圓Viên 頓Đốn 宗Tông 眼Nhãn
宋Tống 法Pháp 登Đăng 述Thuật
四tứ 明minh 沙Sa 門Môn 。 法pháp 登đăng 。 述thuật 。
學học 大Đại 乘Thừa 者giả 。 雖tuy 有hữu 肉nhục 眼nhãn 乃nãi 名danh 佛Phật 眼nhãn 。
何hà 以dĩ 故cố 。 曉hiểu 了liễu 己kỷ 身thân 有hữu 佛Phật 性tánh 。 故cố 雖tuy 一nhất 切thiết 法pháp 。 本bổn 來lai 靈linh 妙diệu 。 非phi 圓viên 詮thuyên 教giáo 旨chỉ 不bất 能năng 知tri 之chi 。 此thử 圓viên 詮thuyên 教giáo 旨chỉ 在tại 於ư 何hà 。 即tức 佛Phật 眼nhãn 佛Phật 智trí 是thị 也dã 。 佛Phật 眼nhãn 觀quán 之chi 。 全toàn 生sanh 是thị 佛Phật 。 佛Phật 智trí 照chiếu 之chi 。 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 。 凡phàm 夫phu 博bác 地địa 信tín 教giáo 仰ngưỡng 理lý 。 即tức 能năng 用dụng 此thử 佛Phật 眼nhãn 佛Phật 智trí 。 照chiếu 於ư 諸chư 法pháp 。 以dĩ 肉nhục 眼nhãn 即tức 佛Phật 眼nhãn 。 故cố 今kim 依y 圓viên 頓đốn 大Đại 乘Thừa 述thuật 其kỳ 宗tông 要yếu 。 原nguyên 於ư 心tâm 法pháp 。 究cứu 其kỳ 體thể 性tánh 。 明minh 乎hồ 道Đạo 理lý 。 窮cùng 其kỳ 心tâm 徧biến 。 談đàm 乎hồ 性tánh 具cụ 。 述thuật 所sở 傳truyền 法pháp 。 明minh 乎hồ 三tam 觀quán 。 顯hiển 於ư 正chánh 宗tông 。 修tu 性tánh 相tướng 資tư 。 涼lương 池trì 可khả 到đáo 。 即tức 以dĩ 十thập 篇thiên 名danh 為vi 圓viên 頓đốn 宗tông 眼nhãn 。 雖tuy 文văn 有hữu 兼kiêm 援viện 。 意ý 即tức 歸quy 圓viên 。 宗tông 即tức 要yếu 也dã 。 葢# 言ngôn 圓viên 頓đốn 大Đại 乘Thừa 。 要yếu 在tại 佛Phật 眼nhãn 佛Phật 智trí 也dã 。 今kim 總tổng 略lược 題đề 之chi 耳nhĩ 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 。 則tắc 知tri 吾ngô 佛Phật 一nhất 代đại 教giáo 有hữu 所sở 歸quy 。 祖tổ 祖tổ 相tương/tướng 傳truyền 。 法pháp 非phi 虗hư 設thiết 。 修tu 行hành 入nhập 道đạo 。 得đắc 其kỳ 要yếu 也dã 。 法pháp 登đăng 不bất 敏mẫn 。 述thuật 此thử 管quản 見kiến 。 少thiểu 助trợ 宗tông 乘thừa 。 禽cầm 鳥điểu 向hướng 山sơn 。 涓# 露lộ 入nhập 海hải 。 是thị 此thử 之chi 謂vị 。
旹#
紹thiệu 熙hi 太thái 歲tuế 甲giáp 寅# 閏nhuận 月nguyệt 五ngũ 日nhật 於ư 福phước 嚴nghiêm 蘭lan 若nhã 湧dũng 泉tuyền 閣các 下hạ 序tự
圓viên 頓đốn 宗tông 眼nhãn 目mục 次thứ
-# 宗tông 眼nhãn
-# 原nguyên 心tâm
-# 究cứu 性tánh
-# 明minh 道đạo
-# 窮cùng 徧biến
-# 談đàm 具cụ
-# 所sở 傳truyền
-# 三tam 觀quán
-# 正chánh 宗tông
-# 修tu 性tánh
宗tông 眼nhãn
論luận 云vân 。 始thỉ 鹿lộc 苑uyển 。 中trung 鷲thứu 頭đầu 。 後hậu 鶴hạc 林lâm 。 法pháp 付phó 摩ma 訶ha 大đại 迦Ca 葉Diếp 。 此thử 乃nãi 明minh 於ư 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 眼nhãn 藏tạng 分phân 付phó 迦Ca 葉Diếp 。 次thứ 第đệ 傳truyền 授thọ 。 永vĩnh 永vĩnh 不bất 絕tuyệt 者giả 也dã 。 所sở 以dĩ 付phó 迦Ca 葉Diếp 者giả 。 以dĩ 耆kỳ 年niên 碩# 德đức 苦khổ 行hạnh 頭đầu 陀đà 堪kham 紹thiệu 隆long 故cố 。 亦diệc 由do 緣duyên 在tại 彼bỉ 故cố 。 然nhiên 所sở 付phó 之chi 法pháp 。 為vi 在tại 何hà 處xứ 。 如như 何hà 付phó 之chi 。 大đại 小tiểu 若nhược 何hà 。 請thỉnh 試thí 陳trần 之chi 。 或hoặc 曰viết 靈linh 山sơn 會hội 上thượng 。 世Thế 尊Tôn 捻nẫm 華hoa 迦Ca 葉Diếp 微vi 笑tiếu 即tức 其kỳ 相tương/tướng 也dã 。 此thử 說thuyết 於ư 竺trúc 典điển 殊thù 無vô 稽khể 據cứ 。 葢# 後hậu 人nhân 所sở 喻dụ 耳nhĩ 。 或hoặc 曰viết 般Bát 若Nhã 轉chuyển 教giáo 即tức 是thị 付phó 法pháp 。 此thử 說thuyết 亦diệc 未vị 見kiến 的đích 傳truyền 之chi 相tướng 。 且thả 般Bát 若Nhã 被bị 加gia 。 即tức 空không 生sanh 身thân 子tử 非phi 迦Ca 葉Diếp 也dã 。 或hoặc 曰viết 如Như 來Lai 處xứ 處xứ 付phó 屬thuộc 。 豈khởi 局cục 一nhất 時thời 一nhất 處xứ 耶da 。 此thử 說thuyết 通thông 漫mạn 之chi 甚thậm 。 或hoặc 說thuyết 世Thế 尊Tôn 付phó 衣y 即tức 付phó 法pháp 也dã 。 或hoặc 曰viết 世Thế 尊Tôn 入nhập 滅diệt 。 迦Ca 葉Diếp 後hậu 來lai 。 佛Phật 現hiện 雙song 足túc 即tức 是thị 付phó 法pháp 。 觀quán 此thử 二nhị 說thuyết 。 但đãn 可khả 表biểu 示thị 而nhi 已dĩ 。 豈khởi 付phó 法pháp 相tướng 耶da 。 然nhiên 付phó 法pháp 之chi 說thuyết 。 苟cẩu 其kỳ 相tương/tướng 不bất 明minh 。 則tắc 不bất 知tri 所sở 傳truyền 是thị 何hà 法pháp 耶da 。 而nhi 祖tổ 祖tổ 相tương/tướng 傳truyền 如như 何hà 授thọ 受thọ 。 既ký 不bất 知tri 其kỳ 要yếu 。 傳truyền 授thọ 亦diệc 難nạn/nan 矣hĩ 。 如như 是thị 則tắc 但đãn 有hữu 傳truyền 持trì 名danh 而nhi 無vô 其kỳ 實thật 也dã 。 嗚ô 呼hô 。 道đạo 聽thính 途đồ 說thuyết 古cổ 人nhân 尚thượng 且thả 譏cơ 之chi 。 況huống 都đô 不bất 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 哉tai 。 且thả 佛Phật 祖tổ 之chi 道đạo 至chí 今kim 光quang 燄diệm 特đặc 盛thịnh 。 豈khởi 無vô 其kỳ 所sở 以dĩ 而nhi 然nhiên 耶da 。 曰viết 後hậu 人nhân 生sanh 乎hồ 異dị 見kiến 。 乃nãi 有hữu 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 之chi 說thuyết 。 亦diệc 謂vị 拈niêm 華hoa 而nhi 已dĩ 。 且thả 夫phu 學học 佛Phật 者giả 雖tuy 教giáo 禪thiền 教giáo 之chi 不bất 同đồng 。 既ký 皆giai 依y 佛Phật 。 必tất 以dĩ 佛Phật 法Pháp 而nhi 為vi 憑bằng 準chuẩn 。 佛Phật 法Pháp 者giả 即tức 迦Ca 葉Diếp 所sở 傳truyền 是thị 也dã 。 迦Ca 葉Diếp 所sở 傳truyền 者giả 莫mạc 不bất 始thỉ 鹿lộc 苑uyển 中trung 鷲thứu 頭đầu 後hậu 鶴hạc 林lâm 之chi 法pháp 也dã 。 又hựu 何hà 時thời 更cánh 有hữu 別biệt 傳truyền 耶da 。 究cứu 其kỳ 端đoan 倪nghê 。 葢# 不bất 達đạt 其kỳ 源nguyên 者giả 恐khủng 教giáo 混hỗn 於ư 禪thiền 。 故cố 有hữu 別biệt 傳truyền 之chi 說thuyết 。 殊thù 不bất 知tri 別biệt 之chi 不bất 可khả 。 且thả 如Như 來Lai 出xuất 現hiện 。 八bát 音âm 四tứ 辨biện 。 迦Ca 葉Diếp 所sở 傳truyền 即tức 教giáo 法pháp 也dã 。 