羯Yết 磨Ma 經Kinh 序Tự 解Giải
宋Tống 則Tắc 安An 述Thuật
羯Yết 磨Ma 經Kinh 序Tự 解Giải
門môn 人nhân 。 則tắc 安an 。 述thuật 。
曇đàm 下hạ 題đề 目mục 十thập 三tam 字tự 如như 疏sớ/sơ 序tự 略lược 釋thích 不bất 繁phồn 重trọng/trùng 解giải 但đãn 序tự 題đề 與dữ 羯yết 磨ma 十thập 篇thiên 之chi 題đề 少thiểu 有hữu 異dị 耳nhĩ 。
京kinh 下hạ 述thuật 注chú 人nhân 號hiệu 通thông 攝nhiếp 序tự 文văn 與dữ 十thập 篇thiên 同đồng 一nhất 號hiệu 耳nhĩ 。
京kinh 兆triệu 乃nãi 所sở 居cư 之chi 都đô 則tắc 左tả 扶phù 風phong 右hữu 馮bằng 翊dực 中trung 京kinh 兆triệu 三tam 輔phụ 之chi 一nhất 號hiệu 也dã 京kinh 者giả 大đại 也dã 兆triệu 者giả 眾chúng 也dã 謂vị 天thiên 子tử 必tất 居cư 眾chúng 大đại 所sở 居cư 之chi 邑ấp 故cố 云vân 京kinh 兆triệu 。
崇sùng 義nghĩa 者giả 則tắc 伽già 藍lam 之chi 別biệt 目mục 也dã 由do 妻thê 為vi 夫phu 捨xả 宅trạch 為vi 寺tự 恩ân 義nghĩa 之chi 重trọng/trùng 故cố 云vân 崇sùng 義nghĩa 寺tự 者giả 嗣tự 也dã 以dĩ 治trị 事sự 者giả 嗣tự 續tục 其kỳ 間gian 盖# 此thử 方phương 宰tể 臣thần 所sở 止chỉ 之chi 舘# 舍xá 也dã 梵Phạn 語ngữ 伽già 藍lam 此thử 翻phiên 眾chúng 園viên 以dĩ 摩ma 騰đằng 傳truyền 法pháp 遠viễn 來lai 漢hán 庭đình 因nhân 延diên 禮lễ 於ư 鴻hồng 臚lư 寺tự 爾nhĩ 後hậu 僧Tăng 居cư 皆giai 稱xưng 寺tự 焉yên 。
沙Sa 門Môn 者giả 梵Phạm 音âm 此thử 云vân 勤cần 息tức 則tắc 勤cần 行hành 止chỉ 息tức 諸chư 煩phiền 惱não 也dã 。
釋thích 者giả 具cụ 云vân 釋Thích 迦Ca 此thử 云vân 能năng 仁nhân 則tắc 吾ngô 佛Phật 遠viễn 祖tổ 之chi 姓tánh 氏thị 凡phàm 出xuất 家gia 者giả 同đồng 稱xưng 釋Thích 氏thị 所sở 謂vị 四tứ 河hà 入nhập 海hải 無vô 復phục 異dị 名danh 四tứ 姓tánh 出xuất 家gia 同đồng 稱xưng 釋Thích 氏thị 凡phàm 出xuất 家gia 者giả 皆giai 曰viết 沙Sa 門Môn 故cố 以dĩ 釋thích 字tự 簡giản 異dị 外ngoại 道đạo 沙Sa 門Môn 也dã 釋Thích 氏thị 中trung 有hữu 不bất 出xuất 家gia 者giả 。 故cố 又hựu 以dĩ 沙Sa 門Môn 簡giản 也dã 廣quảng 如như 大đại 鈔sao 章chương 記ký 所sở 解giải 。
道đạo 宣tuyên 則tắc 祖tổ 師sư 名danh 字tự 法pháp 徧biến 亦diệc 如như 常thường 解giải 集tập 撰soạn 者giả 盖# 聚tụ 羯yết 磨ma 聖thánh 教giáo 撰soạn 述thuật 十thập 篇thiên 之chi 文văn 也dã 。
