叢Tùng 林Lâm 公Công 論Luận
宋Tống 惠Huệ 彬 述Thuật
鐘chung 鼓cổ 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 本bổn 而nhi 器khí 不bất 可khả 去khứ 。 論luận 議nghị 非phi 道đạo 之chi 本bổn 而nhi 言ngôn 不bất 可khả 亡vong 。 苟cẩu 存tồn 器khí 而nhi 忘vong 本bổn 。 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 所sở 以dĩ 遁độn 也dã 。 立lập 言ngôn 而nhi 忘vong 本bổn 。 道đạo 之chi 所sở 以dĩ 喪táng 也dã 。 然nhiên 而nhi 去khứ 器khí 無vô 以dĩ 聞văn 九cửu 韶thiều 之chi 樂lạc 。 亡vong 言ngôn 無vô 以dĩ 顯hiển 一nhất 貫quán 之chi 道đạo 。 唯duy 調điều 器khí 以dĩ 中trung 和hòa 。 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 成thành 也dã 。 話thoại 言ngôn 以dĩ 大đại 公công 。 道đạo 之chi 明minh 矣hĩ 。 南nam 蕩đãng 者giả 菴am 老lão 人nhân 。 予# 之chi 端đoan 友hữu 也dã 。 拜bái 教giáo 聲thanh 前tiền 。 踰du 越việt 二nhị 紀kỷ 。 蹟# 其kỳ 為vi 人nhân 厚hậu 性tánh 體thể 仁nhân 。 寬khoan 中trung 毓# 物vật 。 平bình 居cư 閑nhàn 澹đạm 。 恂# 恂# 然nhiên 似tự 不bất 能năng 言ngôn 者giả 。 逮đãi 說thuyết 法Pháp 則tắc 詆# 訶ha 佛Phật 祖tổ 。 談đàm 論luận 則tắc 刻khắc 轢lịch 古cổ 今kim 。 公công 論luận 一nhất 萬vạn 餘dư 言ngôn 。 槩# 其kỳ 緒tự 餘dư 。 非phi 特đặc 起khởi 而nhi 作tác 之chi 也dã 。 予# 酌chước 其kỳ 理lý 詣nghệ 。 騫khiên 闕khuyết 一nhất 無vô 抑ức 。 又hựu 所sở 以dĩ 究cứu 其kỳ 黜truất 訐kiết 。 盪# 滅diệt 是thị 非phi 。 區khu 區khu 覈# 其kỳ 橾# 槮# 金kim 根căn 之chi 謬mậu 。 深thâm 虞ngu 後hậu 學học 沿duyên 惑hoặc 其kỳ 說thuyết 。 誕đản 妄vọng 相tương/tướng 紏# 。 舍xá 正chánh 路lộ 而nhi 不bất 由do 。 及cập 推thôi 其kỳ 至chí 公công 至chí 當đương 。 優ưu 入nhập 聖thánh 域vực 。 明minh 與dữ 日nhật 月nguyệt 俱câu 。 大đại 與dữ 天thiên 地địa 竝tịnh 。 深thâm 與dữ 江giang 海hải 埒# 。 峻tuấn 與dữ 山sơn 嶽nhạc 侔mâu 。 宏hoành 曠khoáng 穹# 崇sùng 。 有hữu 本bổn 者giả 如như 是thị 。 於ư 戲hí 。 和hòa 氣khí 薰huân 郁uất 。 惠huệ 風phong 捭bãi 鬯sưởng 。 未vị 有hữu 不bất 坼sách 之chi 枝chi 。 學học 者giả 毋vô 以dĩ 自tự 枵# 。 淳thuần 熙hi 己kỷ 酉dậu 季quý 春xuân 芋# 魁khôi 巖nham 主chủ 宗tông 惠huệ 敘tự 。
叢tùng 林lâm 公công 論luận
者giả 菴am 。 惠huệ 彬# 。 述thuật 。
僧Tăng 寶bảo 傳truyền 齊tề 禪thiền 師sư 贊tán 曰viết 。 昔tích 有hữu 僧Tăng 問vấn 趙triệu 州châu 。 如như 何hà 是thị 祖tổ 師sư 西tây 來lai 意ý 。 答đáp 曰viết 庭đình 前tiền 柏# 樹thụ 子tử 又hựu 。 隨tùy 而nhi 誡giới 之chi 曰viết 。 汝nhữ 若nhược 肯khẳng 我ngã 與dữ 麼ma 道đạo 。 我ngã 則tắc 辜cô 負phụ 汝nhữ 。 汝nhữ 若nhược 不bất 肯khẳng 我ngã 與dữ 麼ma 道đạo 。 我ngã 則tắc 不bất 辜cô 負phụ 汝nhữ 。 而nhi 昧muội 者giả 剿# 之chi 。 使sử 古cổ 人nhân 之chi 意ý 不bất 全toàn 。 為vi 害hại 甚thậm 矣hĩ 。 故cố 併tinh 錄lục 之chi 。 公công 論luận 曰viết 。 覺giác 範phạm 何hà 從tùng 得đắc 此thử 語ngữ 故cố 併tinh 錄lục 之chi 。 又hựu 曰viết 。 昧muội 者giả 剿# 之chi 。 使sử 古cổ 人nhân 之chi 意ý 不bất 全toàn 。 為vi 害hại 甚thậm 矣hĩ 。 為vi 復phục 害hại 於ư 性tánh 乎hồ 命mạng 耶da 。 害hại 於ư 道đạo 乎hồ 德đức 耶da 。 害hại 於ư 人nhân 事sự 乎hồ 風phong 化hóa 耶da 。 冀ký 明minh 以dĩ 告cáo 我ngã 。 使sử 後hậu 世thế 不bất 惑hoặc 於ư 斯tư 矣hĩ 。 如như 僧Tăng 問vấn 趙triệu 州châu 。 如như 何hà 是thị 祖tổ 師sư 西tây 來lai 意ý 。 答đáp 曰viết 庭đình 前tiền 柏# 樹thụ 子tử 。 古cổ 人nhân 之chi 意ý 。 如như 何hà 不bất 全toàn 為vi 害hại 甚thậm 耶da 。 只chỉ 如như 法Pháp 眼nhãn 問vấn 楊dương 州châu 光quang 孝hiếu 覺giác 禪thiền 師sư 云vân 。 近cận 離ly 甚thậm 處xứ 。 曰viết 趙triệu 州châu 。 眼nhãn 云vân 承thừa 聞văn 趙triệu 州châu 有hữu 柏# 樹thụ 子tử 話thoại 是thị 否phủ/bĩ 。 覺giác 云vân 無vô 。 眼nhãn 云vân 叢tùng 林lâm 盛thịnh 傳truyền 何hà 得đắc 言ngôn 無vô 。 覺giác 云vân 先tiên 師sư 實thật 無vô 此thử 語ngữ 。 和hòa 尚thượng 莫mạc 謗báng 先tiên 師sư 好hảo/hiếu 。 光quang 孝hiếu 與dữ 麼ma 對đối 答đáp 。 莫mạc 也dã 使sử 古cổ 人nhân 之chi 意ý 大đại 不bất 全toàn 乎hồ 。 寂tịch 音âm 皮bì 下hạ 無vô 血huyết 則tắc 已dĩ 。 有hữu 則tắc 聞văn 此thử 得đắc 不bất 愧quý 恧# 乎hồ 。 使sử 趙triệu 州châu 當đương 時thời 實thật 有hữu 辜cô 負phụ 不bất 辜cô 負phụ 之chi 語ngữ 。 昧muội 者giả 剿# 之chi 則tắc 又hựu 如như 何hà 其kỳ 意ý 不bất 全toàn 耶da 。 使sử 無vô 之chi 而nhi 臆ức 加gia 之chi 。 是thị 為vi 虵xà 畫họa 足túc 也dã 。 噫# 。 駟tứ 不bất 及cập 舌thiệt 矣hĩ 。
梁lương 肅túc 作tác 天thiên 台thai 法Pháp 門môn 議nghị 。 其kỳ 略lược 曰viết 。 今kim 之chi 人nhân 正chánh 信tín 者giả 鮮tiên 。 遊du 禪thiền 關quan 者giả 或hoặc 以dĩ 無vô 佛Phật 無vô 法Pháp 。 何hà 罪tội 何hà 善thiện 之chi 化hóa 。 化hóa 中trung 人nhân 已dĩ 下hạ 。 馳trì 騁sính 愛ái 欲dục 之chi 徒đồ 。 出xuất 入nhập 衣y 冠quan 之chi 類loại 。 以dĩ 為vi 斯tư 言ngôn 至chí 矣hĩ 且thả 不bất 逆nghịch 耳nhĩ 。 故cố 從tùng 其kỳ 門môn 者giả 若nhược 飛phi 蛾nga 之chi 赴phó 明minh 燭chúc 。 破phá 塊khối 之chi 落lạc 空không 谷cốc 。 殊thù 不bất 知tri 坐tọa 。 致trí 焦tiêu 爛lạn 而nhi 。 莫mạc 能năng 自tự 出xuất 。 雖tuy 欲dục 益ích 之chi 而nhi 實thật 損tổn 之chi 。 與dữ 夫phu 眾chúng 魔ma 外ngoại 道đạo 。 為vi 害hại 一nhất 揆quỹ 。 噫# 。 肅túc 何hà 不bất 思tư 之chi 甚thậm 。 而nhi 輕khinh 發phát 其kỳ 言ngôn 乎hồ 。 肅túc 謂vị 正chánh 信tín 者giả 。 只chỉ 知tri 正chánh 信tín 之chi 名danh 。 而nhi 不bất 知tri 正chánh 信tín 之chi 實thật 。 入nhập 正chánh 信tín 之chi 實thật 即tức 。 無vô 佛Phật 無vô 法Pháp 。 何hà 罪tội 何hà 善thiện 之chi 謂vị 也dã 。 肅túc 又hựu 引dẫn 經kinh 曰viết 。 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 喻dụ 之chi 以dĩ 眾chúng 流lưu 入nhập 海hải 。 標tiêu 之chi 以dĩ 不bất 二nhị 於ư 門môn 。 肅túc 徒đồ 知tri 引dẫn 經kinh 之chi 語ngữ 。 而nhi 不bất 知tri 經kinh 之chi 所sở 詣nghệ 。 若nhược 明minh 悟ngộ 真chân 實thật 相tướng 與dữ 。 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 即tức 無vô 佛Phật 無vô 法Pháp 。 何hà 罪tội 何hà 善thiện 之chi 時thời 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 若nhược 。 此thử 觀quán 者giả 名danh 為vi 正chánh 觀quán 。 若nhược 他tha 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 邪tà 觀quán 。 若nhược 肅túc 之chi 見kiến 。 不bất 俟sĩ 赴phó 燭chúc 坐tọa 致trí 焦tiêu 爛lạn 爾nhĩ 。
東đông 山sơn 拾thập 遺di 云vân 。 圓viên 鑒giám 謂vị 祖tổ 曰viết 。 投đầu 子tử 青thanh 長trưởng 老lão 在tại 此thử 山sơn 。 會hội 聖thánh 嵒# 參tham 老lão 僧Tăng 有hữu 入nhập 處xứ 。 遂toại 以dĩ 大đại 陽dương 宗tông 旨chỉ 付phó 之chi 。 一nhất 日nhật 禮lễ 白bạch 。 大đại 陽dương 宗tông 旨chỉ 已dĩ 蒙mông 和hòa 尚thượng 付phó 受thọ 。 臨lâm 際tế 宗tông 旨chỉ 。 可khả 得đắc 聞văn 乎hồ 。 圓viên 鑒giám 曰viết 。 吾ngô 以dĩ 遺di 命mạng 。 付phó 與dữ 洞đỗng 山sơn 血huyết 脈mạch 。 如như 臨lâm 際tế 宗tông 旨chỉ 。 汝nhữ 未vị 曾tằng 夢mộng 見kiến 也dã 。 祖tổ 為vi 了liễu 亨# 言ngôn 此thử 事sự 。 投đầu 子tử 傳truyền 曰viết 。 圓viên 鑒giám 遠viễn 禪thiền 師sư 退thoái 席tịch 居cư 。 會hội 聖thánh 嵒# 。 遠viễn 夢mộng 得đắc 俊# 鷹ưng 畜súc 之chi 。 既ký 覺giác 而nhi 青thanh 適thích 至chí 。 遠viễn 以dĩ 為vi 吉cát 徵trưng 。 加gia 意ý 延diên 禮lễ 之chi 。 止chỉ 三tam 年niên 。 遠viễn 問vấn 曰viết 。 外ngoại 道đạo 問vấn 佛Phật 。 不bất 問vấn 有hữu 言ngôn 不bất 問vấn 無vô 言ngôn 時thời 如như 何hà 。 世Thế 尊Tôn 默mặc 然nhiên 。 汝nhữ 如như 何hà 會hội 。 青thanh 擬nghĩ 進tiến 語ngữ 。 遠viễn 驀# 以dĩ 手thủ 掩yểm 其kỳ 口khẩu 。 於ư 是thị 青thanh 明minh 悟ngộ 。 拜bái 起khởi 。 遠viễn 曰viết 。 汝nhữ 玅# 悟ngộ 玄huyền 機cơ 耶da 。 對đối 曰viết 設thiết 有hữu 妙diệu 悟ngộ 也dã 須tu 吐thổ 卻khước 。
時thời 有hữu 資tư 侍thị 者giả 在tại 旁bàng 曰viết 。 青thanh 華hoa 嚴nghiêm 今kim 日nhật 。 如như 病bệnh 得đắc 汗hãn 。 青thanh 回hồi 顧cố 曰viết 。 合hợp 取thủ 狗cẩu 口khẩu 。 汝nhữ 更cánh 忉đao 忉đao 。 我ngã 即tức 便tiện 嘔# 。 拾thập 遺di 謂vị 臨lâm 際tế 宗tông 旨chỉ 汝nhữ 未vị 曾tằng 夢mộng 見kiến 。 祖tổ 為vi 了liễu 亨# 言ngôn 此thử 事sự 。 指chỉ 定định 事sự 實thật 意ý 投đầu 子tử 實thật 未vị 曾tằng 夢mộng 見kiến 臨lâm 際tế 宗tông 旨chỉ 也dã 。 投đầu 子tử 當đương 年niên 明minh 悟ngộ 及cập 有hữu 入nhập 處xứ 。 是thị 入nhập 臨lâm 際tế 宗tông 耶da 。 入nhập 洞đỗng 山sơn 宗tông 耶da 。 明minh 悟ngộ 洞đỗng 山sơn 宗tông 耶da 。 明minh 悟ngộ 臨lâm 際tế 宗tông 耶da 。 不bất 悟ngộ 不bất 入nhập 則tắc 已dĩ 。 既ký 悟ngộ 既ký 入nhập 。 復phục 何hà 議nghị 哉tai 。 夫phu 古cổ 今kim 無vô 二nhị 道đạo 。 聖thánh 人nhân 無vô 兩lưỡng 心tâm 。 既ký 悟ngộ 既ký 入nhập 。 何hà 臨lâm 際tế 洞đỗng 山sơn 之chi 間gian 耶da 。 今kim 之chi 言ngôn 五ngũ 家gia 宗tông 者giả 。 門môn 庭đình 也dã 。 其kỳ 道đạo 豈khởi 以dĩ 異dị 乎hồ 。 苟cẩu 有hữu 其kỳ 異dị 。 則tắc 異dị 端đoan 爾nhĩ 。 豈khởi 吾ngô 祖tổ 宗tông 達đạt 磨ma 之chi 道đạo 耶da 。 且thả 如như 投đầu 子tử 既ký 悟ngộ 之chi 。 後hậu 與dữ 浮phù 山sơn 酬thù 對đối 。 浮phù 山sơn 曰viết 汝nhữ 妙diệu 悟ngộ 玄huyền 機cơ 耶da 。 投đầu 子tử 便tiện 能năng 道đạo 。 設thiết 有hữu 玅# 悟ngộ 也dã 須tu 吐thổ 卻khước 。 資tư 侍thị 者giả 曰viết 青thanh 華hoa 嚴nghiêm 今kim 日nhật 。 如như 病bệnh 得đắc 汗hãn 。 投đầu 子tử 回hồi 顧cố 曰viết 。 合hợp 取thủ 狗cẩu 口khẩu 。 汝nhữ 更cánh 忉đao 忉đao 。 我ngã 即tức 便tiện 嘔# 。 是thị 時thời 投đầu 子tử 是thị 用dụng 洞đỗng 上thượng 宗tông 旨chỉ 耶da 。 用dụng 臨lâm 際tế 宗tông 旨chỉ 耶da 。 拾thập 遺di 便tiện 作tác 世thế 諦đế 流lưu 布bố 以dĩ 為vi 實thật 語ngữ 云vân 。 祖tổ 為vi 了liễu 亨# 言ngôn 此thử 事sự 。 於ư 戲hí 。 古cổ 所sở 謂vị 沒một 量lượng 大đại 人nhân 。 被bị 語ngữ 脈mạch 裏lý 轉chuyển 卻khước 。 又hựu 曰viết 。 癡si 人nhân 面diện 前tiền 不bất 得đắc 說thuyết 夢mộng 。 蒙mông 又hựu 審thẩm 之chi 。 等đẳng 此thử 一nhất 節tiết 。 非phi 拾thập 遺di 之chi 筆bút 蹟# 。 恐khủng 後hậu 生sanh 以dĩ 血huyết 氣khí 相tương 勝thắng 而nhi 加gia 祖tổ 為vi 了liễu 亨# 言ngôn 此thử 事sự 。