此thử 教giáo 明minh 其kỳ 心tâm 達đạt 其kỳ 理lý 。 豈khởi 有hữu 修tu 行hành 證chứng 入nhập 過quá 於ư 此thử 也dã 。 或hoặc 謂vị 以dĩ 心tâm 傳truyền 心tâm 。 不bất 知tri 因nhân 何hà 得đắc 知tri 此thử 心tâm 可khả 傳truyền 。 莫mạc 非phi 教giáo 之chi 詮thuyên 乎hồ 哉tai 。 況huống 又hựu 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 即tức 解giải 脫thoát 耶da 。 是thị 知tri 禪thiền 教giáo 皆giai 指chỉ 靈linh 山sơn 分phân 付phó 迦Ca 葉Diếp 所sở 傳truyền 。 何hà 得đắc 背bối/bội 佛Phật 祖tổ 乎hồ 。 既ký 不bất 用dụng 迦Ca 葉Diếp 所sở 傳truyền 。 何hà 須tu 言ngôn 其kỳ 繼kế 祖tổ 也dã 。 如như 此thử 者giả 。 並tịnh 由do 不bất 知tri 所sở 傳truyền 之chi 要yếu 。 故cố 爾nhĩ 夫phu 傳truyền 法pháp 者giả 乃nãi 傳truyền 佛Phật 心tâm 要yếu 也dã 。 當đương 知tri 其kỳ 要yếu 有hữu 總tổng 有hữu 別biệt 。 別biệt 則tắc 一nhất 代đại 。 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 般Bát 若Nhã 加gia 說thuyết 備bị 明minh 其kỳ 相tương/tướng 。 般Bát 若Nhã 之chi 中trung 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 領lãnh 而nhi 未vị 受thọ 也dã 。 總tổng 則tắc 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 顯hiển 。 實thật 說thuyết 佛Phật 知tri 佛Phật 見kiến 。 點điểm 示thị 諸chư 法pháp 本bổn 源nguyên 。 自tự 性tánh 前tiền 之chi 所sở 說thuyết 無vô 非phi 方phương 便tiện 。 今kim 顯hiển 真chân 實thật 皆giai 佛Phật 知tri 見kiến 。 初sơ 周chu 雖tuy 說thuyết 迦Ca 葉Diếp 未vị 解giải 。 中trung 周chu 譬thí 之chi 以dĩ 高cao 廣quảng 大đại 車xa 。 迦Ca 葉Diếp 聞văn 之chi 。 踊dũng 躍dược 歡hoan 喜hỷ 。 領lãnh 而nhi 受thọ 之chi 。 良lương 以dĩ 此thử 佛Phật 知tri 見kiến 總tổng 。 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 故cố 云vân 無vô 上thượng 正Chánh 法Pháp 。 付phó 與dữ 迦Ca 葉Diếp 。 信tín 解giải 品phẩm 中trung 委ủy 領lãnh 其kỳ 要yếu 。 是thị 知tri 付phó 法pháp 之chi 相tướng 正chánh 在tại 靈linh 山sơn 。 別biệt 無vô 他tha 說thuyết 。 但đãn 點điểm 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 而nhi 已dĩ 。 法pháp 雖tuy 通thông 於ư 大đại 小tiểu 。 至chí 此thử 皆giai 歸quy 一nhất 道Đạo 。 經Kinh 云vân 。 吾ngô 今kim 所sở 有hữu 。 皆giai 是thị 子tử 有hữu 。 付phó 與dữ 家gia 業nghiệp 。 窮cùng 子tử 歡hoan 喜hỷ 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 知tri 之chi 與dữ 見kiến 並tịnh 是thị 所sở 有hữu 。 所sở 以dĩ 法pháp 華hoa 但đãn 總tổng 說thuyết 云vân 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 古cổ 人nhân 謂vị 之chi 。 世Thế 尊Tôn 拈niêm 華hoa 。 迦Ca 葉Diếp 微vi 笑tiếu 。 莫mạc 喻dụ 此thử 耶da 。 此thử 佛Phật 知tri 見kiến 。 何hà 人nhân 不bất 具cụ 。 何hà 法pháp 不bất 然nhiên 。 靈linh 山sơn 分phân 付phó 在tại 此thử 而nhi 已dĩ 。 祖tổ 祖tổ 相tương/tướng 傳truyền 。 傳truyền 此thử 法pháp 也dã 。 智trí 者giả 大đại 蘇tô 悟ngộ 。 悟ngộ 此thử 法pháp 也dã 。 縱túng/tung 懸huyền 河hà 辨biện 。 說thuyết 此thử 法pháp 也dã 。 龍long 樹thụ 用dụng 文văn 字tự 而nhi 廣quảng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 廣quảng 此thử 法pháp 也dã 。 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 不bất 思tư 議nghị 。 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 照chiếu 此thử 法pháp 也dã 。 乘thừa 是thị 寶bảo 乘thừa 。 直trực 至chí 道Đạo 場Tràng 。 證chứng 此thử 法pháp 也dã 。 達đạt 磨ma 單đơn 傳truyền 心tâm 印ấn 。 傳truyền 此thử 法pháp 也dã 。 大đại 哉tai 此thử 法pháp 。 禪thiền 教giáo 之chi 宗tông 源nguyên 乎hồ 。 其kỳ 流lưu 雖tuy 異dị 其kỳ 源nguyên 必tất 同đồng 。 要yếu 其kỳ 所sở 歸quy 亦diệc 秪# 一nhất 也dã 。 若nhược 逐trục 其kỳ 流lưu 而nhi 失thất 其kỳ 源nguyên 者giả 。 則tắc 不bất 知tri 所sở 傳truyền 之chi 要yếu 也dã 。 如như 是thị 則tắc 辜cô 負phụ 。 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 其kỳ 相tương/tướng 傳truyền 授thọ 受thọ 之chi 道đạo 於ư 茲tư 泯mẫn 矣hĩ 。 若nhược 據cứ 此thử 道Đạo 法Pháp 。 法pháp 法pháp 全toàn 彰chương 本bổn 來lai 成thành 現hiện 。 佛Phật 祖tổ 未vị 出xuất 不bất 欠khiếm 一nhất 毫hào 。 佛Phật 祖tổ 雖tuy 出xuất 不bất 增tăng 絲ti 髮phát 。 燃nhiên 燈đăng 無vô 法pháp 與dữ 釋Thích 迦Ca 。 釋Thích 迦Ca 亦diệc 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 。 故cố 云vân 。 若nhược 言ngôn 如Như 來Lai 。 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 。 則tắc 為vi 謗báng 佛Phật 。 然nhiên 不bất 同đồng 佛Phật 祖tổ 雖tuy 此thử 道đạo 何hà 因nhân 得đắc 知tri 。 若nhược 知tri 此thử 已dĩ 。 佛Phật 祖tổ 更cánh 無vô 可khả 傳truyền 。 雖tuy 然nhiên 佛Phật 法Pháp 無vô 人nhân 說thuyết 。 雖tuy 慧tuệ 不bất 能năng 了liễu 。 若nhược 不bất 傳truyền 法pháp 度độ 眾chúng 生sanh 。 畢tất 竟cánh 無vô 能năng 報báo 恩ân 者giả 。 則tắc 所sở 傳truyền 之chi 道đạo 不bất 可khả 不bất 明minh 也dã 。
原nguyên 心tâm
