Tùy Tướng Luận –

隨Tùy 相Tướng 論Luận

德Đức 慧Tuệ 法Pháp 師Sư 造Tạo 陳Trần 真Chân 諦Đế 譯Dịch

隨tùy 相tương/tướng 論luận 一nhất 卷quyển

德đức 慧tuệ 法Pháp 師sư 造tạo

陳trần 天Thiên 竺Trúc 三tam 藏tạng 真Chân 諦Đế 譯dịch

論luận 中trung 解giải 十thập 六lục 諦đế

十thập 六lục 諦đế 總tổng 問vấn 。 為vi 物vật 有hữu 十thập 六lục 。 為vi 名danh 有hữu 十thập 六lục 耶da 。 答đáp 毘tỳ (# 防phòng 夷di 反phản )# 頗phả (# 判phán 何hà 反phản )# 沙sa (# 翻phiên 為vi 廣quảng 解giải )# 師sư 解giải 。 為vi 物vật 有hữu 十thập 六lục 故cố 。 立lập 十thập 六lục 名danh 。 實thật 有hữu 其kỳ 體thể 故cố 稱xưng 物vật 。 經kinh 優ưu 波ba 提đề 舍xá (# 翻phiên 為vi 離ly 欲dục 修tu 善thiện 說thuyết )# 師sư 解giải 。 名danh 有hữu 十thập 六lục 。 物vật 唯duy 有hữu 七thất 苦Khổ 諦Đế 有hữu 四tứ 。 謂vị 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 集tập 滅diệt 道đạo 三tam 諦đế 各các 一nhất 。 合hợp 為vi 七thất 。 佛Phật 本bổn 說thuyết 優Ưu 波Ba 提Đề 舍Xá 經Kinh 。 以dĩ 解giải 諸chư 義nghĩa 。 佛Phật 滅diệt 後hậu 阿A 難Nan 迦ca 旃chiên 延diên 等đẳng 。 還hoàn 誦tụng 出xuất 先tiên 時thời 所sở 聞văn 。 以dĩ 解giải 經kinh 中trung 義nghĩa 。 如như 諸chư 弟đệ 子tử 造tạo 論luận 解giải 經kinh 。 故cố 名danh 為vi 經kinh 優ưu 波ba 提đề 舍xá 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 復phục 從tùng 優ưu 波ba 提đề 舍xá 中trung 出xuất 。 略lược 優ưu 波ba 提đề 舍xá 。 既ký 是thị 傳truyền 出xuất 故cố 。 不bất 言ngôn 經kinh 毘tỳ 婆bà 沙sa 。 今kim 先tiên 依y 前tiền 釋thích 屬thuộc 緣duyên 故cố 。 稱xưng 無vô 常thường 有hữu 為vi 法pháp 。 無vô 力lực 不bất 能năng 自tự 起khởi 。 藉tạ 緣duyên 方phương 起khởi 。 如như 嬰anh 孩hài 小tiểu 兒nhi 。 不bất 能năng 自tự 起khởi 。 藉tạ 他tha 扶phù 持trì 方phương 復phục 得đắc 起khởi 。 所sở 言ngôn 緣duyên 者giả 。 即tức 是thị 貪tham 愛ái 及cập 業nghiệp 。 必tất 須tu 具cụ 此thử 二nhị 法pháp 。 五ngũ 陰ấm 方phương 得đắc 生sanh 。 業nghiệp 能năng 生sanh 果quả 。 雖tuy 復phục 能năng 生sanh 。 若nhược 無vô 貪tham 愛ái 。 愛ái 著trước 應ưng 生sanh 處xứ 者giả 。 果quả 亦diệc 不bất 起khởi 。 由do 如như 地địa 水thủy 等đẳng 能năng 生sanh 穀cốc 牙nha 。 若nhược 無vô 人nhân 功công 以dĩ 穀cốc 子tử 安an 置trí 地địa 中trung 。 牙nha 終chung 不bất 得đắc 生sanh 。 未vị 起khởi 貪tham 愛ái 及cập 業nghiệp 時thời 。 果quả 則tắc 是thị 無vô 起khởi 。 貪tham 愛ái 及cập 業nghiệp 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 果quả 方phương 得đắc 生sanh 。 生sanh 則tắc 是thị 有hữu 。 業nghiệp 力lực 若nhược 盡tận 果quả 則tắc 謝tạ 滅diệt 。 還hoàn 復phục 成thành 無vô 。 即tức 是thị 先tiên 後hậu 。 先tiên 後hậu 無vô 繫hệ 屬thuộc 於ư 緣duyên 故cố 。 言ngôn 屬thuộc 緣duyên 故cố 名danh 無vô 常thường 。 逼bức 惱não 性tánh 故cố 名danh 苦khổ 。 逼bức 惱não 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 一nhất 違vi 逆nghịch 逼bức 惱não 。 二nhị 隨tùy 順thuận 逼bức 惱não 。 若nhược 於ư 佛Phật 弟đệ 子tử 。 是thị 違vi 逆nghịch 逼bức 惱não 。 佛Phật 弟đệ 子tử 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 恆hằng 生sanh 怖bố 畏úy 。 經kinh 中trung 譬thí 云vân 。 譬thí 如như 燒thiêu 利lợi 劍kiếm 火hỏa 光quang 耀diệu 眼nhãn 。 人nhân 執chấp 之chi 在tại 側trắc 欲dục 以dĩ 相tương/tướng 害hại 。 於ư 念niệm 念niệm 中trung 。 恆hằng 生sanh 大đại 怖bố 畏úy 。 佛Phật 弟đệ 子tử 怖bố 畏úy 生sanh 死tử 亦diệc 如như 此thử 。 此thử 下hạ 是thị 違vi 逆nghịch 義nghĩa 。 而nhi 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 等đẳng 。 恆hằng 相tương/tướng 逼bức 惱não 故cố 苦khổ 。 若nhược 於ư 凡phàm 夫phu 是thị 隨tùy 順thuận 逼bức 惱não 。 凡phàm 夫phu 愛ái 著trước 生sanh 死tử 。 即tức 是thị 隨tùy 順thuận 義nghĩa 。 如như 兄huynh 弟đệ 二nhị 人nhân 。 兄huynh 甚thậm 愛ái 弟đệ 弟đệ 恆hằng 惱não 兄huynh 。 兄huynh 雖tuy 受thọ 惱não 猶do 自tự 愛ái 之chi 。 凡phàm 夫phu 愛ái 著trước 生sanh 死tử 。 雖tuy 復phục 受thọ 苦khổ 。 猶do 愛ái 著trước 之chi 。 故cố 以dĩ 逼bức 惱não 性tánh 為vi 苦khổ 。 對đối 治trị 我ngã 所sở 見kiến 故cố 名danh 空không 。 凡phàm 夫phu 執chấp 一nhất 切thiết 法pháp 。 言ngôn 是thị 我ngã 所sở 。 今kim 明minh 一nhất 切thiết 悉tất 非phi 我ngã 所sở 。 為vi 對đối 治trị 此thử 見kiến 故cố 名danh 為vi 空không 對đối 治trị 我ngã 見kiến 故cố 名danh 無vô 。 我ngã 凡phàm 夫phu 。 執chấp 五ngũ 陰ấm 等đẳng 以dĩ 為vi 我ngã 。 今kim 明minh 一nhất 切thiết 法pháp 悉tất 無vô 有hữu 我ngã 。 為vi 對đối 治trị 此thử 見kiến 故cố 說thuyết 無vô 我ngã (# 此thử 四tứ 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 次thứ 釋thích 集Tập 諦Đế 四tứ 名danh 。 種chủng 子tử 法pháp 道Đạo 理lý 故cố 名danh 因nhân 能năng 生sanh 果quả 。 是thị 種chủng 子tử 法pháp 。 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 是thị 其kỳ 道Đạo 理lý 。 四tứ 義nghĩa 者giả 。 一nhất 種chủng 子tử 破phá 則tắc 不bất 能năng 生sanh 。 如như 取thủ 種chủng 子tử 磨ma 之chi 令linh 破phá 。 雖tuy 具cụ 諸chư 緣duyên 不bất 復phục 能năng 生sanh 牙nha 。 貪tham 愛ái 等đẳng 煩phiền 惱não 。 亦diệc 是thị 生sanh 果quả 之chi 種chủng 子tử 。 若nhược 為vi 道đạo 所sở 破phá 。 雖tuy 具cụ 餘dư 緣duyên 不bất 復phục 能năng 生sanh 果quả 。 二nhị 陳trần 宿túc 故cố 。 雖tuy 具cụ 諸chư 緣duyên 亦diệc 不bất 能năng 生sanh 牙nha 。 以dĩ 種chủng 子tử 經kinh 時thời 節tiết 久cửu 故cố 。 貪tham 愛ái 等đẳng 生sanh 果quả 。 亦diệc 復phục 如như 此thử 。 聲Thanh 聞Văn 六lục 十thập 大đại 劫kiếp 修tu 行hành 。 獨Độc 覺Giác 百bách 大đại 劫kiếp 修tu 行hành 。 佛Phật 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 修tu 行hành 。 三tam 乘thừa 人nhân 在tại 未vị 發phát 心tâm 之chi 前tiền 。 於ư 一nhất 闡xiển 提đề 位vị 中trung 起khởi 貪tham 愛ái 等đẳng 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 生sanh 業nghiệp 。 業nghiệp 所sở 感cảm 果quả 。 猶do 未vị 受thọ 之chi 。 從tùng 修tu 行hành 已dĩ 去khứ 多đa 歷lịch 時thời 節tiết 。 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 既ký 轉chuyển 深thâm 廣quảng 。 映ánh 蔽tế 先tiên 因nhân 力lực 用dụng 衰suy 弱nhược 。 雖tuy 具cụ 餘dư 緣duyên 不bất 能năng 生sanh 果quả 。 大đại 有hữu 經kinh 說thuyết 。 九cửu 十thập 八bát 惑hoặc 生sanh 一nhất 煩phiền 惱não 。 一nhất 煩phiền 惱não 生sanh 九cửu 十thập 八bát 惑hoặc 。 如như 因nhân 貪tham 具cụ 生sanh 九cửu 十thập 八bát 惑hoặc 。 皆giai 能năng 生sanh 貪tham 。 三tam 失thất 時thời 故cố 。 雖tuy 具cụ 餘dư 緣duyên 則tắc 不bất 生sanh 牙nha 。 如như 春xuân 種chủng 則tắc 生sanh 冬đông 則tắc 不bất 生sanh 。 因nhân 失thất 時thời 亦diệc 不bất 能năng 生sanh 果quả 。 如như 鴦Ương 掘Quật 魔Ma 羅la 。 因nhân 無vô 明minh 斷đoạn 二nhị 千thiên 命mạng 。 死tử 必tất 應ưng 入nhập 地địa 獄ngục 。 而nhi 現hiện 身thân 得đắc 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 先tiên 所sở 作tác 惡ác 以dĩ 時thời 差sai 故cố 。 雖tuy 具cụ 餘dư 緣duyên 不bất 復phục 得đắc 生sanh 果quả 。 四tứ 因nhân 緣duyên 不bất 具cụ 。 雖tuy 不bất 破phá 不bất 陳trần 宿túc 不bất 失thất 時thời 。 亦diệc 不bất 生sanh 牙nha 。 如như 地địa 水thủy 人nhân 功công 等đẳng 因nhân 緣duyên 不bất 具cụ 。 故cố 不bất 能năng 生sanh 牙nha 。 因nhân 生sanh 果quả 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 未vị 被bị 破phá 未vị 經kinh 久cửu 時thời 及cập 失thất 時thời 。 而nhi 因nhân 緣duyên 不bất 具cụ 。 則tắc 不bất 能năng 生sanh 果quả 。 若nhược 眾chúng 生sanh 作tác 業nghiệp 能năng 牽khiên 生sanh 果quả 。 須tu 具cụ 三tam 事sự 。 一nhất 親thân 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 二nhị 有hữu 信tín 向hướng 心tâm 。 三tam 作tác 功công 力lực 惡ác 業nghiệp 。 須tu 三tam 事sự 對đối 此thử 求cầu 之chi 。 若nhược 無vô 三tam 事sự 。 因nhân 緣duyên 不bất 具cụ 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 果quả 故cố 。 醜xú 陋lậu 經Kinh 云vân 。 若nhược 眾chúng 生sanh 願nguyện 生sanh 人nhân 中trung 而nhi 作tác 業nghiệp 。 因nhân 緣duyên 不bất 具cụ 故cố 。 乃nãi 於ư 畜súc 生sanh 等đẳng 中trung 受thọ 果quả 。 若nhược 作tác 惡ác 業nghiệp 應ưng 於ư 畜súc 生sanh 等đẳng 中trung 受thọ 生sanh 。 因nhân 緣duyên 不bất 具cụ 。 乃nãi 於ư 人nhân 中trung 受thọ 果quả 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 雖tuy 具cụ 有hữu 諸chư 業nghiệp 。 以dĩ 斷đoạn 煩phiền 惱não 盡tận 業nghiệp 。 無vô 煩phiền 惱não 為vi 伴bạn 故cố 。 則tắc 不bất 能năng 牽khiên 生sanh 。 又hựu 如như 中trung 滅diệt 阿A 那Na 含Hàm 。 用dụng 業nghiệp 已dĩ 盡tận 。 而nhi 貪tham 愛ái 未vị 盡tận 。 不bất 得đắc 受thọ 色sắc 界giới 生sanh 。 生sanh 在tại 中trung 陰ấm 中trung 。 又hựu 如như 得đắc 初sơ 果quả 。 竟cánh 起khởi 修tu 道Đạo 所sở 滅diệt 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 生sanh 業nghiệp 。 雖tuy 具cụ 業nghiệp 煩phiền 惱não 。 由do 斷đoạn 見kiến 道đạo 所sở 破phá 煩phiền 惱não 故cố 。 不bất 復phục 得đắc 用dụng 新tân 業nghiệp 受thọ 生sanh 。 世thế 間gian 種chủng 子tử 法pháp 。 必tất 須tu 具cụ 四tứ 種chủng 道Đạo 理lý 方phương 得đắc 生sanh 牙nha 。 貪tham 愛ái 及cập 業nghiệp 為vi 種chủng 子tử 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 必tất 須tu 具cụ 四tứ 種chủng 道Đạo 理lý 方phương 能năng 生sanh 果quả 。 生sanh 果quả 故cố 名danh 因nhân 。 問vấn 業nghiệp 及cập 煩phiền 惱não 。 何hà 者giả 正chánh 為vi 種chủng 子tử 。 答đáp 煩phiền 惱não 為vi 正chánh 。 煩phiền 惱não 生sanh 業nghiệp 。 業nghiệp 不bất 能năng 生sanh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 是thị 本bổn 故cố 。 又hựu 有hữu 業nghiệp 無vô 煩phiền 惱não 。 必tất 不bất 能năng 牽khiên 生sanh 。 有hữu 煩phiền 惱não 無vô 業nghiệp 。 由do 得đắc 中trung 陰ấm 生sanh 。

二nhị 顯hiển 現hiện 故cố 名danh 集tập 起khởi 。 顯hiển 現hiện 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。 一nhất 貪tham 愛ái 與dữ 業nghiệp 相tương 應ứng 。 令linh 果quả 得đắc 生sanh 。 未vị 生sanh 時thời 果quả 。 未vị 現hiện 生sanh 時thời 則tắc 顯hiển 現hiện 。 二nhị 貪tham 愛ái 能năng 顯hiển 於ư 境cảnh 界giới 。 境cảnh 界giới 實thật 是thị 鄙bỉ 惡ác 。 而nhi 貪tham 愛ái 轉chuyển 心tâm 。 謂vị 境cảnh 界giới 為vi 好hảo/hiếu 。 即tức 顯hiển 現hiện 境cảnh 界giới 令linh 好hảo/hiếu 。 如như 一nhất 女nữ 人nhân 。 三tam 識thức 往vãng 觀quan 之chi 。 凡phàm 夫phu 見kiến 之chi 謂vị 為vi 可khả 愛ái 之chi 境cảnh 。 虎hổ 狼lang 觀quán 之chi 謂vị 是thị 。 可khả 食thực 之chi 物vật 。 聖thánh 人nhân 觀quán 之chi 謂vị 為vi 骨cốt 藏tạng 。 謂vị 為vi 骨cốt 藏tạng 。 此thử 是thị 稱xưng 境cảnh 而nhi 知tri 。 謂vị 為vi 可khả 愛ái 可khả 食thực 。 並tịnh 由do 貪tham 愛ái 顯hiển 現hiện 此thử 境cảnh 故cố 爾nhĩ 。 由do 貪tham 愛ái 顯hiển 現hiện 。 應ưng 生sanh 處xứ 境cảnh 。 於ư 中trung 起khởi 染nhiễm 著trước 故cố 。 業nghiệp 得đắc 生sanh 果quả 。 若nhược 無vô 此thử 二nhị 顯hiển 現hiện 。 果quả 則tắc 不bất 得đắc 生sanh 。 明minh 此thử 兩lưỡng 種chủng 顯hiển 現hiện 。 為vi 釋thích 集tập 起khởi 義nghĩa 。 外ngoại 道đạo 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 唯duy 有hữu 一nhất 因nhân 生sanh 。 言ngôn 自tự 在tại 天thiên 。 一nhất 因nhân 生sanh 一nhất 切thiết 物vật 。 今kim 為vi 破phá 此thử 見kiến 。 明minh 眾chúng 緣duyên 集tập 聚tụ 方phương 能năng 生sanh 果quả 。 雖tuy 復phục 眾chúng 緣duyên 集tập 聚tụ 。 若nhược 不bất 能năng 令linh 果quả 起khởi 。 亦diệc 非phi 因nhân 義nghĩa 。 集tập 聚tụ 而nhi 令linh 果quả 起khởi 方phương 得đắc 是thị 因nhân 。 二nhị 種chủng 顯hiển 現hiện 。 亦diệc 明minh 集tập 聚tụ 義nghĩa 。 亦diệc 明minh 令linh 果quả 起khởi 義nghĩa 。 故cố 以dĩ 顯hiển 現hiện 釋thích 集tập 起khởi 。 如như 窯# 師sư 埏duyên 埴thực 繩thằng 水thủy 等đẳng 。 眾chúng 緣duyên 聚tụ 集tập 共cộng 生sanh 一nhất 瓶bình 。 能năng 拔bạt 出xuất 果quả 令linh 成thành 就tựu 故cố 名danh 緣duyên 。 因nhân 直trực 感cảm 果quả 令linh 起khởi 。 緣duyên 則tắc 能năng 令linh 果quả 生sanh 。 使sử 一nhất 期kỳ 報báo 得đắc 。 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 次thứ 釋thích 滅Diệt 諦Đế 四tứ 名danh 。 五ngũ 陰ấm 盡tận 不bất 生sanh 故cố 名danh 滅diệt 。 此thử 據cứ 果quả 報báo 為vi 語ngữ 。 現hiện 在tại 五ngũ 陰ấm 盡tận 。 未vị 來lai 五ngũ 陰ấm 不bất 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 今kim 取thủ 滅diệt 名danh 目mục 無vô 為vi 體thể 耳nhĩ 。 滅Diệt 諦Đế 自tự 以dĩ 無vô 為vi 為vi 體thể 。 不bất 取thủ 五ngũ 陰ấm 滅diệt 。 不bất 生sanh 為vi 體thể 。 五ngũ 陰ấm 滅diệt 不bất 生sanh 有hữu 三tam 世thế 。 滅Diệt 諦Đế 體thể 是thị 無vô 為vi 。 非phi 三tam 世thế 法pháp 。 五ngũ 陰ấm 滅diệt 不bất 生sanh 。 有hữu 三tam 世thế 者giả 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 目Mục 揵Kiền 連Liên 等đẳng 五ngũ 陰ấm 。 是thị 過quá 去khứ 滅diệt 不bất 生sanh 。 凡phàm 夫phu 五ngũ 陰ấm 則tắc 於ư 未vị 來lai 方phương 滅diệt 不bất 生sanh 。 若nhược 現hiện 在tại 聖thánh 人nhân 五ngũ 陰ấm 。 則tắc 是thị 現hiện 在tại 滅diệt 不bất 生sanh 。 無vô 為vi 法Pháp 中trung 無vô 五ngũ 陰ấm 。 五ngũ 陰ấm 不bất 於ư 此thử 中trung 生sanh 故cố 。 用dụng 盡tận 不bất 生sanh 義nghĩa 以dĩ 目mục 無vô 為vi 。 又hựu 五ngũ 陰ấm 若nhược 盡tận 滅diệt 不bất 生sanh 時thời 。 方phương 證chứng 得đắc 此thử 無vô 為vi 故cố 。 以dĩ 盡tận 不bất 生sanh 義nghĩa 。 目mục 無vô 為vi 故cố 。 名danh 無vô 為vi 為vi 滅diệt 。 能năng 滅diệt 三tam 火hỏa 故cố 名danh 寂tịch 靜tĩnh 。 三tam 火hỏa 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 一nhất 欲dục 瞋sân 癡si 為vi 三tam 火hỏa 。 此thử 三tam 有hữu 三tam 義nghĩa 故cố 名danh 火hỏa 。 一nhất 能năng 燒thiêu 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 。 二nhị 此thử 三tam 煩phiền 惱não 能năng 使sử 心tâm 熱nhiệt 。 即tức 有hữu 燒thiêu 心tâm 義nghĩa 。 三tam 能năng 然nhiên 三tam 界giới 故cố 名danh 火hỏa 。 此thử 三tam 煩phiền 惱não 遍biến 三tam 界giới 中trung 。 從tùng 六lục 塵trần 六lục 根căn 六lục 識thức 生sanh 。 此thử 煩phiền 惱não 根căn 塵trần 識thức 皆giai 是thị 有hữu 流lưu 。 由do 此thử 三tam 煩phiền 惱não 故cố 。 不bất 得đắc 安an 樂lạc 。 三tam 煩phiền 惱não 如như 火hỏa 能năng 然nhiên 。 根căn 塵trần 識thức 如như 薪tân 是thị 所sở 燃nhiên 。 問vấn 上thượng 界giới 無vô 瞋sân 。 今kim 那na 得đắc 言ngôn 有hữu 瞋sân 耶da 。 答đáp 凡phàm 夫phù 生sanh 上thượng 界giới 者giả 。 具cụ 有hữu 見kiến 諦Đế 煩phiền 惱não 。 在tại 上thượng 界giới 非phi 無vô 之chi 。 但đãn 不bất 得đắc 起khởi 故cố 言ngôn 無vô 。 今kim 言ngôn 有hữu 者giả 就tựu 理lý 為vi 語ngữ 。 二nhị 以dĩ 三tam 苦khổ 為vi 三tam 火hỏa 。 此thử 三tam 苦khổ 能năng 燒thiêu 眾chúng 生sanh 。 令linh 不bất 得đắc 安an 樂lạc 。 若nhược 欲dục 界giới 則tắc 具cụ 三tam 苦khổ 。 色sắc 界giới 則tắc 具cụ 壞hoại 行hành 二nhị 苦khổ 。 無vô 色sắc 界giới 唯duy 有hữu 行hành 苦khổ 。 三tam 苦khổ 即tức 是thị 三tam 災tai 。 苦khổ 苦khổ 是thị 火hỏa 災tai 。 壞hoại 苦khổ 是thị 水thủy 災tai 。 行hành 苦khổ 是thị 風phong 災tai 。 有hữu 此thử 二nhị 種chủng 。 三tam 火hỏa 則tắc 喧huyên 動động 。 以dĩ 滅diệt 此thử 二nhị 種chủng 三tam 火hỏa 故cố 名danh 寂tịch 靜tĩnh 。 無vô 三tam 抂cuồng 故cố 名danh 妙diệu 。 三tam 抂cuồng 者giả 。 謂vị 生sanh 老lão 死tử 為vi 三tam 苦khổ 。 此thử 三tam 苦khổ 平bình 等đẳng 遍biến 三tam 界giới 中trung 故cố 。 偏thiên 說thuyết 此thử 三tam 苦khổ 為vi 三tam 抂cuồng 。 三tam 界giới 皆giai 有hữu 生sanh 故cố 有hữu 生sanh 苦khổ 。 若nhược 欲dục 界giới 則tắc 有hữu 頭đầu 白bạch 面diện 皺trứu 之chi 老lão 。 六lục 天thiên 及cập 色sắc 界giới 乃nãi 無vô 此thử 老lão 相tướng 貌mạo 。 亦diệc 有hữu 改cải 異dị 義nghĩa 。 如như 采thải 畫họa 始thỉ 時thời 則tắc 分phân 明minh 可khả 愛ái 。 久cửu 則tắc 采thải 色sắc 歇hiết 薄bạc 。 上thượng 界giới 色sắc 身thân 。 亦diệc 有hữu 此thử 義nghĩa 。 即tức 名danh 此thử 為vi 老lão 。 無vô 色sắc 界giới 心tâm 亦diệc 有hữu 老lão 。 果quả 報báo 將tương 盡tận 之chi 時thời 。 心tâm 用dụng 改cải 異dị 。 昔tích 時thời 定định 心tâm 堅kiên 固cố 。 將tương 終chung 定định 心tâm 劣liệt 弱nhược 。 恆hằng 欲dục 退thoái 墮đọa 。 故cố 三tam 界giới 皆giai 有hữu 老lão 苦khổ 。 三tam 界giới 皆giai 有hữu 終chung 盡tận 故cố 。 皆giai 有hữu 死tử 苦khổ 。 所sở 以dĩ 名danh 此thử 為vi 抂cuồng 者giả 。 凡phàm 夫phu 之chi 性tánh 恆hằng 求cầu 安an 樂lạc 。 所sở 以dĩ 修tu 世thế 俗tục 善thiện 望vọng 得đắc 樂lạc 報báo 。 而nhi 此thử 三tam 橫hoạnh/hoành 災tai 。 使sử 其kỳ 受thọ 苦khổ 故cố 。 名danh 三tam 苦khổ 為vi 三tam 抂cuồng 。 無vô 為vi 之chi 中trung 無vô 此thử 三tam 抂cuồng 。 故cố 名danh 為vi 妙diệu 。 問vấn 上thượng 界giới 生sanh 時thời 自tự 不bất 苦khổ 。 何hà 故cố 名danh 為vi 苦khổ 耶da 。 答đáp 未vị 必tất 生sanh 苦khổ 。 受thọ 故cố 名danh 苦khổ 。 生sanh 是thị 苦khổ 本bổn 。 故cố 名danh 為vi 苦khổ 。 無vô 為vi 不bất 生sanh 。 所sở 以dĩ 無vô 苦khổ 。 生sanh 死tử 有hữu 生sanh 所sở 以dĩ 有hữu 苦khổ 。 故cố 名danh 生sanh 為vi 苦khổ 。 如như 地địa 獄ngục 是thị 處xứ 所sở 之chi 名danh 。 處xử 實thật 非phi 苦khổ 。 但đãn 處xứ 能năng 生sanh 苦khổ 故cố 。 名danh 地địa 獄ngục 為vi 苦khổ 。 問vấn 生sanh 苦khổ 三tam 苦khổ 中trung 是thị 何hà 苦khổ 。 耶da 答đáp 若nhược 是thị 苦khổ 受thọ 生sanh 是thị 苦khổ 。 苦khổ 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 生sanh 是thị 壞hoại 苦khổ 。 捨xả 受thọ 生sanh 是thị 行hành 苦khổ 。 欲dục 界giới 生sanh 具cụ 有hữu 三tam 苦khổ 。 色sắc 界giới 生sanh 具cụ 二nhị 苦khổ 。 謂vị 壞hoại 苦khổ 行hạnh 苦khổ 。 無vô 色sắc 界giới 唯duy 是thị 行hành 苦khổ 。 老lão 苦khổ 亦diệc 具cụ 三tam 苦khổ 。 若nhược 轉chuyển 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 苦khổ 。 則tắc 是thị 苦khổ 苦khổ 。 若nhược 轉chuyển 苦khổ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 轉chuyển 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 則tắc 是thị 壞hoại 苦khổ 。 轉chuyển 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 捨xả 。 則tắc 是thị 行hành 苦khổ 。 約ước 三tam 界giới 類loại 。 此thử 死tử 苦khổ 亦diệc 具cụ 三tam 苦khổ 。 類loại 前tiền 可khả 解giải 耳nhĩ 。 問vấn 經kinh 中trung 說thuyết 有hữu 幾kỷ 苦khổ 耶da 。 答đáp 說thuyết 有hữu 無vô 量lượng 苦khổ 。 此thử 間gian 所sở 說thuyết 八bát 苦khổ 。 以dĩ 外ngoại 分phân 別biệt 。

