡phàm 人nhân 不bất 聞văn 法Pháp 。 凡phàm 人nhân 著trước 於ư 我ngã 。
又hựu 《# 佛Phật 二nhị 夜dạ 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。
佛Phật 初sơ 得đắc 道Đạo 夜dạ 。 至chí 般bát 涅Niết 槃Bàn 夜dạ 。 是thị 二nhị 夜dạ 中trung 間gian 所sở 說thuyết 經Kinh 教giáo 。 一nhất 切thiết 皆giai 實thật 不bất 顛điên 倒đảo 。
若nhược 實thật 無vô 人nhân 者giả 。 佛Phật 云vân 何hà 言ngôn 。
我ngã 天thiên 眼nhãn 見kiến 眾chúng 生sanh
是thị 故cố 當đương 知tri 有hữu 人nhân 者giả 。 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。 故cố 非phi 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。
問vấn 曰viết 。
第đệ 一nhất 悉tất 檀đàn 是thị 真chân 實thật 。 實thật 故cố 名danh 第đệ 一nhất 。 餘dư 者giả 不bất 應ưng 實thật 。
答đáp 曰viết 。
不bất 然nhiên 。 是thị 四tứ 悉tất 檀đàn 各các 各các 有hữu 實thật 。 如như 。
如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 故cố 無vô 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 故cố 有hữu 。 人nhân 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 故cố 有hữu 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 故cố 無vô 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 人nhân 五ngũ 眾chúng 因nhân 緣duyên 有hữu 故cố 。 有hữu 是thị 人nhân 等đẳng 。 譬thí 如như 乳nhũ 。 色sắc 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 因nhân 緣duyên 有hữu 故cố 有hữu 是thị 乳nhũ 。 若nhược 乳nhũ 實thật 無vô 。 乳nhũ 因nhân 緣duyên 亦diệc 應ưng 無vô 。 今kim 乳nhũ 因nhân 緣duyên 實thật 有hữu 故cố 。 乳nhũ 亦diệc 應ưng 有hữu 。 非phi 如như 一nhất 人nhân 第đệ 二nhị 頭đầu 。 第đệ 三tam 手thủ 。 無vô 因nhân 緣duyên 而nhi 有hữu 假giả 名danh 。 如như 是thị 等đẳng 相tướng 。 名danh 為vi 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。
云vân 何hà 各các 各các 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 者giả 。 觀quán 人nhân 心tâm 行hành 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 於ư 一nhất 事sự 中trung 。 或hoặc 聽thính 。 或hoặc 不bất 聽thính 。
如như 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。
雜tạp 報báo 業nghiệp 故cố 。 雜tạp 生sanh 世thế 間gian 。 得đắc 雜tạp 觸xúc 。 雜tạp 受thọ 。
更cánh 有hữu 《# 破phá 群quần 那na 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。
無vô 人nhân 得đắc 觸xúc 。 無vô 人nhân 得đắc 受thọ 。
問vấn 曰viết 。
此thử 二nhị 經Kinh 云vân 何hà 通thông 。
答đáp 曰viết 。
以dĩ 有hữu 人nhân 疑nghi 後hậu 世thế 。 不bất 信tín 罪tội 福phước 。 作tác 不bất 善thiện 行hành 。 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 見kiến 。 欲dục 斷đoạn 彼bỉ 疑nghi 。 捨xả 彼bỉ 惡ác 行hành 。 欲dục 拔bạt 彼bỉ 斷đoạn 見kiến 。 是thị 故cố 說thuyết 雜tạp 生sanh 世thế 間gian 。 雜tạp 觸xúc 雜tạp 受thọ 。 是thị 破phá 群quần 那na 計kế 有hữu 我ngã 有hữu 神thần 。 墮đọa 計kế 常thường 中trung 。 破phá 群quần 那na 問vấn 佛Phật 言ngôn 。
大đại 德đức 。 誰thùy 受thọ 。
若nhược 佛Phật 說thuyết 。
某mỗ 甲giáp 某mỗ 甲giáp 受thọ
便tiện 墮đọa 計kế 常thường 中trung 。 其kỳ 人nhân 我ngã 見kiến 倍bội 復phục 牢lao 固cố 。 不bất 可khả 移di 轉chuyển 。 以dĩ 是thị 故cố 不bất 說thuyết 有hữu 受thọ 者giả 。 觸xúc 者giả 。 如như 是thị 等đẳng 相tướng 。 是thị 名danh 各các 各các 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 。
對đối 治trị 悉tất 檀đàn 者giả 。 有hữu 法pháp 。 對đối 治trị 則tắc 有hữu 。 實thật 性tánh 則tắc 無vô 。
譬thí 如như 重trọng/trùng 。 熱nhiệt 。 膩nị 。 酢tạc 。 醎hàm 藥dược 草thảo 飲ẩm 食thực 等đẳng 。 於ư 風phong 病bệnh 中trung 名danh 為vi 藥dược 。 於ư 餘dư 病bệnh 非phi 藥dược 。 若nhược 輕khinh 。 冷lãnh 。 甘cam 。 苦khổ 。 澁sáp 藥dược 草thảo 飲ẩm 食thực 等đẳng 。 於ư 熱nhiệt 病bệnh 名danh 為vi 藥dược 。 於ư 餘dư 病bệnh 非phi 藥dược 。 若nhược 輕khinh 。 辛tân 。 苦khổ 。 澁sáp 。 熱nhiệt 藥dược 草thảo 飲ẩm 食thực 等đẳng 。 於ư 冷lãnh 病bệnh 中trung 名danh 為vi 藥dược 。 於ư 餘dư 病bệnh 非phi 藥dược 。
佛Phật 法Pháp 中trung 治trị 心tâm 病bệnh 亦diệc 如như 是thị 。
不bất 淨tịnh 觀quán 思tư 惟duy 。 於ư 貪tham 欲dục 病bệnh 中trung 。 名danh 為vi 善thiện 對đối 治trị 法pháp 。 於ư 瞋sân 恚khuể 病bệnh 中trung 。 不bất 名danh 為vi 善thiện 。 非phi 對đối 治trị 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 觀quán 身thân 過quá 失thất 。 名danh 不bất 淨tịnh 觀quán 。 若nhược 瞋sân 恚khuể 人nhân 觀quán 過quá 失thất 者giả 。 則tắc 增tăng 益ích 瞋sân 恚khuể 火hỏa 故cố 。
思tư 惟duy 慈từ 心tâm 。 於ư 瞋sân 恚khuể 病bệnh 中trung 。 名danh 為vi 善thiện 對đối 治trị 法pháp 。 於ư 貪tham 欲dục 病bệnh 中trung 。 不bất 名danh 為vi 善thiện 。 非phi 對đối 治trị 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 慈từ 心tâm 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 求cầu 好hảo/hiếu 事sự 。 觀quán 功công 德đức 。 若nhược 貪tham 欲dục 人nhân 求cầu 好hảo/hiếu 事sự 。 觀quán 功công 德đức 者giả 。 則tắc 增tăng 益ích 貪tham 欲dục 故cố 。
因nhân 緣duyên 觀quán 法pháp 。 於ư 愚ngu 癡si 病bệnh 中trung 。 名danh 為vi 善thiện 對đối 治trị 法pháp 。 於ư 貪tham 欲dục 。 瞋sân 恚khuể 病bệnh 中trung 。 不bất 名danh 為vi 善thiện 。 非phi 對đối 治trị 法pháp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 先tiên 邪tà 觀quán 故cố 生sanh 邪tà 見kiến 。 邪tà 見kiến 即tức 是thị 愚ngu 癡si 。
問vấn 曰viết 。
如như 佛Phật 法Pháp 中trung 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 甚thậm 深thâm 。 如như 說thuyết 。
佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。
是thị 因nhân 緣duyên 法pháp 甚thậm 深thâm 。 難nan 見kiến 難nan 解giải 。 難nạn/nan 覺giác 難nạn/nan 觀quán 。 細tế 心tâm 巧xảo 慧tuệ 人nhân 乃nãi 能năng 解giải 。
愚ngu 癡si 人nhân 於ư 淺thiển 近cận 法pháp 。 猶do 尚thượng 難nan 解giải 。 何hà 況huống 甚thậm 深thâm 因nhân 緣duyên 。 今kim 云vân 何hà 言ngôn 。
愚ngu 癡si 人nhân 應ưng 觀quán 因nhân 緣duyên 法pháp
答đáp 曰viết 。
愚ngu 癡si 人nhân 者giả 。 非phi 謂vị 如như 牛ngưu 羊dương 等đẳng 愚ngu 癡si 。 是thị 人nhân 欲dục 求cầu 實thật 道đạo 。 邪tà 心tâm 觀quán 故cố 生sanh 。 種chủng 種chủng 邪tà 見kiến 。 如như 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 。 當đương 觀quán 因nhân 緣duyên 。 是thị 名danh 為vi 善thiện 對đối 治trị 法pháp 。 若nhược 行hành 瞋sân 恚khuể 。 婬dâm 欲dục 人nhân 。 欲dục 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 欲dục 惱não 他tha 。 於ư 此thử 人nhân 中trung 。 非phi 善thiện 非phi 對đối 治trị 法pháp 。 不bất 淨tịnh 。 慈từ 心tâm 思tư 惟duy 。 是thị 二nhị 人nhân 中trung 。 是thị 善thiện 是thị 對đối 治trị 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 二nhị 觀quán 能năng 拔bạt 瞋sân 恚khuể 。 貪tham 欲dục 毒độc 刺thứ 故cố 。
復phục 次thứ 。 著trước 常thường 顛điên 倒đảo 眾chúng 生sanh 。 不bất 知tri 諸chư 法pháp 相tướng 。 似tự 相tương 續tục 有hữu 。 如như 是thị 人nhân 觀quán 無vô 常thường 。 是thị 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 自tự 性tánh 空không 故cố 。 如như 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
無vô 常thường 見kiến 有hữu 常thường 。 是thị 名danh 為vi 顛điên 倒đảo 。
空không 中trung 無vô 無vô 常thường 。 何hà 處xứ 見kiến 有hữu 常thường 。