歐âu 陽dương 本bổn 論luận 云vân 。 佛Phật 法Pháp 為vi 中trung 國quốc 患hoạn 千thiên 餘dư 歲tuế 。 世thế 之chi 卓trác 然nhiên 不bất 惑hoặc 而nhi 有hữu 力lực 者giả 。 莫mạc 不bất 欲dục 去khứ 之chi 。 已dĩ 嘗thường 去khứ 矣hĩ 而nhi 復phục 大đại 集tập 。 攻công 之chi 暫tạm 破phá 而nhi 愈dũ 堅kiên 。 撲phác 之chi 未vị 滅diệt 而nhi 愈dũ 熾sí 。 遂toại 至chí 於ư 無vô 可khả 奈nại 何hà 。 公công 論luận 曰viết 。 嗚ô 呼hô 。 壽thọ 世thế 間gian 者giả 不bất 容dung 於ư 偽ngụy 。 果quả 其kỳ 偽ngụy 不bất 敗bại 於ư 今kim 。 即tức 敗bại 於ư 後hậu 日nhật 。 佛Phật 法Pháp 之chi 於ư 中trung 國quốc 非phi 一nhất 日nhật 。 矣hĩ 既ký 攻công 之chi 暫tạm 破phá 而nhi 愈dũ 堅kiên 。 撲phác 之chi 未vị 滅diệt 而nhi 愈dũ 熾sí 。 知tri 其kỳ 無vô 可khả 奈nại 何hà 。 豈khởi 不bất 反phản 思tư 之chi 必tất 偽ngụy 而nhi 然nhiên 也dã 邪tà 。 蒙mông 又hựu 思tư 之chi 。 凡phàm 觀quán 言ngôn 論luận 。 當đương 達đạt 其kỳ 意ý 。 無vô 以dĩ 事sự 求cầu 。 孟# 子tử 曰viết 。 以dĩ 意ý 逆nghịch 志chí 是thị 為vi 得đắc 之chi 矣hĩ 。 歐âu 陽dương 所sở 論luận 非phi 排bài 佛Phật 者giả 也dã 。 欲dục 壯tráng 其kỳ 儒nho 道đạo 也dã 。 曰viết 禮lễ 義nghĩa 者giả 勝thắng 佛Phật 之chi 本bổn 也dã 。 韓# 退thoái 之chi 曰viết 。 且thả 愈dũ 不bất 助trợ 釋Thích 氏thị 而nhi 排bài 之chi 者giả 。 其kỳ 亦diệc 有hữu 說thuyết 。 此thử 亦diệc 傷thương 儒nho 道đạo 浸tẩm 衰suy 之chi 意ý 也dã 。 退thoái 之chi 大đại 儒nho 也dã 。 永vĩnh 叔thúc 亦diệc 大đại 儒nho 也dã 。 排bài 之chi 破phá 之chi 實thật 激kích 揚dương 吾ngô 釋Thích 氏thị 之chi 道đạo 。 豈khởi 曰viết 小tiểu 補bổ 哉tai 。
永vĩnh 嘉gia 禪thiền 師sư 偈kệ 曰viết 。 若nhược 以dĩ 知tri 知tri 寂tịch 。 此thử 非phi 無vô 緣duyên 知tri 。 如như 手thủ 執chấp 如như 意ý 。 非phi 無vô 如như 意ý 手thủ 。 若nhược 以dĩ 自tự 知tri 知tri 。 亦diệc 非phi 無vô 緣duyên 知tri 。 如như 手thủ 自tự 捉tróc 拳quyền 。 非phi 是thị 不bất 拳quyền 手thủ 。 亦diệc 不bất 知tri 知tri 寂tịch 。 亦diệc 不bất 自tự 知tri 知tri 。 不bất 可khả 為vi 無vô 知tri 。 以dĩ 性tánh 了liễu 然nhiên 故cố 。 不bất 同đồng 於ư 木mộc 石thạch 。 如như 手thủ 不bất 執chấp 物vật 。 亦diệc 不bất 自tự 作tác 拳quyền 。 不bất 可khả 為vi 無vô 手thủ 。 以dĩ 手thủ 安an 然nhiên 故cố 。 不bất 同đồng 於ư 兔thố 角giác 。 覺giác 範phạm 云vân 。 永vĩnh 嘉gia 止chỉ 說thuyết 悟ngộ 後hậu 之chi 病bệnh 。 公công 論luận 曰viết 。 不bất 悟ngộ 則tắc 已dĩ 。 既ký 悟ngộ 復phục 何hà 病bệnh 耶da 。 此thử 正chánh 指chỉ 學học 者giả 之chi 悟ngộ 門môn 。 非phi 說thuyết 悟ngộ 後hậu 之chi 病bệnh 也dã 。 覺giác 範phạm 又hựu 曰viết 。 天thiên 下hạ 之chi 理lý 豈khởi 可khả 以dĩ 一nhất 言ngôn 盡tận 耶da 。 公công 論luận 曰viết 。 天thiên 下hạ 之chi 理lý 不bất 待đãi 一nhất 言ngôn 而nhi 盡tận 矣hĩ 。
眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 猶do 如như 虗hư 空không 。 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 一nhất 切thiết 處xứ 有hữu 。 又hựu 云vân 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 無vô 非phi 虗hư 空không 。 對đối 於ư 虗hư 空không 以dĩ 瓦ngõa 石thạch 等đẳng 為vi 所sở 對đối 。 故cố 云vân 對đối 於ư 虗hư 空không 。 洪hồng 覺giác 範phạm 作tác 法pháp 昌xương 遇ngộ 禪thiền 師sư 贊tán 略lược 云vân 。 所sở 居cư 荒hoang 村thôn 破phá 院viện 。 方phương 其kỳ 以dĩ 一nhất 力lực 撾qua 鼓cổ 為vi 十thập 八bát 泥nê 像tượng 說thuyết 禪thiền 。 雖tuy 不bất 及cập 真chân 單đơn 徒đồ 之chi 有hữu 眾chúng 。 亦diệc 差sai 勝thắng 生sanh 法Pháp 師sư 之chi 聚tụ 石thạch 。 噫# 。 泥nê 。 像tượng 也dã 。 石thạch 亦diệc 像tượng 也dã 。 像tượng 之chi 與dữ 像tượng 猶do 虗hư 空không 對đối 於ư 虗hư 空không 。 烏ô 可khả 以dĩ 妄vọng 見kiến 分phân 別biệt 名danh 相tướng 較giảo 於ư 優ưu 劣liệt 而nhi 謬mậu 後hậu 學học 。
死tử 心tâm 新tân 禪thiền 師sư 之chi 黃hoàng 龍long 謁yết 寶bảo 覺giác 禪thiền 師sư 。 談đàm 辯biện 無vô 所sở 抵để 捂# 。 寶bảo 覺giác 曰viết 。 若nhược 之chi 技kỹ 止chỉ 此thử 耶da 。 新tân 窘# 無vô 以dĩ 進tiến 。 遂toại 被bị 詆# 訶ha 趍# 出xuất 。 默mặc 坐tọa 下hạ 版# 。 會hội 知tri 事sự 捶chúy 打đả 行hành 者giả 。 聞văn 杖trượng 聲thanh 忽hốt 大đại 悟ngộ 。 舟chu 峯phong 菴am 慶khánh 老lão 贊tán 曰viết 。 余dư 閱duyệt 死tử 心tâm 悟ngộ 門môn 政chánh 所sở 謂vị 渴khát 驥kí 奔bôn 泉tuyền 怒nộ 猊# 抉# 石thạch 者giả 也dã 。 然nhiên 死tử 心tâm 聞văn 杖trượng 聲thanh 大đại 悟ngộ 之chi 時thời 。 物vật 我ngã 兩lưỡng 忘vong 。 能năng 所sở 俱câu 泯mẫn 。 縱túng/tung 以dĩ 虗hư 空không 而nhi 形hình 容dung 之chi 而nhi 莫mạc 可khả 得đắc 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 老lão 以dĩ 渴khát 驥kí 怒nộ 猊# 況huống 之chi 。 猶do 瞽# 者giả 摸mạc 象tượng 。 不bất 亦diệc 遼liêu 乎hồ 。
伊y 川xuyên 先tiên 生sanh 云vân 。 釋Thích 氏thị 理lý 障chướng 之chi 說thuyết 。 謂vị 既ký 明minh 是thị 理lý 而nhi 又hựu 執chấp 持trì 。 是thị 故cố 謂vị 為vi 障chướng 也dã 。 此thử 錯thác 看khán 了liễu 理lý 字tự 也dã 。 天thiên 下hạ 只chỉ 有hữu 一nhất 箇cá 理lý 字tự 。 既ký 明minh 此thử 理lý 。 夫phu 復phục 何hà 障chướng 。 若nhược 以dĩ 理lý 為vi 障chướng 。 則tắc 是thị 己kỷ 與dữ 理lý 為vi 二nhị 。 公công 論luận 曰viết 。 理lý 本bổn 見kiến 成thành 。 興hưng 一nhất 念niệm 而nhi 明minh 之chi 即tức 以dĩ 為vi 障chướng 。 況huống 執chấp 持trì 者giả 乎hồ 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 賢hiền 者giả 過quá 之chi 。 不bất 肖tiếu 者giả 不bất 及cập 。 此thử 正chánh 理lý 事sự 二nhị 障chướng 也dã 。 其kỳ 或hoặc 自tự 矜căng 自tự 伐phạt 。 我ngã 是thị 彼bỉ 非phi 。 何hà 翅sí 己kỷ 與dữ 理lý 為vi 二nhị 也dã 乎hồ 。
冷lãnh 齋trai 夜dạ 話thoại 云vân 。 舒thư 王vương 居cư 鍾chung 山sơn 時thời 與dữ 金kim 華hoa 俞# 秀tú 老lão 過quá 故cố 人nhân 家gia 飲ẩm 。 飲ẩm 罷bãi 步bộ 至chí 水thủy 亭đình 。 顧cố 水thủy 際tế 沙sa 間gian 有hữu 饌soạn 器khí 黃hoàng 白bạch 物vật 數số 件# 。 意ý 吏lại 卒thốt 竊thiết 之chi 。 故cố 使sử 人nhân 問vấn 其kỳ 司ty 之chi 者giả 。 乃nãi 小tiểu 兒nhi 適thích 聚tụ 於ư 此thử 食thực 棗táo 栗lật 。 食thực 盡tận 弃khí 之chi 而nhi 去khứ 。 王vương 謂vị 秀tú 老lão 曰viết 。 士sĩ 欲dục 任nhậm 大đại 事sự 閱duyệt 富phú 貴quý 。 當đương 如như 此thử 群quần 兒nhi 作tác 息tức 乃nãi 可khả 耳nhĩ 。 又hựu 曰viết 。 吾ngô 止chỉ 以dĩ 雪tuyết 峯phong 一nhất 句cú 語ngữ 作tác 宰tể 相tướng 。 朱chu 世thế 英anh 曰viết 願nguyện 聞văn 雪tuyết 峯phong 之chi 語ngữ 。 王vương 曰viết 這giá 老lão 子tử 嘗thường 謂vị 眾chúng 曰viết 。 是thị 什thập 麼ma 。 噫# 。 仁nhân 者giả 見kiến 之chi 謂vị 之chi 仁nhân 。 智trí 者giả 見kiến 之chi 謂vị 之chi 智trí 。 舒thư 王vương 聞văn 之chi 視thị 世thế 間gian 珍trân 貨hóa 如như 電điện 露lộ 陽dương 焰diễm 空không 花hoa 。 以dĩ 至chí 舍xá 宅trạch 為vi 寺tự 。 盡tận 得đắc 自tự 此thử 語ngữ 耳nhĩ 。 寂tịch 音âm 引dẫn 事sự 聯liên 類loại 大đại 書thư 布bố 于vu 方phương 策sách 。 以dĩ 是thị 知tri 寂tịch 音âm 曾tằng 不bất 悟ngộ 宗tông 門môn 之chi 旨chỉ 。 同đồng 舒thư 王vương 作tác 警cảnh 世thế 之chi 語ngữ 。 會hội 之chi 灼chước 然nhiên 可khả 知tri 也dã 。 易dị 曰viết 。 眇miễu 能năng 視thị 。 跛bả 能năng 履lý 。 寂tịch 音âm 之chi 謂vị 乎hồ 。
士sĩ 農nông 工công 商thương 。 各các 職chức 其kỳ 分phần/phân 。 苟cẩu 或hoặc 悖bội 戾lệ 雜tạp 糅nhữu 。 則tắc 圓viên 木mộc 方phương 竇đậu 動động 謬mậu 世thế 法pháp 。 釋Thích 氏thị 尤vưu 宜nghi 不bất 預dự 焉yên 。 落lạc 䰂# 方phương 服phục 為vi 物vật 外ngoại 人nhân 。 食thực 取thủ 接tiếp 命mạng 衣y 則tắc 說thuyết 長trường/trưởng 戒giới 法pháp 。 不bất 許hứa 參tham 預dự 世thế 事sự 通thông 致trí 使sứ 命mạng 。 結kết 好hảo 貴quý 人nhân 。 今kim 有hữu 濫lạm 其kỳ 徒đồ 屬thuộc 。 稱xưng 檀đàn 越việt 為vi 恩ân 府phủ 。 佞nịnh 誠thành 尤vưu 甚thậm 。 然nhiên 人nhân 有hữu 日nhật 受thọ 千thiên 金kim 之chi 賜tứ 者giả 。 有hữu 自tự 卵noãn 而nhi 翼dực 者giả 。 圖đồ 子tử 子tử 孫tôn 孫tôn 善thiện 後hậu 之chi 計kế 之chi 所sở 宜nghi 稱xưng 脫thoát 或hoặc 稱xưng 者giả 。 是thị 僭# 越việt 其kỳ 分phần/phân 也dã 。 間gian 有hữu 成thành 其kỳ 梵Phạm 相tương/tướng 。 營doanh 其kỳ 佛Phật 廬lư 。 四tứ 事sự 給cấp 之chi 。 蓋cái 篤đốc 信tín 睎# 法pháp 外ngoại 護hộ 宗tông 教giáo 。 可khả 稱xưng 大đại 檀đàn 越việt 及cập 功công 德đức 主chủ 耳nhĩ 。
湖hồ 州châu 何hà 山sơn 粹túy 禪thiền 師sư 。 閩# 人nhân 也dã 。 嚴nghiêm 毅nghị 有hữu 法pháp 則tắc 。 學học 者giả 謁yết 見kiến 少thiểu 闕khuyết 禮lễ 即tức 詬# 而nhi 教giáo 之chi 。 其kỳ 禮lễ 人nhân 亦diệc 厚hậu 。 一nhất 日nhật 陪bồi 數số 宰tể 官quan 陟trắc 道Đạo 場Tràng 山sơn 。 見kiến 壁bích 間gian 所sở 畫họa 三tam 界giới 輪luân 回hồi 圖đồ 問vấn 師sư 此thử 何hà 義nghĩa 也dã 。 師sư 曰viết 不bất 獨độc 佛Phật 經Kinh 言ngôn 之chi 。 而nhi 孔khổng 子tử 言ngôn 之chi 亦diệc 已dĩ 詳tường 矣hĩ 。 曰viết 何hà 謂vị 也dã 。 師sư 曰viết 。 孔khổng 子tử 云vân 。 性tánh 相tướng 近cận 也dã 。 習tập 相tương 遠viễn 也dã 。 其kỳ 宰tể 官quan 各các 合hợp 爪trảo 首thủ 肯khẳng 之chi 。
周chu 子tử 通thông 書thư 曰viết 。 誠thành 者giả 聖thánh 人nhân 之chi 本bổn 。 大đại 哉tai 乾can/kiền/càn 元nguyên 。 萬vạn 物vật 資tư 始thỉ 。 誠thành 之chi 源nguyên 也dã 。 乾can/kiền/càn 道đạo 變biến 化hóa 。 各các 正chánh 性tánh 命mạng 。 誠thành 斯tư 立lập 焉yên 。 純thuần 粹túy 至chí 善thiện 者giả 也dã 。 故cố 曰viết 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 繼kế 之chi 者giả 善thiện 也dã 。 成thành 之chi 者giả 性tánh 也dã 。 元nguyên 亨# 。 誠thành 之chi 通thông 也dã 。 利lợi 貞trinh 。 誠thành 之chi 復phục 也dã 。 大đại 哉tai 易dị 也dã 。 性tánh 命mạng 之chi 源nguyên 乎hồ 。 公công 論luận 曰viết 。 太thái 極cực 動động 三tam 才tài 備bị 矣hĩ 。 然nhiên 誠thành 與dữ 易dị 與dữ 性tánh 一nhất 體thể 而nhi 異dị 號hiệu 。 不bất 待đãi 次thứ 第đệ 而nhi 有hữu 也dã 。 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 見kiến 。 而nhi 見kiến 者giả 用dụng 也dã 。 如như 雲vân 焉yên 不bất 轉chuyển 矚chú 而nhi 普phổ 徧biến 。 若nhược 待đãi 次thứ 第đệ 而nhi 有hữu 。 不bất 亦diệc 偏thiên 且thả 勞lao 乎hồ 。 曰viết 源nguyên 與dữ 立lập 皆giai 非phi 。
通thông 書thư 曰viết 。 聖thánh 希hy 天thiên 。 賢hiền 希hy 聖thánh 。 士sĩ 希hy 賢hiền 。 公công 論luận 曰viết 。 孔khổng 子tử 學học 周chu 公công 者giả 也dã 。 行hành 住trụ 食thực 息tức 夢mộng 寐mị 皆giai 見kiến 周chu 公công 之chi 在tại 前tiền 也dã 。 既ký 至chí 周chu 公công 矣hĩ 。 孔khổng 即tức 周chu 。 周chu 即tức 孔khổng 。 故cố 曰viết 吾ngô 不bất 復phục 夢mộng 見kiến 周chu 公công 。 聖thánh 即tức 天thiên 。 天thiên 即tức 聖thánh 。 既ký 聖thánh 矣hĩ 又hựu 何hà 希hy 耶da 。 天thiên 。 體thể 也dã 。 聖thánh 。 用dụng 也dã 。 曰viết 聖thánh 希hy 天thiên 。 則tắc 吾ngô 謂vị 不bất 然nhiên 也dã 。