復phục 有hữu 諸chư 苦khổ 。 但đãn 止chỉ 說thuyết 七thất 苦khổ 耳nhĩ 。 舊cựu 八bát 苦khổ 中trung 不bất 說thuyết 病bệnh 苦khổ 。 說thuyết 七thất 苦khổ 竟cánh 。 言ngôn 等đẳng 等đẳng 餘dư 諸chư 苦khổ 。 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 病bệnh 苦khổ 者giả 。 病bệnh 苦khổ 唯duy 在tại 欲dục 界giới 人nhân 中trung 。 近cận 不bất 遍biến 欲dục 界giới 天thiên 中trung 。 故cố 不bất 說thuyết 之chi 。 天thiên 中trung 所sở 以dĩ 無vô 病bệnh 苦khổ 者giả 。 病bệnh 從tùng 內nội 外ngoại 緣duyên 生sanh 。 外ngoại 謂vị 寒hàn 熱nhiệt 不bất 平bình 等đẳng 飲ẩm 食thực 不bất 調điều 適thích 故cố 。 致trí 病bệnh 苦khổ 。 內nội 者giả 或hoặc 行hành 多đa 令linh 四tứ 大đại 弱nhược 。 或hoặc 坐tọa 多đa 令linh 四tứ 大đại 弱nhược 。 四tứ 大đại 弱nhược 故cố 成thành 病bệnh 。 上thượng 界giới 外ngoại 無vô 寒hàn 熱nhiệt 不bất 平bình 等đẳng 飲ẩm 食thực 不bất 調điều 適thích 之chi 緣duyên 。 內nội 四tứ 大đại 既ký 強cường/cưỡng 。 無vô 有hữu 行hành 坐tọa 過quá 差sai 之chi 緣duyên 故cố 。 不bất 得đắc 有hữu 病bệnh 苦khổ 。 曲khúc 解giải 亦diệc 有hữu 病bệnh 義nghĩa 。 六lục 天thiên 作tác 欲dục 事sự 。 或hoặc 三tam 日nhật 不bất 食thực 。 乃nãi 至chí 七thất 日nhật 。 不bất 至chí 七thất 日nhật 則tắc 死tử 。 未vị 死tử 之chi 前tiền 四tứ 大đại 弱nhược 。 亦diệc 得đắc 名danh 病bệnh 苦khổ 。 問vấn 餘dư 四tứ 苦khổ 云vân 何hà 。 答đáp 五ngũ 陰ấm 若nhược 通thông 三tam 界giới 。 求cầu 不bất 得đắc 愛ái 別biệt 離ly 怨oán 憎tăng 會hội 。 此thử 三tam 苦khổ 上thượng 二nhị 界giới 定định 無vô 。 以dĩ 名danh 自tự 住trụ 果quả 報báo 。 無vô 有hữu 雜tạp 住trụ 一nhất 處xứ 故cố 。 無vô 此thử 三tam 苦khổ 。 欲dục 界giới 六lục 天thiên 。 則tắc 具cụ 有hữu 之chi 。 下hạ 品phẩm 諸chư 天thiên 願nguyện 樂nhạo 上thượng 品phẩm 不bất 得đắc 故cố 生sanh 苦khổ 。 即tức 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 與dữ 阿a 修tu 羅la 鬪đấu 戰chiến 。 即tức 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 。 鬪đấu 戰chiến 不bất 如như 。 為vi 阿a 修tu 羅la 所sở 縛phược 所sở 破phá 。 即tức 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 。 失thất 故cố 名danh 永vĩnh 離ly 。 一nhất 切thiết 失thất 者giả 。 是thị 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 。 因nhân 是thị 煩phiền 惱não 緣duyên 是thị 業nghiệp 。 所sở 受thọ 五ngũ 陰ấm 是thị 果quả 報báo 。 此thử 三tam 是thị 過quá 失thất 法pháp 。 究cứu 竟cánh 解giải 脫thoát 此thử 三tam 。 非phi 暫tạm 時thời 解giải 脫thoát 。 故cố 名danh 永vĩnh 離ly 。 問vấn 煩phiền 惱não 何hà 故cố 稱xưng 因nhân 業nghiệp 為vi 緣duyên 。 答đáp 煩phiền 惱não 是thị 種chủng 子tử 。 正chánh 能năng 牽khiên 生sanh 故cố 名danh 因nhân 。 若nhược 無vô 煩phiền 惱não 。 雖tuy 復phục 有hữu 業nghiệp 。 則tắc 不bất 能năng 牽khiên 生sanh 。 若nhược 無vô 業nghiệp 有hữu 煩phiền 惱não 。 猶do 得đắc 生sanh 中trung 陰ấm 。 若nhược 煩phiền 惱não 盡tận 業nghiệp 雖tuy 得đắc 莊trang 嚴nghiêm 果quả 。 終chung 由do 煩phiền 惱não 生sanh 業nghiệp 故cố 得đắc 果quả 。 次thứ 釋thích 道Đạo 諦Đế 四tứ 名danh 。 於ư 中trung 行hành 故cố 名danh 道đạo 。 凡phàm 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 盡tận 無vô 生sanh 智trí 是thị 能năng 行hành 。 戒giới 定định 慧tuệ 是thị 所sở 行hành 。 從tùng 苦khổ 法pháp 智trí 訖ngật 道đạo 比tỉ 智trí 。 十thập 二nhị 心tâm 皆giai 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 是thị 盡tận 智trí 。 第đệ 十thập 三tam 心tâm 。 是thị 無vô 生sanh 智trí 。 戒giới 有hữu 有hữu 流lưu 本bổn 是thị 有hữu 流lưu 。 由do 兩lưỡng 智trí 行hành 之chi 故cố 。 成thành 無vô 流lưu 定định 。 亦diệc 如như 此thử 智trí 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 聞văn 思tư 修tu 。 修tu 慧tuệ 亦diệc 有hữu 有hữu 流lưu 無vô 流lưu 。 亦diệc 由do 兩lưỡng 智trí 行hành 之chi 。 故cố 成thành 無vô 流lưu 。 盡tận 智trí 行hành 之chi 者giả 。 苦khổ 流lưu 智trí 現hiện 前tiền 。 具cụ 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 。 戒giới 定định 本bổn 是thị 有hữu 流lưu 。 今kim 為vi 盡tận 智trí 行hành 之chi 。 故cố 成thành 無vô 流lưu 。 盡tận 智trí 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 正chánh 見kiến 。 二nhị 是thị 正chánh 思tư 惟duy 。 同đồng 觀quán 無vô 常thường 而nhi 有hữu 麁thô 細tế 。 正chánh 見kiến 細tế 見kiến 思tư 惟duy 麁thô 。 而nhi 此thử 二nhị 互hỗ 得đắc 相tương 生sanh 。 若nhược 以dĩ 正chánh 見kiến 為vi 盡tận 智trí 。 亦diệc 得đắc 言ngôn 使sử 正chánh 見kiến 成thành 無vô 流lưu 。 終chung 是thị 比tỉ 盡tận 智trí 令linh 智trí 慧tuệ 成thành 無vô 流lưu 。 如như 此thử 明minh 義nghĩa 。 則tắc 一nhất 時thời 中trung 。 為vi 盡tận 智trí 所sở 行hành 故cố 。 令linh 戒giới 定định 慧tuệ 成thành 無vô 流lưu 。 以dĩ 異dị 性tánh 故cố 得đắc 同đồng 時thời 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 悉tất 如như 此thử 。 若nhược 還hoàn 以dĩ 正chánh 見kiến 望vọng 正chánh 見kiến 。 正chánh 思tư 惟duy 望vọng 正chánh 思tư 惟duy 者giả 。 則tắc 不bất 得đắc 同đồng 時thời 。 必tất 以dĩ 前tiền 正chánh 見kiến 使sử 後hậu 正chánh 見kiến 成thành 無vô 流lưu 。 正chánh 思tư 惟duy 亦diệc 爾nhĩ 。 一nhất 時thời 中trung 不bất 得đắc 並tịnh 有hữu 。 一nhất 性tánh 兩lưỡng 法pháp 故cố 。 若nhược 如như 此thử 明minh 義nghĩa 。 則tắc 異dị 時thời 明minh 智trí 慧tuệ 。 為vi 盡tận 智trí 所sở 行hành 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 悉tất 如như 此thử 。 為vi 無vô 生sanh 智trí 所sở 行hành 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 悉tất 如như 此thử 。 為vi 無vô 生sanh 智trí 行hành 故cố 。 戒giới 定định 慧tuệ 成thành 無vô 流lưu 者giả 。 見kiến 諦Đế 有hữu 後hậu 十thập 心tâm 。 後hậu 十thập 心tâm 屬thuộc 果quả 。 若nhược 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 作tác 十thập 二nhị 心tâm 觀quán 者giả 。 則tắc 是thị 無vô 生sanh 智trí 。 使sử 同đồng 時thời 戒giới 定định 慧tuệ 及cập 異dị 時thời 慧tuệ 成thành 無vô 流lưu 。 問vấn 苦khổ 法pháp 見kiến 即tức 是thị 無vô 生sanh 智trí 。 何hà 不bất 說thuyết 之chi 耶da 。 答đáp 苦khổ 法pháp 見kiến 若nhược 形hình 待đãi 苦khổ 法pháp 智trí 。 亦diệc 得đắc 名danh 其kỳ 作tác 無vô 生sanh 智trí 。 若nhược 望vọng 苦khổ 類loại 智trí 者giả 。 其kỳ 復phục 為vi 苦khổ 類loại 智trí 。 作tác 本bổn 斷đoạn 上thượng 界giới 煩phiền 惱não 。 復phục 屬thuộc 盡tận 智trí 。 既ký 不bất 定định 。 是thị 無Vô 生Sanh 智Trí 故cố 。 悉tất 屬thuộc 盡tận 智trí 。 唯duy 第đệ 十thập 三tam 心tâm 定định 故cố 。 可khả 說thuyết 為vi 無vô 生sanh 智trí 。 第đệ 二nhị 解giải 言ngôn 。 戒giới 定định 慧tuệ 為vi 無vô 流lưu 心tâm 所sở 行hành 成thành 無vô 流lưu 故cố 名danh 道đạo 。 則tắc 以dĩ 無vô 流lưu 心tâm 為vi 能năng 行hành 。 戒giới 定định 慧tuệ 為vi 所sở 行hành 。 盡tận 無vô 生sanh 智trí 是thị 助trợ 心tâm 法pháp 故cố 。 前tiền 解giải 異dị 後hậu 釋thích 。 言ngôn 於ư 中trung 者giả 。 於ư 戒giới 定định 慧tuệ 中trung 與dữ 理lý 相tương 應ứng 故cố 。 名danh 如như 者giả 。 若nhược 通thông 論luận 則tắc 與dữ 四tứ 相tương 應ứng 理lý 相tương 應ứng 故cố 名danh 如như 。 若nhược 別biệt 論luận 與dữ 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 中trung 道Đạo 理lý 相tương 應ứng 故cố 名danh 如như 。 如như 是thị 得đắc 理lý 之chi 智trí 。 若nhược 以dĩ 邪tà 思tư 惟duy 不bất 如như 破phá 之chi 。 不bất 能năng 使sử 其kỳ 成thành 不bất 如như 故cố 名danh 如như 。

正chánh 見kiến 所sở 作tác 故cố 名danh 正chánh 行hạnh 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 聞văn 正chánh 師sư 說thuyết 正chánh 教giáo 。 從tùng 正chánh 聲thanh 名danh 生sanh 正chánh 聞văn 。 正chánh 聞văn 生sanh 正chánh 修tu 。 作tác 如như 此thử 次thứ 第đệ 習tập 學học 。 名danh 為vi 所sở 作tác 。 若nhược 是thị 獨Độc 覺Giác 及cập 佛Phật 。 則tắc 從tùng 正chánh 思tư 生sanh 正chánh 修tu 。 無vô 有hữu 從tùng 正chánh 聲thanh 名danh 生sanh 正chánh 聞văn 義nghĩa 。 以dĩ 此thử 兩lưỡng 乘thừa 根căn 利lợi 。 自tự 能năng 思tư 惟duy 得đắc 悟ngộ 。 問vấn 獨Độc 覺Giác 及cập 佛Phật 。 根căn 本bổn 悉tất 經kinh 聞văn 法Pháp 故cố 。 得đắc 生sanh 思tư 惟duy 修tu 慧tuệ 。 何hà 故cố 無vô 正chánh 聞văn 生sanh 正chánh 思tư 耶da 。 答đáp 宿túc 世thế 非phi 不bất 經kinh 聞văn 。 今kim 論luận 即tức 事sự 。 非phi 是thị 憶ức 昔tích 所sở 聞văn 乎hồ 。

時thời 師sư 作tác 此thử 說thuyết 。 依y 此thử 說thuyết 依y 此thử 而nhi 生sanh 思tư 慧tuệ 。 直trực 端đoan 然nhiên 思tư 惟duy 自tự 得đắc 悟ngộ 理lý 。 聲Thanh 聞Văn 則tắc 必tất 依y 師sư 語ngữ 思tư 惟duy 之chi 。 永vĩnh 過quá 度độ 故cố 名danh 出xuất 離ly 。 有hữu 兩lưỡng 解giải 。 一nhất 解giải 言ngôn 。 由do 邪tà 思tư 惟duy 故cố 生sanh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 生sanh 業nghiệp 業nghiệp 生sanh 果quả 報báo 。 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 。 不bất 正chánh 思tư 惟duy 故cố 。 若nhược 生sanh 無vô 流lưu 智trí 慧tuệ 。 智trí 慧tuệ 生sanh 戒giới 定định 等đẳng 。 皆giai 悉tất 是thị 正chánh 。 正chánh 與dữ 不bất 正chánh 相tương 反phản 。 正chánh 即tức 過quá 度độ 不bất 正chánh 。 非phi 暫tạm 時thời 過quá 度độ 。 及cập 是thị 永vĩnh 過quá 度độ 。 又hựu 一nhất 解giải 。 煩phiền 惱não 是thị 倒đảo 。 智trí 慧tuệ 是thị 不bất 倒đảo 。 倒đảo 與dữ 不bất 倒đảo 相tương 反phản 。 不bất 倒đảo 永vĩnh 過quá 度độ 倒đảo 。 前tiền 解giải 則tắc 廣quảng 。 後hậu 解giải 則tắc 略lược 。 故cố 有hữu 異dị 用dụng 。 前tiền 家gia 又hựu 一nhất 解giải 十thập 六lục 名danh 言ngôn 。 非phi 永vĩnh 法pháp 性tánh 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 若nhược 無vô 為vi 法Pháp 。 本bổn 來lai 是thị 有hữu 。 永vĩnh 無vô 有hữu 生sanh 。 永vĩnh 無vô 住trụ 滅diệt 。 有hữu 為vi 法pháp 暫tạm 生sanh 暫tạm 住trụ 暫tạm 滅diệt 。 此thử 法pháp 性tánh 爾nhĩ 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 從tùng 無vô 明minh 生sanh 故cố 。 苦khổ 者giả 不bất 解giải 世thế 間gian 事sự 故cố 。 苦khổ 近cận 不bất 解giải 世thế 間gian 事sự 。 已dĩ 自tự 是thị 苦khổ 。 況huống 不bất 解giải 真chân 實thật 甚thậm 深thâm 理lý 邪tà 。 彌di 是thị 大đại 苦khổ 。 無vô 明minh 根căn 本bổn 。 是thị 苦khổ 由do 無vô 明minh 故cố 。 受thọ 生sanh 死tử 報báo 故cố 。 生sanh 死tử 無vô 處xứ 不bất 苦khổ 。 中trung 間gian 人nhân 所sở 離ly 故cố 名danh 空không 。 六lục 根căn 是thị 中trung 間gian 。 佛Phật 自tự 以dĩ 聚tụ 落lạc 譬thí 六lục 根căn 。 今kim 言ngôn 中trung 間gian 如như 聚tụ 落lạc 之chi 中trung 間gian 。 我ngã 人nhân 不bất 在tại 此thử 中trung 間gian 故cố 。 言ngôn 人nhân 所sở 離ly 。 以dĩ 為vi 我ngã 人nhân 所sở 離ly 故cố 名danh 為vi 空không 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 名danh 無vô 我ngã 者giả 。 自tự 在tại 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。 一nhất 不bất 依y 他tha 故cố 名danh 自tự 在tại 。 若nhược 不bất 由do 他tha 生sanh 。 住trụ 滅diệt 則tắc 是thị 自tự 在tại 。 二nhị 者giả 隨tùy 意ý 所sở 作tác 。 故cố 名danh 自tự 在tại 。 若nhược 欲dục 令linh 火hỏa 冷lãnh 火hỏa 輒triếp 冷lãnh 。 欲dục 令linh 水thủy 不bất 濕thấp 水thủy 即tức 不bất 濕thấp 者giả 。 此thử 則tắc 是thị 自tự 在tại 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 依y 他tha 故cố 。 有hữu 生sanh 住trụ 滅diệt 。 又hựu 不bất 得đắc 如như 意ý 。 若nhược 有hữu 神thần 通thông 能năng 轉chuyển 變biến 者giả 。 終chung 須tu 依y 定định 等đẳng 修tu 學học 方phương 有hữu 此thử 用dụng 。 既ký 不bất 免miễn 依y 故cố 無vô 自tự 在tại 。 既ký 無vô 自tự 在tại 故cố 無vô 有hữu 我ngã 。 來lai 道Đạo 理lý 故cố 名danh 因nhân 。 今kim 次thứ 第đệ 舉cử 譬thí 釋thích 之chi 。 以dĩ 種chủng 子tử 為vi 譬thí 。 如như 有hữu 種chủng 子tử 不bất 藉tạ 餘dư 緣duyên 自tự 有hữu 生sanh 樹thụ 之chi 力lực 。 樹thụ 猶do 未vị 生sanh 而nhi 。 種chủng 子tử 既ký 有hữu 。 能năng 生sanh 力lực 能năng 令linh 牙nha 等đẳng 後hậu 時thời 來lai 。 現hiện 在tại 業nghiệp 分phân 為vi 四tứ 分phần/phân 。 初sơ 分phần/phân 者giả 。 當đương 作tác 善thiện 惡ác 業nghiệp 時thời 。 不bất 藉tạ 餘dư 緣duyên 。 便tiện 自tự 有hữu 能năng 感cảm 果quả 力lực 。 果quả 至chí 命mạng 終chung 猶do 在tại 未vị 來lai 。 業nghiệp 既ký 有hữu 能năng 感cảm 果quả 力lực 。 能năng 令linh 果quả 後hậu 時thời 來lai 。 現hiện 在tại 有hữu 能năng 令linh 來lai 之chi 道Đạo 理lý 故cố 。 言ngôn 來lai 道Đạo 理lý 名danh 因nhân 。 出xuất 道Đạo 理lý 故cố 。 名danh 集tập 起khởi 者giả 。 種chủng 子tử 本bổn 能năng 生sanh 樹thụ 。 樹thụ 牙nha 莖hành 枝chi 葉diệp 等đẳng 。 本bổn 在tại 未vị 來lai 。 今kim 以dĩ 種chủng 子tử 內nội 土thổ/độ 中trung 。 藉tạ 地địa 水thủy 等đẳng 外ngoại 緣duyên 方phương 得đắc 出xuất 牙nha 。 牙nha 纔tài 起khởi 現hiện 在tại 種chủng 子tử 即tức 滅diệt 。 業nghiệp 亦diệc 如như 此thử 。 本bổn 能năng 感cảm 果quả 。 果quả 在tại 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 報báo 既ký 盡tận 。 先tiên 受thọ 中trung 陰ấm 生sanh 。 中trung 陰ấm 生sanh 纔tài 起khởi 業nghiệp 。 初sơ 分phần/phân 即tức 謝tạ 。 業nghiệp 有hữu 能năng 出xuất 中trung 陰ấm 之chi 道Đạo 理lý 。 必tất 須tu 因nhân 緣duyên 聚tụ 集tập 。 中trung 陰ấm 果quả 方phương 生sanh 故cố 。 言ngôn 出xuất 道Đạo 理lý 。 故cố 名danh 集tập 起khởi 。 行hành 度độ 故cố 名danh 生sanh 處xứ 者giả 。 牙nha 先tiên 出xuất 現hiện 在tại 。 從tùng 牙nha 生sanh 莖hành 。 從tùng 莖hành 初sơ 訖ngật 至chí 未vị 生sanh 華hoa 。 以dĩ 來lai 名danh 為vi 行hành 度độ 。 行hành 者giả 漸tiệm 漸tiệm 增tăng 長trưởng 。 度độ 牙nha 位vị 莖hành 纔tài 生sanh 牙nha 。 便tiện 謝tạ 業nghiệp 亦diệc 如như 此thử 。 先tiên 受thọ 中trung 陰ấm 牙nha 。 捨xả 中trung 陰ấm 牙nha 。 受thọ 正chánh 生sanh 從tùng 柯kha 羅la 邏la 初sơ 。 至chí 第đệ 七thất 分phần 之chi 終chung 。 名danh 為vi 行hành 度độ 。 漸tiệm 漸tiệm 增tăng 長trưởng 。 故cố 名danh 行hành 過quá 。 中trung 陰ấm 位vị 故cố 名danh 度độ 柯kha 羅la 邏la 。 纔tài 生sanh 業nghiệp 第đệ 二nhị 分phần 便tiện 謝tạ 。 柯kha 羅la 邏la 等đẳng 次thứ 第đệ 生sanh 故cố 名danh 生sanh 。 此thử 生sanh 從tùng 業nghiệp 生sanh 故cố 名danh 業nghiệp 。 為vi 處xứ 故cố 。 言ngôn 行hạnh 度độ 故cố 。 名danh 生sanh 處xứ 業nghiệp 。 第đệ 三tam 分phần/phân 自tự 用dụng 強cường/cưỡng 。 若nhược 無vô 業nghiệp 用dụng 。 雖tuy 有hữu 餘dư 緣duyên 生sanh 果quả 。 終chung 不bất 得đắc 起khởi 。