毗tỳ 陵lăng 曰viết 。 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 名danh 性tánh 。 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 名danh 心tâm 。 是thị 知tri 心tâm 之chi 與dữ 性tánh 。 其kỳ 體thể 雖tuy 同đồng 。 其kỳ 義nghĩa 則tắc 別biệt 。 所sở 以dĩ 同đồng 者giả 。 不bất 變biến 即tức 隨tùy 緣duyên 。 隨tùy 緣duyên 即tức 不bất 變biến 故cố 。 所sở 以dĩ 異dị 者giả 。 以dĩ 由do 諸chư 法pháp 性tánh 雖tuy 平bình 等đẳng 。 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 。 故cố 有hữu 生sanh 佛Phật 。 由do 淨tịnh 緣duyên 故cố 。 則tắc 順thuận 本bổn 性tánh 。 顯hiển 於ư 真chân 心tâm 。 乃nãi 成thành 諸chư 佛Phật 。 由do 染nhiễm 緣duyên 故cố 。 迷mê 其kỳ 本bổn 性tánh 。 成thành 於ư 妄vọng 念niệm 。 乃nãi 有hữu 眾chúng 生sanh 。 故cố 知tri 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 有hữu 真chân 有hữu 妄vọng 。 妄vọng 則tắc 隨tùy 染nhiễm 緣duyên 故cố 。 真chân 則tắc 不bất 變biến 之chi 性tánh 全toàn 不bất 變biến 。 隨tùy 緣duyên 故cố 。 則tắc 全toàn 真chân 心tâm 而nhi 為vi 妄vọng 念niệm 。 故cố 曰viết 。 全toàn 真chân 作tác 妄vọng 。 妄vọng 具cụ 三tam 千thiên 。 達đạt 此thử 妄vọng 心tâm 。 無vô 一nhất 異dị 相tướng 。 三tam 千thiên 宛uyển 然nhiên 。 葢# 由do 妄vọng 念niệm 其kỳ 體thể 本bổn 真chân 。 故cố 四tứ 明minh 曰viết 葢# 指chỉ 介giới 爾nhĩ 之chi 心tâm 。 為vi 事sự 理lý 解giải 行hành 之chi 要yếu 。 深thâm 有hữu 旨chỉ 哉tai 。 是thị 故cố 。 要yếu 識thức 真chân 心tâm 。 當đương 體thể 妄vọng 念niệm 。 不bất 得đắc 此thử 旨chỉ 。 不bất 知tri 起khởi 觀quán 之chi 處xứ 。 不bất 達đạt 顯hiển 妙diệu 之chi 門môn 。 一nhất 家gia 宗tông 源nguyên 成thành 顛điên 亂loạn 也dã 。
究cứu 性tánh
論luận 曰viết 。 平bình 等đẳng 真chân 法Pháp 界Giới 。 佛Phật 不bất 度độ 眾chúng 生sanh 。 又hựu 曰viết 。 真Chân 如Như 界giới 內nội 絕tuyệt 生sanh 佛Phật 之chi 假giả 名danh 。 平bình 等đẳng 性tánh 中trung 。 無vô 自tự 他tha 之chi 形hình 相tướng 。 此thử 皆giai 言ngôn 其kỳ 性tánh 也dã 。 此thử 性tánh 人nhân 皆giai 言ngôn 之chi 。 而nhi 小tiểu 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 仲trọng 尼ni 但đãn 曰viết 天thiên 命mạng 而nhi 已dĩ 。 葢# 言ngôn 性tánh 之chi 自tự 然nhiên 。 而nhi 不bất 云vân 是thị 善thiện 惡ác 。 至chí 乎hồ 荀# 子tử 乃nãi 曰viết 性tánh 唯duy 惡ác 也dã 。 孟# 子tử 曰viết 性tánh 唯duy 善thiện 也dã 。 楊dương 子tử 則tắc 曰viết 其kỳ 性tánh 善thiện 惡ác 混hỗn 也dã 。 今kim 謂vị 以dĩ 善thiện 惡ác 窮cùng 其kỳ 性tánh 者giả 。 且thả 是thị 性tánh 之chi 情tình 未vị 達đạt 性tánh 之chi 體thể 也dã 。 夫phu 喜hỷ 怒nộ 哀ai 懼cụ 愛ái 惡ác 欲dục 。 此thử 謂vị 七thất 情tình 。 莫mạc 非phi 善thiện 惡ác 之chi 謂vị 也dã 。 性tánh 具cụ 非phi 此thử 。 吾ngô 教giáo 言ngôn 其kỳ 性tánh 者giả 。 則tắc 非phi 善thiện 非phi 惡ác 。 非phi 迷mê 非phi 悟ngộ 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 等đẳng 虗hư 空không 徧biến 法Pháp 界Giới 無vô 高cao 下hạ 之chi 殊thù 。 絕tuyệt 自tự 他tha 之chi 相tướng 。 既ký 非phi 迷mê 悟ngộ 因nhân 果quả 。 故cố 曰viết 平bình 等đẳng 也dã 。 當đương 知tri 此thử 性tánh 乃nãi 即tức 事sự 之chi 理lý 也dã 。 因nhân 果quả 凡phàm 聖thánh 自tự 他tha 皆giai 即tức 理lý 之chi 事sự 也dã 。 此thử 理lý 既ký 即tức 理lý 。 絕tuyệt 於ư 高cao 下hạ 之chi 殊thù 。 故cố 曰viết 是thị 法Pháp 平bình 等đẳng 。 此thử 理lý 雖tuy 善thiện 惡ác 因nhân 果quả 而nhi 具cụ 善thiện 惡ác 因nhân 果quả 。 當đương 知tri 眾chúng 生sanh 。 之chi 心tâm 即tức 此thử 性tánh 故cố 。 故cố 能năng 徧biến 攝nhiếp 諸chư 法pháp 。 以dĩ 由do 此thử 性tánh 即tức 真Chân 如Như 實thật 相tướng 之chi 理lý 。 此thử 性tánh 具cụ 乎hồ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 不bất 變biến 義nghĩa 。 二nhị 者giả 不bất 守thủ 自tự 性tánh 義nghĩa 。 不bất 守thủ 自tự 性tánh 義nghĩa 即tức 隨tùy 緣duyên 也dã 。 雖tuy 曰viết 隨tùy 緣duyên 其kỳ 實thật 不bất 變biến 。 故cố 曰viết 以dĩ 不bất 改cải 為vi 義nghĩa 也dã 。
明minh 道đạo
自tự 有hữu 以dĩ 體thể 為vi 道đạo 者giả 。 有hữu 以dĩ 用dụng 為vi 道đạo 者giả 。 體thể 乃nãi 即tức 用dụng 之chi 體thể 。 用dụng 乃nãi 即tức 體thể 之chi 用dụng 。 故cố 知tri 體thể 用dụng 不bất 可khả 離ly 也dã 。 古cổ 人nhân 所sở 謂vị 天thiên 命mạng 之chi 謂vị 性tánh 。 率suất 性tánh 之chi 謂vị 道đạo 。 修tu 道Đạo 之chi 謂vị 教giáo 。 道đạo 也dã 者giả 。 不bất 可khả 須tu 臾du 離ly 。 可khả 離ly 非phi 道đạo 也dã 。 是thị 知tri 由do 性tánh 故cố 有hữu 道đạo 。 由do 道đạo 故cố 達đạt 性tánh 。 道đạo 既ký 以dĩ 通thông 達đạt 為vi 義nghĩa 。 是thị 故cố 能năng 率suất 於ư 性tánh 。 性tánh 既ký 徧biến 通thông 。 履lý 之chi 為vi 道đạo 。 道đạo 既ký 即tức 性tánh 。 指chỉ 性tánh 即tức 道đạo 。 故cố 性tánh 之chi 與dữ 道đạo 不bất 一nhất 不bất 異dị 也dã 。 以dĩ 不bất 一nhất 故cố 。 由do 性tánh 故cố 有hữu 道đạo 。 以dĩ 不bất 異dị 故cố 。 即tức 性tánh 以dĩ 為vi 人nhân 道đạo 。 故cố 曰viết 夫phu 子tử 之chi 道đạo 忠trung 恕thứ 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 忠trung 謂vị 盡tận 心tâm 。 恕thứ 謂vị 忖thốn 己kỷ 度độ 物vật 。 盡tận 心tâm 即tức 性tánh 也dã 。 忖thốn 己kỷ 度độ 物vật 即tức 率suất 於ư 性tánh 也dã 。 既ký 皆giai 謂vị 之chi 夫phu 子tử 之chi 道đạo 。 是thị 知tri 道đạo 有hữu 體thể 有hữu 用dụng 也dã 。 若nhược 夫phu 佛Phật 教giáo 明minh 道đạo 者giả 。 如như 云vân 十thập 方phương 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 。 人nhân 一nhất 道đạo 出xuất 生sanh 死tử 。 道đạo 唯duy 一nhất 者giả 。 由do 一nhất 性tánh 故cố 。 即tức 性tánh 為vi 道đạo 。 故cố 名danh 一nhất 道đạo 。 既ký 云vân 有hữu 出xuất 。 此thử 即tức 以dĩ 用dụng 為vi 道đạo 。 乃nãi 即tức 體thể 之chi 用dụng 也dã 。 若nhược 云vân 天thiên 下hạ 無vô 二nhị 道đạo 者giả 。 即tức 佛Phật 教giáo 名danh 之chi 為vi 無vô 上thượng 道đạo 也dã 。 言ngôn 無vô 上thượng 者giả 。 由do 即tức 性tánh 故cố 。 此thử 乃nãi 非phi 迷mê 悟ngộ 之chi 性tánh 也dã 。 然nhiên 儒nho 釋thích 明minh 道đạo 各các 有hữu 小tiểu 大đại 之chi 不bất 同đồng 。 儒nho 宗tông 則tắc 以dĩ 堯# 舜thuấn 為vi 大Đại 道Đạo 。 三tam 王vương 為vi 小tiểu 道đạo 。 佛Phật 教giáo 則tắc 以dĩ 四tứ 時thời 三tam 教giáo 為vi 小tiểu 道đạo 。 