宗喀巴 ( 宗tông 喀 巴ba )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（人名）又名羅卜藏札克巴。西藏新志中曰：「宗喀巴生於甘肅省之西寧府，性慧敏。年十四，學於後藏札什倫布之西薩迦廟，已涉紅教之流弊，憂吞刀吐火之幻術，不足為世益，誓洗其風。一日會眾，自換黃色衣冠，告眾曰：教主者，世世呼畢爾罕，以救人民。後得道於西藏之噶爾丹寺，此為黃教之始祖。其改正紅教之特點有三：一易衣帽為黃色，二改正咒語，三假定呼畢爾罕之轉生，以傳衣鉢。於是黃教勃興。宗喀巴有二大弟子，一曰達賴喇嘛，一曰班禪喇嘛。此二弟子，皆重見性度生，斥聲聞小乘及幻術下乘。佐宗喀巴有力。至明之中葉，黃教之勢，遠出紅教之上。」又曰：「聖武記云：黃教之祖宗喀巴，以明永樂十五年生於西寧衛。得道於西藏之噶爾丹寺。成化十四年示寂。初明代諸法王，皆賜紅綺禪衣，本印度袈裟舊式也。其後紅教寺持密咒，流弊至以吞刀吐火炫俗，無異師巫，盡失戒定慧宗旨。宗喀巴幼而神異，精通佛法，號甲勒瓦。在大雪山修苦，初出家，學於薩迦廟之呼圖克圖，乃元代發思巴之後，為紅教之祖。相傳其受戒時染僧帽不成色，惟黃立成，因服黃色之服。」今黃教徒以為阿彌陀文殊等之化身云。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 人nhân 名danh ） 又hựu 名danh 羅la 卜bốc 藏tạng 札 克khắc 巴ba 。 西tây 藏tạng 新tân 志chí 中trung 曰viết ： 「 宗tông 喀 巴ba 生sanh 於ư 甘cam 肅túc 省tỉnh 之chi 西tây 寧ninh 府phủ ， 性tánh 慧tuệ 敏mẫn 。 年niên 十thập 四tứ 。 學học 於ư 後hậu 藏tạng 札 什thập 倫luân 布bố 之chi 西tây 薩tát 迦ca 廟miếu ， 已dĩ 涉thiệp 紅hồng 教giáo 之chi 流lưu 弊tệ ， 憂ưu 吞thôn 刀đao 吐thổ 火hỏa 之chi 幻huyễn 術thuật ， 不bất 足túc 為vi 世thế 益ích ， 誓thệ 洗tẩy 其kỳ 風phong 。 一nhất 日nhật 會hội 眾chúng ， 自tự 換hoán 黃hoàng 色sắc 衣y 冠quan 告cáo 眾chúng 曰viết 。 教giáo 主chủ 者giả ， 世thế 世thế 呼hô 畢tất 爾nhĩ 罕 ， 以dĩ 救cứu 人nhân 民dân 。 後hậu 得đắc 道Đạo 於ư 西tây 藏tạng 之chi 噶 爾nhĩ 丹đan 寺tự ， 此thử 為vi 黃hoàng 教giáo 之chi 始thỉ 祖tổ 。 其kỳ 改cải 正chánh 紅hồng 教giáo 之chi 特đặc 點điểm 有hữu 三tam ： 一nhất 易dị 衣y 帽mạo 為vi 黃hoàng 色sắc ， 二nhị 改cải 正chánh 咒chú 語ngữ ， 三tam 假giả 定định 呼hô 畢tất 爾nhĩ 罕 之chi 轉chuyển 生sanh ， 以dĩ 傳truyền 衣y 鉢bát 。 於ư 是thị 黃hoàng 教giáo 勃bột 興hưng 。 宗tông 喀 巴ba 有hữu 二nhị 大đại 弟đệ 子tử 。 一nhất 曰viết 達đạt 賴lại 喇lặt 嘛 ， 一nhất 曰viết 班ban 禪thiền 喇lặt 嘛 。 此thử 二nhị 弟đệ 子tử ， 皆giai 重trọng 見kiến 性tánh 度độ 生sanh ， 斥xích 聲thanh 聞văn 小Tiểu 乘Thừa 及cập 幻huyễn 術thuật 下hạ 乘thừa 。 佐tá 宗tông 喀 巴ba 有hữu 力lực 。 至chí 明minh 之chi 中trung 葉diệp ， 黃hoàng 教giáo 之chi 勢thế ， 遠viễn 出xuất 紅hồng 教giáo 之chi 上thượng 。 」 又hựu 曰viết ： 「 聖thánh 武võ 記ký 云vân ： 黃hoàng 教giáo 之chi 祖tổ 宗tông 喀 巴ba ， 以dĩ 明minh 永vĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 十thập 五ngũ 年niên 生sanh 於ư 西tây 寧ninh 衛vệ 。 得đắc 道Đạo 於ư 西tây 藏tạng 之chi 噶 爾nhĩ 丹đan 寺tự 。 成thành 化hóa 十thập 四tứ 年niên 示thị 寂tịch 。 初sơ 明minh 代đại 諸chư 法Pháp 王Vương 皆giai 賜tứ 紅hồng 綺ỷ 禪thiền 衣y ， 本bổn 印ấn 度độ 袈ca 裟sa 舊cựu 式thức 也dã 。 其kỳ 後hậu 紅hồng 教giáo 寺tự 持trì 密mật 咒chú ， 流lưu 弊tệ 至chí 以dĩ 吞thôn 刀đao 吐thổ 火hỏa 炫huyễn 俗tục ， 無vô 異dị 師sư 巫 ， 盡tận 失thất 戒giới 定định 慧tuệ 宗tông 旨chỉ 。 宗tông 喀 巴ba 幼ấu 而nhi 神thần 異dị ， 精tinh 通thông 佛Phật 法Pháp 號hiệu 甲giáp 勒lặc 瓦ngõa 。 在tại 大đại 雪Tuyết 山Sơn 修tu 苦khổ ， 初sơ 出xuất 家gia ， 學học 於ư 薩tát 迦ca 廟miếu 之chi 呼hô 圖đồ 克khắc 圖đồ ， 乃nãi 元nguyên 代đại 發phát 思tư 巴ba 之chi 後hậu ， 為vi 紅hồng 教giáo 之chi 祖tổ 。 相tướng 傳truyền 其kỳ 受thọ 戒giới 時thời 染nhiễm 僧Tăng 帽mạo 不bất 成thành 色sắc ， 惟duy 黃hoàng 立lập 成thành ， 因nhân 服phục 黃hoàng 色sắc 之chi 服phục 。 」 今kim 黃hoàng 教giáo 徒đồ 以dĩ 為vi 阿A 彌Di 陀Đà 文Văn 殊Thù 等đẳng 之chi 化hóa 身thân 云vân 。