所sở 依y 道Đạo 理lý 故cố 名danh 緣duyên 。 莖hành 先tiên 漸tiệm 長trường/trưởng 猶do 未vị 生sanh 華hoa 。 從tùng 生sanh 華hoa 以dĩ 去khứ 至chí 結kết 子tử 。 子tử 又hựu 生sanh 未vị 來lai 樹thụ 。 皆giai 名danh 所sở 依y 道Đạo 理lý 。 華hoa 果quả 等đẳng 皆giai 依y 此thử 位vị 種chủng 子tử 。 而nhi 得đắc 生sanh 華hoa 。 纔tài 生sanh 種chủng 子tử 。 第đệ 三tam 分phần/phân 便tiện 謝tạ 。 業nghiệp 亦diệc 如như 此thử 。 從tùng 柯kha 羅la 邏la 初sơ 。 至chí 第đệ 七thất 分phần 。 未vị 能năng 作tác 生sanh 死tử 因nhân 及cập 解giải 脫thoát 。 至chí 六lục 根căn 具cụ 足túc 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 已dĩ 去khứ 。 能năng 造tạo 生sanh 死tử 解giải 脫thoát 。 因nhân 此thử 位vị 是thị 業nghiệp 第đệ 四tứ 分phần/phân 。 此thử 第đệ 四tứ 分phần/phân 初sơ 以dĩ 去khứ 。 若nhược 苦khổ 樂lạc 若nhược 惡ác 若nhược 善thiện 。 皆giai 依y 業nghiệp 第đệ 四tứ 分phần/phân 。 業nghiệp 第đệ 四tứ 分phần/phân 。 是thị 依y 道Đạo 理lý 故cố 名danh 為vi 緣duyên 。 業nghiệp 第đệ 四tứ 分phần/phân 纔tài 生sanh 。 業nghiệp 第đệ 三tam 分phần/phân 便tiện 謝tạ 。 業nghiệp 第đệ 四tứ 分phần/phân 。 自tự 用dụng 亦diệc 強cường/cưỡng 。 果quả 既ký 已dĩ 生sanh 。 藉tạ 餘dư 緣duyên 義nghĩa 則tắc 弱nhược 。 正chánh 由do 業nghiệp 用dụng 故cố 果quả 得đắc 具cụ 足túc 。 若nhược 業nghiệp 第đệ 二nhị 分phần 感cảm 中trung 陰ấm 生sanh 。 因nhân 緣duyên 俱câu 弱nhược 。 以dĩ 貪tham 愛ái 為vi 因nhân 。 業nghiệp 為vi 緣duyên 。 二nhị 事sự 俱câu 弱nhược 。 不bất 可khả 以dĩ 種chủng 子tử 全toàn 為vi 譬thí 。 止chỉ 少thiểu 分phần 為vi 譬thí 耳nhĩ 。 當đương 作tác 業nghiệp 時thời 具cụ 能năng 感cảm 此thử 四tứ 位vị 。 果quả 逐trục 時thời 節tiết 有hữu 異dị 。 有hữu 此thử 四tứ 種chủng 。 約ước 此thử 位vị 故cố 。 分phần/phân 業nghiệp 為vi 四tứ 分phần/phân 。 問vấn 一nhất 業nghiệp 那na 忽hốt 俱câu 感cảm 此thử 果quả 耶da 。 答đáp 就tựu 一nhất 剎sát 那na 明minh 一nhất 業nghiệp 。 亦diệc 得đắc 義nghĩa 分phân 為vi 三tam 分phần 。 前tiền 分phần/phân 後hậu 分phần/phân 弱nhược 。 中trung 分phân 明minh 強cường/cưỡng 。 弱nhược 感cảm 中trung 陰ấm 。 強cường/cưỡng 感cảm 生sanh 果quả 。 若nhược 無vô 流lưu 業nghiệp 則tắc 初sơ 強cường/cưỡng 後hậu 弱nhược 。 問vấn 業nghiệp 生sanh 果quả 與dữ 種chủng 子tử 若nhược 為vi 異dị 耶da 。 答đáp 此thử 義nghĩa 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 薩tát 婆bà 多đa 等đẳng 部bộ 。 明minh 有hữu 為vi 法pháp 皆giai 剎sát 那na 。 剎sát 那na 滅diệt 者giả 。 一nhất 種chủng 子tử 。 且thả 據cứ 十thập 剎sát 那na 為vi 語ngữ 。 若nhược 當đương 分phần/phân 論luận 相tương 生sanh 者giả 。 第đệ 一nhất 剎sát 那na 能năng 生sanh 第đệ 二nhị 剎sát 那na 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 能năng 生sanh 第đệ 三tam 恆hằng 隣lân 。 次thứ 明minh 相tướng 生sanh 。 第đệ 一nhất 生sanh 而nhi 即tức 滅diệt 。 不bất 至chí 第đệ 二nhị 。 豈khởi 能năng 生sanh 第đệ 三tam 耶da 。 若nhược 就tựu 向hướng 分phần/phân 因nhân 。 約ước 相tương 續tục 為vi 語ngữ 者giả 。 第đệ 一nhất 剎sát 那na 同đồng 分phần/phân 因nhân 。 即tức 能năng 生sanh 第đệ 二nhị 剎sát 那na 。 以dĩ 去khứ 乃nãi 至chí 華hoa 實thật 。 同đồng 分phần/phân 因nhân 攝nhiếp 。 此thử 業nghiệp 果quả 在tại 未vị 來lai 。 第đệ 一nhất 剎sát 那na 滅diệt 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 。 同đồng 分phần/phân 即tức 攝nhiếp 。 第đệ 三tam 剎sát 那na 以dĩ 去khứ 果quả 在tại 未vị 來lai 。 後hậu 去khứ 次thứ 第đệ 類loại 此thử 。 若nhược 無vô 第đệ 一nhất 剎sát 那na 種chủng 子tử 為vi 本bổn 。 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 剎sát 那na 。 次thứ 第đệ 相tương 續tục 故cố 。 初sơ 一nhất 剎sát 那na 種chủng 子tử 。 以dĩ 得đắc 說thuyết 其kỳ 能năng 生sanh 。 後hậu 諸chư 果quả 言ngôn 同đồng 分phần/phân 因nhân 者giả 。 種chủng 子tử 四tứ 大đại 即tức 四tứ 分phần/phân 。 同đồng 能năng 生sanh 一nhất 果quả 。 故cố 有hữu 此thử 名danh 。 不bất 如như 業nghiệp 有hữu 同đồng 隨tùy 得đắc 攝nhiếp 其kỳ 因nhân 果quả 。 若nhược 正chánh 量lượng 部bộ 。 色sắc 不bất 念niệm 念niệm 滅diệt 。 有hữu 暫tạm 住trụ 義nghĩa 。 種chủng 子tử 未vị 生sanh 牙nha 時thời 。 只chỉ 是thị 一nhất 種chủng 子tử 耳nhĩ 。 若nhược 當đương 分phần/phân 論luận 生sanh 果quả 。 正chánh 生sanh 牙nha 果quả 。 若nhược 約ước 相tương 續tục 。 亦diệc 有hữu 生sanh 莖hành 葉diệp 等đẳng 義nghĩa 。 後hậu 去khứ 類loại 皆giai 如như 此thử 。 業nghiệp 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 業nghiệp 雖tuy 自tự 滅diệt 。 有hữu 無vô 失thất 法pháp 在tại 。 攝nhiếp 其kỳ 果quả 令linh 不bất 失thất 。 今kim 且thả 據cứ 戒giới 善thiện 為vi 語ngữ 。 戒giới 有hữu 根căn 本bổn 。 根căn 本bổn 有hữu 前tiền 方phương 便tiện 及cập 正chánh 方phương 便tiện 。 前tiền 方phương 便tiện 有hữu 三tam 事sự 。 一nhất 大đại 眾chúng 和hòa 合hợp 許hứa 為vi 受thọ 戒giới 。 二nhị 正chánh 乞khất 戒giới 。 三tam 時thời 節tiết 。

時thời 節tiết 者giả 。 要yếu 期kỳ 盡tận 形hình 壽thọ 息tức 一nhất 切thiết 惡ác 。 正chánh 方phương 便tiện 者giả 。 師sư 為vi 其kỳ 說thuyết 。 一nhất 白bạch 三tam 羯yết 磨ma 。 至chí 第đệ 三tam 羯yết 磨ma 竟cánh 。 即tức 得đắc 護hộ 身thân 口khẩu 善thiện 。 此thử 善thiện 即tức 是thị 戒giới 。 以dĩ 要yếu 期kỳ 心tâm 等đẳng 緣duyên 攝nhiếp 之chi 。 以dĩ 此thử 為vi 根căn 本bổn 。 盡tận 形hình 壽thọ 不bất 滅diệt 。 從tùng 此thử 後hậu 相tương 續tục 恆hằng 流lưu 。 若nhược 中trung 間gian 作tác 罪tội 。 戒giới 則tắc 不bất 復phục 流lưu 。 若nhược 懺sám 悔hối 竟cánh 則tắc 還hoàn 復phục 流lưu 。 言ngôn 流lưu 者giả 。 從tùng 根căn 本bổn 流lưu 出xuất 一nhất 剎sát 那na 戒giới 善thiện 。 所sở 流lưu 出xuất 者giả 。 亦diệc 生sanh 即tức 滅diệt 。 不bất 從tùng 此thử 剎sát 那na 戒giới 生sanh 第đệ 二nhị 剎sát 那na 戒giới 。 還hoàn 從tùng 根căn 本bổn 流lưu 出xuất 第đệ 二nhị 剎sát 那na 戒giới 。 如như 此thử 後hậu 生sanh 者giả 。 能năng 從tùng 根căn 本bổn 流lưu 出xuất 。 若nhược 是thị 薩tát 婆bà 多đa 義nghĩa 。 有hữu 同đồng 隨tùy 得đắc 繫hệ 之chi 戒giới 善thiện 。 生sanh 雖tuy 謝tạ 同đồng 隨tùy 得đắc 繫hệ 。 其kỳ 住trụ 在tại 過quá 去khứ 。 繫hệ 果quả 在tại 未vị 來lai 。 若nhược 正chánh 量lượng 部bộ 戒giới 善thiện 。 生sanh 此thử 善thiện 業nghiệp 。 與dữ 無vô 失thất 法pháp 俱câu 生sanh 。 其kỳ 不bất 說thuyết 有hữu 業nghiệp 能năng 業nghiệp 。 體thể 生sanh 即tức 謝tạ 滅diệt 。 無vô 失thất 法pháp 不bất 滅diệt 攝nhiếp 業nghiệp 果quả 令linh 不bất 失thất 。 無vô 失thất 法pháp 非phi 念niệm 念niệm 滅diệt 法pháp 。 是thị 待đãi 時thời 滅diệt 法pháp 。 其kỳ 有hữu 暫tạm 住trụ 義nghĩa 。 待đãi 果quả 生sanh 時thời 其kỳ 體thể 方phương 謝tạ 。 若nhược 是thị 定định 戒giới 。 皆giai 有hữu 隨tùy 根căn 本bổn 相tương 續tục 流lưu 義nghĩa 。 布bố 施thí 物vật 則tắc 隨tùy 物vật 在tại 善thiện 恆hằng 流lưu 。 若nhược 無vô 流lưu 善thiện 不bất 能năng 得đắc 果quả 。 無vô 有hữu 無vô 失thất 法pháp 與dữ 善thiện 俱câu 生sanh 。 無vô 有hữu 出xuất 在tại 餘dư 心tâm 無vô 流lưu 善thiện 恆hằng 流lưu 義nghĩa 。 問vấn 業nghiệp 與dữ 無vô 失thất 法pháp 俱câu 生sanh 。 同đồng 是thị 有hữu 為vi 法pháp 。 業nghiệp 體thể 何hà 故cố 滅diệt 。 無vô 失thất 法pháp 不bất 滅diệt 耶da 。 答đáp 善thiện 是thị 心tâm 相tương 應ứng 法pháp 。 故cố 生sanh 而nhi 即tức 滅diệt 。 無vô 失thất 法pháp 非phi 心tâm 相tương 應ứng 法pháp 。 故cố 不bất 念niệm 念niệm 滅diệt 。 薩tát 婆bà 多đa 義nghĩa 同đồng 。 隨tùy 得đắc 亦diệc 念niệm 念niệm 滅diệt 。 但đãn 非phi 心tâm 相tương 應ứng 法pháp 。 種chủng 類loại 自tự 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 問vấn 布bố 施thí 善thiện 恆hằng 流lưu 定định 云vân 何hà 。 答đáp 身thân 口khẩu 是thị 業nghiệp 體thể 。 以dĩ 相tướng 貌mạo 為vi 身thân 業nghiệp 。 以dĩ 語ngữ 言ngôn 為vi 口khẩu 業nghiệp 。 運vận 手thủ 捉tróc 物vật 。 或hoặc 取thủ 物vật 或hoặc 擎kình 物vật 與dữ 前tiền 人nhân 。 此thử 即tức 是thị 相tướng 貌mạo 。 即tức 以dĩ 此thử 相tướng 貌mạo 為vi 身thân 業nghiệp 。 發phát 言ngôn 呼hô 取thủ 某mỗ 物vật 施thí 某mỗ 人nhân 。 此thử 語ngữ 言ngôn 即tức 是thị 口khẩu 業nghiệp 。 發phát 起khởi 身thân 口khẩu 業nghiệp 緣duyên 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 三tam 善thiện 根căn 。 二nhị 從tùng 三tam 善thiện 根căn 生sanh 正chánh 思tư 惟duy 。 三tam 從tùng 正chánh 思tư 惟duy 生sanh 作tác 意ý 。 謂vị 作tác 施thí 意ý 。 若nhược 總tổng 論luận 用dụng 。 此thử 三tam 緣duyên 發phát 身thân 口khẩu 業nghiệp 。 近cận 論luận 正chánh 是thị 作tác 意ý 。 發phát 身thân 口khẩu 業nghiệp 。 言ngôn 布bố 施thí 者giả 。 以dĩ 三tam 緣duyên 發phát 身thân 口khẩu 業nghiệp 故cố 名danh 布bố 施thí 善thiện 。 菩Bồ 薩Tát 默mặc 念niệm 而nhi 雨vũ 寶bảo 。 意ý 業nghiệp 亦diệc 是thị 施thí 業nghiệp 。 田điền 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 福phước 德đức 田điền 。 如như 佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 二nhị 恩ân 養dưỡng 田điền 。 如như 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 三tam 貧bần 窮cùng 田điền 。 即tức 飢cơ 寒hàn 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 若nhược 施thí 福phước 德đức 田điền 。 則tắc 無vô 癡si 善thiện 根căn 多đa 。 若nhược 施thí 貧bần 窮cùng 田điền 則tắc 無vô 癡si 瞋sân 善thiện 根căn 多đa 。 對đối 貧bần 窮cùng 眾chúng 生sanh 。 必tất 起khởi 慈từ 悲bi 故cố 。 無vô 瞋sân 善thiện 根căn 多đa 。 一nhất 時thời 中trung 乃nãi 具cụ 三tam 善thiện 根căn 。 隨tùy 所sở 對đối 田điền 故cố 。 不bất 無vô 多đa 少thiểu 之chi 異dị 。 施thí 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 恭cung 敬kính 施thí 。 二nhị 利lợi 益ích 施thí 。 若nhược 恭cung 敬kính 當đương 施thí 時thời 善thiện 生sanh 。 施thí 竟cánh 則tắc 善thiện 不bất 復phục 流lưu 。 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 如như 佛Phật 已dĩ 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 恭cung 敬kính 佛Phật 故cố 。 以dĩ 衣y 食thực 等đẳng 供cúng 養dường 。 又hựu 如như 世thế 人nhân 。 以dĩ 衣y 食thực 等đẳng 。 供cúng 養dường 過quá 去khứ 世Thế 尊Tôn 。 亦diệc 有hữu 恭cung 敬kính 故cố 。 既ký 無vô 人nhân 受thọ 用dụng 此thử 物vật 故cố 。 善thiện 不bất 得đắc 隨tùy 事sự 而nhi 流lưu 。 二nhị 利lợi 益ích 施thí 者giả 。 為vi 利lợi 益ích 前tiền 人nhân 四tứ 大đại 。 以dĩ 前tiền 人nhân 受thọ 用dụng 此thử 物vật 。 四tứ 大đại 增tăng 長trưởng 故cố 。 為vi 利lợi 益ích 而nhi 施thí 者giả 。 善thiện 則tắc 隨tùy 三tam 事sự 恆hằng 流lưu 。 三tam 事sự 者giả 。 一nhất 三tam 善thiện 根căn 。 二nhị 餘dư 物vật 。 三tam 眾chúng 生sanh 。 三tam 事sự 中trung 若nhược 一nhất 事sự 不bất 具cụ 。 善thiện 則tắc 不bất 復phục 流lưu 。 如như 餘dư 物vật 雖tuy 未vị 盡tận 。 眾chúng 生sanh 猶do 受thọ 用dụng 之chi 。 而nhi 施thí 主chủ 已dĩ 死tử 。 或hoặc 起khởi 邪tà 見kiến 斷đoạn 善thiện 根căn 。 善thiện 無vô 復phục 根căn 本bổn 。 則tắc 善thiện 不bất 復phục 流lưu 。 若nhược 施thí 主chủ 生sanh 存tồn 。 善thiện 根căn 不bất 斷đoạn 。 能năng 受thọ 用dụng 人nhân 未vị 滅diệt 。 而nhi 餘dư 物vật 已dĩ 盡tận 。 善thiện 亦diệc 不bất 復phục 流lưu 。 若nhược 施thí 主chủ 不bất 斷đoạn 善thiện 根căn 。 亦diệc 不bất 死tử 。 餘dư 物vật 又hựu 未vị 盡tận 。 而nhi 能năng 受thọ 用dụng 人nhân 已dĩ 謝tạ 滅diệt 。 無vô 復phục 人nhân 受thọ 用dụng 之chi 。 善thiện 亦diệc 不bất 復phục 流lưu 。 餘dư 人nhân 雖tuy 用dụng 。 非phi 施thí 主chủ 本bổn 心tâm 所sở 期kỳ 。 唐đường 自tự 受thọ 用dụng 善thiện 終chung 不bất 資tư 。 若nhược 檀đàn 越việt 施thí 心tâm 通thông 普phổ 。 此thử 則tắc 隨tùy 用dụng 。 皆giai 有hữu 善thiện 資tư 故cố 。 為vi 福phước 田điền 者giả 。 受thọ 他tha 施thí 時thời 。 須tu 將tương 其kỳ 約ước 。 若nhược 聽thính 隨tùy 意ý 用dụng 。 則tắc 隨tùy 所sở 迴hồi 施thí 。 傳truyền 傳truyền 生sanh 福phước 則tắc 無vô 窮cùng 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 輒triếp 迴hồi 與dữ 他tha 。 乖quai 施thí 主chủ 心tâm 。 迴hồi 施thí 人nhân 非phi 但đãn 無vô 福phước 。 亦diệc 更cánh 招chiêu 罪tội 。 乃nãi 至chí 後hậu 應ưng 墮đọa 惡ác 道đạo 。 中trung 更cánh 相tương 報báo 償thường 。 此thử 不bất 容dung 易dị 故cố 宜nghi 慎thận 之chi 。 問vấn 斷đoạn 善thiện 根căn 竟cánh 。 善thiện 既ký 無vô 復phục 根căn 本bổn 。 云vân 何hà 得đắc 更cánh 生sanh 善thiện 耶da 。 答đáp 此thử 應ưng 更cánh 作tác 兩lưỡng 。 問vấn 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 初sơ 道đạo 無vô 流lưu 。 無vô 有hữu 無vô 流lưu 種chủng 類loại 為vi 根căn 本bổn 。 何hà 得đắc 以dĩ 阿A 羅La 漢Hán 退thoái 起khởi 修tu 道Đạo 所sở 破phá 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 無vô 不bất 善thiện 根căn 為vi 本bổn 。 云vân 何hà 得đắc 生sanh 耶da 。 答đáp 生sanh 有hữu 兩lưỡng 種chủng 因nhân 。 一nhất 先tiên 生sanh 因nhân 。 二nhị 俱câu 生sanh 因nhân 。 先tiên 生sanh 因nhân 即tức 是thị 三tam 善thiện 根căn 。 未vị 作tác 善thiện 時thời 先tiên 有hữu 此thử 善thiện 根căn 。 能năng 生sanh 所sở 作tác 善thiện 。 故cố 名danh 先tiên 生sanh 因nhân 。 俱câu 生sanh 因nhân 者giả 。 即tức 是thị 作tác 意ý 思tư 擇trạch 故cố 善thiện 生sanh 。 只chỉ 思tư 擇trạch 時thời 是thị 善thiện 生sanh 時thời 。 故cố 名danh 俱câu 生sanh 因nhân 。 若nhược 善thiện 根căn 未vị 斷đoạn 。 作tác 善thiện 之chi 時thời 從tùng 兩lưỡng 因nhân 生sanh 。 若nhược 善thiện 根căn 已dĩ 斷đoạn 。 作tác 善thiện 之chi 時thời 。 則tắc 唯duy 從tùng 俱câu 生sanh 因nhân 生sanh 。 若nhược 善thiện 生sanh 時thời 還hoàn 復phục 接tiếp 三tam 善thiện 根căn 。 令linh 與dữ 善thiện 心tâm 得đắc 相tương 應ứng 。 斷đoạn 善thiện 根căn 非phi 是thị 善thiện 根căn 。 體thể 都đô 滅diệt 盡tận 。 直trực 以dĩ 邪tà 見kiến 隔cách 之chi 。 無vô 復phục 有hữu 善thiện 心tâm 。 與dữ 其kỳ 相tương 應ứng 名danh 之chi 為vi 斷đoạn 。 若nhược 無vô 流lưu 道đạo 生sanh 者giả 。 有hữu 流lưu 善thiện 根căn 體thể 則tắc 滅diệt 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 初sơ 道đạo 無vô 流lưu 。 爾nhĩ 前tiền 未vị 有hữu 無vô 流lưu 善thiện 根căn 。 唯duy 從tùng 俱câu 生sanh 阿A 羅La 漢Hán 。 退thoái 起khởi 煩phiền 惱não 。 三tam 不bất 善thiện 根căn 已dĩ 盡tận 。 亦diệc 但đãn 從tùng 俱câu 生sanh 因nhân 生sanh 。 問vấn 小Tiểu 乘Thừa 佛Phật 受thọ 施thí 食thực 。 食thực 此thử 食thực 時thời 作tác 便tiện 利lợi 不phủ 。 答đáp 佛Phật 無vô 便tiện 利lợi 。 佛Phật 頷hạm 下hạ 兩lưỡng 邊biên 向hướng 頸cảnh 。 各các 有hữu 千thiên 筋cân 。 受thọ 一nhất 切thiết 食thực 味vị 。 食thực 下hạ 至chí 此thử 便tiện 變biến 為vi 血huyết 肉nhục 。 故cố 無vô 便tiện 利lợi 。 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 有hữu 兩lưỡng 解giải 。 一nhất 云vân 有hữu 便tiện 利lợi 。 一nhất 云vân 無vô 有hữu 。 三tam 乘thừa 同đồng 凡phàm 夫phu 。 亦diệc 有hữu 便tiện 利lợi 。 若nhược 六lục 天thiên 食thực 名danh 須tu 陀đà 。 須tu 翻phiên 為vi 善thiện 。 陀đà 翻phiên 為vi 貞trinh 實thật 。 此thử 食thực 精tinh 妙diệu 。 亦diệc 不bất 成thành 便tiện 利lợi 。