問vấn 曰viết 。
一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 無vô 常thường 相tương 應ứng 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 常thường 非phi 實thật 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 生sanh 。 住trụ 。 滅diệt 相tương/tướng 。 前tiền 生sanh 。 次thứ 住trụ 。 後hậu 滅diệt 故cố 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 常thường 非phi 實thật 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 為vi 法pháp 不bất 應ưng 有hữu 三tam 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 三tam 相tương/tướng 不bất 實thật 故cố 。 若nhược 諸chư 法pháp 生sanh 。 住trụ 。 滅diệt 是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 者giả 。 今kim 。
生sanh
中trung 亦diệc 應ưng 有hữu 三tam 相tương/tướng 。
生sanh
是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 故cố 。 如như 是thị 一nhất 一nhất 。 處xử 亦diệc 應ưng 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 。 住trụ 。 滅diệt 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 諸chư 生sanh 。 住trụ 。 滅diệt 各các 更cánh 無vô 有hữu 生sanh 。 住trụ 。 滅diệt 者giả 。 不bất 應ưng 名danh 有hữu 為vi 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 為vi 法pháp 相tướng 無vô 故cố 。 以dĩ 是thị 故cố 。 諸chư 法pháp 無vô 常thường 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
復phục 次thứ 。 若nhược 一nhất 切thiết 實thật 性tánh 無vô 常thường 。 則tắc 無vô 行hành 業nghiệp 報báo 。
何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 常thường 名danh 生sanh 滅diệt 失thất 故cố 。 譬thí 如như 腐hủ 種chủng 子tử 不bất 生sanh 果quả 。 如như 是thị 則tắc 無vô 行hành 業nghiệp 。 無vô 行hành 業nghiệp 云vân 何hà 有hữu 果quả 報báo 。 今kim 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 法pháp 有hữu 果quả 報báo 。 善thiện 智trí 之chi 人nhân 所sở 可khả 信tín 受thọ 。 不bất 應ưng 言ngôn 無vô 。 以dĩ 是thị 故cố 。 諸chư 法pháp 非phi 無vô 常thường 性tánh 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 不bất 得đắc 言ngôn 諸chư 法pháp 無vô 常thường 性tánh 。
一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 無vô 常thường 。 苦khổ 。 無vô 我ngã 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。
如như 是thị 等đẳng 相tướng 。 名danh 為vi 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。
第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。 一nhất 切thiết 論luận 議nghị 語ngữ 言ngôn 。 一nhất 切thiết 是thị 法pháp 非phi 法pháp 。 一nhất 一nhất 可khả 分phân 別biệt 破phá 散tán 。 諸chư 佛Phật 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 阿A 羅La 漢Hán 所sở 行hành 真chân 實thật 法pháp 。 不bất 可khả 破phá 。 不bất 可khả 散tán 。 上thượng 於ư 三tam 悉tất 檀đàn 中trung 所sở 不bất 通thông 者giả 。 此thử 中trung 皆giai 通thông 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 通thông 。
答đáp 曰viết 。
所sở 謂vị 通thông 者giả 。 離ly 一nhất 切thiết 過quá 失thất 。 不bất 可khả 變biến 易dị 。 不bất 可khả 勝thắng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 除trừ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 諸chư 餘dư 論luận 議nghị 。 諸chư 餘dư 悉tất 檀đàn 。 皆giai 可khả 破phá 故cố 。 如như 《# 眾chúng 義nghĩa 經kinh 》# 中trung 所sở 說thuyết 偈kệ 。
各các 各các 自tự 依y 見kiến 。 戲hí 論luận 起khởi 諍tranh 競cạnh 。
若nhược 能năng 知tri 彼bỉ 非phi 。 是thị 為vi 知tri 正chánh 見kiến 。
不bất 肯khẳng 受thọ 他tha 法pháp 。 是thị 名danh 愚ngu 癡si 人nhân 。
作tác 是thị 論luận 議nghị 者giả 。 真chân 是thị 愚ngu 癡si 人nhân 。
若nhược 依y 自tự 是thị 見kiến 。 而nhi 生sanh 諸chư 戲hí 論luận 。
若nhược 此thử 是thị 淨tịnh 智trí 。 無vô 非phi 淨tịnh 智trí 者giả 。
此thử 三tam 偈kệ 中trung 。 佛Phật 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 相tương/tướng 。
所sở 謂vị 世thế 間gian 。 眾chúng 生sanh 自tự 依y 見kiến 。 自tự 依y 法pháp 。 自tự 依y 論luận 議nghị 。 而nhi 生sanh 諍tranh 競cạnh 。 戲hí 論luận 即tức 諍tranh 競cạnh 本bổn 。 戲hí 論luận 依y 諸chư 見kiến 生sanh 。 如như 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
有hữu 受thọ 法pháp 故cố 有hữu 諸chư 論luận 。 若nhược 無vô 有hữu 受thọ 何hà 所sở 論luận 。
有hữu 受thọ 無vô 受thọ 諸chư 見kiến 等đẳng 。 是thị 人nhân 於ư 此thử 悉tất 已dĩ 除trừ 。
行hành 者giả 能năng 如như 實thật 知tri 此thử 者giả 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 戲hí 論luận 。 不bất 受thọ 不bất 著trước 。 不bất 見kiến 是thị 實thật 。 不bất 共cộng 諍tranh 競cạnh 。 能năng 知tri 佛Phật 法Pháp 甘cam 露lộ 味vị 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 則tắc 謗báng 法pháp 。
若nhược 不bất 受thọ 他tha 法pháp 。 不bất 知tri 不bất 取thủ 。 是thị 無vô 智trí 人nhân 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 應ưng 一nhất 切thiết 論luận 議nghị 。 人nhân 皆giai 無vô 智trí 。
何hà 以dĩ 故cố 。 各các 各các 不bất 相tương 受thọ 法pháp 故cố 。 所sở 謂vị 有hữu 人nhân 。 自tự 謂vị 法pháp 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 淨tịnh 。 餘dư 人nhân 妄vọng 語ngữ 不bất 淨tịnh 。
譬thí 如như 世thế 間gian 治trị 法pháp 。 故cố 治trị 法pháp 者giả 。 刑hình 罰phạt 殺sát 戮lục 。 種chủng 種chủng 不bất 淨tịnh 。 世thế 間gian 人nhân 信tín 受thọ 行hành 之chi 。 以dĩ 為vi 真chân 淨tịnh 。 於ư 餘dư 出xuất 家gia 善thiện 聖thánh 人nhân 中trung 。 是thị 最tối 為vi 不bất 淨tịnh 。
外ngoại 道đạo 出xuất 家gia 人nhân 法pháp 。 五ngũ 熱nhiệt 中trung 一nhất 腳cước 立lập 。 拔bạt 髮phát 等đẳng 。 尼ni 犍kiền 子tử 輩bối 以dĩ 為vi 妙diệu 慧tuệ 。 餘dư 人nhân 說thuyết 此thử 為vi 癡si 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 外ngoại 道đạo 出xuất 家gia 。 白bạch 衣y 婆Bà 羅La 門Môn 法pháp 。 各các 各các 自tự 以dĩ 為vi 好hảo/hiếu 。 餘dư 皆giai 妄vọng 語ngữ 。
是thị 佛Phật 法Pháp 中trung 亦diệc 有hữu 犢độc 子tử 比Bỉ 丘Khâu 說thuyết 。
如như 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 有hữu 眼nhãn 法pháp 。 如như 是thị 五ngũ 眾chúng 和hòa 合hợp 有hữu 人nhân 法pháp 。
《# 犢độc 子tử 阿a 毘tỳ 曇đàm 》# 中trung 說thuyết 。
五ngũ 眾chúng 不bất 離ly 人nhân 。 人nhân 不bất 離ly 五ngũ 眾chúng 。 不bất 可khả 說thuyết 五ngũ 眾chúng 是thị 人nhân 。 離ly 五ngũ 眾chúng 是thị 人nhân 。 人nhân 是thị 第đệ 五ngũ 不bất 可khả 說thuyết 法Pháp 。 藏tạng 中trung 所sở 攝nhiếp 。
說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 道đạo 人nhân 輩bối 言ngôn 。
神thần 人nhân 。 一nhất 切thiết 種chủng 。 一nhất 切thiết 時thời 。 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 中trung 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 譬thí 如như 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 常thường 無vô 。
復phục 次thứ 十thập 八bát 界giới 。 十thập 二nhị 入nhập 。 五ngũ 眾chúng 實thật 有hữu 。 而nhi 此thử 中trung 無vô 人nhân 。
更cánh 有hữu 佛Phật 法Pháp 中trung 方Phương 廣Quảng 道Đạo 人Nhân 言ngôn 。
一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 譬thí 如như 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 常thường 無vô 。
