無Vô 心Tâm 論Luận
無vô 心tâm 論luận 一nhất 卷quyển
釋thích 菩Bồ 提Đề 達đạt 摩ma 製chế
夫phu 至chí 理lý 無vô 言ngôn 。 要yếu 假giả 言ngôn 而nhi 顯hiển 理lý 。 大Đại 道Đạo 無vô 相tướng 為vi 接tiếp 麁thô 而nhi 見kiến 形hình 。 今kim 且thả 假giả 立lập 二nhị 人nhân 共cộng 談đàm 無vô 心tâm 之chi 論luận 矣hĩ 。 弟đệ 子tử 問vấn 和hòa 尚thượng 曰viết 。 有hữu 心tâm 無vô 心tâm 。
答đáp 曰viết 。
無vô 心tâm 。 問vấn 曰viết 。 既ký 云vân 無vô 心tâm 。 誰thùy 能năng 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 誰thùy 知tri 無vô 心tâm 。
答đáp 曰viết 。
還hoàn 是thị 無vô 心tâm 既ký 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 還hoàn 是thị 無vô 心tâm 能năng 知tri 無vô 心tâm 。 問vấn 曰viết 。 既ký 若nhược 無vô 心tâm 。 即tức 合hợp 無vô 有hữu 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。
答đáp 曰viết 。
我ngã 雖tuy 無vô 心tâm 能năng 見kiến 能năng 聞văn 能năng 覺giác 能năng 知tri 。 問vấn 曰viết 。 既ký 能năng 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 即tức 是thị 有hữu 心tâm 。 那na 得đắc 稱xưng 無vô 。
答đáp 曰viết 。
只chỉ 是thị 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 即tức 是thị 無vô 心tâm 。 何hà 處xứ 更cánh 離ly 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 別biệt 有hữu 無vô 心tâm 。 我ngã 今kim 恐khủng 汝nhữ 不bất 解giải 。 一nhất 一nhất 為vì 汝nhữ 解giải 說thuyết 。 令linh 汝nhữ 得đắc 悟ngộ 真chân 理lý 。 假giả 如như 見kiến 終chung 日nhật 見kiến 由do 為vi 無vô 見kiến 。 見kiến 亦diệc 無vô 心tâm 。 聞văn 終chung 日nhật 聞văn 由do 為vi 無vô 聞văn 。 聞văn 亦diệc 無vô 心tâm 。 覺giác 終chung 日nhật 覺giác 由do 為vi 無vô 覺giác 。 覺giác 亦diệc 無vô 心tâm 。 知tri 終chung 日nhật 知tri 由do 為vi 無vô 知tri 。 知tri 亦diệc 無vô 心tâm 終chung 日nhật 造tạo 作tác 。 作tác 亦diệc 無vô 作tác 。 作tác 亦diệc 無vô 心tâm 。 故cố 云vân 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 總tổng 是thị 無vô 心tâm 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 為vi 能năng 得đắc 知tri 是thị 無vô 心tâm 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 但đãn 子tử 細tế 推thôi 求cầu 看khán 。 心tâm 作tác 何hà 相tướng 貌mạo 。 其kỳ 心tâm 復phục 可khả 得đắc 。 是thị 心tâm 不bất 是thị 心tâm 。 為vi 復phục 在tại 內nội 為vi 復phục 在tại 外ngoại 為vi 復phục 在tại 中trung 間gian 。 如như 是thị 三tam 處xứ 推thôi 求cầu 覓mịch 心tâm 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 乃nãi 至chí 於ư 一nhất 切thiết 。 處xử 求cầu 覓mịch 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 即tức 是thị 無vô 心tâm 。 問vấn 曰viết 。 和hòa 尚thượng 既ký 云vân 一nhất 切thiết 處xứ 總tổng 是thị 無vô 心tâm 。 即tức 合hợp 無vô 有hữu 罪tội 福phước 。 何hà 故cố 眾chúng 生sanh 。 輪luân 迴hồi 六lục 聚tụ 。 生sanh 死tử 不bất 斷đoạn 。