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 為vi 大Đại 道Đạo 。 得đắc 為vi 大Đại 道Đạo 者giả 。 以dĩ 順thuận 性tánh 故cố 。 故cố 曰viết 堯# 舜thuấn 性tánh 出xuất 於ư 仁nhân 義nghĩa 。 但đãn 由do 順thuận 性tánh 與dữ 力lực 行hành 。 非phi 仁nhân 義nghĩa 此thử 道đạo 。 葢# 不bất 聞văn 佛Phật 教giáo 明minh 道đạo 。 不bất 出xuất 乎hồ 大đại 慈từ 。 此thử 慈từ 稱xưng 性tánh 則tắc 曰viết 無vô 緣duyên 。 故cố 云vân 慈từ 若nhược 有hữu 盡tận 。 非phi 無vô 緣duyên 慈từ 。 慈từ 既ký 無vô 盡tận 。 皆giai 由do 稱xưng 性tánh 。 此thử 無vô 緣duyên 慈từ 無vô 非phi 實thật 相tướng 。 名danh 為vi 大Đại 道Đạo 。 故cố 云vân 慈từ 善thiện 根căn 力lực 任nhậm 運vận 。 若nhược 是thị 既ký 非phi 作tác 意ý 亦diệc 非phi 別biệt 修tu 。 故cố 稱xưng 無vô 作tác 。 初sơ 心tâm 發phát 此thử 。 名danh 無vô 上thượng 道Đạo 。 心tâm 果quả 滿mãn 證chứng 。 此thử 亦diệc 名danh 無vô 上thượng 。 向hướng 云vân 。 道đạo 有hữu 體thể 有hữu 用dụng 。 亦diệc 不bất 出xuất 乎hồ 修tu 性tánh 之chi 謂vị 也dã 。 以dĩ 此thử 貫quán 通thông 。 凡phàm 是thị 聖thánh 人nhân 說thuyết 教giáo 明minh 道đạo 。 莫mạc 過quá 此thử 也dã 。
窮cùng 徧biến
毗tỳ 陵lăng 曰viết 。 既ký 信tín 己kỷ 心tâm 有hữu 此thử 性tánh 。 故cố 次thứ 示thị 此thử 性tánh 非phi 內nội 外ngoại 徧biến 虗hư 空không 同đồng 諸chư 佛Phật 等đẳng 虗hư 空không 。 是thị 知tri 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 體thể 性tánh 周chu 徧biến 。 故cố 論luận 曰viết 。 心tâm 體thể 離ly 念niệm 離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 。 等đẳng 虗hư 空không 界giới 無vô 所sở 不bất 徧biến 。 是thị 故cố 眾chúng 生sanh 。 之chi 心tâm 即tức 大đại 覺giác 圓viên 常thường 之chi 體thể 。 此thử 體thể 即tức 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 。 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 非phi 我ngã 心tâm 也dã 。 故cố 曰viết 遊du 心tâm 法Pháp 界Giới 如như 虗hư 空không 。 則tắc 知tri 諸chư 佛Phật 之chi 境cảnh 界giới 。 當đương 知tri 此thử 心tâm 廣quảng 大đại 無vô 邊biên 。 無vô 所sở 不bất 至chí 。 以dĩ 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 不bất 知tri 心tâm 徧biến 。 故cố 曰viết 局cục 我ngã 遮già 那na 唯duy 除trừ 陰ấm 質chất 。 內nội 須tu 知tri 十thập 方phương 虗hư 空không 不bất 離ly 我ngã 心tâm 。 故cố 經kinh 曰viết 。 空không 生sanh 大đại 覺giác 中trung 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 發phát 。 苟cẩu 不bất 識thức 心tâm 徧biến 。 則tắc 具cụ 義nghĩa 難nạn/nan 彰chương 。 非phi 但đãn 此thử 心tâm 周chu 徧biến 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 亦diệc 然nhiên 。 故cố 曰viết 學học 者giả 縱túng/tung 知tri 內nội 心tâm 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 。 不bất 知tri 我ngã 心tâm 徧biến 彼bỉ 三tam 千thiên 。 彼bỉ 彼bỉ 三tam 千thiên 互hỗ 徧biến 亦diệc 爾nhĩ 。 應ưng 照chiếu 理lý 體thể 本bổn 無vô 四tứ 性tánh 。 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 故cố 能năng 舉cử 一nhất 全toàn 收thu 。 彼bỉ 彼bỉ 互hỗ 入nhập 。 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。
談đàm 具cụ
眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 既ký 徧biến 一nhất 切thiết 。 則tắc 知tri 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 皆giai 心tâm 本bổn 具cụ 。 故cố 曰viết 。 阿A 鼻Tỳ 依y 正chánh 全toàn 處xứ 極cực 聖thánh 之chi 自tự 心tâm 。 毗tỳ 盧lô 身thân 土thổ/độ 不bất 逾du 凡phàm 下hạ 之chi 一nhất 念niệm 。 又hựu 經kinh 曰viết 。 不bất 知tri 色sắc 身thân 。 外ngoại 洎kịp 山sơn 河hà 虗hư 空không 。 皆giai 是thị 妙diệu 明minh 真chân 身thân 中trung 物vật 。 是thị 知tri 百bách 界giới 千thiên 如như 三tam 千thiên 世thế 間gian 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 。 無vô 非phi 唯duy 心tâm 而nhi 已dĩ 。 是thị 則tắc 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 彼bỉ 彼bỉ 具cụ 足túc 。 故cố 四tứ 明minh 曰viết 。 萬vạn 象tượng 之chi 色sắc 既ký 許hứa 心tâm 具cụ 。 千thiên 差sai 之chi 心tâm 何hà 妨phương 色sắc 具cụ 。 何hà 故cố 爾nhĩ 耶da 。 以dĩ 由do 諸chư 法pháp 皆giai 法Pháp 界Giới 故cố 。 故cố 能năng 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 彼bỉ 彼bỉ 莊trang 嚴nghiêm 所sở 以dĩ 具cụ 者giả 。 皆giai 由do 徧biến 故cố 。 當đương 知tri 諸chư 法pháp 。 與dữ 乎hồ 一nhất 心tâm 本bổn 無vô 兩lưỡng 異dị 。 即tức 法pháp 是thị 心tâm 。 即tức 心tâm 是thị 法pháp 。 為vi 點điểm 示thị 故cố 。 故cố 曰viết 心tâm 具cụ 實thật 無vô 能năng 具cụ 所sở 具cụ 之chi 別biệt 也dã 。 應ưng 知tri 十thập 方phương 三tam 世thế 。 不bất 離ly 毫hào 端đoan 。 剎sát 土độ 微vi 塵trần 豈khởi 越việt 一nhất 念niệm 。 故cố 經kinh 曰viết 。 身thân 心tâm 圓viên 明minh 。 不bất 動động 道Đạo 場Tràng 。 於ư 一nhất 毛mao 端đoan 。 徧biến 能năng 含hàm 受thọ 。 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 是thị 知tri 三tam 千thiên 之chi 法pháp 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 。 三tam 千thiên 即tức 一nhất 念niệm 。 一nhất 念niệm 即tức 三tam 千thiên 。 非phi 相tướng 生sanh 然nhiên 。 非phi 相tướng 含hàm 然nhiên 。 如như 物vật 之chi 八bát 相tương/tướng 。 水thủy 之chi 八bát 德đức 。 方phương 之chi 可khả 知tri 。 心tâm 具cụ 既ký 爾nhĩ 。 心tâm 變biến 亦diệc 然nhiên 。 舉cử 一nhất 念niệm 心tâm 。 則tắc 生sanh 佛Phật 依y 正chánh 宛uyển 然nhiên 。 故cố 知tri 一nhất 念niệm 一nhất 心tâm 事sự 理lý 具cụ 足túc 。 並tịnh 由do 理lý 具cụ 。 方phương 有hữu 事sự 用dụng 。 其kỳ 義nghĩa 可khả 知tri 。