如như 是thị 等đẳng 一nhất 切thiết 。 論luận 議nghị 師sư 輩bối 。 自tự 守thủ 其kỳ 法pháp 。 不bất 受thọ 餘dư 法pháp 。
此thử 是thị 實thật 。 餘dư 者giả 妄vọng 語ngữ 。
若nhược 自tự 受thọ 其kỳ 法pháp 。 自tự 法pháp 供cúng 養dường 。 自tự 法pháp 修tu 行hành 。 他tha 法pháp 不bất 受thọ 。 不bất 供cúng 養dường 為vi 作tác 過quá 失thất 。
若nhược 以dĩ 是thị 為vi 清thanh 淨tịnh 。 得đắc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 利lợi 者giả 。 則tắc 一nhất 切thiết 無vô 非phi 清thanh 淨tịnh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 皆giai 自tự 愛ái 法pháp 故cố 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 諸chư 見kiến 皆giai 有hữu 過quá 失thất 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 何hà 者giả 是thị 。
答đáp 曰viết 。
過quá 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 道đạo 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 遍biến 無vô 所sở 依y 。 不bất 示thị 諸chư 法pháp 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 無vô 初sơ 。 無vô 中trung 。 無vô 後hậu 。 不bất 盡tận 。 不bất 壞hoại 。 是thị 名danh 第đệ 一nhất 義nghĩa 悉tất 檀đàn 。 如như 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 偈kệ 中trung 說thuyết 。
語ngữ 言ngôn 盡tận 竟cánh 。 心tâm 行hành 亦diệc 訖ngật 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。
法pháp 如như 涅Niết 槃Bàn 。 說thuyết 諸chư 行hành 處xứ 。 名danh 世thế 界giới 法pháp 。
說thuyết 不bất 行hành 處xứ 。 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。
一nhất 切thiết 實thật 一nhất 切thiết 非phi 實thật 。 及cập 一nhất 切thiết 實thật 亦diệc 非phi 實thật 。
一nhất 切thiết 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。 是thị 名danh 諸chư 法pháp 之chi 實thật 相tướng 。
如như 是thị 等đẳng 處xứ 。 處xử 經kinh 中trung 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 是thị 義nghĩa 甚thậm 深thâm 。 難nan 見kiến 難nan 解giải 。 佛Phật 欲dục 說thuyết 是thị 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 欲dục 令linh 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 等đẳng 大đại 論luận 議nghị 師sư 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 生sanh 信tín 故cố 。 說thuyết 是thị 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。 有hữu 梵Phạm 志Chí 號hiệu 名danh 長trường/trưởng 爪trảo 。 更cánh 有hữu 名danh 先tiên 尼ni 婆bà 蹉sa 衢cù 多đa 羅la 。 更cánh 有hữu 名danh 薩tát 遮già 迦ca 摩ma 揵kiền 提đề 等đẳng 。 是thị 等đẳng 閻Diêm 浮Phù 提đề 大đại 論luận 議nghị 師sư 輩bối 言ngôn 。
一nhất 切thiết 論luận 可khả 破phá 。 一nhất 切thiết 語ngữ 可khả 壞hoại 。 一nhất 切thiết 執chấp 可khả 轉chuyển 故cố 。 無vô 有hữu 實thật 法pháp 。 可khả 信tín 可khả 恭cung 敬kính 者giả 。
如như 《# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 本bổn 末mạt 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。
舍Xá 利Lợi 弗Phất 舅cữu 摩Ma 訶Ha 俱Câu 絺Hy 羅La 。 與dữ 姊tỷ 舍xá 利lợi 論luận 議nghị 不bất 如như 。
俱câu 絺hy 羅la 思tư 惟duy 念niệm 言ngôn 。
非phi 姊tỷ 力lực 也dã 。 必tất 懷hoài 智trí 人nhân 。 寄ký 言ngôn 母mẫu 口khẩu 。 未vị 生sanh 乃nãi 爾nhĩ 。 及cập 生sanh 長trưởng 大đại 。 當đương 如như 之chi 何hà 。
思tư 惟duy 已dĩ 。 生sanh 憍kiêu 慢mạn 心tâm 。 為vi 廣quảng 論luận 議nghị 故cố 。 出xuất 家gia 作tác 梵Phạm 志Chí 。 入nhập 南nam 天Thiên 竺Trúc 國quốc 。 始thỉ 讀đọc 經kinh 書thư 。 諸chư 人nhân 問vấn 言ngôn 。
汝nhữ 志chí 何hà 求cầu 。 學học 習tập 何hà 經kinh 。
長trường/trưởng 爪trảo 答đáp 言ngôn 。
十thập 八bát 種chủng 大đại 經kinh 。 盡tận 欲dục 讀đọc 之chi 。
諸chư 人nhân 語ngữ 言ngôn 。
盡tận 汝nhữ 壽thọ 命mạng 。 猶do 不bất 能năng 知tri 一nhất 。 何hà 況huống 能năng 盡tận 。
長trường/trưởng 爪trảo 自tự 念niệm 。
昔tích 作tác 憍kiêu 慢mạn 。 為vi 姊tỷ 所sở 勝thắng 。 今kim 此thử 諸chư 人nhân 復phục 見kiến 輕khinh 辱nhục 。 為vi 是thị 二nhị 事sự 故cố 。 自tự 作tác 誓thệ 言ngôn 。
我ngã 不bất 剪tiễn 爪trảo 。 要yếu 讀đọc 十thập 八bát 種chủng 經kinh 書thư 盡tận 。
人nhân 見kiến 爪trảo 長trường/trưởng 。 因nhân 號hiệu 為vi 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 是thị 人nhân 以dĩ 種chủng 種chủng 經Kinh 書thư 智trí 慧tuệ 力lực 。 種chủng 種chủng 譏cơ 刺thứ 是thị 法pháp 是thị 非phi 法pháp 。 是thị 應ưng 是thị 不bất 應ưng 。 是thị 實thật 是thị 不bất 實thật 。 是thị 有hữu 是thị 無vô 。 破phá 他tha 論luận 議nghị 。 譬thí 如như 大đại 力lực 狂cuồng 象tượng 。 搪đường 揬đột 蹴xúc 踏đạp 。 無vô 能năng 制chế 者giả 。 如như 是thị 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 以dĩ 論luận 議nghị 力lực 。 摧tồi 伏phục 諸chư 論luận 師sư 已dĩ 。 還hoàn 至chí 摩Ma 伽Già 陀Đà 國Quốc 。 王vương 舍xá 城thành 那na 羅la 聚tụ 落lạc 。 至chí 本bổn 生sanh 處xứ 。 問vấn 人nhân 言ngôn 。
我ngã 姊tỷ 生sanh 子tử 。 今kim 在tại 何hà 處xứ 。
有hữu 人nhân 語ngứ 言ngôn 。
汝nhữ 姊tỷ 子tử 者giả 。 適thích 生sanh 八bát 歲tuế 。 讀đọc 一nhất 切thiết 經kinh 書thư 盡tận 。 至chí 年niên 十thập 六lục 。 論luận 議nghị 勝thắng 一nhất 切thiết 人nhân 。 有hữu 釋Thích 種chủng 道Đạo 人Nhân 姓tánh 瞿Cù 曇Đàm 。 與dữ 作tác 弟đệ 子tử 。
長trường/trưởng 爪trảo 聞văn 之chi 。 即tức 起khởi 憍kiêu 慢mạn 。 生sanh 不bất 信tín 心tâm 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。
如như 我ngã 姊tỷ 子tử 聰thông 明minh 如như 是thị 。 彼bỉ 以dĩ 何hà 術thuật 。 誘dụ 誑cuống 剃thế 頭đầu 作tác 弟đệ 子tử 。
說thuyết 是thị 語ngữ 已dĩ 。 直trực 向hướng 佛Phật 所sở 。
爾nhĩ 時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 初sơ 受thọ 戒giới 半bán 月nguyệt 。 佛Phật 邊biên 侍thị 立lập 。 以dĩ 扇phiến 扇thiên 佛Phật 。 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 見kiến 佛Phật 。 問vấn 訊tấn 訖ngật 。 一nhất 面diện 坐tọa 。 作tác 是thị 念niệm 。
一nhất 切thiết 論luận 可khả 破phá 。 一nhất 切thiết 語ngữ 可khả 壞hoại 。 一nhất 切thiết 執chấp 可khả 轉chuyển 。 是thị 中trung 何hà 者giả 是thị 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 何hà 者giả 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 何hà 者giả 性tánh 。 何hà 者giả 相tương/tướng 。 不bất 顛điên 倒đảo 。
如như 是thị 思tư 惟duy 。 譬thí 如như 大đại 海hải 水thủy 中trung 。 欲dục 盡tận 其kỳ 涯nhai 底để 。 求cầu 之chi 既ký 久cửu 。 不bất 得đắc 一nhất 法pháp 。 實thật 可khả 以dĩ 入nhập 心tâm 者giả 。
彼bỉ 以dĩ 何hà 論luận 議nghị 道đạo 而nhi 得đắc 我ngã 姊tỷ 子tử 。
作tác 是thị 思tư 惟duy 已dĩ 。 而nhi 語ngữ 佛Phật 言ngôn 。
瞿Cù 曇Đàm 。 我ngã 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 受thọ 。
佛Phật 問vấn 長trường/trưởng 爪trảo 。
汝nhữ 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 受thọ 。 是thị 見kiến 受thọ 不phủ 。
佛Phật 所sở 質chất 義nghĩa 。 汝nhữ 已dĩ 飲ẩm 邪tà 見kiến 毒độc 。 今kim 出xuất 是thị 毒độc 氣khí 。 言ngôn 。
一nhất 切thiết 法pháp 不bất 受thọ 。 是thị 見kiến 汝nhữ 受thọ 不phủ 。