無vô 共cộng 繫hệ 義nghĩa 是thị 滅diệt 義nghĩa 。 共cộng 繫hệ 淨tịnh 盡tận 故cố 名danh 滅diệt 。 例lệ 前tiền 止chỉ 應ưng 有hữu 後hậu 句cú 。 而nhi 有hữu 前tiền 句cú 者giả 。 天Thiên 竺Trúc 云vân 尼ni 盧lô 陀đà 。 此thử 一nhất 名danh 有hữu 十thập 義nghĩa 。 覆phú 亦diệc 名danh 尼ni 盧lô 陀đà 。 蘭lan 亦diệc 名danh 尼ni 盧lô 陀đà 。 滅diệt 亦diệc 名danh 尼ni 盧lô 陀đà 。 今kim 示thị 說thuyết 滅diệt 義nghĩa 不bất 說thuyết 餘dư 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 初sơ 句cú 分phân 別biệt 之chi 。 中trung 阿a 含hàm 中trung 有hữu 解giải 繫hệ 縛phược 。 經Kinh 云vân 佛Phật 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 。 貪tham 愛ái 在tại 汝nhữ 眼nhãn 中trung 。 汝nhữ 須tu 滅diệt 之chi 。 若nhược 滅diệt 貪tham 愛ái 。 汝nhữ 眼nhãn 亦diệc 滅diệt 。 因nhân 眼nhãn 對đối 色sắc 生sanh 貪tham 愛ái 。 共cộng 繫hệ 縛phược 識thức 。 貪tham 愛ái 即tức 煩phiền 惱não 繫hệ 縛phược 。 眼nhãn 及cập 色sắc 境cảnh 界giới 是thị 繫hệ 縛phược 。 若nhược 滅diệt 貪tham 愛ái 繫hệ 縛phược 。 眼nhãn 等đẳng 繫hệ 縛phược 亦diệc 壞hoại 滅diệt 。 經kinh 譬thí 之chi 云vân 。 如như 以dĩ 鎖tỏa 鎖tỏa 繫hệ 人nhân 。 置trí 牢lao 獄ngục 中trung 。 鎖tỏa 是thị 一nhất 繫hệ 縛phược 。 獄ngục 是thị 一nhất 繫hệ 縛phược 。 若nhược 打đả 除trừ 鎖tỏa 。 又hựu 燒thiêu 滅diệt 獄ngục 。 則tắc 離ly 二nhị 繫hệ 縛phược 。 兩lưỡng 縛phược 共cộng 繫hệ 眾chúng 生sanh 故cố 言ngôn 共cộng 繫hệ 。 解giải 脫thoát 貪tham 愛ái 故cố 言ngôn 淨tịnh 。 解giải 脫thoát 境cảnh 界giới 故cố 言ngôn 盡tận 。 此thử 即tức 是thị 除trừ 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 貪tham 愛ái 滅diệt 是thị 。 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 境cảnh 界giới 滅diệt 是thị 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 眼nhãn 既ký 如như 此thử 。 耳nhĩ 鼻tị 等đẳng 悉tất 然nhiên 。 三tam 有hữu 為vi 相tướng 。 解giải 脫thoát 故cố 名danh 寂tịch 靜tĩnh 。 三tam 有hữu 為vi 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 以dĩ 三tam 世thế 為vi 。 三tam 有hữu 為vi 相tướng 。 二nhị 以dĩ 生sanh 老lão 滅diệt 為vi 。 三tam 有hữu 為vi 相tướng 。 所sở 以dĩ 不bất 明minh 有hữu 住trụ 者giả 有hữu 為vi 法pháp 。 無vô 住trụ 住trụ 是thị 無vô 為vi 相tương/tướng 。 故cố 不bất 說thuyết 之chi 。 由do 邪tà 思tư 惟duy 故cố 起khởi 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 生sanh 業nghiệp 。 業nghiệp 生sanh 果quả 報báo 。 既ký 有hữu 因nhân 果quả 相tương 生sanh 故cố 有hữu 三tam 世thế 。 無vô 為vi 法pháp 無vô 因nhân 果quả 相tương 生sanh 。 故cố 無vô 三tam 世thế 。 有hữu 為vi 法pháp 本bổn 是thị 無vô 故cố 有hữu 生sanh 。 有hữu 生sanh 故cố 有hữu 老lão 滅diệt 。 無vô 為vi 法pháp 本bổn 有hữu 故cố 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 故cố 無vô 老lão 滅diệt 。 有hữu 為vi 法pháp 具cụ 有hữu 二nhị 種chủng 。 二nhị 相tương/tướng 喧huyên 動động 故cố 非phi 寂tịch 靜tĩnh 。 無vô 為vi 法pháp 解giải 脫thoát 此thử 二nhị 種chủng 。 三tam 相tương/tướng 既ký 無vô 喧huyên 動động 故cố 名danh 寂tịch 靜tĩnh 。 就tựu 一nhất 煩phiền 惱não 有hữu 一nhất 解giải 脫thoát 。 九cửu 十thập 八bát 煩phiền 惱não 。 即tức 有hữu 九cửu 十thập 八bát 解giải 脫thoát 諸chư 法pháp 。 本bổn 來lai 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 即tức 解giải 脫thoát 。 眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 故cố 。 於ư 色sắc 等đẳng 而nhi 起khởi 貪tham 著trước 。 因nhân 貪tham 著trước 生sanh 業nghiệp 。 業nghiệp 生sanh 果quả 報báo 。 煩phiền 惱não 貪tham 著trước 色sắc 。 不bất 能năng 稱xưng 所sở 對đối 無vô 為vi 之chi 理lý 。 所sở 對đối 無vô 為vi 。 即tức 是thị 此thử 貪tham 愛ái 若nhược 被bị 斷đoạn 。 即tức 證chứng 得đắc 此thử 無vô 為vi 故cố 。 九cửu 十thập 八bát 惑hoặc 。 有hữu 九cửu 十thập 八bát 無vô 為vi 業nghiệp 及cập 果quả 報báo 逐trục 。 煩phiền 惱não 無vô 別biệt 有hữu 無vô 為vi 。

真chân 實thật 善thiện 故cố 名danh 妙diệu 。 善thiện 自tự 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 真chân 實thật 善thiện 。 二nhị 自tự 性tánh 善thiện 。 三tam 相tương/tướng 雜tạp 善thiện 。 四tứ 發phát 起khởi 善thiện 。 真chân 實thật 善thiện 者giả 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 死tử 是thị 惡ác 法pháp 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 惡ác 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 故cố 名danh 真chân 實thật 善thiện 。 自tự 性tánh 善thiện 者giả 。 即tức 是thị 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 無vô 癡si 三tam 善thiện 根căn 。 此thử 三tam 善thiện 根căn 不bất 藉tạ 餘dư 緣duyên 。 性tánh 能năng 對đối 治trị 貪tham 瞋sân 癡si 三tam 惡ác 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 三tam 惡ác 。 其kỳ 與dữ 涅Niết 槃Bàn 相tương 稱xứng 故cố 名danh 為vi 善thiện 。 譬thí 如như 三tam 藥dược 非phi 藉tạ 餘dư 緣duyên 。 性tánh 能năng 治trị 病bệnh 。 油du 能năng 治trị 風phong 。 蘇tô 能năng 治trị 熱nhiệt 。 蜜mật 能năng 治trị 淡đạm 。 三tam 相tương/tướng 雜tạp 善thiện 者giả 是thị 意ý 業nghiệp 善thiện 。 由do 與dữ 三tam 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 故cố 。 生sanh 信tín 智trí 等đẳng 善thiện 。 信tín 智trí 等đẳng 生sanh 時thời 。 心tâm 及cập 助trợ 心tâm 法pháp 。 與dữ 三tam 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 悉tất 皆giai 成thành 善thiện 。 未vị 雜tạp 之chi 時thời 。 三tam 善thiện 根căn 各các 能năng 治trị 一nhất 惡ác 。 心tâm 及cập 助trợ 心tâm 法pháp 。 不bất 與dữ 三tam 善thiện 根căn 相tướng 雜tạp 。 則tắc 無vô 治trị 惡ác 用dụng 。 相tương/tướng 雜tạp 之chi 時thời 。 則tắc 能năng 備bị 破phá 諸chư 惡ác 。 如như 眾chúng 藥dược 未vị 相tương 和hòa 雜tạp 之chi 時thời 。 各các 能năng 治trị 病bệnh 。 和hòa 雜tạp 以dĩ 後hậu 。 則tắc 無vô 所sở 不bất 治trị 四tứ 發phát 起khởi 善thiện 者giả 。 是thị 身thân 口khẩu 善thiện 。 身thân 口khẩu 本bổn 無vô 善thiện 。 由do 意ý 業nghiệp 善thiện 。 發phát 起khởi 身thân 口khẩu 故cố 。 身thân 口khẩu 生sanh 善thiện 。 譬thí 如như 水thủy 本bổn 非phi 藥dược 。 以dĩ 藥dược 內nội 水thủy 中trung 而nhi 煮chử 之chi 。 由do 藥dược 發phát 起khởi 水thủy 使sử 水thủy 亦diệc 成thành 藥dược 。 三tam 善thiện 根căn 皆giai 由do 隨tùy 順thuận 。 真chân 實thật 善thiện 故cố 得đắc 成thành 善thiện 。 惡ác 是thị 麁thô 法pháp 。 無vô 為vi 無vô 惡ác 是thị 真chân 實thật 善thiện 。 故cố 名danh 妙diệu 好hảo 。 問vấn 心tâm 及cập 助trợ 心tâm 法pháp 與dữ 三tam 善thiện 根căn 相tướng 應ứng 時thời 。 一nhất 時thời 中trung 具cụ 與dữ 三tam 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 不phủ 。 答đáp 一nhất 時thời 中trung 具cụ 與dữ 三tam 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 如như 信tín 智trí 等đẳng 現hiện 前tiền 時thời 。 此thử 心tâm 得đắc 理lý 即tức 是thị 無vô 癡si 。 貪tham 瞋sân 不bất 起khởi 即tức 是thị 無vô 貪tham 瞋sân 。 問vấn 心tâm 及cập 助trợ 心tâm 法pháp 與dữ 三tam 不bất 善thiện 根căn 相tương 應ứng 時thời 。 一nhất 時thời 中trung 具cụ 與dữ 三tam 不bất 善thiện 根căn 相tương 應ứng 不phủ 。 答đáp 惡ác 心tâm 現hiện 前tiền 時thời 此thử 心tâm 乖quai 理lý 。 恆hằng 與dữ 無vô 明minh 相tướng 應ưng 。 苦khổ 與dữ 貪tham 相tương 應ứng 時thời 。 不bất 與dữ 瞋sân 相tương 應ứng 。 以dĩ 惡ác 性tánh 相tướng 反phản 故cố 。 問vấn 三tam 善thiện 根căn 是thị 心tâm 法pháp 不phủ 。 答đáp 非phi 心tâm 法pháp 。 故cố 有hữu 時thời 不phủ 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 如như 僧Tăng 祇kỳ 等đẳng 部bộ 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 本bổn 淨tịnh 。 客khách 塵trần 所sở 污ô 。 淨tịnh 即tức 是thị 三tam 善thiện 根căn 。 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 已dĩ 來lai 有hữu 客khách 塵trần 。 即tức 是thị 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 即tức 是thị 隨tùy 眠miên 等đẳng 煩phiền 惱não 。 隨tùy 眠miên 煩phiền 惱não 。 即tức 是thị 三tam 不bất 善thiện 根căn 。 由do 有hữu 三tam 善thiện 根căn 。 故cố 生sanh 信tín 智trí 等đẳng 。 信tín 智trí 等đẳng 生sanh 時thời 與dữ 三tam 善thiện 根căn 相tướng 扶phù 。 故cố 名danh 相tướng 應ưng 。 由do 有hữu 三tam 不bất 善thiện 根căn 故cố 。 起khởi 貪tham 瞋sân 等đẳng 不bất 善thiện 。 不bất 善thiện 生sanh 時thời 與dữ 三tam 不bất 善thiện 相tương 扶phù 。 故cố 言ngôn 相tương 應ứng 。 若nhược 起khởi 邪tà 見kiến 斷đoạn 三tam 善thiện 根căn 。 三tam 善thiện 根căn 暫tạm 滅diệt 非phi 永vĩnh 滅diệt 。 後hậu 若nhược 生sanh 善thiện 還hoàn 接tiếp 之chi 令linh 生sanh 。 若nhược 斷đoạn 三tam 不bất 善thiện 根căn 者giả 。 斷đoạn 則tắc 永vĩnh 不bất 生sanh 。 最tối 勝thắng 息tức 故cố 名danh 永vĩnh 離ly 者giả 。 如như 人nhân 處xử 在tại 怨oán 賊tặc 之chi 中trung 。 則tắc 不bất 得đắc 安an 息tức 。 若nhược 斷đoạn 離ly 怨oán 賊tặc 。 離ly 之chi 未vị 遠viễn 。 乃nãi 有hữu 安an 息tức 義nghĩa 。 非phi 最tối 勝thắng 安an 息tức 。 若nhược 都đô 出xuất 其kỳ 境cảnh 界giới 者giả 。 方phương 是thị 最tối 勝thắng 安an 息tức 。 內nội 合hợp 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 在tại 煩phiền 惱não 怨oán 賊tặc 中trung 。 則tắc 都đô 未vị 安an 息tức 。 若nhược 雖tuy 復phục 稍sảo 斷đoạn 。 斷đoạn 之chi 未vị 盡tận 乃nãi 有hữu 安an 息tức 義nghĩa 。 非phi 最tối 勝thắng 安an 息tức 。 斷đoạn 之chi 若nhược 盡tận 。 永vĩnh 出xuất 煩phiền 惱não 外ngoại 。 方phương 是thị 最tối 勝thắng 安an 息tức 。 阿A 羅La 漢Hán 煩phiền 惱não 都đô 盡tận 。 永vĩnh 不bất 復phục 生sanh 。 是thị 最tối 勝thắng 安an 息tức 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 見kiến 諦Đế 。 煩phiền 惱não 都đô 盡tận 。 永vĩnh 不bất 復phục 生sanh 。 亦diệc 是thị 最tối 勝thắng 安an 息tức 。

為vi 對đối 治trị 邪tà 道đạo 故cố 名danh 為vi 道đạo 。 九cửu 十thập 六lục 種chủng 沙Sa 門Môn 。 皆giai 行hành 邪tà 道đạo 。 所sở 以dĩ 稱xưng 邪tà 道đạo 者giả 。 行hành 此thử 道đạo 者giả 。 去khứ 無vô 所sở 至chí 。 故cố 名danh 邪tà 道đạo 。 若nhược 行hành 戒giới 定định 慧tuệ 正chánh 直trực 道đạo 者giả 。 得đắc 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 對đối 治trị 邪tà 道đạo 故cố 。 說thuyết 戒giới 定định 慧tuệ 為vi 道đạo 。 又hựu 解giải 言ngôn 可khả 覓mịch 故cố 名danh 道đạo 。 如như 人nhân 期kỳ 心tâm 欲dục 至chí 一nhất 方phương 。 先tiên 須tu 覓mịch 道đạo 路lộ 。 若nhược 欲dục 求cầu 解giải 脫thoát 。 須tu 先tiên 覓mịch 出xuất 世thế 道đạo 。 戒giới 定định 慧tuệ 是thị 可khả 覓mịch 之chi 處xứ 故cố 名danh 道đạo 。 對đối 治trị 非phi 如như 故cố 名danh 如như 。 有hữu 兩lưỡng 解giải 。 一nhất 明minh 對đối 治trị 非phi 如như 理lý 。 二nhị 明minh 對đối 治trị 非phi 如như 行hành 。 四tứ 倒đảo 與dữ 理lý 不bất 相tương 應ứng 。 即tức 是thị 非phi 如như 。 以dĩ 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 置trí 生sanh 死tử 中trung 。 以dĩ 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 不bất 淨tịnh 。 置trí 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 今kim 觀quán 生sanh 死tử 是thị 無vô 常thường 苦khổ 。 無vô 我ngã 不bất 淨tịnh 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 與dữ 理lý 相tương 應ứng 即tức 是thị 如như 。 問vấn 小Tiểu 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 云vân 何hà 。 得đắc 是thị 我ngã 耶da 。 是thị 我ngã 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 皆giai 是thị 無vô 我ngã 。 答đáp 小Tiểu 乘Thừa 明minh 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 無vô 我ngã 。 故cố 名danh 無vô 我ngã 耳nhĩ 。 涅Niết 槃Bàn 有hữu 體thể 。 有hữu 體thể 即tức 是thị 法pháp 我ngã 。 對đối 治trị 行hành 不bất 如như 者giả 。 外ngoại 道đạo 有hữu 常thường 見kiến 斷đoạn 見kiến 。 常thường 見kiến 者giả 。 計kế 我ngã 不bất 滅diệt 於ư 未vị 來lai 受thọ 報báo 。 為vì 未vị 來lai 報báo 故cố 。 於ư 現hiện 在tại 修tu 苦khổ 行hạnh 。 凡phàm 有hữu 十thập 一nhất 事sự 。 一nhất 永vĩnh 坐tọa 。 恆hằng 坐tọa 不bất 起khởi 。 二nhị 大đại 發phát 行hạnh 。 不bất 住trụ 不bất 避tị 山sơn 谷cốc 險hiểm 難nạn 而nhi 漫mạn 行hành 。 三tam 不bất 食thực 。 斷đoạn 食thực 自tự 餓ngạ 。 四tứ 長trường/trưởng 倚ỷ 。 恆hằng 立lập 一nhất 處xứ 。 五ngũ 隨tùy 日nhật 仰ngưỡng 頭đầu 視thị 日nhật 。 朝triêu 則tắc 東đông 視thị 隨tùy 日nhật 上thượng 落lạc 視thị 之chi 不bất 懈giải 。 六lục 五ngũ 炙chích 。 當đương 晝trú 大đại 熱nhiệt 以dĩ 日nhật 炙chích 頭đầu 。 四tứ 邊biên 然nhiên 火hỏa 以dĩ 炙chích 身thân 。 七thất 眠miên 刺thứ 。 取thủ 刺thứ 置trí 一nhất 處xứ 。 以dĩ 眠miên 其kỳ 上thượng 。 八bát 投đầu 巖nham 。 九cửu 赴phó 火hỏa 。 十thập 投đầu 水thủy 。 十thập 一nhất 供cúng 養dường 諸chư 天thiên 。 自tự 挑thiêu 出xuất 筋cân 。 為vi 琵tỳ 琶bà 弦huyền 彈đàn 之chi 。 而nhi 預dự 供cúng 養dường 諸chư 天thiên 。 斷đoạn 見kiến 者giả 。 謂vị 身thân 滅diệt 我ngã 亦diệc 滅diệt 。 無vô 有hữu 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 恣tứ 心tâm 所sở 作tác 。 造tạo 種chủng 種chủng 罪tội 。 此thử 行hành 並tịnh 不bất 與dữ 正chánh 行hạnh 相tương 應ứng 故cố 。 名danh 不bất 如như 行hành 。 今kim 觀quán 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 離ly 二nhị 邊biên 行hành 中trung 道đạo 。 與dữ 涅Niết 槃Bàn 國quốc 相tương 稱xứng 事sự 故cố 名danh 正chánh 行hạnh 所sở 以dĩ 呼hô 涅Niết 槃Bàn 為vi 國quốc 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 大đại 力lực 人nhân 所sở 鎮trấn 故cố 。 大đại 力lực 人nhân 即tức 是thị 佛Phật 。 及cập 獨Độc 覺Giác 阿A 羅La 漢Hán 。 證chứng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 無vô 有hữu 過quá 失thất 。 故cố 言ngôn 鎮trấn 。 二nhị 怨oán 賊tặc 不bất 侵xâm 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 中trung 永vĩnh 離ly 煩phiền 惱não 。 即tức 是thị 不bất 侵xâm 。 不bất 種chủng 事sự 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 不bất 肯khẳng 去khứ 。 二nhị 僻tích 路lộ 。 三tam 疑nghi 路lộ 。 若nhược 起khởi 我ngã 見kiến 者giả 。 以dĩ 生sanh 死tử 為vi 極cực 處xứ 。 不bất 復phục 進tiến 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 不bất 肯khẳng 去khứ 義nghĩa 。 雖tuy 欲dục 進tiến 求cầu 而nhi 修tu 戒giới 取thủ 。 即tức 是thị 僻tích 路lộ 。 於ư 無vô 流lưu 八bát 定định 及cập 有hữu 流lưu 八bát 定định 。 不bất 知tri 何hà 者giả 是thị 正chánh 。 即tức 是thị 疑nghi 路lộ 。 若nhược 修tu 無vô 流lưu 慧tuệ 。 分phân 別biệt 是thị 非phi 。 即tức 除trừ 疑nghi 路lộ 。 既ký 除trừ 疑nghi 路lộ 。 亦diệc 除trừ 僻tích 路lộ 。 不bất 著trước 生sanh 死tử 。 即tức 除trừ 不bất 肯khẳng 去khứ 。 修tu 無vô 流lưu 慧tuệ 。 能năng 除trừ 我ngã 見kiến 。 戒giới 取thủ 疑nghi 等đẳng 煩phiền 惱não 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 煩phiền 惱não 。 即tức 是thị 與dữ 涅Niết 槃Bàn 相tương 稱xứng 事sự 。 此thử 事sự 不bất 邪tà 故cố 名danh 正chánh 行hạnh 。 對đối 治trị 一nhất 切thiết 。 怖bố 畏úy 是thị 名danh 出xuất 離ly 。 一nhất 切thiết 怖bố 畏úy 者giả 。 佛Phật 問vấn 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 有hữu 人nhân 說thuyết 。 有hữu 大đại 山sơn 從tùng 東đông 方phương 來lai 下hạ 。 歷lịch 地địa 上thượng 際tế 日nhật 輪luân 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 明minh 有hữu 人nhân 說thuyết 。 餘dư 三tam 方phương 有hữu 大đại 山sơn 來lai 。 汝nhữ 今kim 欲dục 作tác 何hà 計kế 。 王vương 答đáp 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 此thử 不bất 可khả 以dĩ 。 愛ái 語ngữ 而nhi 得đắc 卻khước 之chi 。 不bất 可khả 以dĩ 布bố 施thí 而nhi 得đắc 卻khước 之chi 。 不bất 可khả 作tác 怖bố 畏úy 事sự 而nhi 得đắc 卻khước 之chi 。 不bất 可khả 興hưng 兵binh 而nhi 得đắc 卻khước 之chi 。 非phi 此thử 四tứ 方phương 便tiện 所sở 。 如như 我ngã 今kim 唯duy 當đương 一nhất 心tâm 。 急cấp 修tu 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 以dĩ 求cầu 出xuất 離ly 耳nhĩ 。

