Tỳ Ni Quan Yếu Sự Nghĩa –

毗Tỳ 尼Ni 關Quan 要Yếu 事Sự 義Nghĩa

清Thanh 德Đức 基Cơ 輯

毗Tỳ 尼Ni 關quan 要yếu 事sự 義nghĩa

清thanh 金kim 陵lăng 寶bảo 華hoa 山sơn 律luật 學học 沙Sa 門Môn 。 德đức 基cơ 。 輯# 。

卷quyển 第đệ 一nhất

姚Diêu 秦Tần 者giả

即tức 東đông 晉tấn 安an 帝đế 時thời 。 後hậu 主chủ 姚Diêu 秦Tần 。 以dĩ 別biệt 餘dư 秦tần 也dã 。 揀giản 非phi 周chu 後hậu 之chi 嬴# 秦tần 。 亦diệc 非phi 西tây 晉tấn 武võ 帝đế 時thời 之chi 乞khất 伏phục 秦tần 。 亦diệc 非phi 東đông 晉tấn 穆mục 帝đế 時thời 之chi 符phù 秦tần 。 故cố 言ngôn 以dĩ 別biệt 餘dư 秦tần 也dã 。 言ngôn 嬴# 秦tần 者giả 。 因nhân 秦tần 祖tổ 堯# 帝đế 時thời 加gia 賜tứ 伯bá 益ích 。 賜tứ 姓tánh 嬴# 氏thị 。 故cố 稱xưng 鸁# 秦tần 。 言ngôn 乞khất 伏phục 秦tần 號hiệu 曇đàm 牟mâu 讖sấm 者giả 。 即tức 乞khất 伏phục 氏thị 。 或hoặc 云vân 乞khất 佛Phật 氏thị 姓tánh 也dã 。 據cứ 金kim 城thành 苑uyển 川xuyên 。 金kim 城thành 即tức 陝# 西tây 臨lâm 洮đào 府phủ 別biệt 號hiệu 。 金kim 城thành 苑uyển 川xuyên 即tức 陝# 西tây 鳳phượng 翔tường 府phủ 寶bảo 雞kê 縣huyện 別biệt 號hiệu 。 苑uyển 川xuyên 自tự 號hiệu 西tây 秦tần 。 當đương 晉tấn 武võ 帝đế 太thái 元nguyên 十thập 二nhị 年niên 。 名danh 曇đàm 牟mâu 讖sấm 。 亦diệc 云vân 曇đàm 摩ma 讖sấm 。 亦diệc 云vân 曇đàm 無vô 讖sấm 。 此thử 云vân 法pháp 豐phong 。 以dĩ 道Đạo 法Pháp 豐phong 盛thịnh 故cố 為vi 名danh 。 即tức 中trung 印ấn 土thổ/độ 人nhân 也dã 。 言ngôn 符phù 秦tần 者giả 。 姓tánh 符phù 。 名danh 堅kiên 。 字tự 永vĩnh 固cố 。 自tự 稱xưng 大đại 秦tần 。 故cố 曰viết 符phù 秦tần 也dã 。

嗣tự

音âm 寺tự 。 繼kế 也dã 。

五ngũ 明minh

一nhất 聲thanh 明minh 。 聲thanh 即tức 教giáo 明minh 。 即tức 明minh 了liễu 。 謂vị 世thế 間gian 文văn 章chương 算toán 數số 。 建kiến 立lập 之chi 法pháp 。 皆giai 悉tất 明minh 了liễu 通thông 達đạt 。 故cố 曰viết 聲thanh 明minh 。

二nhị 因nhân 明minh 。 因nhân 即tức 萬vạn 法pháp 生sanh 起khởi 之chi 因nhân 。 謂vị 世thế 間gian 種chủng 種chủng 。 言ngôn 論luận 及cập 圖đồ 書thư 印ấn 璽# 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 萬vạn 法pháp 之chi 因nhân 。 悉tất 皆giai 明minh 達đạt 。 故cố 曰viết 因nhân 明minh 也dã 。

三tam 醫y 方phương 明minh 。 醫y 方phương 即tức 醫y 治trị 之chi 法pháp 也dã 。 謂vị 世thế 間gian 種chủng 種chủng 病bệnh 患hoạn 。 或hoặc 癲điên 癎giản 蠱cổ 毒độc 。 四tứ 大đại 不bất 調điều 。 鬼quỷ 神thần 咒chú 詛trớ 。 寒hàn 熱nhiệt 諸chư 病bệnh 。 皆giai 悉tất 曉hiểu 了liễu 。 其kỳ 因nhân 通thông 達đạt 對đối 治trị 。 故cố 曰viết 醫y 方phương 明minh 也dã 。

四tứ 工công 巧xảo 明minh 。 工công 即tức 工công 業nghiệp 。 巧xảo 即tức 巧xảo 妙diệu 。 謂vị 世thế 間gian 文văn 詞từ 讚tán 詠vịnh 。 乃nãi 至chí 營doanh 造tạo 城thành 邑ấp 。 農nông 田điền 商thương 賈cổ 。 種chủng 種chủng 音âm 樂nhạc 。 卜bốc 算toán 天thiên 文văn 地địa 理lý 。 一nhất 切thiết 工công 業nghiệp 巧xảo 妙diệu 。 皆giai 悉tất 明minh 了liễu 通thông 達đạt 。 故cố 曰viết 工công 巧xảo 明minh 。

五ngũ 內nội 明minh 。 內nội 即tức 佛Phật 法Pháp 內nội 教giáo 也dã 。 謂vị 以dĩ 持trì 戒giới 治trị 破phá 戒giới 。 以dĩ 禪thiền 定định 治trị 散tán 亂loạn 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 治trị 愚ngu 癡si 。 乃nãi 至chí 種chủng 種chủng 。 染nhiễm 淨tịnh 邪tà 正chánh 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 對đối 治trị 之chi 法pháp 。 皆giai 悉tất 明minh 了liễu 通thông 達đạt 。 故cố 曰viết 內nội 明minh 。

靡mĩ

音âm 米mễ 。 無vô 也dã 。

綜tống

宗tông 去khứ 聲thanh 。 機cơ 縷lũ 乃nãi 織chức 錦cẩm 之chi 具cụ 也dã 。 雖tuy 錦cẩm 絲ti 萬vạn 億ức 經kinh 緯# 由do 之chi 提đề 掇xuyết 。

閑nhàn

轄hạt 平bình 聲thanh 。 孟# 子tử 曰viết 。 閑nhàn 先tiên 聖thánh 之chi 道đạo 也dã 。

薨hoăng

音âm 轟oanh 。 公công 侯hầu 卒thốt 為vi 之chi 薨hoăng 。

羇ki

音âm 雞kê 。 旅lữ 寓# 也dã 。 寄ký 也dã 。 羇ki 旅lữ 之chi 臣thần 幸hạnh 。 若nhược 獲hoạch 宥hựu 寬khoan 之chi 而nhi 已dĩ 。 未vị 全toàn 放phóng 也dã 。

虜lỗ

音âm 魯lỗ 。 掠lược 也dã 。 生sanh 得đắc 曰viết 虜lỗ 。 斬trảm 首thủ 曰viết 獲hoạch 。

徵trưng

音âm 征chinh 。 證chứng 也dã 。

微vi

音âm 惟duy 。 細tế 也dã 。 使sử 微vi 細tế 言ngôn 義nghĩa 不bất 墜trụy 也dã 。

馳trì

音âm 池trì 。 疾tật 驅khu 也dã 。 車xa 馬mã 曰viết 馳trì 。 走tẩu 馬mã 謂vị 之chi 馳trì 。 䇿# 馬mã 謂vị 之chi 驅khu 。

脫thoát

湍thoan 入nhập 聲thanh 。 或hoặc 然nhiên 之chi 辭từ 。

幾kỷ

音âm 雞kê 。 幾kỷ 者giả 動động 之chi 微vi 吉cát 之chi 先tiên 見kiến 者giả 也dã 。

敦đôn 喻dụ

敦đôn 音âm 墩# 。 厚hậu 也dã 。 喻dụ 音âm 于vu 。 言ngôn 語ngữ 順thuận 貌mạo 。

趙triệu 政chánh

為vi 前tiền 秦tần 符phù 堅kiên 秘bí 書thư 郎lang 時thời 。 外ngoại 國quốc 沙Sa 門Môn 僧Tăng 伽già 䟦# 澄trừng 及cập 曇đàm 摩ma 難Nan 提Đề 入nhập 長trường/trưởng 安an 。 政chánh 請thỉnh 䟦# 澄trừng 出xuất 婆bà 須tu 蜜mật 經kinh 梵Phạm 本bổn 。 於ư 是thị 澄trừng 執chấp 梵Phạm 文văn 。 竺trúc 佛Phật 念niệm 譯dịch 為vi 晉tấn 言ngôn 。

弘hoằng 始thỉ

即tức 後hậu 秦tần 弘hoằng 始thỉ 。 後hậu 秦tần 姓tánh 姚diêu 。 名danh 萇# 。 字tự 景cảnh 茂mậu 。 赤xích 享hưởng 羌khương 人nhân 。 為vi 前tiền 秦tần 符phù 堅kiên 龍long 驤# 將tướng 軍quân 。 以dĩ 攻công 晉tấn 。 後hậu 為vi 司ty 馬mã 。 討thảo 慕mộ 溶# 泓hoằng 等đẳng 軍quân 。 敗bại 。 懼cụ 奔bôn 。

時thời 渭# 北bắc 馬mã 牧mục 等đẳng 糾# 扇thiên/phiến 羌khương 豪hào 。 五ngũ 萬vạn 餘dư 人nhân 。 推thôi 萇# 為vi 盟minh 主chủ 。 晉tấn 太thái 元nguyên 十thập 二nhị 年niên 丙bính 戌tuất 四tứ 月nguyệt 萇# 自tự 陝# 西tây 等đẳng 路lộ 入nhập 長trường/trưởng 安an 。 即tức 帝đế 位vị 。 改cải 年niên 建kiến 初sơ 。 國quốc 號hiệu 大đại 秦tần 。 史sử 以dĩ 後hậu 秦tần 別biệt 之chi 。 晉tấn 太thái 元nguyên 十thập 八bát 年niên 癸quý 巳tị 十thập 二nhị 月nguyệt 萇# 卒thốt 。 子tử 興hưng 立lập 。 改cải 元nguyên 皇hoàng 初sơ 。 凡phàm 五ngũ 年niên 。 又hựu 改cải 元nguyên 弘hoằng 始thỉ 。 故cố 曰viết 後hậu 秦tần 弘hoằng 始thỉ 。

弱nhược

音âm 若nhược 。 二nhị 十thập 曰viết 弱nhược 冠quan 。

通thông 敏mẫn

通thông 徹triệt 也dã 。 音âm 閔mẫn 。 聰thông 也dã 。 即tức 通thông 徹triệt 聰thông 敏mẫn 也dã 。

詁# 訓huấn

詁# 音âm 古cổ 。 詁# 訓huấn 者giả 通thông 古cổ 今kim 之chi 言ngôn 。 而nhi 明minh 其kỳ 故cố 也dã 。

尤vưu

音âm 由do 。 甚thậm 也dã 。

備bị 貫quán

上thượng 音âm 避tị 。 具cụ 足túc 也dã 。 下hạ 音âm 慣quán 。 習tập 也dã 。 即tức 具cụ 足túc 貫quán 習tập 風phong 俗tục 。

西tây 河hà

山sơn 西tây 省tỉnh 汾# 州châu 府phủ 。 別biệt 號hiệu 西tây 河hà 。

洽hiệp

音âm 狹hiệp 。 合hợp 也dã 。

著trước

音âm 注chú 。 明minh 也dã 。

質chất 斷đoạn

質chất 真chân 入nhập 聲thanh 。 考khảo 也dã 。 證chứng 也dã 。 斷đoạn 端đoan 去khứ 聲thanh 。 決quyết 也dã 。 即tức 考khảo 證chứng 決quyết 斷đoán 文văn 義nghĩa 也dã 。

研nghiên 覈#

上thượng 音âm 延diên 。 窮cùng 也dã 。 究cứu 也dã 。 下hạ 音âm 劾# 。 考khảo 之chi 使sử 實thật 也dã 。

遘cấu

音âm 姤cấu 。 遇ngộ 也dã 。 即tức 遇ngộ 疾tật 。

八bát 風phong

出xuất 佛Phật 地địa 論luận 。 得đắc 可khả 意ý 事sự 名danh 利lợi 。 失thất 可khả 意ý 事sự 名danh 衰suy 。 不bất 現hiện 誹phỉ 撥bát 名danh 毀hủy 。 不bất 現hiện 讚tán 美mỹ 名danh 譽dự 。 現hiện 前tiền 讚tán 美mỹ 名danh 稱xưng 。 現hiện 前tiền 誹phỉ 撥bát 名danh 譏cơ 。 逼bức 惱não 身thân 心tâm 名danh 苦khổ 。 適thích 悅duyệt 身thân 心tâm 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 。

五ngũ 停đình 心tâm 者giả 。 修tu 此thử 五ngũ 法pháp 。 煩phiền 惱não 止chỉ 息tức 。 心tâm 不bất 動động 散tán 。 發phát 諸chư 禪thiền 定định 。 定định 法pháp 持trì 心tâm 。 入nhập 出xuất 安an 隱ẩn 。 故cố 名danh 停đình 心tâm 。

一nhất 多đa 貪tham 眾chúng 生sanh 不bất 淨tịnh 觀quán 。 謂vị 多đa 貪tham 欲dục 之chi 人nhân 於ư 男nam 女nữ 身thân 分phần/phân 。 互hỗ 相tương 染nhiễm 著trước 。 須tu 假giả 作tác 九cửu 想tưởng 不bất 淨tịnh 之chi 觀quán 治trị 之chi 。 令linh 其kỳ 貪tham 著trước 之chi 心tâm 不bất 起khởi 。 故cố 云vân 多đa 貪tham 眾chúng 生sanh 不bất 淨tịnh 觀quán 。

二nhị 多đa 瞋sân 眾chúng 生sanh 慈từ 悲bi 觀quán 。 謂vị 多đa 瞋sân 恚khuể 之chi 人nhân 。 於ư 諸chư 違vi 情tình 境cảnh 。 輒triếp 生sanh 忿phẫn 怒nộ 。 當đương 用dụng 慈từ 悲bi 觀quán 治trị 之chi 。 愛ái 念niệm 愍mẫn 傷thương 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 於ư 彼bỉ 而nhi 起khởi 瞋sân 心tâm 。 故cố 云vân 多đa 瞋sân 慈từ 悲bi 觀quán 。

三tam 散tán 亂loạn 眾chúng 生sanh 數sổ 息tức 觀quán 。 謂vị 心tâm 多đa 散tán 亂loạn 之chi 人nhân 當đương 用dụng 數sổ 息tức 治trị 之chi 。 數sổ 息tức 者giả 以dĩ 鼻tị 中trung 。 出xuất 入nhập 之chi 息tức 。 或hoặc 數số 出xuất 息tức 。 或hoặc 數số 入nhập 息tức 。 端đoan 心tâm 正chánh 念niệm 。 從tùng 一nhất 至chí 十thập 。 不bất 多đa 不bất 少thiểu 。 周chu 而nhi 復phục 始thỉ 。 令linh 心tâm 不bất 散tán 亂loạn 。 故cố 云vân 多đa 散tán 眾chúng 生sanh 數sổ 息tức 觀quán 。

四tứ 愚ngu 癡si 眾chúng 生sanh 因nhân 緣duyên 觀quán 。 謂vị 愚ngu 癡si 不bất 了liễu 之chi 人nhân 當đương 以dĩ 因nhân 緣duyên 觀quán 治trị 之chi 。 因nhân 緣duyên 觀quán 者giả 。 即tức 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 也dã 。 以dĩ 其kỳ 迷mê 倒đảo 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 執chấp 著trước 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 故cố 令linh 觀quán 此thử 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 三tam 世thế 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 以dĩ 破phá 愚ngu 癡si 之chi 心tâm 。 故cố 云vân 愚ngu 癡si 眾chúng 生sanh 因nhân 緣duyên 觀quán 。

五ngũ 多đa 障chướng 眾chúng 生sanh 念niệm 佛Phật 觀quán 。 謂vị 障chướng 重trọng 之chi 人nhân 當đương 用dụng 念niệm 佛Phật 觀quán 治trị 之chi 。 障chướng 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 昏hôn 沉trầm 暗ám 塞tắc 障chướng 。 當đương 想tưởng 念niệm 應ưng 身thân 。 佛Phật 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 相tương/tướng 相tương/tướng 分phân 明minh 。 以dĩ 治trị 於ư 昏hôn 沉trầm 也dã 。 二nhị 惡ác 念niệm 思tư 惟duy 障chướng 。 當đương 想tưởng 念niệm 報báo 身thân 佛Phật 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 治trị 之chi 。 三tam 境cảnh 界giới 逼bức 迫bách 障chướng 。 當đương 想tưởng 念niệm 法Pháp 身thân 佛Phật 空không 寂tịch 無vô 為vi 治trị 之chi 。 故cố 云vân 多đa 障chướng 眾chúng 生sanh 念niệm 佛Phật 觀quán 。

別biệt 相tướng 念niệm

即tức 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 釋thích 在tại 十thập 一nhất 支chi 道đạo 中trung 。

總tổng 相tương/tướng 念niệm 者giả

觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 則tắc 受thọ 心tâm 法pháp 亦diệc 皆giai 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 則tắc 身thân 心tâm 法pháp 亦diệc 皆giai 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 則tắc 身thân 受thọ 法pháp 。 亦diệc 皆giai 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 則tắc 身thân 受thọ 心tâm 。 亦diệc 皆giai 無vô 我ngã 。 總tổng 於ư 四tứ 境cảnh 而nhi 修tu 四tứ 觀quán 。 用dụng 破phá 倒đảo 令linh 無vô 餘dư 也dã 。

四tứ 加gia 行hành

亦diệc 名danh 四tứ 善thiện 根căn 。 此thử 四tứ 通thông 言ngôn 加gia 行hành 者giả 。 謂vị 此thử 行hành 人nhân 欲dục 求cầu 見kiến 道đạo 。 革cách 凡phàm 成thành 聖thánh 。 遂toại 起khởi 煖noãn 等đẳng 四tứ 心tâm 。 修tu 四Tứ 諦Đế 觀quán 。 以dĩ 定định 資tư 慧tuệ 。 加gia 功công 用dụng 行hành 。 故cố 名danh 四tứ 加gia 行hành 。 見kiến 道đạo 即tức 初sơ 果quả 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 也dã 。

一nhất 煖noãn 加gia 行hành 。 煖noãn 者giả 從tùng 喻dụ 得đắc 名danh 。 謂vị 如như 人nhân 以dĩ 木mộc 鑽toàn 火hỏa 。 火hỏa 雖tuy 未vị 出xuất 。 先tiên 得đắc 煖noãn 相tương/tướng 。 譬thí 此thử 加gia 行hành 位vị 中trung 以dĩ 智trí 慧tuệ 火hỏa 。 燒thiêu 煩phiền 惱não 薪tân 。 雖tuy 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 之chi 智trí 。 已dĩ 得đắc 智trí 火hỏa 之chi 前tiền 相tương/tướng 。 故cố 名danh 煖noãn 。 加gia 行hành 。 無vô 漏lậu 者giả 。 謂vị 不bất 漏lậu 落lạc 三tam 界giới 生sanh 死tử 也dã 。

二nhị 頂đảnh 加gia 行hành 。 頂đảnh 者giả 謂vị 觀quán 行hành 轉chuyển 明minh 。 在tại 煖noãn 之chi 上thượng 。 如như 登đăng 山sơn 頂đảnh 。 觀quán 曯# 四tứ 方phương 。 悉tất 皆giai 明minh 了liễu 。 故cố 名danh 頂đảnh 加gia 行hành 。 觀quán 矚chú 四tứ 方phương 者giả 。 謂vị 觀quán 四Tứ 諦Đế 也dã 。

三tam 忍nhẫn 加gia 行hành 。 忍nhẫn 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 印ấn 可khả 義nghĩa 。 謂vị 於ư 此thử 位vị 中trung 。 即tức 能năng 印ấn 可khả 四Tứ 諦Đế 之chi 理lý 。 謂vị 苦Khổ 諦Đế 實thật 是thị 苦khổ 。 乃nãi 至chí 道Đạo 諦Đế 實thật 是thị 道đạo 也dã 。 二nhị 者giả 決quyết 定định 義nghĩa 。 謂vị 此thử 善thiện 根căn 決quyết 定định 無vô 退thoái 。 故cố 名danh 忍nhẫn 加gia 行hành 。

四tứ 世thế 第đệ 一nhất 加gia 行hành 。 謂vị 此thử 位vị 中trung 觀quán 四Tứ 諦Đế 理lý 。 雖tuy 未vị 能năng 證chứng 。 而nhi 於ư 世thế 間gian 最tối 勝thắng 。 故cố 名danh 世thế 第đệ 一nhất 加gia 行hành 。

三tam 乘thừa

乘thừa 即tức 運vận 載tái 之chi 義nghĩa 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 各các 以dĩ 其kỳ 法pháp 為vi 乘thừa 。 運vận 出xuất 三tam 界giới 生sanh 死tử 。 同đồng 到đáo 真chân 空không 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 名danh 三tam 乘thừa 。 三tam 界giới 者giả 。 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 。 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 。

一nhất 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 。 聞văn 佛Phật 聲thanh 教giáo 。 而nhi 得đắc 悟ngộ 道đạo 。 故cố 曰viết 聲Thanh 聞Văn 。 謂vị 其kỳ 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 慕mộ 滅diệt 修tu 道Đạo 。 故cố 以dĩ 此thử 四Tứ 諦Đế 為vi 乘thừa 也dã 。 四Tứ 諦Đế 者giả 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 也dã 。

二nhị 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 。 因nhân 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 覺giác 真Chân 諦Đế 理lý 。 故cố 名danh 緣Duyên 覺Giác 。 謂vị 始thỉ 觀quán 無vô 明minh 緣duyên 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 此thử 是thị 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 生sanh 。 次thứ 觀quán 無vô 明minh 滅diệt 乃nãi 至chí 老lão 死tử 滅diệt 。 此thử 是thị 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 滅diệt 。 觀quán 此thử 因nhân 緣duyên 滅diệt 。 即tức 悟ngộ 非phi 生sanh 非phi 滅diệt 故cố 。 以dĩ 此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 為vi 乘thừa 也dã 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 一nhất 無vô 明minh 。 二nhị 行hành 。 三tam 識thức 。 四tứ 名danh 色sắc 。 五ngũ 六lục 入nhập 。 六lục 觸xúc 。 七thất 受thọ 。 八bát 愛ái 。 九cửu 取thủ 。 十thập 有hữu 。 十thập 一nhất 生sanh 。 十thập 二nhị 老lão 死tử 也dã 。

三tam 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 菩Bồ 薩Tát 是thị 梵Phạn 語ngữ 。 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình 。 謂vị 覺giác 悟ngộ 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 眾chúng 生sanh 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 六Lục 度Độ 行hành 。 廣quảng 化hóa 眾chúng 生sanh 。 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 故cố 以dĩ 此thử 六Lục 度Độ 為vi 乘thừa 也dã 。 六Lục 度Độ 者giả 。 一nhất 布bố 施thí 。 二nhị 持trì 戒giới 。 三tam 忍nhẫn 辱nhục 。 四tứ 精tinh 進tấn 。 五ngũ 禪thiền 定định 。 六lục 智trí 慧tuệ 也dã 。

三tam 智trí

一nhất 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 內nội 法pháp 。 內nội 名danh 能năng 知tri 能năng 解giải 。 一nhất 切thiết 外ngoại 法pháp 。 外ngoại 名danh 亦diệc 能năng 知tri 能năng 解giải 。 是thị 名danh 一nhất 切thiết 智trí 。 即tức 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 之chi 智trí 也dã 。 內nội 法pháp 內nội 名danh 者giả 。 謂vị 理lý 內nội 所sở 詮thuyên 法pháp 相tướng 及cập 能năng 詮thuyên 名danh 字tự 。 葢# 佛Phật 教giáo 依y 理lý 而nhi 說thuyết 。 故cố 名danh 理lý 內nội 也dã 。 外ngoại 法pháp 外ngoại 名danh 者giả 。 即tức 理lý 外ngoại 所sở 詮thuyên 法pháp 相tướng 及cập 能năng 詮thuyên 名danh 字tự 。 葢# 外ngoại 道đạo 等đẳng 違vi 理lý 橫hoạnh/hoành 計kế 。 故cố 名danh 理lý 外ngoại 也dã 。

二nhị 道đạo 種chủng 智trí 。 謂vị 能năng 用dụng 諸chư 佛Phật 一nhất 切thiết 道Đạo 法Pháp 。 發phát 起khởi 眾chúng 生sanh 一nhất 切thiết 善thiện 種chủng 。 是thị 名danh 道đạo 種chủng 智trí 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 之chi 智trí 也dã 。

三tam 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 謂vị 能năng 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 知tri 一nhất 切thiết 道đạo 。 知tri 一nhất 切thiết 種chủng 。 是thị 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 即tức 佛Phật 之chi 智trí 也dã 。

三tam 諦đế

諦đế 者giả 諦đế 審thẩm 也dã 。 謂vị 諦đế 審thẩm 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 即tức 空không 是thị 真Chân 諦Đế 。 即tức 假giả 是thị 俗tục 諦đế 。 即tức 中trung 是thị 中trung 諦đế 。 此thử 三tam 隔cách 歷lịch 即tức 是thị 次thứ 第đệ 三tam 諦đế 。 三tam 一nhất 無vô 礙ngại 即tức 是thị 圓viên 融dung 三tam 諦đế 。 隔cách 歷lịch 者giả 。 三tam 諦đế 不bất 互hỗ 融dung 也dã 。 次thứ 第đệ 者giả 。 前tiền 真chân 次thứ 俗tục 後hậu 中trung 。 即tức 別biệt 教giáo 三tam 諦đế 也dã 。 圓viên 融dung 者giả 。 舉cử 一nhất 即tức 三tam 。 全toàn 三tam 是thị 一nhất 。 即tức 圓viên 教giáo 三tam 諦đế 也dã 。

一nhất 真Chân 諦Đế 。 真chân 即tức 真chân 空không 。 泯mẫn 一nhất 切thiết 法pháp 之chi 謂vị 也dã 。 葢# 諸chư 法pháp 本bổn 空không 。 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 。 執chấp 之chi 為vi 實thật 。 而nhi 生sanh 妄vọng 見kiến 。 若nhược 以dĩ 空không 觀quán 蕩đãng 之chi 。 則tắc 謂vị 實thật 之chi 情tình 。 自tự 忘vong 情tình 忘vong 。 即tức 能năng 離ly 於ư 諸chư 相tướng 。 若nhược 離ly 則tắc 真chân 空không 之chi 理lý 自tự 然nhiên 諦đế 了liễu 。 故cố 名danh 真Chân 諦Đế 也dã 。

二nhị 俗tục 諦đế 。 俗tục 即tức 世thế 俗tục 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 之chi 謂vị 也dã 。 諸chư 法pháp 雖tuy 即tức 本bổn 空không 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 以dĩ 假giả 觀quán 照chiếu 之chi 。 則tắc 能năng 諦đế 了liễu 性tánh 具cụ 。 諸chư 法pháp 歷lịch 歷lịch 宛uyển 然nhiên 。 故cố 名danh 俗tục 諦đế 。

三tam 中trung 諦đế 。 中trung 即tức 中trung 正chánh 。 統thống 一nhất 切thiết 法pháp 之chi 謂vị 也dã 。 諸chư 法pháp 本bổn 來lai 不bất 離ly 二nhị 邊biên 。 不bất 即tức 二nhị 邊biên 。 若nhược 以dĩ 中trung 觀quán 觀quán 之chi 。 則tắc 能năng 諦đế 了liễu 諸chư 法pháp 。 非phi 真chân 非phi 俗tục 。 即tức 真chân 即tức 俗tục 。 清thanh 淨tịnh 洞đỗng 徹triệt 。 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 名danh 中trung 諦đế 。

四tứ 韋vi 陀đà

摩ma 蹬đẳng 伽già 經Kinh 云vân 。 初sơ 人nhân 梵Phạm 天Thiên 造tạo 一nhất 韋vi 陀đà 。 次thứ 有hữu 僊tiên 人nhân 名danh 曰viết 淨tịnh 。 變biến 一nhất 為vi 四tứ 。 故cố 名danh 四tứ 韋vi 陀đà 。 梵Phạn 語ngữ 韋vi 陀đà 。 華hoa 言ngôn 智trí 論luận 。 即tức 婆Bà 羅La 門Môn 所sở 作tác 邪tà 論luận 也dã 。 以dĩ 世thế 間gian 之chi 智trí 。 造tạo 養dưỡng 生sanh 等đẳng 書thư 。 而nhi 有hữu 四tứ 種chủng 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 韋vi 陀đà 典điển 。 其kỳ 書thư 不bất 曾tằng 傳truyền 至chí 東đông 土thổ/độ 。

一nhất 阿a 由do 。 梵Phạn 語ngữ 阿a 由do 。 華hoa 言ngôn 方phương 命mạng 。 亦diệc 曰viết 壽thọ 養dưỡng 。 生sanh 繕thiện 性tánh 之chi 書thư 也dã 。 繕thiện 者giả 治trị 也dã 。

二nhị 殊thù 夜dạ 。 梵Phạn 語ngữ 殊thù 夜dạ 。 無vô 翻phiên 。 祭tế 祀tự 祈kỳ 禱đảo 之chi 書thư 也dã 。

三tam 婆bà 磨ma 。 梵Phạn 語ngữ 婆bà 磨ma 。 無vô 翻phiên 。 謂vị 禮lễ 儀nghi 占chiêm 卜bốc 兵binh 法pháp 軍quân 陳trần 之chi 書thư 也dã 。

四tứ 阿a 達đạt 婆bà 。 梵Phạn 語ngữ 阿a 達đạt 婆bà 。 無vô 翻phiên 。 謂vị 異dị 能năng 技kỹ 數số 禁cấm 咒chú 醫y 方phương 之chi 書thư 也dã 。

淼#

音âm 藐miệu 。 大đại 水thủy 也dã 。

詳tường 悉tất

詳tường 者giả 備bị 也dã 。 悉tất 者giả 盡tận 也dã 。 知tri 也dã 。 豈khởi 我ngã 備bị 詳tường 盡tận 知tri 也dã 。

如như 意ý 珠châu

亦diệc 名danh 摩ma 尼ni 。 或hoặc 云vân 踰du 摩ma 。 正chánh 云vân 末mạt 尼ni 。 大đại 品phẩm 云vân 。 如như 摩ma 尼ni 寶bảo 。 若nhược 在tại 六lục 中trung 。 隨tùy 作tác 一nhất 色sắc 。 以dĩ 青thanh 物vật 褁# 水thủy 色sắc 即tức 青thanh 。 若nhược 黃hoàng 赤xích 白bạch 紅hồng 縹# 。 褁# 隨tùy 作tác 黃hoàng 等đẳng 色sắc 。 大đại 品phẩm 阿A 難Nan 問vấn 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 是thị 摩ma 尼ni 寶bảo 。 為vi 是thị 天thiên 上thượng 寶bảo 。 為vi 是thị 閻Diêm 浮Phù 提Đề 實thật 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 言ngôn 。 是thị 天thiên 上thượng 寶bảo 。 閻Diêm 浮Phù 提Đề 人nhân 。 亦diệc 有hữu 是thị 寶bảo 。 但đãn 功công 德đức 相tương/tướng 少thiểu 不bất 具cụ 足túc 。 大đại 論luận 云vân 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 此thử 寶bảo 珠châu 從tùng 龍long 王vương 腦não 中trung 出xuất 。 人nhân 得đắc 此thử 珠châu 。 毒độc 不bất 能năng 害hại 。 入nhập 火hỏa 不bất 燒thiêu 。 輔phụ 行hành 曰viết 。 亦diệc 云vân 如như 意ý 。 似tự 如như 唐đường 梵Phạm 不bất 同đồng 。 大đại 論luận 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 如như 意ý 摩ma 尼ni 。 似tự 如như 並tịnh 列liệt 二nhị 名danh 。 大đại 莊trang 嚴nghiêm 論luận 。 有hữu 摩ma 尼ni 珠châu 。 大đại 如như 膝tất 葢# 。 大đại 論luận 云vân 。 如như 意ý 珠châu 狀trạng 如như 芥giới 粟túc 。 又hựu 云vân 。 如như 意ý 珠châu 出xuất 自tự 佛Phật 舍xá 利lợi 。 若nhược 法Pháp 沒một 盡tận 時thời 。 諸chư 舍xá 利lợi 皆giai 變biến 為vi 如như 意ý 珠châu 。 觀quán 經kinh 指chỉ 如như 意ý 為vi 摩ma 尼ni 。 天thiên 台thai 云vân 。 摩ma 尼ni 者giả 如như 意ý 也dã 。

禦ngữ

音âm 御ngự 。 止chỉ 也dã 。 拒cự 也dã 。

淩#

音âm 靈linh 。 犯phạm 也dã 。

魄phách

音âm 拍phách 。 月nguyệt 體thể 黑hắc 者giả 謂vị 之chi 魄phách 。 又hựu 魄phách 者giả 無vô 明minh 也dã 。 無vô 明minh 盡tận 則tắc 惑hoặc 忘vong 。

宜nghi

音âm 倪nghê 。 適thích 理lý 也dã 。 即tức 如như 理lý 之chi 意ý 。

九cửu 界giới

破phá 結kết 使sử 比Bỉ 丘Khâu 中trung 廣quảng 明minh 。

欲dục 界giới 六lục 天thiên

欲dục 即tức 色sắc 欲dục 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 以dĩ 形hình 交giao 為vi 欲dục 。 忉Đao 利Lợi 以dĩ 風phong 為vi 欲dục 。 夜dạ 摩ma 以dĩ 抱bão 持trì 為vi 欲dục 。 兜Đâu 率Suất 以dĩ 執chấp 手thủ 為vi 欲dục 。 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 視thị 笑tiếu 為vi 欲dục 。 他tha 化hóa 但đãn 以dĩ 視thị 為vi 欲dục 也dã 。 謂vị 之chi 天thiên 者giả 。 天thiên 然nhiên 自tự 然nhiên 樂nhạo/nhạc/lạc 勝thắng 身thân 勝thắng 。 亦diệc 名danh 最tối 勝thắng 。 亦diệc 名danh 光quang 明minh 。 以dĩ 其kỳ 所sở 欲dục 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 六Lục 欲Dục 天Thiên 。

四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên

離ly 人nhân 間gian 地địa 四tứ 萬vạn 由do 旬tuần 。 每mỗi 由do 旬tuần 四tứ 十thập 里lý 。 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 腰yêu 七thất 金kim 山sơn 頂đảnh 。 與dữ 日nhật 月nguyệt 齊tề 。 有hữu 四tứ 王vương 天thiên 。 東đông 方phương 持Trì 國Quốc 天Thiên 王Vương 。 居cư 須Tu 彌Di 黃hoàng 金kim 埵đóa 。 主chủ 乾càn 闥thát 婆bà 眾chúng 。 南nam 方phương 增Tăng 長Trưởng 天Thiên 王Vương 。 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 瑠lưu 璃ly 埵đóa 。 主chủ 鳩cưu 槃bàn 荼đồ 眾chúng 。 西tây 方Phương 廣Quảng 目mục 天thiên 王vương 。 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 白bạch 銀ngân 埵đóa 。 主chủ 龍long 眾chúng 。 北bắc 方phương 多Đa 聞Văn 天Thiên 王Vương 。 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 水thủy 晶tinh 埵đóa 。 主chủ 夜dạ 叉xoa 眾chúng 。 統thống 御ngự 諸chư 惡ác 鬼quỷ 神thần 。 令linh 其kỳ 不bất 敢cảm 肆tứ 虐ngược 。 故cố 名danh 護hộ 世thế 。 四tứ 王vương 并tinh 其kỳ 眷quyến 屬thuộc 。 總tổng 名danh 四Tứ 天Thiên 王Vương 也dã 。 此thử 是thị 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 所sở 感cảm 。 或hoặc 是thị 不bất 殺sát 戒giới 增tăng 上thượng 功công 德đức 所sở 感cảm 。 或hoặc 是thị 一nhất 日nhật 一nhất 夜dạ 。 齋trai 戒giới 之chi 力lực 所sở 感cảm 。 身thân 長trường 七thất 十thập 五ngũ 丈trượng 。 以dĩ 人nhân 間gian 五ngũ 十thập 年niên 。 為vi 一nhất 晝trú 夜dạ 。 壽thọ 五ngũ 百bách 歲tuế 。 計kế 人nhân 間gian 數số 。 則tắc 是thị 九cửu 百bách 萬vạn 年niên 。 然nhiên 亦diệc 有hữu 中trung 夭yểu 者giả 。 死tử 時thời 五ngũ 衰suy 相tướng 現hiện 。 一nhất 頭đầu 上thượng 花hoa 萎nuy 。 二nhị 腋dịch 下hạ 出xuất 汗hãn 。 三tam 衣y 裳thường 垢cấu 染nhiễm 。 四tứ 身thân 體thể 臭xú 穢uế 。 五ngũ 不bất 樂nhạo 本bổn 座tòa 。

忉Đao 利Lợi 天thiên

離ly 人nhân 間gian 地địa 八bát 萬vạn 由do 旬tuần 。 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 頂đảnh 。 名danh 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 是thị 梵Phạn 語ngữ 。 此thử 翻phiên 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 謂vị 須Tu 彌Di 山Sơn 頂đảnh 。 上thượng 四tứ 方phương 各các 有hữu 八bát 天thiên 。 並tịnh 列liệt 而nhi 住trụ 。 為vi 之chi 三tam 十thập 二nhị 。 并tinh 中trung 間gian 帝Đế 釋Thích 天Thiên 王Vương 。 共cộng 為vì 三Tam 十Thập 三Tam 也dã 。 大đại 論luận 云vân 。 昔tích 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 姓tánh 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 與dữ 知tri 友hữu 三tam 十thập 二nhị 人nhân 。 共cộng 修tu 福phước 德đức 。 命mạng 終chung 皆giai 生sanh 。 須Tu 彌Di 山Sơn 頂đảnh 。 憍kiêu 尸thi 迦ca 為vi 天thiên 王vương 。 各các 帝Đế 釋Thích 天thiên 。 三tam 十thập 二nhị 人nhân 為vi 輔phụ 臣thần 。 此thử 亦diệc 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 所sở 感cảm 。 或hoặc 是thị 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 兩lưỡng 戒giới 增tăng 上thượng 功công 德đức 所sở 感cảm 。 或hoặc 是thị 一nhất 日nhật 一nhất 夜dạ 。 齋trai 力lực 所sở 感cảm 。 天thiên 身thân 皆giai 長trường/trưởng 百bách 五ngũ 十thập 丈trượng 。 唯duy 帝Đế 釋Thích 身thân 長trường 三tam 百bách 丈trượng 。 由do 其kỳ 過quá 去khứ 徧biến 修tu 恭cung 敬kính 業nghiệp 故cố 。 以dĩ 人nhân 間gian 百bách 年niên 。 為vi 一nhất 晝trú 夜dạ 。 壽thọ 一nhất 千thiên 歲tuế 。 計kế 人nhân 間gian 數số 。 則tắc 是thị 三tam 千thiên 六lục 百bách 萬vạn 年niên 。 中trung 夭yểu 及cập 五ngũ 哀ai 相tương/tướng 現hiện 。 并tinh 如như 前tiền 說thuyết 。 後hậu 諸chư 天thiên 中trung 亦diệc 皆giai 准chuẩn 知tri 。 梵Phạn 語ngữ 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 又hựu 云vân 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 華hoa 言ngôn 能năng 天thiên 主chủ 。 言ngôn 帝Đế 釋Thích 者giả 華hoa 梵Phạm 雙song 舉cử 也dã 。