爾nhĩ 時thời 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 如như 好hảo/hiếu 馬mã 見kiến 鞭tiên 影ảnh 即tức 覺giác 。 便tiện 著trước 正Chánh 道Đạo 。 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 亦diệc 如như 是thị 。 得đắc 佛Phật 語ngữ 鞭tiên 影ảnh 入nhập 心tâm 。 即tức 棄khí 捐quyên 貢cống 高cao 。 慚tàm 愧quý 低đê 頭đầu 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。
佛Phật 置trí 我ngã 著trước 二nhị 處xứ 負phụ 門môn 中trung 。
若nhược 我ngã 說thuyết 是thị 見kiến 我ngã 受thọ 。 是thị 負phụ 處xứ 門môn 麁thô 。 故cố 多đa 人nhân 知tri 。 云vân 何hà 自tự 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 受thọ 。 今kim 受thọ 是thị 見kiến 。 此thử 是thị 現hiện 前tiền 妄vọng 語ngữ 。 是thị 麁thô 負phụ 處xứ 門môn 。 多đa 人nhân 所sở 知tri 。 第đệ 二nhị 負phụ 處xứ 門môn 細tế 。 我ngã 欲dục 受thọ 之chi 。 以dĩ 不bất 多đa 人nhân 知tri 故cố 。
作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 答đáp 佛Phật 言ngôn 。
瞿Cù 曇Đàm 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 受thọ 。 是thị 見kiến 亦diệc 不bất 受thọ 。
佛Phật 語ngữ 梵Phạm 志Chí 。
汝nhữ 不bất 受thọ 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 見kiến 亦diệc 不bất 受thọ 。 則tắc 無vô 所sở 受thọ 。 與dữ 眾chúng 人nhân 無vô 異dị 。 何hà 用dụng 自tự 高cao 。 而nhi 生sanh 憍kiêu 慢mạn 。
如như 是thị 。 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 不bất 能năng 得đắc 答đáp 。 自tự 知tri 墮đọa 負phụ 處xứ 。 即tức 於ư 佛Phật 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 中trung 起khởi 恭cung 敬kính 。 生sanh 信tín 心tâm 。 自tự 思tư 惟duy 。
我ngã 墮đọa 負phụ 處xứ 。 世Thế 尊Tôn 不bất 彰chương 我ngã 負phụ 。 不bất 言ngôn 是thị 非phi 。 不bất 以dĩ 為vi 意ý 。 佛Phật 心tâm 柔nhu 濡nhu 。 第đệ 一nhất 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 語ngữ 論luận 處xứ 滅diệt 。 得đắc 大đại 甚thậm 深thâm 法Pháp 。 是thị 可khả 恭cung 敬kính 處xứ 。 心tâm 淨tịnh 第đệ 一nhất 。
佛Phật 說thuyết 法pháp 斷đoạn 其kỳ 邪tà 見kiến 故cố 。 即tức 於ư 坐tọa 處xứ 。 得đắc 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 諸chư 法pháp 中trung 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。
時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 聞văn 是thị 語ngữ 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 是thị 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 出xuất 家gia 作tác 沙Sa 門Môn 。 得đắc 大đại 力lực 阿A 羅La 漢Hán 。
若nhược 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 不bất 聞văn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 氣khí 分phần/phân 。 離ly 四tứ 句cú 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 相tướng 應ưng 法pháp 。 小tiểu 信tín 尚thượng 不bất 得đắc 。 何hà 況huống 得đắc 出xuất 家gia 道Đạo 果Quả 。 佛Phật 欲dục 導đạo 引dẫn 如như 是thị 等đẳng 大đại 論luận 議nghị 師sư 利lợi 根căn 人nhân 故cố 。 說thuyết 是thị 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 》# 。
復phục 次thứ 。 諸chư 佛Phật 有hữu 二nhị 種chủng 說thuyết 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 觀quán 人nhân 心tâm 隨tùy 可khả 度độ 者giả 。 二nhị 者giả 。 觀quán 諸chư 法pháp 相tướng 。 今kim 佛Phật 欲dục 說thuyết 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 說thuyết 是thị 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。 如như 說thuyết 〈# 相tương/tướng 不bất 相tương 品phẩm 〉# 中trung 。 諸chư 天thiên 子tử 問vấn 佛Phật 。
是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 甚thậm 深thâm 。 云vân 何hà 作tác 相tương/tướng 。
佛Phật 告cáo 諸chư 天thiên 子tử 。
空không 則tắc 是thị 相tương/tướng 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 相tương/tướng 。 無vô 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 無vô 行hành 之chi 相tướng 。 常thường 不bất 生sanh 。 如như 性tánh 相tướng 。 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 等đẳng 。
復phục 次thứ 。 有hữu 二nhị 種chủng 說thuyết 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 諍tranh 處xứ 。 二nhị 者giả 。 不bất 諍tranh 處xứ 。 諍tranh 處xứ 。 如như 餘dư 經kinh 中trung 說thuyết 。 今kim 欲dục 明minh 無vô 諍tranh 處xứ 故cố 。 說thuyết 是thị 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 》# 。 有hữu 相tương/tướng 。 無vô 相tướng 。 有hữu 物vật 。 無vô 物vật 。 有hữu 依y 。 無vô 依y 。 有hữu 對đối 。 無vô 對đối 。 有hữu 上thượng 。 無vô 上thượng 。 世thế 界giới 。 非phi 世thế 界giới 。 亦diệc 如như 是thị 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 大đại 慈từ 悲bi 心tâm 。 但đãn 應ưng 說thuyết 無vô 諍tranh 法pháp 。 何hà 以dĩ 說thuyết 諍tranh 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
無vô 諍tranh 法pháp 皆giai 是thị 無vô 相tướng 。 常thường 寂tịch 滅diệt 不bất 可khả 說thuyết 。 今kim 說thuyết 布bố 施thí 等đẳng 。 及cập 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 等đẳng 諸chư 法pháp 。 皆giai 為vi 寂tịch 滅diệt 無vô 戲hí 論luận 故cố 說thuyết 。 利lợi 根căn 者giả 知tri 佛Phật 意ý 。 不bất 起khởi 諍tranh 。 鈍độn 根căn 者giả 不bất 知tri 佛Phật 意ý 。 取thủ 相tương/tướng 。 著trước 心tâm 故cố 起khởi 諍tranh 。 此thử 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 無vô 諍tranh 處xứ 。 若nhược 畢tất 竟cánh 空không 可khả 得đắc 可khả 諍tranh 者giả 。 不bất 名danh 畢tất 竟cánh 空không 。 是thị 故cố 。 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 》# 名danh 無vô 諍tranh 處xứ 。 有hữu 無vô 二nhị 事sự 皆giai 寂tịch 滅diệt 故cố 。
復phục 次thứ 。 餘dư 經kinh 中trung 多đa 以dĩ 三tam 種chủng 門môn 說thuyết 諸chư 法pháp 。 所sở 謂vị 善thiện 門môn 。 不bất 善thiện 門môn 。 無vô 記ký 門môn 。 今kim 欲dục 說thuyết 非phi 善thiện 門môn 。 非phi 不bất 善thiện 門môn 。 非phi 無vô 記ký 門môn 。 諸chư 法pháp 相tướng 故cố 。 說thuyết 《# 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經kinh 》# 。 學học 法pháp 。 無Vô 學Học 法pháp 。 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 法Pháp 。 見kiến 諦Đế 斷đoạn 法pháp 。 思tư 惟duy 斷đoạn 法pháp 。 無vô 斷đoạn 法pháp 。 可khả 見kiến 有hữu 對đối 。 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 。 不bất 可khả 見kiến 無vô 對đối 。 上thượng 。 中trung 。 下hạ 法pháp 。 小tiểu 。 大đại 。 無vô 量lượng 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 三tam 法Pháp 門môn 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。 餘dư 經kinh 中trung 說thuyết 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 隨tùy 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 門môn 。 於ư 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 觀quán 內nội 身thân 三tam 十thập 六lục 物vật 。 除trừ 欲dục 貪tham 病bệnh 。 如như 是thị 觀quán 外ngoại 身thân 。 觀quán 內nội 外ngoại 身thân 。 今kim 於ư 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 欲dục 以dĩ 異dị 門môn 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 所sở 說thuyết 。