大đại 雄hùng 者giả 指chỉ 世Thế 尊Tôn 也dã 以dĩ 修tu 證chứng 化hóa 導đạo 皆giai 大đại 故cố 非phi 雄hùng 猛mãnh 而nhi 何hà 故cố 稱xưng 大đại 雄hùng 猛mãnh 世Thế 尊Tôn 。 也dã 由do 眾chúng 生sanh 機cơ 熟thục 乃nãi 從tùng 兜Đâu 率Suất 臨lâm 御ngự 於ư 娑sa 婆bà 猶do 王vương 者giả 臨lâm 御ngự 於ư 宇vũ 宙trụ 也dã 。
意ý 下hạ 出xuất 世Thế 尊Tôn 下hạ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 之chi 本bổn 意ý 一nhất 人nhân 者giả 則tắc 佛Phật 稱xưng 一nhất 人nhân 也dã 妙diệu 經Kinh 云vân 欲dục 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 如như 我ngã 等đẳng 無vô 異dị 。 也dã 又hựu 疏sớ/sơ 云vân 大đại 聖thánh 降giáng/hàng 臨lâm 創sáng/sang 開khai 化hóa 本bổn 將tương 欲dục 拯chửng 拔bạt 諸chư 有hữu 同đồng 登đăng 彼bỉ 岸ngạn 。
大đại 教giáo 總tổng 包bao 一nhất 代đại 時thời 教giáo 膺ưng 期kỳ [仁-二+隻]# 也dã 一nhất 理lý 盖# 指chỉ 一Nhất 乘Thừa 圓viên 頓đốn 妙diệu 理lý 也dã 由do 世Thế 尊Tôn 說thuyết 三tam 藏tạng 之chi 教giáo 網võng 膺ưng [仁-二+隻]# 要yếu 期kỳ 皆giai 欲dục 群quần 生sanh 殊thù 途đồ 歸quy 顯hiển 一Nhất 乘Thừa 圓viên 妙diệu 之chi 理lý 也dã 故cố 無vô 量lượng 義nghĩa 云vân 法pháp 水thủy 一nhất 也dã 江giang 河hà 井tỉnh 池trì 。 分phần/phân 其kỳ 異dị 耳nhĩ 我ngã 心tâm 則tắc 我ngã 人nhân 顛điên 倒đảo 之chi 心tâm 。
故cố 下hạ 隨tùy 病bệnh 設thiết 藥dược 也dã 。
然nhiên 下hạ 明minh 識thức 病bệnh 用dụng 藥dược 之chi 次thứ 第đệ 也dã 。
止chỉ 心tâm 下hạ 推thôi 法pháp 藥dược 之chi 源nguyên 也dã 殺sát 五ngũ 欲dục 之chi 賊tặc 必tất 由do 明minh 慧tuệ 定định 縛phược 戒giới 捉tróc 三tam 學học 次thứ 第đệ 又hựu 以dĩ 戒giới 為vi 源nguyên 也dã 。
是thị 下hạ 引dẫn 證chứng 即tức 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 也dã 二nhị 轍triệt 即tức 塗đồ 轍triệt 標tiêu 首thủ 以dĩ 戒giới 本bổn 一nhất 卷quyển 乃nãi 標tiêu 出xuất 止chỉ 持trì 魁khôi 首thủ 也dã 大đại 科khoa 由do 羯yết 磨ma 一nhất 卷quyển 乃nãi 作tác 持trì 大đại 途đồ 科khoa 目mục 也dã 後hậu 進tiến 晚vãn 學học 前tiền 修tu 遠viễn 賢hiền 也dã 雖tuy 賢hiền 晚vãn 進tiến 今kim 古cổ 之chi 殊thù 盖# 同đồng 宗tông 戒giới 本bổn 羯yết 磨ma 之chi 法pháp 以dĩ 為vi 萬vạn 行hạnh 之chi 要yếu 妙diệu 也dã 斯tư 法pháp 即tức 戒giới 法pháp 羯yết 磨ma 也dã 。
故cố 下hạ 引dẫn 證chứng 所sở 宗tông 。