熙hi 寧ninh 間gian 有hữu 橫hoạnh/hoành 渠cừ 先tiên 生sanh 。 張trương 氏thị 。 名danh 載tái 。 著trước 書thư 十thập 卷quyển 曰viết 正chánh 蒙mông 。 其kỳ 論luận 性tánh 云vân 。 有hữu 無vô 虗hư 實thật 通thông 為vi 一nhất 物vật 者giả 。 性tánh 也dã 。 不bất 能năng 為vi 一nhất 。 非phi 盡tận 性tánh 者giả 。 苾bật 芻sô 可khả 俊# 曰viết 。 吁hu 哉tai 。 如như 是thị 論luận 性tánh 。 乃nãi 性tánh 之chi 名danh 字tự 影ảnh 響hưởng 也dã 。 絕tuyệt 不bất 言ngôn 有hữu 自tự 得đắc 之chi 理lý 。 此thử 吾ngô 宗tông 指chỉ 為vi 死tử 語ngữ 。 輪luân 扁# 謂vị 之chi 糟tao 粕# 。 焉yên 能năng 盡tận 性tánh 乎hồ 。 孟# 子tử 曰viết 。 君quân 子tử 深thâm 造tạo 之chi 以dĩ 道đạo 。 欲dục 其kỳ 自tự 得đắc 之chi 也dã 。 苟cẩu 不bất 以dĩ 自tự 得đắc 為vi 驗nghiệm 。 天thiên 下hạ 異dị 學học 邪tà 正chánh 不bất 分phân 。 何hà 以dĩ 別biệt 乎hồ 。 伊y 川xuyên 先tiên 生sanh 曰viết 。 橫hoạnh/hoành 渠cừ 立lập 言ngôn 誠thành 有hữu 過quá 者giả 乃nãi 在tại 正chánh 蒙mông 。 公công 論luận 曰viết 。 喚hoán 作tác 一nhất 物vật 則tắc 不bất 中trung 。
榮vinh 辱nhục 失thất 得đắc 。 喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 之chi 。 至chí 榮vinh 莫mạc 過quá 君quân 沛# 命mạng 。 至chí 辱nhục 莫mạc 過quá 法pháp 刑hình 戮lục 。 苟cẩu 有hữu 遇ngộ 之chi 。 則tắc 瞽# 其kỳ 心tâm 失thất 其kỳ 常thường 。 唯duy 得đắc 道Đạo 與dữ 有hữu 器khí 識thức 者giả 恬điềm 如như 也dã 。 然nhiên 吾ngô 之chi 徒đồ 遇ngộ 之chi 。 當đương 如như 何hà 焉yên 。
英anh 宗tông 皇hoàng 帝đế 手thủ 詔chiếu 賜tứ 大đại 覺giác 璉# 禪thiền 師sư 天thiên 下hạ 寺tự 院viện 任nhậm 性tánh 住trụ 持trì 。 禪thiền 師sư 不bất 利lợi 也dã 。 及cập 東đông 坡# 制chế 宸# 奎# 閣các 記ký 。 移di 書thư 審thẩm 之chi 云vân 。 宸# 奎# 閣các 碑bi 謹cẩn 已dĩ 撰soạn 成thành 。 衰suy 朽hủ 廢phế 學học 不bất 知tri 堪kham 上thượng 石thạch 否phủ/bĩ 。 見kiến 參tham 寥liêu 說thuyết 禪thiền 師sư 出xuất 京kinh 日nhật 。 英anh 廟miếu 賜tứ 手thủ 詔chiếu 。 其kỳ 略lược 云vân 任nhậm 性tánh 住trụ 持trì 者giả 。 不bất 知tri 果quả 是thị 否phủ/bĩ 。 切thiết 請thỉnh 錄lục 示thị 。 全toàn 文văn 欲dục 入nhập 此thử 一nhất 節tiết 。 覺giác 答đáp 云vân 。 無vô 之chi 。 覺giác 沒một 。 果quả 得đắc 於ư 書thư 笥# 中trung 。 大đại 觀quán 元nguyên 年niên 。 上thượng 賜tứ 芙phù 蓉dung 楷# 和hòa 尚thượng 紫tử 伽già 梨lê 。 號hiệu 定định 照chiếu 禪thiền 師sư 。 楷# 辭từ 免miễn 不bất 受thọ 利lợi 名danh 。 再tái 付phó 開khai 封phong 尹# 李# 孝hiếu 壽thọ 躳# 往vãng 諭dụ 朝triều 廷đình 旌tinh 善thiện 之chi 意ý 。 楷# 確xác 然nhiên 不bất 回hồi 。 尹# 具cụ 以dĩ 聞văn 。 上thượng 怒nộ 。 收thu 付phó 有hữu 司ty 。 吏lại 曰viết 長trưởng 老lão 枯khô 瘁# 有hữu 疾tật 。 即tức 於ư 法pháp 免miễn 刑hình 配phối 。 楷# 曰viết 。 昔tích 有hữu 疾tật 。 今kim 愈dũ 矣hĩ 。 於ư 是thị 著trước 逢phùng 掖dịch 編biên 管quản 淄# 州châu 。 嗚ô 呼hô 。 二nhị 大đại 老lão 非phi 唯duy 得đắc 道Đạo 之chi 深thâm 。 實thật 得đắc 比Bỉ 丘Khâu 之chi 大đại 體thể 。 是thị 可khả 主chủ 其kỳ 法pháp 也dã 。 今kim 之chi 主chủ 法pháp 者giả 。 徼# 幸hạnh 於ư 萬vạn 一nhất 則tắc 喜hỷ 溢dật 眉mi 面diện 。 有hữu 不bất 勝thắng 之chi 態thái 。 苟cẩu 失thất 之chi 則tắc 搖dao 尾vĩ 乞khất 憐lân 。 嗚ô 呼hô 。 大đại 覺giác 。 芙phù 蓉dung 今kim 未vị 之chi 見kiến 。 其kỳ 無vô 有hữu 耶da 。 主chủ 法pháp 者giả 誰thùy 歟# 。
禪thiền 林lâm 僧Tăng 寶bảo 傳truyền 廼# 光quang 昭chiêu 先tiên 德đức 之chi 大Đại 道Đạo 輝huy 曜diệu 。 既ký 沒một 之chi 。 盛thịnh 致trí 所sở 以dĩ 繼kế 傳truyền 燈đăng 。 廣quảng 燈đăng 。 續tục 燈đăng 之chi 作tác 也dã 。 此thử 書thư 流lưu 行hành 猶do 燧toại 火hỏa 。 戶hộ 戶hộ 有hữu 之chi 。 然nhiên 傳truyền 多đa 浮phù 誇khoa 。 贊tán 多đa 臆ức 說thuyết 。 謬mậu 浹# 後hậu 學học 。 同đồng 時thời 諸chư 大đại 老lão 道đạo 出xuất 古cổ 今kim 。 明minh 揭yết 日nhật 月nguyệt 。 而nhi 無vô 一nhất 言ngôn 可khả 否phủ/bĩ 。 何hà 耶da 。 善thiện 者giả 不bất 辨biện 。 辨biện 者giả 不bất 善thiện 乎hồ 。 是thị 非phi 其kỳ 書thư 不bất 足túc 可khả 否phủ/bĩ 乎hồ 。 抑ức 君quân 子tử 亦diệc 有hữu 黨đảng 乎hồ 。 蓋cái 嘗thường 可khả 否phủ/bĩ 矣hĩ 而nhi 蒙mông 未vị 之chi 睹đổ 乎hồ 。
臧tang 居cư 士sĩ 。 名danh 宏hoành 。 四tứ 明minh 人nhân 。 每mỗi 見kiến 衲nạp 子tử 必tất 勘khám 之chi 。 一nhất 日nhật 坐tọa 酒tửu 肆tứ 。 有hữu 僧Tăng 自tự 外ngoại 入nhập 丐cái 。 佇trữ 立lập 久cửu 之chi 。 忽hốt 厲lệ 聲thanh 曰viết 好hảo/hiếu 好hảo/hiếu 。 臧tang 闖# 箔# 云vân 好hảo/hiếu 在tại 甚thậm 麼ma 處xứ 。 僧Tăng 指chỉ 酒tửu 帘# 曰viết 。 路lộ 上thượng 有hữu 花hoa 兼kiêm 有hữu 酒tửu 。 一nhất 程# 分phân 作tác 兩lưỡng 程# 行hành 。 不bất 是thị 。 臧tang 云vân 甚thậm 處xứ 得đắc 者giả 消tiêu 息tức 。 僧Tăng 云vân 準chuẩn 前tiền 買mãi 得đắc 來lai 。 臧tang 云vân 恁nhẫm 麼ma 則tắc 拖tha 泥nê 帶đái 水thủy 也dã 。 僧Tăng 作tác 倒đảo 勢thế 云vân 扶phù 取thủ 老lão 僧Tăng 歸quy 去khứ 。
伊y 川xuyên 云vân 。 中trung 庸dong 言ngôn 道đạo 。 只chỉ 消tiêu 無vô 聲thanh 無vô 臭xú 四tứ 字tự 。 總tổng 括quát 了liễu 多đa 少thiểu 釋Thích 氏thị 言ngôn 非phi 黃hoàng 非phi 白bạch 非phi 鹹hàm 非phi 苦khổ 多đa 少thiểu 言ngôn 語ngữ 。 公công 論luận 曰viết 。 道đạo 不bất 在tại 言ngôn 語ngữ 多đa 少thiểu 。 如như 言ngôn 滿mãn 天thiên 下hạ 無vô 口khẩu 過quá 。 行hành 滿mãn 天thiên 下hạ 無vô 怨oán 惡ác 。 何hà 哉tai 。 僧Tăng 問vấn 雲vân 門môn 大đại 師sư 。 如như 何hà 是thị 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 。 雲vân 門môn 云vân 普phổ 。 而nhi 又hựu 何hà 哉tai 。 言ngôn 乎hồ 言ngôn 乎hồ 。 邈mạc 爾nhĩ 遠viễn 乎hồ 。
四tứ 明minh 天thiên 童đồng 朴phác 禪thiền 師sư 。 閩# 人nhân 。 富phú 有hữu 記ký 問vấn 。 紹thiệu 興hưng 間gian 始thỉ 主chủ 慈từ 溪khê 之chi 蘆lô 山sơn 。 深thâm 嫉tật 叢tùng 林lâm 主chủ 席tịch 者giả 預dự 營doanh 壽thọ 藏tạng 。 每mỗi 曰viết 有hữu 限hạn 山sơn 林lâm 無vô 窮cùng 骸hài 骨cốt 。 積tích 累lũy 歲tuế 月nguyệt 殆đãi 將tương 無vô 所sở 容dung 焉yên 。 乃nãi 創sáng/sang 三tam 塔tháp 之chi 廬lư 。 闕khuyết 地địa 為vi 窊oa 既ký 深thâm 且thả 廣quảng 。 覆phú 以dĩ 堅kiên 琰diêm 樹thụ 窣tốt 堵đổ 波ba 。 於ư 其kỳ 上thượng 龕khám 佛Phật 中trung 聳tủng 下hạ 穴huyệt 小tiểu 竇đậu 暗ám 通thông 於ư 窊oa 。 凡phàm 住trụ 持trì 人nhân 入nhập 滅diệt 。 闍xà 維duy 之chi 後hậu 。 拾thập 其kỳ 骨cốt 與dữ 舍xá 利lợi 。 自tự 小tiểu 竇đậu 轉chuyển 入nhập 于vu 窊oa 。 二nhị 亦diệc 如như 之chi 。 一nhất 以dĩ 為vi 眾chúng 苾bật 芻sô 除trừ 饉cận 男nam 之chi 設thiết 。 一nhất 以dĩ 容dung 檀đàn 越việt 。 願nguyện 者giả 無vô 問vấn 貴quý 賤tiện 聽thính 之chi 。 榜bảng 曰viết 三tam 塔tháp 。 聞văn 見kiến 莫mạc 不bất 善thiện 之chi 。 意ý 將tương 有hữu 激kích 云vân 耳nhĩ 。 及cập 尸thi 天thiên 童đồng 。 未vị 幾kỷ 躳# 跡tích 寺tự 之chi 南nam 隅ngung 菜thái 圃phố 之chi 右hữu 。 架# 屋ốc 百bách 餘dư 楹doanh 。 中trung 闞# 壽thọ 塔tháp 。 護hộ 以dĩ 欄lan 楯thuẫn 。 飾sức 以dĩ 藻tảo 碧bích 。 軒hiên 沼chiểu 映ánh 帶đái 。 曰viết 藏tạng 雲vân 。 曰viết 占chiêm 月nguyệt 。 又hựu 嘗thường 鄙bỉ 其kỳ 川xuyên 麓lộc 之chi 不bất 雄hùng 。 遷thiên 反phản 者giả 三tam 。 過quá 者giả 曰viết 。 今kim 之chi 朴phác 是thị 昔tích 蘆lô 山sơn 之chi 朴phác 歟# 。 非phi 耶da 何hà 昔tích 賢hiền 今kim 否phủ/bĩ 乎hồ 。 切thiết 聞văn 貧bần 則tắc 守thủ 約ước 。 富phú 則tắc 矜căng 奢xa 。 貧bần 富phú 不bất 能năng 移di 者giả 為vi 得đắc 焉yên 。 蘆lô 約ước 天thiên 富phú 。 安an 能năng 移di 得đắc 者giả 夫phu 。
惠huệ 蓴# 湖hồ 曰viết 。 大đại 凡phàm 制chế 述thuật 及cập 為vi 議nghị 論luận 。 苟cẩu 欲dục 公công 明minh 須tu 是thị 無vô 氣khí 介giới 。 蒙mông 聞văn 其kỳ 言ngôn 。 拜bái 手thủ 曰viết 。 至chí 哉tai 言ngôn 乎hồ 。 徐từ 謂vị 蓴# 湖hồ 曰viết 。 有hữu 氣khí 者giả 不bất 能năng 為vi 無vô 氣khí 之chi 言ngôn 。 無vô 氣khí 者giả 不bất 能năng 為vi 有hữu 氣khí 之chi 語ngữ 。 蓴# 湖hồ 曰viết 唯duy 。 雖tuy 然nhiên 。 蒙mông 於ư 啟khải 處xứ 應ứng 對đối 莅lị 事sự 設thiết 施thí 是thị 氣khí 之chi 所sở 使sử 耶da 。 私tư 自tự 揣đoàn 之chi 。 蒙mông 亦diệc 無vô 氣khí 久cửu 矣hĩ 。 孟# 子tử 曰viết 。 我ngã 善thiện 養dưỡng 吾ngô 浩hạo 然nhiên 之chi 氣khí 。 塞tắc 乎hồ 天thiên 地địa 之chi 間gian 。 蒙mông 之chi 無vô 氣khí 吻vẫn 乎hồ 天thiên 地địa 日nhật 月nguyệt 。 而nhi 無vô 少thiểu 虧khuy 。 明minh 日nhật 以dĩ 是thị 而nhi 語ngữ 蓴# 湖hồ 。 蓴# 湖hồ 掉trạo 首thủ 曰viết 。 吾ngô 不bất 知tri 也dã 。
普phổ 依y 。 字tự 無vô 依y 。 閩# 人nhân 也dã 。 道đạo 明minh 識thức 高cao 。 處xử 眾chúng 有hữu 法pháp 度độ 。 陸lục 沈trầm 叢tùng 林lâm 少thiểu 有hữu 知tri 其kỳ 所sở 蘊uẩn 。 不bất 幸hạnh 早tảo 世thế 。 與dữ 蒙mông 相tương/tướng 友hữu 善thiện 而nhi 多đa 有hữu 頌tụng 語ngữ 。 散tán 失thất 不bất 復phục 得đắc 。 唯duy 記ký 其kỳ 愚ngu 叟# 贊tán 云vân 。 這giá 箇cá 阿a 師sư 全toàn 無vô 巴ba 鼻tị 。 老lão 南nam 之chi 頭đầu 。 老lão 聃đam 之chi 耳nhĩ 。 咦# 。 以dĩ 此thử 為vi 愚ngu 叟# 則tắc 增tăng 金kim 以dĩ 黃hoàng 。 以dĩ 此thử 非phi 愚ngu 叟# 則tắc 棄khí 波ba 求cầu 水thủy 。 是thị 不bất 是thị 兮hề 我ngã 焉yên 知tri 爾nhĩ 。 飛phi 來lai 峯phong 下hạ 再tái 相tương 逢phùng 。 一nhất 掌chưởng 攔lan 腮tai 且thả 饒nhiêu 你nễ 。
之chi 琰diêm 侍thị 者giả 。 蒙mông 里lý 閈hãn 人nhân 也dã 。 丁đinh 未vị 秋thu 自tự 育dục 王vương 出xuất 訪phỏng 江giang 湄# 清thanh 談đàm 款# 密mật 。 琰diêm 舉cử 蒙mông 菴am 岳nhạc 禪thiền 師sư 始thỉ 應ưng 淨tịnh 眾chúng 辟tịch 命mạng 。 道đạo 過quá 鼓cổ 山sơn 。 竹trúc 菴am 珪# 禪thiền 師sư 請thỉnh 。 為vì 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 竹trúc 菴am 引dẫn 座tòa 云vân 。 鼓cổ 山sơn 三tam 十thập 棒bổng 要yếu 打đả 新tân 淨tịnh 眾chúng 大đại 眾chúng 。 莫mạc 是thị 未vị 入nhập 門môn 合hợp 喫khiết 此thử 棒bổng 麼ma 。 咄đốt 。 莫mạc 是thị 已dĩ 入nhập 門môn 合hợp 喫khiết 此thử 棒bổng 麼ma 。 咄đốt 。 莫mạc 是thị 鼓cổ 山sơn 盲manh 枷già 瞎hạt 棒bổng 胡hồ 打đả 亂loạn 打đả 麼ma 。 咄đốt 咄đốt 。 若nhược 是thị 我ngã 臨lâm 際tế 兒nhi 孫tôn 。 便tiện 請thỉnh 單đơn 刀đao 直trực 入nhập 。 岳nhạc 遂toại 登đăng 座tòa 云vân 。 鼓cổ 山sơn 三tam 十thập 棒bổng 要yếu 打đả 新tân 淨tịnh 眾chúng 。 大đại 似tự 話thoại 驢lư 得đắc 驢lư 話thoại 馬mã 得đắc 馬mã 。 淨tịnh 眾chúng 今kim 日nhật 到đáo 來lai 要yếu 騎kỵ 便tiện 騎kỵ 要yếu 下hạ 便tiện 下hạ 。 而nhi 今kim 突đột 出xuất 人nhân 前tiền 。 未vị 免miễn 弄lộng 真chân 像tượng 假giả 。 以dĩ 手thủ 取thủ 拄trụ 杖trượng 云vân 。 今kim 朝triêu 暫tạm 借tá 鼓cổ 山sơn 拄trụ 杖trượng 與dữ 大đại 眾chúng 拔bạt 本bổn 去khứ 也dã 。 復phục 放phóng 云vân 。 休hưu 休hưu 。 將tương 謂vị 胡hồ 鬚tu 赤xích 。 更cánh 有hữu 赤xích 鬚tu 胡hồ 。 遂toại 下hạ 座tòa 。 蒙mông 徐từ 謂vị 琰diêm 曰viết 。 語ngữ 錄lục 所sở 不bất 載tái 。 何hà 從tùng 得đắc 之chi 。 琰diêm 曰viết 拙chuyết 菴am 和hòa 尚thượng 。 蒙mông 遂toại 橫hoạnh/hoành 首thủ 。 琰diêm 曰viết 實thật 柏# 堂đường 每mỗi 以dĩ 此thử 舉cử 似tự 。 蒙mông 曰viết 竹trúc 菴am 合hợp 喫khiết 者giả 菴am 棒bổng 。