菩Bồ 薩Tát 觀quán 內nội 身thân 。 於ư 身thân 不bất 生sanh 覺giác 觀quán 。 不bất 得đắc 身thân 。 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 如như 是thị 觀quán 外ngoại 身thân 。 觀quán 內nội 外ngoại 身thân 。 於ư 身thân 不bất 生sanh 覺giác 觀quán 。 不bất 得đắc 身thân 。 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 於ư 身thân 念niệm 處xứ 中trung 。 觀quán 身thân 而nhi 不bất 生sanh 身thân 覺giác 觀quán 。 是thị 事sự 甚thậm 難nan 。 三tam 念niệm 處xứ 亦diệc 如như 是thị 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 諦Đế 等đẳng 種chủng 種chủng 四tứ 法Pháp 門môn 。 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。 餘dư 經kinh 中trung 佛Phật 說thuyết 五ngũ 眾chúng 。 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 相tương/tướng 。 今kim 於ư 是thị 五ngũ 眾chúng 欲dục 說thuyết 異dị 法Pháp 門môn 故cố 。 說thuyết 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 》# 。 如như 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。
菩Bồ 薩Tát 若nhược 觀quán 色sắc 是thị 常thường 行hành 。 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 是thị 常thường 行hành 。 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 色sắc 無vô 常thường 行hành 。 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 無vô 常thường 行hành 。 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
五ngũ 受thọ 眾chúng 。 五ngũ 道đạo 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 五ngũ 法Pháp 門môn 亦diệc 如như 是thị 。 餘dư 六lục 。 七thất 。 八bát 等đẳng 。 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 。 法Pháp 門môn 亦diệc 如như 是thị 。
如như 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 說thuyết 《# 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 》# 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 是thị 事sự 廣quảng 故cố 。 今kim 略lược 說thuyết 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 因nhân 緣duyên 起khởi 法pháp 竟cánh 。
摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 初sơ 品phẩm 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 一nhất 時thời 釋thích 論luận 第đệ 二nhị
【# 經Kinh 】#
如như 是thị 我ngã 聞văn 。
一nhất 時thời 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
諸chư 佛Phật 經Kinh 何hà 以dĩ 故cố 初sơ 稱xưng
如như 是thị 。
語ngữ 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 法Pháp 大đại 海hải 。 信tín 為vi 能năng 入nhập 。 智trí 為vi 能năng 度độ 。
如như 是thị 。
義nghĩa 者giả 。 即tức 是thị 信tín 。 若nhược 人nhân 心tâm 中trung 有hữu 信tín 清thanh 淨tịnh 。 是thị 人nhân 能năng 入nhập 佛Phật 法Pháp 。 若nhược 無vô 信tín 。 是thị 人nhân 不bất 能năng 入nhập 佛Phật 法Pháp 。 不bất 信tín 者giả 言ngôn 。
是thị 事sự 不bất 如như 是thị
是thị 不bất 信tín 相tương/tướng 。 信tín 者giả 言ngôn 。
是thị 事sự 如như 是thị 。
譬thí 如như 牛ngưu 皮bì 未vị 柔nhu 。 不bất 可khả 屈khuất 折chiết 。 無vô 信tín 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 譬thí 如như 牛ngưu 皮bì 已dĩ 柔nhu 。 隨tùy 用dụng 可khả 作tác 。 有hữu 信tín 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。 經kinh 中trung 說thuyết 。
信tín 如như 手thủ 。 如như 人nhân 有hữu 手thủ 。 入nhập 寶bảo 山sơn 中trung 。 自tự 在tại 取thủ 寶bảo 。 有hữu 信tín 亦diệc 如như 是thị 。 入nhập 佛Phật 法Pháp 無vô 漏lậu 根căn 。 力lực 。 覺giác 。 道đạo 。 禪thiền 定định 寶bảo 山sơn 中trung 。 自tự 在tại 所sở 取thủ 。 無vô 信tín 如như 無vô 手thủ 。 無vô 手thủ 人nhân 入nhập 寶bảo 山sơn 中trung 。 則tắc 不bất 能năng 有hữu 所sở 取thủ 。 無vô 信tín 亦diệc 如như 是thị 。 入nhập 佛Phật 法Pháp 寶bảo 山sơn 。 都đô 無vô 所sở 得đắc 。
佛Phật 言ngôn 。
若nhược 人nhân 有hữu 信tín 。 是thị 人nhân 能năng 入nhập 我ngã 大đại 法pháp 海hải 中trung 。 能năng 得đắc 沙Sa 門Môn 果quả 。 不bất 空không 剃thế 頭đầu 染nhiễm 袈ca 裟sa 。 若nhược 無vô 信tín 。 是thị 人nhân 不bất 能năng 。 入nhập 我ngã 法pháp 海hải 中trung 。 如như 枯khô 樹thụ 不bất 生sanh 華hoa 實thật 。 不bất 得đắc 沙Sa 門Môn 果quả 。 雖tuy 剃thế 頭đầu 染nhiễm 衣y 。 讀đọc 種chủng 種chủng 經kinh 。 能năng 難nạn/nan 能năng 答đáp 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 空không 無vô 所sở 得đắc 。
以dĩ 是thị 故cố 。 如như 是thị 義nghĩa 在tại 佛Phật 法Pháp 初sơ 。 善thiện 信tín 相tương/tướng 故cố 。
復phục 次thứ 。 佛Phật 法Pháp 深thâm 遠viễn 。 更cánh 有hữu 佛Phật 乃nãi 能năng 知tri 。 人nhân 有hữu 信tín 者giả 。 雖tuy 未vị 作tác 佛Phật 。 以dĩ 信tín 力lực 故cố 能năng 入nhập 佛Phật 法Pháp 。 如như 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 請thỉnh 佛Phật 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 以dĩ 偈kệ 請thỉnh 佛Phật 。
閻Diêm 浮Phù 提đề 先tiên 出xuất 。 多đa 諸chư 不bất 淨tịnh 法pháp 。
願nguyện 開khai 甘cam 露lộ 門môn 。 當đương 說thuyết 清thanh 淨tịnh 道đạo 。
佛Phật 以dĩ 偈kệ 答đáp 。
我ngã 法pháp 甚thậm 難nan 得đắc 。 能năng 斷đoạn 諸chư 結kết 使sử 。
三tam 有hữu 愛ái 著trước 心tâm 。 是thị 人nhân 不bất 能năng 解giải 。
梵Phạm 天Thiên 王Vương 白bạch 佛Phật 。
大đại 德đức 。 世thế 界giới 中trung 智trí 。 有hữu 上thượng 。 中trung 。 下hạ 。 善thiện 濡nhu 直trực 心tâm 者giả 。 易dị 可khả 得đắc 度độ 。 是thị 人nhân 若nhược 不bất 聞văn 法Pháp 者giả 。 退thoái 墮đọa 諸chư 惡ác 難nạn/nan 中trung 。 譬thí 如như 水thủy 中trung 蓮liên 華hoa 。 有hữu 生sanh 有hữu 熟thục 。 有hữu 水thủy 中trung 未vị 出xuất 者giả 。 若nhược 不bất 得đắc 日nhật 光quang 則tắc 不bất 能năng 開khai 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 佛Phật 以dĩ 大đại 慈từ 。 悲bi 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 故cố 為vi 說thuyết 法Pháp 。
佛Phật 念niệm 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 皆giai 度độ 眾chúng 生sanh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 我ngã 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 竟cánh 。 受thọ 梵Phạm 天Thiên 王Vương 等đẳng 。 諸chư 天thiên 請thỉnh 說thuyết 法Pháp 。
爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 偈kệ 答đáp 曰viết 。
我ngã 今kim 開khai 甘cam 露lộ 味vị 門môn 。 若nhược 有hữu 信tín 者giả 得đắc 歡hoan 喜hỷ 。
於ư 諸chư 人nhân 中trung 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 非phi 惱não 他tha 故cố 而nhi 為vi 說thuyết 。
佛Phật 此thử 偈kệ 中trung 。 不bất 說thuyết 布bố 施thí 人nhân 得đắc 歡hoan 喜hỷ 。 亦diệc 不bất 說thuyết 多đa 聞văn 。 持trì 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 。 精tinh 進tấn 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 人nhân 得đắc 歡hoan 喜hỷ 。 獨độc 說thuyết 信tín 人nhân 。 佛Phật 意ý 如như 是thị 。
我ngã 第đệ 一nhất 甚thậm 深thâm 法pháp 微vi 妙diệu 。 無vô 量lượng 無vô 數số 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 不bất 動động 不bất 猗ỷ 不bất 著trước 。 無vô 所sở 得đắc 法pháp 。 非phi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 人nhân 則tắc 不bất 能năng 解giải 。 是thị 故cố 佛Phật 法Pháp 中trung 信tín 力lực 為vi 初sơ 。 信tín 力lực 能năng 入nhập 。 非phi 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 等đẳng 能năng 初sơ 入nhập 佛Phật 法Pháp 。 如như 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