夜dạ 摩ma 天thiên

離ly 忉Đao 利Lợi 天thiên 八bát 萬vạn 由do 旬tuần 。 離ly 人nhân 間gian 地địa 十thập 。 六lục 萬vạn 由do 旬tuần 。 於ư 虗hư 空không 中trung 有hữu 地địa 如như 雲vân 。 朗lãng 然nhiên 安an 住trụ 。 為vi 夜dạ 摩ma 天thiên 。 此thử 翻phiên 時thời 分phần/phân 。 謂vị 其kỳ 時thời 時thời 唱xướng 快khoái 樂lạc 故cố 。 以dĩ 蓮liên 花hoa 開khai 合hợp 。 分phần/phân 其kỳ 晝trú 夜dạ 。 此thử 是thị 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 。 兼kiêm 學học 坐tọa 禪thiền 所sở 感cảm 。 或hoặc 是thị 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 邪tà 婬dâm 三tam 戒giới 增tăng 上thượng 功công 德đức 所sở 感cảm 。 或hoặc 亦diệc 八bát 戒giới 十thập 戒giới 等đẳng 功công 德đức 所sở 感cảm 。 身thân 長trường 二nhị 百bách 二nhị 十thập 五ngũ 丈trượng 。 以dĩ 人nhân 間gian 二nhị 百bách 年niên 。 為vi 一nhất 晝trú 夜dạ 壽thọ 。 彼bỉ 天thiên 二nhị 千thiên 歲tuế 。

兜Đâu 率Suất 天thiên

離ly 夜dạ 摩ma 天thiên 十thập 。 六lục 萬vạn 由do 旬tuần 。 離ly 人nhân 間gian 三tam 十thập 二nhị 萬vạn 由do 旬tuần 。 於ư 虗hư 空không 中trung 有hữu 此thử 如như 雲vân 。 上thượng 升thăng 精tinh 微vi 。 不bất 接tiếp 下hạ 界giới 。 諸chư 人nhân 天thiên 境cảnh 。 為vi 兜Đâu 率Suất 天thiên 。 此thử 翻phiên 知tri 足túc 。 謂vị 夜dạ 摩ma 天thiên 極cực 受thọ 欲dục 界giới 妙diệu 五ngũ 欲dục 樂lạc 。 不bất 知tri 止chỉ 足túc 。 此thử 天thiên 能năng 知tri 足túc 也dã 。 此thử 是thị 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 。 兼kiêm 得đắc 細tế 住trụ 所sở 感cảm 。 或hoặc 是thị 身thân 三tam 口khẩu 四tứ 。 七thất 支chi 戒giới 品phẩm 增tăng 上thượng 功công 德đức 所sở 感cảm 。 或hoặc 亦diệc 八bát 戒giới 十thập 戒giới 等đẳng 力lực 所sở 感cảm 。 身thân 長trường 三tam 百bách 丈trượng 。 以dĩ 人nhân 間gian 四tứ 百bách 年niên 。 為vi 一nhất 晝trú 夜dạ 。 壽thọ 彼bỉ 天thiên 四tứ 千thiên 歲tuế 。 五ngũ 欲dục 者giả 。 色sắc 欲dục 。 聲thanh 欲dục 。 香hương 欲dục 。 味vị 欲dục 。 觸xúc 欲dục 也dã 。 細tế 住trụ 者giả 。 六lục 妙diệu 門môn 四tứ 修tu 觀quán 中trung 一nhất 法pháp 也dã 。 自tự 覺giác 身thân 心tâm 泯mẫn 然nhiên 。 入nhập 定định 不bất 見kiến 內nội 外ngoại 相tướng 貌mạo 。 定định 法pháp 持trì 心tâm 。 任nhậm 運vận 不bất 動động 。 於ư 定định 心tâm 中trung 以dĩ 心tâm 眼nhãn 諦đế 觀quán 此thử 身thân 。 中trung 微vi 細tế 出xuất 入nhập 息tức 相tương/tướng 。 故cố 名danh 兼kiêm 得đắc 細tế 住trụ 。

化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên

離ly 兜Đâu 率Suất 天thiên 三tam 十thập 二nhị 萬vạn 由do 旬tuần 。 離ly 人nhân 間gian 六lục 十thập 四tứ 萬vạn 由do 旬tuần 。 於ư 虗hư 空không 中trung 有hữu 地địa 如như 雲vân 。 超siêu 越việt 下hạ 地địa 。 能năng 為vi 變biến 化hóa 。 謂vị 自tự 化hóa 五ngũ 塵trần 之chi 欲dục 而nhi 娛ngu 樂lạc 。 故cố 名danh 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 。 此thử 是thị 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 。 兼kiêm 成thành 欲dục 界giới 中trung 定định 所sở 感cảm 身thân 長trường 三tam 百bách 七thất 十thập 五ngũ 丈trượng 。 以dĩ 人nhân 間gian 八bát 百bách 年niên 。 為vi 一nhất 晝trú 夜dạ 。 壽thọ 彼bỉ 天thiên 八bát 千thiên 歲tuế 。 五ngũ 塵trần 者giả 。 色sắc 塵trần 。 聲thanh 塵trần 。 香hương 塵trần 。 味vị 塵trần 。 觸xúc 塵trần 也dã 。

他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên

離ly 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 六lục 十thập 四tứ 萬vạn 由do 旬tuần 。 離ly 人nhân 間gian 一nhất 百bách 二nhị 十thập 。 八bát 萬vạn 由do 旬tuần 。 於ư 虗hư 空không 中trung 有hữu 地địa 如như 雲vân 。 假giả 他tha 所sở 化hóa 。 以dĩ 成thành 己kỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 名danh 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 。 此thử 是thị 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 。 兼kiêm 成thành 未vị 到đáo 地địa 定định 所sở 感cảm 身thân 長trường 四tứ 百bách 五ngũ 十thập 丈trượng 。 以dĩ 人nhân 間gian 一nhất 千thiên 六lục 百bách 年niên 。 為vi 一nhất 晝trú 夜dạ 。 壽thọ 彼bỉ 天thiên 一nhất 萬vạn 六lục 千thiên 歲tuế 。

色sắc 無vô 色sắc 界giới 天thiên

色sắc 界giới 諸chư 天thiên 。 具cụ 有hữu 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 五ngũ 陰ấm 。 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。 唯duy 有hữu 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 四tứ 陰ấm 。

梵Phạm 眾chúng 天thiên

超siêu 六Lục 欲Dục 天Thiên 。 遠viễn 離ly 飲ẩm 食thực 婬dâm 欲dục 睡thụy 眠miên 三tam 種chủng 過quá 患hoạn 。 故cố 名danh 為vi 梵Phạm 。 梵Phạm 者giả 清thanh 淨tịnh 離ly 染nhiễm 之chi 謂vị 也dã 。 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 。 四tứ 禪thiền 皆giai 名danh 梵Phạm 天Thiên 。 皆giai 清thanh 淨tịnh 故cố 。 別biệt 而nhi 言ngôn 之chi 。 初sơ 禪thiền 創sáng/sang 離ly 欲dục 染nhiễm 。 獨độc 得đắc 梵Phạm 名danh 。 大đại 佛Phật 頂đảnh 經Kinh 云vân 。 愛ái 染nhiễm 不bất 生sanh 。 無vô 留lưu 欲dục 界giới 。 是thị 人nhân 應ưng 念niệm 。 身thân 為vi 梵Phạm 侶lữ 。 名danh 梵Phạm 眾Chúng 天Thiên 。 壽thọ 二nhị 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 身thân 半bán 由do 旬tuần 。

梵Phạm 輔phụ 天thiên

大đại 佛Phật 頂đảnh 經Kinh 云vân 。 欲dục 習tập 既ký 除trừ 。 離ly 欲dục 心tâm 現hiện 。 於ư 諸chư 律luật 儀nghi 。 愛ái 樂nhạo 隨tùy 順thuận 。 是thị 人nhân 應ứng 時thời 。 能năng 行hành 梵Phạm 德đức 。 名danh 梵Phạm 輔Phụ 天Thiên 。 壽thọ 四tứ 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 身thân 一nhất 由do 旬tuần 。

大đại 梵Phạm 天Thiên

大đại 佛Phật 頂đảnh 經Kinh 云vân 。 身thân 心tâm 妙diệu 圓viên 。 威uy 儀nghi 不bất 缺khuyết 。 清thanh 淨tịnh 禁cấm 戒giới 。 加gia 以dĩ 明minh 悟ngộ 。 是thị 人nhân 應ứng 時thời 。 能năng 統thống 梵Phạm 眾chúng 。 為vi 大Đại 梵Phạm 王Vương 。 壽thọ 六lục 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 身thân 由do 旬tuần 半bán 。

少thiểu 光quang 天thiên

不bất 論luận 人nhân 中trung 天thiên 上thượng 。 欲dục 界giới 初sơ 禪thiền 。 但đãn 於ư 無vô 覺giác 唯duy 觀quán 三tam 昧muội 。 不bất 住trụ 不bất 著trước 。 專chuyên 精tinh 求cầu 進tiến 。 創sáng/sang 得đắc 無vô 覺giác 無vô 觀quán 三tam 昧muội 。 入nhập 第đệ 二nhị 禪thiền 。 禪thiền 力lực 夫phu 深thâm 。 命mạng 終chung 得đắc 生sanh 。 少Thiểu 光Quang 天Thiên 中trung 。 佛Phật 頂đảnh 經kinh 所sở 謂vị 。 澄trừng 心tâm 不bất 動động 。 寂tịch 湛trạm 生sanh 光quang 也dã 。 火hỏa 災tai 不bất 到đáo 。 壽thọ 一nhất 大đại 劫kiếp 。 身thân 二nhị 由do 旬tuần 。 從tùng 二nhị 禪thiền 去khứ 乃nãi 至chí 非phi 非phi 想tưởng 。 定định 一nhất 切thiết 皆giai 名danh 。 無vô 覺giác 無vô 觀quán 三tam 昧muội 。

無Vô 量Lượng 光Quang 天Thiên

人nhân 中trung 天thiên 上thượng 。 數số 習tập 第đệ 二nhị 禪thiền 力lực 。 命mạng 終chung 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 佛Phật 頂đảnh 經kinh 所sở 謂vị 。 光quang 光quang 相tương 然nhiên 。 照chiếu 耀diệu 無vô 盡tận 。 映ánh 十thập 方phương 界giới 。 徧biến 成thành 瑠lưu 璃ly 者giả 也dã 。 壽thọ 四tứ 大đại 劫kiếp 身thân 四tứ 由do 旬tuần 。

光quang 音âm 天thiên

人nhân 中trung 天thiên 上thượng 。 深thâm 入nhập 第đệ 二nhị 禪thiền 力lực 。 兼kiêm 修tu 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 命mạng 終chung 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 佛Phật 頂đảnh 經kinh 所sở 謂vị 。 吸hấp 持trì 圓viên 光quang 。 成thành 就tựu 教giáo 體thể 。 發phát 化hóa 清thanh 淨tịnh 。 應ứng 用dụng 無vô 盡tận 者giả 也dã 。 壽thọ 八bát 大đại 劫kiếp 身thân 八bát 由do 旬tuần 。

少thiểu 淨tịnh 天thiên

不bất 論luận 人nhân 中trung 天thiên 上thượng 。 梵Phạm 天Thiên 光quang 天thiên 但đãn 於ư 二nhị 禪thiền 不bất 住trụ 不bất 著trước 。 一nhất 心tâm 精tinh 進tấn 。 創sáng/sang 證chứng 第đệ 三tam 禪thiền 者giả 。 命mạng 終chung 即tức 生sanh 此thử 天thiên 。 水thủy 災tai 不bất 到đáo 。 壽thọ 命mạng 十thập 六lục 大đại 劫kiếp 。 身thân 長trường 十thập 六lục 由do 旬tuần 。

無Vô 量Lượng 淨Tịnh 天Thiên

數số 修tu 第đệ 三tam 禪thiền 力lực 。 命mạng 終chung 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 壽thọ 三tam 十thập 二nhị 大đại 劫kiếp 。 身thân 三tam 十thập 二nhị 由do 旬tuần 。

徧biến 淨tịnh 天thiên

深thâm 入nhập 第đệ 三tam 禪thiền 力lực 。 兼kiêm 修tu 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 命mạng 終chung 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 壽thọ 六lục 十thập 四tứ 大đại 劫kiếp 。 身thân 六lục 十thập 四tứ 由do 旬tuần 。

福phước 生sanh 天thiên

不bất 論luận 人nhân 中trung 天thiên 上thượng 。 初sơ 二nhị 三tam 禪thiền 。 但đãn 於ư 三tam 禪thiền 不bất 味vị 不bất 著trước 。 一nhất 心tâm 精tinh 進tấn 。 創sáng/sang 證chứng 第đệ 四tứ 禪thiền 者giả 。 命mạng 終chung 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 果quả 報báo 微vi 妙diệu 。 宮cung 殿điện 隨tùy 身thân 。 并tinh 如như 雲vân 之chi 地địa 。 亦diệc 所sở 不bất 須tu 。 故cố 他tha 經kinh 中trung 亦diệc 名danh 為vi 無vô 雲vân 天thiên 也dã 。 三tam 災tai 俱câu 不bất 能năng 到đáo 。 壽thọ 一nhất 百bách 二nhị 十thập 五ngũ 大đại 劫kiếp 。 身thân 一nhất 百bách 二nhị 十thập 五ngũ 由do 旬tuần 。

福phước 愛ái 天thiên

數số 修tu 第đệ 四tứ 禪thiền 力lực 。 命mạng 終chung 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 壽thọ 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 大đại 劫kiếp 。 身thân 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 由do 旬tuần 。

廣quảng 果quả 天thiên

深thâm 入nhập 第đệ 四tứ 禪thiền 力lực 。 兼kiêm 修tu 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 命mạng 終chung 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 壽thọ 五ngũ 百bách 大đại 劫kiếp 。 身thân 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。

無vô 想tưởng 天thiên

由do 於ư 人nhân 中trung 天thiên 上thượng 。 秉bỉnh 外ngoại 道đạo 邪tà 說thuyết 。 厭yếm 患hoạn 粗thô 想tưởng 。 數số 修tu 習tập 力lực 。 伏phục 除trừ 欲dục 界giới 初sơ 二nhị 三tam 禪thiền 貪tham 染nhiễm 。 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 滅diệt 除trừ 前tiền 六lục 識thức 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 令linh 不bất 現hiện 行hành 。 想tưởng 滅diệt 為vi 首thủ 。 名danh 無vô 想tưởng 定định 。 得đắc 此thử 定định 已dĩ 。 不bất 退thoái 不bất 失thất 。 命mạng 終chung 即tức 生sanh 。 無Vô 想Tưởng 天Thiên 中trung 。 壽thọ 亦diệc 五ngũ 百bách 大đại 劫kiếp 。 身thân 亦diệc 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。

無vô 煩phiền 天thiên

此thử 於ư 第đệ 四tứ 禪thiền 。 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 眾chúng 同đồng 分phần 中trung 。

復phục 有hữu 此thử 五ngũ 。 不Bất 還Hoàn 天Thiên 乃nãi 三tam 果quả 聖thánh 人nhân 已dĩ 斷đoạn 下hạ 四tứ 地địa 染nhiễm 。 未vị 斷đoạn 上thượng 地địa 染nhiễm 者giả 所sở 寄ký 居cư 也dã 。 初sơ 無vô 煩phiền 者giả 。 乃nãi 雜tạp 修tu 禪thiền 下hạ 品phẩm 所sở 感cảm 。 謂vị 行hành 人nhân 先tiên 入nhập 第đệ 四tứ 禪thiền 已dĩ 。 於ư 此thử 定định 中trung 。 先tiên 起khởi 多đa 念niệm 無vô 漏lậu 心tâm 相tương 續tục 現hiện 前tiền 。 次thứ 起khởi 多đa 念niệm 有hữu 滿mãn 心tâm 相tương 續tục 現hiện 前tiền 。 又hựu 起khởi 多đa 念niệm 無vô 漏lậu 心tâm 相tương 續tục 現hiện 前tiền 。 如như 是thị 漸tiệm 漸tiệm 。 減giảm 至chí 二nhị 念niệm 無vô 漏lậu 二nhị 念niệm 有hữu 漏lậu 。 二nhị 念niệm 無vô 漏lậu 時thời 名danh 雜tạp 修tu 加gia 行hành 成thành 滿mãn 。 次thứ 起khởi 一nhất 念niệm 無vô 漏lậu 一nhất 念niệm 有hữu 漏lậu 。 一nhất 念niệm 無vô 漏lậu 名danh 為vi 根căn 本bổn 成thành 滿mãn 。 以dĩ 用dụng 無vô 漏lậu 。 夾giáp 熏huân 有hữu 漏lậu 。 色sắc 定định 轉chuyển 明minh 。 果quả 報báo 轉chuyển 勝thắng 。 由do 此thử 資tư 於ư 故cố 業nghiệp 故cố 。 命mạng 終chung 後hậu 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 壽thọ 千thiên 大đại 劫kiếp 。 身thân 千thiên 由do 旬tuần 。 但đãn 有hữu 升thăng 進tiến 。 永vĩnh 不bất 退thoái 轉chuyển 也dã 。 一nhất 遇ngộ 佛Phật 字tự 。 便tiện 出xuất 塵trần 界giới 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。

無vô 熱nhiệt 天thiên

二nhị 無vô 熱nhiệt 者giả 。 乃nãi 雜tạp 修tu 禪thiền 中trung 品phẩm 所sở 感cảm 。 用dụng 前tiền 下hạ 品phẩm 根căn 本bổn 三tam 心tâm 為vi 加gia 行hành 。 更cánh 引dẫn 一nhất 念niệm 無vô 漏lậu 一nhất 念niệm 有hữu 漏lậu 。 一nhất 念niệm 無vô 漏lậu 三tam 心tâm 為vi 根căn 本bổn 。 資tư 其kỳ 故cố 業nghiệp 。 即tức 生sanh 此thử 天thiên 。 壽thọ 二nhị 千thiên 大đại 劫kiếp 。 身thân 二nhị 千thiên 由do 旬tuần 。

善thiện 見kiến 天thiên

三tam 善thiện 見kiến 者giả 。 乃nãi 雜tạp 修tu 上thượng 品phẩm 所sở 感cảm 。 用dụng 前tiền 六lục 心tâm 。 皆giai 為vi 加gia 行hành 。 更cánh 引dẫn 三tam 心tâm 為vi 根căn 本bổn 。 資tư 其kỳ 故cố 業nghiệp 。 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 壽thọ 四tứ 千thiên 大đại 劫kiếp 。 身thân 四tứ 千thiên 由do 旬tuần 。

善thiện 現hiện 天thiên

四tứ 善thiện 現hiện 者giả 。 乃nãi 雜tạp 修tu 上thượng 勝thắng 品phẩm 所sở 感cảm 。 用dụng 前tiền 九cửu 心tâm 。 皆giai 為vi 加gia 行hành 。 更cánh 引dẫn 三tam 心tâm 為vi 根căn 本bổn 。 資tư 其kỳ 故cố 業nghiệp 。 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 壽thọ 八bát 千thiên 大đại 劫kiếp 。 身thân 八bát 千thiên 由do 旬tuần 。

色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên

五ngũ 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 者giả 。 乃nãi 雜tạp 修tu 禪thiền 上thượng 極cực 品phẩm 所sở 感cảm 。 用dụng 前tiền 十thập 二nhị 心tâm 。 皆giai 為vi 加gia 行hành 。 更cánh 引dẫn 三tam 心tâm 為vi 根căn 本bổn 。 資tư 其kỳ 故cố 業nghiệp 。 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 壽thọ 一nhất 萬vạn 六lục 千thiên 大đại 劫kiếp 。 身thân 一nhất 萬vạn 六lục 千thiên 由do 旬tuần 。

空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 天Thiên

不bất 論luận 人nhân 中trung 天thiên 上thượng 。 初sơ 二nhị 三tam 四tứ 禪thiền 中trung 。 但đãn 除trừ 無vô 想tưởng 。 五ngũ 不Bất 還Hoàn 天Thiên 。 餘dư 修tu 空không 處xứ 定định 者giả 。 若nhược 得đắc 成thành 就tựu 則tắc 命mạng 終chung 。 便tiện 生sanh 此thử 天thiên 。 既ký 無vô 色sắc 陰ấm 。 不bất 可khả 說thuyết 有hữu 方phương 隅ngung 處xứ 所sở 。 唯duy 有hữu 微vi 細tế 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 所sở 緣duyên 無vô 邊biên 虗hư 空không 。 為vi 其kỳ 處xứ 也dã 。 壽thọ 四tứ 萬vạn 大đại 劫kiếp 。

識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 天Thiên

不bất 論luận 欲dục 界giới 色sắc 界giới 空không 處xứ 。 但đãn 修tu 識thức 處xứ 。 定định 成thành 命mạng 終chung 。 即tức 生sanh 此thử 天thiên 。 唯duy 以dĩ 微vi 細tế 第đệ 六lục 意ý 識thức 所sở 緣duyên 無vô 邊biên 心tâm 識thức 。 為vi 其kỳ 處xứ 也dã 。 壽thọ 四tứ 萬vạn 大đại 劫kiếp 。

無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 天Thiên

不bất 論luận 欲dục 界giới 免miễn 界giới 空không 處xứ 識thức 處xứ 。 但đãn 修tu 無vô 所sở 有hữu 處xứ 定định 成thành 。 命mạng 終chung 即tức 生sanh 此thử 天thiên 。 唯duy 以dĩ 微vi 細tế 第đệ 六lục 意ý 識thức 所sở 緣duyên 非phi 空không 非phi 識thức 境cảnh 界giới 。 為vi 其kỳ 處xứ 也dã 。 壽thọ 六lục 萬vạn 大đại 劫kiếp 。

非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 天Thiên

不bất 論luận 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 空không 等đẳng 三tam 處xứ 。 但đãn 修tu 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 定định 成thành 。 命mạng 終chung 即tức 生sanh 此thử 天thiên 。 唯duy 以dĩ 極cực 微vi 細tế 第đệ 六lục 識thức 所sở 緣duyên 非phi 有hữu 非phi 無vô 境cảnh 界giới 。 為vi 其kỳ 處xứ 也dã 。 壽thọ 八bát 萬vạn 大đại 劫kiếp 。 居cư 三tam 有hữu 極cực 頂đảnh 。 更cánh 無vô 可khả 進tiến 。

東đông 勝thắng 神thần 洲châu

語ngữ 梵Phạm 弗phất 于vu 逮đãi 。 華hoa 言ngôn 勝thắng 身thân 。 以dĩ 其kỳ 身thân 勝thắng 南nam 洲châu 故cố 也dã 。 又hựu 翻phiên 為vi 初sơ 。 謂vị 日nhật 初sơ 從tùng 此thử 出xuất 也dã 。 在tại 須Tu 彌Di 山Sơn 東đông 。 其kỳ 土thổ/độ 東đông 狹hiệp 西tây 廣quảng 。 形hình 如như 半bán 月nguyệt 。 從tùng 廣quảng 九cửu 千thiên 由do 旬tuần 。 人nhân 面diện 亦diệc 如như 半bán 月nguyệt 之chi 形hình 。 人nhân 身thân 長trường 八bát 肘trửu 。 壽thọ 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 歲tuế 。 梵Phạn 語ngữ 須Tu 彌Di 。 華hoa 言ngôn 妙diệu 高cao 。

南Nam 贍Thiệm 部Bộ 洲Châu

梵Phạn 語ngữ 閻Diêm 浮Phù 提đề 。 華hoa 言ngôn 勝thắng 金kim 。 閻Diêm 浮Phù 提đề 樹thụ 。 提đề 是thị 洲châu 名danh 。 因nhân 樹thụ 立lập 稱xưng 。 故cố 名danh 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 在tại 須Tu 彌Di 山Sơn 南nam 。 其kỳ 土thổ/độ 南nam 狹hiệp 北bắc 廣quảng 。 形hình 如như 車xa 箱tương 。 縱tung 廣quảng 七thất 千thiên 由do 旬tuần 。 人nhân 面diện 亦diệc 像tượng 地địa 形hình 。 壽thọ 無vô 定định 限hạn 。 劫kiếp 初sơ 成thành 時thời 壽thọ 無vô 量lượng 歲tuế 。 減giảm 劫kiếp 極cực 時thời 不bất 滿mãn 十thập 歲tuế 。 增tăng 劫kiếp 極cực 時thời 八bát 萬vạn 餘dư 年niên 。 今kim 時thời 人nhân 壽thọ 不bất 滿mãn 百bách 歲tuế 。 仍nhưng 多đa 中trung 夭yểu 。 故cố 論luận 果quả 報báo 不bất 及cập 東đông 洲châu 。 何hà 況huống 西tây 北bắc 二nhị 洲châu 。 然nhiên 有hữu 三tam 事sự 。 尚thượng 勝thắng 諸chư 天thiên 。 何hà 況huống 北bắc 洲châu 。 一nhất 能năng 斷đoạn 婬dâm 。 二nhị 識thức 念niệm 力lực 。 三tam 能năng 精tinh 進tấn 。 所sở 以dĩ 諸chư 佛Phật 唯duy 出xuất 南nam 洲châu 也dã 。

西Tây 牛Ngưu 貨Hóa 洲Châu

梵Phạn 語ngữ 瞿cù 。 耶da 尼ni 。 華hoa 言ngôn 牛ngưu 貨hóa 。 謂vị 彼bỉ 多đa 牛ngưu 。 以dĩ 牛ngưu 為vi 貨hóa 。 故cố 名danh 牛ngưu 貨hóa 。 在tại 須Tu 彌Di 山Sơn 西tây 。 其kỳ 土thổ/độ 形hình 如như 滿mãn 月nguyệt 。 縱tung 廣quảng 八bát 千thiên 由do 旬tuần 。 人nhân 面diện 亦diệc 如như 滿mãn 月nguyệt 。 人nhân 身thân 長trường 六lục 十thập 肘trửu 。 壽thọ 五ngũ 百bách 歲tuế 。 然nhiên 有hữu 中trung 夭yểu 。 此thử 洲châu 能năng 起khởi 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 。 造tạo 三tam 品phẩm 惡ác 。 雖tuy 不bất 見kiến 佛Phật 。 而nhi 有hữu 阿A 羅La 漢Hán 。 往vãng 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 教giáo 化hóa 。 故cố 得đắc 遵tuân 修tu 出xuất 世thế 施thí 戒giới 禪thiền 慧tuệ 。

北Bắc 俱Câu 盧Lô 洲Châu

梵Phạn 語ngữ [鬱-山+止]# 單đơn 越việt 。 此thử 翻phiên 勝thắng 處xứ 。 亦diệc 翻phiên 高cao 上thượng 。 比tỉ 餘dư 三tam 洲châu 。 地địa 最tối 高cao 上thượng 。 福phước 最tối 勝thắng 故cố 。 在tại 須Tu 彌Di 山Sơn 北bắc 。 其kỳ 土thổ/độ 正chánh 方phương 。 猶do 如như 池trì 沼chiểu 。 縱tung 廣quảng 一nhất 萬vạn 由do 旬tuần 。 人nhân 面diện 亦diệc 像tượng 地địa 形hình 。 人nhân 身thân 長trường 三tam 十thập 二nhị 肘trửu 。 人nhân 壽thọ 一nhất 千thiên 歲tuế 。 命mạng 無vô 中trung 夭yểu 。 不bất 執chấp 我ngã 所sở 。 不bất 造tạo 十thập 惡ác 。 命mạng 終chung 必tất 生sanh 天thiên 上thượng 。 但đãn 以dĩ 純thuần 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 苦khổ 。 不bất 畏úy 無vô 常thường 。 佛Phật 法Pháp 所sở 不bất 能năng 化hóa 。 故cố 為vi 八bát 難nạn 之chi 一nhất 。

轄hạt

閑nhàn 入nhập 聲thanh 。 車xa 軸trục 頭đầu 鐵thiết 也dã 。 左tả 傳truyền 巾cân 車xa 脂chi 轄hạt 。

軸trục

音âm 逐trục 。 車xa 持trì 輪luân 者giả 即tức 轂cốc 也dã 。

下hạ 下hạ 等đẳng 九cửu 品phẩm 思tư 惑hoặc

謂vị 三tam 界giới 九cửu 地địa 思tư 惑hoặc 。 每mỗi 地địa 各các 分phần/phân 九cửu 品phẩm 。 合hợp 為vi 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 。 下hạ 下hạ 九cửu 品phẩm 者giả 。 即tức 最tối 後hậu 第đệ 九cửu 品phẩm 。 斷đoạn 此thử 下hạ 下hạ 第đệ 九cửu 品phẩm 惑hoặc 盡tận 。 永vĩnh 不bất 退thoái 故cố 。

隨tùy 順thuận 有hữu 為vi 無vô 為vi

一nhất 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 已dĩ 斷đoạn 。 尚thượng 餘dư 現hiện 受thọ 色sắc 身thân 未vị 滅diệt 。 是thị 名danh 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 與dữ 所sở 受thọ 五ngũ 眾chúng 之chi 身thân 。 俱câu 得đắc 滅diệt 盡tận 。 無vô 有hữu 遺di 餘dư 。 是thị 名danh 無vô 餘dư 涅Niết 槃Bàn 。

第đệ 二nhị 卷quyển

砥chỉ

音âm 紙chỉ 。 磨ma 石thạch 也dã 。 周chu 道đạo 如như 砥chỉ 。 頌tụng 周chu 文văn 王vương 之chi 德đức 。 公công 平bình 如như 砥chỉ 也dã 。 故cố 言ngôn 有hữu 道đạo 。 砥chỉ 直trực 謂vị 有hữu 道đạo 平bình 直trực 也dã 。

羸luy

音âm 雷lôi 。 瘦sấu 也dã 。

五ngũ 鈍độn 使sử

一nhất 貪tham 欲dục 使sử 。 貪tham 即tức 引dẫn 取thủ 無vô 厭yếm 也dã 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 貪tham 著trước 世thế 間gian 。 色sắc 欲dục 財tài 寶bảo 。 恣tứ 縱túng/tung 心tâm 情tình 。 而nhi 無vô 厭yếm 足túc 。 由do 此thử 貪tham 惑hoặc 之chi 所sở 驅khu 役dịch 。 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。

二nhị 瞋sân 恚khuể 使sử 。 瞋sân 即tức 忿phẫn 怒nộ 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 違vi 情tình 境cảnh 上thượng 。 起khởi 諸chư 瞋sân 恚khuể 。 惱não 亂loạn 自tự 他tha 。 由do 此thử 瞋sân 惑hoặc 之chi 所sở 驅khu 役dịch 。 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。 三tam 無vô 明minh 使sử 。 無vô 明minh 即tức 迷mê 惑hoặc 不bất 了liễu 。 乃nãi 癡si 惑hoặc 也dã 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 迷mê 心tâm 緣duyên 境cảnh 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 能năng 明minh 了liễu 。 由do 此thử 癡si 惑hoặc 之chi 所sở 驅khu 役dịch 。 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。

四tứ 慢mạn 使sử 。 慢mạn 即tức 自tự 恃thị 輕khinh 他tha 也dã 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 自tự 恃thị 種chủng 姓tánh 。 富phú 貴quý 有hữu 德đức 有hữu 才tài 。 輕khinh 蔑miệt 於ư 他tha 。 由do 此thử 慢mạn 心tâm 。 之chi 所sở 驅khu 役dịch 。 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。

五ngũ 疑nghi 使sử 。 疑nghi 即tức 猶do 豫dự 不bất 決quyết 也dã 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 迷mê 心tâm 乖quai 理lý 。 不bất 能năng 通thông 達đạt 法pháp 相tướng 。 由do 此thử 疑nghi 惑hoặc 之chi 所sở 驅khu 役dịch 。 流lưu 轉chuyển 三tam 。 界giới 故cố 名danh 為vi 使sử 。

五ngũ 利lợi 使sử

一nhất 身thân 見kiến 使sử 。 身thân 見kiến 者giả 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 名danh 色sắc 五ngũ 陰ấm 十thập 二nhị 入nhập 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 妄vọng 計kế 為vi 身thân 也dã 。 由do 此thử 身thân 見kiến 。 驅khu 役dịch 心tâm 神thần 。 流lưu 轉chuyển 不bất 息tức 。

二nhị 邊biên 見kiến 使sử 。 邊biên 見kiến 者giả 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 前tiền 之chi 身thân 見kiến 。 或hoặc 執chấp 為vi 斷đoạn 。 或hoặc 執chấp 為vi 常thường 。 各các 執chấp 一nhất 邊biên 也dã 。 由do 此thử 邊biên 見kiến 。 驅khu 役dịch 心tâm 神thần 。 流lưu 轉chuyển 不bất 息tức 。

三tam 邪tà 見kiến 使sử 。 邪tà 見kiến 者giả 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 邪tà 心tâm 取thủ 理lý 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 斷đoạn 滅diệt 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 也dã 。 由do 此thử 邪tà 見kiến 。 驅khu 役dịch 心tâm 神thần 。 流lưu 轉chuyển 不bất 息tức 。 撥bát 者giả 絕tuyệt 也dã 。

四tứ 見kiến 取thủ 使sử 。 見kiến 取thủ 者giả 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 諸chư 見kiến 之chi 中trung 。 隨tùy 執chấp 一nhất 見kiến 。 於ư 非phi 真chân 勝thắng 法Pháp 中trung 。 謬mậu 計kế 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 心tâm 取thủ 著trước 。 於ư 邪tà 見kiến 中trung 。 執chấp 為vi 正chánh 見kiến 也dã 。 由do 此thử 見kiến 取thủ 。 驅khu 役dịch 心tâm 神thần 。 流lưu 轉chuyển 不bất 息tức 。

五Ngũ 戒Giới 取thủ 使sử 。 戒giới 取thủ 者giả 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 於ư 非phi 戒giới 中trung 。 謬mậu 以dĩ 為vi 戒giới 。 無vô 利lợi 勤cần 苦khổ 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 如như 牛ngưu 狗cẩu 鷄kê 等đẳng 邪tà 戒giới 。 及cập 投đầu 灰hôi 拔bạt 髮phát 。 五ngũ 熱nhiệt 炙chích 身thân 。 斷đoạn 絕tuyệt 飲ẩm 食thực 。 以dĩ 為vi 真chân 戒giới 。 取thủ 以dĩ 進tiến 行hành 也dã 。 乃nãi 至chí 雖tuy 受thọ 佛Phật 戒giới 。 志chí 求cầu 生sanh 天thiên 。 作tác 輪Luân 王Vương 等đẳng 。 皆giai 屬thuộc 戒giới 取thủ 所sở 攝nhiếp 。 由do 此thử 戒giới 取thủ 驅khu 役dịch 。 必tất 神thần 流lưu 轉chuyển 不bất 息tức 。 故cố 名danh 為vi 使sử 。 俱câu 舍xá 問vấn 云vân 下hạ 三tam 諦đế 何hà 意ý 無vô 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 。 答đáp 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 唯duy 於ư 苦khổ 果quả 處xứ 。 執chấp 身thân 為vi 我ngã 。 名danh 為vi 身thân 見kiến 。 執chấp 身thân 斷đoạn 常thường 名danh 為vi 邊biên 見kiến 。 三tam 諦đế 非phi 身thân 。 故cố 無vô 二nhị 見kiến 。 問vấn 戒giới 取thủ 之chi 人nhân 何hà 故cố 迷mê 苦khổ 道đạo 二nhị 諦đế 耶da 。 答đáp 戒giới 體thể 是thị 苦khổ 。 取thủ 以dĩ 為vi 淨tịnh 。 故cố 述thuật 苦Khổ 諦Đế 。 邪tà 戒giới 非phi 道đạo 。 取thủ 以dĩ 為vi 道đạo 。 故cố 迷mê 道Đạo 諦Đế 。 問vấn 何hà 以dĩ 戒giới 取thủ 集tập 滅diệt 處xứ 無vô 。 答đáp 戒giới 取thủ 有hữu 二nhị 。 一nhất 非phi 因nhân 計kế 因nhân 。 迷mê 苦khổ 果quả 起khởi 。 二nhị 非phi 道đạo 計kế 道đạo 。 迷mê 道đạo 起khởi 故cố 。 集tập 滅diệt 無vô 也dã 。 集tập 滅diệt 離ly 三tam 見kiến 者giả 。 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 及cập 戒giới 取thủ 身thân 是thị 苦khổ 本bổn 。 見kiến 苦Khổ 諦Đế 時thời 。 已dĩ 斷đoạn 邊biên 見kiến 。 依y 身thân 故cố 亦diệc 隨tùy 斷đoạn 集Tập 諦Đế 。 不bất 計kế 道đạo 非phi 道đạo 為vi 道đạo 滅Diệt 諦Đế 。 又hựu 非phi 修tu 行hành 之chi 位vị 故cố 。 皆giai 無vô 戒giới 取thủ 可khả 斷đoạn 也dã 。

獨độc

音âm 瀆độc 。 單đơn 也dã 。 孤cô 也dã 。 老lão 而nhi 無vô 子tử 曰viết 獨độc 。 無vô 夫phu 無vô 子tử 故cố 曰viết 單đơn 獨độc 。

伺tứ

音âm 四tứ 。 候hậu 也dã 。 察sát 也dã 。 即tức 伺tứ 候hậu 察sát 訪phỏng 。

婬dâm 戒giới

楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 若nhược 諸chư 世thế 界giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 塵trần 不bất 可khả 出xuất 婬dâm 。 為vi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 反phản 之chi 則tắc 不bất 續tục 矣hĩ 。 圓viên 覺giác 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 因nhân 婬dâm 欲dục 。 而nhi 正chánh 性tánh 命mạng 。 當đương 知tri 輪luân 迴hồi 。 愛ái 為vi 根căn 本bổn 。 由do 諸chư 欲dục 助trợ 發phát 愛ái 性tánh 。 是thị 故cố 能năng 令linh 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 縱túng/tung 有hữu 禪thiền 定định 。 乃nãi 至chí 魔ma 女nữ 魔ma 不bất 斷đoạn 婬dâm 。 而nhi 修tu 禪thiền 定định 魔ma 定định 。 順thuận 惑hoặc 易dị 得đắc 成thành 就tựu 。 功công 深thâm 者giả 為vi 上thượng 品phẩm 。 功công 淺thiển 者giả 為vi 中trung 下hạ 。 雖tuy 不bất 斷đoạn 欲dục 。 而nhi 修tu 定định 修tu 福phước 。 隨tùy 福phước 優ưu 劣liệt 。 故cố 成thành 三tam 品phẩm 。 以dĩ 邪tà 定định 力lực 。 報báo 得đắc 五ngũ 通thông 。 以dĩ 有hữu 漏lậu 福phước 。 生sanh 天thiên 魔ma 界giới 。 隨tùy 得đắc 少thiểu 定định 。 不bất 辯biện 邪tà 正chánh 。 各các 各các 自tự 謂vị 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 犯phạm 四tứ 禁cấm 罪tội 。 墮đọa 在tại 地địa 獄ngục 。 今kim 以dĩ 修tu 禪thiền 之chi 功công 。 且thả 落lạc 魔ma 鬼quỷ 等đẳng 道đạo 。 若nhược 約ước 未vị 來lai 輪luân 轉chuyển 。 則tắc 應ưng 備bị 歷lịch 三tam 塗đồ 。

垣viên

音âm 員# 。 墻tường 也dã 。 卑ty 曰viết 垣viên 。 高cao 曰viết 墉# 。

柵#

音âm 折chiết 。 編biên 木mộc 為vi 之chi 。 又hựu 音âm 訕san 。 籬# 也dã 。

絆bán

音âm 半bán 。 繫hệ 足túc 曰viết 絆bán 。 繫hệ 首thủ 曰viết 覊# 。

杻nữu 械giới

上thượng 音âm 丑sửu 。 手thủ 械giới 也dã 。 下hạ 音âm 解giải 。 乃nãi 器khí 仗trượng 之chi 總tổng 名danh 也dã 。