自tự 下hạ 佛Phật 慧tuệ 如như 日nhật 忽hốt 汎# 於ư 西tây 土thổ/độ 即tức 涅Niết 槃Bàn 時thời 也dã 法pháp 水thủy 以dĩ 三Tam 藏Tạng 教giáo 法Pháp 。 能năng 滌địch 眾chúng 生sanh 心tâm 垢cấu 故cố 喻dụ 如như 水thủy 自tự 西tây 流lưu 至chí 於ư 東đông 漢hán 即tức 滅diệt 後hậu 一nhất 千thiên 年niên 時thời 也dã 。
時thời 下hạ 時thời 正chánh 則tắc 人nhân 淳thuần 時thời 像tượng 則tắc 人nhân 薄bạc 南nam 山sơn 出xuất 世thế 旹# 像tượng 法pháp 之chi 季quý 也dã 佛Phật 滅diệt 時thời 為vi 初sơ 正Chánh 法Pháp 五ngũ 百bách 年niên 後hậu 為vi 中trung 當đương 有hữu 唐đường 時thời 為vi 末mạt 二nhị 部bộ 即tức 上thượng 座tòa 大đại 眾chúng 部bộ 也dã 十thập 八bát 部bộ 二nhị 十thập 部bộ 去khứ 本bổn 存tồn 末mạt 也dã 五ngũ 百bách 智trí 論luận 云vân 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 五ngũ 百bách 異dị 部bộ 畢tất 竟cánh 空không 如như 刀đao 傷thương 心tâm 等đẳng 。
末mạt 則tắc 眾chúng 鋒phong 下hạ 自tự 此thử 之chi 後hậu 。 東đông 西tây 兩lưỡng 土thổ/độ 著trước 述thuật 之chi 者giả 各các 自tự 宗tông 承thừa 皆giai 為vi 眾chúng 鋒phong 互hỗ 舉cử 也dã 。
人nhân 下hạ 自tự 分phần/phân 部bộ 終chung 乎hồ 眾chúng 鋒phong 互hỗ 舉cử 皆giai 有hữu 悟ngộ 道đạo 之chi 人nhân 使sử 正Chánh 法Pháp 亦diệc 無vô 墮đọa 地địa 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 由do 此thử 異dị 相tướng 朋bằng 儻thảng 相tương/tướng 授thọ 互hỗ 相tương 諍tranh 訟tụng 皆giai 悉tất 悟ngộ 道đạo 等đẳng 。
然nhiên 下hạ 雖tuy 曰viết 傾khuynh 墜trụy 然nhiên 道đạo 假giả 人nhân 弘hoằng 既ký 失thất 其kỳ 人nhân 故cố 其kỳ 法pháp 亦diệc 有hữu 所sở 不bất 講giảng 故cố 瀉tả 流lưu 無vô 以dĩ 澄trừng 顛điên 表biểu 無vô 以dĩ 正chánh 也dã 此thử 蓋cái 大đại 師sư 縱túng/tung 奪đoạt 生sanh 起khởi 下hạ 文văn 為vi 述thuật 作tác 之chi 端đoan 由do 也dã 古cổ 今kim 者giả 始thỉ 曹tào 魏ngụy 終chung 有hữu 唐đường 世thế 漸tiệm 增tăng 繁phồn 下hạ 雖tuy 卷quyển 軸trục 之chi 多đa 皆giai 事sự 胸hung 臆ức 不bất 親thân 披phi 閱duyệt 聖thánh 量lượng 盡tận 約ước 前tiền 人nhân 傳truyền 聞văn 而nhi 已dĩ 及cập 未vị 考khảo 覈# 宗tông 本bổn 頭đầu 緒tự 盡tận 屬thuộc 憑bằng 虗hư 故cố 略lược 無vô 本bổn 據cứ 。