世thế 間gian 人nhân 心tâm 動động 。 愛ái 好hảo/hiếu 福phước 果quả 報báo 。
而nhi 不bất 好hảo/hiếu 福phước 因nhân 。 求cầu 有hữu 不bất 求cầu 滅diệt 。
先tiên 聞văn 邪tà 見kiến 法pháp 。 心tâm 著trước 而nhi 深thâm 入nhập 。
我ngã 此thử 甚thậm 深thâm 法Pháp 。 無vô 信tín 云vân 何hà 解giải 。
如như 提đề 婆bà 達đạt 大đại 弟đệ 子tử 俱câu 迦ca 梨lê 等đẳng 。 無vô 信tín 法pháp 故cố 。 墮đọa 惡ác 道đạo 中trung 。 是thị 人nhân 無vô 信tín 。 於ư 佛Phật 法Pháp 自tự 以dĩ 智trí 慧tuệ 。 求cầu 不bất 能năng 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 法Pháp 甚thậm 深thâm 故cố 。 如như 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 教giáo 俱câu 迦ca 梨lê 說thuyết 偈kệ 。
欲dục 量lượng 無vô 量lượng 法pháp 。 智trí 者giả 所sở 不bất 量lượng 。
無vô 量lượng 法pháp 欲dục 量lượng 。 此thử 人nhân 自tự 覆phú 沒một 。
復phục 次thứ 。
如như 是thị 。
義nghĩa 者giả 。 若nhược 人nhân 心tâm 善thiện 直trực 信tín 。 是thị 人nhân 可khả 聽thính 法Pháp 。 若nhược 無vô 是thị 相tương/tướng 則tắc 不bất 解giải 。 如như 所sở 說thuyết 偈kệ 。
聽thính 者giả 端đoan 視thị 如như 渴khát 飲ẩm 。 一nhất 心tâm 入nhập 於ư 語ngữ 議nghị 中trung 。
踊dũng 躍dược 聞văn 法Pháp 心tâm 悲bi 喜hỷ 。 如như 是thị 之chi 人nhân 應ưng 為vi 說thuyết 。
復phục 次thứ 。
如như 是thị 。
義nghĩa 在tại 佛Phật 法Pháp 初sơ 。 現hiện 世thế 利lợi 。 後hậu 世thế 利lợi 。 涅Niết 槃Bàn 利lợi 。 諸chư 利lợi 根căn 本bổn 。 信tín 為vi 大đại 力lực 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 諸chư 外ngoại 道đạo 出xuất 家gia 。 心tâm 念niệm 我ngã 法pháp 微vi 妙diệu 。 第đệ 一nhất 清thanh 淨tịnh 。 如như 是thị 人nhân 自tự 歎thán 所sở 行hành 法pháp 。 毀hủy 他tha 人nhân 法pháp 。 是thị 故cố 現hiện 世thế 相tương/tướng 打đả 鬪đấu 諍tranh 。 後hậu 世thế 墮đọa 地địa 獄ngục 。 受thọ 種chủng 種chủng 無vô 量lượng 苦khổ 。 如như 說thuyết 偈kệ 。
自tự 法pháp 愛ái 染nhiễm 故cố 。 呰tử 毀hủy 他tha 人nhân 法pháp 。
雖tuy 持trì 戒giới 行hạnh 人nhân 。 不bất 脫thoát 地địa 獄ngục 苦khổ 。
是thị 佛Phật 法Pháp 中trung 。 棄khí 捨xả 一nhất 切thiết 愛ái 。 一nhất 切thiết 見kiến 。 一nhất 切thiết 吾ngô 我ngã 憍kiêu 慢mạn 。 悉tất 斷đoạn 不bất 著trước 。 如như 《# 栰phạt 喻dụ 經kinh 》# 言ngôn 。
汝nhữ 曹tào 若nhược 解giải 我ngã 栰phạt 喻dụ 法pháp 。 是thị 時thời 善thiện 法Pháp 應ưng 棄khí 捨xả 。 何hà 況huống 不bất 善thiện 法Pháp 。
佛Phật 自tự 於ư 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 念niệm 不bất 猗ỷ 。 何hà 況huống 餘dư 法pháp 有hữu 猗ỷ 著trước 者giả 。 以dĩ 是thị 故cố 。 佛Phật 法Pháp 初sơ 頭đầu 稱xưng 。
如như 是thị 。
佛Phật 意ý 如như 是thị 。
我ngã 弟đệ 子tử 無vô 愛ái 法pháp 。 無vô 染nhiễm 法pháp 。 無vô 朋bằng 黨đảng 。 但đãn 求cầu 離ly 苦khổ 解giải 脫thoát 。 不bất 戲hí 論luận 諸chư 法pháp 相tương/tướng 。 如như 說thuyết 《# 阿a 他tha 婆bà 耆kỳ 經kinh 》# 摩ma 犍kiền 提đề 難nạn/nan 偈kệ 言ngôn 。
決quyết 定định 諸chư 法pháp 中trung 。 橫hoạnh 生sanh 種chủng 種chủng 想tưởng 。
悉tất 捨xả 內nội 外ngoại 故cố 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 道đạo 。
佛Phật 答đáp 言ngôn 。
非phi 見kiến 聞văn 知tri 覺giác 。 亦diệc 非phi 持trì 戒giới 得đắc 。
非phi 不bất 見kiến 聞văn 等đẳng 。 非phi 不bất 持trì 戒giới 得đắc 。
如như 是thị 論luận 悉tất 捨xả 。 亦diệc 捨xả 我ngã 我ngã 所sở 。
不bất 取thủ 諸chư 法pháp 相tướng 。 如như 是thị 可khả 得đắc 道Đạo 。
摩ma 犍kiền 提đề 問vấn 曰viết 。
若nhược 不bất 見kiến 聞văn 等đẳng 。 亦diệc 非phi 持trì 戒giới 得đắc 。
非phi 不bất 見kiến 聞văn 等đẳng 。 非phi 不bất 持trì 戒giới 得đắc 。
如như 我ngã 心tâm 觀quán 察sát 。 持trì 啞á 法pháp 得đắc 道Đạo 。
佛Phật 答đáp 言ngôn 。
汝nhữ 依y 邪tà 見kiến 門môn 。 我ngã 知tri 汝nhữ 癡si 道đạo 。
汝nhữ 不bất 見kiến 妄vọng 想tưởng 。
爾nhĩ 時thời 自tự 當đương 啞á 。
復phục 次thứ 。 我ngã 法pháp 真chân 實thật 。 餘dư 法pháp 妄vọng 語ngữ 。 我ngã 法pháp 第đệ 一nhất 。 餘dư 法pháp 不bất 實thật 。 是thị 為vi 鬪đấu 諍tranh 本bổn 。 今kim 。
如như 是thị 。
義nghĩa 。 示thị 人nhân 無vô 諍tranh 法pháp 。 聞văn 他tha 所sở 說thuyết 。 說thuyết 人nhân 無vô 咎cữu 。 以dĩ 是thị 故cố 。 諸chư 佛Phật 經Kinh 初sơ 稱xưng 。
如như 是thị 。
略lược 說thuyết
如như 是thị 。
義nghĩa 竟cánh 。
我ngã
者giả 。 今kim 當đương 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 佛Phật 法Pháp 中trung 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 一nhất 切thiết 無vô 有hữu 吾ngô 我ngã 。 云vân 何hà 佛Phật 經Kinh 初sơ 頭đầu 言ngôn 。
如như 是thị 我ngã 聞văn 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 弟đệ 子tử 輩bối 雖tuy 知tri 無vô 我ngã 。 隨tùy 俗tục 法pháp 說thuyết 我ngã 。 非phi 實thật 我ngã 也dã 。 譬thí 如như 以dĩ 金kim 錢tiền 買mãi 銅đồng 錢tiền 。 人nhân 無vô 笑tiếu 者giả 。
何hà 以dĩ 故cố 。 賣mại 買mãi 法pháp 應ưng 爾nhĩ 。 言ngôn 。
我ngã
者giả 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 無vô 我ngã 法pháp 中trung 而nhi 說thuyết 我ngã 。 隨tùy 世thế 俗tục 故cố 不bất 應ưng 難nạn/nan 。 如như 《# 天thiên 問vấn 經kinh 》# 中trung 偈kệ 說thuyết 。
有hữu 羅La 漢Hán 比Bỉ 丘Khâu 。 諸chư 漏lậu 已dĩ 永vĩnh 盡tận 。
於ư 最tối 後hậu 邊biên 身thân 。 能năng 言ngôn 吾ngô 我ngã 不phủ 。
佛Phật 答đáp 言ngôn 。
有hữu 羅La 漢Hán 比Bỉ 丘Khâu 。 諸chư 漏lậu 已dĩ 永vĩnh 盡tận 。
於ư 最tối 後hậu 邊biên 身thân 。 能năng 言ngôn 有hữu 吾ngô 我ngã 。
世thế 界giới 法pháp 中trung 說thuyết 我ngã 。 非phi 第đệ 一nhất 實thật 義nghĩa 中trung 說thuyết 。 以dĩ 是thị 故cố 。 諸chư 法pháp 空không 無vô 我ngã 。 世thế 界giới 法pháp 故cố 。 雖tuy 說thuyết 我ngã 。 無vô 咎cữu 。
復phục 次thứ 。 世thế 界giới 語ngữ 言ngôn 有hữu 三tam 根căn 本bổn 。
一nhất 者giả 。 邪tà 見kiến 。 二nhị 者giả 。 慢mạn 。 三tam 者giả 。 名danh 字tự 。 是thị 中trung 二nhị 種chủng 不bất 淨tịnh 。 一nhất 種chủng 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 凡phàm 人nhân 三tam 種chủng 語ngữ 。
邪tà 。 慢mạn 。 名danh 字tự 。 見kiến 道đạo 學học 人nhân 二nhị 種chủng 語ngữ 。
慢mạn 。 名danh 字tự 。 諸chư 聖thánh 人nhân 一nhất 種chủng 語ngữ 。
名danh 字tự 。 內nội 心tâm 雖tuy 不bất 違vi 實thật 法pháp 。 而nhi 隨tùy 世thế 界giới 人nhân 故cố 共cộng 傳truyền 是thị 語ngữ 。 除trừ 世thế 界giới 邪tà 見kiến 。 故cố 隨tùy 俗tục 無vô 諍tranh 。 以dĩ 是thị 故cố 。 除trừ 二nhị 種chủng 不bất 淨tịnh 語ngữ 。 本bổn 隨tùy 世thế 故cố 用dụng 一nhất 種chủng 語ngữ 。 佛Phật 弟đệ 子tử 隨tùy 俗tục 故cố 說thuyết 我ngã 。 無vô 有hữu 咎cữu 。
復phục 次thứ 。 若nhược 人nhân 著trước 無vô 吾ngô 我ngã 相tương/tướng 言ngôn 是thị 實thật 。 餘dư 妄vọng 語ngữ 。 是thị 人nhân 應ưng 難nạn/nan 。
汝nhữ 一nhất 切thiết 法pháp 實thật 相tướng 無vô 我ngã 。 云vân 何hà 言ngôn 如như 是thị 我ngã 聞văn 。
今kim 諸chư 佛Phật 弟đệ 子tử 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 中trung 心tâm 不bất 著trước 。 亦diệc 不bất 言ngôn 著trước 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 何hà 況huống 無vô 我ngã 法pháp 中trung 心tâm 著trước 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 應ưng 難nan 言ngôn 。 何hà 以dĩ 說thuyết 我ngã 。 如như 《# 中trung 論luận 》# 中trung 偈kệ 說thuyết 。
若nhược 有hữu 所sở 不bất 空không 。 應ưng 當đương 有hữu 所sở 空không 。
不bất 空không 尚thượng 不bất 得đắc 。 何hà 況huống 得đắc 於ư 空không 。