邏la

羅la 去khứ 聲thanh 。 巡tuần 也dã 。 遮già 也dã 。

躭đam

答đáp 平bình 聲thanh 。

嵐lam

音âm 婪# 。

鸜# 鵒#

上thượng 音âm 渠cừ 。 下hạ 音âm 育dục 。 此thử 言ngôn 八bát 哥ca 。 魯lỗ 昭chiêu 公công 二nhị 十thập 五ngũ 年niên 春xuân 。 鸜# 鵒# 來lai 巢sào 里lý 兒nhi 。 剔dịch 其kỳ 舌thiệt 端đoan 。 教giáo 以dĩ 語ngữ 言ngôn 。 甚thậm 慧tuệ 。

杙#

音âm 亦diệc 。 橛quyết 也dã 。 樴# 也dã 。

刳khô

音âm 枯khô 。 剖phẫu 也dã 。

瓠hoạch

音âm 胡hồ 。

鰐#

音âm 諤# 。

鼉đà

音âm 陀đà 。 水thủy 蟲trùng 類loại 。 魚ngư 有hữu 足túc 長trường/trưởng 丈trượng 餘dư 。 甲giáp 如như 鎧khải 。 皮bì 堅kiên 厚hậu 可khả 冐mạo 鼓cổ 。

叡duệ

音âm 胃vị 。 深thâm 明minh 通thông 達đạt 。

窣tốt

孫tôn 入nhập 聲thanh 。

徙tỉ

西tây 上thượng 聲thanh 。 遷thiên 移di 也dã 。

弭nhị

音âm 米mễ 。

稅thuế

水thủy 去khứ 聲thanh 。 以dĩ 物vật 遺di 人nhân 曰viết 稅thuế 。

儉kiệm

箝# 上thượng 聲thanh 。 少thiểu 也dã 歲tuế 歉# 也dã 。

盜đạo 戒giới

楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 若nhược 諸chư 世thế 界giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 其kỳ 心tâm 不bất 偷thâu 。 乃nãi 至chí 生sanh 死tử 。 相tương 續tục 不bất 與dữ 取thủ 。 起khởi 心tâm 即tức 犯phạm 。 故cố 云vân 其kỳ 心tâm 不bất 偷thâu 。 禪thiền 智trí 現hiện 前tiền 。 貪tham 盜đạo 不bất 除trừ 。 縱túng/tung 止chỉ 婬dâm 殺sát 。 亦diệc 落lạc 邪tà 道đạo 。 精tinh 靈linh 妖yêu 魅mị 。 及cập 諸chư 邪tà 人nhân 皆giai 能năng 惑hoặc 亂loạn 。 令linh 眾chúng 歸quy 附phụ 。 不bất 惜tích 衣y 食thực 。 盡tận 命mạng 供cung 給cấp 。 若nhược 不bất 修tu 禪thiền 。 直trực 入nhập 地địa 獄ngục 。 精tinh 靈linh 妖yêu 魅mị 。 豈khởi 越việt 塵trần 勞lao 。

而nhi 屬thuộc 五ngũ 家gia

一nhất 水thủy 。 二nhị 火hỏa 。 三tam 盜đạo 賊tặc 。 四tứ 惡ác 兒nhi 。 五ngũ 官quan 家gia 也dã 。

第đệ 三tam 卷quyển

瘀ứ

音âm 飫# 。 血huyết 雍ung 病bệnh 也dã 。

黤yểm

音âm 黶yểm 。 青thanh 黑hắc 色sắc 。

泯mẫn

音âm 閔mẫn 。 滅diệt 也dã 。 盡tận 也dã 。

三tam 種chủng 色sắc

一nhất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 。 可khả 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 者giả 。 即tức 一nhất 切thiết 色sắc 塵trần 也dã 。 謂vị 世thế 間gian 之chi 色sắc 。 眼nhãn 則tắc 可khả 見kiến 。 有hữu 對đối 於ư 眼nhãn 故cố 也dã 。

二nhị 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 。 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 者giả 。 即tức 五ngũ 根căn 四tứ 塵trần 也dã 。 謂vị 眼nhãn 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 色sắc 。 耳nhĩ 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 聲thanh 。 鼻tị 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 香hương 。 舌thiệt 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 味vị 。 身thân 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 觸xúc 。 皆giai 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 根căn 也dã 。

三tam 不bất 可khả 見kiến 無vô 對đối 色sắc 。 不bất 可khả 見kiến 無vô 對đối 色sắc 者giả 。 即tức 無vô 表biểu 色sắc 也dã 。 謂vị 意ý 識thức 緣duyên 於ư 過quá 去khứ 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 。 名danh 為vi 落lạc 謝tạ 。 五ngũ 塵trần 雖tuy 於ư 意ý 識thức 分phân 別biệt 明minh 了liễu 。 皆giai 不bất 可khả 見kiến 。 亦diệc 無vô 表biểu 對đối 故cố 也dã 。

螫thích

音âm 釋thích 。 蟲trùng 行hành 毒độc 。

陷hãm

咸hàm 去khứ 聲thanh 。 墜trụy 墮đọa 也dã 。

鑿tạc

曹tào 入nhập 聲thanh 。 穿xuyên 孔khổng 也dã 。

桁hành

音âm 杭# 。 械giới 也dã 。 械giới 夾giáp 足túc 及cập 頸cảnh 皆giai 曰viết 桁hành 。

弶cương

強cường/cưỡng 去khứ 聲thanh 。 設thiết 罟# 於ư 道đạo 。 以dĩ 掩yểm 鳥điểu 獸thú 也dã 。

摾#

與dữ 弶cương 同đồng 。

撥bát

般bát 入nhập 聲thanh 。 發phát 也dã 。

龍long 子tử

梵Phạn 語ngữ 那na 伽già 。 此thử 云vân 龍long 罵mạ 意ý 。 經Kinh 云vân 。 是thị 四tứ 因nhân 緣duyên 。 一nhất 多đa 布bố 施thí 。 二nhị 多đa 瞋sân 恚khuể 。 三tam 輕khinh 傷thương 人nhân 。 四tứ 自tự 貢cống 高cao 。 海Hải 龍Long 王Vương 經Kinh 云vân 。 龍long 王vương 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 從tùng 劫kiếp 初sơ 。 止chỉ 住trụ 大đại 海hải 。 從tùng 拘Câu 樓Lâu 秦Tần 佛Phật 。

時thời 大đại 海hải 中trung 妻thê 子tử 甚thậm 少thiểu 。 今kim 者giả 龍long 王vương 眷quyến 屬thuộc 繁phồn 多đa 。

佛Phật 告cáo 龍long 王vương 。

其kỳ 於ư 佛Phật 法Pháp 出xuất 家gia 者giả 。 違vi 犯phạm 戒giới 行hạnh 。 不bất 捨xả 破phá 戒giới 者giả 。 多đa 生sanh 龍long 中trung 。 直trực 見kiến 不bất 墮đọa 地địa 獄ngục 。 拘Câu 樓Lâu 秦Tần 佛Phật 。 九cửu 十thập 八bát 億ức 。 拘Câu 那Na 含Hàm 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 八bát 十thập 億ức 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 六lục 十thập 億ức 。 於ư 我ngã 世thế 中trung 九cửu 百bách 九cửu 十thập 億ức 。 今kim 已dĩ 有hữu 生sanh 者giả 。 以dĩ 是thị 之chi 故cố 。 在tại 大đại 海hải 中trung 。 妻thê 子tử 眷quyến 屬thuộc 。 不bất 可khả 稱xưng 計kế 。

阿a 修tu 羅la

秦tần 言ngôn 不bất 飲ẩm 酒tửu 。 有hữu 大đại 勢thế 力lực 。 常thường 與dữ 天thiên 共cộng 鬬đấu 。 舊cựu 翻phiên 無vô 端đoan 正chánh 。 謂vị 男nam 醜xú 女nữ 端đoan 正chánh 。 新tân 翻phiên 非phi 天thiên 。 此thử 神thần 果quả 報báo 最tối 勝thắng 。 鄰lân 次thứ 諸chư 天thiên 。 又hựu 名danh 阿a 素tố 洛lạc 。 素tố 洛lạc 是thị 天thiên 。 彼bỉ 非phi 天thiên 故cố 名danh 阿a 素tố 洛lạc 。 又hựu 素tố 洛lạc 名danh 端đoan 正chánh 。 彼bỉ 非phi 端đoan 正chánh 。 名danh 阿a 素tố 洛lạc 。 舊cựu 曰viết 阿a 修tu 羅la 。 阿a 須tu 論luận 皆giai 譌# 也dã 。

犍kiền 闥thát 婆bà

此thử 云vân 香hương 陰ấm 。 亦diệc 云vân 凌lăng 空không 之chi 神thần 。 不bất 噉đạm 酒tửu 肉nhục 。 惟duy 香hương 資tư 陰ấm 天thiên 帝đế 樂nhạo/nhạc/lạc 神thần 也dã 。 前tiền 生sanh 亦diệc 少thiểu 瞋sân 恚khuể 。 常thường 好hiếu 布bố 施thí 。 今kim 作tác 此thử 神thần 。

夜dạ 叉xoa

此thử 云vân 勇dũng 健kiện 。 又hựu 云vân 暴bạo 惡ác 。 什thập 曰viết 。 秦tần 言ngôn 貴quý 人nhân 。 亦diệc 言ngôn 輕khinh 健kiện 。 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 地địa 行hành 。 二nhị 虗hư 空không 。 三tam 天thiên 夜dạ 叉xoa 。 亦diệc 多đa 瞋sân 狼lang 戾lệ 。 好hảo/hiếu 嗜thị 酒tửu 肉nhục 。 而nhi 行hành 布bố 施thí 。 墮đọa 地địa 行hành 夜dạ 叉xoa 。 若nhược 人nhân 剛cang 愎# 強cường 梁lương 。 而nhi 行hành 布bố 施thí 。 車xa 馬mã 代đại 步bộ 。 墮đọa 空không 行hành 夜dạ 叉xoa 。 若nhược 人nhân 妬đố 心tâm 好hảo/hiếu 諍tranh 。 而nhi 能năng 以dĩ 好hảo/hiếu 房phòng 舍xá 臥ngọa 具cụ 。 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 布bố 施thí 。 故cố 生sanh 飛phi 行hành 夜dạ 叉xoa 。 中trung 義nghĩa 翻phiên 疾tật 行hành 。 其kỳ 行hành 速tốc 疾tật 。 一nhất 念niệm 能năng 百bách 千thiên 由do 旬tuần 。 有hữu 光quang 迅tấn 速tốc 。 如như 流lưu 世thế 人nhân 。 謂vị 之chi 流lưu 星tinh 。 口khẩu 中trung 出xuất 烟yên 。 世thế 人nhân 謂vị 之chi 箒trửu 星tinh 。

墼kích

音âm 吉cát 。 土thổ/độ 墼kích 未vị 燒thiêu 塼chuyên 坯bôi 也dã 。

殺sát 戒giới

楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 又hựu 諸chư 世thế 界giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 塵trần 不bất 可khả 出xuất 等đẳng 。 相tương 殺sát 相tương/tướng 償thường 。 結kết 讐thù 連liên 禍họa 。 苟cẩu 或hoặc 止chỉ 之chi 。 故cố 不bất 相tương 續tục 。 帶đái 殺sát 修tu 禪thiền 。 報báo 為vi 神thần 道đạo 。 功công 深thâm 福phước 厚hậu 。 為vi 大đại 力lực 鬼quỷ 。 即tức 五ngũ 嶽nhạc 四tứ 瀆độc 係hệ 祠từ 祀tự 者giả 。 功công 淺thiển 福phước 劣liệt 。 列liệt 在tại 中trung 下hạ 。 八bát 部bộ 所sở 管quản 及cập 大đại 海hải 邊biên 羅la 剎sát 國quốc 類loại 。 因nhân 修tu 定định 故cố 。 皆giai 有hữu 業nghiệp 通thông 。 迅tấn 疾tật 無vô 礙ngại 。 不bất 斷đoạn 殺sát 故cố 。 受thọ 此thử 鬼quỷ 趣thú 。 為vi 天thiên 驅khu 役dịch 。 若nhược 不bất 修tu 禪thiền 及cập 不bất 修tu 福phước 。 但đãn 行hành 殺sát 害hại 。 直trực 入nhập 地địa 獄ngục 。 無vô 此thử 差sai 降giáng/hàng 。 鬼quỷ 神thần 多đa 殺sát 。 不bất 免miễn 苦khổ 輪luân 。 殺sát 生sanh 食thực 肉nhục 。 是thị 眾chúng 生sanh 冤oan 。 如như 何hà 不bất 斷đoạn 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 路lộ 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 五ngũ 嶽nhạc 者giả 。 眾chúng 山sơn 之chi 宗tông 。 高cao 而nhi 尊tôn 也dã 。 霍hoắc 山sơn 即tức 天thiên 柱trụ 。 山sơn 為vi 衡hành 山sơn 。 衡hành 山sơn 南nam 嶽nhạc 也dã 。 東đông 嶽nhạc 泰thái 山sơn 在tại 究cứu 州châu 。 西tây 嶽nhạc 華hoa 山sơn 在tại 弘hoằng 農nông 。 河hà 南nam 省tỉnh 河hà 南nam 府phủ 陝# 州châu 。 別biệt 號hiệu 弘hoằng 農nông 。 北bắc 嶽nhạc 恆hằng 山sơn 在tại 定định 州châu 中trung 。 嶽nhạc 嵩tung 山sơn 在tại 頴dĩnh 州châu 。 四tứ 瀆độc 者giả 。 江giang 河hà 淮hoài 濟tế 為vi 四tứ 瀆độc 也dã 。 江giang 水thủy 出xuất 岷# 山sơn 。 河hà 水thủy 出xuất 積tích 石thạch 。 山sơn 自tự 乾can/kiền/càn 位vị 來lai 。 千thiên 里lý 一nhất 曲khúc 。 九cửu 曲khúc 而nhi 入nhập 海hải 。 淮hoài 水thủy 出xuất 河hà 南nam 汝nhữ 寧ninh 府phủ 信tín 陽dương 縣huyện 。 至chí 直trực # 淮hoài 安an 府phủ 安an 東đông 縣huyện 入nhập 海hải 。 濟tế 水thủy 出xuất 常thường 山sơn 。

岷#

音âm 民dân 。 山sơn 名danh 岷# 山sơn 。 在tại 岷# 州châu 溢dật 洛lạc 南nam 一nhất 里lý 。 連liên 綿miên 至chí 蜀thục 。 二nhị 千thiên 里lý 皆giai 曰viết 岷# 山sơn 。

辯biện 才tài

名danh 四tứ 無vô 礙ngại 智trí 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 此thử 四tứ 法pháp 。 智trí 慧tuệ 明minh 了liễu 。 通thông 達đạt 無vô 滯trệ 。 故cố 名danh 四tứ 無vô 礙ngại 智trí 。 以dĩ 其kỳ 辯biện 說thuyết 融dung 通thông 。 亦diệc 名danh 四tứ 無vô 礙ngại 辯biện 才tài 。

一nhất 義Nghĩa 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 義nghĩa 理lý 。 通thông 達đạt 無vô 滯trệ 。 故cố 名danh 義Nghĩa 無Vô 礙Ngại 智Trí 。

二nhị 法Pháp 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 名danh 字tự 。 分phân 別biệt 無vô 滯trệ 。 故cố 名danh 法pháp 無vô 礙ngại 智trí 。

三tam 辭Từ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 法pháp 名danh 字tự 義nghĩa 理lý 。 隨tùy 順thuận 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 殊thù 方phương 異dị 語ngữ 。 為vi 其kỳ 演diễn 說thuyết 。 能năng 令linh 各các 各các 得đắc 解giải 。 辯biện 說thuyết 無vô 礙ngại 。 故cố 名danh 辭Từ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。

四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 順thuận 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 根căn 性tánh 所sở 樂lạc 聞văn 法Pháp 。 而nhi 為vi 說thuyết 之chi 。 圓viên 融dung 無vô 滯trệ 。 故cố 名danh 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 智trí 。

勵lệ

音âm 例lệ 。 勉miễn 力lực 也dã 。

人nhân 陰ấm 。 五ngũ 陰ấm 者giả 。

色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 也dã 。 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 云vân 。 次thứ 名danh 色sắc 而nhi 辯biện 五ngũ 蘊uẩn 者giả 。 以dĩ 迷mê 惑hoặc 偏thiên 重trọng 故cố 。 大đại 聖thánh 教giáo 門môn 開khai 名danh 為vi 四tứ 。 心tâm 對đối 色sắc 合hợp 為vi 五ngũ 也dã 。 仁nhân 王vương 經Kinh 云vân 。 色sắc 名danh 色sắc 蘊uẩn 。 心tâm 名danh 四tứ 蘊uẩn 。 通thông 稱xưng 蘊uẩn 者giả 。 以dĩ 積tích 聚tụ 為vi 義nghĩa 。 隱ẩn 覆phú 出xuất 世thế 真chân 明minh 性tánh 慧tuệ 。 而nhi 增tăng 長trưởng 生sanh 死tử 。 積tích 聚tụ 不bất 絕tuyệt 。 故cố 名danh 為vi 五ngũ 蘊uẩn 。 至chí 漢hán 以dĩ 來lai 翻phiên 經kinh 為vi 陰ấm 。 陰ấm 者giả 葢# 覆phú 義nghĩa 。 吾ngô 人nhân 心tâm 之chi 異dị 名danh 也dã 。 眾chúng 生sanh 由do 此thử 五ngũ 法pháp 。 積tích 聚tụ 成thành 身thân 。 復phục 因nhân 此thử 身thân 積tích 聚tụ 有hữu 為vi 。 煩phiền 惱não 等đẳng 法pháp 。 能năng 受thọ 無vô 量lượng 生sanh 死tử 也dã 。

一nhất 色sắc 陰ấm 。 有hữu 形hình 質chất 礙ngại 之chi 法pháp 。 名danh 之chi 為vi 色sắc 。 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 五ngũ 根căn 和hòa 合hợp 積tích 聚tụ 而nhi 成thành 。

二nhị 受thọ 陰ấm 。 領lãnh 納nạp 所sở 緣duyên 。 名danh 之chi 為vi 受thọ 。 受thọ 有hữu 六lục 種chủng 。 從tùng 六lục 塵trần 相tương 觸xúc 而nhi 有hữu 意ý 根căn 。 為vi 內nội 受thọ 五ngũ 根căn 。 名danh 外ngoại 受thọ 六lục 根căn 。 受thọ 名danh 內nội 外ngoại 。 受thọ 於ư 一nhất 根căn 中trung 有hữu 違vi 有hữu 順thuận 不bất 違vi 不bất 順thuận 。 受thọ 於ư 順thuận 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 於ư 違vi 生sanh 苦khổ 受thọ 。 不bất 違vi 不bất 順thuận 生sanh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。

三tam 想tưởng 陰ấm 。 能năng 所sở 領lãnh 之chi 緣duyên 相tương 應ứng 。 名danh 之chi 為vi 想tưởng 。 想tưởng 有hữu 六lục 種chủng 。 意ý 識thức 與dữ 六lục 塵trần 取thủ 領lãnh 相tương 應ứng 之chi 相tướng 。 和hòa 合hợp 積tích 聚tụ 而nhi 成thành 六lục 想tưởng 也dã 。 如như 意ý 識thức 著trước 色sắc 想tưởng 色sắc 。 與dữ 著trước 聲thanh 想tưởng 聲thanh 等đẳng 。

四tứ 行hành 陰ấm 。 行hành 者giả 遷thiên 流lưu 造tạo 作tác 之chi 義nghĩa 。 造tạo 作tác 之chi 心tâm 能năng 趨xu 於ư 果quả 。 名danh 之chi 為vi 行hành 。 行hành 有hữu 六lục 種chủng 。 大đại 品phẩm 經kinh 中trung 說thuyết 六lục 為vi 思tư 。 意ý 識thức 思tư 想tưởng 。 諸chư 塵trần 造tạo 作tác 。 善thiện 惡ác 諸chư 行hành 。 和hòa 合hợp 積tích 聚tụ 故cố 。

五ngũ 識thức 陰ấm 。 了liễu 別biệt 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 名danh 為vi 識thức 。 眼nhãn 耳nhĩ 六lục 識thức 於ư 識thức 諸chư 塵trần 境cảnh 。 了liễu 了liễu 分phân 別biệt 。 和hòa 合hợp 積tích 聚tụ 。 故cố 生sanh 從tùng 識thức 結kết 。 滅diệt 從tùng 色sắc 除trừ 。 生sanh 者giả 生sanh 相tương/tướng 無vô 明minh 。 滅diệt 者giả 滅diệt 相tương/tướng 無vô 明minh 。 金kim 剛cang 後hậu 心tâm 成thành 佛Phật 方phương 斷đoạn 。 菩Bồ 薩Tát 利lợi 生sanh 由do 此thử 未vị 斷đoạn 。 從tùng 識thức 結kết 者giả 。 由do 識thức 而nhi 想tưởng 而nhi 行hành 而nhi 識thức 也dã 。 如như 人nhân 穿xuyên 衣y 。 自tự 內nội 而nhi 外ngoại 。 如như 人nhân 解giải 衣y 。 自tự 外ngoại 而nhi 內nội 也dã 。 三tam 昧muội 經Kinh 云vân 。 五ngũ 陰ấm 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 隨tùy 處xứ 所sở 著trước 即tức 為vi 陰ấm 。 成thành 敗bại 如như 幻huyễn 。 一nhất 切thiết 無vô 知tri 。 知tri 是thị 者giả 計kế 無vô 所sở 有hữu 矣hĩ 。

人nhân 入nhập 六lục 入nhập 者giả

內nội 六lục 根căn 外ngoại 六lục 塵trần 。 根căn 塵trần 相tương/tướng 偶ngẫu 。 識thức 入nhập 其kỳ 中trung 。 名danh 入nhập 。 入nhập 以dĩ 涉thiệp 入nhập 為vi 義nghĩa 。 以dĩ 根căn 塵trần 相tương 對đối 。 則tắc 有hữu 識thức 生sanh 識thức 。 依y 於ư 根căn 塵trần 。 則tắc 為vi 能năng 入nhập 。 根căn 境cảnh 俱câu 為vi 識thức 之chi 。 所sở 入nhập 又hựu 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 根căn 境cảnh 互hỗ 相tương 涉thiệp 入nhập 。 二nhị 根căn 境cảnh 俱câu 為vi 識thức 之chi 所sở 入nhập 。 以dĩ 是thị 諸chư 經kinh 名danh 十thập 二nhị 入nhập 。 便tiện 於ư 初sơ 學học 故cố 。 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 以dĩ 根căn 為vi 入nhập 者giả 。 葢# 根căn 有hữu 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 親thân 能năng 生sanh 識thức 。 又hựu 根căn 能năng 受thọ 境cảnh 。 故cố 偏thiên 名danh 入nhập 。 又hựu 云vân 。 六lục 為vi 賊tặc 媒môi 。 自tự 劫kiếp 家gia 寶bảo 。 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 云vân 。 以dĩ 二nhị 根căn 六lục 塵trần 。 分phần/phân 內nội 外ngoại 親thân 疎sơ 。 二nhị 皆giai 名danh 入nhập 。 謂vị 內nội 六lục 入nhập 名danh 根căn 者giả 。 此thử 之chi 六lục 法pháp 親thân 故cố 屬thuộc 內nội 。 為vi 識thức 所sở 依y 故cố 名danh 入nhập 。 根căn 以dĩ 能năng 生sanh 為vi 義nghĩa 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 並tịnh 有hữu 能năng 生sanh 識thức 之chi 功công 故cố 。 通thông 名danh 為vi 根căn 。 外ngoại 六lục 入nhập 名danh 塵trần 者giả 。 此thử 之chi 六lục 法pháp 疎sơ 故cố 屬thuộc 外ngoại 。 為vi 識thức 所sở 遊du 涉thiệp 。 故cố 名danh 為vi 入nhập 。 塵trần 以dĩ 染nhiễm 污ô 為vi 義nghĩa 。 以dĩ 能năng 染nhiễm 污ô 情tình 識thức 。 故cố 通thông 名danh 塵trần 。 又hựu 云vân 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 方phương 圓viên 長trường 短đoản 。 烟yên 雲vân 塵trần 霧vụ 等đẳng 名danh 色sắc 入nhập 。 鼓cổ 瑟sắt 悲bi 喜hỷ 風phong 雨vũ 等đẳng 名danh 聲thanh 入nhập 。 香hương 花hoa 葉diệp 果quả 等đẳng 名danh 香hương 入nhập 。 酸toan 甜điềm 苦khổ 辛tân 為vi 味vị 入nhập 。 冷lãnh 煖noãn 輕khinh 重trọng 粗thô 細tế 澁sáp 滑hoạt 為vi 觸xúc 入nhập 。 受thọ 想tưởng 覺giác 觀quán 貪tham 恚khuể 癡si 生sanh 死tử 老lão 病bệnh 。 正chánh 身thân 正chánh 命mạng 為vi 法pháp 入nhập 。 三tam 昧muội 經Kinh 云vân 。 入nhập 猶do 空không 野dã 。 以dĩ 所sở 受thọ 樂lạc 。 謂vị 云vân 為vi 入nhập 。 其kỳ 入nhập 虗hư 空không 無vô 積tích 處xứ 。 若nhược 知tri 本bổn 來lai 身thân 淨tịnh 。 計kế 無vô 所sở 入nhập 矣hĩ 。

人nhân 界giới 十thập 八bát 界giới 者giả

界giới 即tức 界giới 分phần/phân 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 色sắc 俱câu 迷mê 。 故cố 開khai 色sắc 為vi 十thập 界giới 。 開khai 心tâm 為vi 八bát 界giới 。 令linh 其kỳ 觀quán 此thử 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 。 皆giai 從tùng 虗hư 妄vọng 。 因nhân 緣duyên 而nhi 生sanh 。 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 若nhược 達đạt 妄vọng 源nguyên 。 無vô 有hữu 實thật 體thể 。 絕tuyệt 名danh 離ly 相tương/tướng 。 不bất 為vi 惑hoặc 染nhiễm 所sở 迷mê 也dã 。 開khai 色sắc 為vi 十thập 界giới 者giả 。 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 五ngũ 根căn 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 五ngũ 塵trần 。 皆giai 屬thuộc 於ư 色sắc 。 故cố 開khai 為vi 十thập 也dã 。 開khai 心tâm 為vi 八bát 界giới 者giả 。 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 識thức 及cập 意ý 根căn 法pháp 。 塵trần 者giả 屬thuộc 於ư 心tâm 。 故cố 開khai 之chi 為vi 八bát 也dã 。

一nhất 眼nhãn 界giới 。 謂vị 能năng 見kiến 之chi 根căn 名danh 為vi 眼nhãn 界giới 。

二nhị 耳nhĩ 界giới 。 謂vị 能năng 聞văn 之chi 根căn 名danh 為vi 耳nhĩ 界giới 。

三tam 鼻tị 界giới 。 謂vị 能năng 嗅khứu 之chi 根căn 名danh 為vi 鼻tị 界giới 。

四tứ 舌thiệt 界giới 。 謂vị 能năng 嘗thường 味vị 之chi 根căn 名danh 為vi 舌thiệt 界giới 。

五ngũ 身thân 界giới 。 謂vị 能năng 覺giác 觸xúc 之chi 根căn 名danh 為vi 身thân 界giới 。

六lục 意ý 界giới 。 謂vị 能năng 覺giác 知tri 之chi 根căn 。 名danh 為vi 意ý 界giới 。

七thất 色sắc 界giới 。 謂vị 眼nhãn 所sở 見kiến 一nhất 切thiết 。 色sắc 境cảnh 名danh 為vi 色sắc 界giới 。

八bát 聲thanh 界giới 。 謂vị 耳nhĩ 所sở 聞văn 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 。 名danh 為vi 聲thanh 界giới 。

九cửu 香hương 界giới 。 謂vị 鼻tị 所sở 嗅khứu 一nhất 切thiết 香hương 氣khí 名danh 為vi 香hương 界giới 。

十thập 味vị 界giới 。 謂vị 舌thiệt 所sở 嘗thường 一nhất 切thiết 諸chư 味vị 。 名danh 為vi 味vị 界giới 。

十thập 一nhất 觸xúc 界giới 。 觸xúc 即tức 觸xúc 著trước 。 謂vị 身thân 所sở 覺giác 冷lãnh 煖noãn 細tế 滑hoạt 等đẳng 觸xúc 。 名danh 為vi 觸xúc 界giới 。

十thập 二nhị 法Pháp 界Giới 。 謂vị 意ý 所sở 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 名danh 為vi 法Pháp 界Giới 。

十thập 三tam 眼nhãn 識thức 界giới 。 謂vị 識thức 依y 眼nhãn 根căn 。 而nhi 能năng 見kiến 色sắc 。 名danh 為vi 眼nhãn 識thức 界giới 。

十thập 四tứ 耳nhĩ 識thức 界giới 。 謂vị 識thức 依y 耳nhĩ 根căn 。 能năng 聞văn 諸chư 聲thanh 。 名danh 為vi 耳nhĩ 識thức 界giới 。

十thập 五ngũ 鼻tị 識thức 界giới 。 謂vị 識thức 依y 鼻tị 根căn 。 能năng 嗅khứu 諸chư 香hương 。 名danh 鼻tị 識thức 界giới 。

十thập 六lục 舌thiệt 識thức 界giới 。 謂vị 識thức 依y 舌thiệt 根căn 。 能năng 嘗thường 諸chư 味vị 。 名danh 舌thiệt 識thức 界giới 。

十thập 七thất 身thân 識thức 界giới 。 謂vị 識thức 依y 身thân 根căn 。 能năng 覺giác 諸chư 觸xúc 。 名danh 身thân 識thức 界giới 。

十thập 八bát 意ý 識thức 界giới 。 謂vị 識thức 依y 意ý 根căn 而nhi 能năng 了liễu 別biệt 。 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。 名danh 意ý 識thức 界giới 。 謂vị 五ngũ 陰ấm 六lục 入nhập 。 十thập 八bát 界giới 皆giai 是thị 凡phàm 愚ngu 之chi 法pháp 。 故cố 云vân 人nhân 法pháp 也dã 。

十thập 一nhất 支chi 道đạo

一nhất 支chi 道đạo 者giả 。 謂vị 身thân 念niệm 處xứ 依y 身thân 始thỉ 觀quán 。 是thị 名danh 身thân 念niệm 處xứ 。 如như 淨tịnh 眼nhãn 人nhân 。 於ư 一nhất 門môn 倉thương 。 觀quán 見kiến 諸chư 穀cốc 胡hồ 麻ma 米mễ 豆đậu 。 如như 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 觀quán 此thử 身thân 中trung 。 從tùng 頂đảnh 至chí 足túc 。 皆giai 是thị 不bất 淨tịnh 觀quán 。 此thử 身thân 中trung 但đãn 有hữu 髮phát 毛mao 爪trảo 齒xỉ 。 乃nãi 至chí 骨cốt 髓tủy 。 如như 是thị 憶ức 念niệm 多đa 修tu 習tập 。 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 是thị 名danh 一nhất 支chi 向hướng 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。

復phục 次thứ 比Bỉ 丘Khâu 。 觀quán 三tam 根căn 集tập 業nghiệp 。 貪tham 根căn 集tập 業nghiệp 。 恚khuể 根căn 集tập 業nghiệp 。 癡si 根căn 集tập 業nghiệp 。 若nhược 貪tham 作tác 業nghiệp 貪tham 。 共cộng 貪tham 緒tự 貪tham 集tập 貪tham 。 因nhân 貪tham 緣duyên 身thân 口khẩu 意ý 。 是thị 非phi 聖thánh 業nghiệp 。 是thị 有hữu 漏lậu 業nghiệp 。 是thị 集tập 非phi 滅diệt 。 瞋sân 恚khuể 愚ngu 癡si 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 成thành 就tựu 此thử 業nghiệp 。 父phụ 母mẫu 具cụ 足túc 有hữu 漏lậu 心tâm 。 向hướng 陰ấm 欲dục 受thọ 生sanh 。 彼bỉ 陰ấm 滅diệt 處xứ 。 母mẫu 胎thai 初sơ 生sanh 識thức 有hữu 。 色sắc 共cộng 彼bỉ 識thức 四tứ 大đại 所sở 造tạo 色sắc 。 謂vị 色sắc 由do 意ý 生sanh 受thọ 想tưởng 。 思tư 觸xúc 謂vị 名danh 如như 是thị 色sắc 。 共cộng 生sanh 共cộng 起khởi 。 彼bỉ 不bất 從tùng 東đông 南nam 西tây 北bắc 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 來lai 。 不bất 從tùng 父phụ 母mẫu 出xuất 。 不bất 從tùng 業nghiệp 出xuất 。 亦diệc 非phi 餘dư 處xứ 出xuất 。 因nhân 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 因nhân 集tập 因nhân 業nghiệp 。 因nhân 業nghiệp 父phụ 母mẫu 出xuất 。 如như 春xuân 後hậu 月nguyệt 。 無vô 有hữu 雲vân 霧vụ 。 日nhật 中trung 時thời 有hữu 人nhân 持trì 火hỏa 珠châu 。 以dĩ 乾can/kiền/càn 牛ngưu 糞phẩn 。 坌bộn 上thượng 便tiện 有hữu 火hỏa 生sanh 。 有hữu 光quang 出xuất 。 如như 是thị 觀quán 火hỏa 。 不bất 從tùng 東đông 方phương 。 乃nãi 至chí 不bất 從tùng 牛ngưu 糞phẩn 中trung 出xuất 。 如như 是thị 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 火hỏa 生sanh 光quang 出xuất 。 比Bỉ 丘Khâu 如như 是thị 觀quán 名danh 色sắc 。 不bất 從tùng 東đông 方phương 。 乃nãi 至chí 不bất 從tùng 業nghiệp 出xuất 。 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 因nhân 集tập 因nhân 業nghiệp 。 因nhân 業nghiệp 父phụ 母mẫu 生sanh 。 便tiện 有hữu 名danh 色sắc 。 七thất 日nhật 時thời 是thị 胎thai 始thỉ 膜mô 。 後hậu 七thất 日nhật 如như 雲vân 。 復phục 七thất 日nhật 初sơ 肉nhục 。 復phục 七thất 日nhật 始thỉ 堅kiên 。 乃nãi 至chí 四tứ 十thập 九cửu 日nhật 。 身thân 支chi 節tiết 具cụ 足túc 。 若nhược 母mẫu 懷hoài 妊nhâm 。 或hoặc 九cửu 月nguyệt 十thập 月nguyệt 愛ái 護hộ 重trọng/trùng 身thân 。 己kỷ 便tiện 生sanh 子tử 。 母mẫu 以dĩ 血huyết 養dưỡng 。 聖thánh 教giáo 以dĩ 母mẫu 乳nhũ 為vi 血huyết 也dã 。 復phục 便tiện 能năng 食thực 。 能năng 食thực 已dĩ 諸chư 根căn 增tăng 長trưởng 。 諸chư 根căn 增tăng 長trưởng 已dĩ 。 如như 是thị 漸tiệm 漸tiệm 。 髮phát 白bạch 面diện 皺trứu 。 多đa 諸chư 苦khổ 患hoạn 。 死tử 命mạng 迫bách 促xúc 。 以dĩ 如như 是thị 方phương 便tiện 。 知tri 法pháp 無vô 常thường 。 有hữu 為vi 緣duyên 生sanh 。 盡tận 法pháp 變biến 法pháp 。 離ly 法pháp 滅diệt 法pháp 。 我ngã 所sở 非phi 我ngã 。 有hữu 我ngã 非phi 我ngã 。 所sở 有hữu 我ngã 我ngã 所sở 。 皆giai 無vô 有hữu 我ngã 。 如như 是thị 慧tuệ 者giả 。 正chánh 觀quán 不bất 放phóng 逸dật 。 勤cần 念niệm 正chánh 知tri 。 若nhược 依y 貪tham 妄vọng 想tưởng 斷đoạn 。 斷đoạn 己kỷ 內nội 心tâm 正chánh 住trụ 。 正chánh 止chỉ 獨độc 處xứ 。 定định 此thử 念niệm 多đa 修tu 習tập 。 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 是thị 名danh 一nhất 支chi 向hướng 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。

復phục 次thứ 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 人nhân 有hữu 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 假giả 名danh 為vi 人nhân 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 非phi 人nhân 。 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 亦diệc 非phi 人nhân 。 若nhược 如như 是thị 法pháp 正chánh 生sanh 。 正chánh 成thành 就tựu 。 正chánh 出xuất 。 假giả 名danh 為vi 人nhân 。 如như 舍xá 有hữu 梁lương 椽chuyên 牆tường 壁bích 非phi 舍xá 。 離ly 梁lương 椽chuyên 牆tường 壁bích 亦diệc 非phi 舍xá 。 若nhược 如như 是thị 法pháp 正chánh 生sanh 。 正chánh 成thành 就tựu 。 正chánh 出xuất 。 假giả 名danh 為vi 舍xá 。 比Bỉ 丘Khâu 緣duyên 木mộc 。 緣duyên 竹trúc 。 緣duyên 繩thằng 索sách 。 緣duyên 泥nê 。 圍vi 繞nhiễu 虗hư 空không 。 假giả 名danh 為vi 舍xá 。 比Bỉ 丘Khâu 如như 是thị 緣duyên 骨cốt 。 緣duyên 筋cân 。 緣duyên 血huyết 肉nhục 。 緣duyên 皮bì 膚phu 。 圍vi 繞nhiễu 虗hư 空không 。 假giả 名danh 為vi 我ngã 人nhân 。 以dĩ 如như 是thị 方phương 便tiện 。 知tri 此thử 法pháp 無vô 常thường 。 有hữu 為vi 緣duyên 生sanh 。 盡tận 法pháp 變biến 法pháp 。 離ly 法pháp 滅diệt 法pháp 。 我ngã 所sở 非phi 我ngã 。 有hữu 我ngã 非phi 我ngã 。 所sở 有hữu 我ngã 我ngã 所sở 。 皆giai 無vô 有hữu 我ngã 。 如như 是thị 正chánh 慧tuệ 見kiến 。 如như 是thị 不bất 放phóng 逸dật 。 勤cần 念niệm 正chánh 智trí 。 寂tịch 靜tĩnh 行hành 依y 貪tham 妄vọng 想tưởng 斷đoạn 。 斷đoạn 己kỷ 內nội 心tâm 正chánh 住trụ 正chánh 止chỉ 獨độc 處xứ 。 定định 如như 實thật 念niệm 憶ức 念niệm 。 此thử 念niệm 多đa 修tu 習tập 。 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 是thị 名danh 身thân 念niệm 處xứ 。 一nhất 支chi 向hướng 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。

復phục 次thứ 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 緣duyên 有hữu 眼nhãn 假giả 名danh 為vi 我ngã 。 無vô 眼nhãn 亦diệc 不bất 假giả 名danh 為vi 我ngã 眼nhãn 。 非phi 我ngã 離ly 眼nhãn 。 若nhược 是thị 我ngã 眼nhãn 。 應ưng 當đương 有hữu 異dị 。 以dĩ 眼nhãn 非phi 我ngã 故cố 。 眼nhãn 無vô 有hữu 異dị 。 若nhược 無vô 眼nhãn 亦diệc 不bất 假giả 名danh 為vi 我ngã 。 以dĩ 眼nhãn 非phi 我ngã 離ly 眼nhãn 亦diệc 非phi 我ngã 。 以dĩ 是thị 故cố 。 緣duyên 眼nhãn 假giả 名danh 為vi 我ngã 。 無vô 眼nhãn 亦diệc 不bất 假giả 名danh 為vi 我ngã 。 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 亦diệc 如như 是thị 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 眼nhãn 為vi 我ngã 者giả 。 此thử 事sự 不bất 然nhiên 。 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 如như 是thị 慧tuệ 者giả 。 正chánh 觀quán 不bất 放phóng 逸dật 。 勤cần 念niệm 正chánh 智trí 。 若nhược 依y 貪tham 妄vọng 斷đoạn 。 斷đoạn 己kỷ 內nội 心tâm 正chánh 住trụ 。 正chánh 止chỉ 獨độc 處xứ 。 定định 此thử 念niệm 多đa 修tu 習tập 。 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 。 乃nãi 至chí 何hà 羅La 漢Hán 果quả 。 是thị 名danh 一nhất 支chi 向hướng 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 即tức 前tiền 文văn 自tự 言ngôn 。 念niệm 在tại 身thân 正chánh 憶ức 念niệm 也dã 。