師sư 心tâm 下hạ 不bất 遵tuân 聖thánh 教giáo 也dã 謹cẩn 誦tụng 不bất 達đạt 佛Phật 理lý 也dã 此thử 等đẳng 之chi 人nhân 世thế 途đồ 目mục 擊kích 故cố 曰viết 不bất 少thiểu 又hựu 曰viết 極cực 多đa 侮vũ 慢mạn 也dã 刑hình 網võng 不bất 學học 無vô 知tri 罪tội 也dã 異dị 同đồng □# 之chi 曰viết 同đồng 互hỗ 望vọng 曰viết 異dị 或hoặc 可khả 餘dư 人nhân 同đồng 一nhất 正chánh 見kiến 今kim 不bất 欲dục 與dữ 佗tha 之chi 同đồng 故cố 曰viết 皆giai 務vụ 等đẳng 是thị 昔tích 不bất 揣đoàn 己kỷ 非phi 故cố 云vân 執chấp 是thị 但đãn 約ước 前tiền 聞văn 故cố 云vân 執chấp 昔tích 述thuật 也dã 或hoặc 可khả 意ý 執chấp 昔tích 人nhân 之chi 言ngôn 自tự 為vi 其kỳ 是thị 故cố 曰viết 是thị 昔tích 也dã 反phản 隅ngung 或hoặc 作tác 愚ngu 癡si 字tự 則tắc 不bất 能năng 反phản 昔tích 愚ngu 或hoặc 今kim 之chi 愚ngu 也dã 又hựu 曰viết 更cánh 增tăng 昏hôn 結kết 若nhược 作tác 隅ngung 角giác 字tự 解giải 則tắc 舉cử 一nhất 隅ngung 以dĩ 三tam 隅ngung 反phản 蓋cái 不bất 能năng 舉cử 一nhất 以dĩ 例lệ 諸chư 也dã 亦diệc 責trách 其kỳ 愚ngu 也dã (# 此thử 解giải 似tự 非phi 文văn 意ý )# 潛tiềm 地địa 潛tiềm 隱ẩn 墜trụy 地địa 也dã 。
故cố 下hạ 引dẫn 證chứng 不bất 遵tuân 聖thánh 教giáo 令linh 法pháp 潛tiềm 墜trụy 義nghĩa 也dã 不bất 如như 白bạch 法Pháp 猶do 云vân 不bất 依y 白bạch 法Pháp 作tác 白bạch 等đẳng 慈từ 誥# 則tắc 佛Phật 語ngữ 也dã 釋thích 名danh 云vân 上thượng 勑# 下hạ 曰viết 告cáo 告cáo 覺giác 也dã 便tiện 覺giác 悟ngộ 知tri 己kỷ 意ý 也dã 關quan 輔phụ 關quan 則tắc 關quan 內nội 雍ung 州châu 之chi 域vực 輔phụ 則tắc 三tam 輔phụ 所sở 謂vị 左tả 扶phù 風phong 右hữu 馮bằng 翊dực 中trung 京kinh 兆triệu 立lập 此thử 三tam 輔phụ 王vương 畿# 也dã 。
具cụ 羅la 下hạ 則tắc 三tam 十thập 篇thiên 也dã 故cố 鈔sao 序tự 云vân 但đãn 事sự 境cảnh 寔thật 繁phồn 至chí 難nạn/nan 科khoa 擬nghĩ 今kim 取thủ 物vật 類loại 相tương 從tùng 以dĩ 標tiêu 名danh 者giả 蓋cái 包bao 種chủng 類loại 以dĩ 成thành 三tam 十thập 篇thiên 也dã 其kỳ 間gian 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 眾chúng 雜tạp 之chi 相tướng 具cụ 在tại 諸chư 篇thiên 陳trần 部bộ 已dĩ 畢tất 故cố 云vân 畢tất 陳trần 但đãn 為vi 下hạ 生sanh 起khởi 別biệt 行hành 羯yết 磨ma 一nhất 色sắc 所sở 以dĩ 然nhiên 雖tuy 鈔sao 文văn 已dĩ 備bị 但đãn 為vi 當đương 機cơ 有hữu 生sanh 善thiện 之chi 極cực 