凡phàm 人nhân 見kiến 不bất 空không 。 亦diệc 復phục 見kiến 於ư 空không 。
不bất 見kiến 見kiến 無vô 見kiến 。 是thị 實thật 名danh 涅Niết 槃Bàn 。
非phi 二nhị 安an 隱ẩn 門môn 。 能năng 破phá 諸chư 邪tà 見kiến 。
諸chư 佛Phật 所sở 行hành 處xứ 。 是thị 名danh 無vô 我ngã 法pháp 。
略lược 說thuyết
我ngã
義nghĩa 竟cánh 。
聞văn
者giả 。 今kim 當đương 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
聞văn
者giả 。 云vân 何hà 聞văn 。 用dụng 耳nhĩ 根căn 聞văn 耶da 。 用dụng 耳nhĩ 識thức 聞văn 。 用dụng 意ý 識thức 聞văn 耶da 。
若nhược 耳nhĩ 根căn 聞văn 。 耳nhĩ 根căn 無vô 覺giác 知tri 故cố 。 不bất 應ưng 聞văn 。
若nhược 耳nhĩ 識thức 聞văn 。 耳nhĩ 識thức 一nhất 念niệm 故cố 。 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 不bất 應ưng 聞văn 。
若nhược 意ý 識thức 聞văn 。 意ý 識thức 亦diệc 不bất 能năng 聞văn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 五ngũ 識thức 識thức 五ngũ 塵trần 。 然nhiên 後hậu 意ý 識thức 識thức 。 意ý 識thức 不bất 能năng 識thức 現hiện 在tại 五ngũ 塵trần 。 唯duy 識thức 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 五ngũ 塵trần 。 若nhược 意ý 識thức 能năng 識thức 現hiện 在tại 五ngũ 塵trần 者giả 。 盲manh 聾lung 人nhân 亦diệc 應ưng 識thức 聲thanh 色sắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 意ý 識thức 不bất 破phá 故cố 。
答đáp 曰viết 。
非phi 耳nhĩ 根căn 能năng 聞văn 聲thanh 。 亦diệc 非phi 耳nhĩ 識thức 。 亦diệc 非phi 意ý 識thức 。 能năng 聞văn 聲thanh 事sự 。 從tùng 多đa 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 故cố 得đắc 聞văn 聲thanh 。 不bất 得đắc 言ngôn 一nhất 法pháp 能năng 聞văn 聲thanh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 耳nhĩ 根căn 無vô 覺giác 故cố 。 不bất 應ưng 聞văn 聲thanh 。 識thức 無vô 色sắc 無vô 對đối 無vô 處xứ 故cố 。 亦diệc 不bất 應ưng 聞văn 聲thanh 。 聲thanh 無vô 覺giác 亦diệc 無vô 根căn 故cố 。 不bất 能năng 知tri 聲thanh 。
爾nhĩ 時thời 耳nhĩ 根căn 不bất 破phá 。 聲thanh 至chí 可khả 聞văn 處xứ 。 意ý 欲dục 聞văn 。 情tình 。 塵trần 。 意ý 和hòa 合hợp 故cố 耳nhĩ 識thức 生sanh 。 隨tùy 耳nhĩ 識thức 即tức 生sanh 意ý 識thức 。 能năng 分phân 別biệt 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 得đắc 聞văn 聲thanh 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 應ưng 作tác 是thị 難nạn/nan 。
誰thùy 聞văn 聲thanh 。
佛Phật 法Pháp 中trung 亦diệc 無vô 有hữu 。 一nhất 法pháp 能năng 作tác 。 能năng 見kiến 。 能năng 知tri 。 如như 說thuyết 偈kệ 。
有hữu 業nghiệp 亦diệc 有hữu 果quả 。 無vô 作tác 業nghiệp 果quả 者giả 。
此thử 第đệ 一nhất 甚thậm 深thâm 。 是thị 法pháp 佛Phật 能năng 見kiến 。
雖tuy 空không 亦diệc 不bất 斷đoạn 。 相tương 續tục 亦diệc 不bất 常thường 。
罪tội 福phước 亦diệc 不bất 失thất 。 如như 是thị 法pháp 佛Phật 說thuyết 。
略lược 說thuyết
聞văn
竟cánh 。
一nhất
者giả 。 今kim 當đương 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 法Pháp 中trung 。 數số 。
時thời 等đẳng 法pháp 實thật 無vô 。 陰ấm 。 入nhập 。 持trì 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 。 何hà 以dĩ 言ngôn 。
一nhất 時thời
答đáp 曰viết 。
隨tùy 世thế 俗tục 故cố 。 有hữu 一nhất 時thời 無vô 有hữu 咎cữu 。 若nhược 畫họa 泥nê 木mộc 等đẳng 作tác 天thiên 像tượng 。 念niệm 天thiên 故cố 禮lễ 拜bái 無vô 咎cữu 。 說thuyết 。
一nhất 時thời
亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 實thật 無vô 一nhất 時thời 。 隨tùy 俗tục 說thuyết 一nhất 時thời 。 無vô 咎cữu 。
問vấn 曰viết 。
不bất 應ưng 無vô 一nhất 時thời 。
佛Phật 自tự 說thuyết 言ngôn 。
一nhất 人nhân 出xuất 世thế 間gian 。 多đa 人nhân 得đắc 樂lạc 。 是thị 者giả 何hà 人nhân 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 也dã 。
亦diệc 如như 說thuyết 偈kệ 。
我ngã 行hành 無vô 師sư 保bảo 。 志chí 一nhất 無vô 等đẳng 侶lữ 。
積tích 一nhất 行hành 得đắc 佛Phật 。 自tự 然nhiên 通thông 聖thánh 道Đạo 。
如như 是thị 等đẳng 佛Phật 。 處xứ 處xứ 說thuyết 一nhất 。 應ưng 當đương 有hữu 一nhất 。
復phục 次thứ 。 一nhất 法pháp 和hòa 合hợp 故cố 。 物vật 名danh 為vi 一nhất 。 若nhược 實thật 無vô 一nhất 法pháp 。 何hà 以dĩ 故cố 一nhất 物vật 中trung 一nhất 心tâm 生sanh 。 非phi 二nhị 非phi 三tam 。 二nhị 物vật 中trung 二nhị 心tâm 生sanh 。 非phi 一nhất 非phi 三tam 。 三tam 物vật 中trung 三tam 心tâm 生sanh 。 非phi 二nhị 非phi 一nhất 。 若nhược 實thật 無vô 諸chư 數số 。 一nhất 物vật 中trung 應ưng 二nhị 心tâm 生sanh 。 二nhị 物vật 中trung 應ưng 一nhất 心tâm 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 三tam 。 四tứ 。 五ngũ 。 六lục 皆giai 爾nhĩ 。 以dĩ 是thị 故cố 。 定định 知tri 一nhất 物vật 中trung 有hữu 一nhất 法pháp 。 是thị 法pháp 和hòa 合hợp 故cố 。 一nhất 物vật 中trung 一nhất 心tâm 生sanh 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 一nhất 與dữ 物vật 一nhất 。 若nhược 一nhất 與dữ 物vật 異dị 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 一nhất 。 有hữu 何hà 過quá 。
答đáp 曰viết 。
若nhược
一nhất
瓶bình
是thị 一nhất 義nghĩa 。 如như 因nhân 提đề 梨lê 。 釋Thích 迦Ca 。 亦diệc 是thị 一nhất 義nghĩa 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 在tại 在tại 有hữu 一nhất 者giả 。 應ưng 皆giai 是thị 瓶bình 。 譬thí 如như 在tại 在tại 有hữu 因nhân 提đề 梨lê 。 亦diệc 處xứ 處xứ 有hữu 釋Thích 迦Ca 。
今kim 衣y 等đẳng 諸chư 物vật 皆giai 應ưng 是thị 瓶bình 。
一nhất
瓶bình
一nhất 故cố 。 如như 是thị 處xứ 處xứ 一nhất 。 皆giai 應ưng 是thị 瓶bình 。 如như 瓶bình 。 衣y 等đẳng 悉tất 是thị 一nhất 物vật 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 。
一nhất
是thị 數số 法pháp 。
瓶bình
亦diệc 應ưng 是thị 數số 法pháp 。 瓶bình 體thể 有hữu 五ngũ 法pháp 。
一nhất
亦diệc 應ưng 有hữu 五ngũ 法pháp 。 瓶bình 。 有hữu 色sắc 有hữu 對đối 。 一nhất 。 亦diệc 應ưng 有hữu 色sắc 有hữu 對đối 。
若nhược 在tại 在tại 一nhất 。 不bất 名danh 為vi 瓶bình 。 今kim 不bất 應ưng 。
瓶bình
一nhất
一nhất 。 若nhược 說thuyết 一nhất 不bất 攝nhiếp 瓶bình 。 若nhược 說thuyết 瓶bình 亦diệc 不bất 攝nhiếp 一nhất 。
瓶bình
一nhất
不bất 異dị 故cố 。 又hựu 復phục 欲dục 說thuyết 一nhất 。 應ưng 說thuyết 瓶bình 。 欲dục 說thuyết 瓶bình 。 應ưng 說thuyết 一nhất 。 如như 是thị 則tắc 錯thác 亂loạn 。
問vấn 曰viết 。
一nhất 中trung 過quá 如như 是thị 。 異dị 中trung 有hữu 何hà 咎cữu 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 一nhất 與dữ 瓶bình 異dị 。 瓶bình 則tắc 非phi 一nhất 。 若nhược 瓶bình 與dữ 一nhất 異dị 。 一nhất 則tắc 非phi 瓶bình 。 若nhược 瓶bình 與dữ 一nhất 合hợp 。 瓶bình 名danh 一nhất 者giả 。 今kim 一nhất 與dữ 瓶bình 合hợp 。 何hà 以dĩ 不bất 名danh 一nhất 為vi 瓶bình 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 瓶bình 異dị 一nhất 。
問vấn 曰viết 。
雖tuy 一nhất 數số 合hợp 故cố 。 瓶bình 為vi 一nhất 。 然nhiên 一nhất 不bất 作tác 瓶bình 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 數số 初sơ 一nhất 。 一nhất 與dữ 瓶bình 異dị 。 以dĩ 是thị 故cố 瓶bình 不bất 作tác 一nhất 。 一nhất 無vô 故cố 。 多đa 亦diệc 無vô 。