二nhị 支chi 道đạo 者giả 。 定định 慧tuệ 二nhị 支chi 道đạo 也dã 。 何hà 謂vị 定định 。 煩phiền 惱não 未vị 斷đoạn 者giả 。 欲dục 染nhiễm 斷đoạn 正Chánh 斷Đoạn 寂tịch 靜tĩnh 瞋sân 恚khuể 愚ngu 癡si 。 煩phiền 惱não 障chướng 礙ngại 覆phú 葢# 諸chư 縛phược 惡ác 行hành 滅diệt 。 正chánh 滅diệt 寂tịch 靜tĩnh 。 如như 秋thu 時thời 多đa 起khởi 塵trần 土thổ/độ 雲vân 霧vụ 。 即tức 時thời 雨vũ 墮đọa 滅diệt 塵trần 土thổ/độ 。 雲vân 霧vụ 正chánh 滅diệt 。 hữu 寂tịch 靜tĩnh 定định 亦diệc 如như 是thị 。 何hà 謂vị 慧tuệ 。 如như 實thật 人nhân 若nhược 智trí 分phân 別biệt 色sắc 。 如như 實thật 分phân 別biệt 色sắc 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 上thượng 高cao 山sơn 頂đảnh 。 若nhược 觀quán 東đông 方phương 。 如như 實thật 分phân 別biệt 。 南nam 西tây 北bắc 方phương 。 如như 實thật 分phân 別biệt 。 如như 是thị 慧tuệ 分phân 別biệt 。 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 是thị 名danh 慧tuệ 。 是thị 名danh 二nhị 支chi 。 向hướng 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。

三tam 支chi 道đạo 者giả 。 三tam 三tam 昧muội 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 已dĩ 釋thích 本bổn 文văn 。 故cố 不bất 重trọng/trùng 出xuất 。

四tứ 支chi 道đạo 者giả 。

一nhất 身thân 念niệm 處xứ 。 頭đầu 等đẳng 六lục 分phần 四tứ 大đại 五ngũ 根căn 假giả 合hợp 。 故cố 名danh 為vi 身thân 。 是thị 中trung 觀quán 身thân 智trí 慧tuệ 為vi 念niệm 。 明minh 見kiến 內nội 身thân 五ngũ 種chủng 不bất 淨tịnh 。 破phá 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 即tức 是thị 處xứ 也dã 。 五ngũ 種chủng 不bất 淨tịnh 者giả 。 一nhất 種chủng 子tử 不bất 淨tịnh 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 內nội 種chủng 。 謂vị 觀quán 此thử 身thân 從tùng 昔tích 煩phiền 惱não 生sanh 。 二nhị 者giả 外ngoại 種chủng 。 謂vị 攬lãm 父phụ 母mẫu 遺di 體thể 。 而nhi 成thành 此thử 身thân 。 以dĩ 是thị 觀quán 之chi 。 此thử 身thân 內nội 外ngoại 因nhân 種chủng 實thật 為vi 不bất 淨tịnh 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 是thị 身thân 種chủng 不bất 淨tịnh 。 非phi 餘dư 妙diệu 寶bảo 物vật 。 不bất 從tùng 白bạch 淨tịnh 生sanh 。 但đãn 從tùng 穢uế 中trung 出xuất 是thị 也dã 。 二nhị 住trú 處xứ 不bất 淨tịnh 。 謂vị 觀quán 此thử 身thân 。 十thập 月nguyệt 在tại 於ư 母mẫu 胎thai 生sanh 藏tạng 之chi 下hạ 。 熟thục 藏tạng 之chi 上thượng 。 臭xú 穢uế 中trung 住trụ 實thật 為vi 不bất 淨tịnh 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 是thị 身thân 如như 臭xú 穢uế 。 不bất 從tùng 華hoa 間gian 生sanh 。 不bất 因nhân 瞻chiêm 蔔bặc 有hữu 。 又hựu 不bất 出xuất 寶bảo 山sơn 是thị 也dã 。 三tam 自tự 體thể 不bất 淨tịnh 。 謂vị 觀quán 此thử 身thân 。 以dĩ 四tứ 大đại 不bất 淨tịnh 所sở 成thành 。 猶do 如như 世thế 間gian 飲ẩm 食thực 。 不bất 可khả 久cửu 停đình 。 終chung 成thành 不bất 淨tịnh 。 設thiết 以dĩ 四tứ 大đại 海hải 水thủy 。 傾khuynh 洗tẩy 此thử 身thân 。 終chung 無vô 香hương 潔khiết 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 質chất 能năng 變biến 成thành 不bất 淨tịnh 。 傾khuynh 海hải 洗tẩy 此thử 身thân 。 不bất 能năng 令linh 香hương 潔khiết 是thị 也dã 。 四tứ 外ngoại 相tướng 不bất 淨tịnh 。 謂vị 觀quán 此thử 身thân 。 現hiện 見kiến 外ngoại 相tướng 。 皆giai 是thị 不bất 淨tịnh 。 九cửu 孔khổng 常thường 流lưu 。 種chủng 種chủng 穢uế 惡ác 。 如như 眼nhãn 出xuất 眵si 淚lệ 。 耳nhĩ 出xuất 結kết 矃# 。 鼻tị 出xuất 膿nùng 涕thế 。 口khẩu 出xuất 涎tiên 唾thóa 。 大đại 小tiểu 便tiện 道đạo 。 不bất 淨tịnh 常thường 流lưu 。 如như 破phá 皮bì 囊nang 。 滿mãn 盛thịnh 不bất 淨tịnh 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 種chủng 種chủng 不bất 淨tịnh 。 物vật 充sung 滿mãn 於ư 身thân 中trung 。 常thường 流lưu 出xuất 不bất 止chỉ 。 如như 漏lậu 囊nang 盛thịnh 物vật 也dã 。 五ngũ 究cứu 竟cánh 不bất 淨tịnh 。 謂vị 觀quán 此thử 身thân 。 非phi 唯duy 現hiện 在tại 不bất 淨tịnh 。 審thẩm 實thật 思tư 惟duy 。 至chí 於ư 死tử 後hậu 。 捐quyên 棄khí 塜trủng 間gian 。 爛lạn 壞hoại 臭xú 穢uế 。 尤vưu 極cực 不bất 淨tịnh 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 審thẩm 諦đế 此thử 身thân 。 必tất 歸quy 於ư 死tử 處xứ 是thị 也dã 。 觀quán 外ngoại 身thân 內nội 外ngoại 。 身thân 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 為vi 身thân 念niệm 處xứ 。

二nhị 受thọ 念niệm 處xứ

謂vị 六lục 觸xúc 因nhân 緣duyên 生sanh 六lục 受thọ 。 從tùng 六lục 受thọ 生sanh 三tam 受thọ 。 名danh 之chi 為vi 受thọ 。 是thị 中trung 觀quán 智trí 慧tuệ 名danh 之chi 為vi 念niệm 。 明minh 達đạt 三tam 受thọ 。 皆giai 苦khổ 破phá 樂nhạo/nhạc/lạc 。 顛điên 倒đảo 即tức 是thị 處xứ 。 是thị 為vi 受thọ 念niệm 處xứ 。

三tam 心tâm 念niệm 處xứ

六lục 識thức 能năng 識thức 諸chư 塵trần 分phân 別biệt 攀phàn 緣duyên 。 謂vị 之chi 為vi 心tâm 。 是thị 中trung 觀quán 內nội 心tâm 智trí 慧tuệ 。 名danh 之chi 為vi 念niệm 。 了liễu 知tri 心tâm 從tùng 緣duyên 生sanh 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 破phá 常thường 顛điên 倒đảo 。 即tức 是thị 處xứ 也dã 。 是thị 名danh 心tâm 念niệm 處xứ 也dã 。

四tứ 法pháp 念niệm 處xứ

想tưởng 行hành 二nhị 陰ấm 及cập 三tam 無vô 為vi 法pháp 。 名danh 之chi 為vi 法Pháp 。 是thị 中trung 觀quán 法pháp 智trí 慧tuệ 。 名danh 之chi 為vi 念niệm 。 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 我ngã 我ngã 所sở 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 無vô 我ngã 破phá 我ngã 顛điên 倒đảo 。 即tức 是thị 處xứ 也dã 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 經kinh 中trung 。 明minh 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 但đãn 說thuyết 破phá 四tứ 倒đảo 為vi 念niệm 處xứ 。 若nhược 摩ma 訶ha 衍diễn 中trung 明minh 念niệm 處xứ 。 即tức 說thuyết 破phá 八bát 倒đảo 為vi 念niệm 處xứ 故cố 。 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 若nhược 能năng 深thâm 觀quán 四tứ 念niệm 處xứ 。 是thị 為vi 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。

四tứ 正Chánh 斷Đoạn

一nhất 斷đoạn 斷đoạn 。 謂vị 起khởi 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 斷đoạn 已dĩ 復phục 生sanh 。 更cánh 須tu 精tinh 進tấn 攝nhiếp 受thọ 。 令linh 不bất 生sanh 起khởi 。 斷đoạn 而nhi 又hựu 斷đoạn 。 是thị 名danh 斷đoạn 斷đoạn 。

二nhị 律luật 儀nghi 斷đoạn 。 謂vị 堅kiên 持trì 戒giới 律luật 。 慎thận 守thủ 威uy 儀nghi 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 惡ác 。 是thị 名danh 律luật 儀nghi 斷đoạn 。

三tam 隨tùy 護hộ 斷đoạn 。 謂vị 於ư 無vô 漏lậu 真chân 實thật 三tam 昧muội 相tương/tướng 中trung 。 隨tùy 順thuận 守thủ 護hộ 。 不bất 令linh 退thoái 沒một 。 是thị 名danh 隨tùy 護hộ 斷đoạn 。

四tứ 修tu 斷đoạn 。 謂vị 已dĩ 起khởi 善thiện 法Pháp 。 增tăng 益ích 修tu 習tập 。 令linh 其kỳ 生sanh 長trưởng 諸chư 不bất 善thiện 法pháp 。 自tự 然nhiên 斷đoạn 除trừ 。 是thị 名danh 修tu 斷đoạn 。

四Tứ 如Như 意Ý 足Túc

一nhất 欲dục 如như 意ý 足túc 。 欲dục 者giả 。 希hy 向hướng 慕mộ 樂nhạo 。 莊trang 嚴nghiêm 彼bỉ 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 欲dục 。 謂vị 凡phàm 所sở 修tu 習tập 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 若nhược 無vô 樂nhạo 欲dục 之chi 心tâm 。 事sự 必tất 不bất 遂toại 。 若nhược 能năng 樂nhạo 欲dục 所sở 願nguyện 。 皆giai 得đắc 是thị 為vi 欲dục 如như 意ý 足túc 。 莊trang 嚴nghiêm 彼bỉ 法pháp 者giả 。 謂vị 修tu 希hy 即tức 心tâm 令linh 四tứ 念niệm 處xứ 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 之chi 觀quán 成thành 就tựu 也dã 。

二nhị 念niệm 如như 意ý 足túc 。 念niệm 者giả 。 專chuyên 注chú 彼bỉ 境cảnh 。 一nhất 心tâm 正chánh 住trụ 。 故cố 名danh 念niệm 。 謂vị 若nhược 非phi 一nhất 心tâm 觀quán 法pháp 斷đoạn 絕tuyệt 。 若nhược 能năng 一nhất 心tâm 所sở 願nguyện 。 皆giai 得đắc 是thị 為vi 念niệm 如như 意ý 足túc 。

三tam 精tinh 進tấn 如như 意ý 足túc 。 精tinh 進tấn 者giả 。 無vô 雜tạp 曰viết 精tinh 。 無vô 間gian 曰viết 進tiến 。 謂vị 惟duy 專chuyên 觀quán 理lý 。 使sử 無vô 間gian 雜tạp 。 故cố 曰viết 精tinh 進tấn 。 凡phàm 所sở 修tu 習tập 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 若nhược 無vô 精tinh 進tấn 。 事sự 必tất 不bất 成thành 。 若nhược 能năng 精tinh 進tấn 。 所sở 願nguyện 皆giai 得đắc 。 是thị 為vi 精tinh 進tấn 如như 意ý 足túc 。

四tứ 思tư 惟duy 如như 意ý 足túc 。 思tư 惟duy 者giả 。 思tư 惟duy 彼bỉ 理lý 。 心tâm 不bất 馳trì 散tán 也dã 。 謂vị 凡phàm 所sở 修tu 習tập 。 若nhược 能năng 思tư 惟duy 。 所sở 願nguyện 皆giai 得đắc 。 是thị 為vi 思tư 惟duy 如như 意ý 足túc 。

四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm

四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 者giả 。 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 也dã 。 通thông 名danh 無vô 量lượng 者giả 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 利lợi 他tha 之chi 心tâm 廣quảng 大đại 也dã 。 所sở 緣duyên 眾chúng 生sanh 既ký 無vô 量lượng 。 而nhi 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 亦diệc 無vô 量lượng 也dã 。

一nhất 慈từ 無vô 量lượng 心tâm 。 慈từ 名danh 愛ái 念niệm 。 即tức 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 心tâm 也dã 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 愛ái 念niệm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 常thường 求cầu 樂lạc 事sự 。 隨tùy 彼bỉ 所sở 求cầu 。 而nhi 饒nhiêu 益ích 之chi 。 故cố 名danh 慈từ 無vô 量lượng 心tâm 。

二nhị 悲bi 無vô 量lượng 。 悲bi 名danh 愍mẫn 傷thương 。 即tức 拔bạt 苦khổ 之chi 心tâm 也dã 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 愍mẫn 念niệm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 受thọ 種chủng 種chủng 苦khổ 。 常thường 懷hoài 悲bi 心tâm 。 拯chửng 救cứu 濟tế 拔bạt 。 令linh 其kỳ 得đắc 脫thoát 。 故cố 名danh 悲bi 無vô 量lượng 心tâm 。

三tam 喜hỷ 無vô 量lượng 心tâm 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 慶khánh 他tha 眾chúng 生sanh 。 離ly 苦khổ 得đắc 樂lạc 。 其kỳ 心tâm 悅duyệt 豫dự 。 欣hân 慶khánh 無vô 量lượng 。 故cố 名danh 喜hỷ 無vô 量lượng 心tâm 。

四tứ 捨xả 無vô 量lượng 心tâm 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 所sở 緣duyên 眾chúng 生sanh 。 無vô 憎tăng 愛ái 心tâm 。 名danh 之chi 為vi 捨xả 。 復phục 念niệm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 得đắc 無vô 憎tăng 無vô 愛ái 。 無vô 瞋sân 無vô 恨hận 無vô 怨oán 無vô 惱não 。 故cố 名danh 捨xả 無vô 量lượng 心tâm 。

四tứ 禪thiền 定định

初sơ 禪thiền 天thiên 。 即tức 色sắc 界giới 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 地địa 也dã 。 謂vị 此thử 天thiên 已dĩ 離ly 欲dục 界giới 欲dục 惡ác 之chi 法pháp 。 得đắc 覺giác 觀quán 禪thiền 定định 。 身thân 心tâm 凝ngưng 靜tĩnh 而nhi 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 住trụ 於ư 此thử 定định 。 一nhất 切thiết 苦khổ 惱não 。 皆giai 不bất 能năng 逼bức 也dã 。

二nhị 禪thiền 天thiên 。 即tức 色sắc 界giới 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 地địa 也dã 。 謂vị 此thử 天thiên 已dĩ 離ly 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 動động 散tán 。 攝nhiếp 心tâm 在tại 定định 。 淡đạm 然nhiên 凝ngưng 靜tĩnh 。 而nhi 生sanh 勝thắng 定định 喜hỷ 樂lạc 。 住trụ 於ư 此thử 定định 。 如như 人nhân 從tùng 暗ám 室thất 中trung 出xuất 。 見kiến 日nhật 月nguyệt 光quang 。 明minh 朗lãng 然nhiên 洞đỗng 徹triệt 也dã 。

三tam 禪thiền 天thiên 。 即tức 色sắc 界giới 離ly 喜hỷ 妙diệu 樂lạc 地địa 也dã 。 謂vị 此thử 天thiên 已dĩ 離ly 二nhị 禪thiền 天thiên 喜hỷ 之chi 踊dũng 動động 。 因nhân 攝nhiếp 心tâm 諦đế 觀quán 泯mẫn 然nhiên 入nhập 定định 。 而nhi 得đắc 勝thắng 妙diệu 之chi 樂lạc 。 住trụ 於ư 此thử 定định 。 樂nhạo 法Pháp 增tăng 長trưởng 。 徧biến 滿mãn 身thân 中trung 也dã 。

四tứ 禪thiền 天thiên 。 即tức 色sắc 界giới 捨xả 心tâm 清thanh 淨tịnh 地địa 也dã 。 謂vị 此thử 天thiên 捨xả 二nhị 禪thiền 之chi 喜hỷ 及cập 三tam 禪thiền 之chi 樂lạc 。 心tâm 無vô 憎tăng 愛ái 。 一nhất 念niệm 平bình 等đẳng 。 清thanh 淨tịnh 無vô 雜tạp 。 住trụ 於ư 此thử 定định 。 空không 明minh 寂tịch 靜tĩnh 。 萬vạn 像tượng 皆giai 現hiện 也dã 。

四tứ 空không 定định

一nhất 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 定Định 。 即tức 無vô 色sắc 界giới 第đệ 一nhất 天thiên 也dã 。 謂vị 此thử 天thiên 厭yếm 色sắc 界giới 。 色sắc 質chất 為vi 礙ngại 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 故cố 加gia 功công 用dụng 行hành 。 滅diệt 一nhất 切thiết 色sắc 相tướng 。 而nhi 入nhập 虗hư 空không 處xứ 定định 。 住trụ 於ư 此thử 定định 。 其kỳ 心tâm 明minh 淨tịnh 無vô 礙ngại 自tự 在tại 也dã 。

二nhị 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 定Định 。 即tức 無vô 色sắc 界giới 第đệ 二nhị 天thiên 也dã 。 謂vị 此thử 天thiên 厭yếm 。 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 轉chuyển 心tâm 緣duyên 識thức 。 與dữ 識thức 相tương 應ứng 。 心tâm 定định 不bất 動động 。 三tam 世thế 之chi 識thức 悉tất 現hiện 定định 中trung 。 住trụ 於ư 此thử 定định 。 清thanh 淨tịnh 寂tịch 靜tĩnh 也dã 。

三tam 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 定Định 。 即tức 無vô 色sắc 界giới 第đệ 三tam 天thiên 也dã 。 謂vị 此thử 天thiên 厭yếm 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 三tam 世thế 流lưu 轉chuyển 無vô 際tế 。 捨xả 此thử 二nhị 處xứ 而nhi 。 入nhập 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 定Định 。 住trụ 於ư 此thử 定định 。 怡di 然nhiên 寂tịch 靜tĩnh 。 諸chư 想tưởng 不bất 起khởi 也dã 。

四tứ 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 定định 。 即tức 無vô 色sắc 界giới 第đệ 四tứ 天thiên 也dã 。 謂vị 此thử 天thiên 厭yếm 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 如như 礙ngại 故cố 捨xả 之chi 。 而nhi 入nhập 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 定định 。 住trụ 於ư 此thử 定định 。 不bất 見kiến 有hữu 無vô 相tướng 貌mạo 。 泯mẫn 然nhiên 寂tịch 絕tuyệt 。 清thanh 淨tịnh 無vô 為vi 也dã 。

四tứ 向hướng 道đạo 者giả

謂vị 向hướng 苦khổ 道đạo 難nan 行hành 。 向hướng 苦khổ 道đạo 速tốc 行hành 。 向hướng 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 難nan 行hành 。 向hướng 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 速tốc 行hành 也dã 。

何hà 謂vị 向hướng 苦khổ 道đạo 難nan 行hành 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 性tánh 多đa 貪tham 欲dục 。 瞋sân 恚khuể 愚ngu 癡si 故cố 。 數số 受thọ 憂ưu 苦khổ 。 以dĩ 聖thánh 五ngũ 根căn 鈍độn 行hành 故cố 。 證chứng 無vô 間gian 定định 。 盡tận 諸chư 有hữu 漏lậu 。 是thị 名danh 向hướng 苦khổ 道đạo 難nan 行hành 。

何hà 謂vị 向hướng 苦khổ 道đạo 速tốc 行hành 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 性tánh 多đa 貪tham 欲dục 。 瞋sân 恚khuể 愚ngu 癡si 。 行hành 道Đạo 防phòng 欲dục 染nhiễm 。 瞋sân 恚khuể 愚ngu 癡si 。 故cố 愛ái 憂ưu 苦khổ 。 以dĩ 聖thánh 五ngũ 根căn 利lợi 行hành 。 速tốc 證chứng 無vô 間gian 定định 。 盡tận 諸chư 有hữu 漏lậu 。 是thị 名danh 向hướng 苦khổ 道đạo 速tốc 行hành 。

何hà 謂vị 向hướng 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 難nan 行hành 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 性tánh 少thiểu 欲dục 染nhiễm 。 瞋sân 恚khuể 愚ngu 癡si 。 欲dục 染nhiễm 瞋sân 恚khuể 。 愚ngu 癡si 少thiểu 故cố 不bất 數số 受thọ 憂ưu 苦khổ 。 以dĩ 聖thánh 五ngũ 根căn 鈍độn 行hành 。 證chứng 無vô 間gian 定định 。 盡tận 諸chư 有hữu 漏lậu 。 是thị 名danh 向hướng 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 難nan 行hành 。

何hà 謂vị 向hướng 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 速tốc 行hành 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 性tánh 少thiểu 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 愚ngu 癡si 。 行hành 道Đạo 。 緣duyên 欲dục 少thiểu 故cố 不bất 數số 受thọ 憂ưu 苦khổ 。 以dĩ 聖thánh 五ngũ 根căn 最tối 利lợi 行hành 。 速tốc 證chứng 無vô 間gian 定định 。 盡tận 諸chư 有hữu 漏lậu 。 是thị 名danh 向hướng 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 速tốc 行hành 。

四Tứ 諦Đế 者giả

此thử 四tứ 通thông 言ngôn 諦đế 者giả 。 諦đế 以dĩ 審thẩm 實thật 為vi 義nghĩa 。 此thử 四Tứ 諦Đế 法Pháp 門môn 。 正chánh 為vì 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 從tùng 聞văn 生sanh 解giải 故cố 。 必tất 須tu 藉tạ 教giáo 詮thuyên 理lý 。 今kim 明minh 教giáo 理lý 不bất 虗hư 。 故cố 云vân 審thẩm 實thật 也dã 。 若nhược 由do 因nhân 感cảm 果quả 。 則tắc 應ưng 先tiên 因nhân 而nhi 後hậu 果quả 。 今kim 悉tất 先tiên 果quả 而nhi 後hậu 因nhân 者giả 。 教giáo 門môn 引dẫn 物vật 為vi 便tiện 。 故cố 皆giai 先tiên 果quả 而nhi 後hậu 因nhân 也dã 。

一nhất 苦Khổ 諦Đế 。 苦khổ 以dĩ 逼bức 惱não 為vi 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 心tâm 行hành 常thường 為vi 無vô 常thường 患hoạn 累lũy/lụy/luy 。 之chi 所sở 逼bức 惱não 。 故cố 名danh 為vi 苦khổ 。 苦khổ 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 苦khổ 苦khổ 。 二nhị 壞hoại 苦khổ 。 三tam 行hành 苦khổ 。 今kim 明minh 三tam 苦khổ 。 有hữu 別biệt 有hữu 通thông 。 別biệt 者giả 三tam 苦khổ 。 即tức 別biệt 對đối 三tam 受thọ 。 苦khổ 受thọ 從tùng 苦khổ 緣duyên 生sanh 。 情tình 覺giác 是thị 苦khổ 。 即tức 苦khổ 苦khổ 也dã 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 樂lạc 壞hoại 時thời 生sanh 苦khổ 。 即tức 是thị 壞hoại 苦khổ 也dã 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 常thường 為vi 無vô 常thường 遷thiên 動động 。 即tức 是thị 行hành 苦khổ 也dã 。 若nhược 通thông 論luận 三tam 苦khổ 。 則tắc 三tam 受thọ 通thông 有hữu 三tam 苦khổ 也dã 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 三tam 受thọ 之chi 心tâm 即tức 是thị 苦khổ 。 通thông 從tùng 苦khổ 緣duyên 生sanh 。 故cố 通thông 是thị 苦khổ 苦khổ 。 三tam 受thọ 之chi 心tâm 通thông 為vi 壞hoại 相tương/tướng 所sở 壞hoại 。 故cố 通thông 是thị 壞hoại 苦khổ 也dã 。 三tam 受thọ 之chi 心tâm 通thông 是thị 起khởi 役dịch 運vận 動động 不bất 停đình 之chi 相tướng 。 故cố 通thông 是thị 行hành 苦khổ 也dã 。 若nhược 三tam 受thọ 之chi 心tâm 。 若nhược 別biệt 若nhược 通thông 。 無vô 非phi 是thị 苦khổ 。 當đương 知tri 苦khổ 是thị 審thẩm 實thật 而nhi 有hữu 。 故cố 名danh 苦Khổ 諦Đế 也dã 。

二nhị 集Tập 諦Đế 。 集tập 以dĩ 招chiêu 聚tụ 為vi 義nghĩa 。 若nhược 心tâm 與dữ 結kết 業nghiệp 相tương 應ứng 。 未vị 來lai 定định 能năng 招chiêu 聚tụ 。 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 故cố 名danh 為vi 集tập 。 集tập 有hữu 三tam 種chủng 業nghiệp 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 業nghiệp 。 一nhất 不bất 善thiện 業nghiệp 。 即tức 十thập 不bất 善thiện 也dã 。 二nhị 善thiện 業nghiệp 。 即tức 十Thập 善Thiện 也dã 。 三tam 不bất 動động 業nghiệp 。 即tức 十thập 二nhị 禪thiền 門môn 也dã 。 煩phiền 惱não 者giả 。 二nhị 種chủng 煩phiền 惱não 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 一nhất 屬thuộc 愛ái 煩phiền 惱não 。 二nhị 屬thuộc 見kiến 煩phiền 惱não 。 是thị 二nhị 煩phiền 惱não 出xuất 一nhất 切thiết 三tam 毒độc 五ngũ 葢# 十thập 使sử 九cửu 十thập 八bát 煩phiền 惱não 等đẳng 。 若nhược 此thử 煩phiền 惱não 與dữ 前tiền 業nghiệp 合hợp 。 則tắc 未vị 來lai 定định 能năng 招chiêu 聚tụ 三tam 界giới 生sanh 死tử 苦khổ 果quả 。 即tức 是thị 集Tập 諦Đế 也dã 。

三tam 滅Diệt 諦Đế 。 滅diệt 以dĩ 滅diệt 為vi 義nghĩa 。 結kết 業nghiệp 既ký 盡tận 。 則tắc 無vô 生sanh 死tử 之chi 患hoạn 累lũy/lụy/luy 。 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 若nhược 發phát 見kiến 思tư 無vô 漏lậu 真chân 明minh 。 具cụ 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 結kết 者giả 。 則tắc 三tam 界giới 九cửu 十thập 八bát 使sử 皆giai 滅diệt 。 以dĩ 煩phiền 惱não 結kết 使sử 滅diệt 故cố 。 三tam 界giới 業nghiệp 亦diệc 滅diệt 。 若nhược 三tam 界giới 業nghiệp 煩phiền 惱não 滅diệt 者giả 。 即tức 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 因nhân 滅diệt 故cố 果quả 滅diệt 。 捨xả 此thử 報báo 身thân 時thời 。 後hậu 世thế 苦khổ 果quả 永vĩnh 不bất 相tương 續tục 。 名danh 入nhập 無vô 餘dư 真chân 滅diệt 度độ 也dã 。 滅diệt 理lý 不bất 虗hư 。 故cố 名danh 為vi 滅diệt 諦đế 也dã 。

四tứ 道Đạo 諦Đế 。 道đạo 以dĩ 能năng 通thông 為vi 義nghĩa 。 正Chánh 道Đạo 及cập 助trợ 道đạo 是thị 二nhị 相tương 扶phù 。 能năng 通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 名danh 為vi 道đạo 。 正Chánh 道Đạo 者giả 。 實thật 能năng 觀quán 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 三tam 解giải 脫thoát 門môn 緣duyên 慧tuệ 行hành 。 名danh 為vi 正Chánh 道Đạo 。 助trợ 道đạo 者giả 。 得đắc 解giải 脫thoát 觀quán 中trung 種chủng 種chủng 諸chư 對đối 治trị 法pháp 。 及cập 諸chư 禪thiền 定định 。 皆giai 是thị 助trợ 道đạo 。

復phục 次thứ 正Chánh 道Đạo 者giả 。 謂vị 見kiến 諦Đế 八bát 忍nhẫn 八bát 智trí 十thập 六lục 心tâm 思tư 惟duy 。 九cửu 無vô 礙ngại 九cửu 解giải 脫thoát 十thập 八bát 心tâm 真chân 無vô 漏lậu 慧tuệ 。 名danh 為vi 正Chánh 道Đạo 。 其kỳ 餘dư 方phương 便tiện 對đối 治trị 諸chư 禪thiền 三tam 昧muội 。 及cập 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 三tam 解giải 脫thoát 等đẳng 。 皆giai 是thị 助trợ 道đạo 。 二nhị 道đạo 相tương 扶phù 。 能năng 通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 審thẩm 實thật 不bất 虗hư 。 即tức 名danh 道Đạo 諦Đế 也dã 。

四tứ 斷đoạn 者giả

一nhất 戒giới 斷đoạn 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 不bất 應ưng 取thủ 想tưởng 。 不bất 分phân 別biệt 。 令linh 發phát 眼nhãn 根căn 。 常thường 自tự 攝nhiếp 行hành 。 莫mạc 依y 希hy 望vọng 世thế 憂ưu 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 慎thận 護hộ 眼nhãn 根căn 戒giới 。 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。 意ý 意ý 知tri 法pháp 。 不bất 取thủ 分phân 別biệt 。 令linh 起khởi 意ý 根căn 。 常thường 自tự 攝nhiếp 行hành 。 莫mạc 依y 希hy 望vọng 世thế 憂ưu 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 慎thận 護hộ 意ý 根căn 戒giới 。 是thị 名danh 戒giới 斷đoạn 。

二nhị 微vi 護hộ 斷đoạn 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 取thủ 善thiện 相tương 生sanh 微vi 護hộ 。 若nhược 膖phùng 脹trướng 。 若nhược 青thanh 瘀ứ 。 若nhược 赤xích 黑hắc 。 若nhược 爛lạn 壞hoại 。 若nhược 離ly 散tán 。 如như 是thị 觀quán 善thiện 相tương 生sanh 微vi 護hộ 。 是thị 名danh 微vi 護hộ 斷đoạn 。

三tam 修tu 斷đoạn 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 修tu 念niệm 正chánh 覺giác 。 依y 離ly 欲dục 。 依y 無vô 染nhiễm 。 依y 滅diệt 愛ái 。 擇trạch 法pháp 精tinh 進tấn 喜hỷ 除trừ 定định 正chánh 覺giác 。 修tu 捨xả 正chánh 覺giác 。 依y 離ly 欲dục 。 依y 無vô 染nhiễm 。 依y 滅diệt 愛ái 。 是thị 名danh 修tu 斷đoạn 。

四Tứ 智Trí 緣duyên 斷đoạn 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 或hoặc 在tại 樹thụ 下hạ 。 或hoặc 露lộ 處xứ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 身thân 不bất 善thiện 惡ác 行hành 報báo 。 今kim 世thế 後hậu 世thế 堪kham 忍nhẫn 。 斷đoạn 身thân 惡ác 行hành 。 修tu 身thân 善thiện 行hành 。 口khẩu 意ý 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 名danh 智trí 緣duyên 斷đoạn 。 偈kệ 曰viết 。 戒giới 護hộ 緣duyên 修tu 斷đoạn 。 自tự 性tánh 如Như 來Lai 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 行hành 是thị 法pháp 。 盡tận 一nhất 切thiết 苦khổ 際tế 。 是thị 名danh 四tứ 斷đoạn 智trí 。

五ngũ 支chi 道đạo 者giả 。 五ngũ 根căn 。

謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 修tu 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 。 雖tuy 善thiện 萌manh 微vi 發phát 。 根căn 猶do 未vị 生sanh 。 根căn 未vị 生sanh 故cố 善thiện 萌manh 易dị 壞hoại 。 今kim 修tu 五ngũ 法pháp 使sử 善thiện 根căn 生sanh 。 故cố 以dĩ 根căn 為vi 名danh 也dã 。

一nhất 信tín 根căn 。 謂vị 信tín 於ư 正Chánh 道Đạo 及cập 助trợ 道Đạo 法Pháp ○# 正Chánh 道Đạo 者giả 。 即tức 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 也dã 。 助trợ 道đạo 者giả 。 即tức 五ngũ 停đình 心tâm 之chi 觀quán 也dã 。 則tắc 能năng 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 。 無vô 漏lậu 禪thiền 定định 解giải 脫thoát 。 是thị 名danh 信tín 根căn 。 ○# 無vô 漏lậu 者giả 。 因nhân 修tu 禪thiền 定định 不bất 落lạc 生sanh 死tử 也dã 。

二nhị 精tinh 進tấn 根căn 。 謂vị 既ký 信tín 四tứ 念niệm 處xứ 正chánh 觀quán 。 及cập 諸chư 助trợ 道Đạo 善thiện 法Pháp 。 倍bội 䇿# 精tinh 進tấn 。 勤cần 求cầu 不bất 息tức 。 是thị 名danh 精tinh 進tấn 根căn 。

三tam 念niệm 根căn 。 謂vị 但đãn 念niệm 正Chánh 道Đạo 及cập 諸chư 助trợ 道đạo 。 一nhất 心tâm 觀quán 想tưởng 。 不bất 令linh 邪tà 妄vọng 得đắc 入nhập 。 是thị 名danh 念niệm 根căn 。

四tứ 定định 根căn 。 謂vị 攝nhiếp 心tâm 正Chánh 道Đạo 及cập 諸chư 助trợ 道đạo 。 一nhất 心tâm 寂tịch 定định 。 相tương 應ứng 不bất 散tán 。 是thị 名danh 定định 根căn 。

五ngũ 慧tuệ 根căn 。 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 之chi 慧tuệ 。 為vi 定định 法pháp 所sở 攝nhiếp 。 內nội 性tánh 自tự 照chiếu 。 不bất 從tùng 他tha 知tri 。 是thị 名danh 慧tuệ 根căn 。

五Ngũ 力Lực

止Chỉ 觀Quán 輔phụ 行hành 問vấn 云vân 。 名danh 何hà 於ư 根căn 何hà 須tu 更cánh 立lập 。 答đáp 善thiện 根căn 雖tuy 生sanh 。 惡ác 猶do 未vị 破phá 。 更cánh 須tu 修tu 習tập 。 令linh 根căn 增tăng 長trưởng 。 根căn 成thành 惡ác 破phá 。 復phục 名danh 為vi 力lực 。

一nhất 信tín 力lực 。 謂vị 信tín 正Chánh 道Đạo 及cập 助trợ 道Đạo 法Pháp 。 若nhược 信tín 根căn 增tăng 長trưởng 。 則tắc 能năng 遮già 諸chư 煩phiền 惱não 。 不bất 為vi 偏thiên 小tiểu 諸chư 疑nghi 所sở 動động 。 故cố 名danh 信tín 力lực 。

二nhị 精tinh 進tấn 力lực 。 謂vị 行hành 此thử 正Chánh 道Đạo 及cập 助trợ 道Đạo 法Pháp 時thời 。 若nhược 精tinh 進tấn 根căn 增tăng 長trưởng 。 則tắc 能năng 除trừ 身thân 心tâm 懈giải 怠đãi 。 成thành 辦biện 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 。 是thị 為vi 精tinh 進tấn 力lực 。

三tam 念niệm 力lực 。 謂vị 念niệm 正Chánh 道Đạo 及cập 助trợ 道Đạo 法Pháp 。 若nhược 念niệm 根căn 增tăng 長trưởng 。 則tắc 能năng 破phá 諸chư 邪tà 想tưởng 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 。 出xuất 世thế 正chánh 念niệm 功công 德đức 。 是thị 為vi 念niệm 力lực 。

四tứ 定định 力lực 。 謂vị 攝nhiếp 心tâm 正Chánh 道Đạo 及cập 助trợ 道Đạo 法Pháp 。 若nhược 定định 根căn 增tăng 長trưởng 。 則tắc 能năng 破phá 諸chư 亂loạn 想tưởng 。 發phát 諸chư 事sự 理lý 禪thiền 定định 。 是thị 為vi 定định 力lực 。 ○# 事sự 理lý 禪thiền 定định 者giả 。 事sự 即tức 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 禪thiền 定định 也dã 。 理lý 即tức 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 依y 理lý 修tu 習tập 。 所sở 發phát 禪thiền 定định 是thị 也dã 。

五ngũ 慧tuệ 力lực 。 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 之chi 慧tuệ 。 照chiếu 了liễu 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 若nhược 慧tuệ 根căn 增tăng 長trưởng 。 則tắc 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 。 邪tà 妄vọng 之chi 執chấp 。 破phá 一nhất 切thiết 偏thiên 小tiểu 之chi 慧tuệ 。 故cố 名danh 慧tuệ 力lực 。

何hà 謂vị 五ngũ 解giải 脫thoát 處xứ

一nhất 若nhược 世Thế 尊Tôn 為vì 比Bỉ 丘Khâu 說thuyết 法pháp 。 若nhược 師sư 說thuyết 。 若nhược 慧tuệ 淨tịnh 行hạnh 者giả 說thuyết 。 若nhược 隨tùy 順thuận 如Như 來Lai 說thuyết 。 若nhược 師sư 若nhược 梵Phạm 淨tịnh 行hạnh 者giả 說thuyết 。 聽thính 已dĩ 受thọ 法pháp 受thọ 義nghĩa 。 受thọ 法pháp 受thọ 義nghĩa 已dĩ 生sanh 悅duyệt 生sanh 喜hỷ 。 生sanh 悅duyệt 生sanh 喜hỷ 已dĩ 受thọ 樂lạc 。 受thọ 樂lạc 已dĩ 心tâm 定định 。 心tâm 定định 已dĩ 如như 實thật 知tri 見kiến 。 不bất 放phóng 逸dật 。 勤cần 念niệm 正chánh 智trí 。 寂tịch 靜tĩnh 行hành 。 心tâm 未vị 解giải 脫thoát 得đắc 解giải 脫thoát 。 諸chư 漏lậu 未vị 盡tận 得đắc 漏lậu 盡tận 。 是thị 名danh 初sơ 解giải 脫thoát 也dã 。

二nhị 解giải 脫thoát 處xứ 者giả 。 非phi 世Thế 尊Tôn 非phi 師sư 非phi 慧tuệ 淨tịnh 行hạnh 者giả 說thuyết 時thời 。 如như 先tiên 所sở 聞văn 法Pháp 。 廣quảng 讀đọc 誦tụng 通thông 利lợi 。 通thông 利lợi 已dĩ 心tâm 定định 。 心tâm 定định 已dĩ 如như 實thật 知tri 見kiến 。 不bất 放phóng 逸dật 。 勤cần 念niệm 正chánh 智trí 。 寂tịch 靜tĩnh 行hành 。 心tâm 未vị 解giải 脫thoát 。 者giả 得đắc 解giải 脫thoát 。 諸chư 漏lậu 未vị 盡tận 。 者giả 得đắc 漏lậu 盡tận 。 是thị 名danh 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 也dã 。