答đáp 曰viết 。
眾chúng 生sanh 迷mê 妄vọng 。 於ư 無vô 心tâm 中trung 而nhi 妄vọng 生sanh 心tâm 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 妄vọng 執chấp 為vi 有hữu 。 足túc 可khả 致trí 使sử 輪luân 迴hồi 六lục 趣thú 。 生sanh 死tử 不bất 斷đoạn 。 譬thí 有hữu 人nhân 於ư 暗ám 中trung 見kiến 杌ngột 為vi 鬼quỷ 見kiến 繩thằng 為vi 蛇xà 。 便tiện 生sanh 恐khủng 怖bố 。 眾chúng 生sanh 妄vọng 執chấp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 於ư 無vô 心tâm 中trung 妄vọng 執chấp 有hữu 心tâm 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 而nhi 實thật 無vô 不phủ 。 輪luân 迴hồi 六lục 趣thú 。 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 若nhược 遇ngộ 大đại 善Thiện 知Tri 識Thức 。 教giáo 令linh 坐tọa 禪thiền 。 覺giác 悟ngộ 無vô 心tâm 。 一nhất 切thiết 業nghiệp 障chướng 。 盡tận 皆giai 銷tiêu 滅diệt 生sanh 死tử 即tức 斷đoạn 。 譬thí 如như 暗ám 中trung 日nhật 光quang 一nhất 照chiếu 而nhi 暗ám 皆giai 盡tận 。 若nhược 悟ngộ 無vô 心tâm 。 一nhất 切thiết 罪tội 滅diệt 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 弟đệ 子tử 愚ngu 昧muội 心tâm 猶do 未vị 了liễu 審thẩm 。 一nhất 切thiết 處xứ 六lục 根căn 所sở 用dụng 者giả 應ưng 。
答đáp 曰viết 。
語ngữ 種chủng 種chủng 施thí 為vi 煩phiền 惱não 菩Bồ 提Đề 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 定định 無vô 心tâm 否phủ/bĩ 。
答đáp 曰viết 。
定định 是thị 無vô 心tâm 。 只chỉ 為vì 眾chúng 生sanh 妄vọng 執chấp 有hữu 心tâm 即tức 有hữu 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 生sanh 死tử 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 覺giác 無vô 心tâm 即tức 無vô 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 為vi 有hữu 心tâm 者giả 說thuyết 有hữu 生sanh 死tử 。 菩Bồ 提Đề 對đối 煩phiền 惱não 得đắc 名danh 。 涅Niết 槃Bàn 者giả 對đối 生sanh 死tử 得đắc 名danh 。 此thử 皆giai 對đối 治trị 之chi 法pháp 。 若nhược 無vô 心tâm 可khả 得đắc 。 即tức 煩phiền 惱não 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 乃nãi 至chí 生sanh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 問vấn 曰viết 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 不bất 可khả 得đắc 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 皆giai 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 此thử 謂vị 可khả 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