佛Phật 又hựu 問vấn 。 如như 有hữu 火hỏa 來lai 爛lạn 汝nhữ 頭đầu 燒thiêu 汝nhữ 衣y 。 汝nhữ 為vi 當đương 先tiên 須tu 滅diệt 火hỏa 。 先tiên 須tu 修tu 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 耶da 。 王vương 答đáp 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 火hỏa 燒thiêu 我ngã 頭đầu 及cập 衣y 。 我ngã 若nhược 滅diệt 火hỏa 乃nãi 是thị 暫tạm 時thời 得đắc 免miễn 苦khổ 。 非phi 是thị 永vĩnh 免miễn 。 若nhược 修tu 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 則tắc 永vĩnh 離ly 苦khổ 。 我ngã 當đương 先tiên 修tu 八bát 分phần/phân 聖thánh 道Đạo 不bất 先tiên 滅diệt 火hỏa 。 四tứ 方phương 山sơn 即tức 譬thí 老lão 病bệnh 死tử 愛ái 別biệt 離ly 四tứ 苦khổ 。 老lão 苦khổ 能năng 壞hoại 少thiếu 壯tráng 。 病bệnh 苦khổ 能năng 奪đoạt 強cường 健kiện 。 死tử 苦khổ 能năng 傾khuynh 壽thọ 命mạng 。 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 能năng 乖quai 富phú 樂lạc 。 前tiền 來lai 皆giai 是thị 出xuất 異dị 義nghĩa 。 天thiên 親thân 所sở 執chấp 同đồng 經kinh 優ưu 波ba 提đề 舍xá 師sư 義nghĩa 。

論luận 主chủ 云vân 。 如như 我ngã 所sở 信tín 所sở 解giải 。 今kim 當đương 說thuyết 之chi 。 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 有hữu 為vi 法pháp 有hữu 生sanh 滅diệt 故cố 。 不bất 得đắc 是thị 常thường 。 生sanh 即tức 是thị 有hữu 。 滅diệt 即tức 是thị 無vô 。 先tiên 有hữu 後hậu 無vô 故cố 是thị 無vô 常thường 。 生sanh 何hà 故cố 非phi 常thường 生sanh 。 滅diệt 何hà 故cố 非phi 常thường 滅diệt 。 而nhi 言ngôn 生sanh 滅diệt 是thị 無vô 常thường 耶da 。 解giải 言ngôn 。 生sanh 壞hoại 於ư 滅diệt 故cố 滅diệt 非phi 常thường 。 滅diệt 復phục 壞hoại 生sanh 故cố 生sanh 亦diệc 無vô 常thường 。 相tương 違vi 性tánh 故cố 名danh 苦khổ 。 五ngũ 陰ấm 是thị 苦khổ 聚tụ 。 恆hằng 違vi 逆nghịch 眾chúng 生sanh 心tâm 。 令linh 其kỳ 受thọ 苦khổ 。 眾chúng 生sanh 無vô 不bất 愛ái 所sở 受thọ 身thân 。 以dĩ 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 種chủng 種chủng 將tương 養dưỡng 。 而nhi 其kỳ 不bất 知tri 此thử 恩ân 。 恆hằng 生sanh 諸chư 苦khổ 違vi 逆nghịch 眾chúng 生sanh 心tâm 。 於ư 衣y 食thực 增tăng 減giảm 之chi 間gian 。 恆hằng 生sanh 苦khổ 惱não 。 欲dục 令linh 得đắc 安an 。 所sở 以dĩ 坐tọa 久cửu 則tắc 生sanh 苦khổ 。 厭yếm 坐tọa 須tu 行hành 。 久cửu 行hành 又hựu 生sanh 苦khổ 。 如như 此thử 四tứ 威uy 儀nghi 中trung 。 恆hằng 相tương 違vi 逆nghịch 。 所sở 以dĩ 恆hằng 違vi 逆nghịch 眾chúng 生sanh 心tâm 者giả 。 由do 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 非phi 真chân 實thật 故cố 。 違vi 逆nghịch 生sanh 苦khổ 。 體thể 所sở 離ly 故cố 名danh 空không 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 假giả 名danh 。 有hữu 名danh 有hữu 義nghĩa 而nhi 無vô 有hữu 體thể 。 和hòa 合hợp 能năng 生sanh 是thị 因nhân 義nghĩa 。 於ư 和hòa 合hợp 中trung 以dĩ 立lập 因nhân 名danh 。 所sở 生sanh 是thị 果quả 義nghĩa 。 於ư 所sở 生sanh 中trung 以dĩ 立lập 果quả 名danh 。 而nhi 因nhân 果quả 無vô 體thể 。 何hà 以dĩ 故cố 然nhiên 。 根căn 塵trần 和hòa 合hợp 能năng 生sanh 識thức 。 離ly 根căn 塵trần 外ngoại 。 豈khởi 別biệt 有hữu 因nhân 體thể 耶da 。 和hòa 合hợp 故cố 說thuyết 識thức 生sanh 。 離ly 和hòa 合hợp 外ngoại 。 豈khởi 復phục 別biệt 有hữu 識thức 體thể 生sanh 耶da 。 有hữu 因nhân 果quả 無vô 能năng 作tác 能năng 用dụng 。 無vô 有hữu 因nhân 果quả 。 是thị 有hữu 因nhân 果quả 名danh 義nghĩa 。 無vô 能năng 作tác 者giả 。 因nhân 無vô 體thể 無vô 真chân 實thật 能năng 作tác 。 無vô 能năng 用dụng 者giả 。 果quả 無vô 體thể 無vô 真chân 實thật 。 能năng 受thọ 用dụng 苦khổ 樂lạc 名danh 義nghĩa 。 中trung 無vô 體thể 即tức 是thị 體thể 所sở 離ly 義nghĩa 。 故cố 名danh 空không 。 無vô 自tự 人nhân 故cố 名danh 無vô 我ngã 。 佛Phật 說thuyết 有hữu 法pháp 不bất 出xuất 十thập 八bát 界giới 。 若nhược 言ngôn 有hữu 我ngã 。 是thị 何hà 界giới 所sở 攝nhiếp 。 若nhược 十thập 八bát 界giới 不phủ 攝nhiếp 。 故cố 知tri 無vô 我ngã 。 此thử 破phá 跋bạt 和hòa 弗phất 多đa 羅la 可khả 住trụ 子tử 部bộ 義nghĩa 。 其kỳ 救cứu 義nghĩa 云vân 。 我ngã 遍biến 十thập 八bát 界giới 中trung 。 豈khởi 可khả 令linh 別biệt 為vi 一nhất 界giới 所sở 攝nhiếp 耶da 。 其kỳ 所sở 執chấp 我ngã 言ngôn 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 是thị 不bất 可khả 說thuyết 藏tạng 。 今kim 更cánh 破phá 之chi 。 如như 眼nhãn 根căn 與dữ 色sắc 塵trần 是thị 所sở 緣duyên 。 眼nhãn 識thức 是thị 能năng 緣duyên 。 緣duyên 根căn 塵trần 故cố 生sanh 識thức 。 今kim 先tiên 就tựu 所sở 緣duyên 中trung 破phá 之chi 。 我ngã 遍biến 在tại 根căn 塵trần 中trung 。 為vi 一nhất 為vi 異dị 。 若nhược 其kỳ 異dị 者giả 。 則tắc 應ưng 所sở 緣duyên 。 有hữu 根căn 塵trần 我ngã 三tam 法pháp 。 佛Phật 何hà 故cố 止chỉ 說thuyết 二nhị 不bất 說thuyết 三tam 耶da 。 若nhược 言ngôn 有hữu 我ngã 。 異dị 於ư 根căn 塵trần 。 而nhi 佛Phật 不bất 說thuyết 為vi 所sở 緣duyên 者giả 。 此thử 我ngã 則tắc 無vô 用dụng 。 又hựu 若nhược 言ngôn 異dị 根căn 塵trần 者giả 。 汝nhữ 說thuyết 不bất 異dị 義nghĩa 此thử 則tắc 壞hoại 。 若nhược 言ngôn 我ngã 與dữ 根căn 塵trần 一nhất 。 則tắc 唯duy 有hữu 根căn 塵trần 。 何hà 處xứ 有hữu 我ngã 。 則tắc 汝nhữ 說thuyết 不bất 一nhất 義nghĩa 又hựu 壞hoại 。 次thứ 就tựu 能năng 緣duyên 破phá 之chi 。 我ngã 與dữ 識thức 為vi 一nhất 為vi 異dị 耶da 。 若nhược 異dị 則tắc 能năng 緣duyên 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 我ngã 及cập 識thức 。 若nhược 有hữu 二nhị 法pháp 。 佛Phật 何hà 故cố 不bất 說thuyết 耶da 。 若nhược 雖tuy 有hữu 而nhi 佛Phật 不bất 說thuyết 。 則tắc 我ngã 無vô 用dụng 。 又hựu 汝nhữ 說thuyết 不bất 異dị 義nghĩa 則tắc 壞hoại 。 若nhược 我ngã 與dữ 識thức 一nhất 。 識thức 從tùng 緣duyên 生sanh 。 既ký 是thị 有hữu 為vi 。 我ngã 亦diệc 應ưng 是thị 有hữu 為vi 。 汝nhữ 立lập 我ngã 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 此thử 言ngôn 則tắc 壞hoại 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 不bất 一nhất 。 此thử 言ngôn 又hựu 壞hoại 。 若nhược 破phá 外ngoại 道đạo 計kế 我ngã 者giả 。 外ngoại 道đạo 立lập 我ngã 義nghĩa 。 以dĩ 四Tứ 智Trí 證chứng 知tri 有hữu 我ngã 。 一nhất 證chứng 智trí 。 二nhị 比tỉ 智trí 。 三tam 譬thí 智trí 。 四tứ 聲thanh 智trí 。 以dĩ 此thử 四Tứ 智Trí 證chứng 知tri 有hữu 我ngã 。 外ngoại 道đạo 有hữu 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 若nhược 是thị 斷đoạn 見kiến 者giả 。 謂vị 即tức 此thử 身thân 是thị 我ngã 。 故cố 身thân 滅diệt 我ngã 亦diệc 滅diệt 。 既ký 即tức 身thân 是thị 現hiện 見kiến 有hữu 身thân 。 即tức 是thị 證chứng 智trí 知tri 有hữu 我ngã 。 若nhược 見kiến 出xuất 息tức 入nhập 息tức 。 等đẳng 五ngũ 種chủng 是thị 我ngã 相tương/tướng 。 既ký 見kiến 其kỳ 相tương/tướng 。 則tắc 知tri 有hữu 我ngã 。 此thử 即tức 是thị 比tỉ 智trí 知tri 有hữu 我ngã 。 若nhược 見kiến 自tự 身thân 有hữu 我ngã 。 知tri 他tha 身thân 亦diệc 有hữu 我ngã 。 即tức 是thị 譬thí 智trí 知tri 有hữu 我ngã 。 聞văn 聖thánh 師sư 說thuyết 有hữu 我ngã 。 則tắc 知tri 有hữu 我ngã 。 是thị 聲thanh 智trí 知tri 有hữu 我ngã 。 若nhược 常thường 見kiến 者giả 。 則tắc 唯duy 比tỉ 聲thanh 二nhị 智trí 知tri 有hữu 我ngã 耳nhĩ 。 常thường 見kiến 者giả 言ngôn 。 隣lân 虛hư 及cập 我ngã 不bất 可khả 見kiến 。 非phi 證chứng 智trí 所sở 知tri 。