三tam 解giải 脫thoát 處xứ 者giả 。 非phi 世Thế 尊Tôn 非phi 師sư 非phi 慧tuệ 淨tịnh 行hạnh 者giả 說thuyết 時thời 。 非phi 先tiên 所sở 聞văn 法Pháp 。 廣quảng 讀đọc 誦tụng 通thông 利lợi 時thời 。 廣quảng 為vì 他tha 說thuyết 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 隨tùy 彼bỉ 所sở 聞văn 法Pháp 通thông 利lợi 。 廣quảng 為vì 他tha 說thuyết 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 不bất 放phóng 逸dật 。 勤cần 念niệm 正chánh 智trí 。 寂tịch 靜tĩnh 行hành 。 心tâm 未vị 解giải 脫thoát 得đắc 解giải 脫thoát 。 諸chư 漏lậu 未vị 盡tận 得đắc 漏lậu 盡tận 。 是thị 名danh 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 也dã 。

四tứ 解giải 脫thoát 處xứ 者giả 。 非phi 世Thế 尊Tôn 非phi 師sư 非phi 梵Phạm 淨tịnh 行hạnh 者giả 說thuyết 時thời 。 非phi 先tiên 所sở 聞văn 法Pháp 。 廣quảng 讀đọc 誦tụng 通thông 利lợi 時thời 。 非phi 先tiên 所sở 聞văn 法Pháp 通thông 利lợi 。 廣quảng 為vì 他tha 分phân 別biệt 時thời 。 先tiên 所sở 聞văn 法Pháp 通thông 利lợi 。 自tự 心tâm 分phân 別biệt 隨tùy 所sở 聞văn 法Pháp 通thông 利lợi 。 自tự 心tâm 分phân 別biệt 心tâm 定định 。 心tâm 定định 已dĩ 如như 實thật 知tri 見kiến 。 不bất 放phóng 逸dật 。 勤cần 念niệm 正chánh 智trí 。 寂tịch 靜tĩnh 行hành 。 心tâm 未vị 解giải 脫thoát 得đắc 解giải 脫thoát 。 諸chư 漏lậu 未vị 盡tận 得đắc 漏lậu 盡tận 。 是thị 名danh 第đệ 四tứ 解giải 脫thoát 也dã 。

五ngũ 解giải 脫thoát 處xứ 者giả 。 非phi 世Thế 尊Tôn 非phi 師sư 非phi 慧tuệ 淨tịnh 行hạnh 者giả 說thuyết 時thời 。 非phi 先tiên 所sở 聞văn 法Pháp 。 廣quảng 讀đọc 誦tụng 通thông 利lợi 時thời 。 非phi 先tiên 所sở 聞văn 法Pháp 通thông 利lợi 。 廣quảng 為vì 他tha 分phân 別biệt 時thời 。 非phi 先tiên 所sở 聞văn 法Pháp 通thông 利lợi 。 自tự 心tâm 分phân 別biệt 時thời 。 善thiện 取thủ 定định 相tương/tướng 。 善thiện 思tư 惟duy 。 善thiện 解giải 時thời 心tâm 定định 。 心tâm 定định 已dĩ 如như 實thật 知tri 見kiến 。 不bất 放phóng 逸dật 。 勤cần 念niệm 正chánh 智trí 。 寂tịch 靜tĩnh 行hành 。 心tâm 未vị 解giải 脫thoát 得đắc 解giải 脫thoát 。 諸chư 漏lậu 未vị 盡tận 得đắc 漏lậu 盡tận 。 是thị 名danh 第đệ 五ngũ 。 解giải 脫thoát 處xứ 也dã 。

何hà 謂vị 五ngũ 出xuất 界giới

一nhất 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 念niệm 欲dục 時thời 。 心tâm 不bất 向hướng 欲dục 。 不bất 清thanh 不bất 住trụ 不bất 解giải 。 念niệm 出xuất 欲dục 心tâm 。 出xuất 欲dục 心tâm 向hướng 清thanh 住trụ 解giải 。 心tâm 善thiện 至chí 善thiện 調điều 善thiện 修tu 心tâm 。 若nhược 於ư 欲dục 出xuất 解giải 起khởi 。 緣duyên 欲dục 生sanh 有hữu 燋tiều 熱nhiệt 。 出xuất 解giải 離ly 不bất 受thọ 是thị 痛thống 。 是thị 名danh 出xuất 欲dục 界giới 。

二nhị 念niệm 瞋sân 恚khuể 時thời 。 心tâm 不bất 向hướng 瞋sân 恚khuể 。 不bất 清thanh 不bất 住trụ 不bất 解giải 。 念niệm 不bất 瞋sân 恚khuể 心tâm 。 不bất 恚khuể 心tâm 向hướng 清thanh 住trụ 解giải 。 心tâm 善thiện 至chí 善thiện 調điều 善thiện 修tu 心tâm 。 若nhược 於ư 瞋sân 恚khuể 出xuất 解giải 起khởi 。 緣duyên 瞋sân 恚khuể 生sanh 有hữu 漏lậu 燋tiều 熱nhiệt 。 出xuất 解giải 離ly 不bất 受thọ 是thị 痛thống 。 是thị 名danh 出xuất 瞋sân 恚khuể 界giới 。

三tam 念niệm 害hại 。 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 念niệm 害hại 時thời 。 心tâm 不bất 向hướng 害hại 。 不bất 清thanh 不bất 住trụ 不bất 解giải 。 念niệm 不bất 害hại 。 不bất 害hại 心tâm 向hướng 清thanh 住trụ 解giải 。 心tâm 善thiện 至chí 善thiện 調điều 善thiện 修tu 心tâm 。 若nhược 於ư 害hại 出xuất 解giải 起khởi 。 緣duyên 害hại 生sanh 有hữu 漏lậu 燋tiều 熱nhiệt 。 彼bỉ 出xuất 解giải 離ly 不bất 受thọ 是thị 痛thống 。 是thị 名danh 出xuất 害hại 界giới 。

四tứ 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 念niệm 色sắc 時thời 。 心tâm 不bất 向hướng 色sắc 。 不bất 清thanh 不bất 住trụ 不bất 解giải 。 念niệm 無vô 色sắc 。 無vô 色sắc 心tâm 向hướng 清thanh 住trụ 解giải 。 心tâm 善thiện 至chí 善thiện 調điều 善thiện 修tu 心tâm 。 若nhược 於ư 色sắc 出xuất 解giải 起khởi 。 緣duyên 色sắc 生sanh 有hữu 漏lậu 燋tiều 熱nhiệt 。 出xuất 解giải 離ly 不bất 受thọ 是thị 痛thống 。 是thị 名danh 出xuất 色sắc 界giới 。

五ngũ 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 念niệm 自tự 身thân 時thời 。 心tâm 不bất 向hướng 自tự 身thân 。 不bất 清thanh 不bất 住trụ 不bất 解giải 。 念niệm 自tự 身thân 滅diệt 。 滅diệt 自tự 身thân 心tâm 。 向hướng 清thanh 住trụ 解giải 。 心tâm 善thiện 至chí 善thiện 調điều 善thiện 修tu 心tâm 。 若nhược 於ư 自tự 身thân 出xuất 解giải 起khởi 。 緣duyên 自tự 身thân 生sanh 有hữu 漏lậu 燋tiều 熱nhiệt 。 出xuất 解giải 離ly 不bất 受thọ 是thị 痛thống 。 是thị 名danh 出xuất 自tự 身thân 界giới 。 名danh 為vi 五ngũ 出xuất 界giới 。

何hà 謂vị 五ngũ 觀quán 定định

一nhất 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 法pháp 入nhập 定định 觀quán 。 世Thế 尊Tôn 有hữu 此thử 入nhập 定định 觀quán 。 或hoặc 有hữu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 勤cần 精tinh 進tấn 。 勇dũng 猛mãnh 。 正chánh 思tư 惟duy 。 多đa 學học 行hành 心tâm 。 如như 法Pháp 思tư 惟duy 入nhập 定định 。 入nhập 定định 已dĩ 觀quán 身thân 。 從tùng 頂đảnh 至chí 足túc 。 乃nãi 至chí 薄bạc 皮bì 。 皆giai 是thị 不bất 淨tịnh 。 是thị 名danh 入nhập 初sơ 定định 觀quán 。

二nhị 或hoặc 有hữu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 勤cần 精tinh 進tấn 。 勇dũng 猛mãnh 。 正chánh 思tư 惟duy 。 多đa 學học 行hành 心tâm 。 如như 法Pháp 思tư 惟duy 入nhập 定định 。 入nhập 定định 已dĩ 不bất 觀quán 皮bì 血huyết 肉nhục 。 但đãn 觀quán 人nhân 骨cốt 。 此thử 身thân 中trung 有hữu 骨cốt 齒xỉ 爪trảo 。 是thị 名danh 第đệ 二nhị 入nhập 定định 觀quán 。

三tam 或hoặc 有hữu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 勤cần 精tinh 進tấn 。 勇dũng 猛mãnh 。 正chánh 思tư 惟duy 。 多đa 學học 行hành 心tâm 。 如như 法Pháp 思tư 惟duy 入nhập 定định 。 入nhập 定định 已dĩ 不bất 觀quán 皮bì 血huyết 肉nhục 骨cốt 。 但đãn 觀quán 人nhân 識thức 。 識thức 住trụ 此thử 世thế 住trụ 他tha 世thế 。 識thức 未vị 斷đoạn 。 不bất 離ly 二nhị 世thế 。 是thị 名danh 第đệ 三tam 入nhập 定định 觀quán 。

四tứ 或hoặc 有hữu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 勤cần 精tinh 進tấn 。 勇dũng 猛mãnh 。 正chánh 思tư 惟duy 。 多đa 學học 行hành 心tâm 。 如như 法Pháp 思tư 惟duy 入nhập 定định 。 入nhập 定định 已dĩ 不bất 觀quán 皮bì 血huyết 肉nhục 骨cốt 。 復phục 觀quán 人nhân 識thức 。 識thức 不bất 住trụ 此thử 世thế 住trụ 他tha 世thế 。 識thức 斷đoạn 離ly 此thử 世thế 。 未vị 離ly 他tha 世thế 。 是thị 名danh 第đệ 四tứ 入nhập 定định 觀quán 。

五ngũ 或hoặc 有hữu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 勤cần 精tinh 進tấn 。 勇dũng 猛mãnh 。 正chánh 思tư 惟duy 。 多đa 學học 行hành 心tâm 。 如như 法Pháp 思tư 惟duy 入nhập 定định 。 入nhập 定định 已dĩ 不bất 觀quán 皮bì 血huyết 肉nhục 骨cốt 。 復phục 觀quán 人nhân 識thức 。 識thức 不bất 住trụ 此thử 世thế 。 不bất 住trụ 他tha 世thế 。 識thức 善thiện 斷đoạn 離ly 二nhị 世thế 。 是thị 名danh 第đệ 五ngũ 入nhập 定định 觀quán 。

何hà 謂vị 五ngũ 起khởi 解giải 脫thoát 法pháp

如như 比Bỉ 丘Khâu 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 觀quán 食thực 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 觀quán 諸chư 行hành 無vô 常thường 想tưởng 。 觀quán 世thế 不bất 樂nhạo 想tưởng 。 觀quán 身thân 死tử 想tưởng 。 如như 是thị 五ngũ 法Pháp 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 能năng 得đắc 解giải 脫thoát 。 是thị 名danh 五ngũ 解giải 脫thoát 法pháp 。

六lục 支chi 道đạo 者giả 。 六lục 念niệm 法pháp 也dã 。

一nhất 念niệm 佛Phật 。 謂vị 念niệm 佛Phật 具cụ 足túc 十thập 號hiệu ○# 十thập 號hiệu 者giả 。 一nhất 如Như 來Lai 。 二nhị 應Ứng 供Cúng 。 三tam 正chánh 徧biến 知tri 。 四tứ 明Minh 行Hạnh 足Túc 。 五ngũ 善Thiện 逝Thệ 。 六lục 世Thế 間Gian 解Giải 無Vô 上Thượng 士Sĩ 。 七thất 調Điều 御Ngự 丈Trượng 夫Phu 。 八bát 天Thiên 人Nhân 師Sư 。 九cửu 佛Phật 。 十thập 世Thế 尊Tôn 也dã 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 。 神thần 通thông 無vô 量lượng 。 能năng 拔bạt 眾chúng 苦khổ 。 我ngã 以dĩ 清thanh 淨tịnh 質chất 直trực 之chi 心tâm 。 得đắc 親thân 近cận 佛Phật 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 身thân 得đắc 快khoái 樂lạc 。 以dĩ 快khoái 樂lạc 故cố 其kỳ 心tâm 得đắc 定định 。 以dĩ 得đắc 定định 故cố 。 其kỳ 心tâm 平bình 等đẳng 。 修tu 念niệm 佛Phật 觀quán 。 必tất 趨xu 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 念niệm 佛Phật 。

二nhị 念niệm 法pháp 。 謂vị 法pháp 是thị 如Như 來Lai 所sở 有hữu 功công 德đức 。 即tức 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 等đẳng ○# 十Thập 力Lực 者giả 。 知tri 是thị 處xứ 非phi 處xứ 智trí 力lực 。 知tri 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 業nghiệp 報báo 智trí 力lực 。 知tri 諸chư 禪thiền 解giải 脫thoát 。 三tam 昧muội 智trí 力lực 。 知tri 諸chư 根căn 勝thắng 劣liệt 智trí 力lực 。 知tri 種chủng 種chủng 解giải 智trí 力lực 。 知tri 種chủng 種chủng 界giới 智trí 力lực 。 知tri 一nhất 切thiết 至chí 處xứ 道đạo 智trí 力lực 。 知tri 天thiên 眼nhãn 無Vô 礙Ngại 智Trí 力lực 。 知tri 宿túc 命mạng 無vô 漏lậu 智trí 力lực 。 知tri 永vĩnh 斷đoạn 習tập 氣khí 智trí 力lực 也dã 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 者giả 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 無vô 所sở 畏úy 。 漏lậu 盡tận 無vô 所sở 畏úy 。 說thuyết 障chướng 道đạo 無vô 所sở 畏úy 。 說thuyết 盡tận 苦khổ 道đạo 無vô 所sở 畏úy 也dã 。 我ngã 以dĩ 清thanh 淨tịnh 質chất 直trực 之chi 心tâm 。 得đắc 親thân 近cận 法pháp 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 身thân 得đắc 快khoái 樂lạc 。 得đắc 快khoái 樂lạc 故cố 其kỳ 心tâm 得đắc 定định 。 以dĩ 得đắc 定định 故cố 。 其kỳ 心tâm 平bình 等đẳng 。 修tu 念niệm 法pháp 觀quán 必tất 趨xu 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 念niệm 法pháp 。

三tam 念niệm 僧Tăng 。 謂vị 僧Tăng 是thị 如Như 來Lai 弟đệ 子tử 。 得đắc 無vô 漏lậu 法Pháp 。 具cụ 戒giới 定định 慧tuệ 。 ○# 無vô 漏lậu 法pháp 者giả 。 謂vị 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 之chi 法pháp 。 則tắc 不bất 漏lậu 落lạc 生sanh 死tử 也dã 。 能năng 為vì 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 作tác 良lương 福phước 田điền 。 應ưng 當đương 恭cung 敬kính 。 我ngã 以dĩ 清thanh 淨tịnh 質chất 直trực 之chi 心tâm 。 得đắc 親thân 近cận 僧Tăng 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 身thân 得đắc 快khoái 樂lạc 。 得đắc 快khoái 樂lạc 故cố 其kỳ 心tâm 得đắc 定định 。 以dĩ 得đắc 定định 故cố 。 其kỳ 心tâm 平bình 等đẳng 。 修tu 念niệm 僧Tăng 觀quán 。 必tất 趨xu 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 念niệm 僧Tăng 。

四tứ 念niệm 戒giới 。 謂vị 念niệm 諸chư 禁cấm 戒giới 。 能năng 遮già 諸chư 惡ác 煩phiền 惱não 。 我ngã 以dĩ 清thanh 淨tịnh 質chất 直trực 之chi 心tâm 。 得đắc 親thân 近cận 戒giới 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 以dĩ 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 身thân 得đắc 快khoái 樂lạc 。 以dĩ 快khoái 樂lạc 故cố 其kỳ 心tâm 得đắc 定định 。 以dĩ 得đắc 定định 故cố 。 其kỳ 心tâm 平bình 等đẳng 。 修tu 念niệm 戒giới 想tưởng 。 必tất 趨xu 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 念niệm 戒giới 。

五ngũ 念niệm 施thí 。 謂vị 念niệm 己kỷ 所sở 施thí 。 獲hoạch 得đắc 善thiện 利lợi 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 為vi 慳san 嫉tật 所sở 覆phú 。 我ngã 於ư 今kim 者giả 。 得đắc 離ly 如như 是thị 。 慳san 貪tham 之chi 垢cấu 。 住trụ 捨xả 心tâm 中trung 。 於ư 一nhất 切thiết 物vật 。 心tâm 無vô 恡lận 惜tích 。 持trì 用dụng 布bố 施thí 。 既ký 布bố 施thí 已dĩ 。 我ngã 心tâm 應ưng 喜hỷ 。 以dĩ 喜hỷ 心tâm 故cố 。 身thân 得đắc 快khoái 樂lạc 。 以dĩ 快khoái 樂lạc 故cố 其kỳ 心tâm 得đắc 定định 。 以dĩ 得đắc 定định 故cố 。 其kỳ 心tâm 平bình 等đẳng 。 修tu 念niệm 施thí 想tưởng 。 必tất 趨xu 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 念niệm 施thí 。

六lục 念niệm 天thiên 。 謂vị 念niệm 欲dục 界giới 天thiên 等đẳng 悉tất 因nhân 往vãng 昔tích 戒giới 施thí 善thiện 根căn 。 得đắc 生sanh 彼bỉ 處xứ 。 受thọ 天thiên 快khoái 樂lạc 。 我ngã 亦diệc 見kiến 有hữu 如như 是thị 。 戒giới 施thi 功công 德đức 。 捨xả 命mạng 之chi 時thời 。 必tất 生sanh 彼bỉ 天thiên 。 以dĩ 念niệm 天thiên 故cố 離ly 於ư 惡ác 法pháp 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 心tâm 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 身thân 得đắc 快khoái 樂lạc 。 得đắc 快khoái 樂lạc 故cố 其kỳ 心tâm 得đắc 定định 。 以dĩ 得đắc 定định 故cố 。 其kỳ 心tâm 平bình 等đẳng 。 修tu 念niệm 天thiên 想tưởng 。 必tất 趨xu 天thiên 道đạo 。 是thị 名danh 念niệm 天thiên 。

六lục 出xuất 界giới 者giả

第đệ 一nhất 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 向hướng 彼bỉ 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 是thị 說thuyết 。 我ngã 慈từ 解giải 心tâm 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 作tác 乘thừa 作tác 物vật 。 謹cẩn 慎thận 識thức 善thiện 進tiến 。 我ngã 為vi 瞋sân 恚khuể 所sở 覆phú 。 彼bỉ 慎thận 比Bỉ 丘Khâu 責trách 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 莫mạc 如như 是thị 說thuyết 。 莫mạc 謗báng 世Thế 尊Tôn 。 謗báng 世Thế 尊Tôn 不bất 善thiện 。 世Thế 尊Tôn 不bất 如như 是thị 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 此thử 非phi 希hy 望vọng 處xứ 。 若nhược 慈từ 解giải 心tâm 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 作tác 乘thừa 作tác 物vật 已dĩ 。 謹cẩn 慎thận 已dĩ 。 識thức 已dĩ 。 善thiện 進tiến 已dĩ 。 若nhược 瞋sân 恚khuể 覆phú 心tâm 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 比Bỉ 丘Khâu 。 出xuất 瞋sân 恚khuể 心tâm 。 善thiện 慈từ 解giải 心tâm 。 若nhược 多đa 修tu 學học 無vô 量lượng 。

第đệ 二nhị 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 向hướng 彼bỉ 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 是thị 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 我ngã 悲bi 解giải 心tâm 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 作tác 乘thừa 作tác 物vật 。 謹cẩn 慎thận 識thức 善thiện 進tiến 。 我ngã 故cố 為vi 害hại 心tâm 所sở 覆phú 。 彼bỉ 慎thận 比Bỉ 丘Khâu 責trách 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 莫mạc 如như 是thị 說thuyết 。 莫mạc 謗báng 世Thế 尊Tôn 。 謗báng 世Thế 尊Tôn 不bất 善thiện 。 世Thế 尊Tôn 不bất 如như 是thị 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 此thử 非phi 希hy 望vọng 處xứ 。 若nhược 悲bi 解giải 心tâm 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 作tác 乘thừa 作tác 物vật 已dĩ 。 謹cẩn 慎thận 已dĩ 。 識thức 已dĩ 。 善thiện 進tiến 已dĩ 。 若nhược 為vi 害hại 所sở 覆phú 心tâm 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 比Bỉ 丘Khâu 出xuất 為vi 害hại 心tâm 。 善thiện 悲bi 解giải 心tâm 。 若nhược 多đa 修tu 學học 無vô 量lượng 。

第đệ 三tam 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 向hướng 彼bỉ 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 是thị 說thuyết 。 我ngã 喜hỷ 解giải 心tâm 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 作tác 乘thừa 作tác 物vật 。 謹cẩn 慎thận 識thức 善thiện 進tiến 。 我ngã 故cố 為vi 不bất 樂nhạo 心tâm 所sở 覆phú 。 彼bỉ 慎thận 比Bỉ 丘Khâu 責trách 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 莫mạc 作tác 是thị 說thuyết 。 莫mạc 謗báng 世Thế 尊Tôn 。 謗báng 世Thế 尊Tôn 不bất 善thiện 。 世Thế 尊Tôn 不bất 如như 是thị 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 此thử 非phi 希hy 望vọng 處xứ 。 若nhược 喜hỷ 解giải 心tâm 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 作tác 乘thừa 作tác 物vật 已dĩ 。 謹cẩn 慎thận 已dĩ 。 識thức 已dĩ 。 善thiện 進tiến 已dĩ 。 若nhược 不bất 樂nhạo 所sở 覆phú 心tâm 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 比Bỉ 丘Khâu 出xuất 不bất 樂nhạo 心tâm 。 善thiện 喜hỷ 解giải 心tâm 。 若nhược 多đa 修tu 學học 無vô 量lượng 。

第đệ 四tứ 。 我ngã 捨xả 解giải 心tâm 。 我ngã 故cố 為vi 愛ái 恚khuể 所sở 覆phú 亦diệc 如như 是thị 。

第đệ 五ngũ 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 向hướng 彼bỉ 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 是thị 說thuyết 。 我ngã 無vô 想tưởng 定định 心tâm 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 作tác 乘thừa 作tác 物vật 。 謹cẩn 慎thận 識thức 善thiện 進tiến 。 我ngã 故cố 有hữu 念niệm 想tưởng 識thức 。 彼bỉ 慎thận 比Bỉ 丘Khâu 責trách 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 莫mạc 如như 是thị 說thuyết 。 莫mạc 謗báng 世Thế 尊Tôn 。 謗báng 世Thế 尊Tôn 不bất 善thiện 。 世Thế 尊Tôn 不bất 如như 是thị 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 此thử 非phi 希hy 望vọng 處xứ 。 若nhược 無vô 想tưởng 定định 心tâm 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 作tác 乘thừa 作tác 物vật 已dĩ 。 謹cẩn 慎thận 已dĩ 。 識thức 已dĩ 。 善thiện 進tiến 已dĩ 。 若nhược 有hữu 念niệm 想tưởng 識thức 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 比Bỉ 丘Khâu 出xuất 一nhất 切thiết 想tưởng 。 若nhược 無vô 想tưởng 定định 心tâm 。 若nhược 多đa 修tu 學học 無vô 量lượng 。

第đệ 六lục 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 向hướng 彼bỉ 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 是thị 說thuyết 。 我ngã 滅diệt 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 故cố 有hữu 疑nghi 惑hoặc 箭tiễn 覆phú 心tâm 。 彼bỉ 比Bỉ 丘Khâu 責trách 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 莫mạc 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 莫mạc 謗báng 世Thế 尊Tôn 。 謗báng 世Thế 尊Tôn 不bất 善thiện 。 世Thế 尊Tôn 不bất 如như 是thị 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 此thử 非phi 希hy 望vọng 處xứ 。 若nhược 滅diệt 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 故cố 有hữu 疑nghi 惑hoặc 箭tiễn 覆phú 心tâm 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 比Bỉ 丘Khâu 出xuất 疑nghi 惑hoặc 箭tiễn 。 若nhược 斷đoạn 我ngã 慢mạn 。 若nhược 多đa 修tu 學học 無vô 量lượng 。 是thị 名danh 六lục 出xuất 界giới 。

云vân 何hà 六lục 明minh 分phần/phân 法pháp

一nhất 無vô 常thường 明minh 分phần/phân 法pháp 。 或hoặc 在tại 樹thụ 下hạ 。 或hoặc 露lộ 處xứ 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 色sắc 無vô 常thường 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 無vô 常thường 。 如như 是thị 五ngũ 受thọ 陰ấm 。 觀quán 無vô 常thường 行hành 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 有hữu 為vi 法pháp 三tam 相tương/tướng 。 生sanh 住trụ 滅diệt 。 如như 是thị 思tư 惟duy 生sanh 住trụ 滅diệt 。 調điều 心tâm 修tu 令linh 柔nhu 輭nhuyễn 。 柔nhu 輭nhuyễn 已dĩ 。 思tư 惟duy 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 無vô 常thường 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 生sanh 明minh 得đắc 明minh 得đắc 明minh 分phần/phân 。 能năng 令linh 明minh 廣quảng 大đại 。 是thị 名danh 無vô 常thường 想tưởng 明minh 分phần/phân 法pháp 。

二nhị 無vô 常thường 苦khổ 想tưởng 明minh 分phần/phân 法pháp 。 或hoặc 在tại 樹thụ 下hạ 或hoặc 露lộ 處xứ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 色sắc 無vô 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 則tắc 是thị 苦khổ 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 是thị 五ngũ 受thọ 陰ấm 觀quán 苦khổ 行hạnh 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 若nhược 色sắc 生sanh 住trụ 。 即tức 是thị 生sanh 苦khổ 。 有hữu 病bệnh 有hữu 老lão 死tử 。 若nhược 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 生sanh 住trụ 。 即tức 是thị 生sanh 苦khổ 。 有hữu 病bệnh 有hữu 老lão 死tử 及cập 。 種chủng 種chủng 諸chư 苦khổ 。 如như 是thị 行hành 人nhân 。 若nhược 想tưởng 憶ức 想tưởng 。 是thị 為vi 無vô 常thường 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 生sanh 明minh 得đắc 明minh 得đắc 明minh 分phần/phân 。 能năng 令linh 明minh 廣quảng 大đại 。 是thị 名danh 無vô 常thường 苦khổ 明minh 分phần/phân 法pháp 。

三tam 苦khổ 無vô 我ngã 明minh 分phần/phân 法pháp 。 或hoặc 樹thụ 下hạ 露lộ 處xứ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 色sắc 無vô 常thường 即tức 是thị 苦khổ 苦khổ 。 苦khổ 即tức 無vô 我ngã 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 無vô 常thường 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 於ư 此thử 想tưởng 五ngũ 受thọ 陰ấm 觀quán 無vô 我ngã 行hành 。 如như 說thuyết 色sắc 無vô 我ngã 。 色sắc 若nhược 是thị 我ngã 。 色sắc 不bất 應ưng 受thọ 苦khổ 患hoạn 。 色sắc 應ưng 得đắc 自tự 在tại 。 如như 是thị 有hữu 。 如như 是thị 非phi 有hữu 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 如như 是thị 調điều 心tâm 修tu 令linh 柔nhu 輭nhuyễn 。 柔nhu 輭nhuyễn 已dĩ 。 思tư 惟duy 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 無vô 我ngã 。 如như 是thị 行hành 人nhân 。 若nhược 想tưởng 憶ức 想tưởng 。 是thị 名danh 苦khổ 無vô 我ngã 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 生sanh 明minh 得đắc 明minh 得đắc 明minh 分phần/phân 。 能năng 令linh 明minh 廣quảng 大đại 。 是thị 名danh 苦khổ 無vô 我ngã 明minh 分phần/phân 法pháp 。

四tứ 食thực 不bất 淨tịnh 想tưởng 明minh 分phần/phân 法pháp 。 食thực 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 摶đoàn 食thực 。 觸xúc 食thực 。 思tư 食thực 。 識thức 食thực 。 受thọ 摶đoàn 食thực 時thời 。 如như 食thực 子tử 肉nhục 。 觀quán 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 觸xúc 思tư 識thức 食thực 有hữu 解giải 體thể 想tưởng 。 思tư 惟duy 依y 離ly 欲dục 染nhiễm 。 如như 是thị 行hành 人nhân 。 若nhược 想tưởng 憶ức 想tưởng 。 是thị 名danh 食thực 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 生sanh 明minh 得đắc 明minh 得đắc 明minh 分phần/phân 。 能năng 令linh 明minh 廣quảng 大đại 。 是thị 名danh 食thực 不bất 淨tịnh 想tưởng 明minh 分phần/phân 法pháp 。

五ngũ 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 不bất 樂nhạo 想tưởng 明minh 分phần/phân 法pháp 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 厭yếm 離ly 不bất 樂lạc 。 地địa 獄ngục 世thế 畜súc 生sanh 世thế 餓ngạ 鬼quỷ 世thế 人nhân 世thế 天thiên 世thế 眾chúng 生sanh 世thế 。 厭yếm 離ly 不bất 樂lạc 。 斷đoạn 離ly 不bất 受thọ 。 如như 世thế 行hành 人nhân 。 若nhược 想tưởng 憶ức 想tưởng 。 是thị 名danh 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 不bất 樂nhạo 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 生sanh 明minh 得đắc 明minh 得đắc 明minh 分phần/phân 。 能năng 令linh 明minh 廣quảng 大đại 。 是thị 名danh 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 不bất 樂nhạo 想tưởng 明minh 分phần/phân 法pháp 。

六lục 死tử 想tưởng 明minh 分phần/phân 法pháp 。 或hoặc 樹thụ 下hạ 露lộ 處xứ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 我ngã 是thị 死tử 法pháp 。 有hữu 死tử 過quá 患hoạn 。 若nhược 餘dư 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 有hữu 死tử 法pháp 。 有hữu 死tử 過quá 患hoạn 。 若nhược 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 。 餓ngạ 鬼quỷ 天thiên 人nhân 及cập 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 得đắc 名danh 眾chúng 生sanh 者giả 。 皆giai 有hữu 死tử 法pháp 。 有hữu 死tử 過quá 患hoạn 。 如như 是thị 思tư 惟duy 陰ấm 捨xả 身thân 。 憶ức 念niệm 死tử 思tư 惟duy 死tử 知tri 死tử 解giải 死tử 覺giác 死tử 。 如như 是thị 行hành 人nhân 。 若nhược 想tưởng 憶ức 想tưởng 。 是thị 名danh 死tử 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 生sanh 明minh 得đắc 明minh 得đắc 明minh 分phần/phân 。 能năng 令linh 明minh 廣quảng 大đại 。 是thị 謂vị 死tử 想tưởng 明minh 分phần/phân 法pháp 。

何hà 謂vị 六lục 悅duyệt 因nhân 法pháp

如như 比Bỉ 丘Khâu 悅duyệt 已dĩ 生sanh 喜hỷ 。 喜hỷ 已dĩ 得đắc 身thân 。 得đắc 身thân 已dĩ 除trừ 身thân 。 除trừ 身thân 已dĩ 受thọ 樂lạc 。 受thọ 樂lạc 已dĩ 心tâm 定định 。 心tâm 定định 已dĩ 如như 實thật 知tri 見kiến 。 是thị 名danh 六lục 悅duyệt 因nhân 法pháp 。

何hà 謂vị 六lục 無vô 喜hỷ 正chánh 覺giác

念niệm 正chánh 覺giác 乃nãi 至chí 捨xả 正chánh 覺giác 。 是thị 名danh 六lục 無vô 喜hỷ 正chánh 覺giác 。

七thất 支chi 道đạo 者giả 。 七thất 覺giác 分phần/phân 也dã 。

覺giác 即tức 覺giác 了liễu 。 謂vị 覺giác 了liễu 所sở 修tu 之chi 法Pháp 。 是thị 真chân 是thị 偽ngụy 也dã 。 分phần/phân 即tức 支chi 分phần/phân 。 謂vị 此thử 七thất 種chủng 法pháp 各các 有hữu 支chi 派phái 分phân 齊tề 。 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 故cố 名danh 七thất 覺giác 分phần/phân 。 亦diệc 名danh 七thất 覺giác 支chi 。 擇trạch 進tiến 喜hỷ 三tam 覺giác 分phần/phân 屬thuộc 慧tuệ 。 除trừ 捨xả 定định 三tam 覺giác 分phần/phân 屬thuộc 定định 。 念niệm 覺giác 分phần/phân 兼kiêm 屬thuộc 定định 慧tuệ 。 故cố 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 修tu 此thử 七thất 覺giác 。 即tức 得đắc 入nhập 道đạo 是thị 也dã 。

一nhất 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 。 擇trạch 即tức 揀giản 擇trạch 。 謂vị 用dụng 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。 諸chư 法pháp 之chi 時thời 。 善thiện 能năng 簡giản 別biệt 真chân 偽ngụy 。 而nhi 不bất 謬mậu 取thủ 虗hư 偽ngụy 之chi 法pháp 。 故cố 名danh 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 。

二nhị 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 。 不bất 雜tạp 名danh 精tinh 。 無vô 間gian 名danh 進tiến 。 謂vị 修tu 諸chư 道Đạo 法Pháp 之chi 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 。 不bất 行hành 無vô 益ích 苦khổ 行hạnh 。 而nhi 於ư 真chân 正Chánh 法Pháp 中trung 。 常thường 能năng 用dụng 心tâm 。 專chuyên 一nhất 無vô 有hữu 間gian 歇hiết 。 故cố 名danh 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 。

三tam 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 。 喜hỷ 即tức 懽# 喜hỷ 。 謂vị 心tâm 契khế 悟ngộ 真chân 法pháp 。 得đắc 懽# 喜hỷ 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 。 此thử 喜hỷ 不bất 從tùng 顛điên 倒đảo 法pháp 生sanh 。 住trụ 真chân 法Pháp 喜hỷ 。 故cố 名danh 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 。

四tứ 除trừ 覺giác 分phần/phân 。 除trừ 即tức 斷đoạn 除trừ 。 謂vị 斷đoạn 除trừ 諸chư 見kiến 煩phiền 惱não 之chi 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 。 除trừ 去khứ 虗hư 偽ngụy 之chi 法pháp 。 增tăng 長trưởng 真chân 正chánh 善thiện 根căn 。 故cố 名danh 除trừ 覺giác 分phần/phân 。

五ngũ 捨xả 覺giác 分phần/phân 。 捨xả 即tức 捨xả 離ly 。 謂vị 捨xả 離ly 所sở 見kiến 念niệm 著trước 之chi 境cảnh 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 。 虗hư 偽ngụy 不bất 實thật 。 永vĩnh 不bất 追truy 憶ức 。 故cố 名danh 捨xả 覺giác 分phần/phân 。

六lục 定định 覺giác 分phần/phân 。 定định 即tức 禪thiền 定định 。 謂vị 發phát 禪thiền 定định 之chi 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 諸chư 禪thiền 。 不bất 生sanh 煩phiền 惱não 妄vọng 想tưởng 。 是thị 名danh 定Định 覺Giác 分Phần 。

七thất 念niệm 覺giác 分phần/phân 。 念niệm 即tức 思tư 念niệm 。 謂vị 修tu 諸chư 道Đạo 法Pháp 之chi 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 。 常thường 使sử 定định 慧tuệ 均quân 平bình 。 若nhược 心tâm 昏hôn 沉trầm 之chi 時thời 。 當đương 念niệm 用dụng 擇trạch 法pháp 精tinh 進tấn 喜hỷ 三tam 覺giác 分phần/phân 。 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 令linh 不bất 昏hôn 沉trầm 。 若nhược 心tâm 浮phù 動động 之chi 時thời 。 當đương 念niệm 用dụng 除trừ 覺giác 分phần/phân 。 除trừ 身thân 口khẩu 之chi 過quá 非phi 。 用dụng 捨xả 覺giác 分phần/phân 捨xả 於ư 觀quán 智trí 。 用dụng 定định 覺giác 分phần/phân 入nhập 正chánh 禪thiền 定định 。 攝nhiếp 其kỳ 散tán 心tâm 。 令linh 不bất 浮phù 動động 。 是thị 名danh 念Niệm 覺Giác 分Phần 。

何hà 謂vị 七thất 想tưởng

一nhất 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 得đắc 大đại 果quả 報báo 。 得đắc 大đại 功công 德đức 。 得đắc 至chí 甘cam 露lộ 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 心tâm 知tri 分phân 別biệt 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 令linh 欲dục 心tâm 退thoái 沒một 不bất 展triển 。 當đương 漸tiệm 漸tiệm 除trừ 盡tận 。 背bối/bội 捨xả 厭yếm 離ly 已dĩ 正chánh 住trụ 。 如như 筋cân 。 如như 鳥điểu 羽vũ 。 如như 頭đầu 羅la 草thảo 。 投đầu 於ư 火hỏa 中trung 。 燋tiều 捲quyển 不bất 展triển 。 後hậu 便tiện 消tiêu 盡tận 。 背bối/bội 捨xả 離ly 厭yếm 已dĩ 正chánh 住trụ 。 是thị 名danh 不bất 淨tịnh 想tưởng 。

二nhị 如như 食thực 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 得đắc 大đại 果quả 報báo 。 得đắc 大đại 功công 德đức 。 得đắc 至chí 甘cam 露lộ 。 心tâm 知tri 分phân 別biệt 食thực 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 於ư 摶đoàn 食thực 心tâm 退thoái 沒một 不bất 進tiến 。 漸tiệm 當đương 除trừ 盡tận 。 背bối/bội 捨xả 厭yếm 離ly 已dĩ 正chánh 住trụ 。 是thị 名danh 食thực 不bất 淨tịnh 想tưởng 。

三tam 一nhất 切thiết 世thế 間gian 不bất 樂nhạo 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 得đắc 大đại 果quả 報báo 。 得đắc 大đại 功công 德đức 。 得đắc 至chí 甘cam 露lộ 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 心tâm 知tri 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 不bất 樂nhạo 想tưởng 。 世thế 間gian 種chủng 種chủng 。 想tưởng 心tâm 退thoái 沒một 不bất 進tiến 。 漸tiệm 當đương 除trừ 盡tận 。 背bối/bội 捨xả 厭yếm 離ly 已dĩ 正chánh 住trụ 。 如như 筋cân 。 如như 鳥điểu 羽vũ 。 如như 頭đầu 羅la 草thảo 。 投đầu 於ư 火hỏa 中trung 。 燋tiều 捲quyển 不bất 展triển 。 後hậu 便tiện 消tiêu 盡tận 。 如như 是thị 心tâm 知tri 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 不bất 樂nhạo 想tưởng 。 令linh 世thế 間gian 種chủng 種chủng 。 想tưởng 心tâm 退thoái 沒một 不bất 進tiến 。 漸tiệm 當đương 除trừ 盡tận 。 背bối/bội 捨xả 厭yếm 離ly 已dĩ 正chánh 住trụ 。 是thị 名danh 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 不bất 樂nhạo 想tưởng 。

四tứ 死tử 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 得đắc 大đại 果quả 報báo 。 得đắc 大đại 功công 德đức 。 得đắc 至chí 甘cam 露lộ 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 作tác 是thị 說thuyết 。 心tâm 知tri 分phân 別biệt 死tử 想tưởng 。 倚ỷ 恃thị 命mạng 根căn 。 而nhi 自tự 貢cống 高cao 。 以dĩ 命mạng 根căn 定định 。 堪kham 忍nhẫn 常thường 住trụ 心tâm 。 貪tham 著trước 命mạng 根căn 。 如như 是thị 盡tận 斷đoạn 無vô 餘dư 。 是thị 名danh 死tử 想tưởng 。