但đãn 以dĩ 世thế 諦đế 文văn 字tự 之chi 言ngôn 得đắc 。 於ư 真Chân 諦Đế 實thật 無vô 可khả 得đắc 。 故cố 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 提Đề 者giả 不bất 可khả 以dĩ 身thân 得đắc 。 不bất 可khả 以dĩ 心tâm 得đắc 。 又hựu 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 可khả 得đắc 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 但đãn 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 而nhi 得đắc 。 當đương 知tri 有hữu 心tâm 即tức 一nhất 切thiết 有hữu 無vô 心tâm 一nhất 切thiết 無vô 。 問vấn 曰viết 。 和hòa 尚thượng 既ký 云vân 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 盡tận 皆giai 無vô 心tâm 。 木mộc 石thạch 亦diệc 無vô 心tâm 。 豈khởi 不bất 同đồng 於ư 木mộc 石thạch 乎hồ 。
答đáp 曰viết 。
而nhi 我ngã 無vô 心tâm 心tâm 不bất 同đồng 木mộc 石thạch 。
何hà 以dĩ 故cố 。 譬thí 如như 天thiên 鼓cổ 。 雖tuy 復phục 無vô 心tâm 自tự 然nhiên 出xuất 種chủng 種chủng 妙diệu 法Pháp 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 又hựu 如như 如như 意ý 珠châu 。 雖tuy 復phục 無vô 心tâm 自tự 然nhiên 能năng 作tác 種chủng 種chủng 變biến 現hiện 。 而nhi 我ngã 無vô 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 雖tuy 復phục 無vô 心tâm 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 諸chư 法pháp 。 實thật 相tướng 具cụ 真chân 般Bát 若Nhã 三Tam 身Thân 自tự 在tại 應ứng 用dụng 無vô 妨phương 。 故cố 寶bảo 積tích 經Kinh 云vân 。 以dĩ 無vô 心tâm 意ý 而nhi 現hiện 行hành 。 豈khởi 同đồng 木mộc 石thạch 乎hồ 。 夫phu 無vô 心tâm 者giả 即tức 真chân 心tâm 也dã 。 真chân 心tâm 者giả 即tức 無vô 心tâm 也dã 。 問vấn 曰viết 。 今kim 於ư 心tâm 中trung 作tác 若nhược 為vi 修tu 行hành 。
答đáp 曰viết 。
但đãn 於ư 一nhất 切thiết 。 事sự 上thượng 覺giác 了liễu 。 無vô 心tâm 即tức 是thị 修tu 行hành 。 更cánh 不bất 別biệt 有hữu 修tu 行hành 。 故cố 知tri 無vô 心tâm 即tức 一nhất 切thiết 。 寂tịch 滅diệt 即tức 無vô 心tâm 也dã 。 弟đệ 子tử 於ư 是thị 忽hốt 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 始thỉ 知tri 心tâm 外ngoại 無vô 物vật 物vật 外ngoại 無vô 心tâm 。 舉cử 止chỉ 動động 用dụng 。 皆giai 得đắc 自tự 在tại 。 斷đoạn 諸chư 疑nghi 網võng 。 更cánh 無vô 罣quái 礙ngại 。 即tức 起khởi 作tác 禮lễ 。 而nhi 銘minh 無vô 心tâm 乃nãi 為vi 頌tụng 曰viết 。
心tâm 神thần 向hướng 寂tịch 。 無vô 色sắc 無vô 形hình 。 覩đổ 之chi 不bất 見kiến 。
聽thính 之chi 無vô 聲thanh 。 似tự 暗ám 非phi 暗ám 。 如như 明minh 不bất 明minh 。
捨xả 之chi 不bất 滅diệt 。 取thủ 之chi 無vô 生sanh 。
大đại 即tức 廓khuếch 周chu 法Pháp 界Giới 。 小tiểu 即tức 毛mao 竭kiệt 不bất 停đình 。
煩phiền 惱não 混hỗn 之chi 不bất 濁trược 。 涅Niết 槃Bàn 澄trừng 之chi 不bất 清thanh 。
真Chân 如Như 本bổn 無vô 分phân 別biệt 。 能năng 辯biện 有hữu 情tình 無vô 情tình 。
收thu 之chi 一nhất 切thiết 不bất 立lập 。 散tán 之chi 普phổ 遍biến 含hàm 靈linh 。
妙diệu 神thần 非phi 知tri 所sở 測trắc 。 正chánh 覓mịch 絕tuyệt 於ư 修tu 行hành 。