復phục 有hữu 常thường 見kiến 者giả 亦diệc 言ngôn 。 我ngã 是thị 證chứng 智trí 所sở 知tri 。 其kỳ 說thuyết 眼nhãn 中trung 之chi 白bạch 精tinh 是thị 月nguyệt 。 白bạch 之chi 中trung 間gian 赤xích 精tinh 是thị 日nhật 。 赤xích 之chi 中trung 間gian 青thanh 精tinh 。 言ngôn 是thị 空không 。 青thanh 精tinh 中trung 人nhân 子tử 是thị 我ngã 。 我ngã 則tắc 常thường 。 此thử 亦diệc 可khả 見kiến 故cố 。 是thị 證chứng 智trí 所sở 知tri 。 月nguyệt 是thị 母mẫu 造tạo 。 日nhật 是thị 父phụ 造tạo 。 空không 是thị 自tự 在tại 天thiên 造tạo 。 我ngã 非phi 因nhân 造tạo 故cố 是thị 常thường 。 所sở 以dĩ 名danh 青thanh 精tinh 為vi 空không 者giả 。 若nhược 覆phú 之chi 則tắc 不bất 見kiến 知tri 其kỳ 是thị 空không 。 天thiên 親thân 次thứ 第đệ 破phá 之chi 。 證chứng 智trí 所sở 知tri 不bất 過quá 七thất 法pháp 。 即tức 是thị 六lục 塵trần 及cập 識thức 。 六lục 塵trần 及cập 識thức 並tịnh 非phi 是thị 我ngã 。 豈khởi 得đắc 為vi 證chứng 智trí 所sở 知tri 耶da 。 比tỉ 智trí 所sở 知tri 者giả 。 如như 眼nhãn 色sắc 空không 作tác 意ý 等đẳng 因nhân 緣duyên 。 生sanh 眼nhãn 識thức 。 識thức 即tức 是thị 明minh 用dụng 。 既ký 見kiến 其kỳ 有hữu 用dụng 。 比tỉ 智trí 知tri 必tất 有hữu 眼nhãn 。 我ngã 無vô 別biệt 用dụng 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 比tỉ 知tri 有hữu 我ngã 耶da 。 譬thí 智trí 者giả 。 如như 見kiến 家gia 牛ngưu 形hình 容dung 。 譬thí 類loại 知tri 野dã 牛ngưu 形hình 容dung 。 狀trạng 亦diệc 應ưng 如như 此thử 。 我ngã 既ký 非phi 證chứng 智trí 所sở 知tri 。 亦diệc 非phi 譬thí 智trí 所sở 知tri 。 聲thanh 智trí 者giả 其kỳ 執chấp 我ngã 。 是thị 聖thánh 師sư 說thuyết 言ngôn 有hữu 我ngã 。 我ngã 信tín 聖thánh 師sư 聲thanh 說thuyết 。 故cố 立lập 有hữu 我ngã 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 師sư 有hữu 斷đoạn 常thường 二nhị 說thuyết 。 若nhược 如như 跋bạt 婆bà 梨lê 柯kha 。 阿a 賴lại 伽già 也dã (# 揚dương 荷hà 反phản )# 。 優ưu 樓lâu 迦ca (# 脚cước 何hà 反phản )# 等đẳng 三tam 外ngoại 道đạo 。 起khởi 常thường 見kiến 執chấp 言ngôn 有hữu 我ngã 說thuyết 有hữu 未vị 來lai 。 若nhược 是thị 訶ha 梨lê 多đa 聞văn 。 陀đà 阿a 輪luân 羅la 耶da 那na 等đẳng 三tam 外ngoại 道đạo 。 起khởi 斷đoạn 見kiến 執chấp 言ngôn 無vô 我ngã 不bất 說thuyết 有hữu 未vị 來lai 。 汝nhữ 師sư 所sở 說thuyết 有hữu 無vô 自tự 不bất 定định 。 豈khởi 可khả 以dĩ 此thử 為vi 證chứng 有hữu 我ngã 耶da 。 言ngôn 無vô 自tự 人nhân 者giả 。 計kế 我ngã 者giả 言ngôn 。 我ngã 是thị 五ngũ 陰ấm 主chủ 。 獨độc 居cư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 國quốc 是thị 自tự 己kỷ 所sở 有hữu 。 不bất 與dữ 他tha 共cộng 。 今kim 明minh 五ngũ 陰ấm 無vô 主chủ 。 故cố 言ngôn 無vô 自tự 人nhân 。 故cố 名danh 無vô 我ngã 。 問vấn 外ngoại 道đạo 明minh 我ngã 有hữu 何hà 用dụng 耶da 。 若nhược 有hữu 用dụng 則tắc 可khả 以dĩ 比tỉ 智trí 知tri 。 答đáp 其kỳ 說thuyết 我ngã 外ngoại 相tướng 有hữu 五ngũ 內nội 相tương/tướng 有hữu 九cửu 。 此thử 是thị 優ưu 樓lâu 迦ca 等đẳng 作tác 此thử 執chấp 。 外ngoại 相tướng 有hữu 五ngũ 者giả 。 一nhất 出xuất 息tức 。 二nhị 入nhập 息tức 。 三tam 瞬thuấn 。 四tứ 視thị 。 五ngũ 壽thọ 命mạng 。 具cụ 此thử 五ngũ 相tương/tướng 故cố 知tri 有hữu 我ngã 。 五ngũ 相tương/tướng 即tức 五ngũ 用dụng 。 今kim 破phá 之chi 。 若nhược 以dĩ 前tiền 四tứ 相tương 知tri 有hữu 我ngã 者giả 。 如như 卵noãn 無vô 前tiền 四tứ 相tương/tướng 。 豈khởi 有hữu 我ngã 邪tà 。 其kỳ 救cứu 義nghĩa 云vân 。 雖tuy 無vô 前tiền 四tứ 相tương/tướng 。 有hữu 第đệ 五ngũ 相tương/tướng 。 則tắc 知tri 有hữu 我ngã 。 又hựu 破phá 之chi 。 壽thọ 命mạng 必tất 與dữ 身thân 相tướng 接tiếp 。 汝nhữ 明minh 我ngã 得đắc 解giải 脫thoát 時thời 。 我ngã 則tắc 離ly 身thân 。 我ngã 離ly 身thân 時thời 則tắc 無vô 復phục 壽thọ 命mạng 。 豈khởi 得đắc 以dĩ 壽thọ 命mạng 證chứng 知tri 有hữu 我ngã 邪tà 。 內nội 相tương/tướng 者giả 其kỳ 說thuyết 我ngã 是thị 常thường 。 心tâm 是thị 隣lân 虛hư 。 心tâm 亦diệc 是thị 常thường 。 別biệt 有hữu 法pháp 非phi 法pháp 。 法pháp 者giả 是thị 善thiện 。 非phi 法pháp 是thị 惡ác 。 法pháp 非phi 法pháp 能năng 令linh 我ngã 心tâm 共cộng 合hợp 。 我ngã 心tâm 共cộng 合hợp 生sanh 九cửu 法pháp 。 從tùng 我ngã 心tâm 生sanh 覺giác 。 能năng 覺giác 知tri 故cố 。 從tùng 覺giác 生sanh 苦khổ 樂lạc 。 從tùng 苦khổ 樂lạc 生sanh 欲dục 憎tăng 。 於ư 樂nhạo 生sanh 欲dục 。 於ư 苦khổ 起khởi 憎tăng 。 從tùng 欲dục 憎tăng 生sanh 功công 力lực 。 作tác 功công 力lực 欲dục 滅diệt 苦khổ 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 從tùng 功công 力lực 生sanh 法pháp 非phi 法pháp 。 若nhược 常thường 見kiến 者giả 。 計kế 有hữu 未vị 來lai 故cố 。 於ư 現hiện 在tại 修tu 諸chư 苦khổ 行hạnh 。 名danh 之chi 為vi 法Pháp 。 若nhược 斷đoạn 見kiến 者giả 。 計kế 無vô 未vị 來lai 故cố 。 於ư 現hiện 在tại 恣tứ 心tâm 造tạo 惡ác 。 名danh 為vi 非phi 法pháp 。 從tùng 法pháp 非phi 法pháp 生sanh 修tu 習tập 。 修tu 習tập 既ký 熟thục 其kỳ 用dụng 速tốc 疾tật 。 修tu 疾tật 即tức 是thị 因nhân 力lực 。 修tu 疾tật 故cố 能năng 疾tật 憶ức 念niệm 過quá 去khứ 事sự 。 由do 別biệt 有hữu 法pháp 非phi 法pháp 合hợp 之chi 。 故cố 九cửu 法pháp 中trung 生sanh 法pháp 非phi 法pháp 。 有hữu 時thời 作tác 善thiện 。 有hữu 時thời 作tác 惡ác 。 別biệt 有hữu 法pháp 非phi 法pháp 。 凡phàm 有hữu 五ngũ 種chủng 事sự 。 一nhất 能năng 使sử 火hỏa 上thượng 昇thăng 。 二nhị 能năng 使sử 風phong 傍bàng 行hành 。 三tam 能năng 使sử 地địa 水thủy 沈trầm 下hạ 。 四tứ 能năng 使sử 隣lân 虛hư 和hòa 合hợp 。 五ngũ 能năng 使sử 我ngã 心tâm 和hòa 合hợp 。 外ngoại 道đạo 說thuyết 有hữu 二nhị 災tai 。 一nhất 中trung 間gian 災tai 。 二nhị 火hỏa 災tai 。 中trung 間gian 災tai 者giả 。 凡phàm 經kinh 三tam 百bách 千thiên 拘câu 胝chi 。 即tức 是thị 三tam 百bách 千thiên 拘câu 胝chi 劫kiếp 。 一nhất 百bách 千thiên 拘câu 胝chi 火hỏa 。 一nhất 百bách 千thiên 拘câu 胝chi 水thủy 。 一nhất 百bách 千thiên 拘câu 胝chi 風phong 世thế 界giới 。 於ư 火hỏa 災tai 時thời 。 世thế 界giới 一nhất 劫kiếp 減giảm 一nhất 劫kiếp 生sanh 。 水thủy 風phong 時thời 亦diệc 爾nhĩ 。 滅diệt 則tắc 麁thô 塵trần 滅diệt 。 本bổn 隣lân 虛hư 相tương 離ly 而nhi 住trụ 。 生sanh 則tắc 是thị 法pháp 非phi 法pháp 。 使sử 其kỳ 共cộng 合hợp 。 法pháp 合hợp 為vi 善thiện 道đạo 。 非phi 法pháp 合hợp 為vi 惡ác 道đạo 。 本bổn 塵trần 既ký 合hợp 。 從tùng 此thử 增tăng 長trưởng 。 更cánh 生sanh 諸chư 塵trần 。 故cố 成thành 世thế 界giới 。 我ngã 心tâm 亦diệc 逐trục 外ngoại 塵trần 離ly 合hợp 。 度độ 三tam 百bách 千thiên 拘câu 胝chi 。 中trung 間gian 災tai 滿mãn 。 至chí 火hỏa 災tai 時thời 。 復phục 經kinh 三tam 百bách 拘câu 胝chi 。 世thế 界giới 一nhất 向hướng 滅diệt 。 本bổn 塵trần 一nhất 向hướng 相tương 離ly 而nhi 住trụ 。 我ngã 心tâm 亦diệc 一nhất 向hướng 相tương 離ly 而nhi 住trụ 。 則tắc 我ngã 暫tạm 時thời 解giải 脫thoát 。 度độ 三tam 百bách 千thiên 拘câu 胝chi 火hỏa 災tai 滿mãn 。 法pháp 非phi 法pháp 復phục 使sử 其kỳ 共cộng 合hợp 。 問vấn 火hỏa 何hà 故cố 上thượng 。 風phong 何hà 故cố 傍bàng 行hành 。 地địa 水thủy 何hà 故cố 下hạ 。 答đáp 火hỏa 能năng 成thành 熟thục 物vật 。 若nhược 火hỏa 不bất 上thượng 昇thăng 。 眾chúng 生sanh 則tắc 無vô 以dĩ 得đắc 成thành 熟thục 飲ẩm 食thực 等đẳng 物vật 。 又hựu 火hỏa 有hữu 光quang 明minh 。 主chủ 於ư 智trí 慧tuệ 故cố 。 在tại 上thượng 自tự 在tại 天thiên 。 身thân 備bị 有hữu 六lục 道đạo 。 從tùng 心tâm 向hướng 上thượng 是thị 人nhân 天thiên 。 從tùng 心tâm 下hạ 向hướng 至chí 臍tề 。 是thị 阿a 修tu 羅la 及cập 鬼quỷ 。 從tùng 臍tề 下hạ 至chí 足túc 。 是thị 畜súc 生sanh 及cập 地địa 獄ngục 。 人nhân 天thiên 光quang 明minh 有hữu 智trí 慧tuệ 故cố 在tại 上thượng 。 火hỏa 有hữu 光quang 明minh 主chủ 於ư 智trí 慧tuệ 故cố 在tại 上thượng 。 風phong 若nhược 不bất 傍bàng 行hành 。 眾chúng 生sanh 則tắc 無vô 以dĩ 得đắc 去khứ 來lai 。 如như 船thuyền 在tại 海hải 。 風phong 若nhược 沈trầm 下hạ 上thượng 昇thăng 船thuyền 則tắc 不bất 得đắc 進tiến 。 由do 風phong 傍bàng 行hành 故cố 有hữu 去khứ 來lai 。 地địa 水thủy 若nhược 不bất 在tại 下hạ 。 則tắc 眾chúng 生sanh 無vô 依y 處xứ 。 地địa 水thủy 闇ám 生sanh 惑hoặc 。 惑hoặc 屬thuộc 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 。 故cố 在tại 下hạ 。 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 。 闇ám 而nhi 有hữu 惑hoặc 。 故cố 在tại 下hạ 地địa 。 地địa 水thủy 闇ám 生sanh 惑hoặc 故cố 在tại 下hạ 。 為vi 欲dục 永vĩnh 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 修tu 戒giới 施thí 苦khổ 行hạnh 定định 四tứ 法pháp 。 從tùng 四tứ 法pháp 生sanh 正Chánh 法Pháp 。 正Chánh 法Pháp 者giả 是thị 其kỳ 得đắc 道Đạo 。 從tùng 正Chánh 法Pháp 生sanh 樂nhạo 生sanh 智trí 。 智trí 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 受thọ 天thiên 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 。 智trí 慧tuệ 若nhược 後hậu 時thời 斷đoạn 法pháp 非phi 法pháp 。 我ngã 與dữ 心tâm 則tắc 永vĩnh 相tương 離ly 。 九cửu 法pháp 永vĩnh 不bất 復phục 得đắc 生sanh 。 則tắc 永vĩnh 得đắc 解giải 脫thoát 。 若nhược 破phá 我ngã 見kiến 及cập 隣lân 虛hư 。 此thử 執chấp 自tự 壞hoại 。 論luận 云vân 。 愛ái 欲dục 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 執chấp 我ngã 。 是thị 不bất 分phân 別biệt 愛ái 欲dục 。 二nhị 執chấp 當đương 我ngã 。 是thị 不bất 分phân 別biệt 更cánh 有hữu 愛ái 欲dục 。 三tam 執chấp 當đương 我ngã 有hữu 勝thắng 劣liệt 是thị 分phân 別biệt 更cánh 有hữu 愛ái 欲dục 。 四tứ 結kết 有hữu 相tương 接tiếp 愛ái 欲dục 。 今kim 且thả 次thứ 第đệ 釋thích 之chi 。 第đệ 一nhất 執chấp 我ngã 者giả 。 於ư 現hiện 在tại 執chấp 言ngôn 身thân 中trung 有hữu 我ngã 。 而nhi 不bất 分phân 別biệt 。 執chấp 一nhất 陰ấm 為vi 我ngã 餘dư 陰ấm 非phi 我ngã 。 亦diệc 不bất 分phân 別biệt 。 五ngũ 陰ấm 都đô 非phi 我ngã 。 而nhi 於ư 我ngã 生sanh 愛ái 。 於ư 我ngã 所sở 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 等đẳng 境cảnh 。 生sanh 染nhiễm 著trước 心tâm 故cố 名danh 欲dục 。 我ngã 及cập 愛ái 是thị 見kiến 道đạo 所sở 破phá 。 欲dục 是thị 修tu 道Đạo 所sở 破phá 。 第đệ 二nhị 愛ái 欲dục 者giả 。 常thường 見kiến 者giả 。 謂vị 我ngã 不bất 滅diệt 得đắc 至chí 未vị 來lai 故cố 名danh 當đương 我ngã 分phân 別biệt 。 不bất 異dị 向hướng 釋thích 未vị 來lai 。 言ngôn 更cánh 有hữu 我ngã 。 於ư 更cánh 有hữu 我ngã 生sanh 愛ái 。 於ư 我ngã 所sở 六lục 塵trần 生sanh 染nhiễm 著trước 。 故cố 名danh 欲dục 。 第đệ 三tam 執chấp 當đương 我ngã 。 如như 向hướng 釋thích 。 亦diệc 不bất 分phân 別biệt 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 是thị 分phân 別biệt 者giả 。 分phân 別biệt 未vị 來lai 我ngã 。 或hoặc 受thọ 苦khổ 或hoặc 受thọ 樂lạc 。 或hoặc 於ư 上thượng 地địa 生sanh 。 或hoặc 於ư 下hạ 地địa 生sanh 。 此thử 即tức 是thị 勝thắng 劣liệt 義nghĩa 。 更cánh 有hữu 愛ái 欲dục 不bất 異dị 向hướng 解giải 。 第đệ 四tứ 愛ái 欲dục 論luận 文văn 乃nãi 不bất 說thuyết 執chấp 我ngã 。 亦diệc 是thị 執chấp 我ngã 愛ái 欲dục 。 執chấp 我ngã 無vô 分phân 別biệt 不bất 異dị 向hướng 解giải 。 謂vị 我ngã 不bất 滅diệt 得đắc 至chí 未vị 來lai 。 於ư 未vị 來lai 生sanh 處xứ 。 起khởi 染nhiễm 著trước 故cố 。 推thôi 此thử 身thân 即tức 愛ái 後hậu 身thân 結kết 。 前tiền 後hậu 二nhị 有hữu 命mạng 相tương 接tiếp 不bất 斷đoạn 故cố 言ngôn 結kết 。 有hữu 相tương 接tiếp 愛ái 欲dục 不bất 異dị 向hướng 解giải 。 論luận 云vân 。 經kinh 中trung 佛Phật 說thuyết 。 五ngũ 陰ấm 者giả 以dĩ 愛ái 欲dục 為vi 根căn 本bổn 。 愛ái 欲dục 為vi 集tập 起khởi 。 愛ái 欲dục 為vi 生sanh 處xứ 。 愛ái 欲dục 為vi 緣duyên 。 經kinh 中trung 復phục 說thuyết 。 愛ái 欲dục 有hữu 四tứ 種chủng 。 論luận 更cánh 次thứ 第đệ 列liệt 前tiền 四tứ 名danh 。 後hậu 乃nãi 釋thích 之chi 。 釋thích 因nhân 云vân 。 第đệ 一nhất 愛ái 欲dục 。 是thị 五ngũ 陰ấm 初sơ 根căn 本bổn 故cố 名danh 因nhân 。 如như 種chủng 子tử 與dữ 果quả 者giả 。 根căn 本bổn 是thị 因nhân 義nghĩa 故cố 初sơ 。 引dẫn 經kinh 言ngôn 以dĩ 愛ái 欲dục 為vi 根căn 本bổn 。 即tức 是thị 愛ái 欲dục 為vi 因nhân 。 今kim 以dĩ 根căn 本bổn 釋thích 因nhân 義nghĩa 。 言ngôn 初sơ 根căn 本bổn 者giả 。 先tiên 於ư 現hiện 在tại 執chấp 我ngã 生sanh 愛ái 欲dục 。 此thử 愛ái 欲dục 即tức 有hữu 感cảm 未vị 來lai 果quả 力lực 故cố 名danh 初sơ 。 如như 有hữu 種chủng 子tử 。 便tiện 有hữu 生sanh 果quả 之chi 力lực 。 故cố 言ngôn 如như 種chủng 子tử 與dữ 果quả 。

釋thích 集tập 起khởi 云vân 。 第đệ 二nhị 愛ái 欲dục 者giả 。 是thị 五ngũ 陰ấm 集tập 起khởi 。 能năng 令linh 當đương 果quả 來lai 故cố 。 譬thí 如như 牙nha 等đẳng 與dữ 果quả 者giả 。 第đệ 二nhị 愛ái 欲dục 。 緣duyên 未vị 來lai 有hữu 我ngã 及cập 諸chư 塵trần 生sanh 。 以dĩ 愛ái 欲dục 共cộng 和hòa 合hợp 。 能năng 令linh 當đương 果quả 來lai 現hiện 在tại 故cố 。 名danh 愛ái 欲dục 為vi 集tập 起khởi 。 由do 如như 牙nha 乃nãi 至chí 華hoa 能năng 生sanh 實thật 等đẳng 節tiết 等đẳng 莖hành 葉diệp 及cập 華hoa 。 果quả 即tức 是thị 實thật 。 釋thích 生sanh 處xứ 云vân 。 第đệ 三tam 愛ái 欲dục 者giả 。 是thị 五ngũ 陰ấm 生sanh 處xứ 。 能năng 生sanh 五ngũ 陰ấm 勝thắng 劣liệt 。 譬thí 如như 果quả 與dữ 田điền 水thủy 土thổ/độ 等đẳng 。 故cố 有hữu 香hương 味vị 力lực 變biến 熟thục 。 感cảm 德đức 者giả 。 第đệ 三tam 愛ái 欲dục 。 分phân 別biệt 未vị 來lai 有hữu 勝thắng 劣liệt 故cố 。 受thọ 報báo 之chi 時thời 有hữu 昇thăng 有hữu 沈trầm 。 由do 第đệ 三tam 愛ái 欲dục 。 使sử 未vị 來lai 勝thắng 劣liệt 報báo 得đắc 生sanh 故cố 。 名danh 第đệ 三tam 愛ái 欲dục 為vi 生sanh 處xứ 。 第đệ 二nhị 誓thệ 以dĩ 實thật 為vi 果quả 。 今kim 言ngôn 果quả 亦diệc 取thủ 實thật 為vi 果quả 。 果quả 已dĩ 生sanh 田điền 及cập 水thủy 土thổ/độ 等đẳng 。 為vi 果quả 作tác 緣duyên 。 增tăng 長trưởng 其kỳ 香hương 味vị 等đẳng 。 田điền 等đẳng 有hữu 肥phì 瘦sấu 等đẳng 諸chư 力lực 用dụng 不bất 同đồng 。 果quả 於ư 中trung 生sanh 香hương 味vị 等đẳng 。 隨tùy 緣duyên 有hữu 異dị 亦diệc 爾nhĩ 。 隨tùy 愛ái 欲dục 分phân 別biệt 故cố 得đắc 果quả 。 有hữu 勝thắng 有hữu 劣liệt 。 香hương 依y 正chánh 量lượng 部bộ 及cập 外ngoại 道đạo 立lập 義nghĩa 。 謂vị 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 香hương 二nhị 臭xú 三tam 平bình 。 平bình 者giả 無vô 香hương 臭xú 。 若nhược 是thị 餘dư 部bộ 止chỉ 有hữu 香hương 臭xú 。 無vô 別biệt 餘dư 氣khí 。 而nhi 香hương 臭xú 各các 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 增tăng 。 二nhị 損tổn 。 如như 麝xạ 香hương 。 人nhân 若nhược 嗅khứu 之chi 則tắc 增tăng 鼻tị 隣lân 虛hư 塵trần 。 蟲trùng 有hữu 聞văn 此thử 香hương 則tắc 損tổn 鼻tị 隣lân 虛hư 塵trần 。 糞phẩn 等đẳng 臭xú 。 人nhân 若nhược 嗅khứu 人nhân 損tổn 鼻tị 隣lân 虛hư 塵trần 。 猪trư 狗cẩu 嗅khứu 之chi 則tắc 增tăng 鼻tị 隣lân 虛hư 塵trần 。 味vị 有hữu 七thất 種chủng 。 謂vị 甜điềm 苦khổ 辛tân 酢tạc 醎hàm 澁sáp 灰hôi 汁trấp 味vị 。 澁sáp 者giả 如như 生sanh 查# 等đẳng 。 灰hôi 味vị 私tư 謂vị 只chỉ 應ưng 是thị 淡đạm 味vị 耳nhĩ 。 力lực 者giả 有hữu 十thập 種chủng 。 即tức 輕khinh 重trọng 冷lãnh 熱nhiệt 澁sáp 滑hoạt 堅kiên 軟nhuyễn 漱thấu (# 俟sĩ 苟cẩu 反phản )# 糗# (# 丘khâu 酉dậu 反phản )# 。 果quả 子tử 熟thục 如như 林lâm 檎# 之chi 流lưu 。 其kỳ 肉nhục 則tắc 糗# 。 變biến 熟thục 者giả 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 甜điềm 。 二nhị 酸toan 。 三tam 刺thứ 。 此thử 非phi 三tam 味vị 。 以dĩ 三tam 味vị 為vi 名danh 耳nhĩ 。 食thực 果quả 入nhập 腹phúc 。 變biến 熟thục 成thành 淡đạm 者giả 名danh 甜điềm 。 變biến 熟thục 成thành 熱nhiệt 者giả 名danh 酸toan 。 變biến 熟thục 成thành 風phong 者giả 名danh 刺thứ 。 淡đạm 體thể 甜điềm 滑hoạt 重trọng/trùng 故cố 名danh 淡đạm 為vi 甜điềm 。 熱nhiệt 體thể 使sử 酢tạc 咽yến/ế/yết 故cố 熱nhiệt 名danh 酸toan 。 風phong 體thể 能năng 使sử 身thân 瘦sấu 面diện 澁sáp 。 刺thứ 體thể 無vô 肥phì 而nhi 澁sáp 故cố 名danh 風phong 為vi 刺thứ 。 人nhân 身thân 有hữu 三tam 分phần/phân 。 從tùng 心tâm 向hướng 上thượng 是thị 淡đạm 位vị 。 從tùng 心tâm 下hạ 至chí 臍tề 是thị 熱nhiệt 位vị 。 從tùng 臍tề 下hạ 至chí 足túc 是thị 風phong 位vị 。 此thử 三tam 分phần/phân 若nhược 相tương 通thông 者giả 。 則tắc 調điều 適thích 無vô 病bệnh 。 若nhược 壅ủng 結kết 不bất 通thông 則tắc 成thành 病bệnh 。 若nhược 以dĩ 六lục 味vị 約ước 之chi 變biến 熟thục 則tắc 不bất 同đồng 。 甘cam 醎hàm 二nhị 味vị 變biến 熟thục 成thành 甜điềm 。 酢tạc 味vị 變biến 熟thục 成thành 酸toan 。 苦khổ 辛tân 澁sáp 三tam 味vị 變biến 熟thục 則tắc 成thành 刺thứ 。 威uy 德đức 者giả 。 藥dược 木mộc 等đẳng 自tự 有hữu 威uy 德đức 。 或hoặc 根căn 能năng 出xuất 光quang 。 或hoặc 能năng 卻khước 鬼quỷ 。 或hoặc 能năng 除trừ 毒độc 。 如như 摩ma 伽già 藥dược 。 所sở 生sanh 之chi 處xứ 。 一nhất 切thiết 毒độc 草thảo 皆giai 無vô 復phục 毒độc 。 力lực 果quả 隨tùy 緣duyên 有hữu 此thử 不bất 同đồng 。 以dĩ 喻dụ 眾chúng 生sanh 感cảm 報báo 差sai 別biệt 。