五ngũ 無vô 常thường 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 得đắc 大đại 果quả 報báo 。 得đắc 大đại 功công 德đức 。 得đắc 至chí 甘cam 露lộ 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 心tâm 知tri 分phân 別biệt 無vô 常thường 想tưởng 。 於ư 利lợi 養dưỡng 名danh 譽dự 恭cung 敬kính 。 心tâm 退thoái 沒một 不bất 進tiến 。 漸tiệm 當đương 除trừ 盡tận 。 背bối/bội 捨xả 厭yếm 離ly 已dĩ 正chánh 住trụ 。 如như 筋cân 。 如như 鳥điểu 羽vũ 。 如như 頭đầu 羅la 草thảo 。 投đầu 於ư 火hỏa 中trung 。 燋tiều 捲quyển 不bất 展triển 。 後hậu 便tiện 消tiêu 盡tận 。 如như 是thị 心tâm 知tri 分phân 別biệt 無vô 常thường 想tưởng 。 於ư 利lợi 養dưỡng 名danh 譽dự 。 恭cung 敬kính 心tâm 退thoái 沒một 不bất 進tiến 。 漸tiệm 當đương 除trừ 盡tận 。 背bối/bội 捨xả 厭yếm 離ly 已dĩ 正chánh 住trụ 。 是thị 名danh 無vô 常thường 想tưởng 。

六lục 無vô 常thường 苦khổ 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 得đắc 大đại 果quả 報báo 。 得đắc 大đại 功công 德đức 。 得đắc 至chí 甘cam 露lộ 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 心tâm 知tri 分phân 別biệt 無vô 常thường 苦khổ 想tưởng 。 於ư 懈giải 怠đãi 窳# 墯# 。 不bất 信tín 放phóng 逸dật 。 不bất 懃cần 不bất 觀quán 。 等đẳng 生sanh 恐khủng 怖bố 。 大đại 畏úy 切thiết 逼bức 。 想tưởng 如như 臨lâm 死tử 。 舉cử 力lực 觀quán 無vô 常thường 想tưởng 。 是thị 名danh 無vô 常thường 苦khổ 想tưởng 。

七thất 苦khổ 無vô 我ngã 想tưởng 。 親thân 近cận 多đa 修tu 學học 。 多đa 修tu 學học 已dĩ 。 得đắc 大đại 果quả 報báo 。 得đắc 大đại 功công 德đức 。 得đắc 大đại 甘cam 露lộ 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 心tâm 分phân 別biệt 苦khổ 無vô 我ngã 想tưởng 。 於ư 諸chư 有hữu 識thức 身thân 及cập 諸chư 外ngoại 物vật 。 計kế 我ngã 我ngã 所sở 。 生sanh 憍kiêu 慢mạn 等đẳng 。 俱câu 離ly 寂tịch 靜tĩnh 正chánh 解giải 脫thoát 。 是thị 名danh 苦khổ 無vô 我ngã 想tưởng 。

何hà 謂vị 七thất 定định 因nhân 緣duyên 法pháp

正chánh 見kiến 正chánh 覺giác 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 。 是thị 為vi 七thất 定định 因nhân 緣duyên 法pháp 。

八bát 支chi 道đạo 者giả 。 八bát 正Chánh 道Đạo 也dã 。

謂vị 此thử 八bát 法pháp 不bất 依y 偏thiên 邪tà 而nhi 行hành 。 故cố 名danh 為vi 正chánh 。 復phục 能năng 通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 名danh 為vi 道đạo 。

一nhất 正chánh 見kiến 。 謂vị 人nhân 修tu 無vô 漏lậu 道Đạo ○# 。 無vô 漏lậu 道Đạo 者giả 。 即tức 戒giới 定định 慧tuệ 。 修tu 此thử 道đạo 者giả 。 能năng 斷đoạn 三tam 界giới 有hữu 漏lậu 生sanh 死tử 也dã 。 見kiến 四Tứ 諦Đế 分phân 明minh 。 破phá 外ngoại 道đạo 有hữu 無vô 等đẳng 。 種chủng 種chủng 邪tà 見kiến 。 是thị 為vi 正chánh 見kiến 。

二nhị 正chánh 思tư 惟duy 。 謂vị 人nhân 見kiến 四Tứ 諦Đế 時thời 。 正chánh 念niệm 思tư 惟duy 。 觀quán 察sát 籌trù 量lượng 。 令linh 觀quán 增tăng 長trưởng 。 是thị 為vi 正chánh 思tư 惟duy 。

三tam 正chánh 語ngữ 。 謂vị 人nhân 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 常thường 攝nhiếp 口khẩu 業nghiệp 。 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 虗hư 妄vọng 不bất 實thật 之chi 語ngữ 。 是thị 為vi 正chánh 語ngữ 。

四tứ 正chánh 業nghiệp 。 謂vị 人nhân 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 修tu 攝nhiếp 其kỳ 心tâm 。 住trụ 於ư 清thanh 淨tịnh 。 正chánh 業nghiệp ○# 清thanh 淨tịnh 正chánh 業nghiệp 者giả 。 謂vị 戒giới 定định 慧tuệ 等đẳng 。 出xuất 世thế 之chi 善thiện 業nghiệp 也dã 。 斷đoạn 除trừ 一nhất 切thiết 。 邪tà 妄vọng 之chi 行hành 。 是thị 為vi 正chánh 業nghiệp 。

五ngũ 正chánh 命mạng 。 謂vị 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 當đương 離ly 五ngũ 種chủng 邪tà 命mạng 利lợi 養dưỡng 。 常thường 以dĩ 乞khất 食thực 。 自tự 活hoạt 其kỳ 命mạng 。 是thị 為vi 正chánh 命mạng 。

六lục 正chánh 精tinh 進tấn 。 不bất 雜tạp 名danh 精tinh 。 無vô 間gian 名danh 進tiến 。 謂vị 人nhân 勤cần 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 之chi 道đạo 。 一nhất 心tâm 專chuyên 精tinh 。 無vô 有hữu 間gian 歇hiết 。 是thị 名danh 正chánh 精tinh 進tấn 。

七thất 正chánh 念niệm 。 謂vị 人nhân 思tư 念niệm 戒giới 定định 慧tuệ 正Chánh 道Đạo 。 及cập 五ngũ 停đình 心tâm 。 助Trợ 道Đạo 之chi 法Pháp 。 堪kham 能năng 進tiến 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 正chánh 念niệm 。

八bát 正chánh 定định 。 謂vị 人nhân 攝nhiếp 諸chư 散tán 亂loạn 。 身thân 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 正chánh 住trụ 真chân 空không 之chi 理lý 。 決quyết 定định 不bất 移di 。 是thị 名danh 正chánh 定định 。

八bát 背bối/bội 捨xả

背bối/bội 謂vị 違vi 背bội 。 捨xả 即tức 棄khí 捨xả 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 背bối/bội 此thử 淨tịnh 潔khiết 五ngũ 欲dục 。 捨xả 此thử 著trước 心tâm 。 故cố 名danh 背bối/bội 捨xả 。 修tu 此thử 觀quán 故cố 發phát 。 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 斷đoạn 三tam 界giới 見kiến 思tư 惑hoặc 盡tận 。 證chứng 羅La 漢Hán 果Quả 。 即tức 轉chuyển 名danh 八bát 解giải 脫thoát 也dã 。 淨tịnh 潔khiết 五ngũ 欲dục 者giả 。 若nhược 欲dục 界giới 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 即tức 名danh 粗thô 弊tệ 五ngũ 欲dục 。 名danh 為vi 不bất 淨tịnh 。 若nhược 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 即tức 名danh 淨tịnh 潔khiết 五ngũ 欲dục 也dã 。 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 者giả 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 由do 此thử 智trí 慧tuệ 。 斷đoạn 除trừ 惑hoặc 業nghiệp 。 不bất 漏lậu 落lạc 生sanh 死tử 也dã 。 三tam 界giới 者giả 。 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã 。 見kiến 思tư 惑hoặc 者giả 。 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 。 起khởi 諸chư 分phân 別biệt 。 曰viết 見kiến 惑hoặc 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 對đối 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 起khởi 諸chư 貪tham 愛ái 。 曰viết 思tư 惑hoặc 。 梵Phạn 語ngữ 阿A 羅La 漢Hán 。 華hoa 言ngôn 無Vô 學Học 。

一nhất 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 。 謂vị 行hành 人nhân 先tiên 觀quán 自tự 己kỷ 色sắc 身thân 相tướng 狀trạng 。 壞hoại 爛lạn 不bất 淨tịnh 。 不bất 可khả 愛ái 樂nhạo 。 一nhất 心tâm 靜tĩnh 定định 。 更cánh 想tưởng 皮bì 肉nhục 脫thoát 落lạc 。 但đãn 見kiến 白bạch 骨cốt 。 有hữu 八bát 色sắc 光quang 明minh ○# 八bát 色sắc 光quang 明minh 者giả 。 謂vị 見kiến 地địa 色sắc 如như 黃hoàng 白bạch 淨tịnh 地địa 。 見kiến 水thủy 色sắc 如như 淵uyên 中trung 澄trừng 清thanh 之chi 水thủy 。 見kiến 火hỏa 色sắc 如như 烟yên 薪tân 清thanh 淨tịnh 之chi 火hỏa 。 見kiến 風phong 色sắc 如như 無vô 塵trần 清thanh 風phong 。 見kiến 青thanh 色sắc 如như 金kim 精tinh 山sơn 。 見kiến 黃hoàng 色sắc 如như 薝chiêm 蔔bặc 花hoa 。 見kiến 赤xích 色sắc 如như 春xuân 朝triêu 霞hà 。 見kiến 白bạch 色sắc 如như 珂kha 雪tuyết 。 也dã ○# 故cố 云vân 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 。 又hựu 為vi 欲dục 界giới 貪tham 欲dục 難nạn/nan 斷đoạn 。 雖tuy 已dĩ 自tự 觀quán 內nội 色sắc 不bất 淨tịnh 。 故cố 須tu 復phục 以dĩ 不bất 淨tịnh 觀quán 於ư 他tha 人nhân 之chi 色sắc 。 令linh 生sanh 厭yếm 惡ác 。 以dĩ 求cầu 斷đoạn 除trừ 故cố 。 又hựu 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 。 此thử 即tức 初sơ 背bối/bội 捨xả 位vị 。 在tại 初sơ 禪thiền 天thiên 定định 。

二nhị 內nội 無vô 色sắc 相tướng 外ngoại 觀quán 色sắc 。 謂vị 行hành 人nhân 為vi 入nhập 二nhị 禪thiền 已dĩ 。 滅diệt 內nội 身thân 色sắc 相tướng 。 故cố 云vân 內nội 無vô 色sắc 相tướng 。 又hựu 為vi 欲dục 界giới 貪tham 欲dục 難nạn/nan 斷đoạn 故cố 。 猶do 觀quán 外ngoại 不bất 淨tịnh 之chi 相tướng 。 令linh 生sanh 厭yếm 惡ác 。 以dĩ 求cầu 斷đoạn 除trừ 故cố 。 又hựu 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 背bối/bội 捨xả 位vị 。 在tại 二nhị 禪thiền 天thiên 定định 。

三tam 淨tịnh 背bối/bội 捨xả 身thân 作tác 證chứng 。 淨tịnh 即tức 緣duyên 於ư 淨tịnh 相tương/tướng 也dã 。 謂vị 行hành 人nhân 於ư 第đệ 二nhị 背bối/bội 捨xả 後hậu 。 除trừ 棄khí 外ngoại 色sắc 。 不bất 淨tịnh 之chi 相tướng 。 但đãn 於ư 定định 中trung 練luyện 習tập 八bát 色sắc 光quang 明minh 。 清thanh 淨tịnh 皎hiệu 潔khiết 。 猶do 如như 妙diệu 寶bảo 之chi 色sắc 。 故cố 云vân 淨tịnh 背bối/bội 捨xả 。 心tâm 既ký 明minh 淨tịnh 。 樂nhạo/nhạc/lạc 漸tiệm 增tăng 長trưởng 。 徧biến 滿mãn 身thân 中trung 。 悉tất 皆giai 怡di 悅duyệt 故cố 。 又hựu 云vân 身thân 作tác 證chứng 。 此thử 即tức 第đệ 三tam 背bối/bội 捨xả 位vị 。 在tại 三tam 禪thiền 天thiên 定định 。

四tứ 虗hư 空không 處xứ 背bối/bội 捨xả 。 謂vị 行hành 人nhân 於ư 欲dục 界giới 後hậu 。 已dĩ 除trừ 棄khí 自tự 身thân 不bất 淨tịnh 之chi 色sắc 。 初sơ 背bối/bội 捨xả 後hậu 。 又hựu 除trừ 棄khí 內nội 身thân 白bạch 骨cốt 之chi 色sắc 。 第đệ 二nhị 背bối/bội 捨xả 後hậu 。 又hựu 除trừ 棄khí 外ngoại 身thân 一nhất 切thiết 不bất 淨tịnh 之chi 色sắc 。 尚thượng 餘dư 八bát 種chủng 淨tịnh 色sắc 。 皆giai 依y 心tâm 住trụ 。 若nhược 心tâm 捨xả 色sắc 。 色sắc 即tức 謝tạ 滅diệt 。 一nhất 心tâm 緣duyên 空không 。 與dữ 空không 相tướng 應ưng 。 即tức 入nhập 無vô 邊biên 虗hư 空không 處xứ 定định 。 故cố 云vân 虗hư 空không 處xứ 背bối/bội 捨xả 。 此thử 即tức 第đệ 四tứ 背bối/bội 捨xả 位vị 。 在tại 四tứ 禪thiền 天thiên 定định 。

五ngũ 識thức 處xứ 背bối/bội 捨xả 。 謂vị 行hành 人nhân 若nhược 捨xả 虗hư 空không 處xứ 。 一nhất 心tâm 緣duyên 識thức 入nhập 定định 時thời 。 即tức 觀quán 此thử 定định 依y 五ngũ 陰ấm 等đẳng 。 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 ○# 無vô 常thường 者giả 。 謂vị 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。 終chung 歸quy 壞hoại 滅diệt 也dã 。 苦khổ 者giả 。 謂vị 身thân 有hữu 生sanh 死tử 逼bức 迫bách 等đẳng 苦khổ 也dã 。 空không 者giả 。 謂vị 身thân 由do 四tứ 大đại 假giả 合hợp 。 而nhi 成thành 本bổn 來lai 空không 也dã 。 無vô 我ngã 者giả 。 謂vị 四tứ 大đại 各các 離ly 。 誰thùy 是thị 我ngã 耶da 。 虗hư 誑cuống 不bất 實thật 。 心tâm 生sanh 厭yếm 背bối/bội 。 而nhi 不bất 受thọ 著trước 。 故cố 云vân 識thức 處xứ 背bối/bội 捨xả 。

六lục 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 背bối/bội 捨xả 。 謂vị 行hành 人nhân 若nhược 捨xả 識thức 處xứ 。 一nhất 心tâm 緣duyên 無vô 所sở 有hữu 。 處xử 入nhập 定định 時thời 。 即tức 觀quán 此thử 定định 。 依y 五ngũ 陰ấm 等đẳng 。 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 虗hư 誑cuống 不bất 實thật 。 心tâm 生sanh 厭yếm 背bối/bội 。 而nhi 不bất 受thọ 著trước 。 故cố 名danh 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 背bối/bội 捨xả 。

七thất 非Phi 有Hữu 想Tưởng 非Phi 無Vô 想Tưởng 處Xứ 背bối/bội 捨xả 。 謂vị 行hành 人nhân 若nhược 捨xả 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 一nhất 心tâm 緣duyên 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 入nhập 定định 時thời 。 即tức 觀quán 此thử 定định 。 依y 五ngũ 陰ấm 等đẳng 。 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 虗hư 誑cuống 不bất 實thật 。 心tâm 生sanh 厭yếm 背bối/bội 。 而nhi 不bất 愛ái 著trước 。 故cố 名danh 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 背bối/bội 捨xả 。

八bát 滅diệt 受thọ 想tưởng 背bối/bội 捨xả 。 受thọ 即tức 領lãnh 納nạp 。 想tưởng 即tức 思tư 想tưởng 。 即tức 五ngũ 陰ấm 中trung 受thọ 想tưởng 二nhị 心tâm 也dã 。 謂vị 行hành 人nhân 厭yếm 患hoạn 此thử 心tâm 散tán 亂loạn 。 欲dục 入nhập 定định 休hưu 息tức 故cố 。 背bối/bội 滅diệt 受thọ 想tưởng 諸chư 心tâm 。 是thị 名danh 滅diệt 受thọ 想tưởng 背bối/bội 捨xả 。

八bát 勝thắng 處xứ

八bát 勝thắng 處xứ 者giả 。 謂vị 修tu 八bát 背bối/bội 捨xả 後hậu 。 觀quán 心tâm 純thuần 熟thục 。 轉chuyển 變biến 自tự 在tại 。 若nhược 淨tịnh 若nhược 不bất 淨tịnh 隨tùy 意ý 能năng 破phá 也dã 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 云vân 。 初sơ 二nhị 勝thắng 處xứ 。 位vị 在tại 初sơ 禪thiền 。 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 勝thắng 處xứ 。 位vị 在tại 二nhị 禪thiền 。 第đệ 五ngũ 至chí 第đệ 八bát 勝thắng 處xứ 。 位vị 在tại 四tứ 禪thiền 。 三tam 禪thiền 不bất 立lập 勝thắng 處xứ 者giả 。 以dĩ 三tam 禪thiền 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 多đa 心tâm 純thuần 。 故cố 不bất 立lập 也dã 。

一nhất 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 。 外ngoại 觀quán 色sắc 小tiểu 。 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 是thị 名danh 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 。 謂vị 行hành 人nhân 先tiên 觀quán 自tự 己kỷ 色sắc 身thân 相tướng 狀trạng 。 壞hoại 爛lạn 不bất 淨tịnh 。 不bất 可khả 愛ái 樂nhạo 。 一nhất 心tâm 靜tĩnh 定định 。 更cánh 想tưởng 皮bì 肉nhục 脫thoát 落lạc 。 但đãn 見kiến 有hữu 八bát 色sắc 光quang 明minh 。 故cố 云vân 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 。 又hựu 以dĩ 觀quán 道đạo 未vị 增tăng 。 若nhược 觀quán 多đa 色sắc 。 恐khủng 難nạn 攝nhiếp 持trì 。 故cố 觀quán 少thiểu 色sắc 。 是thị 以dĩ 自tự 觀quan 己kỷ 身thân 不bất 淨tịnh 。 亦diệc 觀quán 所sở 愛ái 之chi 人nhân 身thân 亦diệc 不bất 淨tịnh 。 故cố 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 少thiểu 。 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 者giả 。 謂vị 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 善thiện 業nghiệp 果quả 報báo 。 故cố 名danh 好hảo/hiếu 。 惡ác 業nghiệp 果quả 報báo 。 故cố 名danh 醜xú 。 或hoặc 時thời 繫hệ 心tâm 一nhất 處xứ 。 觀quán 欲dục 界giới 中trung 色sắc 。 能năng 生sanh 貪tham 欲dục 者giả 。 是thị 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 好hảo/hiếu 。 能năng 生sanh 瞋sân 恚khuể 者giả 。 是thị 不bất 淨tịnh 色sắc 名danh 為vi 醜xú 。 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 者giả 。 謂vị 觀quán 心tâm 純thuần 熟thục 。 於ư 好hảo/hiếu 色sắc 中trung 。 心tâm 不bất 貪tham 愛ái 。 於ư 醜xú 色sắc 中trung 。 心tâm 不bất 瞋sân 恚khuể 也dã 。

二nhị 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 。 外ngoại 觀quán 色sắc 多đa 。 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 是thị 名danh 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 。 謂vị 行hành 人nhân 先tiên 觀quán 自tự 己kỷ 色sắc 身thân 相tướng 狀trạng 。 壞hoại 爛lạn 不bất 淨tịnh 。 不bất 可khả 愛ái 樂nhạo 。 一nhất 心tâm 靜tĩnh 定định 。 更cánh 想tưởng 皮bì 肉nhục 脫thoát 落lạc 。 但đãn 見kiến 白bạch 骨cốt 。 有hữu 八bát 色sắc 光quang 明minh 。 故cố 云vân 內nội 有hữu 色sắc 相tướng 。 觀quán 於ư 內nội 身thân 。 色sắc 相tướng 既ký 熟thục 。 則tắc 觀quán 外ngoại 色sắc 雖tuy 多đa 。 亦diệc 無vô 妨phương 礙ngại 。 所sở 謂vị 諦đế 觀quán 一nhất 死tử 屍thi 。 至chí 十thập 百bách 千thiên 萬vạn 等đẳng 死tử 屍thi 。 若nhược 觀quán 一nhất 肨# 脹trướng 時thời 。 悉tất 見kiến 一nhất 切thiết 肨# 脹trướng 。 乃nãi 至chí 壞hoại 爛lạn 青thanh 瘀ứ 剝bác 落lạc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 多đa 。 好hảo 醜xú 知tri 見kiến 。 如như 初sơ 勝thắng 處xứ 中trung 釋thích 。

三tam 內nội 無vô 色sắc 相tướng 。 外ngoại 觀quán 色sắc 少thiểu 。 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 是thị 名danh 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 。 謂vị 行hành 人nhân 入nhập 二nhị 禪thiền 已dĩ 。 滅diệt 內nội 心tâm 色sắc 相tướng 。 故cố 云vân 內nội 無vô 色sắc 相tướng 。 又hựu 以dĩ 觀quán 道đạo 未vị 增tăng 。 若nhược 觀quán 多đa 色sắc 。 恐khủng 難nạn 攝nhiếp 持trì 。 故cố 觀quán 少thiểu 色sắc 。 是thị 以dĩ 自tự 觀quan 己kỷ 身thân 不bất 淨tịnh 。 亦diệc 觀quán 所sở 愛ái 之chi 人nhân 身thân 亦diệc 不bất 淨tịnh 。 故cố 云vân 外ngoại 觀quán 色sắc 少thiểu 。 餘dư 如như 前tiền 釋thích 。

四tứ 內nội 無vô 色sắc 相tướng 。 外ngoại 觀quán 色sắc 多đa 。 若nhược 好hảo 若nhược 醜xú 。 是thị 名danh 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 。 謂vị 行hành 人nhân 入nhập 二nhị 禪thiền 已dĩ 。 滅diệt 內nội 身thân 色sắc 相tướng 。 故cố 云vân 內nội 無vô 色sắc 相tướng 。 觀quán 內nội 身thân 色sắc 相tướng 既ký 無vô 。 則tắc 外ngoại 觀quán 色sắc 相tướng 雖tuy 多đa 。 亦diệc 無vô 妨phương 礙ngại 。 所sở 謂vị 諦đế 觀quán 一nhất 死tử 屍thi 。 至chí 千thiên 萬vạn 死tử 屍thi 。 若nhược 觀quán 一nhất 肨# 脹trướng 時thời 。 悉tất 見kiến 一nhất 切thiết 肨# 脹trướng 。 乃nãi 至chí 壞hoại 爛lạn 剝bác 落lạc 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 好hảo 醜xú 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 如như 前tiền 。 葢# 行hành 人nhân 為vi 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 難nạn/nan 破phá 故cố 。 於ư 第đệ 二nhị 禪thiền 中trung 。 重trọng/trùng 修tu 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 勝thắng 處xứ 。 除trừ 滅diệt 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 令linh 無vô 遺di 餘dư 。 亦diệc 令linh 觀quán 道đạo 增tăng 進tiến 。 牢lao 固cố 不bất 失thất 。 工công 力lực 轉chuyển 勝thắng 也dã 。

五ngũ 青thanh 勝thắng 處xứ 。 謂vị 行hành 人nhân 觀quán 青thanh 色sắc 照chiếu 耀diệu 。 勝thắng 於ư 背bối/bội 捨xả 八bát 色sắc 光quang 明minh 中trung 所sở 見kiến 青thanh 相tương/tướng 。 不bất 起khởi 法pháp 愛ái 。 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。

六lục 黃hoàng 勝thắng 處xứ 。 謂vị 行hành 人nhân 觀quán 黃hoàng 色sắc 照chiếu 耀diệu 。 勝thắng 於ư 背bối/bội 捨xả 八bát 色sắc 光quang 明minh 中trung 所sở 見kiến 黃hoàng 相tương/tướng 。 亦diệc 不bất 起khởi 法pháp 愛ái 。 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。

七thất 赤xích 勝thắng 處xứ 。 謂vị 行hành 人nhân 觀quán 赤xích 色sắc 照chiếu 耀diệu 。 勝thắng 於ư 背bối/bội 捨xả 八bát 色sắc 光quang 明minh 中trung 所sở 見kiến 赤xích 相tương/tướng 。 亦diệc 不bất 起khởi 法pháp 愛ái 。 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。

八bát 白bạch 勝thắng 處xứ 。 謂vị 行hành 人nhân 觀quán 白bạch 色sắc 照chiếu 耀diệu 。 勝thắng 於ư 背bối/bội 捨xả 八bát 色sắc 光quang 明minh 中trung 所sở 見kiến 白bạch 相tương/tướng 。 亦diệc 不bất 起khởi 法pháp 愛ái 。 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。

九cửu 支chi 道đạo 者giả 。 即tức 九cửu 次thứ 第đệ 定định 也dã 。

九cửu 者giả 自tự 初sơ 禪thiền 至chí 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 。 凡phàm 九cửu 種chủng 也dã 。 次thứ 第đệ 者giả 。 謂vị 人nhân 若nhược 入nhập 禪thiền 時thời 。 智trí 慧tuệ 深thâm 利lợi 。 能năng 從tùng 一nhất 禪thiền 。 又hựu 入nhập 一nhất 禪thiền 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 心tâm 心tâm 相tương 續tục 。 不bất 生sanh 異dị 念niệm 。 無vô 間gian 無vô 雜tạp 。 定định 者giả 攝nhiếp 心tâm 不bất 亂loạn 也dã 。

初sơ 禪thiền 次thứ 第đệ 定định 。 謂vị 人nhân 修tu 禪thiền 定định 。 離ly 欲dục 界giới 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 定định 觀quán 均quân 齊tề ○# 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 者giả 。 初sơ 心tâm 在tại 緣duyên 曰viết 覺giác 。 細tế 心tâm 分phân 別biệt 禪thiền 味vị 曰viết 觀quán 。 即tức 是thị 初sơ 禪thiền 之chi 定định 相tương/tướng 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 者giả 。 慶khánh 悅duyệt 之chi 心tâm 名danh 為vi 喜hỷ 。 恬điềm 淡đạm 之chi 心tâm 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 初sơ 禪thiền 既ký 離ly 欲dục 界giới 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 故cố 。 生sanh 此thử 喜hỷ 樂lạc 也dã 。 定định 觀quán 均quân 齊tề 者giả 。 觀quán 即tức 是thị 慧tuệ 。 所sở 謂vị 定định 慧tuệ 平bình 等đẳng 也dã 。 其kỳ 心tâm 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 無vô 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 也dã 。

二nhị 禪thiền 次thứ 第đệ 定định 。 謂vị 人nhân 修tu 禪thiền 定định 。 從tùng 初sơ 禪thiền 入nhập 二nhị 禪thiền 時thời 。 一nhất 心tâm 無vô 覺giác 無vô 觀quán 。 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 ○# 無vô 覺giác 無vô 觀quán 者giả 。 既ký 入nhập 二nhị 禪thiền 。 即tức 離ly 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 動động 散tán 也dã 。 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 者giả 。 既ký 無vô 覺giác 觀quán 。 攝nhiếp 心tâm 在tại 定định 。 則tắc 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 此thử 即tức 二nhị 禪thiền 之chi 定định 相tương/tướng 也dã 。 其kỳ 心tâm 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 無vô 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 也dã 。

三tam 禪thiền 次thứ 第đệ 定định 。 謂vị 人nhân 修tu 禪thiền 定định 。 從tùng 二nhị 禪thiền 入nhập 三tam 禪thiền 時thời 。 離ly 喜hỷ 行hành 捨xả 而nhi 受thọ 身thân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 唯duy 聖thánh 人nhân 能năng 說thuyết 而nhi 復phục 捨xả 念niệm 行hành 樂nhạo/nhạc/lạc ○# 離ly 喜hỷ 行hành 捨xả 者giả 。 謂vị 厭yếm 離ly 二nhị 禪thiền 大đại 喜hỷ 動động 散tán 。 攝nhiếp 心tâm 不bất 受thọ 也dã 。 受thọ 身thân 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 既ký 離ly 二nhị 禪thiền 之chi 喜hỷ 。 而nhi 身thân 受thọ 三tam 禪thiền 之chi 樂lạc 也dã 。 聖thánh 人nhân 能năng 說thuyết 者giả 。 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 極cực 勝thắng 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 之chi 樂lạc 。 非phi 凡phàm 夫phu 所sở 知tri 也dã 。 捨xả 念niệm 行hành 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 謂vị 能năng 捨xả 二nhị 禪thiền 之chi 喜hỷ 念niệm 。 而nhi 行hành 三tam 禪thiền 之chi 樂lạc 也dã 。 其kỳ 心tâm 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 無vô 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 也dã 。

四tứ 禪thiền 次thứ 第đệ 定định 。 謂vị 人nhân 修tu 禪thiền 定định 。 從tùng 三tam 禪thiền 入nhập 四tứ 禪thiền 時thời 。 斷đoạn 喜hỷ 樂lạc 故cố 。 不bất 喜hỷ 不bất 樂nhạo ○# 斷đoạn 喜hỷ 樂lạc 者giả 。 謂vị 斷đoạn 二nhị 禪thiền 之chi 喜hỷ 及cập 三tam 禪thiền 之chi 樂lạc 也dã 。 不bất 喜hỷ 不bất 樂nhạo 者giả 。 謂vị 心tâm 無vô 善thiện 惡ác 。 寂tịch 然nhiên 平bình 等đẳng 。 即tức 是thị 四tứ 禪thiền 之chi 定định 相tương/tướng 也dã 。 其kỳ 心tâm 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 無vô 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 也dã 。

五ngũ 虗hư 空không 處xứ 次thứ 第đệ 定định 。 謂vị 人nhân 修tu 禪thiền 定định 。 從tùng 色sắc 界giới 入nhập 無vô 色sắc 界giới 。 則tắc 滅diệt 一nhất 切thiết 色sắc 相tướng 。 不bất 念niệm 種chủng 種chủng 異dị 相tướng 。 ○# 滅diệt 一nhất 切thiết 色sắc 相tướng 者giả 。 謂vị 滅diệt 根căn 境cảnh 可khả 見kiến 可khả 對đối 一nhất 切thiết 色sắc 相tướng 也dã 。 既ký 得đắc 四tứ 禪thiền 定định 已dĩ 。 猶do 厭yếm 色sắc 界giới 。 色sắc 質chất 為vi 礙ngại 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 於ư 是thị 心tâm 求cầu 出xuất 離ly 。 滅diệt 一nhất 切thiết 色sắc 相tướng 。 而nhi 修tu 虗hư 空không 處xứ 定định 。 心tâm 與dữ 虗hư 空không 之chi 法pháp 相tướng 應ưng 。 則tắc 不bất 念niệm 種chủng 種chủng 異dị 相tướng 也dã 。 入nhập 無vô 邊biên 虗hư 空không 處xứ 。 其kỳ 心tâm 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 無vô 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 也dã 。

六lục 識thức 處xứ 次thứ 第đệ 定định 。 謂vị 人nhân 修tu 禪thiền 定định 。 既ký 得đắc 虗hư 空không 處xứ 定định 已dĩ 。 心tâm 緣duyên 虗hư 空không 。 虗hư 空không 無vô 邊biên 。 緣duyên 多đa 則tắc 散tán 。 能năng 破phá 於ư 定định 。 即tức 捨xả 虗hư 空không 。 轉chuyển 心tâm 緣duyên 識thức 。 心tâm 與dữ 識thức 法pháp 相tướng 應ưng 。 則tắc 過quá 一nhất 切thiết 無vô 邊biên 虗hư 空không 處xứ ○# 過quá 一nhất 切thiết 無vô 邊biên 虗hư 空không 處xứ 者giả 。 既ký 入nhập 識thức 處xứ 。 則tắc 超siêu 過quá 虗hư 空không 處xứ 也dã 。 入nhập 一nhất 切thiết 無Vô 邊Biên 識Thức 處Xứ 。 其kỳ 心tâm 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 無vô 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 也dã 。

七thất 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 次thứ 第đệ 定định 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 者giả 。 即tức 不bất 緣duyên 一nhất 切thiết 內nội 外ngoại 境cảnh 界giới 也dã ○# 內nội 外ngoại 境cảnh 者giả 。 內nội 即tức 識thức 處xứ 。 外ngoại 即tức 虗hư 空không 處xứ 也dã 。 謂vị 人nhân 修tu 禪thiền 定định 。 既ký 得đắc 識thức 處xứ 定định 已dĩ 。 三tam 世thế 心tâm 識thức ○# 三tam 世thế 者giả 。 過quá 去khứ 現hiện 在tại 未vị 來lai 也dã 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 緣duyên 多đa 則tắc 散tán 。 能năng 破phá 於ư 定định 。 即tức 捨xả 所sở 緣duyên 之chi 識thức 。 轉chuyển 心tâm 緣duyên 無vô 所sở 有hữu 處xứ 。 其kỳ 心tâm 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 無vô 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 也dã 。

八bát 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 次thứ 第đệ 定định 。 非phi 想tưởng 者giả 。 非phi 識thức 處xứ 之chi 有hữu 想tưởng 也dã 。 非phi 非phi 想tưởng 者giả 。 非phi 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 之chi 無vô 想tưởng 也dã 。 謂vị 人nhân 修tu 禪thiền 定định 。 既ký 得đắc 無vô 所sở 有hữu 處xứ 定định 已dĩ 。 深thâm 知tri 無vô 想tưởng 處xứ 如như 癡si 。 有hữu 想tưởng 處xứ 如như 癰ung 如như 瘡sang 。 ○# 如như 癡si 者giả 。 譬thí 無vô 心tâm 想tưởng 也dã 。 如như 癰ung 如như 瘡sang 者giả 。 有hữu 痛thống 即tức 覺giác 。 譬thí 有hữu 心tâm 想tưởng 也dã 。 即tức 捨xả 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 緣duyên 念niệm 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 之chi 法pháp 。 其kỳ 心tâm 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 無vô 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 也dã 。

九cửu 滅diệt 受thọ 想tưởng 次thứ 第đệ 定định 。 滅diệt 受thọ 想tưởng 者giả 。 即tức 受thọ 想tưởng 心tâm 滅diệt 。 而nhi 不bất 復phục 起khởi 也dã 。 謂vị 人nhân 修tu 禪thiền 定định 。 從tùng 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 入nhập 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 時thời 。 其kỳ 心tâm 明minh 利lợi 。 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 無vô 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 。 是thị 為vi 滅diệt 受thọ 想tưởng 次thứ 第đệ 定định 。 若nhược 得đắc 此thử 定định 。 不bất 久cửu 即tức 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 也dã 。

九cửu 想tưởng 觀quán

如như 前tiền 殺sát 戒giới 中trung 明minh 。

十thập 支chi 道đạo 者giả 。 即tức 十thập 想tưởng 也dã 。

前tiền 三tam 想tưởng 為vi 斷đoạn 見kiến 諦Đế 惑hoặc 說thuyết 。 中trung 四tứ 想tưởng 為vi 斷đoạn 思tư 惟duy 惑hoặc 說thuyết 。 後hậu 三tam 想tưởng 為vì 修tu 無vô 漏lậu 道đạo 者giả 說thuyết 。 是thị 以dĩ 壞hoại 法pháp 之chi 人nhân 。 修tu 此thử 十thập 想tưởng 。 能năng 斷đoạn 三tam 界giới 結kết 使sử 。 證chứng 無vô 漏lậu 之chi 聖thánh 果Quả 也dã 。

一nhất 無vô 常thường 想tưởng 。 觀quán 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 無vô 常thường 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 想tưởng 。 名danh 無vô 常thường 想tưởng 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 眾chúng 生sanh 。 二nhị 者giả 國quốc 土độ 。 是thị 二nhị 皆giai 新tân 新tân 生sanh 滅diệt 。 故cố 無vô 常thường 也dã 。

二nhị 苦khổ 想tưởng 。 觀quán 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 苦khổ 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 想tưởng 。 名danh 苦khổ 想tưởng 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 無vô 常thường 者giả 即tức 是thị 苦khổ 。 常thường 為vi 三tam 苦khổ 八bát 苦khổ 之chi 所sở 遷thiên 逼bức 。 故cố 名danh 苦khổ 也dã 。

三tam 無vô 我ngã 想tưởng 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 等đẳng 無vô 我ngã 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 想tưởng 。 名danh 無vô 我ngã 想tưởng 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 悉tất 是thị 苦khổ 者giả 即tức 無vô 我ngã 。 以dĩ 無vô 自tự 在tại 故cố 。 亦diệc 以dĩ 苦khổ 從tùng 緣duyên 生sanh 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 中trung 。 我ngã 不bất 可khả 得đắc 。

四tứ 食thực 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 觀quán 諸chư 飲ẩm 食thực 。 皆giai 從tùng 不bất 淨tịnh 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 。 如như 肉nhục 從tùng 精tinh 血huyết 水thủy 道đạo 中trung 生sanh 。 酥tô 酪lạc 等đẳng 亦diệc 皆giai 隨tùy 事sự 觀quán 之chi 。 悉tất 是thị 不bất 淨tịnh 也dã 。

五ngũ 世thế 間gian 不bất 可khả 樂lạc 想tưởng 。 觀quán 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 不bất 可khả 樂lạc 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 想tưởng 。 名danh 為vi 世thế 間gian 不bất 可khả 樂lạc 想tưởng 。 有hữu 二nhị 種chủng 世thế 間gian 。 一nhất 者giả 眾chúng 生sanh 。 二nhị 者giả 國quốc 土độ 。 有hữu 過quá 惡ác 不bất 可khả 樂lạc 也dã 。

六lục 死tử 想tưởng 。 觀quán 死tử 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 想tưởng 。 名danh 為vi 死tử 想tưởng 。 若nhược 一nhất 期kỳ 果quả 報báo 。 常thường 為vi 二nhị 種chủng 死tử 之chi 所sở 逐trục 者giả 。 則tắc 出xuất 息tức 不bất 保bảo 入nhập 息tức 也dã 。

七thất 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 觀quán 自tự 他tha 身thân 不bất 淨tịnh 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 想tưởng 。 名danh 為vi 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 若nhược 觀quán 此thử 身thân 。 內nội 有hữu 三tam 十thập 六lục 物vật 。 外ngoại 則tắc 九cửu 孔khổng 惡ác 露lộ 常thường 流lưu 。 從tùng 生sanh 至chí 終chung 。 無vô 一nhất 淨tịnh 也dã 。

八bát 斷đoạn 想tưởng 。 觀quán 涅Niết 槃Bàn 離ly 生sanh 死tử 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 想tưởng 。 名danh 為vi 斷đoạn 想tưởng 。 行hành 者giả 思tư 惟duy 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 清thanh 淨tịnh 。 無vô 煩phiền 惱não 者giả 。 當đương 斷đoạn 結kết 使sử 。 證chứng 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

九cửu 離ly 想tưởng 。 觀quán 涅Niết 槃Bàn 離ly 生sanh 死tử 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 想tưởng 。 名danh 為vi 離ly 想tưởng 。 行hành 者giả 思tư 惟duy 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 清thanh 淨tịnh 離ly 生sanh 死tử 者giả 。 當đương 離ly 生sanh 死tử 。 證chứng 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

十thập 盡tận 想tưởng 。 觀quán 涅Niết 槃Bàn 結kết 使sử 及cập 生sanh 死tử 盡tận 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 想tưởng 。 名danh 為vi 盡tận 想tưởng 。 行hành 者giả 思tư 惟duy 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 清thanh 淨tịnh 結kết 使sử 及cập 生sanh 死tử 永vĩnh 盡tận 。 結kết 使sử 及cập 生sanh 死tử 業nghiệp 盡tận 。 即tức 證chứng 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

十thập 直trực 者giả

謂vị 正chánh 見kiến 正chánh 覺giác 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 正chánh 進tiến 正chánh 念niệm 正chánh 定định 正chánh 解giải 脫thoát 正chánh 智trí 。 是thị 名danh 十thập 直trực 。