所sở 傳truyền
佛Phật 之chi 一nhất 化hóa 從tùng 上thượng 而nhi 下hạ 。 所sở 傳truyền 之chi 法pháp 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 不bất 出xuất 三tam 觀quán 。 此thử 三tam 觀quán 法pháp 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 即tức 法pháp 華hoa 。 甚thậm 深thâm 境cảnh 界giới 。 點điểm 示thị 眾chúng 生sanh 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 此thử 佛Phật 知tri 見kiến 不bất 出xuất 三tam 諦đế 全toàn 境cảnh 。 發phát 智trí 返phản 照chiếu 此thử 境cảnh 。 即tức 名danh 三tam 觀quán 。 乃nãi 一nhất 家gia 所sở 傳truyền 。 妙diệu 解giải 妙diệu 行hạnh 。 靈linh 山sơn 分phân 付phó 。 迦Ca 葉Diếp 稟bẩm 承thừa 。 祖tổ 祖tổ 相tương/tướng 傳truyền 。 無vô 出xuất 於ư 此thử 。 故cố 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 挹ấp 流lưu 尋tầm 源nguyên 。 始thỉ 自tự 大đại 覺giác 世Thế 尊Tôn 。 敷phu 揚dương 此thử 道đạo 。 至chí 乎hồ 今kim 師sư 承thừa 於ư 龍long 樹thụ 。 莫mạc 不bất 是thị 此thử 三tam 觀quán 之chi 道đạo 。 此thử 道đạo 體thể 是thị 實thật 相tướng 妙diệu 理lý 。 此thử 理lý 即tức 眾chúng 生sanh 本bổn 心tâm 。 諸chư 法pháp 體thể 性tánh 。 能năng 照chiếu 此thử 理lý 即tức 名danh 為vi 觀quán 。 觀quán 成thành 理lý 顯hiển 復phục 此thử 性tánh 也dã 。 禪thiền 宗tông 雖tuy 不bất 明minh 乎hồ 三tam 觀quán 。 要yếu 且thả 不bất 出xuất 其kỳ 中trung 。 彼bỉ 曰viết 。 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 。 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 直trực 指chỉ 非phi 妙diệu 解giải 。 見kiến 性tánh 非phi 妙diệu 行hạnh 。 成thành 佛Phật 非phi 歸quy 源nguyên 乎hồ 。 然nhiên 凡phàm 夫phu 博bác 地địa 昏hôn 散tán 流lưu 動động 。 故cố 須tu 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 且thả 上thượng 達đạt 根căn 性tánh 即tức 心tâm 是thị 佛Phật 不bất 假giả 思tư 惟duy 。 豈khởi 須tu 滯trệ 於ư 境cảnh 觀quán 耶da 。 曰viết 。 既ký 知tri 即tức 心tâm 是thị 佛Phật 。 豈khởi 離ly 解giải 行hành 之chi 流lưu 。 若nhược 非phi 妙diệu 解giải 。 焉yên 知tri 心tâm 是thị 。 若nhược 非phi 妙diệu 行hạnh 。 焉yên 證chứng 心tâm 是thị 。 應ưng 知tri 降giáng/hàng 佛Phật 已dĩ 還hoàn 。 修tu 行hành 之chi 者Giả 。 不bất 離ly 三tam 觀quán 之chi 道đạo 。 故cố 荊kinh 溪khê 曰viết 。 設thiết 使sử 印ấn 度độ 一nhất 聖thánh 來lai 儀nghi 。 未vị 若nhược 兜Đâu 率Suất 二nhị 生sanh 垂thùy 降giáng/hàng 。 故cố 東đông 陽dương 大Đại 士Sĩ 位vị 居cư 等đẳng 覺giác 。 尚thượng 以dĩ 三tam 觀quán 四tứ 運vận 而nhi 為vi 心tâm 要yếu 。 乃nãi 至chí 云vân 復phục 三tam 觀quán 。 本bổn 宗tông 瓔anh 珞lạc 補bổ 處xứ 大Đại 士Sĩ 金kim 口khẩu 親thân 承thừa 。 故cố 知tri 一nhất 家gia 教giáo 門môn 遠viễn 稟bẩm 佛Phật 經Kinh 。 復phục 與dữ 大Đại 士Sĩ 宛uyển 如như 符phù 契khế 。 故cố 知tri 三tam 觀quán 之chi 道đạo 非phi 獨độc 始thỉ 行hành 之chi 。 所sở 行hành 也dã 章chương 安an 謂vị 智trí 者giả 說thuyết 。 己kỷ 心tâm 中trung 所sở 行hành 。 法Pháp 門môn 即tức 此thử 法pháp 也dã 。 然nhiên 若nhược 據cứ 迦Ca 葉Diếp 所sở 傳truyền 。 始thỉ 道đạo 樹thụ 終chung 鶴hạc 林lâm 一nhất 代đại 之chi 法pháp 。 豈khởi 獨độc 三tam 觀quán 而nhi 已dĩ 哉tai 。 曰viết 。 作tác 此thử 疑nghi 者giả 不bất 知tri 三tam 觀quán 之chi 所sở 以dĩ 也dã 何hà 者giả 。 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 所sở 說thuyết 法Pháp 門môn 雖tuy 無vô 量lượng 。 至chí 乎hồ 靈linh 山sơn 開khai 顯hiển 皆giai 歸quy 佛Phật 乘thừa 。 此thử 之chi 佛Phật 乘thừa 即tức 是thị 三tam 諦đế 。 既ký 指chỉ 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 。 皆giai 即tức 三tam 諦đế 。 故cố 知tri 此thử 三tam 諦đế 理lý 具cụ 攝nhiếp 諸chư 法pháp 。 三tam 觀quán 既ký 即tức 三tam 諦đế 而nhi 立lập 。 此thử 觀quán 法pháp 體thể 具cụ 無vô 量lượng 法pháp 。 故cố 荊kinh 溪khê 云vân 。 故cố 撮toát 十thập 妙diệu 為vi 觀quán 法pháp 大đại 體thể 。 且thả 十thập 妙diệu 既ký 該cai 括quát 。 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 。 此thử 等đẳng 法Pháp 門môn 不bất 出xuất 三tam 千thiên 。 即tức 此thử 三tam 千thiên 為vi 三tam 觀quán 之chi 體thể 。 則tắc 顯hiển 三tam 觀quán 具cụ 無vô 量lượng 法pháp 。 故cố 云vân 。 止Chỉ 觀Quán 攝nhiếp 一nhất 切thiết 教giáo 。 一nhất 切thiết 行hành 等đẳng 。 以dĩ 顯hiển 三tam 觀quán 之chi 體thể 廣quảng 大đại 悉tất 備bị 。 橫hoạnh/hoành 竪thụ 具cụ 足túc 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 秪# 諸chư 法pháp 。 法pháp 法pháp 互hỗ 具cụ 。 乃nãi 至chí 眾chúng 生sanh 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 三tam 千thiên 既ký 居cư 一nhất 念niệm 。 即tức 是thị 三tam 觀quán 佛Phật 性tánh 。 由do 此thử 佛Phật 性tánh 而nhi 有hữu 三tam 觀quán 。 故cố 此thử 觀quán 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 罄khánh 無vô 不bất 盡tận 。 是thị 知tri 三tam 觀quán 與dữ 諸chư 法pháp 無vô 異dị 途đồ 也dã 。 苟cẩu 不bất 明minh 此thử 。 徒đồ 說thuyết 傳truyền 持trì 。 雖tuy 禪thiền 宗tông 不bất 尚thượng 分phân 別biệt 。 但đãn 云vân 單đơn 傳truyền 直trực 指chỉ 。 要yếu 且thả 不bất 離ly 此thử 道đạo 。 若nhược 謂vị 不bất 然nhiên 。 釋Thích 迦Ca 應ưng 有hữu 二nhị 心tâm 。 迦Ca 葉Diếp 便tiện 分phần/phân 兩lưỡng 派phái 耶da 。 欲dục 識thức 此thử 意ý 尋tầm 宗tông 源nguyên 。 逐trục 派phái 隨tùy 流lưu 深thâm 不bất 可khả 也dã 。
三tam 觀quán