釋thích 緣duyên 云vân 。 第đệ 四tứ 愛ái 欲dục 者giả 。 是thị 五ngũ 陰ấm 生sanh 緣duyên 。 五ngũ 陰ấm 從tùng 其kỳ 起khởi 故cố 。 譬thí 如như 果quả 緣duyên 華hoa 滅diệt 故cố 生sanh 者giả 。 第đệ 四tứ 愛ái 欲dục 染nhiễm 著trước 。 未vị 來lai 生sanh 處xứ 。 結kết 二nhị 有hữu 使sử 相tương 接tiếp 。 未vị 來lai 五ngũ 陰ấm 緣duyên 其kỳ 得đắc 起khởi 故cố 。 名danh 第đệ 四tứ 愛ái 欲dục 為vi 緣duyên 。 如như 緣duyên 華hoa 滅diệt 故cố 實thật 得đắc 生sanh 。 事sự 斷đoạn 故cố 名danh 滅diệt 者giả 。 事sự 即tức 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 此thử 據cứ 因nhân 為vi 事sự 。 以dĩ 因nhân 斷đoạn 不bất 復phục 相tương 續tục 故cố 名danh 滅diệt 。 即tức 明minh 第đệ 一nhất 愛ái 欲dục 斷đoạn 。 今kim 十thập 六lục 諦đế 有hữu 十thập 六lục 物vật 故cố 滅diệt 。 下hạ 四tứ 各các 以dĩ 一nhất 法pháp 為vi 體thể 。 無vô 苦khổ 故cố 名danh 寂tịch 靜tĩnh 。 苦khổ 不bất 據cứ 苦khổ 受thọ 為vi 語ngữ 。 從tùng 前tiền 生sanh 者giả 是thị 果quả 。 名danh 果quả 為vi 苦khổ 。 前tiền 明minh 因nhân 斷đoạn 今kim 明minh 果quả 無vô 。 若nhược 果quả 更cánh 生sanh 喧huyên 動động 不bất 已dĩ 。 豈khởi 稱xưng 寂tịch 靜tĩnh 。 並tịnh 由do 果quả 無vô 故cố 。 所sở 以dĩ 寂tịch 靜tĩnh 。 此thử 即tức 明minh 無vô 第đệ 二nhị 愛ái 欲dục 。 第đệ 二nhị 愛ái 欲dục 。 從tùng 初sơ 愛ái 欲dục 生sanh 。 即tức 是thị 果quả 無vô 上thượng 故cố 名danh 美mỹ 妙diệu 者giả 。 最tối 勝thắng 無vô 過quá 。 無vô 等đẳng 故cố 言ngôn 無vô 上thượng 。 即tức 明minh 無vô 第đệ 三tam 愛ái 欲dục 。 第đệ 三tam 愛ái 欲dục 分phân 別biệt 勝thắng 負phụ 。 今kim 明minh 唯duy 勝thắng 無vô 劣liệt 。 即tức 除trừ 勝thắng 劣liệt 。 愛ái 欲dục 不bất 更cánh 還hoàn 故cố 。 名danh 永vĩnh 離ly 者giả 。 若nhược 出xuất 而nhi 更cánh 還hoàn 。 非phi 謂vị 永vĩnh 離ly 。 今kim 出xuất 而nhi 不bất 還hoàn 。 故cố 名danh 永vĩnh 離ly 。 即tức 明minh 無vô 第đệ 四tứ 愛ái 欲dục 。 第đệ 四tứ 愛ái 欲dục 結kết 有hữu 令linh 相tương 接tiếp 。 是thị 更cánh 還hoàn 生sanh 死tử 。 今kim 斷đoạn 此thử 結kết 。 不bất 得đắc 復phục 還hoàn 。 無vô 流lưu 心tâm 所sở 行hành 故cố 名danh 道đạo 者giả 。 道đạo 即tức 戒giới 定định 慧tuệ 為vi 體thể 。 從tùng 無vô 流lưu 心tâm 生sanh 名danh 之chi 為vi 行hành 。 無vô 流lưu 心tâm 自tự 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 熟thục 。 二nhị 直trực 。 三Tam 明Minh 。 熟thục 故cố 無vô 退thoái 。 明minh 故cố 不bất 迷mê 。 直trực 故cố 是thị 真chân 也dã 。 得đắc 修tu 慧tuệ 離ly 散tán 動động 故cố 熟thục 。 熟thục 故cố 不bất 復phục 退thoái 失thất 也dã 。 若nhược 心tâm 闇ám 則tắc 迷mê 境cảnh 。 由do 明minh 故cố 不bất 迷mê 也dã 。 若nhược 有hữu 邪tà 僻tích 則tắc 不bất 得đắc 名danh 直trực 。 正chánh 趣thú 不bất 邪tà 故cố 名danh 為vi 直trực 。 直trực 而nhi 無vô 雜tạp 故cố 稱xưng 真chân 。 無vô 流lưu 心tâm 既ký 具cụ 此thử 三tam 德đức 。 所sở 生sanh 之chi 道đạo 。 亦diệc 具cụ 三tam 德đức 也dã 。 通thông 達đạt 真chân 實thật 境cảnh 故cố 名danh 如như 。 與dữ 四Tứ 諦Đế 理lý 真chân 實thật 境cảnh 界giới 。 相tương 稱xứng 故cố 名danh 如như 也dã 。 決quyết 定định 故cố 名danh 正chánh 行hạnh 。 如như 經kinh 說thuyết 。 唯duy 此thử 是thị 道đạo 更cánh 無vô 別biệt 道đạo 。 為vi 清thanh 淨tịnh 見kiến 故cố 者giả 。 無vô 勝thắng 之chi 無vô 等đẳng 之chi 者giả 。 故cố 名danh 決quyết 定định 。 若nhược 更cánh 有hữu 一nhất 法pháp 勝thắng 此thử 法pháp 則tắc 成thành 不bất 定định 。 若nhược 更cánh 有hữu 別biệt 法pháp 等đẳng 此thử 法pháp 者giả 亦diệc 非phi 是thị 定định 。 不bất 定định 則tắc 不bất 得đắc 稱xưng 正chánh 行hạnh 也dã 。 論luận 引dẫn 經kinh 證chứng 定định 義nghĩa 故cố 。 言ngôn 唯duy 此thử 是thị 道đạo 無vô 別biệt 法pháp 等đẳng 之chi 勝thắng 之chi 。 故cố 言ngôn 更cánh 無vô 別biệt 道đạo 也dã 。 見kiến 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 一nhất 是thị 僻tích 見kiến 。 即tức 五ngũ 見kiến 也dã 。 二nhị 是thị 正chánh 見kiến 。 即tức 盡tận 智trí 也dã 。 盡tận 智trí 即tức 阿A 羅La 漢Hán 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 已dĩ 。 盡tận 所sở 得đắc 智trí 也dã 。 能năng 斷đoạn 除trừ 僻tích 見kiến 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 正chánh 見kiến 故cố 。 言ngôn 為vi 清thanh 淨tịnh 見kiến 故cố 也dã 。 若nhược 曲khúc 解giải 見kiến 道đạo 。 第đệ 十thập 三tam 心tâm 亦diệc 得đắc 名danh 正chánh 見kiến 。 以dĩ 能năng 清thanh 淨tịnh 見kiến 故cố 。 名danh 為vi 正chánh 行hạnh 。 故cố 唯duy 正chánh 行hạnh 是thị 道đạo 。 此thử 外ngoại 豈khởi 復phục 有hữu 別biệt 道đạo 耶da 。 畢tất 竟cánh 度độ 故cố 名danh 出xuất 離ly 者giả 。 滅Diệt 諦Đế 是thị 畢tất 竟cánh 。 以dĩ 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 故cố 也dã 。 無vô 流lưu 智trí 斷đoạn 除trừ 煩phiền 惱não 。 越việt 諸chư 流lưu 證chứng 得đắc 無vô 為vi 故cố 名danh 為vi 度độ 。 無vô 為vi 既ký 是thị 畢tất 竟cánh 。 證chứng 得đắc 無vô 為vi 度độ 亦diệc 畢tất 竟cánh 故cố 。 以dĩ 滅Diệt 諦Đế 。 畢tất 竟cánh 之chi 名danh 目mục 。 度độ 名danh 為vi 畢tất 竟cánh 。 以dĩ 畢tất 竟cánh 度độ 故cố 稱xưng 出xuất 離ly 也dã 。 論luận 云vân 。 經kinh 中trung 又hựu 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 有hữu 四tứ 見kiến 。 一nhất 常thường 見kiến 。 二nhị 樂nhạo 見kiến 。 三tam 我ngã 所sở 見kiến 。 四tứ 我ngã 見kiến 。 佛Phật 為vi 破phá 此thử 四tứ 見kiến 故cố 。 說thuyết 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 釋thích 此thử 語ngữ 者giả 。 起khởi 見kiến 之chi 時thời 必tất 先tiên 起khởi 我ngã 見kiến 。 起khởi 我ngã 見kiến 時thời 即tức 具cụ 起khởi 餘dư 三tam 見kiến 。 起khởi 我ngã 見kiến 者giả 計kế 我ngã 為vi 常thường 。 即tức 起khởi 常thường 見kiến 。 我ngã 既ký 是thị 常thường 。 如như 刀đao 不bất 能năng 斫chước 火hỏa 不bất 可khả 燒thiêu 。 既ký 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 此thử 即tức 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 即tức 是thị 樂nhạo 見kiến 。 既ký 計kế 有hữu 我ngã 我ngã 所sở 在tại 處xứ 。 即tức 是thị 我ngã 所sở 。 即tức 是thị 我ngã 所sở 見kiến 。 若nhược 破phá 我ngã 見kiến 餘dư 三tam 見kiến 俱câu 被bị 破phá 。 僧Tăng 佉khư 鞞bệ 世thế 師sư 等đẳng 作tác 此thử 執chấp 也dã 。 僧Tăng 佉khư 鞞bệ 世thế 師sư 等đẳng 。 又hựu 起khởi 常thường 見kiến 云vân 。 無vô 不bất 有hữu 有hữu 不bất 無vô 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 則tắc 恆hằng 無vô 。 無vô 不bất 成thành 有hữu 。 有hữu 則tắc 恆hằng 有hữu 。 有hữu 不bất 成thành 無vô 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 常thường 。 現hiện 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 生sanh 滅diệt 者giả 。 此thử 是thị 轉chuyển 異dị 耳nhĩ 。 非phi 其kỳ 體thể 始thỉ 生sanh 。 非phi 其kỳ 體thể 終chung 滅diệt 。 如như 金kim 轉chuyển 為vi 環hoàn 玔# 。 金kim 體thể 不bất 曾tằng 生sanh 滅diệt 也dã 。 其kỳ 說thuyết 自tự 性tánh 生sanh 空không 等đẳng 五ngũ 大đại 。 五ngũ 大đại 復phục 生sanh 五ngũ 根căn 。 何hà 者giả 自tự 性tánh 生sanh 空không 。 空không 與dữ 聲thanh 俱câu 起khởi 。 空không 是thị 本bổn 聲thanh 是thị 末mạt 。 聲thanh 是thị 空không 德đức 空không 最tối 細tế 無vô 物vật 能năng 破phá 之chi 。 自tự 性tánh 生sanh 風phong 。 與dữ 觸xúc 俱câu 起khởi 。 風phong 是thị 本bổn 觸xúc 是thị 末mạt 。 觸xúc 即tức 是thị 風phong 德đức 。 風phong 麁thô 空không 細tế 。 以dĩ 空không 來lai 破phá 風phong 。 風phong 雜tạp 於ư 空không 。 風phong 則tắc 具cụ 兩lưỡng 德đức 。 自tự 德đức 是thị 觸xúc 。 他tha 德đức 是thị 聲thanh 色sắc 。 自tự 性tánh 生sanh 火hỏa 。 火hỏa 與dữ 色sắc 俱câu 生sanh 。 火hỏa 是thị 本bổn 色sắc 是thị 末mạt 。 色sắc 即tức 是thị 火hỏa 德đức 。 火hỏa 麁thô 風phong 細tế 。 風phong 來lai 破phá 火hỏa 。 火hỏa 雜tạp 於ư 風phong 。 火hỏa 具cụ 三tam 德đức 。 自tự 德đức 是thị 色sắc 。 他tha 德đức 是thị 聲thanh 。 觸xúc 自tự 性tánh 生sanh 水thủy 。 水thủy 與dữ 味vị 俱câu 生sanh 。 水thủy 是thị 本bổn 味vị 是thị 末mạt 。 味vị 即tức 是thị 水thủy 德đức 。 水thủy 麁thô 火hỏa 細tế 。 火hỏa 來lai 破phá 水thủy 。 水thủy 雜tạp 於ư 火hỏa 。 水thủy 具cụ 四tứ 德đức 。 自tự 德đức 是thị 味vị 。 他tha 德đức 是thị 聲thanh 。 色sắc 觸xúc 也dã 。 自tự 性tánh 生sanh 地địa 。 地địa 與dữ 香hương 俱câu 起khởi 。 地địa 是thị 本bổn 香hương 是thị 末mạt 。 香hương 是thị 地địa 德đức 。 地địa 麁thô 而nhi 水thủy 細tế 。 水thủy 來lai 破phá 地địa 。 地địa 雜tạp 於ư 水thủy 。 地địa 具cụ 五ngũ 德đức 。 自tự 德đức 是thị 香hương 。 他tha 德đức 是thị 聲thanh 。 色sắc 觸xúc 味vị 也dã 。 五ngũ 大đại 作tác 因nhân 生sanh 五ngũ 根căn 。 五ngũ 根căn 是thị 果quả 。 空không 生sanh 耳nhĩ 。 耳nhĩ 還hoàn 取thủ 空không 。 自tự 德đức 不bất 取thủ 他tha 德đức 故cố 。 唯duy 聞văn 於ư 聲thanh 不bất 見kiến 色sắc 等đẳng 也dã 。 風phong 生sanh 皮bì 。 皮bì 即tức 皮bì 肉nhục 等đẳng 也dã 。 皮bì 還hoàn 取thủ 風phong 。 自tự 德đức 唯duy 取thủ 觸xúc 不bất 取thủ 餘dư 德đức 也dã 。 以dĩ 火hỏa 生sanh 眼nhãn 。 以dĩ 水thủy 生sanh 舌thiệt 。 以dĩ 地địa 生sanh 鼻tị 。 類loại 前tiền 兩lưỡng 可khả 解giải 耳nhĩ 。 五ngũ 根căn 既ký 從tùng 五ngũ 大đại 生sanh 。 五ngũ 根căn 滅diệt 還hoàn 歸quy 五ngũ 大đại 。 耳nhĩ 根căn 滅diệt 還hoàn 歸quy 空không 。 乃nãi 至chí 鼻tị 根căn 滅diệt 還hoàn 歸quy 地địa 。 故cố 諸chư 法pháp 是thị 常thường 也dã 。 破phá 常thường 見kiến 者giả 。 明minh 未vị 有hữu 已dĩ 有hữu 滅diệt 即tức 是thị 先tiên 無vô 後hậu 無vô 故cố 是thị 無vô 常thường 。 其kỳ 言ngôn 無vô 不bất 有hữu 。 今kim 明minh 未vị 有hữu 有hữu 。 未vị 有hữu 是thị 無vô 。 本bổn 是thị 無vô 今kim 成thành 有hữu 。 則tắc 無vô 不bất 恆hằng 無vô 。 其kỳ 言ngôn 有hữu 不bất 無vô 。 今kim 明minh 已dĩ 有hữu 無vô 。 先tiên 是thị 有hữu 今kim 成thành 無vô 。 則tắc 有hữu 不bất 恆hằng 有hữu 也dã 。 問vấn 火hỏa 云vân 何hà 能năng 破phá 水thủy 。 答đáp 色sắc 是thị 火hỏa 德đức 。 水thủy 中trung 有hữu 色sắc 即tức 是thị 以dĩ 火hỏa 破phá 水thủy 也dã 。 問vấn 何hà 者giả 是thị 自tự 性tánh 。 而nhi 說thuyết 其kỳ 能năng 生sanh 耶da 。 答đáp 有hữu 三tam 種chủng 法pháp 。 一nhất 名danh 自tự 性tánh 。 二nhị 名danh 人nhân 。 三tam 名danh 變biến 異dị 。 三tam 種chủng 中trung 初sơ 一nhất 但đãn 名danh 自tự 性tánh 。 人nhân 但đãn 名danh 人nhân 。 變biến 異dị 亦diệc 名danh 自tự 性tánh 。 亦diệc 名danh 變biến 異dị 。 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 初sơ 一nhất 無vô 知tri 。 故cố 不bất 得đắc 名danh 人nhân 。 無vô 轉chuyển 故cố 不bất 得đắc 名danh 變biến 異dị 。 故cố 但đãn 稱xưng 自tự 性tánh 也dã 。 人nhân 有hữu 知tri 不bất 能năng 取thủ 。 不bất 得đắc 名danh 自tự 性tánh 。 無vô 轉chuyển 故cố 不bất 得đắc 名danh 變biến 異dị 。 但đãn 得đắc 名danh 人nhân 也dã 。 從tùng 三tam 德đức 以dĩ 去khứ 悉tất 無vô 知tri 。 其kỳ 能năng 傳truyền 生sanh 後hậu 故cố 名danh 性tánh 。 從tùng 他tha 生sanh 有hữu 轉chuyển 故cố 名danh 變biến 異dị 也dã 。 三tam 法pháp 悉tất 是thị 常thường 前tiền 兩lưỡng 是thị 常thường 。 而nhi 無vô 變biến 異dị 。 後hậu 一nhất 是thị 常thường 而nhi 變biến 異dị 。 如như 金kim 性tánh 不bất 改cải 而nhi 有hữu 環hoàn 玔# 之chi 異dị 。 人nhân 即tức 是thị 我ngã 也dã 。 自tự 性tánh 如như 盲manh 人nhân 能năng 行hành 而nhi 不bất 見kiến 路lộ 人nhân 。 如như 有hữu 目mục 而nhi 無vô 足túc 人nhân 。 能năng 見kiến 不bất 能năng 行hành 。 自tự 性tánh 能năng 作tác 。 而nhi 不bất 能năng 知tri 。 人nhân 能năng 知tri 而nhi 不bất 能năng 作tác 。 人nhân 與dữ 自tự 性tánh 共cộng 合hợp 則tắc 生sanh 變biến 異dị 自tự 性tánh 。 自tự 性tánh 凡phàm 有hữu 八bát 種chủng 。 一nhất 根căn 本bổn 自tự 性tánh 。 二nhị 三tam 德đức 自tự 性tánh 。 三tam 大đại 自tự 性tánh 。 四tứ 我ngã 執chấp 自tự 性tánh 。 五ngũ 唯duy 塵trần 自tự 性tánh 。 六lục 大đại 實thật 自tự 性tánh 。 七thất 知tri 根căn 自tự 性tánh 。 八bát 業nghiệp 根căn 自tự 性tánh 。 三tam 中trung 之chi 第đệ 一nhất 是thị 根căn 本bổn 自tự 性tánh 。 本bổn 來lai 有hữu 之chi 。 從tùng 根căn 本bổn 自tự 性tánh 。 生sanh 七thất 種chủng 自tự 性tánh 。 七thất 種chủng 自tự 性tánh 並tịnh 是thị 變biến 異dị 自tự 性tánh 也dã 。 從tùng 根căn 本bổn 性tánh 生sanh 三tam 德đức 自tự 性tánh 。 三tam 德đức 者giả 天Thiên 竺Trúc 語ngữ 。 第đệ 一nhất 名danh 薩tát 埵đóa 。 無vô 的đích 相tương/tướng 翻phiên 義nghĩa 翻phiên 。 應ưng 言ngôn 妙diệu 有hữu 。 其kỳ 生sanh 時thời 精tinh 妙diệu 而nhi 體thể 是thị 有hữu 也dã 。 二nhị 名danh 阿a 羅la 社xã (# 常thường 荷hà 反phản )# 。 正chánh 翻phiên 為vi 塵trần 。 動động 而nhi 能năng 染nhiễm 。 染nhiễm 故cố 名danh 塵trần 。 三tam 名danh 多đa 摩ma 。 正chánh 翻phiên 為vi 闇ám 。 其kỳ 體thể 塞tắc 也dã 。 若nhược 以dĩ 義nghĩa 立lập 者giả 。 第đệ 一nhất 名danh 輕khinh 光quang 。 第đệ 二nhị 名danh 動động 持trì 。 第đệ 三tam 名danh 重trọng/trùng 塞tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 內nội 若nhược 外ngoại 。 不bất 出xuất 此thử 三tam 種chủng 。 先tiên 論luận 外ngoại 論luận 。 外ngoại 法pháp 約ước 四tứ 大đại 論luận 之chi 者giả 。 空không 大đại 及cập 火hỏa 大đại 是thị 輕khinh 光quang 。 風phong 大đại 是thị 動động 持trì 。 而nhi 能năng 持trì 物vật 令linh 不bất 墮đọa 落lạc 也dã 。 地địa 水thủy 是thị 重trọng/trùng 塞tắc 。 其kỳ 體thể 重trọng/trùng 而nhi 闇ám 塞tắc 也dã 。 約ước 六lục 趣thú 者giả 。 天thiên 是thị 輕khinh 光quang 。 人nhân 是thị 動động 持trì 。 四tứ 惡ác 趣thú 是thị 重trọng/trùng 塞tắc 也dã 。 約ước 內nội 法pháp 論luận 之chi 者giả 。 捨xả 受thọ 是thị 輕khinh 光quang 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 是thị 動động 持trì 。 心tâm 動động 搖dao 而nhi 執chấp 捉tróc 於ư 境cảnh 。 苦khổ 受thọ 是thị 重trọng/trùng 塞tắc 。 智trí 慧tuệ 是thị 輕khinh 光quang 。 貪tham 是thị 動động 持trì 。 瞋sân 癡si 是thị 重trọng/trùng 塞tắc 也dã 。 初sơ 生sanh 三tam 德đức 時thời 。 內nội 妙diệu 有hữu 始thỉ 顯hiển 。 外ngoại 法pháp 未vị 顯hiển 後hậu 時thời 方phương 顯hiển 也dã 。 從tùng 三tam 德đức 自tự 性tánh 。 生sanh 大đại 自tự 性tánh 。 大đại 者giả 是thị 覺giác 。 覺giác 是thị 諸chư 知tri 之chi 本bổn 。 有hữu 覺giác 察sát 之chi 用dụng 也dã 。 從tùng 大đại 自tự 性tánh 生sanh 我ngã 執chấp 自tự 性tánh 。 執chấp 言ngôn 有hữu 我ngã 與dữ 他tha 異dị 也dã 。 若nhược 是thị 僧Tăng 佉khư 義nghĩa 。 從tùng 我ngã 執chấp 生sanh 唯duy 塵trần 。 唯duy 塵trần 生sanh 大đại 實thật 。 若nhược 鞞bệ 世thế 師sư 義nghĩa 。 從tùng 大đại 實thật 生sanh 唯duy 塵trần 。 今kim 且thả 依y 前tiền 釋thích 。 言ngôn 唯duy 塵trần 者giả 。 唯duy 有hữu 五ngũ 塵trần 。 餘dư 法pháp 未vị 顯hiển 也dã 。 從tùng 五ngũ 塵trần 生sanh 大đại 實thật 。 即tức 五ngũ 大đại 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 。 出xuất 其kỳ 外ngoại 者giả 。 故cố 名danh 大đại 也dã 。 實thật 者giả 一nhất 切thiết 法pháp 。 去khứ 來lai 皆giai 在tại 此thử 五ngũ 中trung 。 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 有hữu 變biến 異dị 。 其kỳ 體thể 常thường 在tại 無vô 異dị 。 如như 眼nhãn 根căn 壞hoại 還hoàn 歸quy 空không 大đại 。 眼nhãn 根căn 自tự 有hữu 壞hoại 。 空không 大đại 不bất 壞hoại 。 乃nãi 至chí 鼻tị 根căn 歸quy 地địa 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 名danh 實thật 也dã 。 從tùng 大đại 實thật 生sanh 知tri 根căn 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 能năng 知tri 故cố 也dã 。 從tùng 知tri 根căn 生sanh 業nghiệp 根căn 。 業nghiệp 根căn 有hữu 五ngũ 。 一nhất 口khẩu 。 二nhị 手thủ 。 三tam 脚cước 。 四tứ 尻# 。 五ngũ 男nam 女nữ 根căn 。 口khẩu 能năng 語ngữ 為vi 語ngữ 之chi 根căn 。 語ngữ 即tức 是thị 口khẩu 業nghiệp 。 手thủ 為vi 捉tróc 根căn 。 捉tróc 是thị 手thủ 業nghiệp 。 脚cước 為vi 行hành 根căn 。 行hành 是thị 脚cước 業nghiệp 。 尻# 為vi 放phóng 根căn 。 能năng 放phóng 糞phẩn 穢uế 。 放phóng 是thị 尻# 業nghiệp 。 男nam 女nữ 根căn 能năng 生sanh 子tử 。 為vi 生sanh 子tử 根căn 。 生sanh 子tử 是thị 男nam 女nữ 根căn 業nghiệp 也dã 。 此thử 即tức 是thị 二nhị 十thập 五ngũ 句cú 。 實thật 諦đế 義nghĩa 。 五ngũ 業nghiệp 根căn 。 五ngũ 知tri 根căn 。 五ngũ 塵trần 。 五ngũ 大đại 。 為vi 二nhị 十thập 。 我ngã 執chấp 為vi 二nhị 十thập 一nhất 。 大đại 為vi 二nhị 十thập 二nhị 。 三tam 德đức 為vi 二nhị 十thập 三tam 。 人nhân 為vi 二nhị 十thập 四tứ 。 自tự 性tánh 為vi 二nhị 十thập 五ngũ 也dã 。 問vấn 約ước 五ngũ 大đại 論luận 三tam 德đức 。 五ngũ 大đại 只chỉ 應ưng 屬thuộc 大đại 實thật 。 那na 忽hốt 屬thuộc 三tam 德đức 耶da 。 答đáp 其kỳ 體thể 性tánh 屬thuộc 三tam 德đức 。 五ngũ 大đại 自tự 屬thuộc 大đại 實thật 。 由do 如như 一nhất 牙nha 分phân 為vi 多đa 牙nha 。 或hoặc 刻khắc 為vi 馬mã 。 或hoặc 刻khắc 為vi 象tượng 。 象tượng 馬mã 雖tuy 異dị 體thể 性tánh 是thị 牙nha 。 五ngũ 大đại 亦diệc 爾nhĩ 。 五ngũ 大đại 自tự 屬thuộc 大đại 實thật 。 逐trục 其kỳ 體thể 性tánh 相tướng 攝nhiếp 。 自tự 屬thuộc 三tam 德đức 也dã 。 前tiền 言ngôn 自tự 性tánh 生sanh 空không 等đẳng 。 即tức 說thuyết 根căn 本bổn 。 自tự 性tánh 能năng 生sanh 也dã 。 僧Tăng 佉khư 義nghĩa 明minh 因nhân 中trung 具cụ 有hữu 果quả 。 如như 鉢bát 多đa 樹thụ 子tử 中trung 具cụ 足túc 已dĩ 有hữu 。 枝chi 葉diệp 華hoa 果quả 。 自tự 性tánh 之chi 中trung 已dĩ 具cụ 足túc 有hữu 七thất 種chủng 變biến 異dị 自tự 性tánh 。 人nhân 與dữ 其kỳ 合hợp 時thời 。 七thất 種chủng 則tắc 次thứ 第đệ 顯hiển 現hiện 。 名danh 之chi 為vi 生sanh 耳nhĩ 。 非phi 先tiên 無vô 後hậu 有hữu 名danh 為vi 生sanh 也dã 。 問vấn 三tam 德đức 有hữu 智trí 慧tuệ 及cập 三tam 煩phiền 惱não 。 緣duyên 何hà 物vật 為vi 境cảnh 。 答đáp 其kỳ 是thị 妙diệu 有hữu 法pháp 不bất 緣duyên 境cảnh 起khởi 。 如như 佛Phật 家gia 三tam 善thiện 根căn 。 三tam 不bất 善thiện 根căn 。 復phục 何hà 所sở 緣duyên 起khởi 耶da 。 問vấn 三tam 德đức 中trung 有hữu 智trí 慧tuệ 。 大đại 言ngôn 是thị 覺giác 。 那na 忽hốt 言ngôn 變biến 異dị 自tự 性tánh 悉tất 非phi 知tri 耶da 。 人nhân 是thị 知tri 者giả 。 人nhân 能năng 知tri 耳nhĩ 。 七thất 種chủng 變biến 異dị 自tự 無vô 知tri 用dụng 。 如như 人nhân 能năng 斫chước 故cố 名danh 刀đao 。 為vi 能năng 斫chước 耳nhĩ 。 刀đao 實thật 不bất 能năng 斫chước 也dã 。 問vấn 唯duy 塵trần 是thị 。 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 云vân 何hà 用dụng 塵trần 來lai 顯hiển 大đại 實thật 耶da 。 答đáp 五ngũ 大đại 並tịnh 是thị 隣lân 虛hư 不bất 可khả 見kiến 。 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 是thị 五ngũ 大đại 之chi 末mạt 。 見kiến 末mạt 方phương 得đắc 顯hiển 本bổn 。 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 非phi 隣lân 虛hư 故cố 可khả 見kiến 也dã 。 問vấn 自tự 性tánh 是thị 能năng 生sanh 。 亦diệc 是thị 能năng 變biến 。 三tam 德đức 望vọng 自tự 性tánh 是thị 所sở 生sanh 所sở 變biến 。 望vọng 大đại 是thị 能năng 生sanh 能năng 變biến 。 何hà 故cố 自tự 性tánh 能năng 生sanh 得đắc 受thọ 生sanh 名danh 。 能năng 變biến 不bất 得đắc 受thọ 變biến 名danh 。 而nhi 三tam 德đức 具cụ 受thọ 兩lưỡng 名danh 耶da 。 答đáp 能năng 變biến 能năng 生sanh 並tịnh 是thị 因nhân 名danh 。 所sở 變biến 所sở 生sanh 並tịnh 是thị 果quả 名danh 。 直trực 呼hô 為vi 變biến 直trực 呼hô 為vi 生sanh 者giả 。 此thử 是thị 果quả 名danh 。 果quả 起khởi 方phương 是thị 變biến 是thị 生sanh 耳nhĩ 。 因nhân 未vị 有hữu 變biến 及cập 生sanh 也dã 。 今kim 言ngôn 自tự 性tánh 。 能năng 生sanh 者giả 即tức 是thị 能năng 變biến 。 說thuyết 能năng 變biến 為vi 能năng 生sanh 耳nhĩ 。 其kỳ 非phi 所sở 變biến 故cố 。 不bất 得đắc 受thọ 變biến 名danh 。 三tam 德đức 具cụ 能năng 所sở 二nhị 義nghĩa 。 故cố 受thọ 兩lưỡng 名danh 也dã 。 問vấn 何hà 以dĩ 能năng 生sanh 為vi 自tự 性tánh 耶da 。 答đáp 能năng 生sanh 是thị 本bổn 。 本bổn 是thị 自tự 性tánh 義nghĩa 。 故cố 受thọ 自tự 性tánh 名danh 。 問vấn 人nhân 亦diệc 是thị 本bổn 。 何hà 不bất 受thọ 自tự 性tánh 名danh 耶da 。 答đáp 其kỳ 無vô 作tác 用dụng 。 不bất 能năng 變biến 他tha 故cố 。 不bất 受thọ 自tự 性tánh 名danh 也dã 。 樂nhạo 見kiến 者giả 。 尼ni 捷tiệp 子tử 等đẳng 起khởi 見kiến 。 謂vị 言ngôn 生sanh 死tử 真chân 實thật 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 涅Niết 槃Bàn 真chân 實thật 是thị 苦khổ 。 其kỳ 推thôi 之chi 云vân 。 如như 人nhân 無vô 一nhất 手thủ 一nhất 目mục 。 此thử 是thị 苦khổ 不phủ 。 若nhược 是thị 苦khổ 者giả 。 無vô 一nhất 手thủ 一nhất 目mục 以dĩ 自tự 是thị 苦khổ 。 都đô 無vô 此thử 身thân 豈khởi 非phi 極cực 苦khổ 耶da 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 既ký 無vô 復phục 五ngũ 陰ấm 。 故cố 云vân 涅Niết 槃Bàn 是thị 真chân 實thật 極cực 苦khổ 也dã 。 無vô 一nhất 手thủ 一nhất 目mục 。 傍bàng 人nhân 為vi 治trị 。 更cánh 得đắc 一nhất 手thủ 一nhất 目mục 時thời 此thử 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 不phủ 。 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 得đắc 一nhất 手thủ 一nhất 目mục 以dĩ 自tự 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 具cụ 足túc 一nhất 身thân 。 豈khởi 非phi 極cực 樂lạc 。 現hiện 在tại 世thế 既ký 。 具cụ 有hữu 五ngũ 根căn 。 故cố 知tri 有hữu 身thân 真chân 實thật 是thị 極cực 樂lạc 也dã 。 僧Tăng 佉khư 鞞bệ 世thế 師sư 。 又hựu 起khởi 樂nhạo 見kiến 云vân 。 生sanh 死tử 真chân 實thật 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 苦khổ 。 人nhân 天thiên 是thị 真chân 實thật 樂nhạo/nhạc/lạc 。 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 。 等đẳng 真chân 實thật 是thị 苦khổ 。 其kỳ 以dĩ 因nhân 推thôi 之chi 。 因nhân 既ký 真chân 實thật 。 有hữu 善thiện 有hữu 惡ác 。 惡ác 能năng 感cảm 苦khổ 。 善thiện 能năng 感cảm 樂nhạo/nhạc/lạc 。 以dĩ 因nhân 真chân 實thật 故cố 。 知tri 果quả 亦diệc 真chân 實thật 也dã 。 破phá 此thử 兩lưỡng 見kiến 者giả 。 生sanh 死tử 互hỗ 相tương 待đãi 故cố 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 耳nhĩ 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 以dĩ 麁thô 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 以dĩ 細tế 為vi 苦khổ 。 如như 餓ngạ 鬼quỷ 緣duyên 。 地địa 獄ngục 為vi 苦khổ 。 自tự 緣duyên 其kỳ 報báo 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 畜súc 生sanh 緣duyên 餓ngạ 鬼quỷ 為vi 苦khổ 。 自tự 緣duyên 其kỳ 報báo 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 阿a 脩tu 羅la 緣duyên 。 畜súc 生sanh 為vi 苦khổ 。 自tự 緣duyên 其kỳ 報báo 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 此thử 人nhân 天thiên 色sắc 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 互hỗ 相tương 形hình 待đãi 。 妄vọng 謂vị 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 極cực 至chí 非phi 想tưởng 。 若nhược 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 望vọng 非phi 想tưởng 。 非phi 想tưởng 為vi 苦khổ 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 既ký 無vô 復phục 有hữu 勝thắng 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 是thị 真chân 實thật 樂nhạo/nhạc/lạc 。 生sanh 死tử 真chân 實thật 是thị 苦khổ 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 三tam 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 復phục 有hữu 異dị 。 今kim 不bất 論luận 此thử 也dã 。 問vấn 常thường 言ngôn 。 上thượng 罪tội 地địa 獄ngục 。 中trung 罪tội 畜súc 生sanh 。 下hạ 罪tội 餓ngạ 鬼quỷ 。 今kim 那na 得đắc 言ngôn 畜súc 生sanh 勝thắng 餓ngạ 鬼quỷ 耶da 。 答đáp 若nhược 小Tiểu 乘Thừa 則tắc 如như 所sở 引dẫn 大Đại 乘Thừa 理lý 論luận 。 畜súc 生sanh 勝thắng 餓ngạ 鬼quỷ 。 餓ngạ 鬼quỷ 帶đái 火hỏa 而nhi 行hành 。 受thọ 重trọng/trùng 之chi 苦khổ 。 頸cảnh 小tiểu 腹phúc 大đại 。 恆hằng 患hoạn 飢cơ 渴khát 。 設thiết 值trị 清thanh 流lưu 謂vị 為vi 猛mãnh 火hỏa 。 畜súc 生sanh 之chi 中trung 。 無vô 此thử 等đẳng 事sự 。 故cố 知tri 為vi 勝thắng 也dã 。 破phá 後hậu 見kiến 者giả 。 生sanh 死tử 以dĩ 有hữu 流lưu 為vi 因nhân 。 雖tuy 是thị 善thiện 因nhân 善thiện 亦diệc 有hữu 流lưu 。 既ký 是thị 有hữu 流lưu 故cố 非phi 真chân 實thật 。 如như 有hữu 好hảo/hiếu 食thực 以dĩ 毒độc 藥dược 內nội 中trung 。 則tắc 不bất 復phục 成thành 好hảo/hiếu 食thực 。 善thiện 既ký 非phi 真chân 實thật 。 樂nhạo/nhạc/lạc 豈khởi 是thị 真chân 實thật 耶da 。 論luận 言ngôn 我ngã 作tác 器khí 故cố 。 名danh 我ngã 所sở 者giả 。 僧Tăng 佉khư 鞞bệ 世thế 師sư 作tác 此thử 執chấp 。 一nhất 是thị 內nội 作tác 器khí 。 二nhị 是thị 外ngoại 作tác 器khí 。 我ngã 是thị 知tri 者giả 。 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 知tri 是thị 我ngã 法pháp 。 即tức 是thị 九cửu 法pháp 中trung 之chi 覺giác 法pháp 也dã 。 心tâm 是thị 我ngã 內nội 作tác 器khí 。 根căn 是thị 我ngã 外ngoại 作tác 器khí 。 塵trần 是thị 我ngã 資tư 糧lương 。 知tri 有hữu 五ngũ 根căn 塵trần 各các 五ngũ 。 心tâm 只chỉ 是thị 一nhất 。 心tâm 及cập 我ngã 皆giai 常thường 。 非phi 法pháp 令linh 其kỳ 共cộng 合hợp 。 已dĩ 前tiền 解giải 所sở 以dĩ 。 名danh 作tác 器khí 者giả 。 如như 世thế 間gian 斧phủ 鋸cứ 等đẳng 。 是thị 工công 巧xảo 人nhân 之chi 作tác 器khí 。 其kỳ 用dụng 之chi 作tác 床sàng 机cơ 等đẳng 。 心tâm 及cập 根căn 亦diệc 爾nhĩ 。 我ngã 用dụng 之chi 見kiến 色sắc 聞văn 聲thanh 。 故cố 名danh 作tác 器khí 。 由do 塵trần 生sanh 知tri 故cố 名danh 資tư 糧lương 也dã 。 以dĩ 內nội 作tác 器khí 證chứng 有hữu 我ngã 。 以dĩ 外ngoại 作tác 器khí 證chứng 有hữu 內nội 作tác 器khí 。 以dĩ 資tư 糧lương 證chứng 有hữu 根căn 。 我ngã 法pháp 通thông 證chứng 有hữu 我ngã 及cập 作tác 器khí 資tư 糧lương 也dã 。 內nội 作tác 器khí 證chứng 有hữu 我ngã 者giả 。 我ngã 是thị 作tác 者giả 。 若nhược 無vô 有hữu 我ngã 。 誰thùy 使sử 心tâm 在tại 眼nhãn 。 或hoặc 時thời 在tại 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 中trung 耶da 。 故cố 知tri 有hữu 我ngã 也dã 。 外ngoại 作tác 器khí 證chứng 有hữu 內nội 作tác 器khí 者giả 。 凡phàm 證chứng 兩lưỡng 義nghĩa 。 一nhất 證chứng 心tâm 是thị 一nhất 。 心tâm 若nhược 是thị 多đa 。 何hà 故cố 一nhất 時thời 中trung 不bất 並tịnh 生sanh 五ngũ 知tri 以dĩ 知tri 五ngũ 塵trần 耶da 。 故cố 知tri 只chỉ 是thị 一nhất 心tâm 。 在tại 眼nhãn 中trung 則tắc 能năng 見kiến 不bất 能năng 聞văn 。 在tại 耳nhĩ 中trung 則tắc 能năng 聞văn 不bất 能năng 見kiến 色sắc 。 故cố 五ngũ 根căn 不bất 並tịnh 用dụng 也dã 。 二nhị 證chứng 心tâm 是thị 有hữu 。 若nhược 有hữu 心tâm 者giả 既ký 恆hằng 有hữu 。 有hữu 我ngã 恆hằng 有hữu 五ngũ 根căn 。 何hà 不bất 恆hằng 生sanh 知tri 知tri 五ngũ 塵trần 耶da 。 心tâm 在tại 根căn 中trung 時thời 。 方phương 能năng 知tri 塵trần 。 故cố 知tri 必tất 定định 有hữu 心tâm 也dã 。 資tư 糧lương 證chứng 有hữu 外ngoại 作tác 器khí 者giả 。 若nhược 無vô 外ngoại 作tác 器khí 。 眼nhãn 根căn 壞hoại 時thời 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 復phục 見kiến 色sắc 耶da 。 故cố 知tri 必tất 有hữu 外ngoại 作tác 器khí 也dã 。 我ngã 法pháp 通thông 證chứng 四tứ 事sự 者giả 。 心tâm 非phi 是thị 知tri 。 根căn 塵trần 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 無vô 有hữu 我ngã 。 豈khởi 得đắc 有hữu 知tri 。 我ngã 是thị 知tri 者giả 。 故cố 知tri 是thị 我ngã 法pháp 既ký 有hữu 我ngã 。 法pháp 證chứng 有hữu 我ngã 也dã 。 若nhược 無vô 有hữu 心tâm 。 則tắc 一nhất 時thời 中trung 。 並tịnh 有hữu 五ngũ 知tri 。 若nhược 知tri 色sắc 時thời 不bất 能năng 知tri 聲thanh 。 故cố 知tri 必tất 定định 有hữu 心tâm 。 在tại 根căn 中trung 故cố 知tri 得đắc 生sanh 亦diệc 得đắc 以dĩ 知tri 證chứng 心tâm 是thị 一nhất 。 心tâm 若nhược 不bất 一nhất 。 五ngũ 心tâm 並tịnh 在tại 根căn 中trung 。 則tắc 一nhất 時thời 一nhất 時thời 中trung 應ưng 有hữu 五ngũ 知tri 也dã 。 若nhược 無vô 有hữu 根căn 。 根căn 壞hoại 之chi 時thời 。 何hà 故cố 不bất 生sanh 知tri 耶da 。 若nhược 無vô 有hữu 五ngũ 塵trần 。 知tri 何hà 所sở 知tri 耶da 。 心tâm 與dữ 我ngã 共cộng 合hợp 故cố 。 名danh 內nội 作tác 器khí 。 根căn 不bất 與dữ 我ngã 合hợp 故cố 。 名danh 外ngoại 作tác 器khí 。 塵trần 是thị 前tiền 境cảnh 。 能năng 資tư 生sanh 我ngã 法pháp 。 名danh 我ngã 資tư 糧lương 也dã 。 其kỳ 即tức 名danh 我ngã 作tác 器khí 。 及cập 我ngã 資tư 糧lương 為vi 我ngã 所sở 也dã 。