十thập 一nhất 切thiết 入nhập 亦diệc 名danh 十thập 徧biến 處xứ 定định

智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 八bát 背bối/bội 捨xả 為vi 初sơ 門môn 。 八bát 勝thắng 處xứ 為vi 中trung 行hành 。 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 為vi 成thành 就tựu 。 謂vị 二nhị 種chủng 觀quán 具cụ 足túc 。 禪thiền 體thể 始thỉ 得đắc 成thành 就tựu 。 此thử 定định 謂vị 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 者giả 。 從tùng 所sở 觀quán 境cảnh 徧biến 滿mãn 得đắc 名danh 也dã 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 。 識thức 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 定định 。 前tiền 四tứ 。 謂vị 於ư 定định 中trung 。 還hoàn 取thủ 八bát 背bối/bội 捨xả 八bát 勝thắng 處xứ 中trung 所sở 見kiến 青thanh 色sắc 。 使sử 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 皆giai 青thanh 。 餘dư 三tam 定định 亦diệc 爾nhĩ 。 後hậu 六lục 。 謂vị 於ư 中trung 還hoàn 取thủ 八bát 背bối/bội 捨xả 八bát 勝thắng 處xứ 中trung 所sở 見kiến 地địa 色sắc 。 使sử 一nhất 切thiết 處xứ 。 無vô 不bất 周chu 徧biến 。 餘dư 五ngũ 定định 亦diệc 爾nhĩ 。 十thập 一nhất 切thiết 者giả 。 以dĩ 一nhất 想tưởng 上thượng 下hạ 縱tung 廣quảng 。 無vô 二nhị 無vô 量lượng 。 何hà 謂vị 地địa 。 謂vị 地địa 界giới 地địa 大đại 是thị 名danh 為vi 地địa 。 何hà 謂vị 一nhất 切thiết 。 若nhược 盡tận 無vô 餘dư 方phương 便tiện 。 是thị 名danh 一nhất 切thiết 。 何hà 謂vị 一nhất 。 若nhược 獨độc 非phi 餘dư 界giới 。 如như 人nhân 入nhập 地địa 一nhất 切thiết 入nhập 。 是thị 為vi 一nhất 。 何hà 謂vị 觀quán 心tâm 。 不bất 分phân 散tán 不bất 相tương 離ly 一nhất 向hướng 地địa 想tưởng 。 何hà 謂vị 上thượng 下hạ 縱tung 廣quảng 。 上thượng 謂vị 虗hư 空không 。 下hạ 謂vị 地địa 。 縱tung 廣quảng 謂vị 四tứ 方phương 。 如như 人nhân 若nhược 上thượng 下hạ 縱tung 廣quảng 皆giai 思tư 惟duy 地địa 。 知tri 解giải 受thọ 地địa 。 是thị 名danh 上thượng 下hạ 縱tung 廣quảng 。 何hà 謂vị 無vô 二nhị 無vô 量lượng 。 上thượng 無vô 二nhị 。 下hạ 無vô 二nhị 。 縱tung 廣quảng 無vô 二nhị 。 上thượng 無vô 量lượng 。 下hạ 無vô 量lượng 。 縱tung 廣quảng 無vô 量lượng 無vô 二nhị 。 唯duy 有hữu 地địa 想tưởng 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 無vô 邊biên 無vô 際tế 。 於ư 無vô 異dị 想tưởng 。 是thị 名danh 無vô 二nhị 無vô 量lượng 。 餘dư 准chuẩn 知tri 。

十thập 一nhất 支chi 道đạo 者giả 。 十thập 一nhất 解giải 脫thoát 入nhập 也dã 。

第đệ 一nhất 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 離ly 欲dục 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 有hữu 覺giác 有hữu 觀quán 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 成thành 就tựu 初sơ 禪thiền 行hành 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 此thử 定định 正chánh 學học 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 學học 正chánh 生sanh 已dĩ 。 盡tận 知tri 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 有hữu 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 煩phiền 惱não 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 名danh 第đệ 一nhất 解giải 脫thoát 。

第đệ 二nhị 。 如như 比Bỉ 丘Khâu 滅diệt 覺giác 觀quán 內nội 。 正chánh 信tín 一nhất 心tâm 。 無vô 覺giác 無vô 觀quán 。 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 成thành 就tựu 二nhị 禪thiền 行hành 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 此thử 定định 正chánh 覺giác 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 學học 正chánh 生sanh 已dĩ 。 盡tận 知tri 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 下hạ 五ngũ 分phần/phân 煩phiền 惱não 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 名danh 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 。

第đệ 三tam 。 如như 行hành 人nhân 離ly 喜hỷ 捨xả 行hành 。 念niệm 智trí 正chánh 智trí 身thân 受thọ 樂lạc 。 如như 諸chư 聖thánh 人nhân 解giải 。 捨xả 念niệm 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 。 成thành 就tựu 三tam 禪thiền 行hành 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 此thử 定định 正chánh 學học 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 學học 正chánh 生sanh 已dĩ 。 盡tận 知tri 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 煩phiền 惱não 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 名danh 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 。

第đệ 四tứ 。 如như 行hành 人nhân 斷đoạn 苦khổ 樂lạc 。 先tiên 滅diệt 憂ưu 喜hỷ 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 成thành 就tựu 第đệ 四tứ 禪thiền 行hành 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 此thử 定định 正chánh 覺giác 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 學học 正chánh 生sanh 已dĩ 。 盡tận 知tri 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 為vi 第đệ 四tứ 解giải 脫thoát 。

第đệ 五ngũ 。 如như 行hành 人nhân 慈từ 解giải 心tâm 徧biến 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 一nhất 切thiết 慈từ 解giải 心tâm 。 廣quảng 大đại 尊tôn 勝thắng 。 無vô 二nhị 無vô 量lượng 。 無vô 怨oán 無vô 恚khuể 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 此thử 慈từ 解giải 心tâm 。 正chánh 學học 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 學học 正chánh 生sanh 已dĩ 盡tận 知tri 。 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 為vi 第đệ 五ngũ 解giải 脫thoát 。

第đệ 六lục 。 謂vị 行hành 人nhân 悲bi 解giải 心tâm 徧biến 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 一nhất 切thiết 悲bi 解giải 心tâm 。 廣quảng 大đại 尊tôn 勝thắng 。 無vô 二nhị 無vô 量lượng 。 無vô 怨oán 無vô 恚khuể 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 此thử 悲bi 解giải 心tâm 。 正chánh 學học 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 學học 正chánh 生sanh 已dĩ 盡tận 知tri 。 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 名danh 第đệ 六lục 解giải 脫thoát 。

第đệ 七thất 。 喜hỷ 心tâm 。

第đệ 八bát 。 捨xả 心tâm 並tịnh 同đồng 前tiền 不bất 異dị 。

第đệ 九cửu 。 謂vị 行hành 人nhân 離ly 一nhất 切thiết 色sắc 想tưởng 。 滅diệt 瞋sân 恚khuể 想tưởng 。 不bất 思tư 惟duy 若nhược 干can 想tưởng 。 何hà 謂vị 若nhược 干can 想tưởng 。 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 諸chư 物vật 諸chư 境cảnh 界giới 諸chư 清thanh 。 淨tịnh 諸chư 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 若nhược 干can 想tưởng 。 成thành 就tựu 無vô 邊biên 空không 處xứ 。 如như 是thị 思tư 惟duy 入nhập 此thử 定định 。 正chánh 學học 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 學học 正chánh 生sanh 已dĩ 盡tận 。 知tri 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 名danh 第đệ 九cửu 解giải 脫thoát 。

第đệ 十thập 。 謂vị 行hành 人nhân 離ly 一nhất 切thiết 空không 處xứ 。 成thành 就tựu 無Vô 邊Biên 識Thức 處Xứ 行hành 。 如như 是thị 思tư 惟duy 入nhập 此thử 定định 。 正chánh 學học 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 學học 正chánh 生sanh 已dĩ 盡tận 知tri 。 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 為vi 第đệ 十thập 解giải 脫thoát 。

第đệ 十thập 一nhất 。 謂vị 行hành 人nhân 離ly 一nhất 切thiết 識thức 處xứ 。 成thành 就tựu 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 行hành 。 如như 是thị 思tư 惟duy 入nhập 此thử 定định 。 正chánh 學học 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 學học 正chánh 生sanh 已dĩ 盡tận 知tri 。 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 名danh 第đệ 十thập 一nhất 解giải 脫thoát 。

第đệ 十thập 二nhị 。 謂vị 行hành 人nhân 離ly 一nhất 切thiết 無vô 所sở 有hữu 處xứ 。 成thành 就tựu 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 行hành 。 如như 是thị 思tư 惟duy 入nhập 此thử 定định 。 正chánh 學học 正chánh 生sanh 。 若nhược 一nhất 切thiết 正chánh 覺giác 正chánh 生sanh 已dĩ 盡tận 。 知tri 是thị 無vô 常thường 滅diệt 法pháp 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 諸chư 漏lậu 。 以dĩ 法pháp 欲dục 法Pháp 樂lạc 故cố 。 斷đoạn 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết 。 於ư 彼bỉ 化hóa 生sanh 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 還hoàn 此thử 世thế 。 是thị 為vi 第đệ 十thập 。 二nhị 解giải 脫thoát 也dã 。 如như 人nhân 求cầu 一nhất 寶bảo 藏tạng 。 得đắc 十thập 一nhất 寶bảo 藏tạng 。 如như 是thị 求cầu 一nhất 解giải 脫thoát 。 入nhập 得đắc 十thập 一nhất 解giải 脫thoát 。 入nhập 如như 長trưởng 者giả 舍xá 。 有hữu 十thập 一nhất 門môn 。 為vị 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 猛mãnh # 熾sí 盛thịnh 。 長trưởng 者giả 長trưởng 者giả 子tử 意ý 欲dục 出xuất 。

時thời 於ư 諸chư 門môn 中trung 。 自tự 在tại 得đắc 出xuất 。 行hành 者giả 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 十thập 一nhất 法Pháp 門môn 中trung 所sở 欲dục 出xuất 處xứ 。 隨tùy 意ý 得đắc 出xuất 。 應ưng 求cầu 一nhất 解giải 脫thoát 。 得đắc 十thập 一nhất 解giải 脫thoát 。 故cố 名danh 十thập 一nhất 解giải 脫thoát 也dã 。 於ư 十thập 一nhất 支chi 道đạo 中trung 。 隨tùy 修tu 一nhất 法pháp 。 便tiện 得đắc 道Đạo 果quả 。 非phi 謂vị 全toàn 修tu 諸chư 法pháp 。 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 云vân 從tùng 一nhất 支chi 道đạo 。 乃nãi 至chí 十thập 一nhất 支chi 道đạo 也dã 。

殞vẫn

音âm 允duẫn 。 歿một 也dã 。

大đại 妄vọng 語ngữ 戒giới

楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 如như 是thị 世thế 界giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 三Tam 摩Ma 提Đề 不bất 得đắc 清thanh 淨tịnh 等đẳng 。 三Tam 摩Ma 提Đề 亦diệc 曰viết 三tam 摩ma 底để 。 此thử 云vân 等đẳng 持trì 。 即tức 方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 。 止chỉ 止chỉ 於ư 俗tục 諦đế 三Tam 摩Ma 提Đề 。 智trí 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 禪thiền 定định 攝nhiếp 心tâm 。 皆giai 名danh 三Tam 摩Ma 提Đề 。 秦tần 言ngôn 正chánh 心tâm 行hành 處xứ 。 是thị 心tâm 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 常thường 曲khúc 不bất 端đoan 。 得đắc 是thị 正chánh 心tâm 。 行hành 處xứ 則tắc 端đoan 直trực 。 譬thí 如như 蛇xà 行hành 常thường 曲khúc 。 入nhập 竹trúc 筒đồng 中trung 則tắc 直trực 。 亦diệc 翻phiên 等đẳng 持trì 者giả 。 謂vị 離ly 沉trầm 掉trạo 曰viết 等đẳng 心tâm 。 住trụ 一nhất 境cảnh 性tánh 曰viết 持trì 。 大đại 妄vọng 語ngữ 者giả 。 自tự 謂vị 已dĩ 得đắc 上thượng 人nhân 法pháp 。 貪tham 其kỳ 世thế 間gian 尊tôn 勝thắng 名danh 利lợi 也dã 。 內nội 貪tham 名danh 利lợi 。 欲dục 他tha 重trọng/trùng 己kỷ 。 則tắc 成thành 愛ái 魔ma 。 內nội 起khởi 邪tà 見kiến 。 以dĩ 己kỷ 均quân 聖thánh 。 則tắc 成thành 見kiến 魔ma 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 得đắc 謂vị 得đắc 道Đạo 。 指chỉ 理lý 言ngôn 也dã 。 證chứng 謂vị 證chứng 果Quả 。 指chỉ 位vị 言ngôn 也dã 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 等đẳng 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘Thừa 。 蓋cái 小Tiểu 乘Thừa 理lý 至chí 阿A 羅La 漢Hán 而nhi 極cực 。 故cố 言ngôn 道đạo 也dã 。 虗hư 妄vọng 稱xưng 尊tôn 。 求cầu 彼bỉ 禮lễ 懺sám 。 希hy 供cúng 養dường 故cố 也dã 。 人nhân 於ư 果quả 人nhân 前tiền 懺sám 悔hối 。 必tất 盛thịnh 陳trần 供cúng 養dường 故cố 。 是thị 一nhất 顛điên 迦ca 。 此thử 翻phiên 極cực 惡ác 。 又hựu 名danh 畢tất 竟cánh 。 以dĩ 畢tất 竟cánh 無vô 涅Niết 槃Bàn 性tánh 。 即tức 無vô 信tín 闡xiển 提đề 。 斷đoạn 滅diệt 善thiện 根căn 。 如như 貝bối 多đa 羅la 樹thụ 。 以dĩ 刀đao 斷đoạn 則tắc 不bất 復phục 活hoạt 。 喻dụ 大đại 妄vọng 語ngữ 永vĩnh 絕tuyệt 善thiện 根căn 。 沉trầm 三tam 苦khổ 海hải 。 即tức 三tam 塗đồ 也dã 。

第đệ 四tứ 卷quyển

五ngũ 蓋cái 心tâm

蓋cái 即tức 蓋cái 覆phú 之chi 義nghĩa 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 由do 此thử 貪tham 等đẳng 五ngũ 惑hoặc 。 蓋cái 覆phú 心tâm 識thức 。 而nhi 於ư 正Chánh 道Đạo 不bất 能năng 明minh 了liễu 。 沉trầm 滯trệ 三tam 界giới 。 不bất 能năng 出xuất 離ly 也dã 。

一nhất 貪tham 欲dục 蓋cái 。 貪tham 欲dục 者giả 。 引dẫn 取thủ 無vô 厭yếm 曰viết 貪tham 。 希hy 須tu 樂nhạo/nhạc/lạc 慕mộ 為vi 欲dục 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 貪tham 愛ái 世thế 間gian 男nam 女nữ 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 及cập 財tài 寶bảo 等đẳng 。 物vật 無vô 有hữu 厭yếm 足túc 。 以dĩ 此thử 貪tham 欲dục 。 蓋cái 覆phú 心tâm 識thức 。 禪thiền 定định 善thiện 法Pháp 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 沉trầm 滯trệ 三tam 界giới 。 不bất 得đắc 出xuất 離ly 。 故cố 名danh 蓋cái 也dã 。

二nhị 瞋sân 恚khuể 蓋cái 。 瞋sân 恚khuể 者giả 。 即tức 忿phẫn 怒nộ 之chi 心tâm 也dã 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 於ư 違vi 情tình 境cảnh 上thượng 。 或hoặc 追truy 憶ức 他tha 人nhân 惱não 我ngã 。 及cập 惱não 我ngã 親thân 。 而nhi 生sanh 忿phẫn 怒nộ 。 以dĩ 此thử 瞋sân 恚khuể 。 蓋cái 覆phú 心tâm 識thức 。 禪thiền 定định 善thiện 法Pháp 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 沉trầm 滯trệ 三tam 界giới 。 不bất 得đắc 出xuất 離ly 。 故cố 名danh 蓋cái 也dã 。

三tam 睡thụy 眠miên 蓋cái 。 睡thụy 眠miên 者giả 。 意ý 識thức 惛hôn 熟thục 曰viết 睡thụy 。 五ngũ 情tình 闇ám 冥minh 曰viết 眠miên ○# 五ngũ 情tình 者giả 。 即tức 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 五ngũ 根căn 也dã 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 此thử 睡thụy 眠miên 。 蓋cái 覆phú 心tâm 識thức 。 禪thiền 定định 善thiện 法Pháp 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 沉trầm 滯trệ 三tam 界giới 。 無vô 有hữu 出xuất 期kỳ 。 故cố 名danh 蓋cái 也dã 。

四tứ 掉trạo 悔hối 蓋cái 。 掉trạo 悔hối 者giả 。 掉trạo 動động 也dã 。 身thân 無vô 故cố 遊du 行hành 為vi 掉trạo 。 掉trạo 已dĩ 思tư 惟duy 。 心tâm 中trung 憂ưu 惱não 為vi 悔hối 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 此thử 掉trạo 悔hối 。 蓋cái 覆phú 心tâm 識thức 。 禪thiền 定định 善thiện 法Pháp 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 沉trầm 滯trệ 三tam 界giới 。 無vô 有hữu 出xuất 期kỳ 。 故cố 名danh 蓋cái 也dã 。

五ngũ 疑nghi 蓋cái 。 疑nghi 者giả 猶do 豫dự 不bất 決quyết 之chi 義nghĩa 。 即tức 疑nghi 惑hoặc 也dã 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 無vô 明minh 暗ám 鈍độn 。 不bất 別biệt 真chân 偽ngụy 。 猶do 豫dự 之chi 心tâm 。 常thường 不bất 決quyết 斷đoán 。 以dĩ 此thử 疑nghi 惑hoặc 。 蓋cái 覆phú 心tâm 識thức 。 禪thiền 定định 善thiện 法Pháp 不bất 能năng 發phát 生sanh 。 沉trầm 滯trệ 三tam 界giới 。 無vô 有hữu 出xuất 期kỳ 。 故cố 名danh 蓋cái 也dã 。

舍Xá 衛Vệ 國Quốc 中trung 妙diệu 五ngũ 欲dục

止Chỉ 觀Quán 云vân 。 五ngũ 塵trần 非phi 欲dục 。 而nhi 其kỳ 中trung 有hữu 味vị 。 能năng 起khởi 行hành 人nhân 須tu 欲dục 之chi 心tâm 。 故cố 言ngôn 五ngũ 欲dục 。 常thường 能năng 牽khiên 人nhân 入nhập 諸chư 魔ma 境cảnh 故cố 也dã 。

一nhất 色sắc 欲dục 。 謂vị 男nam 女nữ 形hình 貌mạo 端đoan 莊trang 。 及cập 世thế 間gian 寶bảo 物vật 。 玄huyền 黃hoàng 朱chu 紫tử 。 種chủng 種chủng 妙diệu 色sắc 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo 著trước 無vô 厭yếm 。 故cố 名danh 色sắc 欲dục 。

二nhị 聲thanh 欲dục 。 謂vị 絲ti 竹trúc 環hoàn 珮bội 之chi 聲thanh 。 及cập 男nam 女nữ 歌ca 詠vịnh 等đẳng 聲thanh 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo 著trước 無vô 厭yếm 。 故cố 名danh 聲thanh 欲dục 。

三tam 香hương 欲dục 。 謂vị 男nam 女nữ 身thân 香hương 。 及cập 世thế 間gian 一nhất 切thiết 諸chư 香hương 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo 著trước 無vô 厭yếm 。 故cố 名danh 香hương 欲dục 。

四tứ 味vị 欲dục 。 謂vị 種chủng 種chủng 飲ẩm 食thực 。 肴hào 饍thiện 等đẳng 美mỹ 味vị 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo 著trước 無vô 厭yếm 。 故cố 名danh 味vị 欲dục 。

五ngũ 觸xúc 欲dục 。 謂vị 男nam 女nữ 身thân 分phần/phân 柔nhu 輭nhuyễn 細tế 滑hoạt 。 寒hàn 時thời 體thể 溫ôn 。 熱nhiệt 時thời 體thể 涼lương 。 及cập 衣y 服phục 等đẳng 。 種chủng 種chủng 好hảo/hiếu 觸xúc 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo 著trước 無vô 厭yếm 。 是thị 名danh 觸xúc 欲dục 。

鑰thược

音âm 藥dược 。 鎻# 鑰thược 開khai 鎻# 之chi 具cụ 。

捫môn 摸mạc

上thượng 音âm 門môn 。 撫phủ 持trì 也dã 。 即tức 捉tróc 持trì 也dã 。 下hạ 音âm 莫mạc 。 摸mạc # 也dã 。 即tức 摸mạc # 女nữ 人nhân 也dã 。

溺nịch

音âm 匿nặc 。 沉trầm 沒một 。

捻nẫm

音âm 聶niếp 。 指chỉ 捻nẫm 。

髀bễ

音âm 彼bỉ 。 股cổ 骨cốt 也dã 。

秸#

與dữ 稭# 同đồng 音âm 。 戞# 禾hòa 稾# 去khứ 其kỳ 皮bì 。 故cố 名danh 草thảo 秸# 。

縊ải

音âm 医# 。 絞giảo 也dã 。 自tự 經kinh 死tử 也dã 。

嚙giảo

同đồng 齩giảo 音âm 。 咬giảo 齧niết 也dã 。

指chỉ 印ấn

按án 根căn 本bổn 雜tạp 事sự 。 佛Phật 聽thính 比Bỉ 丘Khâu 畜súc 印ấn 。 以dĩ 為vi 記ký 騐# 。 但đãn 不bất 聽thính 著trước 指chỉ 環hoàn 及cập 寶bảo 莊trang 飾sức 。 許hứa 用dụng 鍮thâu 石thạch 赤xích 銅đồng 白bạch 銅đồng 牙nha 角giác 五ngũ 種chủng 物vật 作tác 。 又hựu 印ấn 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 大đại 眾chúng 。 二nhị 是thị 私tư 物vật 。 若nhược 大đại 眾chúng 印ấn 可khả 刻khắc 轉chuyển 法Pháp 輪luân 像tượng 。 兩lưỡng 邊biên 安an 鹿lộc 伏phục 跪quỵ 而nhi 住trụ 。 其kỳ 下hạ 應ưng 書thư 元nguyên 本bổn 造tạo 寺tự 施thí 主chủ 名danh 字tự 。 若nhược 私tư 印ấn 刻khắc 作tác 骨cốt 鎻# 像tượng 。 或hoặc 作tác 髑độc 髏lâu 形hình 。 欲dục 令linh 見kiến 時thời 。 生sanh 厭yếm 離ly 故cố 。 凡phàm 律luật 中trung 言ngôn 手thủ 印ấn 指chỉ 印ấn 皆giai 如như 此thử 。

株chu

音âm 諸chư 。 木mộc 根căn 入nhập 土thổ/độ 曰viết 根căn 。 土thổ/độ 上thượng 曰viết 株chu 。

睒thiểm

音âm 閃thiểm 。

沃ốc 壤nhưỡng

上thượng 音âm 屋ốc 。 泉tuyền 之chi 從tùng 上thượng 溜# 下hạ 者giả 為vi 沃ốc 泉tuyền 。 下hạ 音âm 攘nhương 。 柔nhu 土thổ/độ 無vô 塊khối 曰viết 壤nhưỡng 。 壤nhưỡng 赤xích 土thổ/độ 以dĩ 萬vạn 物vật 自tự 生sanh 。 即tức 不bất 假giả 溉cái 灌quán 。 萬vạn 物vật 自tự 生sanh 。 故cố 稱xưng 沃ốc 壤nhưỡng 土thổ/độ 也dã 。

崇sùng 樹thụ

崇sùng 者giả 。 尊tôn 也dã 。 樹thụ 者giả 扶phù 。 樹thụ 植thực 也dã 。 所sở 謂vị 尊tôn 敬kính 植thực 種chủng 福phước 善thiện 。

誣vu

音âm 無vô 。 謗báng 也dã 。 以dĩ 無vô 為vi 有hữu 也dã 。

第đệ 五ngũ 卷quyển

羝đê

音âm 低đê 。 牡# 羊dương 三tam 歲tuế 曰viết 羝đê 。 性tánh 善thiện 抵để 觸xúc 。

柔nhu 順thuận 忍nhẫn

謂vị 文Văn 殊Thù 與dữ 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 。 懺sám 悔hối 心tâm 得đắc 柔nhu 輭nhuyễn 。 順thuận 忍nhẫn 者giả 。 謂vị 於ư 理lý 於ư 事sự 悉tất 能năng 隨tùy 順thuận 。 諦đế 審thẩm 忍nhẫn 可khả 。 而nhi 無vô 違vi 逆nghịch 也dã 。

賓tân 吒tra 羅la 地địa 獄ngục

此thử 云vân 集tập 欲dục 。 適thích 入nhập 尋tầm 出xuất 。 雖tuy 復phục 在tại 中trung 。 而nhi 無vô 苦khổ 痛thống 。

得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn

無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 謂vị 了liễu 達đạt 諸chư 法pháp 。 本bổn 來lai 無vô 生sanh 。 亦diệc 無vô 有hữu 滅diệt 。 諦đế 審thẩm 忍nhẫn 可khả 。 而nhi 妄vọng 念niệm 不bất 起khởi 也dã 。

十thập 二nhị 分phần 教giáo 。 亦diệc 名danh 十thập 二nhị 分phần 經kinh 。

一nhất 修tu 多đa 羅la 。 華hoa 言ngôn 契Khế 經Kinh 。 契khế 者giả 上thượng 契khế 諸chư 佛Phật 之chi 理lý 。 下hạ 契khế 眾chúng 生sanh 之chi 機cơ 。 經kinh 貫quán 穿xuyên 所sở 說thuyết 義nghĩa 理lý 。 令linh 無vô 散tán 失thất 。 攝nhiếp 持trì 所sở 化hóa 。 物vật 機cơ 使sử 無vô 顛điên 墜trụy 。 即tức 經kinh 中trung 長trường/trưởng 行hành 也dã 。 故cố 云vân 契Khế 經Kinh 。

二nhị 祇kỳ 夜dạ 。 華hoa 言ngôn 應ưng 頌tụng 。 又hựu 云vân 重trọng/trùng 頌tụng 。 謂vị 長trường/trưởng 行hành 之chi 文văn 重trùng 宣tuyên 其kỳ 義nghĩa 。

三tam 伽già 陀đà 。 華hoa 言ngôn 諷phúng 頌tụng 。 謂vị 不bất 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 直trực 說thuyết 偈kệ 句cú 。

四tứ 尼ni 陀đà 羅la 。 華hoa 言ngôn 因nhân 緣duyên 。 如như 經kinh 中trung 有hữu 人nhân 問vấn 。 故cố 為vi 說thuyết 是thị 事sự 。 如như 律luật 中trung 有hữu 人nhân 犯phạm 是thị 事sự 。 故cố 制chế 是thị 戒giới 。 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 根căn 本bổn 。 緣duyên 起khởi 之chi 事sự 。 皆giai 名danh 因nhân 緣duyên 。 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 中trung 化hóa 城thành 喻dụ 品phẩm 。 說thuyết 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 等đẳng 是thị 也dã 。

五ngũ 伊y 帝đế 目mục 多đa 。 華hoa 言ngôn 本bổn 事sự 。 謂vị 說thuyết 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 弟đệ 子tử 因Nhân 地Địa 所sở 行hành 之chi 事sự 。 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 中trung 本bổn 事sự 品phẩm 云vân 。 藥Dược 王Vương 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 日Nhật 月Nguyệt 淨Tịnh 明Minh 德Đức 佛Phật 所sở 。 得đắc 法Pháp 歡hoan 喜hỷ 。 即tức 然nhiên 身thân 臂tý 。 以dĩ 為vi 供cúng 養dường 。 修tu 諸chư 苦khổ 行hạnh 。 求cầu 菩Bồ 提Đề 道Đạo 等đẳng 是thị 也dã 。

六lục 闍xà 多đa 伽già 。 華hoa 言ngôn 本bổn 生sanh 。 謂vị 說thuyết 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 本bổn 地địa 受thọ 生sanh 之chi 事sự 。 伽già 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 比Bỉ 丘Khâu 當đương 知tri 。 我ngã 於ư 過quá 去khứ 。 作tác 鹿lộc 羆bi 麞chương 兔thố 龍long 。 及cập 作tác 金kim 翅sí 鳥điểu 。 粟túc 散tán 王vương 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 之chi 類loại 是thị 也dã 。

七thất 阿a 浮phù 達đạt 磨ma 。 華hoa 言ngôn 未vị 曾tằng 有hữu 。 亦diệc 云vân 希hy 有hữu 。 謂vị 如như 佛Phật 初sơ 生sanh 時thời 。 即tức 行hành 七thất 步bộ 。 足túc 迹tích 之chi 處xứ 。 皆giai 有hữu 蓮liên 花hoa 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 徧biến 照chiếu 十thập 方phương 世thế 界giới 。 而nhi 發phát 是thị 言ngôn 。 我ngã 是thị 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 者giả 。 地địa 大đại 震chấn 動động 。 天thiên 雨vũ 眾chúng 花hoa 。 樹thụ 出xuất 音âm 聲thanh 。 作tác 天thiên 妓kỹ 樂nhạc 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 希hy 有hữu 之chi 事sự 是thị 也dã 。

八bát 婆bà 陀đà 。 具cụ 云vân 阿a 波ba 陀đà 那na 。 華hoa 言ngôn 譬thí 喻dụ 。 謂vị 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 為vi 鈍độn 根căn 者giả 。 假giả 譬thí 喻dụ 以dĩ 曉hiểu 示thị 之chi 。 令linh 其kỳ 開khai 解giải 。 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 中trung 火hỏa 宅trạch 藥dược 草thảo 等đẳng 喻dụ 是thị 也dã 。

九cửu 優Ưu 婆Bà 提Đề 舍Xá 。 華hoa 言ngôn 論luận 議nghị 。 謂vị 諸chư 經kinh 中trung 問vấn 答đáp 辯biện 論luận 諸chư 法pháp 之chi 事sự 。 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 提Đề 婆Bà 達Đạt 多Đa 品Phẩm 中trung 。 智Trí 積Tích 菩Bồ 薩Tát 。 與dữ 文Văn 殊Thù 師sư 判phán 。 論luận 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 等đẳng 是thị 也dã ○# 梵Phạn 語ngữ 。 提Đề 婆Bà 達Đạt 多Đa 。 華hoa 言ngôn 天thiên 熱nhiệt 。 梵Phạn 語ngữ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 華hoa 言ngôn 妙diệu 德đức 。

十thập 優ưu 陀đà 那na 。 華hoa 言ngôn 自tự 說thuyết 。 謂vị 無vô 有hữu 人nhân 問vấn 。 如Như 來Lai 以dĩ 他Tha 心Tâm 智Trí 。 觀quán 眾chúng 生sanh 機cơ 。 而nhi 自tự 宣tuyên 說thuyết 。 如như 楞lăng 嚴nghiêm 會hội 上thượng 說thuyết 五ngũ 十thập 種chủng 魔ma 事sự 。 不bất 待đãi 阿A 難Nan 請thỉnh 問vấn ○# 五ngũ 十thập 種chủng 魔ma 者giả 。 謂vị 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 五ngũ 陰ấm 。 各các 有hữu 十thập 種chủng 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 阿A 難Nan 。 華hoa 言ngôn 慶khánh 喜hỷ 。 梵Phạn 語ngữ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 華hoa 言ngôn 鶖thu 子tử 。 又hựu 如như 彌di 陀đà 經kinh 。 無vô 有hữu 緣duyên 起khởi 。 自tự 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 是thị 也dã 。

十thập 一nhất 毗tỳ 佛Phật 略lược 。 華hoa 言ngôn 方Phương 廣Quảng 。 方phương 者giả 法pháp 也dã 。 廣quảng 者giả 大đại 也dã 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 方Phương 等Đẳng 。 經Kinh 典điển 其kỳ 義nghĩa 廣quảng 大đại 。 猶do 如như 虗hư 空không 也dã 。

十thập 二nhị 和hòa 伽già 羅la 。 華hoa 言ngôn 授thọ 記ký 。 謂vị 如Như 來Lai 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 辟Bích 支Chi 聲Thanh 聞Văn 授thọ 作tác 佛Phật 記ký 等đẳng ○# 辟Bích 支Chi 。 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 辟Bích 支Chi 迦ca 羅la 。 華hoa 言ngôn 緣Duyên 覺Giác 。

[革*奇]#

同đồng 羇ki 。 音âm 雞kê 。

俳#

音âm 牌bài 。 俳# 優ưu 雜tạp 戲hí 。

笙sanh

音âm 生sanh 。 樂nhạc 器khí 。

竿can/cán

音âm 干can 。

匏#

蒲bồ 交giao 切thiết 。 音âm 庖bào 。 瓠hoạch 也dã 。 長trường/trưởng 而nhi 瘦sấu 上thượng 曰viết 瓠hoạch 。 短đoản 頸cảnh 大đại 腹phúc 曰viết 瓠hoạch 。

蹙túc/xúc

宗tông 入nhập 聲thanh 。 口khẩu 縮súc 小tiểu 而nhi 吹xuy 聲thanh 也dã 。

痒dương

音âm 詳tường 。

熊hùng

音âm 雄hùng 。 獸thú 似tự 豕thỉ 。 山sơn 居cư 冬đông 蟄chập 。 好hảo/hiếu 舉cử 木mộc 引dẫn 氣khí 。 謂vị 之chi 熊hùng 。

羆bi

音âm 皮bì 。 似tự 熊hùng 而nhi 長trường/trưởng 頭đầu 。 似tự 馬mã 有hữu 髦mao 高cao 脚cước 。 猛mãnh 憨# 力lực 能năng 拔bạt 木mộc 。

跳khiêu 躑trịch

上thượng 音âm 糶thiếu 。 躍dược 也dã 。 並tịnh 足túc 蹷# 起khởi 。 下hạ 音âm 擲trịch 。 住trụ 足túc 也dã 。 跳khiêu 躑trịch 也dã 。

贈tặng 遺di

上thượng 昨tạc 亘tuyên 切thiết 。 層tằng 去khứ 聲thanh 。 送tống 遺di 也dã 。 下hạ 音âm 位vị 。 餽# 也dã 。 贈tặng 也dã 。

號hào 咷đào

上thượng 音âm 毫hào 。 下hạ 音âm 陶đào 。 大đại 哭khốc 也dã 。

贜#

音âm 臧tang 。 吏lại 受thọ 賄hối 也dã 。 凡phàm 非phi 理lý 所sở 得đắc 財tài 賄hối 。 皆giai 曰viết 贓# 。

賄hối

灰hôi 上thượng 聲thanh 。 財tài 也dã 。 金kim 玉ngọc 曰viết 貨hóa 。 布bố 帛bạch 曰viết 賄hối 。

四tứ 攝nhiếp 法pháp

此thử 四tứ 通thông 言ngôn 攝nhiếp 者giả 。 攝nhiếp 即tức 攝nhiếp 受thọ 也dã 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 欲dục 化hóa 導đạo 眾chúng 生sanh 。 必tất 須tu 以dĩ 此thử 四tứ 法Pháp 攝nhiếp 受thọ 。 使sử 其kỳ 依y 附phụ 。 然nhiên 後hậu 導đạo 以dĩ 大Đại 乘Thừa 正Chánh 道Đạo 。 故cố 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。 先tiên 以dĩ 欲dục 鈎câu 牽khiên 。 後hậu 令linh 入nhập 佛Phật 智trí 是thị 也dã 。

一nhất 布bố 施thí 攝nhiếp 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 財tài 法pháp 二nhị 種chủng 布bố 施thí 。 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 也dã 。 若nhược 眾chúng 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 財tài 。 即tức 以dĩ 財tài 施thí 攝nhiếp 之chi 。 若nhược 眾chúng 生sanh 樂nhạo 法Pháp 。 即tức 以dĩ 法Pháp 施thí 攝nhiếp 之chi 。 眾chúng 生sanh 既ký 蒙mông 二nhị 施thí 利lợi 益ích 。 因nhân 是thị 生sanh 親thân 愛ái 心tâm 。 依y 附phụ 受thọ 道đạo 。 得đắc 住trụ 真chân 理lý 。 故cố 名danh 布bố 施thí 攝nhiếp 。

二nhị 愛ái 語ngữ 攝nhiếp 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 順thuận 。 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 。 善thiện 言ngôn 慰úy 喻dụ 。 則tắc 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo 聞văn 善thiện 言ngôn 。 因nhân 是thị 生sanh 親thân 愛ái 心tâm 。 依y 附phụ 受thọ 道đạo 。 得đắc 住trụ 真chân 理lý 。 故cố 名danh 愛ái 語ngữ 攝nhiếp 。

三tam 利lợi 行hành 攝nhiếp 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 起khởi 身thân 口khẩu 意ý 善thiện 行hành 。 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 因nhân 是thị 生sanh 親thân 愛ái 心tâm 。 依y 附phụ 受thọ 道đạo 。 得đắc 住trụ 真chân 理lý 。 故cố 名danh 利lợi 行hành 攝nhiếp 。

四tứ 同đồng 事sự 攝nhiếp 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 法pháp 眼nhãn 。 明minh 見kiến 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 。 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 。 即tức 分phần/phân 形hình 示thị 現hiện 。 同đồng 其kỳ 所sở 作tác 。 使sử 其kỳ 各các 霑triêm 利lợi 益ích 。 因nhân 是thị 生sanh 親thân 愛ái 心tâm 。 依y 附phụ 受thọ 道đạo 。 得đắc 住trụ 真chân 理lý 。 故cố 名danh 同đồng 事sự 攝nhiếp 。

氐#

都đô 黎lê 切thiết 。 音âm 低đê 。 二nhị 十thập 八bát 宿tú 。 中trung 第đệ 三tam 宿túc 之chi 名danh 也dã 。

第đệ 六lục 卷quyển

五ngũ 種chủng 邪tà 命mạng

謂vị 以dĩ 此thử 五ngũ 種chủng 邪tà 法pháp 。 用dụng 求cầu 利lợi 養dưỡng 。 而nhi 自tự 活hoạt 命mạng 。 為vi 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 當đương 深thâm 戒giới 之chi 。

一nhất 詐trá 現hiện 異dị 相tướng 。 謂vị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 違vi 佛Phật 正chánh 教giáo 。 於ư 世thế 俗tục 人nhân 前tiền 。 詐trá 現hiện 奇kỳ 特đặc 之chi 相tướng 。 令linh 其kỳ 心tâm 生sanh 敬kính 仰ngưỡng 。 而nhi 求cầu 利lợi 養dưỡng 。 是thị 為vi 邪tà 命mạng 。

二nhị 自tự 說thuyết 功công 能năng 。 謂vị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 以dĩ 辯biện 口khẩu 利lợi 詞từ 。 抑ức 人nhân 揚dương 己kỷ 。 自tự 逞sính 功công 能năng 。 令linh 所sở 見kiến 者giả 心tâm 生sanh 信tín 敬kính 。 而nhi 求cầu 利lợi 養dưỡng 。 是thị 為vi 邪tà 命mạng 。

三tam 占chiêm 相tướng 吉cát 凶hung 。 謂vị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 攻công 學học 異dị 術thuật 。 卜bốc 命mạng 相tướng 形hình 。 講giảng 談đàm 吉cát 凶hung 。 而nhi 求cầu 利lợi 養dưỡng 。 是thị 為vi 邪tà 命mạng 。

四tứ 高cao 聲thanh 現hiện 威uy 。 謂vị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 大đại 語ngữ 高cao 聲thanh 。 詐trá 現hiện 威uy 儀nghi 。 令linh 人nhân 畏úy 敬kính 。 而nhi 求cầu 利lợi 養dưỡng 。 是thị 為vi 邪tà 命mạng 。