事sự 務vụ 起khởi 時thời 則tắc 詶thù 之chi 於ư 受thọ 戒giới 篇thiên 也dã 或hoặc 滅diệt 惡ác 之chi 極cực 事sự 務vụ 起khởi 時thời 則tắc 詶thù 於ư 懺sám 六lục 聚tụ 篇thiên 也dã 既ký 互hỗ 相tương 詶thù 討thảo 自tự 非phi 積tích 學học 者giả 則tắc 於ư 三tam 十thập 篇thiên 中trung 明minh 其kỳ 羯yết 磨ma 卒tuất 難nan 尋tầm 了liễu 也dã 一nhất 色sắc 無vô 間gian 雜tạp 也dã 銓thuyên 題đề 漢hán 書thư 云vân 權quyền 衡hành 也dã 如như 下hạ 別biệt 立lập 十thập 篇thiên 之chi 題đề 各các 銓thuyên 量lượng 有hữu 次thứ 使sử 令linh 亂loạn 也dã 。
若nhược 下hạ 蓋cái 明minh 羯yết 磨ma 經kinh 注chú 不bất 明minh 是thị 非phi 互hỗ 顯hiển 行hành 用dụng 故cố 指chỉ 鈔sao 也dã 謂vị 若nhược 科khoa 判phán 簡giản 擇trạch 古cổ 人nhân 章chương 疏sớ/sơ 非phi 則tắc 盡tận 癈phế 之chi 是thị 則tắc 納nạp 與dữ 之chi 此thử 等đẳng 在tại 鈔sao 明minh 之chi 。
此thử 下hạ 但đãn 約ước 羯yết 磨ma 能năng 被bị 之chi 法pháp 所sở 被bị 當đương 世thế 見kiến 行hành 之chi 事sự 并tinh 引dẫn 聖thánh 言ngôn 以dĩ 為vi 證chứng 據cứ 則tắc 在tại 羯yết 磨ma 一nhất 卷quyển 之chi 文văn 濟tế 世thế 行hành 用dụng 也dã 。
然nhiên 下hạ 明minh 文văn 義nghĩa 兩lưỡng 補bổ 也dã 如như 下hạ 引dẫn 五ngũ 分phần/phân 僧Tăng 祇kỳ 乃nãi 至chí 諸chư 經kinh 眾chúng 論luận 是thị 文văn 補bổ 也dã 又hựu 如như 下hạ 引dẫn 義nghĩa 立lập 七thất 非phi 是thị 義nghĩa 補bổ 也dã 並tịnh 至chí 篇thiên 具cụ 明minh 不bất 同đồng 古cổ 人nhân 藏tạng 迹tích 可khả 嫌hiềm 。
夫phu 羯yết 磨ma 下hạ 立lập 篇thiên 也dã 雖tuy 一nhất 百bách 八bát 十thập 四tứ 法pháp 之chi 多đa 皆giai 有hữu 成thành 辦biện 濟tế 物vật 之chi 功công 故cố 律luật 中trung 通thông 標tiêu 羯yết 磨ma 之chi 一nhất 號hiệu 此thử 定định 名danh 也dã 。
今kim 下hạ 正chánh 立lập 篇thiên 意ý 豈khởi 下hạ 彰chương 謙khiêm 遜tốn 也dã 學học 學học 存tồn 也dã 恆hằng 務vụ 常thường 行hành 之chi 事sự 務vụ 也dã 。
羯Yết 磨Ma 經Kinh 序Tự 解Giải (# 終Chung )#
建kiến 武võ 元nguyên 年niên 五ngũ 月nguyệt 一nhất 日nhật 。 以dĩ 當đương 卷quyển 談đàm 義nghĩa 之chi 次thứ 拭thức 老lão 眼nhãn 加gia 點điểm 了liễu 是thị 偏thiên 為vi 初sơ 學học 未vị 練luyện 人nhân 也dã 。
額ngạch 安an 寺tự 沙Sa 門Môn 。 澄trừng 心tâm (# 通thông 四tứ 十thập 二nhị 生sanh 六lục 十thập 六lục )# 。