僧Tăng 佉khư 立lập 有hữu 我ngã 。 以dĩ 五ngũ 義nghĩa 為vi 證chứng 。 一nhất 聚tụ 集tập 為vi 他tha 故cố 知tri 有hữu 我ngã 。 如như 世thế 人nhân 為vi 弘hoằng 通thông 法pháp 故cố 聚tụ 集tập 經kinh 書thư 。 非phi 是thị 自tự 為vi 。 乃nãi 是thị 為vi 他tha 。 又hựu 如như 世thế 人nhân 聚tụ 集tập 床sàng 席tịch 。 亦diệc 非phi 自tự 為vi 。 乃nãi 為vi 擬nghĩ 他tha 。 既ký 見kiến 聚tụ 集tập 為vi 他tha 。 則tắc 有hữu 他tha 人nhân 也dã 。 眾chúng 生sanh 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。 五ngũ 塵trần 四tứ 大đại 五ngũ 根căn 五ngũ 陰ấm 等đẳng 聚tụ 集tập 。 見kiến 其kỳ 聚tụ 集tập 。 知tri 非phi 自tự 為vi 必tất 是thị 為vi 他tha 。 他tha 即tức 是thị 我ngã 故cố 。 知tri 有hữu 我ngã 也dã 。 二nhị 見kiến 自tự 性tánh 變biến 異dị 。 為vi 三tam 德đức 等đẳng 七thất 法pháp 故cố 知tri 有hữu 我ngã 。 自tự 性tánh 非phi 知tri 。 其kỳ 不bất 能năng 變biến 異dị 。 為vi 三tam 德đức 等đẳng 七thất 法pháp 。 既ký 能năng 變biến 異dị 。 為vi 三tam 德đức 等đẳng 七thất 法pháp 。 知tri 必tất 有hữu 知tri 者giả 來lai 合hợp 之chi 方phương 得đắc 有hữu 變biến 異dị 。 知tri 者giả 即tức 是thị 我ngã 故cố 。 知tri 有hữu 我ngã 也dã 。

三tam 見kiến 變biến 異dị 。 中trung 有hữu 覺giác 故cố 知tri 有hữu 我ngã 。 自tự 性tánh 非phi 覺giác 。 自tự 性tánh 是thị 本bổn 變biến 異dị 是thị 末mạt 。 本bổn 既ký 無vô 覺giác 。 末mạt 中trung 不bất 應ưng 有hữu 覺giác 。 變biến 異dị 中trung 既ký 有hữu 覺giác 。 故cố 知tri 別biệt 有hữu 覺giác 體thể 。 未vị 合hợp 自tự 性tánh 故cố 。 變biến 異dị 中trung 有hữu 覺giác 。 覺giác 體thể 即tức 是thị 我ngã 。 是thị 我ngã 故cố 知tri 有hữu 我ngã 也dã 。 此thử 一nhất 事sự 即tức 顯hiển 我ngã 被bị 繫hệ 縛phược 。 以dĩ 從tùng 覺giác 生sanh 我ngã 執chấp 故cố 也dã 。 四tứ 見kiến 有hữu 可khả 用dụng 故cố 知tri 有hữu 我ngã 。 既ký 有hữu 可khả 用dụng 知tri 必tất 有hữu 能năng 用dụng 。 自tự 性tánh 是thị 可khả 用dụng 。 我ngã 是thị 能năng 用dụng 。 既ký 見kiến 有hữu 可khả 用dụng 故cố 。 知tri 必tất 有hữu 能năng 用dụng 。 故cố 知tri 有hữu 我ngã 也dã 。 其kỳ 譬thí 云vân 。 如như 女nữ 人nhân 是thị 可khả 用dụng 男nam 子tử 是thị 能năng 用dụng 。 見kiến 有hữu 女nữ 即tức 知tri 有hữu 男nam 也dã 。 自tự 性tánh 是thị 可khả 用dụng 。 故cố 我ngã 與dữ 之chi 合hợp 。 合hợp 故cố 變biến 異dị 為vi 三tam 德đức 等đẳng 七thất 法pháp 。 七thất 法pháp 繫hệ 縛phược 於ư 我ngã 。 後hậu 聞văn 師sư 教giáo 得đắc 。 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 知tri 從tùng 自tự 性tánh 生sanh 。 此thử 繫hệ 縛phược 住trụ 在tại 生sanh 死tử 。 於ư 自tự 性tánh 及cập 繫hệ 縛phược 生sanh 厭yếm 惡ác 。 既ký 生sanh 厭yếm 惡ác 。 永vĩnh 離ly 繫hệ 縛phược 故cố 。 我ngã 得đắc 解giải 脫thoát 。 其kỳ 譬thí 云vân 。 如như 男nam 子tử 於ư 闇ám 中trung 與dữ 病bệnh 癩lại 女nữ 人nhân 。 共cộng 為vi 欲dục 事sự 。 數sác 數sác 為vi 之chi 了liễu 無vô 厭yếm 惡ác 。 後hậu 於ư 光quang 明minh 中trung 。 見kiến 之chi 即tức 生sanh 厭yếm 離ly 。 若nhược 是thị 強cường/cưỡng 性tánh 女nữ 人nhân 。 猶do 來lai 就tựu 此thử 男nam 子tử 。 若nhược 是thị 軟nhuyễn 性tánh 者giả 。 一nhất 被bị 厭yếm 惡ác 即tức 不bất 復phục 來lai 。 雖tuy 當đương 時thời 不bất 來lai 。 猶do 有hữu 來lai 義nghĩa 。 自tự 性tánh 一nhất 被bị 厭yếm 惡ác 。 則tắc 永vĩnh 不bất 與dữ 我ngã 共cộng 合hợp 。 無vô 一nhất 軟nhuyễn 性tánh 女nữ 人nhân 。 及cập 此thử 自tự 性tánh 軟nhuyễn 性tánh 者giả 也dã 。 五ngũ 獨độc 住trụ 義nghĩa 真chân 實thật 有hữu 故cố 知tri 有hữu 我ngã 。 既ký 知tri 從tùng 自tự 性tánh 生sanh 。 變biến 異dị 故cố 被bị 縛phược 繫hệ 。 修tu 得đắc 智trí 慧tuệ 。 於ư 自tự 性tánh 生sanh 厭yếm 離ly 。 自tự 性tánh 既ký 與dữ 我ngã 相tương 離ly 故cố 。 我ngã 獨độc 住trụ 。 我ngã 獨độc 住trụ 故cố 。 我ngã 得đắc 解giải 脫thoát 。 若nhược 無vô 有hữu 我ngã 。 則tắc 無vô 獨độc 住trụ 義nghĩa 。 獨độc 住trụ 義nghĩa 既ký 真chân 實thật 有hữu 故cố 。 知tri 有hữu 我ngã 也dã 。 後hậu 別biệt 委ủy 悉tất 破phá 我ngã 執chấp 。 不bất 復phục 兩lưỡng 煩phiền 也dã 。

十thập 六lục 諦đế 義nghĩa 出xuất 隨tùy 相tương/tướng 論luận 釋thích