五ngũ 說thuyết 所sở 得đắc 利lợi 。 以dĩ 動động 人nhân 心tâm 。 謂vị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 彼bỉ 得đắc 利lợi 。 於ư 此thử 稱xưng 說thuyết 。 於ư 此thử 得đắc 利lợi 。 於ư 彼bỉ 稱xưng 說thuyết 。 令linh 人nhân 動động 心tâm 而nhi 求cầu 利lợi 養dưỡng 。 是thị 為vi 邪tà 命mạng 。

乾can/kiền/càn 痟tiêu 病bệnh

乾can/kiền/càn 痟tiêu 乃nãi 渴khát 病bệnh 也dã 。 又hựu 云vân 乾can 枯khô 病bệnh 。 以dĩ 其kỳ 肌cơ 膚phu 痟tiêu 瘦sấu 也dã 。 僧Tăng 祇kỳ 云vân 。 消tiêu 盡tận 病bệnh 也dã 。 有hữu 蟲trùng 名danh 嚙giảo 脂chi 。 住trụ 在tại 身thân 中trung 脂chi 脉mạch 之chi 內nội 。 若nhược 食thực 有hữu 過quá 。 若nhược 多đa 睡thụy 眠miên 。 此thử 蟲trùng 則tắc 瞋sân 不bất 消tiêu 飲ẩm 食thực 。 此thử 為vi 眾chúng 病bệnh 之chi 根căn 源nguyên 。 故cố 乾can/kiền/càn 痟tiêu 病bệnh 由do 之chi 而nhi 成thành 。

儲trữ

音âm 除trừ 。 貯trữ 也dã 。 積tích 聚tụ 也dã 。

貿mậu

音âm 茂mậu 。 交giao 易dị 財tài 也dã 。

驕kiêu

音âm 嬌kiều 。 逸dật 也dã 。 恣tứ 也dã 。 傲ngạo 也dã 。 自tự 矜căng 也dã 。

冶dã

音âm 野dã 。 裝trang 餝sức 也dã 。 又hựu 妖yêu 冶dã 女nữ 態thái 也dã 。

第đệ 七thất 卷quyển

平bình 章chương

上thượng 音âm 屏bính 。 正chánh 也dã 。 下hạ 音âm 張trương 。 明minh 也dã 。 即tức 我ngã 為vi 施thí 主chủ 。 正chánh 明minh 此thử 事sự 。

剉tỏa

蹉sa 去khứ 聲thanh 。 細tế 細tế 斫chước 斬trảm 和hòa 泥nê 。

御ngự

音âm 遇ngộ 。 統thống 也dã 。 統thống 御ngự 四tứ 海hải 之chi 義nghĩa 。

東đông 漸tiệm 者giả

潛tiềm 上thượng 聲thanh 。 潛tiềm 者giả 來lai 也dã 。 謂vị 佛Phật 法Pháp 東đông 來lai 也dã 。

閭lư 里lý

上thượng 音âm 廬lư 。 五ngũ 家gia 為vi 比tỉ 。 五ngũ 比tỉ 為vi 閭lư 。 二nhị 十thập 五ngũ 家gia 也dã 。 里lý 者giả 鄰lân 里lý 也dã 。 五ngũ 家gia 為vi 鄰lân 。 五ngũ 鄰lân 為vi 里lý 。 即tức 閭lư 里lý 無vô 不bất 聞văn 其kỳ 慈từ 行hành 也dã 。

徑kính

音âm 敬kính 。 小tiểu 路lộ 也dã 。 論luận 語ngữ 行hành 不bất 由do 徑kính 。 又hựu 直trực 也dã 。

稔#

忍nhẫn 枕chẩm 切thiết 。 音âm 飪# 。 穀cốc 熟thục 曰viết 稔# 。 古cổ 人nhân 謂vị 一nhất 年niên 為vi 一nhất 稔# 。 取thủ 穀cốc 一nhất 熟thục 也dã 。

繒tăng

音âm 情tình 。 帛bạch 也dã 。

纊khoáng

音âm 曠khoáng 。 絮# 之chi 細tế 者giả 。

呫#

音âm 帖# 。

鍮thâu

音âm 偷thâu 。 鍮thâu 石thạch 銅đồng 似tự 金kim 也dã 。

鉛duyên

音âm 延diên 。 青thanh 金kim 也dã 。 鍚# 之chi 類loại 生sanh 蜀thục 。 有hữu 銀ngân 坑khanh 處xứ 有hữu 之chi 。

錫tích

音âm 昔tích 。 青thanh 金kim 。 一nhất 名danh 鑞lạp 。 一nhất 名danh 鈏# 。 鍚# 生sanh 桂quế 陽dương 。

羺# 䍲#

上thượng 耨nậu 平bình 聲thanh 。 下hạ 音âm 倪nghê 。 胡hồ 羊dương 之chi 名danh 也dã 。

揲#

甜điềm 入nhập 聲thanh 。 摺# 揲# 也dã 。

鑷nhiếp

音âm 捻nẫm 。

牻#

莫mạc 江giang 切thiết 。 音âm 厖# 。 白bạch 黑hắc 雜tạp 毛mao 也dã 。

毳thuế

吹xuy 去khứ 聲thanh 。 獸thú 毛mao 縟# 細tế 者giả 。

鐐#

音âm 聊liêu 。 白bạch 金kim 之chi 美mỹ 者giả 。

第đệ 八bát 卷quyển

糴#

音âm 狄địch 。 買mãi 糓cốc 也dã 。

糶thiếu

挑thiêu 去khứ 聲thanh 。 賣mại 米mễ 穀cốc 。

悕hy

音âm 希hy 。 念niệm 也dã 。

雹bạc

音âm 薄bạc 。 雨vũ 氷băng 也dã 。

疫dịch

音âm 域vực 。 癘lệ 鬼quỷ 為vi 災tai 。 瘟ôn 疫dịch 也dã 。 說thuyết 文văn 民dân 皆giai 疾tật 也dã 。

企xí

音âm 器khí 。 舉cử 踵chủng 而nhi 望vọng 也dã 。

綴chuế

音âm 拙chuyết 。 聯liên 也dã 。 又hựu 音âm 贅# 。 義nghĩa 同đồng 。

滲#

森sâm 去khứ 聲thanh 。 漏lậu 也dã 。

閾quắc

音âm 域vực 。 門môn 限hạn 也dã 。 門môn 下hạ 橫hoạnh/hoành 木mộc 。 為vi 內nội 外ngoại 之chi 限hạn 也dã 。

繀#

音âm 粹túy 。 織chức 繀# 箸trứ 絲ti 於ư 筟# 車xa 。

辮biện

婢tỳ 免miễn 切thiết 。 便tiện 上thượng 聲thanh 。 交giao 也dã 。 繆mâu 也dã 。

橛quyết

音âm 掘quật 。 即tức 木mộc 樁# 也dã 。

苣cự 蕂vừng

上thượng 渠cừ 上thượng 聲thanh 。 下hạ 音âm 聖thánh 。 即tức 胡hồ 麻ma 也dã 。 乃nãi 胡hồ 國quốc 之chi 種chủng 。 非phi 芝chi [菧-氐+林]# 也dã 。 其kỳ 色sắc 如như 醬tương 。 其kỳ 形hình 如như 虱sắt 。 服phục 之chi 能năng 僻tích 穀cốc 延diên 年niên 。

木mộc 蜜mật

北bắc 方phương 地địa 燥táo 。 多đa 在tại 土thổ/độ 中trung 。 故cố 多đa 土thổ/độ 蜜mật 。 南nam 方phương 地địa 濕thấp 。 多đa 在tại 木mộc 中trung 。 故cố 多đa 木mộc 蜜mật 。

髠khôn

音âm 坤# 。 # 髮phát 也dã 。

矜căng

音âm 京kinh 。 矜căng 持trì 自tự 餝sức 也dã 。 餝sức 音âm 尺xích 。 致trí 堅kiên 也dã 。 謂vị 攀phàn 持trì 致trí 堅kiên 。

昴#

音âm 卯mão 。 二nhị 十thập 八bát 宿tú 。 中trung 第đệ 十thập 八bát 宿túc 之chi 名danh 也dã 。

第đệ 九cửu 卷quyển

勗úc

音âm 旭# 。 勉miễn 也dã 。

詭quỷ

音âm 癸quý 。 異dị 也dã 。 詐trá 也dã 。

竄thoán

音âm 㸑# 。

務vụ

音âm 霧vụ 。 事sự 務vụ 。 又hựu 專chuyên 力lực 於ư 事sự 也dã 。

瞎hạt

香hương 入nhập 聲thanh 。 目mục 盲manh 也dã 。

搪đường 揬đột

上thượng 音âm 唐đường 。 下hạ 音âm 突đột 。 搪đường 揬đột 觸xúc 也dã 。 又hựu 搪đường 揬đột 不bất 遜tốn 。

鍛đoán

端đoan 去khứ 聲thanh 。 鍛đoán 磨ma 也dã 。 椎chùy 鍊luyện 也dã 。 又hựu 曰viết 冶dã 金kim 。

簸phả

波ba 去khứ 聲thanh 。 揚dương 米mễ 去khứ 糠khang 之chi 竹trúc 器khí 也dã 。

躄tích

音âm 碧bích 。 躄tích 者giả 兩lưỡng 足túc 俱câu 廢phế 。

跛bả

波ba 上thượng 聲thanh 。 跛bả 者giả 行hành 不bất 正chánh 足túc 偏thiên 廢phế 也dã 。

稗bại

音âm 敗bại 。 草thảo 似tự 稻đạo 而nhi 實thật 細tế 。

從tùng

从# 去khứ 聲thanh 。 才tài 仲trọng 切thiết 。 母mẫu 之chi 姊tỷ 妹muội 曰viết 從tùng 母mẫu 。 叔thúc 伯bá 兄huynh 弟đệ 曰viết 從tùng 弟đệ 。

眩huyễn

音âm 衒huyễn 。 潰hội 亂loạn 也dã 。

漬tí

音âm 恣tứ 。 被bị 雨vũ 浸tẩm 也dã 。

霑triêm

音âm 詹# 。 雨vũ 淋lâm 也dã 。 漬tí 也dã 。

钁quắc 斵#

上thượng 匡khuông 入nhập 聲thanh 。 大đại 鉏# 也dã 。 下hạ 音âm 捉tróc 。 斵# 削tước 。

鎌#

音âm 廉liêm 。 鍥# 也dã 。 鍥# 音âm 結kết 。 刈ngải 鉤câu 也dã 。 鎌# 也dã 。

掐#

苦khổ 洽hiệp 切thiết 。 嵌# 入nhập 聲thanh 。 爪trảo 刺thứ 。

拴#

古cổ 文văn 橛quyết 字tự 。 木mộc 入nhập 土thổ/độ 也dã 。

鑛khoáng

古cổ 猛mãnh 切thiết 。 音âm 礦quáng 。

雌thư 黃hoàng

陽dương 山sơn 出xuất 曰viết 雄hùng 黃hoàng 。 陰ấm 山sơn 出xuất 曰viết 雌thư 黃hoàng 。

赭giả

音âm 者giả 。 赤xích 土thổ/độ 也dã 。

墡#

音âm 善thiện 。 白bạch 土thổ/độ 也dã 。

林lâm 薄bạc

旁bàng 入nhập 聲thanh 。 木mộc 曰viết 林lâm 。 草thảo 曰viết 薄bạc 。

拗#

於ư 巧xảo 切thiết 。 凹ao 上thượng 聲thanh 手thủ 拉lạp 折chiết 也dã 。

拉lạp

音âm 蠟lạp 。 折chiết 也dã 。 摧tồi 也dã 。

縹#

飄phiêu 上thượng 聲thanh 。 青thanh 白bạch 色sắc 。

剗sản

音âm 產sản 。 削tước 平bình 也dã 。

笮trách

音âm 謫# 。 壓áp 也dã 。

醫y 羅la 鉢bát 羅la

醫y 羅la 樹thụ 名danh 。 此thử 云vân 臭xú 氣khí 。 鉢bát 羅la 此thử 云vân 極cực 由do 。 往vãng 昔tích 損tổn 此thử 樹thụ 葉diệp 故cố 。 頭đầu 上thượng 生sanh 此thử 臭xú 極cực 之chi 樹thụ 也dã 。

婆bà 羅la 痆na 斯tư 國quốc

舊cựu 云vân 波ba 羅la 柰nại 。 河hà 名danh 也dã 。 去khứ 河hà 不bất 遠viễn 。 造tạo 立lập 王vương 城thành 。 或hoặc 翻phiên 江giang 遶nhiễu 城thành 。

痆na

乃nãi 八bát 切thiết 。 音âm 捺nại 。

駛sử

音âm 使sử 。 馬mã 疾tật 行hành 也dã 。

第đệ 十thập 卷quyển

讟#

音âm 讀đọc 。 怨oán 謗báng 也dã 。

荻#

音âm 敵địch 。 蘆lô 屬thuộc 。

苕#

音âm 迢điều 。 苕# 陵lăng 苕# 黃hoàng 。 華hoa 蔈# 白bạch 華hoa 。 蔈# 音âm 表biểu 。

拍phách

音âm 珀phách 。 拊phụ 也dã 。 打đả 也dã 。

扞#

與dữ 捍hãn 同đồng 。 抵để 也dã 。

紵#

直trực 呂lữ 切thiết 。 除trừ 上thượng 聲thanh 。 宿túc 根căn 在tại 地địa 。 入nhập 春xuân 自tự 生sanh 。 一nhất 歲tuế 三tam 收thu 。 剝bác 皮bì 緝tập 以dĩ 織chức 布bố 。

帔bí

音âm 轡bí 。 裙quần 屬thuộc 衣y 帔bí 。

帚trửu

周chu 上thượng 聲thanh 。 帚trửu 彗tuệ 也dã 。 彗tuệ 音âm 遂toại 。 埽# 竹trúc 也dã 。

寱nghệ

音âm 義nghĩa 。 睡thụy 語ngữ 也dã 。

懲#

音âm 呈trình 。 止chỉ 也dã 。 戒giới 也dã 。

羂quyến

涓# 上thượng 聲thanh 。 罟# 也dã 。

水thủy 八bát 德đức

一nhất 澄trừng 淨tịnh 。 二nhị 清thanh 冷lãnh 。 三tam 甘cam 美mỹ 。 四tứ 輕khinh 輭nhuyễn 。 五ngũ 潤nhuận 澤trạch 。 六lục 安an 和hòa 。 七thất 飲ẩm 時thời 除trừ 飢cơ 渴khát 等đẳng 。 一nhất 切thiết 過quá 患hoạn 。 八bát 飲ẩm 已dĩ 即tức 能năng 長trưởng 養dưỡng 諸chư 根căn 四tứ 大đại 。 淨tịnh 覺giác 云vân 。 清thanh 是thị 色sắc 入nhập 。 不bất 臭xú 是thị 香hương 入nhập 。 輕khinh 冷lãnh 是thị 觸xúc 入nhập 。 美mỹ 是thị 味vị 入nhập 。 調điều 適thích 是thị 法pháp 入nhập 也dã 。

迮trách

音âm 謫# 。 迫bách 也dã 。

堰yển

音âm 燕yên 。 壅ủng 水thủy 也dã 。

#

音âm 谷cốc 。 禾hòa 皮bì 曰viết # 。

[卄/卬]#

音âm 昴# 。 蒲bồ 草thảo 也dã 。

芒mang

音âm 茫mang 。 稻đạo 麥mạch 芒mang 也dã 。

苫thiêm

閃thiểm 平bình 聲thanh 。 蓋cái 也dã 。 編biên 茅mao 。 也dã 又hựu 草thảo 覆phú 屋ốc 也dã 。

般bát 陀đà

周chu 陀đà 或hoặc 云vân 周chu 利lợi 。 此thử 云vân 大đại 路lộ 邊biên 生sanh 。 佛Phật 本bổn 行hạnh 經Kinh 云vân 。 其kỳ 母mẫu 是thị 長trưởng 者giả 之chi 女nữ 。 隨tùy 夫phu 他tha 國quốc 。 久cửu 而nhi 有hữu 妊nhâm 。 垂thùy 產sản 思tư 歸quy 。 行hành 至chí 中trung 路lộ 。 即tức 誕đản 其kỳ 子tử 。 如như 是thị 二nhị 度độ 生sanh 二nhị 子tử 。 乃nãi 以dĩ 大đại 小tiểu 而nhi 區khu 別biệt 之chi 。 大đại 者giả 即tức 周chu 陀đà 。 小tiểu 者giả 即tức 莎sa 伽già 陀đà 。 其kỳ 兄huynh 後hậu 來lai 出xuất 家gia 。 不bất 久cửu 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 其kỳ 弟đệ 後hậu 厭yếm 俗tục 。 從tùng 兄huynh 出xuất 家gia 。 兄huynh 教giáo 一nhất 偈kệ 。 四tứ 月nguyệt 不bất 得đắc 。 忘vong 前tiền 失thất 後hậu 。 兄huynh 念niệm 於ư 佛Phật 法Pháp 無vô 緣duyên 。 即tức 牽khiên 令linh 出xuất 門môn 。 還hoàn 家gia 。 門môn 外ngoại 啼đề 哭khốc 。 不bất 欲dục 還hoàn 家gia 。 佛Phật 以dĩ 天thiên 眼nhãn 觀quán 。 見kiến 應ưng 可khả 度độ 。 往vãng 至chí 其kỳ 前tiền 。 問vấn 知tri 。 安an 慰úy 其kỳ 心tâm 。 即tức 以dĩ 少thiểu 許hứa 白bạch 氎điệp 與dữ 般bát 陀đà 捉tróc 。 此thử 向hướng 日nhật 而nhi [暻-京+恭]# 。 當đương 作tác 是thị 言ngôn 。 取thủ 垢cấu 取thủ 垢cấu 。 世Thế 尊Tôn 教giáo 已dĩ 。 入nhập 聚tụ 受thọ 請thỉnh 。

時thời 臨lâm 日nhật 中trung 。 觀quán 般bát 陀đà 。 將tương 得đắc 道Đạo 果quả 。 即tức 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 入nhập 寂tịch 者giả 歡hoan 喜hỷ 。 見kiến 法pháp 得đắc 安an 樂lạc 。 世thế 無vô 瞋sân 恚khuể 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 害hại 於ư 眾chúng 生sanh 。 世thế 間gian 無vô 欲dục 樂lạc 。 出xuất 離ly 於ư 愛ái 欲dục 。 若nhược 調điều 伏phục 我ngã 慢mạn 。 是thị 為vi 第đệ 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 。 般bát 陀đà 遙diêu 聞văn 此thử 偈kệ 。 即tức 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。

壍tiệm

與dữ 塹tiệm 同đồng 。 籤# 去khứ 聲thanh 。 坑khanh 塹tiệm 也dã 。

襞bích

音âm 碧bích 。 襞bích 摺# 疊điệp 衣y 也dã 。

熨#

音âm 畏úy 。 火hỏa 斗đẩu 。 又hựu 持trì 火hỏa 。 所sở 以dĩ 熨# 繒tăng 也dã 。

舁dư

音âm 于vu 。 對đối 舉cử 也dã 。 又hựu 音âm 預dự 。 義nghĩa 同đồng 。

篙#

音âm 高cao 。 刺thứ 船thuyền 竿can/cán 也dã 。

棹#

與dữ 櫂# 同đồng 。 巢sào 去khứ 聲thanh 。 進tiến 船thuyền 檝tiếp 也dã 。 在tại 傍bàng 撥bát 水thủy 。 短đoản 曰viết 檝tiếp 。 長trường/trưởng 曰viết 櫂# 。

磧thích

音âm 迹tích 。 水thủy 渚chử 有hữu 石thạch 者giả 。

斟châm

音âm 針châm 。 斟châm 酌chước 也dã 。

黎lê 師sư 達đạt

此thử 云vân 仙tiên 授thọ 。 又hựu 云vân 仙tiên 與dữ 。 又hựu 云vân 仙tiên 施thí 。 謂vị 從tùng 仙tiên 人nhân 乞khất 得đắc 也dã 。

稱xưng 揚dương

即tức 舉cử 其kỳ 道Đạo 德đức 也dã 。

擬nghĩ

音âm 蟻nghĩ 。 議nghị 也dã 。 揣đoàn 度độ 以dĩ 待đãi 也dã 。

火Hỏa 光Quang 三Tam 昧Muội

即tức 第đệ 四tứ 禪thiền 定định 也dã 。

第đệ 十thập 一nhất 卷quyển

餮thiết

音âm 鐵thiết 。 貪tham 財tài 曰viết 賄hối 。 貪tham 食thực 曰viết 餮thiết 。

維duy 那na

梵Phạn 語ngữ 羯yết 磨ma 陀đà 那na 。 此thử 翻phiên 知tri 事sự 。 又hựu 翻phiên 悅duyệt 眾chúng 。 維duy 那na 二nhị 字tự 華hoa 梵Phạm 雙song 舉cử 。 維duy 是thị 綱cương 維duy 。 華hoa 言ngôn 也dã 。 那na 是thị 梵Phạn 語ngữ 。 略lược 去khứ 羯yết 磨ma 陀đà 三tam 字tự 。

膳thiện

然nhiên 上thượng 聲thanh 。 美mỹ 食thực 也dã 。

嗜thị

音âm 示thị 。 欲dục 也dã 。 好hảo/hiếu 也dã 。

罽kế

音âm 記ký 。

撮toát

竄thoán 入nhập 聲thanh 。 六lục 十thập 四tứ 黍thử 為vi 圭# 。 四tứ 圭# 為vi 撮toát 。

罅#

鰕# 去khứ 聲thanh 。 裂liệt 也dã 。

癰ung

音âm 雍ung 。 癰ung 疽thư 。

痤tọa

坐tọa 平bình 聲thanh 。 小tiểu 腫thũng 也dã 。 一nhất 曰viết 癤# 也dã 。

爛lạn

闌lan 去khứ 聲thanh 。 熟thục 也dã 。 黃hoàng 爛lạn 病bệnh 即tức 黃hoàng 熱nhiệt 病bệnh 也dã 。

痔trĩ

池trì 上thượng 聲thanh 。 後hậu 病bệnh 也dã 。

瘧ngược

音âm 虐ngược 。 痁# 病bệnh 也dã 。 周chu 禮lễ 疾tật 醫y 秋thu 。

時thời 有hữu 瘧ngược 寒hàn 疾tật 。 疏sớ/sơ 云vân 。 秋thu 時thời 陽dương 氣khí 漸tiệm 消tiêu 。 陰ấm 氣khí 方phương 盛thịnh 。 惟duy 火hỏa 沴# 金kim 。 兼kiêm 寒hàn 兼kiêm 熱nhiệt 。 故cố 有hữu 瘧ngược 寒hàn 之chi 疾tật 。

黏niêm

魚ngư 占chiêm 切thiết 。 音âm 嚴nghiêm 。 相tương/tướng 著trước 也dã 。

瀨#

音âm 賴lại 。

第đệ 十thập 二nhị 卷quyển

槊sóc

音âm 朔sóc 。 矛mâu 屬thuộc 。

驍#

音âm 囂hiêu 。 武võ 猛mãnh 也dã 。 又hựu 健kiện 也dã 。

距cự

渠cừ 上thượng 聲thanh 。 凡phàm 刀đao 鋒phong 倒đảo 刺thứ 。 皆giai 曰viết 距cự 。 又hựu 鉤câu 距cự 吞thôn 之chi 。 則tắc 順thuận 吐thổ 之chi 則tắc 逆nghịch 。

馭ngự

音âm 遇ngộ 。 使sử 馬mã 也dã 。

駟tứ

音âm 四tứ 。 駟tứ 者giả 。 一Nhất 乘Thừa 四tứ 馬mã 兩lưỡng 服phục 兩lưỡng 驂# 是thị 也dã 。

轂cốc

音âm 谷cốc 。 車xa 轂cốc 輻bức 所sở 凑# 也dã 。

禦ngữ

音âm 御ngự 。 拒cự 也dã 。 抵để 也dã 。

捍hãn

音âm 翰hàn 。 衛vệ 也dã 。 抵để 也dã 。

敢cảm 勇dũng 充sung 選tuyển

敢cảm 音âm 簡giản 。 進tiến 取thủ 也dã 。 忍nhẫn 為vi 也dã 。 勇dũng 容dung 上thượng 聲thanh 。 健kiện 也dã 。 猛mãnh 也dã 。 知tri 死tử 不bất 避tị 也dã 。 充sung 音âm 冲# 。 長trường/trưởng 也dã 。 高cao 也dã 。 謂vị 步bộ 兵binh 進tiến 取thủ 忍nhẫn 為vi 。 知tri 死tử 不bất 避tị 。 高cao 長trường/trưởng 可khả 選tuyển 也dã 。

樐#

古cổ 文văn 櫓lỗ 字tự 。 音âm 魯lỗ 。 大đại 盾# 也dã 。

戎nhung

冗# 平bình 聲thanh 。 五ngũ 戎nhung 弓cung 殳# 矛mâu 戈qua 戟kích 。

銳duệ

音âm 兌# 。 矛mâu 也dã 。 音âm 胃vị 。 利lợi 也dã 。

矛mâu

音âm 謀mưu 。 兵binh 器khí 。 如như 鋋# 而nhi 三tam 廉liêm 也dã 。

盾#

閏nhuận 上thượng 聲thanh 。 干can 櫓lỗ 之chi 屬thuộc 。

矢thỉ

音âm 始thỉ 。 箭tiễn 也dã 。

戈qua

果quả 平bình 聲thanh 。 鉤câu 子tử 戟kích 也dã 。 如như 戟kích 而nhi 橫hoạnh/hoành 。 安an 刃nhận 頭đầu 嚮hướng 下hạ 為vi 鉤câu 。

殳#

音âm 殊thù 。 兵binh 器khí 積tích 竹trúc 為vi 之chi 。 長trường/trưởng 一nhất 丈trượng 二nhị 餘dư 而nhi 無vô 刃nhận 。

矟sáo

音âm 朔sóc 。 矛mâu 屬thuộc 。 矛mâu 丈trượng 八bát 者giả 謂vị 之chi 矟sáo 。 馬mã 上thượng 所sở 持trì 。 言ngôn 其kỳ 矟sáo 。 矟sáo 便tiện 殺sát 也dã 。

鶉#

音âm 純thuần 。 䳺# 鶉# 兩lưỡng 種chủng 。 有hữu 丹đan 有hữu 白bạch 。 䳺# 音âm 菴am 。

慴triệp 怖bố

慴triệp 與dữ 懾nhiếp 同đồng 。 簷diêm 入nhập 聲thanh 。 心tâm 伏phục 也dã 。 怯khiếp 也dã 。 下hạ 音âm 布bố 。 惶hoàng 懼cụ 也dã 。

甄chân

音âm 真chân 。 陶đào 也dã 。 察sát 也dã 。 又hựu 音âm 堅kiên 。 義nghĩa 同đồng 。

傾khuynh

卿khanh 上thượng 聲thanh 。 俄nga 傾khuynh 少thiểu 選tuyển 時thời 也dã 。

秔canh

音âm 耕canh 。 稻đạo 之chi 不bất 黏niêm 也dã 。

苽#

音âm 姑cô 彫điêu 苽# 即tức 彫điêu 胡hồ 。 今kim 茭# 苗miêu 米mễ 是thị 也dã 。

甜điềm

音âm 田điền 。 味vị 甘cam 也dã 。

酢tạc

音âm 措thố 。 酸toan 漿tương 也dã 。

啖đạm

談đàm 上thượng 聲thanh 。 食thực 也dã 。

衄#

女nữ 六lục 切thiết 。 音âm 朒# 。 鼻tị 出xuất 血huyết 也dã 。

麴#

音âm 曲khúc 。 酒tửu 媒môi 。

拒cự

音âm 巨cự 。 違vi 也dã 。

諱húy

音âm 誨hối 。 隱ẩn 也dã 。 即tức 違vi 反phản 前tiền 所sở 行hành 事sự 。 隱ẩn 覆phú 過quá 失thất 。

擢trạc

音âm 濁trược 。 舉cử 也dã 。 用dụng 也dã 。

喂#

音âm 威uy 。 恐khủng 也dã 。

跌trật

杜đỗ 結kết 切thiết 。 音âm 絰điệt 。 差sai 也dã 。 足túc 失thất 據cứ 也dã 。

[麩-夫+弋]#

音âm 弋# 。 麥mạch 䴰thục 。

誌chí

音âm 至chí 。 記ký 也dã 。 黑hắc 子tử 為vi 誌chí 。

#

音âm 嘴chủy 。 鳥điểu 喙uế 。 俗tục 作tác # 。

狡#

音âm 攪giảo 。 少thiểu 狗cẩu 也dã 。 匈hung 奴nô 地địa 有hữu 狡# 犬khuyển 。 巨cự 口khẩu 而nhi 黑hắc 身thân 。

鴟si

抽trừu 知tri 切thiết 。 音âm 笞si 。 鴟si 鴞# 惡ác 鳥điểu 。 一nhất 名danh 隻chỉ 狐hồ 。 晝trú 則tắc 無vô 見kiến 。 夜dạ 出xuất 飛phi 噉đạm 蚊văn 蝱manh 。

搦nạch

音âm 諾nặc 。 按án 也dã 。

櫨lô

音âm 盧lô 。 欂# 櫨lô 柱trụ 上thượng 柎# 也dã 。 即tức 今kim 之chi 斗đẩu 也dã 。

惻trắc

初sơ 力lực 切thiết 。 音âm 測trắc 。 愴sảng 也dã 。 愴sảng 音âm 昌xương 。 悽thê 愴sảng 悲bi 惻trắc 貌mạo 。 謂vị 無vô 慈từ 悲bi 悽thê 愴sảng 之chi 心tâm 也dã 。

第đệ 十thập 三tam 卷quyển

孑kiết

音âm 結kết 。

課khóa

科khoa 去khứ 聲thanh 。 試thí 也dã 。 探thám 也dã 。

擡#

音âm 臺đài 。 擡# 舉cử 也dã 。

綽xước

昌xương 入nhập 聲thanh 。 寬khoan 口khẩu 也dã 。

瓨giang

與dữ 缸# 同đồng 。 長trường/trưởng 頸cảnh 罌# 受thọ 十thập 升thăng 。

姑cô

音âm 孤cô 。 姑cô 息tức 苟cẩu 安an 也dã 。 謂vị 苟cẩu 且thả 之chi 心tâm 。 安an 人nhân 之chi 心tâm 也dã 。

慝#

惕dịch 德đức 切thiết 。 音âm 忒thất 。 惡ác 也dã 。 又hựu 隱ẩn 惡ác 也dã 。

暴bạo

與dữ [暴-共+(出/大)]# 同đồng 。 猛mãnh 也dã 。 橫hoạnh/hoành 也dã 。 急cấp 也dã 。

匱quỹ

具cụ 位vị 切thiết 。 音âm 餽# 。 乏phạp 也dã 。 竭kiệt 也dã 。

第đệ 十thập 四tứ 卷quyển

#

與dữ 鑰thược 同đồng 。

妥#

唾thóa 上thượng 聲thanh 。 安an 也dã 。 平bình 也dã 。 帖# 也dã 。

噎ế

音âm 謁yết 。 食thực 窒# 氣khí 不bất 通thông 也dã 。

閤các

古cổ 沓đạp 切thiết 。 音âm 蛤# 。 內nội 中trung 小tiểu 門môn 出xuất 入nhập 閨# 閤các 。 宮cung 中trung 門môn 小tiểu 者giả 曰viết 閨# 。 上thượng 圓viên 下hạ 方phương 如như 閨# 。 故cố 曰viết 閨# 門môn 。

黜truất

音âm 出xuất 。 貶biếm 斥xích 也dã 。

鞕ngạnh

同đồng 硬ngạnh 。

白bạch 楊dương 樹thụ 華hoa

楊dương 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 。 白bạch 楊dương 葉diệp 圓viên 如như 黎lê 皮bì 。 白bạch 木mộc 似tự 楊dương 。 故cố 曰viết 白bạch 楊dương 。 青thanh 楊dương 葉diệp 長trường/trưởng 。 赤xích 楊dương 霜sương 降giáng/hàng 。 則tắc 葉diệp 赤xích 黃hoàng 。 楊dương 木mộc 性tánh 堅kiên 難nạn/nan 長trường/trưởng 。

楊dương 柳liễu 華hoa

是thị 垂thùy 條điều 細tế 柳liễu 也dã 。

禪thiền

音âm 單đơn 。 衣y 無vô 裏lý 。

玦quyết

音âm 決quyết 。 環hoàn 之chi 不bất 周chu 者giả 。 名danh 玦quyết 。

㺲#

同đồng 鈕# 。

第đệ 十thập 五ngũ 卷quyển

絛thao

音âm 叨# 。 編biên 絲ti 繩thằng 也dã 。

襵#

質chất 涉thiệp 切thiết 。 音âm 摺# 。 衣y 襵# 。

襻#

音âm 盼phán 。 衣y 下hạ 絲ti 。

褰khiên

音âm 牽khiên 。 揭yết 衣y 也dã 。

擪#

音âm 葉diệp 。 持trì 也dã 。 按án 也dã 。

[〦/(刀*了*(留-刀-田))/肉]#

與dữ 臍tề 同đồng 。

#

音âm 傳truyền 。 腓# 腸tràng 也dã 。

踝hõa

華hoa 上thượng 聲thanh 。 脛hĩnh 兩lưỡng 旁bàng 內nội 外ngoại 曰viết 踝hõa 。 廣quảng 韻vận 足túc 骨cốt 也dã 。

蹲tồn

音âm 存tồn 。 踞cứ 也dã 。

跪quỵ

葵quỳ 上thượng 聲thanh 。 拜bái 跪quỵ 也dã 。

䏶#

皮bì 上thượng 聲thanh 。 䏶# 胵# 胃vị 脘# 也dã 。

尻#

考khảo 平bình 聲thanh 。 脊tích 梁lương 盡tận 處xứ 是thị 也dã 。

臋#

徒đồ 孫tôn 切thiết 。 音âm 豚đồn 。 腿# 靨# 。 靨# 音âm 葉diệp 。 頰giáp 輔phụ 也dã 。

緻trí

音âm 智trí 。 密mật 也dã 。

齗ngân

音âm 銀ngân 。 齒xỉ 根căn 肉nhục 也dã 。

抑ức

音âm 益ích 。 按án 也dã 。 密mật 也dã 。 治trị 也dã 。 即tức 密mật 治trị 也dã 。

挑thiêu

他tha 彫điêu 切thiết 。 音âm 祧# 。 挑thiểu 撥bát 又hựu 取thủ 也dã 。

五ngũ 欲dục

一nhất 財tài 欲dục 。 財tài 即tức 世thế 間gian 一nhất 切thiết 貲ti 財tài 也dã 。 謂vị 人nhân 以dĩ 財tài 物vật 。 為vi 養dưỡng 己kỷ 之chi 資tư 。 故cố 至chí 貪tham 求cầu 。 戀luyến 著trước 不bất 捨xả 。 是thị 為vi 財tài 欲dục 。

二nhị 色sắc 欲dục 。 色sắc 即tức 世thế 間gian 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 及cập 男nam 女nữ 等đẳng 色sắc 也dã 。 謂vị 人nhân 以dĩ 色sắc 悅duyệt 情tình 適thích 意ý 故cố 。 至chí 貪tham 求cầu 戀luyến 著trước 。 不bất 能năng 出xuất 離ly 三tam 界giới 。 是thị 為vi 色sắc 欲dục 。

三tam 飲ẩm 食thực 欲dục 。 飲ẩm 食thực 即tức 世thế 間gian 肴hào 饍thiện 眾chúng 味vị 也dã 。 謂vị 人nhân 必tất 假giả 飲ẩm 食thực 。 資tư 身thân 活hoạt 命mạng 。 故cố 至chí 貪tham 求cầu 樂nhạo 著trước 無vô 厭yếm 。 是thị 為vi 飲ẩm 食thực 欲dục 。

四tứ 名danh 欲dục 。 名danh 即tức 世thế 間gian 之chi 聲thanh 名danh 也dã 。 謂vị 人nhân 因nhân 聲thanh 名danh 。 能năng 顯hiển 親thân 榮vinh 己kỷ 。 故cố 至chí 貪tham 求cầu 樂nhạo 著trước 。 而nhi 不bất 知tri 止chỉ 。 是thị 為vi 名danh 欲dục 。

五ngũ 睡thụy 眠miên 欲dục 。 睡thụy 眠miên 即tức 情tình 識thức 昏hôn 昧muội 而nhi 睡thụy 眠miên 也dã 。 謂vị 人nhân 之chi 睡thụy 眠miên 。 亦diệc 有hữu 時thời 節tiết 。 若nhược 怠đãi 墯# 放phóng 縱túng/tung 。 樂nhạo 著trước 無vô 厭yếm 。 是thị 為vi 睡thụy 眠miên 欲dục 。

狼lang 狽#

上thượng 音âm 郎lang 。 下hạ 音âm 輩bối 。 狼lang 前tiền 二nhị 足túc 長trường/trưởng 。 後hậu 二nhị 足túc 短đoản 。 狽# 前tiền 二nhị 足túc 短đoản 。 後hậu 二nhị 足túc 長trường/trưởng 。 狼lang 無vô 狽# 不bất 立lập 。 狽# 無vô 狼lang 不bất 行hành 。 若nhược 相tương 離ly 則tắc 進tiến 退thoái 不bất 得đắc 矣hĩ 。

㗘# 㗱#

上thượng 音âm 博bác 。 下hạ 音âm 集tập 。

嗗#

鳥điểu 八bát 切thiết 。 音âm 穵# 。 飲ẩm 聲thanh 。 又hựu 噢# 嗗# 啖đạm 嚙giảo 聲thanh 。

䑛#

時thời 上thượng 聲thanh 。 以dĩ 舌thiệt 取thủ 物vật 食thực 也dã 。

摡#

音âm 戲hí 。 取thủ 也dã 。 一nhất 曰viết 拭thức 也dã 。 又hựu 音âm 葢# 。 義nghĩa 同đồng 。

䑛#

同đồng 噀# 。

瘞ế

音âm 意ý 。 埋mai 也dã 。 藏tạng 也dã 。

跣tiển

先tiên 上thượng 聲thanh 。 徒đồ 足túc 履lý 也dã 。

靿#

於ư 教giáo 切thiết 。 音âm 拗# 。 鞾# 靿# 。

靴ngoa

俗tục 字tự 。

#

音âm 雍ung 。 鞾# # 。

窄#

音âm 謫# 。 狹hiệp 也dã 。 迫bách 也dã 。

稕#

朱chu 閨# 切thiết 。 肫# 去khứ 聲thanh 。 束thúc 稈# 也dã 。 稈# 干can 字tự 上thượng 聲thanh 。 禾hòa 莖hành 也dã 。

第đệ 十thập 六lục 卷quyển

嶮hiểm

同đồng 險hiểm 。

訾tí

音âm 咨tư 。 毀hủy 也dã 。

囂hiêu

吁hu 驕kiêu 切thiết 。 音âm 鴞# 。 喧huyên 也dã 。

獷quánh

古cổ 猛mãnh 切thiết 。 音âm 礦quáng 。 粗thô 惡ác 貌mạo 。 言ngôn 無vô 親thân 也dã 。

嗅khứu

[(曷-曰)/月]# 去khứ 聲thanh 。 鼻tị 審thẩm 氣khí 。 又hựu 休hưu 去khứ 聲thanh 。 義nghĩa 同đồng 。

蕪#

音âm 無vô 。 荒hoang 也dã 。 荒hoang 唐đường 污ô 也dã 。

馚phân

音âm 焚phần 。 馚phân 馧# 香hương 氣khí 也dã 。

馥phức

音âm 福phước 。 香hương 氣khí 也dã 。

懊áo

烏ô 考khảo 切thiết 。 奧áo 上thượng 聲thanh 。 懊áo 惱não 也dã 。 又hựu 音âm 奧áo 。 悔hối 恨hận 也dã 。

怙hộ

胡hồ 上thượng 聲thanh 。 怙hộ 恃thị 父phụ 亡vong 曰viết 失thất 怙hộ 。 母mẫu 亡vong 曰viết 失thất 恃thị 。

犛mao

音âm 茅mao 。

毗Tỳ 尼Ni 關quan 要yếu 事sự 義nghĩa (# 終chung )#