先tiên 儒nho 所sở 論luận 。 氣khí 為vi 車xa 。 識thức 為vi 馬mã 。 學học 術thuật 御ngự 之chi 。 車xa 以dĩ 載tái 重trọng/trùng 。 馬mã 以dĩ 適thích 遠viễn 。 學học 探thám 天thiên 人nhân 之chi 賾trách 。 術thuật 應ưng 臨lâm 時thời 之chi 變biến 。 氣khí 識thức 學học 術thuật 備bị 者giả 事sự 多đa 成thành 功công 而nhi 聲thanh 名danh 遠viễn 大đại 。 信tín 不bất 誣vu 矣hĩ 。 初sơ 溫ôn 之chi 龍long 翔tường 廼# 兩lưỡng 小tiểu 寺tự 。 東đông 西tây 角giác 立lập 。 大đại 江giang 中trung 分phần/phân 。 紹thiệu 興hưng 初sơ 。 真chân 歇hiết 了liễu 禪thiền 師sư 董# 莅lị 之chi 初sơ 。 睥# 睨# 談đàm 笑tiếu 實thật 以dĩ 土thổ/độ 石thạch 合hợp 為vi 大đại 剎sát 。 竹trúc 菴am 珪# 公công 名danh 翼dực 未vị 翥# 。 一nhất 日nhật 分phân 衛vệ 說thuyết 法Pháp 。 城thành 闉# 民dân 未vị 晞# 信tín 。 師sư 侍thị 立lập 其kỳ 旁bàng 欲dục 頂đảnh 其kỳ 足túc 。 堅kiên 遜tốn 久cửu 之chi 。 趨xu 請thỉnh 款# 密mật 。 遂toại 端đoan 趺phu 受thọ 師sư 展triển 拜bái 。 四tứ 眾chúng 錯thác 愕ngạc 。 謂vị 天thiên 壤nhưỡng 間gian 復phục 有hữu 斯tư 人nhân 。 明minh 日nhật 郛# 人nhân 如như 霧vụ 突đột 水thủy 湧dũng 而nhi 輸du 金kim 帛bạch 焉yên 。 師sư 董# 福phước 之chi 。 雪tuyết 峯phong 眾chúng 僅cận 一nhất 萬vạn 七thất 千thiên 指chỉ 。 妙diệu 喜hỷ 杲# 禪thiền 師sư 一nhất 夕tịch 說thuyết 法Pháp 其kỳ 中trung 。 語ngữ 多đa 玩ngoạn 之chi 。 師sư 恬điềm 如như 也dã 。 又hựu 嘗thường 行hành 丐cái 浙chiết 右hữu 施thí 。 者giả 如như 萬vạn 派phái 奔bôn 匯# 。 師sư 謂vị 諸chư 檀đàn 曰viết 。 布bố 施thí 以dĩ 破phá 慳san 心tâm 。 不bất 必tất 多đa 。 我ngã 後hậu 有hữu 光quang 佛Phật 子tử 來lai 。 汝nhữ 當đương 施thí 之chi 。 光quang 因nhân 得đắc 佛Phật 子tử 之chi 名danh 。 於ư 戲hí 。 師sư 道đạo 聲thanh 藉tạ 甚thậm 幾kỷ 半bán 天thiên 下hạ 。 山sơn 陲# 海hải 亹# 之chi 人nhân 謂vị 生sanh 佛Phật 于vu 世thế 。 雖tuy 沒một 久cửu 矣hĩ 。 其kỳ 道đạo 聲thanh 益ích 著trước 者giả 是thị 非phi 其kỳ 氣khí 識thức 學học 術thuật 而nhi 致trí 之chi 乎hồ 。 或hoặc 曰viết 。 以dĩ 師sư 為vi 氣khí 識thức 學học 術thuật 。 其kỳ 道đạo 安an 在tại 。 蒙mông 曰viết 有hữu 二nhị 事sự 耶da 。 氣khí 識thức 學học 術thuật 正chánh 則tắc 乃nãi 道đạo 之chi 形hình 容dung 也dã 。 今kim 之chi 稱xưng 禪thiền 師sư 者giả 。 例lệ 以dĩ 儒nho 墨mặc 相tương 勝thắng 。 哀ai 哉tai 。
紹thiệu 興hưng 己kỷ 卯mão 間gian 。 永vĩnh 嘉gia 康khang 公công 侍thị 郎lang 權quyền 紀kỷ 年niên 八bát 十thập 有hữu 餘dư 。 而nhi 與dữ 醭# 脣thần 先tiên 師sư 過quá 從tùng 。 一nhất 日nhật 謂vị 先tiên 師sư 曰viết 。 某mỗ 雖tuy 耄mạo 矣hĩ 。 於ư 先tiên 聖thánh 典điển 籍tịch 未vị 嘗thường 輟chuyết 卷quyển 。 每mỗi 至chí 夜dạ 分phân 撚nhiên 紙chỉ 漬tí 油du 燭chúc 。 書thư 竟cánh 十thập 枚mai 方phương 就tựu 寢tẩm 。 先tiên 師sư 曰viết 。 學học 問vấn 既ký 明minh 。 苟cẩu 臻trăn 乎hồ 道đạo 羣quần 書thư 可khả 捐quyên 。 侍thị 郎lang 所sở 得đắc 如như 何hà 耶da 。 曰viết 。 權quyền 所sở 嗜thị 者giả 唯duy 孔khổng 子tử 曰viết 。 二nhị 三tam 子tử 以dĩ 我ngã 為vi 隱ẩn 乎hồ 。 吾ngô 無vô 隱ẩn 乎hồ 爾nhĩ 。 吾ngô 無vô 行hành 不bất 與dữ 二nhị 三tam 子tử 者giả 。 是thị 丘khâu 也dã 。 又hựu 曰viết 。 一nhất 日nhật 克khắc 己kỷ 復phục 禮lễ 天thiên 下hạ 歸quy 仁nhân 焉yên 。 為vi 仁nhân 由do 己kỷ 而nhi 由do 人nhân 乎hồ 哉tai 。 又hựu 曰viết 。 吾ngô 道đạo 一nhất 以dĩ 貫quán 之chi 。 顏nhan 淵uyên 曰viết 仰ngưỡng 之chi 彌di 高cao 鑽toàn 之chi 彌di 堅kiên 。 瞻chiêm 之chi 在tại 前tiền 忽hốt 焉yên 在tại 後hậu 。 又hựu 曰viết 。 夫phu 子tử 循tuần 循tuần 然nhiên 善thiện 誘dụ 人nhân 。 博bác 我ngã 以dĩ 文văn 約ước 我ngã 以dĩ 禮lễ 。 欲dục 罷bãi 不bất 能năng 。 既ký 竭kiệt 吾ngô 才tài 如như 有hữu 所sở 立lập 。 卓trác 爾nhĩ 雖tuy 欲dục 從tùng 之chi 。 末mạt 由do 也dã 已dĩ 。 曾tằng 點điểm 曰viết 。 暮mộ 春xuân 者giả 春xuân 服phục 既ký 成thành 。 冠quan 者giả 五ngũ 六lục 人nhân 。 童đồng 子tử 六lục 七thất 人nhân 。 浴dục 乎hồ 沂# 。 風phong 乎hồ 舞vũ 雩# 。 詠vịnh 而nhi 歸quy 。 夫phu 子tử 喟vị 然nhiên 嘆thán 曰viết 。 吾ngô 與dữ 點điểm 也dã 。 此thử 乃nãi 孔khổng 門môn 之chi 妙diệu 道đạo 也dã 。 先tiên 師sư 曰viết 。 此thử 指chỉ 學học 者giả 入nhập 道đạo 之chi 由do 耳nhĩ 。 康khang 厲lệ 聲thanh 曰viết 孔khổng 子tử 之chi 道đạo 何hà 在tại 。 先tiên 師sư 曰viết 在tại 鄉hương 黨đảng 一nhất 篇thiên 。 康khang 沈trầm 吟ngâm 久cửu 之chi 乃nãi 諭dụ 。
孟# 子tử 曰viết 。 吾ngô 之chi 不bất 遇ngộ 魯lỗ 侯hầu 天thiên 也dã 。 臧tang 氏thị 之chi 子tử 焉yên 能năng 使sử 予# 不bất 遇ngộ 哉tai 。 或hoặc 曰viết 孟# 子tử 不bất 遇ngộ 魯lỗ 侯hầu 而nhi 不bất 尤vưu 人nhân 。 可khả 謂vị 君quân 子tử 也dã 。 得đắc 非phi 怨oán 天thiên 也dã 乎hồ 。 公công 論luận 曰viết 。 孟# 子tử 所sở 謂vị 天thiên 者giả 。 本bổn 也dã 。 理lý 也dã 。 自tự 然nhiên 也dã 。 非phi 謂vị 上thượng 帝đế 之chi 所sở 命mạng 也dã 。 或hoặc 者giả 謝tạ 之chi 。
垂thùy 天thiên 之chi 翼dực 然nhiên 後hậu 致trí 九cửu 萬vạn 里lý 之chi 遠viễn 。 萬vạn 頃khoảnh 之chi 量lượng 然nhiên 後hậu 有hữu 吞thôn 雲vân 夢mộng 之chi 志chí 。 若nhược 其kỳ 知tri 小tiểu 而nhi 謀mưu 大đại 。 力lực 小tiểu 而nhi 任nhậm 重trọng/trùng 。 鮮tiên 不bất 及cập 矣hĩ 。 仙tiên 居cư 龍long 學học 吳ngô 公công 廼# 簡giản 堂đường 禪thiền 師sư 故cố 人nhân 也dã 。 淳thuần 熈# 庚canh 子tử 春xuân 簡giản 堂đường 自tự 姑cô 熟thục 來lai 歸quy 天thiên 台thai 國quốc 清thanh 。 未vị 幾kỷ 吳ngô 公công 劃hoạch 然nhiên 裒# 帥súy 里lý 閈hãn 及cập 鄉hương 寺tự 無vô 問vấn 貧bần 富phú 積tích 百bách 萬vạn 錢tiền 以dĩ 命mạng 簡giản 堂đường 陞thăng 座tòa 說thuyết 法Pháp 。 意ý 者giả 準chuẩn 若nhược 錢tiền 分phân 為vi 二nhị 。 其kỳ 一nhất 以dĩ 周chu 國quốc 清thanh 之chi 急cấp 。 其kỳ 一nhất 以dĩ 葺# 景cảnh 星tinh 嵒# 。 乃nãi 簡giản 堂đường 退thoái 居cư 。 擬nghĩ 二nhị 老lão 晚vãn 年niên 往vãng 來lai 作tác 物vật 外ngoại 游du 。 簡giản 堂đường 微vi 知tri 之chi 。 投đầu 袂# 而nhi 起khởi 。 左tả 右hữu 莫mạc 敢cảm 誰thùy 何hà 。 初sơ 寒hàn 民dân 荒hoang 寺tự 質chất 釜phủ 襦# 暨kỵ 鐃nao 磬khánh 而nhi 輸du 焉yên 。 逮đãi 吳ngô 公công 反phản 其kỳ 錢tiền 。 即tức 以dĩ 歸quy 其kỳ 質chất 。 咸hàm 忻hãn 忻hãn 以dĩ 德đức 簡giản 堂đường 。 嗚ô 呼hô 。 錢tiền 如như 蜜mật 。 一nhất 滴tích 也dã 甜điềm 。 卷quyển 而nhi 懷hoài 之chi 孰thục 原nguyên 其kỳ 自tự 。 然nhiên 簡giản 堂đường 非phi 素tố 惡ác 其kỳ 財tài 。 以dĩ 其kỳ 無vô 道đạo 也dã 。 後hậu 世thế 聞văn 其kỳ 風phong 貪tham 夫phu 廉liêm 。 是thị 大đại 有hữu 助trợ 於ư 名danh 教giáo 也dã 。
別biệt 峯phong 印ấn 禪thiền 師sư 始thỉ 莅lị 京kinh 口khẩu 金kim 山sơn 。 名danh 翼dực 振chấn 飛phi 奔bôn 走tẩu 衲nạp 子tử 。 逮đãi 晚vãn 年niên 道đạo 聲thanh 沈trầm 墊điếm 。 淳thuần 熈# 戊# 申thân 夏hạ 六lục 月nguyệt 甲giáp 寅# 蒙mông 嘗thường 登đăng 徑kính 山sơn 從tùng 款# 談đàm 論luận 凡phàm 七thất 夕tịch 。 適thích 屆giới 東đông 山sơn 諱húy 日nhật 。 其kỳ 拈niêm 香hương 云vân 。 自tự 從tùng 咬giảo 破phá 鐵thiết 酸toan 豏# 。 四tứ 坐tọa 道Đạo 場Tràng 工công 白bạch 戰chiến 。 谷cốc 谷cốc 呱# 作tác 鵓# 鳩cưu 啼đề 。 者giả 川xuyên 藞# 苴# 肉nhục 猶do 暖noãn 。 孫tôn 枝chi 枝chi 上thượng 苦khổ 葫# 蘆lô 。 茗mính 椀# 爐lô 香hương 通thông 一nhất 線tuyến 。 嗚ô 呼hô 。 觀quán 其kỳ 話thoại 言ngôn 。 不bất 減giảm 疇trù 昔tích 金kim 山sơn 一nhất 別biệt 峯phong 耳nhĩ 。 何hà 趨xu 舍xá 不bất 侔mâu 是thị 非phi 。 道đạo 有hữu 昏hôn 明minh 。 名danh 有hữu 顯hiển 晦hối 。 齒xỉ 有hữu 壯tráng 耄mạo 。
時thời 有hữu 通thông 塞tắc 耶da 。 凡phàm 欲dục 有hữu 為vi 無vô 先tiên 抗kháng 志chí 。 志chí 苟cẩu 誠thành 矣hĩ 。 無vô 所sở 不bất 達đạt 。
塗đồ 毒độc 和hòa 尚thượng 始thỉ 參tham 大đại 圓viên 智trí 禪thiền 師sư 親thân 緻trí 久cửu 之chi 。 圓viên 嘗thường 謂vị 毒độc 。 他tha 時thời 萃tụy 廣quảng 眾chúng 。 闡xiển 大đại 法pháp 。 居cư 一nhất 日nhật 訊tấn 問vấn 。 俛miễn 眉mi 不bất 答đáp 復phục 。 自tự 稱xưng 曰viết 和hòa 尚thượng 今kim 日nhật 瞀# 閟bí 。 毒độc 曰viết 何hà 也dã 。 曰viết 適thích 有hữu 日nhật 者giả 商thương 略lược 予# 命mạng 。 異dị 日nhật 出xuất 世thế 眾chúng 不bất 滿mãn 二nhị 十thập 。 以dĩ 故cố 起khởi 吾ngô 之chi 憂ưu 也dã 。 毒độc 曰viết 凡phàm 出xuất 世thế 人nhân 第đệ 恐khủng 無vô 本bổn 。 苟cẩu 得đắc 本bổn 。 獨độc 對đối 聖thánh 僧Tăng 喫khiết 飯phạn 亦diệc 無vô 愧quý 焉yên 。 圓viên 大đại 悅duyệt 曰viết 子tử 之chi 論luận 非phi 常thường 人nhân 。 所sở 能năng 及cập 也dã 。 迨đãi 塗đồ 毒độc 晚vãn 年niên 被bị 。 旨chỉ 主chủ 盟minh 徑kính 山sơn 。 果quả 有hữu 眾chúng 荷hà 法pháp 。 公công 論luận 曰viết 。 本bổn 之chi 一nhất 字tự 可khả 謂vị 格cách 言ngôn 。 患hoạn 所sở 以dĩ 立lập 者giả 是thị 也dã 。
窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 以dĩ 至chí 於ư 命mạng 。 說thuyết 約ước 云vân 。 理lý 不bất 可khả 窮cùng 。 可khả 窮cùng 非phi 理lý 也dã 。 性tánh 不bất 可khả 盡tận 。 可khả 盡tận 非phi 性tánh 也dã 。 命mạng 不bất 可khả 至chí 。 可khả 至chí 非phi 命mạng 也dã 。 須tu 知tri 窮cùng 者giả 盡tận 者giả 至chí 者giả 便tiện 是thị 理lý 是thị 性tánh 是thị 命mạng 也dã 。 公công 論luận 曰viết 。 窮cùng 者giả 盡tận 者giả 至chí 者giả 謂vị 是thị 理lý 是thị 性tánh 是thị 命mạng 。 斯tư 乃nãi 以dĩ 心tâm 推thôi 窮cùng 尋tầm 究cứu 。 即tức 能năng 推thôi 者giả 。 此thử 是thị 前tiền 塵trần 。 虗hư 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 。 殊thù 不bất 知tri 窮cùng 與dữ 盡tận 與dữ 至chí 。 乃nãi 指chỉ 學học 者giả 入nhập 理lý 性tánh 命mạng 堂đường 奧áo 蹊# 徑kính 爾nhĩ 。
或hoặc 問vấn 孟# 子tử 與dữ 告cáo 子tử 論luận 性tánh 一nhất 篇thiên 其kỳ 至chí 矣hĩ 乎hồ 。 公công 論luận 曰viết 。 易dị 云vân 。 中trung 心tâm 疑nghi 者giả 其kỳ 詞từ 枝chi 。 孟# 子tử 告cáo 子tử 皆giai 枝chi 言ngôn 也dã 。 牛ngưu 羊dương 人nhân 形hình 也dã 。 玉ngọc 羽vũ 雪tuyết 質chất 也dã 。 性tánh 非phi 形hình 質chất 。 堅kiên 輕khinh 消tiêu 也dã 。 曰viết 然nhiên 則tắc 何hà 謂vị 性tánh 也dã 。 公công 論luận 曰viết 。 伐phạt 柯kha 伐phạt 柯kha 其kỳ 則tắc 不bất 遠viễn 。
或hoặc 問vấn 曰viết 。 韓# 退thoái 之chi 送tống 李# 愿# 歸quy 盤bàn 谷cốc 序tự 何hà 如như 。 蒙mông 曰viết 。 文văn 章chương 則tắc 無vô 以dĩ 上thượng 之chi 。 而nhi 其kỳ 意ý 多đa 譏cơ 訕san 怊# 悵trướng 。 文văn 過quá 飾sức 非phi 。 非phi 純thuần 良lương 達đạt 者giả 之chi 言ngôn 也dã 。 或hoặc 者giả 未vị 諭dụ 。 蒙mông 曰viết 。 熟thục 味vị 則tắc 知tri 之chi 矣hĩ 。
或hoặc 問vấn 曰viết 。 陶đào 淵uyên 明minh 歸quy 去khứ 來lai 辭từ 。 古cổ 今kim 莫mạc 有hữu 間gian 言ngôn 。 非phi 器khí 識thức 才tài 學học 竝tịnh 高cao 而nhi 何hà 。 蒙mông 曰viết 。 然nhiên 淵uyên 明minh 作tác 彭# 澤trạch 令linh 。 在tại 官quan 八bát 十thập 餘dư 日nhật 賦phú 此thử 詞từ 而nhi 歸quy 。 其kỳ 閑nhàn 淡đạm 優ưu 逸dật 辭từ 高cao 理lý 詣nghệ 莫mạc 能năng 過quá 矣hĩ 。 獨độc 消tiêu 憂ưu 二nhị 字tự 抑ức 有hữu 說thuyết 焉yên 。
謫# 居cư 者giả 曰viết 。 輕khinh 紗# 一nhất 幅# 巾cân 。 短đoản 簟# 六lục 赤xích 牀sàng 。 無vô 客khách 盡tận 日nhật 靜tĩnh 。 有hữu 風phong 終chung 夜dạ 凉# 。 或hoặc 曰viết 何hà 謂vị 也dã 。 曰viết 思tư 而nhi 思tư 得đắc 。
或hoặc 問vấn 曰viết 。 王vương 元nguyên 之chi 小tiểu 竹trúc 樓lâu 記ký 何hà 如như 。 蒙mông 曰viết 。 如như 公công 退thoái 之chi 暇hạ 。 披phi 鶴hạc 氅# 衣y 。 戴đái 華hoa 陽dương 巾cân 。 手thủ 執chấp 周chu 易dị 一nhất 卷quyển 。 焚phần 香hương 默mặc 坐tọa 。 幸hạnh 自tự 可khả 憐lân 生sanh 。 而nhi 繼kế 之chi 云vân 。 消tiêu 遣khiển 世thế 慮lự 猶do 玉ngọc 之chi 玷điếm 耳nhĩ 。
道đạo 之chi 不bất 明minh 我ngã 知tri 之chi 矣hĩ 。 賢hiền 者giả 過quá 之chi 。 不bất 肖tiếu 不bất 及cập 。 不bất 肖tiếu 者giả 以dĩ 微vi 昧muội 闇ám 弱nhược 而nhi 不bất 自tự 得đắc 。 賢hiền 者giả 以dĩ 聰thông 明minh 黠hiệt 惠huệ 而nhi 自tự 障chướng 。 既ký 曰viết 過quá 猶do 不bất 及cập 。 誠thành 哉tai 是thị 言ngôn 也dã 。
己kỷ 公công 以dĩ 古cổ 月nguyệt 自tự 號hiệu 。 以dĩ 月nguyệt 必tất 不bất 異dị 古cổ 今kim 也dã 。 且thả 今kim 月nguyệt 不bất 往vãng 古cổ 。 古cổ 月nguyệt 不bất 至chí 今kim 。 今kim 古cổ 嶽nhạc 立lập 。 兩lưỡng 不bất 相tương 到đáo 。 假giả 言ngôn 以dĩ 今kim 準chuẩn 古cổ 。 古cổ 亦diệc 今kim 也dã 。 以dĩ 古cổ 望vọng 今kim 。 今kim 猶do 古cổ 也dã 。 古cổ 今kim 昭chiêu 然nhiên 。 義nghĩa 亦diệc 明minh 矣hĩ 。 或hoặc 曰viết 。 今kim 之chi 所sở 言ngôn 古cổ 月nguyệt 者giả 。 非phi 古cổ 今kim 之chi 謂vị 也dã 。 夫phu 乾can/kiền/càn 坤# 之chi 內nội 六lục 合hợp 之chi 中trung 。 萬vạn 有hữu 叢tùng 然nhiên 。 人nhân 事sự 紛phân 爾nhĩ 。 非phi 古cổ 即tức 今kim 。 復phục 何hà 逃đào 其kỳ 今kim 古cổ 二nhị 字tự 耶da 。 既ký 非phi 古cổ 今kim 之chi 謂vị 。 決quyết 有hữu 旨chỉ 哉tai 。 若nhược 賢hiền 與dữ 不bất 肖tiếu 特đặc 未vị 得đắc 其kỳ 眹# 矣hĩ 。 既ký 命mạng 者giả 菴am 業nghiệp 識thức 翁ông 為vi 銘minh 。 翁ông 雖tuy 有hữu 父phụ 母mẫu 。 所sở 生sanh 之chi 喙uế 。 亦diệc 何hà 及cập 耶da 。 辭từ 不bất 獲hoạch 免miễn 。 強cường/cưỡng 而nhi 銘minh 曰viết 。 堂đường 堂đường 己kỷ 公công 。 古cổ 月nguyệt 曰viết 兮hề 。 就tựu 之chi 也dã 昧muội 。 徒đồ 矻# 矻# 兮hề 。 即tức 之chi 也dã 明minh 。 匪phỉ 圓viên 闕khuyết 兮hề 。 徹triệt 去khứ 余dư 論luận 。 見kiến 古cổ 月nguyệt 兮hề 。
伊y 川xuyên 云vân 。 釋Thích 氏thị 說thuyết 道Đạo 只chỉ 務vụ 直trực 上thượng 去khứ 。 不bất 見kiến 四tứ 旁bàng 。 故cố 皆giai 不bất 能năng 處xứ 事sự 。 惟duy 務vụ 上thượng 達đạt 無vô 下hạ 學học 。 又hựu 云vân 。 佛Phật 氏thị 不bất 識thức 陰âm 陽dương 晝trú 夜dạ 。 死tử 生sanh 古cổ 今kim 。 安an 得đắc 謂vị 形hình 而nhi 上thượng 者giả 與dữ 聖thánh 人nhân 同đồng 乎hồ 。 佛Phật 者giả 言ngôn 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 。 純thuần 亦diệc 不bất 已dĩ 是thị 也dã 。 彼bỉ 豈khởi 知tri 此thử 哉tai 。 公công 論luận 曰viết 。 治trị 生sanh 產sản 業nghiệp 皆giai 與dữ 實thật 相tướng 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。 謂vị 無vô 下hạ 學học 可khả 乎hồ 。 天thiên 地địa 與dữ 我ngã 同đồng 根căn 。 萬vạn 物vật 與dữ 我ngã 一nhất 體thể 。 高cao 低đê 嶽nhạc 瀆độc 共cộng 轉chuyển 根căn 本bổn 法Pháp 輪luân 。 鱗lân 甲giáp 羽vũ 毛mao 。 普Phổ 現Hiện 色Sắc 身Thân 三Tam 昧Muội 。 謂vị 不bất 識thức 陰âm 陽dương 等đẳng 可khả 乎hồ 。 學học 到đáo 顏nhan 子tử 處xứ 。 方phương 得đắc 純thuần 亦diệc 不bất 已dĩ 。 若nhược 未vị 到đáo 顏nhan 子tử 而nhi 云vân 純thuần 亦diệc 不bất 已dĩ 。 是thị 亦diệc 業nghiệp 識thức 也dã 。 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 即tức 坐tọa 忘vong 時thời 也dã 。 彼bỉ 豈khởi 知tri 此thử 哉tai 。
葉diệp 公công 曰viết 。 吾ngô 黨đảng 有hữu 直trực 躳# 者giả 。 其kỳ 父phụ 攘nhương 羊dương 而nhi 子tử 證chứng 之chi 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 吾ngô 黨đảng 之chi 直trực 異dị 於ư 是thị 也dã 。 父phụ 為vi 子tử 隱ẩn 。 子tử 為vi 父phụ 隱ẩn 。 直trực 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 或hoặc 曰viết 。 既ký 隱ẩn 曰viết 直trực 可khả 乎hồ 。 蒙mông 曰viết 。 子tử 之chi 證chứng 父phụ 。 弟đệ 之chi 訴tố 兄huynh 。 先tiên 有hữu 證chứng 父phụ 訴tố 兄huynh 之chi 曲khúc 。 不bất 必tất 問vấn 所sở 證chứng 所sở 訴tố 何hà 事sự 何hà 由do 也dã 。 當đương 其kỳ 未vị 證chứng 未vị 訴tố 之chi 時thời 。 其kỳ 理lý 固cố 直trực 。 既ký 啟khải 證chứng 父phụ 訴tố 兄huynh 之chi 口khẩu 。 則tắc 以dĩ 陷hãm 於ư 滔thao 天thiên 之chi 惡ác 矣hĩ 。 尚thượng 安an 得đắc 有hữu 所sở 謂vị 直trực 哉tai 。
薦tiến 紳# 雅nhã 士sĩ 與dữ 數số 客khách 過quá 南nam 蕩đãng 之chi 湄# 曰viết 。 伊y 川xuyên 云vân 。 禪thiền 者giả 高cao 談đàm 性tánh 命mạng 之chi 際tế 。 至chí 於ư 世thế 事sự 往vãng 往vãng 直trực 有hữu 都đô 不bất 曉hiểu 者giả 。 蒙mông 曰viết 。 不bất 耘vân 者giả 有hữu 之chi 。 揠# 苗miêu 者giả 有hữu 之chi 。 度độ 地địa 之chi 肥phì 磽khao 。 亮lượng 土thổ/độ 之chi 所sở 宜nghi 。 善thiện 去khứ 艸thảo 焉yên 。 芟# 夷di 。 蘊uẩn 崇sùng 之chi 絕tuyệt 其kỳ 本bổn 根căn 。 善thiện 者giả 信tín 矣hĩ 。 此thử 老lão 農nông 老lão 圃phố 之chi 事sự 。 備bị 嘗thường 之chi 矣hĩ 。 一nhất 曰viết 。 如như 李# 義nghĩa 山sơn 贈tặng 稷tắc 山sơn 驛dịch 吏lại 王vương 金kim 詩thi 云vân 。 過quá 客khách 不bất 須tu 詢tuân 歲tuế 代đại 。 唯duy 書thư 一nhất 亥hợi 與dữ 時thời 人nhân 。 何hà 謂vị 也dã 。 蒙mông 曰viết 。 亥hợi 為vi 十thập 二nhị 支chi 神thần 之chi 一nhất 。 屬thuộc 水thủy 。 位vị 居cư 乾can/kiền/càn 方phương 。 配phối 地địa 之chi 靜tĩnh 。 火hỏa 絕tuyệt 木mộc 生sanh 水thủy 旺# 金kim 病bệnh 之chi 鄉hương 。 匹thất 為vi 幼ấu 子tử 三tam 十thập 六lục 禽cầm 三tam 之chi 位vị 也dã 。 歲tuế 之chi 所sở 在tại 曰viết 大đại 淵uyên 獻hiến 。 戰chiến 國quốc 時thời 有hữu 亥hợi 唐đường 。 亦diệc 秦tần 二nhị 世thế 名danh 也dã 。 義nghĩa 則tắc 荄# 也dã 依y 也dã 。 事sự 則tắc 魯lỗ 襄tương 公công 三tam 十thập 年niên 三tam 月nguyệt 癸quý 未vị 晉tấn 悼điệu 夫phu 人nhân 食thực 輿dư 人nhân 之chi 城thành 。 # 者giả 絳giáng 縣huyện 人nhân 。 或hoặc 年niên 長trường/trưởng 矣hĩ 無vô 子tử 而nhi 往vãng 與dữ 於ư 食thực 。 有hữu 與dữ 疑nghi 年niên 使sử 之chi 年niên 。 曰viết 臣thần 小tiểu 人nhân 也dã 。 不bất 知tri 紀kỷ 年niên 。 臣thần 生sanh 之chi 歲tuế 。 正chánh 月nguyệt 甲giáp 子tử 朔sóc 。 四tứ 百bách 有hữu 四tứ 十thập 五ngũ 甲giáp 子tử 矣hĩ 。 其kỳ 季quý 於ư 今kim 三tam 之chi 一nhất 也dã 。 吏lại 走tẩu 問vấn 諸chư 朝triêu 。 師sư 曠khoáng 曰viết 。 魯lỗ 叔thúc 仲trọng 惠huệ 伯bá 會hội 卻khước 成thành 子tử 于vu 承thừa 匡khuông 之chi 歲tuế 也dã 。 是thị 歲tuế 也dã 狄địch 伐phạt 魯lỗ 叔thúc 。 孫tôn 莊trang 叔thúc 於ư 是thị 乎hồ 敗bại 狄địch 乎hồ 鹹hàm 。 獲hoạch 長trường/trưởng 狄địch 僑kiều 如như 及cập 虺hủy 也dã 豹báo 也dã 。 而nhi 皆giai 以dĩ 名danh 其kỳ 子tử 七thất 十thập 三tam 年niên 矣hĩ 。 史sử 趙triệu 曰viết 。 亥hợi 有hữu 二nhị 首thủ 六lục 身thân 。 下hạ 二nhị 如như 身thân 。 是thị 其kỳ 日nhật 數số 也dã 。 士sĩ 文văn 伯bá 曰viết 。 然nhiên 則tắc 二nhị 萬vạn 六lục 千thiên 。 六lục 百bách 有hữu 六lục 旬tuần 也dã 。 今kim 本bổn 作tác 二nhị 萬vạn 二nhị 千thiên 。 六lục 百bách 有hữu 六lục 旬tuần 。 失thất 其kỳ 讎thù 挍giảo 也dã 。 於ư 是thị 薦tiến 紳# 相tương/tướng 顧cố 。 頷hạm 之chi 而nhi 去khứ 。
明minh 道đạo 牕# 前tiền 有hữu 茂mậu 艸thảo 覆phú 砌# 。 或hoặc 勸khuyến 之chi 芟# 。 明minh 道đạo 曰viết 。 不bất 可khả 。 欲dục 常thường 見kiến 造tạo 物vật 生sanh 意ý 。 又hựu 置trí 盆bồn 池trì 蓄súc 小tiểu 魚ngư 數số 尾vĩ 。
時thời 時thời 觀quán 之chi 。 或hoặc 問vấn 之chi 故cố 。 曰viết 欲dục 觀quán 萬vạn 物vật 自tự 得đắc 意ý 。 橫hoạnh/hoành 浦# 先tiên 生sanh 云vân 。 艸thảo 之chi 與dữ 魚ngư 人nhân 所sở 共cộng 見kiến 。 惟duy 明minh 道đạo 見kiến 艸thảo 則tắc 知tri 生sanh 意ý 。 見kiến 魚ngư 則tắc 知tri 自tự 得đắc 意ý 。 豈khởi 流lưu 俗tục 之chi 見kiến 可khả 同đồng 日nhật 而nhi 語ngữ 。 公công 論luận 曰viết 。 儀nghi 封phong 人nhân 一nhất 見kiến 孔khổng 子tử 遽cự 以dĩ 為vi 木mộc 鐸đạc 者giả 。 以dĩ 其kỳ 見kiến 所sở 未vị 見kiến 。 故cố 驚kinh 而nhi 為vi 之chi 語ngữ 也dã 。
道đạo 非phi 虗hư 無vô 也dã 。 日nhật 用dụng 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 以dĩ 虗hư 無vô 為vi 道Đạo 。 足túc 以dĩ 亡vong 國quốc 。 以dĩ 日nhật 用dụng 為vi 道đạo 。 則tắc 堯# 舜thuấn 三tam 代đại 之chi 勳huân 業nghiệp 也dã 。 橫hoạnh/hoành 浦# 先tiên 生sanh 可khả 謂vị 至chí 論luận 。
邵# 堯# 夫phu 詩thi 云vân 。 廓khuếch 然nhiên 心tâm 境cảnh 大đại 無vô 倫luân 。 盡tận 此thử 規quy 模mô 有hữu 幾kỷ 人nhân 。 我ngã 性tánh 即tức 天thiên 天thiên 即tức 性tánh 。 莫mạc 於ư 微vi 處xứ 起khởi 經kinh 綸luân 。 讀đọc 堯# 夫phu 此thử 詩thi 。 宜nghi 其kỳ 詔chiếu 不bất 起khởi 也dã 。 確xác 乎hồ 其kỳ 不bất 可khả 拔bạt 。 自tự 守thủ 其kỳ 道đạo 矣hĩ 。 又hựu 不bất 若nhược 張trương 拙chuyết 秀tú 才tài 云vân 。 光quang 明minh 寂tịch 照chiếu 徧biến 河hà 沙sa 。 凡phàm 聖thánh 含hàm 靈linh 共cộng 我ngã 家gia 。 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 全toàn 體thể 現hiện 。 六lục 根căn 纔tài 動động 被bị 雲vân 遮già 。 斷đoạn 除trừ 煩phiền 惱não 重trọng/trùng 增tăng 病bệnh 。 趣thú 向hướng 真Chân 如Như 摠tổng 是thị 邪tà 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 緣duyên 無vô 罣quái 礙ngại 。 涅Niết 槃Bàn 生sanh 死tử 是thị 空không 花hoa 。
橫hoạnh/hoành 浦# 先tiên 生sanh 云vân 。 韓# 退thoái 之chi 生sanh 平bình 木mộc 強cường/cưỡng 人nhân 。 而nhi 為vi 寒hàn 餓ngạ 所sở 迫bách 。 累lũy/lụy/luy 數số 千thiên 言ngôn 求cầu 官quan 於ư 宰tể 相tướng 。 亦diệc 可khả 恠# 也dã 。 至chí 第đệ 二nhị 書thư 乃nãi 復phục 自tự 此thử 為vi 盜đạo 賊tặc 管quản 庫khố 。 且thả 云vân 大đại 其kỳ 聲thanh 而nhi 疾tật 呼hô 矣hĩ 。 略lược 不bất 知tri 恥sỉ 。 何hà 哉tai 。 豈khởi 作tác 文văn 者giả 其kỳ 文văn 當đương 如như 是thị 。 其kỳ 心tâm 未vị 必tất 照chiếu 乎hồ 。 當đương 與dữ 有hữu 道đạo 君quân 子tử 議nghị 之chi 。 公công 論luận 曰viết 。 繫hệ 辭từ 云vân 。 失thất 其kỳ 守thủ 者giả 其kỳ 辭từ 屈khuất 。
讀đọc 墳phần 典điển 誥# 。 身thân 心tâm 當đương 肅túc 然nhiên 。 如như 對đối 能năng 仁nhân 諸chư 祖tổ 周chu 公công 孔khổng 子tử 。 我ngã 是thị 迦Ca 葉Diếp 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 弟đệ 子tử 。 我ngã 是thị 顏nhan 回hồi 曾tằng 參tham 七thất 十thập 子tử 之chi 儔trù 儼nghiễm 然nhiên 在tại 前tiền 。 琅lang 琅lang 玉ngọc 音âm 。 諄# 諄# 之chi 誨hối 在tại 耳nhĩ 。 一nhất 聞văn 千thiên 悟ngộ 。 身thân 心tâm 廓khuếch 然nhiên 。 孰thục 云vân 去khứ 聖thánh 踰du 遠viễn 。 不bất 然nhiên 。 徒đồ 費phí 日nhật 月nguyệt 膏cao 燭chúc 耳nhĩ 。 如như 曰viết 不bất 立lập 文văn 字tự 。 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 道đạo 貴quý 自tự 得đắc 。 左tả 右hữu 逢phùng 原nguyên 豈khởi 在tại 循tuần 紙chỉ 墨mặc 。 點điểm 鬼quỷ 簿bộ 。 味vị 糟tao 粕# 耶da 。 蒙mông 則tắc 曰viết 。 大đại 哉tai 言ngôn 乎hồ 。 第đệ 非phi 垂thùy 棘cức 之chi 璧bích 耳nhĩ 。
寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 。 微vi 知tri 其kỳ 寂tịch 則tắc 動động 矣hĩ 。 略lược 有hữu 感cảm 意ý 則tắc 不bất 通thông 。 如như 鐘chung 焉yên 谷cốc 焉yên 。 呼hô 之chi 則tắc 應ưng 。 扣khấu 之chi 則tắc 鳴minh 。 未vị 呼hô 未vị 扣khấu 之chi 前tiền 。 庸dong 有hữu 知tri 與dữ 意ý 乎hồ 。 故cố 曰viết 。 非phi 天thiên 下hạ 之chi 至chí 神thần 。 其kỳ 孰thục 能năng 與dữ 於ư 此thử 。
唯duy 女nữ 子tử 與dữ 小tiểu 人nhân 為vi 難nạn/nan 養dưỡng 也dã 。 近cận 之chi 則tắc 不bất 遜tốn 。 遠viễn 之chi 則tắc 怨oán 。 小tiểu 人nhân 女nữ 子tử 根căn 性tánh 昧muội 劣liệt 。 固cố 不bất 足túc 論luận 。 君quân 子tử 溫ôn 良lương 恭cung 儉kiệm 讓nhượng 。 聖thánh 如như 孔khổng 子tử 而nhi 欲dục 使sử 小tiểu 人nhân 女nữ 子tử 有hữu 禮lễ 不bất 懟đỗi 。 言ngôn 於ư 己kỷ 亦diệc 猶do 其kỳ 難nạn 。 欲dục 全toàn 德đức 而nhi 為vi 君quân 子tử 又hựu 其kỳ 難nạn 。
君quân 子tử 所sở 居cư 而nhi 安an 者giả 。 易dị 之chi 序tự 也dã 。 此thử 安an 非phi 平bình 安an 之chi 安an 。 安an 樂lạc 之chi 安an 。 乃nãi 時thời 安an 之chi 安an 。 不bất 見kiến 是thị 而nhi 安an 。 乃nãi 易dị 之chi 序tự 也dã 。
書thư 不bất 盡tận 言ngôn 。 言ngôn 不bất 盡tận 意ý 。 繼kế 之chi 云vân 。 然nhiên 則tắc 聖thánh 人nhân 之chi 意ý 。 其kỳ 不bất 可khả 見kiến 乎hồ 。 公công 論luận 曰viết 。 者giả 箇cá 香hương 爐lô 能năng 盡tận 。 聖thánh 人nhân 之chi 意ý 。
易dị 簡giản 而nhi 天thiên 下hạ 之chi 理lý 得đắc 矣hĩ 。 非phi 艱gian 難nan 中trung 取thủ 易dị 略lược 之chi 易dị 。 非phi 繁phồn 劇kịch 中trung 取thủ 簡giản 省tỉnh 之chi 簡giản 。 言ngôn 易dị 則tắc 難nạn/nan 矣hĩ 。 言ngôn 簡giản 則tắc 不bất 少thiểu 也dã 。 易dị 簡giản 在tại 一nhất 念niệm 未vị 萌manh 已dĩ 前tiền 。 晝trú 明minh 夜dạ 暗ám 。 春xuân 生sanh 夏hạ 長trường/trưởng 。 則tắc 知tri 乾can/kiền/càn 坤# 之chi 易dị 簡giản 也dã 。 故cố 曰viết 易dị 簡giản 之chi 善thiện 配phối 至chí 德đức 。
常thường 無vô 欲dục 以dĩ 觀quán 其kỳ 妙diệu 。 常thường 。 不bất 改cải 之chi 義nghĩa 。 有hữu 絲ti 毫hào 繫hệ 念niệm 則tắc 墮đọa 於ư 人nhân 欲dục 。 人nhân 欲dục 既ký 無vô 。 天thiên 下hạ 之chi 理lý 得đắc 矣hĩ 。 觀quán 之chi 一nhất 字tự 。 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 言ngôn 也dã 。 微vi 有hữu 觀quán 意ý 則tắc 不bất 妙diệu 。 以dĩ 有hữu 欲dục 觀quán 。 形hình 名danh 度độ 數số 徼# 爾nhĩ 。 知tri 其kỳ 歸quy 趣thú 正chánh 而nhi 不bất 惑hoặc 。 故cố 曰viết 此thử 兩lưỡng 者giả 同đồng 出xuất 而nhi 異dị 名danh 。 同đồng 謂vị 之chi 玄huyền 。 有hữu 欲dục 即tức 無vô 欲dục 也dã 。 又hựu 曰viết 。 和hòa 其kỳ 光quang 。 同đồng 其kỳ 塵trần 。 即tức 內nội 不bất 失thất 正chánh 。 外ngoại 不bất 殊thù 俗tục 。 或hoặc 以dĩ 老lão 子tử 溺nịch 於ư 虗hư 無vô 。 其kỳ 可khả 忽hốt 哉tai 。
自tự 誠thành 明minh 謂vị 之chi 性tánh 。 非phi 世thế 間gian 專chuyên 著trước 之chi 誠thành 。 乃nãi 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 不bất 因nhân 一nhất 緣duyên 廓khuếch 爾nhĩ 明minh 悟ngộ 。 無vô 得đắc 而nhi 稱xưng 焉yên 。 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 性tánh 。 自tự 明minh 誠thành 謂vị 之chi 教giáo 。 雖tuy 有hữu 誠thành 之chi 蘊uẩn 。 而nhi 不bất 見kiến 誠thành 之chi 體thể 。 因nhân 聖thánh 人nhân 典điển 教giáo 洞đỗng 然nhiên 明minh 發phát 。 不bất 依y 倚ỷ 一nhất 物vật 者giả 乃nãi 誠thành 之chi 體thể 。 亦diệc 無vô 得đắc 而nhi 名danh 。 且thả 曰viết 自tự 明minh 誠thành 謂vị 之chi 教giáo 。 故cố 曰viết 明minh 則tắc 誠thành 矣hĩ 。 誠thành 則tắc 明minh 矣hĩ 。 大đại 矣hĩ 哉tai 誠thành 明minh 之chi 道đạo 。 配phối 天thiên 地địa 吻vẫn 萬vạn 物vật 。
致trí 知tri 在tại 格cách 物vật 。 物vật 格cách 而nhi 后hậu 知tri 至chí 。 不bất 行hành 而nhi 到đáo 。 不bất 勉miễn 而nhi 中trung 。 曰viết 致trí 。 知tri 之chi 一nhất 字tự 。 眾chúng 玅# 之chi 門môn 。 非phi 情tình 識thức 聞văn 見kiến 妄vọng 覺giác 之chi 知tri 。 此thử 知tri 自tự 戒giới 慎thận 不bất 睹đổ 。 恐khủng 懼cụ 不bất 聞văn 。 莫mạc 見kiến 乎hồ 隱ẩn 。 莫mạc 顯hiển 乎hồ 微vi 而nhi 得đắc 之chi 。 盡tận 己kỷ 之chi 性tánh 則tắc 盡tận 物vật 之chi 性tánh 。 物vật 我ngã 兩lưỡng 忘vong 是thị 謂vị 致trí 知tri 格cách 物vật 。
言ngôn 顧cố 行hành 。 行hành 顧cố 言ngôn 。 此thử 正chánh 吾ngô 釋thích 行hành 解giải 相tương 應ứng 如như 說thuyết 修tu 行hành 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 十thập 林lâm 菩Bồ 薩Tát 各các 說thuyết 一nhất 行hành 之chi 法pháp 。 共cộng 成thành 十thập 行hành 。 明minh 密mật 行hành 如như 林lâm 。 功công 德đức 之chi 地địa 。 無vô 一nhất 物vật 不bất 由do 地địa 之chi 所sở 生sanh 。 無vô 一nhất 佛Phật 不bất 由do 行hành 之chi 所sở 成thành 。 但đãn 取thủ 言ngôn 說thuyết 不bất 行hành 其kỳ 行hành 。 是thị 名danh 邪tà 魔ma 外ngoại 道đạo 。
在tại 上thượng 位vị 不bất 陵lăng 下hạ 。 在tại 下hạ 位vị 不bất 援viện 上thượng 。 果quả 如như 是thị 。 不bất 見kiến 有hữu 上thượng 下hạ 之chi 位vị 。 既ký 無vô 驕kiêu 與dữ 倍bội 。 豈khởi 常thường 人nhân 所sở 能năng 到đáo 哉tai 。 與dữ 夫phu 自tự 高cao 標tiêu 置trí 徼# 幸hạnh 欲dục 居cư 人nhân 之chi 上thượng 者giả 。 不bất 可khả 同đồng 日nhật 而nhi 語ngữ 。
儒nho 者giả 貴quý 其kỳ 天thiên 理lý 。 誠thành 可khả 貴quý 也dã 。 父phụ 子tử 之chi 間gian 天thiên 理lý 也dã 。 父phụ 慈từ 母mẫu 愛ái 子tử 孝hiếu 天thiên 理lý 自tự 彰chương 。 不bất 待đãi 學học 而nhi 後hậu 有hữu 。 廣quảng 而nhi 論luận 之chi 。 凡phàm 有hữu 血huyết 氣khí 者giả 皆giai 有hữu 天thiên 理lý 也dã 。 小tiểu 人nhân 初sơ 在tại 襁# 褓bảo 中trung 天thiên 理lý 全toàn 。 及cập 其kỳ 長trưởng 大đại 。 貪tham 欲dục 一nhất 萌manh 於ư 心tâm 。 蔽tế 於ư 天thiên 理lý 。 致trí 於ư 不bất 孝hiếu 不bất 弟đệ 者giả 有hữu 之chi 。 吾ngô 徒đồ 割cát 所sở 愛ái 從tùng 釋thích 。 是thị 絕tuyệt 天thiên 理lý 也dã 乎hồ 。 曰viết 。 不bất 然nhiên 。 聽thính 父phụ 母mẫu 之chi 命mạng 而nhi 後hậu 從tùng 之chi 。 故cố 曰viết 舍xá 子tử 出xuất 家gia 者giả 是thị 也dã 。 天thiên 理lý 無vô 所sở 不bất 在tại 。 世thế 人nhân 徒đồ 見kiến 色sắc 服phục 之chi 異dị 。 謂vị 絕tuyệt 天thiên 理lý 。 今kim 之chi 孝hiếu 弟đệ 乃nãi 天thiên 理lý 之chi 麤thô 淺thiển 耳nhĩ 。 能năng 學học 道Đạo 以dĩ 明minh 天thiên 理lý 之chi 高cao 深thâm 。 無vô 乎hồ 不bất 報báo 者giả 。 斯tư 得đắc 天thiên 理lý 之chi 大đại 全toàn 。 泰thái 萃tụy 可khả 夷di 也dã 。 江giang 海hải 可khả 涸hạc 也dã 。 飲ẩm 食thực 可khả 無vô 也dã 。 孝hiếu 不bất 可khả 忘vong 也dã 。 蒙mông 嘗thường 曰viết 。 大đại 孝hiếu 同đồng 天thiên 地địa 竝tịnh 日nhật 月nguyệt 而nhi 健kiện 行hành 不bất 息tức 。 大đại 戒giới 曰viết 。 孝hiếu 順thuận 父phụ 母mẫu 師sư 僧Tăng 。 孝hiếu 順thuận 至chí 道Đạo 之chi 法Pháp 。 孝hiếu 可khả 忘vong 乎hồ 。 吾ngô 徒đồ 祝chúc 髮phát 壞hoại 衣y 墮đọa 三Tam 寶Bảo 數số 者giả 。 無vô 問vấn 貧bần 富phú 。 唯duy 相tương/tướng 尚thượng 以dĩ 道đạo 。 不bất 以dĩ 通thông 塞tắc 貴quý 賤tiện 為vi 恥sỉ 勝thắng 。 間gian 有hữu 父phụ 母mẫu 無vô 親thân 屬thuộc 共cộng 億ức 者giả 。 佛Phật 許hứa 減giảm 衣y 鉢bát 一nhất 分phần/phân 以dĩ 奉phụng 之chi 。 微vi 有hữu 好hảo/hiếu 勝thắng 惡ác 貧bần 之chi 念niệm 萌manh 于vu 中trung 。 而nhi 不bất 躳# 父phụ 母mẫu 之chi 養dưỡng 者giả 。 非phi 吾ngô 釋thích 之chi 子tử 也dã 。
太thái 王vương 始thỉ 居cư 於ư 豳# 。 戎nhung 狄địch 攻công 之chi 。 欲dục 得đắc 財tài 物vật 。 予# 之chi 已dĩ 。 復phục 攻công 。 欲dục 得đắc 地địa 與dữ 民dân 。 民dân 怒nộ 欲dục 戰chiến 。 太thái 王vương 曰viết 。 有hữu 民dân 立lập 君quân 將tương 以dĩ 利lợi 之chi 。 今kim 戎nhung 狄địch 所sở 為vi 攻công 戰chiến 。 以dĩ 吾ngô 地địa 與dữ 民dân 民dân 之chi 。 在tại 我ngã 與dữ 在tại 彼bỉ 何hà 異dị 。 民dân 欲dục 以dĩ 我ngã 故cố 戰chiến 。 殺sát 人nhân 父phụ 子tử 而nhi 君quân 之chi 。 予# 不bất 忍nhẫn 為vi 。 乃nãi 與dữ 私tư 屬thuộc 遂toại 去khứ 豳# 。 渡độ 漆tất 沮trở 。 踰du 梁lương 山sơn 。 止chỉ 於ư 岐kỳ 下hạ 。 太thái 王vương 長trưởng 子tử 曰viết 太thái 伯bá 。 次thứ 曰viết 虞ngu 仲trọng 。 太thái 姜# 生sanh 少thiểu 子tử 季quý 歷lịch 。 歷lịch 子tử 昌xương 。 太thái 王vương 曰viết 。 我ngã 世thế 當đương 有hữu 興hưng 者giả 。 其kỳ 在tại 昌xương 乎hồ 。 太thái 伯bá 虞ngu 仲trọng 知tri 父phụ 欲dục 立lập 季quý 歷lịch 以dĩ 傳truyền 昌xương 。 遂toại 文văn 身thân 斷đoạn 髮phát 亡vong 如như 荊kinh 蠻# 。 示thị 無vô 用dụng 於ư 天thiên 下hạ 。 為vi 賢hiền 哉tai 德đức 乎hồ 。 有hữu 是thị 父phụ 而nhi 有hữu 是thị 子tử 。 文văn 主chủ 勃bột 然nhiên 興hưng 於ư 周chu 者giả 。 蓋cái 在tại 此thử 矣hĩ 。 漢hán 高cao 祖tổ 既ký 有hữu 天thiên 下hạ 。 對đối 羣quần 臣thần 謂vị 父phụ 曰viết 。 大đại 人nhân 常thường 以dĩ 臣thần 無vô 賴lại 。 不bất 能năng 治trị 產sản 業nghiệp 。 不bất 如như 仲trọng 力lực 。 今kim 某mỗ 之chi 業nghiệp 所sở 就tựu 孰thục 與dữ 仲trọng 多đa 。 公công 論luận 曰viết 。 高cao 祖tổ 對đối 羣quần 臣thần 面diện 折chiết 其kỳ 父phụ 。 使sử 太thái 公công 血huyết 氣khí 尚thượng 熾sí 。 則tắc 父phụ 子tử 不bất 順thuận 矣hĩ 。 及cập 讀đọc 楚sở 元nguyên 王vương 世thế 家gia 。 封phong 其kỳ 兄huynh 子tử 信tín 為vi 羮# 頡hiệt 侯hầu 。 以dĩ 其kỳ 母mẫu 嘗thường 櫟# 釜phủ 故cố 。 儻thảng 信tín 識thức 孝hiếu 義nghĩa 之chi 本bổn 。 願nguyện 為vi 黔kiềm 黎lê 可khả 也dã 。 嗚ô 呼hô 。 高cao 祖tổ 懷hoài 慍uấn 既ký 久cửu 。 逢phùng 時thời 呈trình 露lộ 無vô 餘dư 蘊uẩn 矣hĩ 。 其kỳ 於ư 孝hiếu 弟đệ 何hà 有hữu 哉tai 。 驗nghiệm 於ư 親thân 親thân 臣thần 子tử 可khả 知tri 矣hĩ 。 素tố 號hiệu 寬khoan 厚hậu 長trưởng 者giả 者giả 。 皆giai 術thuật 數số 也dã 。
黃hoàng 龍long 菴am 主chủ 徵trưng 教giáo 一nhất 百bách 四tứ 章chương 。 辨biện 通thông 一nhất 十thập 五ngũ 章chương 。 讀đọc 其kỳ 徵trưng 教giáo 。 如như 壯tráng 士sĩ 前tiền 行hành 。 百bách 夫phu 莫mạc 遏át 。 能năng 殺sát 人nhân 亦diệc 能năng 活hoạt 人nhân 。 可khả 謂vị 有hữu 力lực 者giả 也dã 。 讀đọc 其kỳ 辨biện 通thông 。 如như 蓬bồng 萊# 弱nhược 水thủy 。 浩hạo 浩hạo 湯thang 湯thang 然nhiên 。 懦# 而nhi 不bất 能năng 載tái 一nhất 羽vũ 。 望vọng 其kỳ 涯nhai 已dĩ 解giải 體thể 矣hĩ 。 涉thiệp 之chi 則tắc 沒một 溺nịch 。 學học 者giả 當đương 觀quán 其kỳ 徵trưng 。 無vô 閱duyệt 其kỳ 通thông 。
言ngôn 而nhi 足túc 則tắc 終chung 日nhật 言ngôn 而nhi 盡tận 道đạo 。 言ngôn 而nhi 不bất 足túc 則tắc 終chung 日nhật 言ngôn 而nhi 盡tận 物vật 。 道đạo 物vật 之chi 極cực 。 言ngôn 默mặc 不bất 足túc 以dĩ 載tái 。 非phi 言ngôn 非phi 默mặc 議nghị 有hữu 所sở 極cực 。 公công 論luận 曰viết 。 南nam 華hoa 老lão 人nhân 可khả 謂vị 入nhập 理lý 深thâm 談đàm 。 使sử 有hữu 衲nạp 僧Tăng 之chi 作tác 略lược 。 儘# 可khả 為vi 人nhân 。
化hóa 書thư 云vân 。 虵xà 化hóa 為vi 龜quy 。 雀tước 化hóa 為vi 蛤# 。 彼bỉ 忽hốt 然nhiên 忘vong 蜿# 蜒diên 之chi 狀trạng 。 而nhi 得đắc 蹣# 跚san 之chi 質chất 。 此thử 倏thúc 然nhiên 失thất 飛phi 鳴minh 之chi 態thái 。 而nhi 得đắc 介giới 甲giáp 之chi 體thể 。 斵# 削tước 不bất 能năng 加gia 其kỳ 功công 。 繩thằng 赤xích 不bất 能năng 定định 其kỳ 象tượng 。 何hà 化hóa 之chi 速tốc 也dã 。 公công 論luận 曰viết 。 子tử 嵩tung 知tri 彼bỉ 化hóa 之chi 速tốc 。 而nhi 不bất 知tri 子tử 嵩tung 自tự 化hóa 尤vưu 速tốc 於ư 彼bỉ 。 雖tuy 未vị 形hình 蹣# 跚san 介giới 甲giáp 之chi 軀khu 。 一nhất 念niệm 之chi 間gian 。 則tắc 千thiên 變biến 萬vạn 化hóa 矣hĩ 。 苟cẩu 在tại 吾ngô 玅# 觀quán 察sát 智trí 中trung 。 則tắc 無vô 所sở 不bất 利lợi 。
周chu 恭cung 叔thúc 曰viết 。 余dư 所sở 取thủ 友hữu 。 不bất 取thủ 其kỳ 知tri 識thức 朝triêu 徹triệt 才tài 學học 過quá 人nhân 。 唯duy 取thủ 其kỳ 孝hiếu 義nghĩa 賢hiền 善thiện 為vi 最tối 。 公công 論luận 曰viết 。 孝hiếu 配phối 天thiên 地địa 。 義nghĩa 礙ngại 天thiên 地địa 。 賢hiền 象tượng 天thiên 地địa 。 善thiện 體thể 天thiên 地địa 。 孝hiếu 義nghĩa 賢hiền 善thiện 不bất 亦diệc 大đại 乎hồ 。 其kỳ 孰thục 為vi 吾ngô 友hữu 耶da 。
君quân 子tử 所sở 至chí 之chi 處xứ 。 不bất 介giới 視thị 玩ngoạn 好hảo/hiếu 之chi 物vật 。 苟cẩu 介giới 視thị 之chi 。 則tắc 它# 人nhân 以dĩ 為vì 己kỷ 欲dục 之chi 。 畏úy 其kỳ 羞tu 之chi 。 是thị 以dĩ 君quân 子tử 不bất 久cửu 視thị 之chi 也dã 。 若nhược 其kỳ 對đối 萬vạn 物vật 。 不bất 動động 其kỳ 心tâm 。 於ư 蒙mông 豈khởi 敢cảm 。 曰viết 能năng 則tắc 願nguyện 學học 焉yên 。 蒙mông 之chi 徒đồ 必tất 能năng 之chi 。 豈khởi 用dụng 久cửu 視thị 之chi 戒giới 。
子tử 思tư 曰viết 。 無vô 入nhập 而nhi 不bất 自tự 得đắc 。 孟# 子tử 曰viết 。 順thuận 受thọ 其kỳ 正chánh 。 此thử 二nhị 者giả 指chỉ 學học 者giả 入nhập 道đạo 之chi 捷tiệp 徑kính 可khả 也dã 。 若nhược 云vân 得đắc 則tắc 失thất 矣hĩ 。 云vân 受thọ 則tắc 不bất 正chánh 。 須tu 知tri 得đắc 而nhi 非phi 得đắc 。 受thọ 而nhi 非phi 受thọ 。 廓khuếch 然nhiên 大đại 通thông 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 形hình 言ngôn 。 有hữu 諸chư 內nội 必tất 形hình 諸chư 外ngoại 。 言ngôn 皃# 可khả 以dĩ 觀quán 小tiểu 人nhân 賢hiền 人nhân 聖thánh 人nhân 之chi 氣khí 象tượng 。 觀quán 晏# 子tử 與dữ 晏# 子tử 之chi 馭ngự 者giả 。 則tắc 知tri 為vi 晏# 子tử 為vi 其kỳ 馭ngự 也dã 。 觀quán 子tử 路lộ 顏nhan 回hồi 孔khổng 子tử 。 則tắc 知tri 為vi 子tử 路lộ 顏nhan 回hồi 孔khổng 子tử 也dã 。 人nhân 焉yên 廋sưu 哉tai 。
孟# 子tử 曰viết 。 放phóng 其kỳ 心tâm 而nhi 不bất 知tri 求cầu 。 又hựu 曰viết 。 求cầu 其kỳ 放phóng 心tâm 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 苟cẩu 求cầu 之chi 則tắc 是thị 放phóng 心tâm 。 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 心tâm 則tắc 復phục 矣hĩ 。 何hà 用dụng 求cầu 焉yên 。 此thử 姑cô 就tựu 孟# 子tử 求cầu 心tâm 而nhi 言ngôn 。 若nhược 夫phu 喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 世thế 念niệm 紛phân 紜vân 。 則tắc 是thị 見kiến 量lượng 受thọ 用dụng 。 孰thục 云vân 是thị 心tâm 。 孰thục 云vân 非phi 心tâm 。 何hà 放phóng 何hà 求cầu 哉tai 。
寂tịch 音âm 尊tôn 者giả 智trí 證chứng 傳truyền 曰viết 。 昔tích 黃hoàng 檗# 嘗thường 遣khiển 臨lâm 濟tế 馳trì 書thư 至chí 溈# 山sơn 。 既ký 去khứ 溈# 山sơn 問vấn 仰ngưỡng 山sơn 曰viết 。 寂tịch 子tử 。 此thử 道Đạo 人Nhân 它# 日nhật 如như 何hà 。 對đối 曰viết 。 黃hoàng 檗# 法pháp 道đạo 賴lại 此thử 人nhân 。 他tha 日nhật 大đại 行hành 吳ngô 越việt 之chi 間gian 。 然nhiên 遇ngộ 風phong 則tắc 止chỉ 。 溈# 曰viết 莫mạc 有hữu 續tục 之chi 者giả 否phủ/bĩ 。 對đối 曰viết 有hữu 。 但đãn 年niên 代đại 深thâm 遠viễn 。 不bất 欲dục 舉cử 似tự 和hòa 尚thượng 。 溈# 山sơn 曰viết 。 子tử 何hà 惜tích 為vi 我ngã 一nhất 舉cử 似tự 耶da 。 於ư 是thị 仰ngưỡng 山sơn 默mặc 然nhiên 良lương 久cửu 曰viết 。 將tương 此thử 身thân 心tâm 奉phụng 塵trần 剎sát 。 是thị 即tức 名danh 為vi 報báo 佛Phật 恩ân 。 風phong 穴huyệt 莫mạc 年niên 常thường 憂ưu 仰ngưỡng 山sơn 之chi 讖sấm 己kỷ 躳# 當đương 之chi 。 乃nãi 有hữu 念niệm 公công 知tri 為vi 仰ngưỡng 山sơn 再tái 來lai 也dã 。 又hựu 曰viết 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 毗tỳ 目mục 仙tiên 人nhân 執chấp 善thiện 財tài 手thủ 。 即tức 時thời 善thiện 財tài 自tự 見kiến 其kỳ 身thân 。 住trụ 十thập 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 世thế 界giới 中trung 云vân 云vân 。 彼bỉ 仙tiên 人nhân 放phóng 善thiện 財tài 手thủ 。 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 即tức 自tự 見kiến 身thân 。 還hoàn 在tại 本bổn 處xứ 。 方phương 其kỳ 執chấp 手thủ 即tức 入nhập 觀quán 門môn 。 及cập 其kỳ 放phóng 手thủ 即tức 是thị 出xuất 定định 。 又hựu 曰viết 。 長trường/trưởng 沙sa 偈kệ 曰viết 。 學học 道Đạo 之chi 人nhân 不bất 識thức 真chân 。 只chỉ 為vì 從tùng 前tiền 認nhận 識thức 神thần 。 無vô 始thỉ 劫kiếp 來lai 生sanh 死tử 本bổn 。 癡si 人nhân 喚hoán 作tác 本bổn 來lai 身thân 。 今kim 時thời 邪tà 禪thiền 乃nãi 相tương/tướng 傳truyền 授thọ 。 以dĩ 揚dương 眉mi 瞬thuấn 目mục 竪thụ 拂phất 拈niêm 槌chùy 為vi 極cực 則tắc 。 佛Phật 法Pháp 幾kỷ 何hà 不bất 平bình 沈trầm 哉tai 。 圓viên 覺giác 經kinh 曰viết 。 眾chúng 生sanh 妄vọng 見kiến 流lưu 轉chuyển 。 厭yếm 流lưu 轉chuyển 者giả 。 妄vọng 見kiến 涅Niết 槃Bàn 。 由do 此thử 不bất 能năng 。 入nhập 清thanh 淨tịnh 覺giác 。 非phi 覺giác 違vi 拒cự 。 諸chư 能năng 入nhập 者giả 。 有hữu 諸chư 能năng 入nhập 非phi 覺giác 入nhập 。 故cố 謂vị 脫thoát 有hữu 能năng 入nhập 覺giác 道đạo 者giả 但đãn 成thành 小Tiểu 乘Thừa 。 非phi 能năng 入nhập 覺giác 。 故cố 曰viết 非phi 覺giác 入nhập 故cố 。 又hựu 曰viết 。 三tam 祖tổ 粲sán 禪thiền 師sư 既ký 以dĩ 大đại 法pháp 付phó 四tứ 祖tổ 信tín 禪thiền 師sư 。 乃nãi 祝chúc 曰viết 。 謹cẩn 勿vật 言ngôn 自tự 我ngã 處xứ 得đắc 法Pháp 來lai 。 粲sán 公công 于vu 時thời 念niệm 達đạt 磨ma 可khả 祖tổ 弘hoằng 法pháp 之chi 艱gian 難nan 。 皆giai 為vi 邪tà 師sư 憎tăng 害hại 。 痛thống 自tự 謹cẩn 耳nhĩ 。 又hựu 曰viết 。 唐đường 萬vạn 回hồi 和hòa 尚thượng 偈kệ 曰viết 。 明minh 暗ám 兩lưỡng 忘vong 開khai 佛Phật 眼nhãn 。 不bất 繫hệ 一nhất 法pháp 出xuất 蓮liên 叢tùng 。 真chân 空không 不bất 壞hoại 靈linh 智trí 性tánh 。 妙diệu 用dụng 恆hằng 常thường 無vô 作tác 功công 。 聖thánh 智trí 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 道đạo 。 寂tịch 光quang 非phi 照chiếu 自tự 圓viên 通thông 。 故cố 首thủ 山sơn 臨lâm 終chung 偈kệ 曰viết 。 白bạch 銀ngân 世thế 界giới 金kim 色sắc 身thân 。 情tình 與dữ 無vô 情tình 共cộng 一nhất 真chân 。 明minh 暗ám 盡tận 時thời 俱câu 不bất 照chiếu 。 日nhật 輪luân 午ngọ 後hậu 示thị 全toàn 身thân 。 果quả 午ngọ 後hậu 泊bạc 然nhiên 而nhi 化hóa 。 黑hắc 白bạch 兩lưỡng 忘vong 之chi 効hiệu 也dã 。 又hựu 曰viết 。 曹tào 山sơn 本bổn 寂tịch 禪thiền 師sư 偈kệ 曰viết 。 從tùng 緣duyên 薦tiến 得đắc 相tương 應ứng 疾tật 。 就tựu 體thể 消tiêu 停đình 得đắc 力lực 遲trì 。 瞥miết 起khởi 本bổn 來lai 無vô 處xứ 所sở 。 吾ngô 師sư 暫tạm 說thuyết 不bất 思tư 議nghị 。 如như 竹trúc 林lâm 善thiện 會hội 禪thiền 師sư 為vi 道đạo 吾ngô 發phát 之chi 以dĩ 見kiến 船thuyền 子tử 。 言ngôn 下hạ 有hữu 省tỉnh 悟ngộ 。 既ký 出xuất 而nhi 回hồi 顧cố 。 船thuyền 子tử 笑tiếu 曰viết 。 這giá 漢hán 疑nghi 我ngã 別biệt 有hữu 也dã 。 於ư 是thị 覆phú 其kỳ 舟chu 。 蓋cái 信tín 力lực 尚thượng 微vi 未vị 大đại 通thông 透thấu 故cố 耳nhĩ 。 又hựu 曰viết 。 永vĩnh 嘉gia 尊tôn 者giả 曰viết 。 取thủ 不bất 得đắc 。 舍xá 不bất 得đắc 。 不bất 可khả 得đắc 中trung 只chỉ 麼ma 得đắc 。 可khả 以dĩ 取thủ 則tắc 法Pháp 身thân 有hữu 剩thặng 。 可khả 以dĩ 舍xá 則tắc 虗hư 空không 可khả 逃đào 。 離ly 取thủ 舍xá 之chi 心tâm 則tắc 如như 絮# 毬cầu 百bách 衲nạp 置trí 之chi 閑nhàn 處xứ 。 天thiên 寒hàn 歲tuế 晚vãn 有hữu 時thời 而nhi 得đắc 用dụng 也dã 。 又hựu 曰viết 。 黃hoàng 龍long 寶bảo 覺giác 禪thiền 師sư 作tác 老lão 黃hoàng 龍long 生sanh 日nhật 偈kệ 曰viết 。 昔tích 人nhân 去khứ 時thời 是thị 今kim 日nhật 。 今kim 日nhật 依y 前tiền 人nhân 不bất 來lai 。 今kim 既ký 不bất 來lai 昔tích 不bất 往vãng 。 白bạch 雲vân 流lưu 水thủy 空không 悠du 哉tai 。 誰thùy 云vân 秤xứng 尺xích 平bình 。 直trực 中trung 還hoàn 有hữu 曲khúc 。 誰thùy 云vân 物vật 理lý 齊tề 。 種chủng 麻ma 還hoàn 得đắc 粟túc 。 可khả 憐lân 馳trì 逐trục 天thiên 下hạ 人nhân 。 六lục 六lục 元nguyên 來lai 三tam 十thập 六lục 。 夫phu 窮cùng 子tử 追truy 之chi 即tức 躃tích 地địa 。 常thường 不bất 輕khinh 直trực 告cáo 之chi 即tức 被bị 捶chúy 罵mạ 。 是thị 二nhị 者giả 不bất 知tri 直trực 中trung 有hữu 曲khúc 種chủng 麻ma 得đắc 粟túc 者giả 也dã 。 又hựu 曰viết 。 翠thúy 巖nham 真chân 點điểm 胸hung 好hảo/hiếu 問vấn 僧Tăng 。 文Văn 殊Thù 是thị 七thất 佛Phật 之chi 師sư 。 因nhân 甚thậm 麼ma 出xuất 女nữ 子tử 定định 不phủ 。 得đắc 罔võng 明minh 從tùng 下hạ 方phương 來lai 。 因nhân 甚thậm 出xuất 得đắc 女nữ 子tử 定định 。 莫mạc 有hữu 對đối 者giả 。 獨độc 英anh 邵# 武võ 方phương 其kỳ 問vấn 時thời 。 以dĩ 手thủ 掐# 其kỳ 膝tất 而nhi 去khứ 。 真chân 笑tiếu 曰viết 賣mại 匙thi 箸trứ 客khách 未vị 在tại 。 余dư 以dĩ 謂vị 英anh 邵# 武võ 可khả 謂vị 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 者giả 耶da 。 公công 論luận 曰viết 。 智trí 證chứng 傳truyền 僅cận 三tam 萬vạn 言ngôn 。 動động 謬mậu 佛Phật 祖tổ 之chi 意ý 。 略lược 舉cử 此thử 數số 端đoan 。 學học 者giả 宜nghi 審thẩm 之chi 。 嗚ô 呼hô 。 蟊# 生sanh 於ư 禾hòa 。 害hại 禾hòa 者giả 蟊# 也dã 。 寂tịch 音âm 尊tôn 者giả 似tự 之chi 。
乾can/kiền/càn 道đạo 間gian 伊y 菴am 權quyền 和hòa 尚thượng 董# 天thiên 台thai 平bình 田điền 。 有hữu 士sĩ 人nhân 陳trần 德đức 夫phu 訪phỏng 之chi 曰viết 。 大đại 悲bi 神thần 咒chú 舊cựu 本bổn 作tác 阿a 遊du 孕dựng 。 新tân 改cải 為vi 阿a 逝thệ 孕dựng 。 謂vị 神thần 人nhân 現hiện 而nhi 正chánh 之chi 如như 何hà 。 庵am 曰viết 咒chú 乃nãi 如Như 來Lai 祕bí 密mật 之chi 言ngôn 。 十thập 師sư 未vị 嘗thường 譯dịch 也dã 。 字tự 或hoặc 可khả 改cải 。 咒chú 已dĩ 譯dịch 矣hĩ 。 子tử 韶thiều 張trương 公công 注chú 般Bát 若Nhã 心tâm 經kinh 咒chú 曰viết 揭yết 諦đế 揭yết 諦đế 。 注chú 云vân 逼bức 嚗# 逼bức 嚗# 。 波ba 羅la 揭yết 諦đế 。 波ba 羅la 僧tăng 揭yết 諦đế 。 注chú 云vân 逼bức 逼bức 嚗# 嚗# 。 遂toại 呈trình 似tự 大đại 惠huệ 禪thiền 師sư 。 惠huệ 恚khuể 曰viết 。 子tử 韶thiều 即tức 得đắc 。 不bất 然nhiên 。 使sử 後hậu 人nhân 例lệ 為vi 闡xiển 提đề 爾nhĩ 。 遂toại 損tổn 之chi 。 蒙mông 時thời 在tại 側trắc 。 不bất 覺giác 首thủ 肯khẳng 之chi 。 者giả 庵am 肯khẳng 之chi 。 是thị 肯khẳng 伊y 庵am 。 肯khẳng 大đại 惠huệ 。 肯khẳng 子tử 韶thiều 。
汾# 陽dương 禪thiền 師sư 作tác 洞đỗng 山sơn 五ngũ 位vị 偈kệ 曰viết 。 五ngũ 位vị 參tham 尋tầm 切thiết 要yếu 知tri 。 纖tiêm 毫hào 纔tài 動động 即tức 差sai 違vi 。 金kim 剛cang 透thấu 匣hạp 誰thùy 能năng 曉hiểu 。 唯duy 有hữu 那na 吒tra 第đệ 一nhất 機cơ 。 舉cử 目mục 便tiện 令linh 三tam 界giới 淨tịnh 。 振chấn 鈴linh 還hoàn 使sử 九cửu 天thiên 歸quy 。 正chánh 中trung 妙diệu 協hiệp 通thông 回hồi 互hỗ 。 擬nghĩ 議nghị 鋒phong 鋩mang 失thất 卻khước 威uy 。 其kỳ 非phi 者giả 注chú 者giả 。 觀quán 汾# 陽dương 之chi 言ngôn 得đắc 無vô 愧quý 乎hồ 。
宏hoành 智trí 禪thiền 師sư 。 隰# 川xuyên 人nhân 。 主chủ 法pháp 句cú 章chương 天thiên 童đồng 日nhật 。 眾chúng 逾du 一nhất 萬vạn 指chỉ 。 來lai 之chi 者giả 猶do 源nguyên 源nguyên 不bất 已dĩ 。 知tri 事sự 獻hiến 議nghị 曰viết 。 眾chúng 既ký 夥# 頤di 。 奈nại 窶lụ 空không 何hà 。 敢cảm 請thỉnh 遏át 焉yên 。 它# 日nhật 庾dữu 廩lẫm 充sung 。 內nội 之chi 未vị 晚vãn 也dã 。 師sư 徐từ 謂vị 之chi 曰viết 。 然nhiên 。 且thả 夫phu 人nhân 以dĩ 道đạo 為vi 本bổn 。 道đạo 假giả 人nhân 以dĩ 顯hiển 。 是thị 眾chúng 也dã 務vụ 道đạo 而nhi 彚# 集tập 。 非phi 可khả 以dĩ 術thuật 致trí 。 贏# 糧lương 騫khiên 隙khích 槩# 可khả 貸thải 諸chư 。 是thị 眾chúng 也dã 不bất 可khả 不bất 立lập 。 苟cẩu 食thực 滋tư 而nhi 眾chúng 削tước 。 是thị 人nhân 之chi 不bất 存tồn 。 其kỳ 過quá 窶lụ 空không 之chi 憂ưu 。 不bất 翅sí 百bách 矣hĩ 。 子tử 安an 之chi 。 無vô 預dự 是thị 怛đát 。 公công 論luận 曰viết 。 桃đào 李# 不bất 言ngôn 下hạ 自tự 成thành 蹊# 。
雪tuyết 峯phong 九cửu 到đáo 洞đỗng 山sơn 三tam 上thượng 投đầu 子tử 。 遂toại 嗣tự 德đức 山sơn 。 臨lâm 際tế 得đắc 法Pháp 於ư 大đại 愚ngu 。 終chung 承thừa 黃hoàng 檗# 。 雲vân 嵒# 蒙mông 道đạo 吾ngô 訓huấn 誘dụ 。 乃nãi 為vi 藥dược 山sơn 之chi 子tử 。 丹đan 霞hà 承thừa 馬mã 祖tổ 印ấn 可khả 。 而nhi 作tác 石thạch 頭đầu 之chi 裔duệ 。 佛Phật 祖tổ 之chi 意ý 。 欲dục 人nhân 人nhân 自tự 證chứng 自tự 悟ngộ 。 脫thoát 生sanh 離ly 死tử 。 本bổn 無vô 一nhất 法pháp 第đệ 相tương/tướng 傳truyền 受thọ 而nhi 為vi 師sư 弟đệ 子tử 。 醭# 脣thần 先tiên 師sư 云vân 。 道đạo 須tu 自tự 得đắc 。 得đắc 而nhi 非phi 得đắc 。 妙diệu 契khế 本bổn 空không 。 具cụ 無vô 師sư 智trí 自tự 然nhiên 智trí 。 直trực 饒nhiêu 道đạo 天thiên 上thượng 天thiên 下hạ 。 唯duy 吾ngô 獨độc 尊tôn 。 猶do 是thị 傳truyền 語ngữ 底để 人nhân 。 大đại 丈trượng 夫phu 為vi 先tiên 天thiên 之chi 師sư 。 具cụ 全toàn 機cơ 之chi 用dụng 。 故cố 曰viết 我ngã 為vi 法Pháp 王Vương 。 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 何hà 拘câu 師sư 承thừa 之chi 有hữu 。 今kim 云vân 師sư 承thừa 者giả 。 必tất 先tiên 覺giác 而nhi 覺giác 後hậu 覺giác 。 不bất 得đắc 已dĩ 遂toại 有hữu 師sư 弟đệ 子tử 之chi 稱xưng 。 噫# 。 末Mạt 法Pháp 浸tẩm 衰suy 與dữ 古cổ 敻# 別biệt 。 今kim 之chi 為vi 師sư 者giả 不bất 問vấn 可khả 否phủ/bĩ 。 例lệ 以dĩ 撫phủ 養dưỡng 收thu 恤tuất 。 鑽toàn 腋dịch 出xuất 羽vũ 。 意ý 謂vị 我ngã 宗tông 盛thịnh 大đại 。 多đa 有hữu 法pháp 嗣tự 弟đệ 子tử 。 曰viết 某mỗ 入nhập 眾chúng 有hữu 年niên 。 見kiến 師sư 之chi 後hậu 如như 卸tá 重trọng 擔đảm 。 如như 脫thoát 穢uế 裘cừu 。 慶khánh 快khoái 生sanh 平bình 。 盡tận 得đắc 師sư 道đạo 。 意ý 在tại 提đề 援viện 冐mạo 名danh 苟cẩu 利lợi 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 嗚ô 呼hô 哀ai 哉tai 。 前tiền 脩tu 既ký 往vãng 。 如như 是thị 之chi 為vi 。 佛Phật 法Pháp 幾kỷ 何hà 不bất 陸lục 沈trầm 也dã 耶da 。
訂# 頑ngoan 云vân 。 乾can/kiền/càn 稱xưng 父phụ 。 坤# 稱xưng 母mẫu 。 予# 茲tư 藐miệu 焉yên 。 乃nãi 混hỗn 然nhiên 中trung 處xứ 。 故cố 天thiên 地địa 之chi 塞tắc 吾ngô 其kỳ 體thể 。 天thiên 地địa 之chi 帥súy 吾ngô 其kỳ 性tánh 。 民dân 吾ngô 同đồng 胞bào 物vật 吾ngô 與dữ 也dã 。 公công 論luận 曰viết 。 塞tắc 之chi 一nhất 字tự 似tự 挾hiệp 太thái 山sơn 超siêu 北bắc 海hải 。 用dụng 力lực 多đa 見kiến 功công 寡quả 。 肇triệu 法Pháp 師sư 云vân 。 天thiên 地địa 與dữ 我ngã 同đồng 根căn 。 萬vạn 物vật 與dữ 我ngã 一nhất 體thể 。 我ngã 字tự 早tảo 費phí 脚cước 手thủ 。
遺di 書thư 或hoặc 問vấn 。 格cách 物vật 須tu 物vật 物vật 格cách 之chi 。 還hoàn 只chỉ 格cách 一nhất 物vật 而nhi 萬vạn 理lý 皆giai 知tri 。 曰viết 怎chẩm 得đắc 便tiện 會hội 貫quán 通thông 。 若nhược 只chỉ 格cách 一nhất 物vật 便tiện 通thông 眾chúng 理lý 。 雖tuy 顏nhan 子tử 亦diệc 不bất 敢cảm 如như 此thử 道đạo 。 須tu 是thị 今kim 日nhật 格cách 一nhất 件# 。 明minh 日nhật 又hựu 格cách 一nhất 件# 。 積tích 習tập 既ký 多đa 。 然nhiên 後hậu 脫thoát 然nhiên 自tự 有hữu 貫quán 通thông 。 公công 論luận 曰viết 。 於ư 戲hí 。 程# 氏thị 之chi 學học 今kim 日nhật 見kiến 矣hĩ 。 乃nãi 知tri 其kỳ 從tùng 前tiền 所sở 論luận 性tánh 理lý 。 皆giai 是thị 和hòa 會hội 積tích 習tập 。 的đích 無vô 自tự 得đắc 。 非phi 得đắc 之chi 道đạo 。
才tài 勝thắng 德đức 。 小tiểu 人nhân 也dã 。 德đức 勝thắng 才tài 。 君quân 子tử 也dã 。 才tài 德đức 俱câu 勝thắng 。 故cố 名danh 聖thánh 人nhân 。 才tài 德đức 俱câu 無vô 。 故cố 名danh 愚ngu 人nhân 。 與dữ 其kỳ 為vi 小tiểu 人nhân 。 不bất 若nhược 為vi 愚ngu 人nhân 。 至chí 哉tai 言ngôn 乎hồ 。 可khả 謂vị 天thiên 下hạ 公công 論luận 。
公công 生sanh 明minh 。 偏thiên 生sanh 暗ám 。 苟cẩu 私tư 一nhất 毫hào 則tắc 不bất 明minh 。 安an 得đắc 公công 乎hồ 。 蒙mông 之chi 所sở 論luận 。 自tự 朋bằng 友hữu 講giảng 議nghị 。 晚vãn 生sanh 請thỉnh 問vấn 。 耳nhĩ 目mục 所sở 實thật 。 質chất 於ư 己kỷ 。 證chứng 於ư 道đạo 。 非phi 以dĩ 愛ái 惡ác 之chi 私tư 去khứ 取thủ 。 亦diệc 非phi 角giác 技kỹ 能năng 。 售thụ 虗hư 名danh 於ư 人nhân 間gian 世thế 。 以dĩ 授thọ 諸chư 弟đệ 子tử 。 庶thứ 幾kỷ 為vi 善thiện 人nhân 。 為vi 君quân 子tử 。 為vi 得đắc 道Đạo 焉yên 。 語ngữ 未vị 竟cánh 有hữu 客khách 曰viết 。 真chân 正chánh 得đắc 道Đạo 人nhân 。 不bất 見kiến 世thế 間gian 過quá 。 叢tùng 林lâm 公công 論luận 多đa [耳*氐]# 人nhân 之chi 非phi 何hà 哉tai 。 蒙mông 曰viết 。 有hữu 是thị 言ngôn 也dã 。 語ngữ 云vân 。 惡ác 訐kiết 以dĩ 為vi 直trực 。 及cập 孔khổng 子tử 作tác 春xuân 秋thu 而nhi 亂loạn 臣thần 賊tặc 子tử 懼cụ 。 是thị 亦diệc 訐kiết 乎hồ 。 今kim 之chi 所sở 論luận 無vô 他tha 。 邪tà 者giả 正chánh 之chi 。 正chánh 者giả 明minh 之chi 。 昧muội 者giả 使sử 知tri 之chi 。 庶thứ 各các 循tuần 其kỳ 本bổn 。 客khách 以dĩ 為vi 訐kiết 。 不bất 復phục 論luận 也dã 。
叢tùng 林lâm 公công 論luận (# 終chung )#
No.1268-B# 跋bạt
恕thứ 中trung 慍uấn 公công 辯biện 叢tùng 林lâm 兩lưỡng 字tự 匪phỉ 所sở 當đương 矣hĩ 。 然nhiên 而nhi 失thất 箸trứ 作tác 之chi 體thể 於ư 題đề 名danh 。 王vương 勃bột 蘇tô 軾thức 之chi 徒đồ 猶do 未vị 免miễn 焉yên 。 矧# 急cấp 于vu 談đàm 理lý 而nhi 喪táng 于vu 禦ngữ 侮vũ 者giả 乎hồ 。 書thư 堂đường 欲dục 梓# 鏽# 公công 諸chư 世thế 而nhi 請thỉnh 予# 校giáo 讎thù 。 予# 嘉gia 曰viết 。 論luận 之chi 公công 而nhi 書thư 亦diệc 公công 者giả 。 公công 之chi 極cực 也dã 。 揭yết 實thật 智trí 之chi 日nhật 。 破phá 叔thúc 世thế 之chi 闇ám 者giả 。 設thiết 論luận 之chi 意ý 也dã 。 此thử 舉cử 吾ngô 竊thiết 為vi 彬# 師sư 賀hạ 之chi 。 乃nãi 參tham 攷# 於ư 羣quần 書thư 覈# 舊cựu 本bổn 。 昭chiêu 熱nhiệt 治trị 活hoạt 印ấn 逆nghịch 施thí 業nghiệp 卒thốt 而nhi 授thọ 焉yên 。 或hoặc 謂vị 叢tùng 林lâm 者giả 說thuyết 處xứ 。 云vân 公công 論luận 說thuyết 乎hồ 叢tùng 林lâm 故cố 名danh 焉yên 。 亦diệc 山sơn 菴am 雜tạp 錄lục 之chi 謂vị 也dã 。 此thử 言ngôn 或hoặc 然nhiên 。
延diên 寶bảo 庚canh 申thân 之chi 夏hạ 洛lạc 西tây 龍long 華hoa 釋thích 道đạo 忠trung 識thức