滅diệt 則tắc 不bất 見kiến 其kỳ 懷hoài 。 生sanh 則tắc 不bất 見kiến 其kỳ 成thành 。
大Đại 道Đạo 寂tịch 號hiệu 無vô 相tướng 。 萬vạn 像tượng 窈yểu 號hiệu 無vô 名danh 。
如như 斯tư 運vận 用dụng 自tự 在tại 。 總tổng 是thị 無vô 心tâm 之chi 精tinh 。
和hòa 尚thượng 又hựu 告cáo 曰viết 。 諸chư 般Bát 若Nhã 中trung 以dĩ 無vô 心tâm 般Bát 若Nhã 而nhi 為vi 最tối 上thượng 。 故cố 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。 以dĩ 無vô 心tâm 意ý 無vô 受thọ 行hành 。 而nhi 悉tất 摧tồi 伏phục 外ngoại 道đạo 。 又hựu 法Pháp 鼓cổ 經kinh 。 若nhược 知tri 無vô 心tâm 可khả 得đắc 。 法pháp 即tức 不bất 可khả 得đắc 。 罪tội 福phước 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 盡tận 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 可khả 得đắc 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 乃nãi 為vi 頌tụng 曰viết 。
昔tích 日nhật 迷mê 時thời 為vi 有hữu 心tâm 。
爾nhĩ 時thời 悟ngộ 罷bãi 了liễu 無vô 心tâm
雖tuy 復phục 無vô 心tâm 能năng 照chiếu 用dụng 。 照chiếu 用dụng 常thường 寂tịch 即tức 如như 如như 。
重trùng 曰viết 。
無vô 心tâm 無vô 照chiếu 亦diệc 無vô 用dụng 。 無vô 照chiếu 無vô 用dụng 即tức 無vô 為vi 。
此thử 是thị 如Như 來Lai 真chân 法Pháp 界Giới 。 不bất 同đồng 菩Bồ 薩Tát 為vi 辟Bích 支Chi 。
言ngôn 無vô 心tâm 者giả 即tức 無vô 妄vọng 相tương/tướng 心tâm 也dã 。
又hựu 問vấn 。 何hà 名danh 為vi 太thái 上thượng 。
答đáp 曰viết 。
太thái 者giả 大đại 也dã 。 上thượng 者giả 高cao 也dã 。 窮cùng 高cao 之chi 妙diệu 理lý 故cố 云vân 太thái 上thượng 也dã 。 又hựu 太thái 者giả 通thông 泰thái 之chi 位vị 也dã 。 三tam 界giới 之chi 天thiên 雖tuy 有hữu 延diên 康khang 之chi 壽thọ 福phước 盡tận 。 是thị 故cố 終chung 輪luân 迴hồi 六lục 趣thú 。 未vị 足túc 為vi 太thái 。 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 雖tuy 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 而nhi 妙diệu 理lý 未vị 極cực 。 亦diệc 未vị 為vi 太thái 。 十thập 住trụ 修tu 心tâm 妄vọng 有hữu 入nhập 無vô 。 又hựu 無vô 其kỳ 無vô 有hữu 雙song 遣khiển 不bất 妄vọng 中trung 道đạo 。 亦diệc 未vị 為vi 太thái 。 又hựu 忘vong 中trung 道đạo 三tam 處xứ 都đô 盡tận 。 位vị 皆giai 妙diệu 覺giác 。 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 遣khiển 三tam 處xứ 。 不bất 能năng 無vô 其kỳ 所sở 妙diệu 。 亦diệc 未vị 為vi 太thái 。 又hựu 忘vong 其kỳ 妙diệu 則tắc 佛Phật 道Đạo 至chí 極cực 。 則tắc 無vô 所sở 存tồn 。 無vô 存tồn 思tư 則tắc 無vô 思tư 慮lự 。 兼kiêm 妄vọng 心tâm 智trí 永vĩnh 息tức 。 覺giác 照chiếu 俱câu 盡tận 。 寂tịch 然nhiên 無vô 為vi 。 此thử 名danh 為vi 太thái 也dã 。 太thái 是thị 理lý 極cực 之chi 義nghĩa 。 上thượng 是thị 無vô 等đẳng 色sắc 。 故cố 云vân 太thái 上thượng 。 即tức 之chi 佛Phật 如Như 來Lai 之chi 別biệt 名danh 也dã 。
無vô 心tâm 論luận 一nhất 卷quyển