何hà 以dĩ 故cố 。 先tiên 一nhất 後hậu 多đa 故cố 。 如như 是thị 異dị 中trung 。 一nhất 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 是thị 故cố 。 二nhị 門môn 中trung 求cầu 一nhất 。 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 何hà 陰ấm 。 持trì 。 入nhập 攝nhiếp 。 但đãn 佛Phật 弟đệ 子tử 隨tùy 俗tục 語ngữ 言ngôn 名danh 為vi 一nhất 。 心tâm 實thật 不bất 著trước 。 知tri 數số 法pháp 名danh 字tự 有hữu 。 以dĩ 是thị 故cố 。 佛Phật 法Pháp 中trung 言ngôn 一nhất 人nhân 。 一nhất 師sư 。 一nhất 時thời 。 不bất 墮đọa 邪tà 見kiến 咎cữu 。
略lược 說thuyết
一nhất
竟cánh 。
時thời
者giả 。 今kim 當đương 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
天Thiên 竺Trúc 說thuyết
時thời
名danh 有hữu 二nhị 種chủng 。
一nhất 名danh 迦Ca 羅La 。 二nhị 名danh 三tam 摩ma 耶da 。 佛Phật 何hà 以dĩ 不bất 言ngôn 迦ca 羅la 。 而nhi 言ngôn 三tam 摩ma 耶da 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 言ngôn 迦ca 羅la 。 俱câu 亦diệc 有hữu 疑nghi 。
問vấn 曰viết 。
輕khinh 易dị 說thuyết 故cố 。 應ưng 言ngôn 迦ca 羅la 。 迦ca 羅la 二nhị 字tự 。 三tam 摩ma 耶da 三tam 字tự 。 重trọng/trùng 語ngữ 難nạn/nan 故cố 。
答đáp 曰viết 。
除trừ 邪tà 見kiến 故cố 。 說thuyết 三tam 摩ma 耶da 。 不bất 言ngôn 迦ca 羅la 。
問vấn 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
一nhất 切thiết 天thiên 地địa 好hảo 醜xú 皆giai 以dĩ 時thời 為vi 因nhân 。 如như 《# 時thời 經kinh 》# 中trung 偈kệ 說thuyết 。
時thời 來lai 眾chúng 生sanh 熟thục 。
時thời 至chí 則tắc 催thôi 促xúc 。
時thời 能năng 覺giác 悟ngộ 人nhân 。 是thị 故cố 時thời 為vi 因nhân 。
世thế 界giới 如như 車xa 輪luân 。
時thời 變biến 如như 轉chuyển 輪luân 。
人nhân 亦diệc 如như 車xa 輪luân 。 或hoặc 上thượng 而nhi 或hoặc 下hạ 。
更cánh 有hữu 人nhân 言ngôn 。
雖tuy 天thiên 地địa 好hảo 醜xú 一nhất 切thiết 物vật 非phi 時thời 所sở 作tác 。 然nhiên 時thời 是thị 不bất 變biến 因nhân 。 是thị 實thật 有hữu 。
時thời 法pháp 細tế 故cố 。 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 可khả 知tri 。 以dĩ 華hoa 果quả 等đẳng 果quả 故cố 可khả 知tri 有hữu 時thời 。 往vãng 年niên 今kim 年niên 。 久cửu 近cận 遲trì 疾tật 。 見kiến 此thử 相tương/tướng 。 雖tuy 不bất 見kiến 時thời 。 可khả 知tri 有hữu 時thời 。
何hà 以dĩ 故cố 。 見kiến 果quả 知tri 有hữu 因nhân 故cố 。 以dĩ 是thị 故cố 有hữu 時thời 法pháp 。
時thời 法pháp 不bất 壞hoại 故cố 常thường 。
答đáp 曰viết 。
如như 泥nê 丸hoàn 是thị 現hiện 在tại 時thời 。 土thổ/độ 塵trần 是thị 過quá 去khứ 時thời 。 瓶bình 是thị 未vị 來lai 時thời 。
時thời 相tương/tướng 常thường 故cố 。 過quá 去khứ 時thời 不bất 作tác 未vị 來lai 時thời 。 汝nhữ 經kinh 書thư 法pháp 。
時thời 是thị 一nhất 物vật 。 以dĩ 是thị 故cố 。 過quá 去khứ 世thế 不bất 作tác 未vị 來lai 世thế 。 亦diệc 不bất 作tác 現hiện 在tại 世thế 。 雜tạp 過quá 故cố 。 過quá 去khứ 世thế 中trung 。 亦diệc 無vô 未vị 來lai 世thế 。 以dĩ 是thị 故cố 無vô 未vị 來lai 世thế 。 現hiện 在tại 世thế 亦diệc 如như 是thị 。
問vấn 曰viết 。
汝nhữ 受thọ 過quá 去khứ 土thổ/độ 塵trần 時thời 。 若nhược 有hữu 過quá 去khứ 時thời 。 必tất 應ưng 有hữu 未vị 來lai 時thời 。 以dĩ 是thị 故cố 實thật 有hữu 時thời 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 不bất 聞văn 我ngã 先tiên 說thuyết 。 未vị 來lai 世thế 瓶bình 。 過quá 去khứ 世thế 土thổ/độ 塵trần 。 未vị 來lai 世thế 不bất 作tác 過quá 去khứ 世thế 。 墮đọa 未vị 來lai 世thế 相tương/tướng 中trung 是thị 未vị 來lai 世thế 相tương/tướng 時thời 。 云vân 何hà 名danh 過quá 去khứ 時thời 。 以dĩ 是thị 故cố 。 過quá 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 。
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 無vô 時thời 。 必tất 應ưng 有hữu 時thời 。 現hiện 在tại 有hữu 現hiện 在tại 相tương/tướng 。 過quá 去khứ 有hữu 過quá 去khứ 相tương/tướng 。 未vị 來lai 有hữu 未vị 來lai 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 令linh 一nhất 切thiết 三tam 世thế 。 時thời 有hữu 自tự 相tương/tướng 。 應ưng 盡tận 是thị 現hiện 在tại 世thế 。 無vô 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 時thời 。 若nhược 今kim 有hữu 未vị 來lai 。 不bất 名danh 未vị 來lai 。 應ưng 當đương 名danh 現hiện 在tại 。 以dĩ 是thị 故cố 。 是thị 語ngữ 不bất 然nhiên 。
問vấn 曰viết 。
過quá 去khứ 時thời 。 未vị 來lai 時thời 非phi 現hiện 在tại 相tương/tướng 中trung 行hành 。 過quá 去khứ 時thời 過quá 去khứ 世thế 中trung 行hành 。 未vị 來lai 世thế 未vị 來lai 時thời 中trung 行hành 。 以dĩ 是thị 故cố 。 各các 各các 法pháp 相tướng 有hữu 時thời 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 過quá 去khứ 復phục 過quá 去khứ 。 則tắc 破phá 過quá 去khứ 相tương/tướng 。 若nhược 過quá 去khứ 不bất 過quá 去khứ 。 則tắc 無vô 過quá 去khứ 相tương/tướng 。
何hà 以dĩ 故cố 。 自tự 相tương/tướng 捨xả 故cố 。 未vị 來lai 世thế 亦diệc 如như 是thị 。 以dĩ 是thị 故cố 。
時thời 法pháp 無vô 實thật 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 天thiên 地địa 好hảo 醜xú 及cập 華hoa 果quả 等đẳng 諸chư 物vật 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 除trừ 邪tà 見kiến 故cố 。 不bất 說thuyết 迦ca 羅la 時thời 。 說thuyết 三tam 摩ma 耶da 。 見kiến 陰ấm 。 界giới 。 入nhập 生sanh 滅diệt 。 假giả 名danh 為vi 時thời 。 無vô 別biệt 時thời 。
所sở 謂vị 方phương 。
時thời 離ly 。 合hợp 。 一nhất 。 異dị 。 長trường/trưởng 。 短đoản 等đẳng 名danh 字tự 。 出xuất 凡phàm 人nhân 心tâm 著trước 。 謂vị 是thị 實thật 有hữu 法pháp 。 以dĩ 是thị 故cố 。 除trừ 棄khí 世thế 界giới 名danh 字tự 語ngữ 言ngôn 法pháp 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 無vô 時thời 。 云vân 何hà 聽thính 。
時thời 食thực
遮già
非phi 時thời 食thực
是thị 戒giới 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 先tiên 已dĩ 說thuyết 。
世thế 界giới 名danh 字tự 法pháp 有hữu 。
時thời 非phi 實thật 法pháp
汝nhữ 不bất 應ưng 難nạn/nan 。 亦diệc 是thị 毘tỳ 尼ni 中trung 結kết 戒giới 法pháp 。 是thị 世thế 界giới 中trung 實thật 。 非phi 第đệ 一nhất 實thật 法pháp 相tướng 。 吾ngô 我ngã 法pháp 相tướng 實thật 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 亦diệc 為vi 眾chúng 人nhân 瞋sân 呵ha 故cố 。 亦diệc 欲dục 護hộ 佛Phật 法Pháp 使sử 久cửu 存tồn 。 定định 弟đệ 子tử 禮lễ 法pháp 故cố 。 諸chư 三tam 界giới 世Thế 尊Tôn 結kết 諸chư 戒giới 。 是thị 中trung 不bất 應ưng 求cầu 。
有hữu 何hà 實thật 。 有hữu 何hà 名danh 字tự 等đẳng 。 何hà 者giả 相tương 應ứng 。 何hà 者giả 不bất 相tương 應ứng 。 何hà 者giả 是thị 法Pháp 如như 是thị 相tương/tướng 。 何hà 者giả 是thị 法Pháp 。 不bất 如như 是thị 相tương/tướng 。 以dĩ 是thị 故cố 。 是thị 事sự 不bất 應ưng 難nạn/nan 。
問vấn 曰viết 。
若nhược
非phi 時thời 食thực
時thời 藥dược
時thời 衣y
皆giai 是thị 柯kha 邏la 。 何hà 以dĩ 不bất 說thuyết 三tam 摩ma 耶da 。
答đáp 曰viết 。
此thử 毘Tỳ 尼Ni 中trung 說thuyết 。 白bạch 衣y 不bất 得đắc 聞văn 。 外ngoại 道đạo 何hà 由do 得đắc 聞văn 而nhi 生sanh 邪tà 見kiến 。 餘dư 經kinh 通thông 皆giai 得đắc 聞văn 。 是thị 故cố 說thuyết 三tam 摩ma 耶da 令linh 其kỳ 。 不bất 生sanh 邪tà 見kiến 。 三tam 摩ma 耶da 詭quỷ 名danh 。
時thời 亦diệc 是thị 假giả 名danh 稱xưng 。 又hựu 佛Phật 法Pháp 中trung 多đa 說thuyết 三tam 摩ma 耶da 。 少thiểu 說thuyết 柯kha 邏la 。 少thiểu 故cố 不bất 應ưng 難nạn/nan 。
如như 是thị 。
我ngã
聞văn
一nhất
時thời
五ngũ 語ngữ 各các 各các 義nghĩa 略lược 說thuyết 竟cánh 。
大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất