頌古 ( 頌tụng 古cổ )

Phật Học Đại Từ Điển

NGHĨA TIẾNG HÁN

 (術語)舉古則為韻語,發明其意者,稱為頌古。禪林寶訓下曰:「萬庵曰:頌始自汾陽,暨雪竇宏其音,顯其旨,汪汪乎不可涯。」碧巖第一則頌評曰:「頌古祇是繞路說禪,拈古大綱據款結案而已。」碧巖種電鈔一乾曰:「蓋頌古者頌出古則之奧義,令知斧頭元是鐵也。其中或有揚或有抑,雖涉言語,初無斧鑿之迹。其言也如咬鐵鋑錎,其義也如望重溟而不可測其淵深也。故汾陽善昭禪師為頌古略示其秘要,其後雪竇以博達之才,乃繼汾陽放開禪苑花錦,令學人入群玉之府而採其所求。然有至其奧旨雖佛祖未容易企其步,何況初機後學者有委悉其玄旨乎!所謂雪竇頌古者頌古聖者,豈虛設哉!若夫久參上士,雖山河虛空水聲鳥語喚作玄旨去在矣。」

NGHĨA HÁN VIỆT

  ( 術thuật 語ngữ ) 舉cử 古cổ 則tắc 為vi 韻vận 語ngữ , 發phát 明minh 其kỳ 意ý 者giả , 稱xưng 為vi 頌tụng 古cổ 。 禪thiền 林lâm 寶bảo 訓huấn 下hạ 曰viết : 「 萬vạn 庵am 曰viết : 頌tụng 始thỉ 自tự 汾 陽dương , 暨kỵ 雪tuyết 竇đậu 宏hoành 其kỳ 音âm , 顯hiển 其kỳ 旨chỉ , 汪uông 汪uông 乎hồ 不bất 可khả 涯nhai 。 」 碧bích 巖nham 第đệ 一nhất 則tắc 頌tụng 評bình 曰viết : 「 頌tụng 古cổ 祇kỳ 是thị 繞nhiễu 路lộ 說thuyết 禪thiền , 拈niêm 古cổ 大đại 綱cương 據cứ 款 結kết 案án 而nhi 已dĩ 。 」 碧bích 巖nham 種chủng 電điện 鈔sao 一nhất 乾kiền 曰viết : 「 蓋cái 頌tụng 古cổ 者giả 頌tụng 出xuất 古cổ 則tắc 之chi 奧áo 義nghĩa , 令linh 知tri 斧phủ 頭đầu 元nguyên 是thị 鐵thiết 也dã 。 其kỳ 中trung 或hoặc 有hữu 。 揚dương 或hoặc 有hữu 抑ức , 雖tuy 涉thiệp 言ngôn 語ngữ , 初sơ 無vô 斧phủ 鑿tạc 之chi 迹tích 。 其kỳ 言ngôn 也dã 如như 咬giảo 鐵thiết 鋑 錎 , 其kỳ 義nghĩa 也dã 如như 望vọng 重trọng 溟minh 而nhi 不bất 可khả 測trắc 其kỳ 淵uyên 深thâm 也dã 。 故cố 汾 陽dương 善thiện 昭chiêu 禪thiền 師sư 為vi 頌tụng 古cổ 略lược 示thị 其kỳ 秘bí 要yếu , 其kỳ 後hậu 雪tuyết 竇đậu 以dĩ 博bác 達đạt 之chi 才tài , 乃nãi 繼kế 汾 陽dương 放phóng 開khai 禪thiền 苑uyển 花hoa 錦cẩm , 令linh 學học 人nhân 入nhập 群quần 玉ngọc 之chi 府phủ 而nhi 採thải 其kỳ 所sở 求cầu 。 然nhiên 有hữu 至chí 其kỳ 奧áo 旨chỉ 雖tuy 佛Phật 祖tổ 未vị 容dung 易dị 企xí 其kỳ 步bộ , 何hà 況huống 初sơ 機cơ 後hậu 學học 者giả 有hữu 委ủy 悉tất 其kỳ 玄huyền 旨chỉ 乎hồ ! 所sở 謂vị 雪tuyết 竇đậu 頌tụng 古cổ 者giả 頌tụng 古cổ 聖thánh 者giả , 豈khởi 虛hư 設thiết 哉tai ! 若nhược 夫phu 久cửu 參tham 上thượng 士sĩ , 雖tuy 山sơn 河hà 虛hư 空không 水thủy 聲thanh 鳥điểu 語ngữ 喚hoán 作tác 玄huyền 旨chỉ 去khứ 在tại 矣hĩ 。 」 。