荊kinh 溪khê 曰viết 。 一nhất 念niệm 無vô 相tướng 謂vị 之chi 空không 。 無vô 法pháp 不bất 備bị 謂vị 之chi 假giả 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 謂vị 之chi 中trung 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 在tại 此thử 而nhi 已dĩ 。 此thử 乃nãi 宗tông 師sư 臨lâm 終chung 以dĩ 此thử 三tam 觀quán 之chi 道đạo 示thị 於ư 後hậu 昆côn 。 以dĩ 為vi 心tâm 要yếu 也dã 。 夫phu 三tam 觀quán 者giả 。 智trí 者giả 稟bẩm 之chi 於ư 南nam 嶽nhạc 。 南nam 嶽nhạc 傳truyền 之chi 於ư 北bắc 齊tề 。 北bắc 齊tề 承thừa 之chi 於ư 龍long 樹thụ 。 故cố 曰viết 。 文văn 師sư 用dụng 心tâm 一nhất 依y 釋thích 論luận 。 若nhược 究cứu 其kỳ 根căn 源nguyên 。 非phi 唯duy 始thỉ 自tự 龍long 樹thụ 而nhi 已dĩ 。 故cố 義nghĩa 例lệ 云vân 。 況huống 復phục 三tam 觀quán 本bổn 宗tông 瓔anh 珞lạc 。 補bổ 處xứ 大Đại 士Sĩ 金kim 口khẩu 親thân 承thừa 。 信tín 知tri 本bổn 自tự 於ư 大đại 覺giác 世Thế 尊Tôn 也dã 。 然nhiên 三tam 觀quán 所sở 出xuất 。 或hoặc 云vân 瓔anh 珞lạc 。 或hoặc 云vân 大đại 品phẩm 。 或hoặc 云vân 智trí 論luận 。 或hoặc 云vân 中trung 論luận 。 的đích 指chỉ 若nhược 何hà 。 曰viết 。 三tam 觀quán 之chi 法pháp 。 其kỳ 文văn 出xuất 瓔anh 珞lạc 大đại 品phẩm 。 義nghĩa 旨chỉ 歸quy 於ư 法pháp 華hoa 圓viên 頓đốn 。 傳truyền 之chi 於ư 諸chư 祖tổ 。 讚tán 之chi 於ư 龍long 樹thụ 。 廣quảng 之chi 於ư 天thiên 台thai 。 故cố 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 若nhược 論luận 數số 整chỉnh 足túc 須tu 依y 瓔anh 珞lạc 。 若nhược 扶phù 三tam 觀quán 次thứ 第đệ 須tu 依y 大đại 品phẩm 瓔anh 珞lạc 。 經Kinh 云vân 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 二nhị 諦đế 觀quán 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 平bình 等đẳng 觀quán 。 二nhị 觀quán 為vi 方phương 便tiện 得đắc 入nhập 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 觀quán 出xuất 於ư 大đại 品phẩm 者giả 。 經Kinh 云vân 。 欲dục 以dĩ 道đạo 慧tuệ 。 具cụ 足túc 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 欲dục 以dĩ 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 欲dục 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 欲dục 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。 智trí 斷đoạn 煩phiền 惱não 及cập 習tập 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 。 欲dục 以dĩ 道đạo 慧tuệ (# 空không )# 。 欲dục 以dĩ 道đạo 種chủng 慧tuệ (# 假giả )# 。 欲dục 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 種chủng (# 中trung )# 。 欲dục 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。 智trí 斷đoạn 煩phiền 惱não 及cập 習tập 。 (# 惑hoặc 盡tận 智trí 顯hiển )# 。 準chuẩn 此thử 二nhị 經kinh 皆giai 明minh 三tam 觀quán 。 故cố 云vân 本bổn 宗tông 瓔anh 珞lạc 。 又hựu 云vân 。 以dĩ 大đại 品phẩm 為vi 觀quán 法pháp 。 也dã 言ngôn 義nghĩa 旨chỉ 歸quy 於ư 法pháp 華hoa 。 圓viên 頓đốn 者giả 以dĩ 由do 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 諸chư 教giáo 咸hàm 會hội 。 無vô 非phi 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 故cố 也dã 。 義nghĩa 例lệ 云vân 。 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 宗tông 骨cốt 。 是thị 此thử 之chi 謂vị 乎hồ 。 傳truyền 之chi 於ư 諸chư 祖tổ 者giả 。 迦Ca 葉Diếp 已dĩ 下hạ 所sở 傳truyền 即tức 此thử 道đạo 也dã 。 言ngôn 讚tán 之chi 於ư 龍long 樹thụ 者giả 。 大đại 品phẩm 既ký 有hữu 三tam 智trí 之chi 文văn 。 經kinh 文văn 似tự 如như 次thứ 第đệ 智trí 論luận 。 釋thích 此thử 取thủ 意ý 。 言ngôn 之chi 三tam 智trí 。 實thật 在tại 一nhất 心tâm 中trung 得đắc 三tam 智trí 。 既ký 在tại 一nhất 心tâm 。 智trí 由do 觀quán 成thành 。 非phi 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 何hà 能năng 成thành 於ư 一nhất 心tâm 三tam 智trí 。 故cố 智trí 既ký 在tại 。 以dĩ 智trí 顯hiển 觀quán 。 亦diệc 見kiến 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 也dã 。 以dĩ 智trí 論luận 為vi 指chỉ 南nam 。 其kỳ 在tại 茲tư 乎hồ 。 但đãn 中trung 論luận 直trực 明minh 三tam 觀quán 不bất 說thuyết 一nhất 心tâm 。 故cố 曰viết 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。 此thử 文văn 雖tuy 傍bàng 通thông 諸chư 教giáo 。 義nghĩa 正chánh 歸quy 圓viên 何hà 者giả 。 既ký 云vân 即tức 空không 。 又hựu 云vân 亦diệc 名danh 假giả 名danh 等đẳng 。 顯hiển 秪# 於ư 一nhất 法pháp 。 便tiện 是thị 有hữu 三tam 。 豈khởi 非phi 圓viên 義nghĩa 耶da 。 但đãn 不bất 顯hiển 說thuyết 一nhất 心tâm 。 故cố 更cánh 用dụng 三tam 智trí 實thật 在tại 一nhất 心tâm 之chi 文văn 。 顯hiển 乎hồ 三tam 觀quán 亦diệc 一nhất 心tâm 也dã 。 是thị 知tri 讚tán 之chi 於ư 龍long 樹thụ 其kỳ 義nghĩa 明minh 矣hĩ 。 既ký 部bộ 通thông 諸chư 教giáo 祖tổ 師sư 。 釋thích 義nghĩa 不bất 妨phương 隨tùy 文văn 用dụng 與dữ 。 故cố 云vân 。 若nhược 四tứ 句cú 對đối 教giáo 自tự 是thị 別biệt 途đồ 。 或hoặc 者giả 疑nghi 曰viết 未vị 審thẩm 北bắc 齊tề 正chánh 依y 何hà 文văn 耶da 。 為vi 智trí 論luận 耶da 。 為vi 中trung 論luận 耶da 。 若nhược 云vân 中trung 觀quán 。 止Chỉ 觀Quán 那na 云vân 文văn 師sư 用dụng 心tâm 一nhất 依y 釋thích 論luận 。 若nhược 云vân 釋thích 論luận 。 且thả 今kim 家gia 正chánh 是thị 宗tông 於ư 中trung 論luận 觀quán 法pháp 。 豈khởi 是thị 釋thích 論luận 耶da 。 今kim 謂vị 北bắc 齊tề 宗tông 於ư 中trung 論luận 四tứ 句cú 觀quán 法pháp 。 復phục 以dĩ 智trí 論luận 三tam 智trí 實thật 在tại 一nhất 心tâm 之chi 文văn 。 