隨煩惱 ( 隨tùy 煩phiền 惱não )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）又曰隨惑。俱舍論有二義：一名一切之煩惱。以一切之煩惱，皆隨逐於心，為惱亂之事也。二對於六隨眠之根本煩惱，而名其餘之煩惱為隨煩惱，又對於根本而名為枝末惑。七十五法中除六大煩惱無明之一。五大煩惱及大不善之二，小煩惱之十，不定中之不善睡眠與惡作等十九法是也。俱舍論二十一曰：「此諸煩惱亦名隨煩惱，以皆隨心為惱亂事故。復有此餘異諸煩惱，染污心所行蘊所攝，隨煩惱起故，亦名隨煩惱。不名煩惱，非根本故。」於大乘百法中，對於六大惑（同六隨眠）之根本煩惱而名其餘二十為隨煩惱。忿，恨，惱，覆，誑，諂，憍，害，嫉，慳之十，為小隨惑。無慚，無愧之二，為中隨惑。不信，懈怠，放逸，惛沈，掉舉，失念，不正知，散亂之八，為大隨惑。此三種二十之煩惱，盡隨他之根本煩惱而起，故名隨煩惱。唯識論六曰：「唯是煩惱分別差別，等流性，故名隨煩惱。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 又hựu 曰viết 隨tùy 惑hoặc 。 俱câu 舍xá 論luận 有hữu 二nhị 義nghĩa ： 一nhất 名danh 一nhất 切thiết 之chi 煩phiền 惱não 。 以dĩ 一nhất 切thiết 之chi 煩phiền 惱não ， 皆giai 隨tùy 逐trục 於ư 心tâm ， 為vi 惱não 亂loạn 之chi 事sự 也dã 。 二nhị 對đối 於ư 六lục 隨tùy 眠miên 之chi 根căn 本bổn 煩phiền 惱não ， 而nhi 名danh 其kỳ 餘dư 之chi 煩phiền 惱não 為vi 隨tùy 煩phiền 惱não 。 又hựu 對đối 於ư 根căn 本bổn 而nhi 名danh 為vi 枝chi 末mạt 惑hoặc 。 七thất 十thập 五ngũ 法pháp 中trung 除trừ 六lục 大đại 煩phiền 惱não 無vô 明minh 之chi 一nhất 。 五ngũ 大đại 煩phiền 惱não 及cập 大đại 不bất 善thiện 之chi 二nhị ， 小tiểu 煩phiền 惱não 之chi 十thập ， 不bất 定định 中trung 之chi 不bất 善thiện 睡thụy 眠miên 與dữ 惡ác 作tác 等đẳng 十thập 九cửu 法pháp 是thị 也dã 。 俱câu 舍xá 論luận 二nhị 十thập 一nhất 曰viết ： 「 此thử 諸chư 煩phiền 惱não 亦diệc 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 以dĩ 皆giai 隨tùy 心tâm 為vi 惱não 亂loạn 事sự 故cố 。 復phục 有hữu 此thử 餘dư 異dị 諸chư 煩phiền 惱não ， 染nhiễm 污ô 心tâm 所sở 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 隨tùy 煩phiền 惱não 。 起khởi 故cố ， 亦diệc 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 不bất 名danh 煩phiền 惱não ， 非phi 根căn 本bổn 故cố 。 」 於ư 大Đại 乘Thừa 百bách 法pháp 中trung ， 對đối 於ư 六lục 大đại 惑hoặc （ 同đồng 六lục 隨tùy 眠miên ） 之chi 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 而nhi 名danh 其kỳ 餘dư 二nhị 十thập 為vi 隨tùy 煩phiền 惱não 。 忿phẫn ， 恨hận ， 惱não ， 覆phú ， 誑cuống ， 諂siểm ， 憍kiêu ， 害hại ， 嫉tật ， 慳san 之chi 十thập ， 為vi 小tiểu 隨tùy 惑hoặc 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 之chi 二nhị ， 為vi 中trung 隨tùy 惑hoặc 。 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 放phóng 逸dật 。 惛hôn 沈trầm ， 掉trạo 舉cử ， 失thất 念niệm 不bất 正chánh 知tri 。 散tán 亂loạn 之chi 八bát ， 為vi 大đại 隨tùy 惑hoặc 。 此thử 三tam 種chủng 二nhị 十thập 之chi 煩phiền 惱não ， 盡tận 隨tùy 他tha 之chi 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 而nhi 起khởi ， 故cố 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 唯duy 識thức 論luận 六lục 曰viết ： 「 唯duy 是thị 煩phiền 惱não 分phân 別biệt 差sai 別biệt 等đẳng 流lưu 性tánh ， 故cố 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 」 。