顯hiển 之chi 成thành 乎hồ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 及cập 荊kinh 溪khê 但đãn 云vân 。 釋thích 論luận 智trí 論luận 者giả 以dĩ 由do 中trung 論luận 之chi 中trung 略lược 出xuất 。 故cố 總tổng 言ngôn 智trí 論luận 等đẳng 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 付phó 法pháp 。 傳truyền 云vân 龍long 樹thụ 造tạo 大đại 無vô 畏úy 論luận 有hữu 十thập 萬vạn 偈kệ 。 中trung 論luận 從tùng 彼bỉ 略lược 出xuất 大đại 綱cương 有hữu 五ngũ 百bách 偈kệ 。 今kim 藏tạng 中trung 青thanh 目mục 注chú 者giả 是thị 也dã 。 疑nghi 曰viết 。 靈linh 山sơn 會hội 上thượng 法pháp 付phó 迦Ca 葉Diếp 。 中trung 論luận 觀quán 法pháp 自tự 屬thuộc 於ư 般Bát 若Nhã 。 盡tận 傳truyền 之chi 於ư 龍long 樹thụ 。 若nhược 爾nhĩ 。 則tắc 迦Ca 葉Diếp 已dĩ 下hạ 龍long 樹thụ 之chi 前tiền 所sở 傳truyền 非phi 三tam 觀quán 耶da 。 曰viết 。 般Bát 若Nhã 雖tuy 付phó 未vị 之chi 受thọ 也dã 。 至chí 乎hồ 法pháp 華hoa 方phương 能năng 信tín 解giải 。 般Bát 若Nhã 雖tuy 說thuyết 。 猶do 未vị 發phát 揮huy 。 至chí 乎hồ 龍long 樹thụ 方phương 讚tán 述thuật 之chi 。 龍long 樹thụ 乃nãi 滅diệt 。 後hậu 判phán 教giáo 者giả 非phi 以dĩ 法pháp 華hoa 之chi 意ý 顯hiển 乎hồ 般Bát 若Nhã 之chi 文văn 。 乃nãi 明minh 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 當đương 知tri 靈linh 山sơn 根căn 利lợi 不bất 必tất 委ủy 明minh 。 例lệ 如như 性tánh 相tướng 二nhị 空không 。 經kinh 中trung 但đãn 說thuyết 一nhất 句cú 而nhi 已dĩ 。 開khai 四tứ 句cú 者giả 。 為vi 鈍độn 根căn 故cố 。 故cố 云vân 中trung 論luận 觀quán 法pháp 但đãn 被bị 末mạt 代đại 鈍độn 根căn 是thị 也dã 。 靈linh 山sơn 雖tuy 不bất 委ủy 明minh 機cơ 緣duyên 。 不bất 妨phương 領lãnh 會hội 。 以dĩ 由do 昔tích 曾tằng 說thuyết 。 故cố 滅diệt 後hậu 。 諸chư 祖tổ 既ký 有hữu 典điển 型# 更cánh 相tương 授thọ 。 故cố 云vân 傳truyền 之chi 於ư 諸chư 祖tổ 也dã 。 若nhược 據cứ 靈linh 山sơn 會hội 上thượng 。 但đãn 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 迦Ca 葉Diếp 傳truyền 之chi 。 何hà 以dĩ 具cụ 三tam 觀quán 之chi 義nghĩa 耶da 。 曰viết 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 莫mạc 非phi 三tam 諦đế 佛Phật 性tánh 。 既ký 以dĩ 此thử 法pháp 點điểm 示thị 眾chúng 生sanh 。 欲dục 入nhập 此thử 道đạo 莫mạc 非phi 以dĩ 觀quán 照chiếu 之chi 。 以dĩ 照chiếu 此thử 故cố 。 即tức 名danh 三tam 觀quán 。 是thị 知tri 靈linh 山sơn 雖tuy 不bất 委ủy 明minh 。 義nghĩa 亦diệc 具cụ 矣hĩ 。 故cố 迦Ca 葉Diếp 所sở 傳truyền 。 傳truyền 之chi 諸chư 祖tổ 。 但đãn 龍long 樹thụ 釋thích 經kinh 委ủy 明minh 之chi 也dã 。 非phi 已dĩ 前tiền 諸chư 祖tổ 不bất 傳truyền 此thử 道đạo 矣hĩ 。 言ngôn 廣quảng 之chi 於ư 天thiên 台thai 者giả 。 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 莫mạc 不bất 廣quảng 明minh 三tam 觀quán 之chi 法pháp 也dã 。 疑nghi 曰viết 。 瓔anh 珞lạc 三tam 觀quán 似tự 如như 次thứ 第đệ 。 何hà 以dĩ 今kim 家gia 以dĩ 此thử 次thứ 第đệ 之chi 法pháp 而nhi 為vi 所sở 傳truyền 。 曰viết 。 圓viên 頓đốn 之chi 法pháp 。 別biệt 無vô 其kỳ 體thể 。 即tức 指chỉ 次thứ 第đệ 為vi 不bất 次thứ 第đệ 。 況huống 復phục 瓔anh 珞lạc 次thứ 第đệ 文văn 後hậu 亦diệc 有hữu 三tam 觀quán 法Pháp 界Giới 之chi 說thuyết 。 豈khởi 非phi 圓viên 意ý 乎hồ 。 當đương 以dĩ 意ý 會hội 。 不bất 以dĩ 文văn 拘câu 。 既ký 部bộ 在tại 方Phương 等Đẳng 。 尊tôn 極cực 唯duy 圓viên 。 據cứ 勝thắng 為vi 論luận 。 即tức 圓viên 三tam 觀quán 也dã 。 故cố 知tri 一nhất 家gia 所sở 傳truyền 三tam 觀quán 之chi 道đạo 。 出xuất 自tự 於ư 佛Phật 經Kinh 。 傳truyền 於ư 諸chư 祖tổ 。 讚tán 之chi 於ư 龍long 樹thụ 。 廣quảng 之chi 於ư 天thiên 台thai 也dã 。 疑nghi 者giả 曰viết 。 若nhược 謂vị 天thiên 台thai 所sở 傳truyền 亦diệc 三tam 觀quán 者giả 。 且thả 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 正chánh 明minh 觀quán 法pháp 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 於ư 修tu 德đức 境cảnh 中trung 明minh 於ư 修tu 相tương/tướng 。 祖tổ 述thuật 龍long 樹thụ 但đãn 說thuyết 性tánh 相tướng 空không 觀quán 而nhi 已dĩ 。 何hà 以dĩ 見kiến 得đắc 具cụ 於ư 三tam 觀quán 耶da 。 曰viết 天thiên 台thai 所sở 說thuyết 三tam 觀quán 秪# 恐khủng 得đắc 空không 。 諸chư 法pháp 既ký 空không 。 當đương 處xứ 宛uyển 然nhiên 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 即tức 具cụ 三tam 觀quán 。 所sở 以dĩ 修tu 德đức 境cảnh 中trung 雖tuy 但đãn 明minh 空không 。 即tức 具cụ 三tam 也dã 。 故cố 止Chỉ 觀Quán 於ư 三tam 境cảnh 之chi 後hậu 。 結kết 成thành 三tam 觀quán 。 意ý 顯hiển 此thử 矣hĩ 。 例lệ 如như 法Pháp 華hoa 三tam 昧muội 儀nghi 中trung 明minh 於ư 觀quán 法pháp 。 但đãn 四tứ 句cú 亦diệc 秪# 明minh 空không 便tiện 具cụ 三tam 觀quán 。 何hà 以dĩ 故cố 見kiến 得đắc 具cụ 三tam 耶da 。 如như 四tứ 明minh 云vân 。 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 儀nghi 中trung 略lược 明minh 三tam 觀quán 。 即tức 有hữu 九cửu 種chủng 證chứng 相tương/tướng 。 斯tư 為vi 明minh 據cứ 。 是thị 知tri 一nhất 家gia 所sở 明minh 觀quán 法pháp 亦diệc 不bất 出xuất 於ư 三tam 觀quán 也dã 。 大đại 哉tai 。 此thử 道đạo 真chân 復phục 性tánh 還hoàn 源nguyên 之chi 要yếu 術thuật 者giả 也dã 。 雖tuy 眾chúng 生sanh 皆giai 有hữu 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 若nhược 不bất 以dĩ 此thử 道đạo 照chiếu 之chi 。 何hà 由do 開khai 悟ngộ 。 但đãn 不bất 得đắc 意ý 者giả 指chỉ 為vi 文văn 字tự 之chi 學học 。 謂vị 非phi 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 之chi 道đạo 。 哀ai 哉tai 。
正chánh 宗tông
四tứ 明minh 曰viết 。 葢# 指chỉ 介giới 爾nhĩ 之chi 心tâm 為vi 事sự 理lý 解giải 行hành 之chi 要yếu 。 大đại 哉tai 。 此thử 說thuyết 括quát 盡tận 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 之chi 大đại 旨chỉ 也dã 。 中trung 興hưng 教giáo 觀quán 不bất 在tại 茲tư 乎hồ 。 深thâm 得đắc 天thiên 台thai 之chi 道đạo 非phi 此thử 說thuyết 乎hồ 。 然nhiên 若nhược 論luận 諸chư 法pháp 比tỉ 比tỉ 具cụ 足túc 。 法pháp 法pháp 互hỗ 趣thú 。 所sở 以dĩ 獨độc 指chỉ 心tâm 者giả 。 葢# 有hữu 意ý 焉yên 。 亦diệc 對đối 治trị 而nhi 已dĩ 。 所sở 以dĩ 有hữu 意ý 者giả 。 心tâm 為vi 造tạo 法pháp 之chi 源nguyên 。 入nhập 道đạo 之chi 要yếu 易dị 絕tuyệt 念niệm 。 故cố 就tựu 迷mê 點điểm 示thị 人nhân 之chi 返phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 。 故cố 所sở 以dĩ 對đối 治trị 者giả 。 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 上thượng 界giới 眾chúng 生sanh 多đa 著trước 心tâm 。 故cố 令linh 觀quán 外ngoại 色sắc 。 下hạ 界giới 眾chúng 生sanh 多đa 著trước 外ngoại 色sắc 。 令linh 觀quán 內nội 心tâm 。 所sở 以dĩ 經kinh 論luận 多đa 明minh 觀quán 心tâm 。 疑nghi 曰viết 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 得đắc 知tri 一nhất 家gia 宗tông 途đồ 。 唯duy 指chỉ 一nhất 念niệm 為vi 事sự 理lý 解giải 行hành 之chi 要yếu 耶da 。 曰viết 。 此thử 皆giai 天thiên 台thai 之chi 宗tông 旨chỉ 也dã 。 如như 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 初sơ 乘thừa 觀quán 法pháp 明minh 乎hồ 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 。 此thử 之chi 三tam 千thiên 有hữu 事sự 有hữu 理lý 。 故cố 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 心tâm 造tạo 證chứng 之chi 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 言ngôn 心tâm 造tạo 者giả 。 有hữu 乎hồ 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 約ước 理lý 。 二nhị 者giả 約ước 事sự 。 既ký 指chỉ 一nhất 念niệm 具cụ 此thử 事sự 理lý 。 是thị 故cố 四tứ 明minh 得đắc 此thử 意ý 故cố 。 故cố 指chỉ 一nhất 念niệm 為vi 事sự 理lý 解giải 行hành 之chi 要yếu 也dã 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 。 則tắc 一nhất 家gia 境cảnh 觀quán 之chi 道đạo 可khả 舉cử 而nhi 行hành 。 入nhập 道đạo 之chi 門môn 。 還hoàn 源nguyên 之chi 徑kính 。 莫mạc 不bất 由do 此thử 也dã 。 若nhược 撥bát 棄khí 妄vọng 念niệm 別biệt 求cầu 義nghĩa 路lộ 。 何hà 異dị 棄khí 氷băng 而nhi 求cầu 水thủy 哉tai 。 眾chúng 生sanh 何hà 時thời 得đắc 成thành 佛Phật 耶da 。 是thị 知tri 不bất 遵tuân 四tứ 明minh 之chi 說thuyết 不bất 會hội 天thiên 台thai 之chi 旨chỉ 。 不bất 會hội 天thiên 台thai 之chi 旨chỉ 不bất 達đạt 經kinh 論luận 之chi 意ý 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 之chi 言ngôn 翻phiên 成thành 無vô 用dụng 。 古cổ 人nhân 所sở 謂vị 差sai 之chi 毫hào 釐li 。 失thất 於ư 千thiên 里lý 。 可khả 誡giới 哉tai 。
修tu 性tánh
毗tỳ 陵lăng 曰viết 。 說thuyết 理lý 則tắc 泯mẫn 彼bỉ 階giai 差sai 。 談đàm 行hành 則tắc 積tích 功công 方phương 達đạt 。 此thử 乃nãi 明minh 修tu 性tánh 之chi 說thuyết 。 無vô 修tu 不bất 顯hiển 。 無vô 性tánh 不bất 立lập 。 是thị 故cố 修tu 性tánh 之chi 道đạo 不bất 可khả 不bất 明minh 也dã 。 凡phàm 經kinh 論luận 所sở 談đàm 法Pháp 門môn 不bất 出xuất 此thử 二nhị 。 非phi 無vô 二nhị 法pháp 。 佛Phật 出xuất 世thế 。 意ý 不bất 備bị 矣hĩ 。 故cố 曰viết 。 性tánh 雖tuy 本bổn 爾nhĩ 。 藉tạ 智trí 起khởi 修tu 。 由do 修tu 照chiếu 性tánh 。 由do 性tánh 發phát 修tu 。 若nhược 據cứ 性tánh 而nhi 論luận 。 則tắc 眾chúng 生sanh 諸chư 佛Phật 本bổn 無vô 高cao 下hạ 。 依y 正chánh 色sắc 心tâm 豈khởi 有hữu 差sai 別biệt 。 可khả 謂vị 法Pháp 界Giới 平bình 等đẳng 。 迷mê 悟ngộ 同đồng 途đồ 。 眾chúng 生sanh 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 。 諸chư 佛Phật 無vô 可khả 說thuyết 約ước 性tánh 。 雖tuy 爾nhĩ 對đối 修tu 。 不bất 然nhiên 。 豈khởi 有hữu 自tự 然nhiên 釋Thích 迦Ca 天thiên 然nhiên 彌Di 勒Lặc 。 不bất 假giả 修tu 行hành 。 三tam 德đức 秘bí 藏tạng 何hà 由do 得đắc 證chứng 。 故cố 有hữu 凡phàm 聖thánh 因nhân 果quả 之chi 不bất 同đồng 。 自tự 他tha 高cao 下hạ 之chi 異dị 爾nhĩ 。 雖tuy 然nhiên 不bất 同đồng 。 要yếu 且thả 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 雖tuy 然nhiên 不bất 二nhị 。 不bất 妨phương 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 據cứ 性tánh 則tắc 全toàn 修tu 在tại 性tánh 。 起khởi 修tu 則tắc 全toàn 性tánh 成thành 修tu 。 修tu 性tánh 一nhất 如như 。 無vô 復phục 別biệt 體thể 。 凡phàm 聖thánh 雖tuy 分phần/phân 高cao 下hạ 。 而nhi 泯mẫn 高cao 下hạ 之chi 殊thù 。 迷mê 悟ngộ 雖tuy 則tắc 同đồng 途đồ 。 不bất 妨phương 迷mê 悟ngộ 之chi 別biệt 。 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 則tắc 知tri 全toàn 性tánh 成thành 修tu 。 真Chân 如Như 不bất 失thất 自tự 體thể 則tắc 全toàn 修tu 成thành 性tánh 。 是thị 故cố 修tu 性tánh 之chi 道Đạo 不bất 可khả 得đắc 而nhi 議nghị 焉yên 。 其kỳ 不bất 知tri 者giả 。 纔tài 言ngôn 即tức 心tâm 是thị 佛Phật 便tiện 廢phế 修tu 行hành 。 或hoặc 聞văn 佛Phật 道Đạo 長trường 遠viễn 。 者giả 已dĩ 絕tuyệt 分phần/phân 。 皆giai 由do 不bất 了liễu 。 修tu 性tánh 之chi 說thuyết 故cố 爾nhĩ 。 是thị 知tri 經kinh 論luận 所sở 明minh 不bất 出xuất 此thử 二nhị 。 能năng 知tri 此thử 者giả 。 可khả 與dữ 論luận 道Đạo 。
圓viên 頓đốn 宗tông 眼nhãn (# 終chung )#