天台五悔 ( 天thiên 台thai 五ngũ 悔hối )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）天台大師為修法華三昧者依彌勒問經占察經普賢觀經等之意，說五種之懺悔法，使於晝夜六時修之。名為六時五悔：一、懺悔，發露已往之罪而誡將來也。二、勸請，勸請十方如來以轉法輪也。三、隨喜，於自他一切之善根隨喜讚嘆也。四、迴向，以一切所修之善根，向於眾生，又向於佛道也。五、發願，發四弘誓而導前之四行也。此中有懺悔之名者，雖僅一則。然其他四法，通為悔罪滅惡者，故亦名悔法。止觀七下曰：「唯法華懺別約六時五悔，重作方便。」輔行七之四曰：「雖有勸請等四不同，莫非悔罪，故名五悔。」修懺要旨曰：「所以悉稱悔者，蓋皆能滅罪故也。勸請則滅波旬請佛入滅之罪，隨喜則滅嫉他修善之罪，迴向則滅倒求三界之罪，發願則滅修行退志之過。」三昧行法曰：「採法華普賢觀及諸大乘經意撰此法門。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 天thiên 台thai 大đại 師sư 為vi 修tu 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 者giả 依y 彌Di 勒Lặc 問vấn 經kinh 占chiêm 察sát 經kinh 普phổ 賢hiền 觀quán 經kinh 等đẳng 之chi 意ý ， 說thuyết 五ngũ 種chủng 之chi 懺sám 悔hối 法Pháp 。 使sử 於ư 晝trú 夜dạ 六lục 時thời 修tu 之chi 。 名danh 為vi 六lục 時thời 五ngũ 悔hối ： 一nhất 、 懺sám 悔hối ， 發phát 露lộ 已dĩ 往vãng 之chi 罪tội 而nhi 誡giới 將tương 來lai 也dã 。 二nhị 、 勸khuyến 請thỉnh ， 勸khuyến 請thỉnh 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 以dĩ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 也dã 。 三tam 、 隨tùy 喜hỷ ， 於ư 自tự 他tha 一nhất 切thiết 之chi 善thiện 根căn 隨tùy 喜hỷ 讚tán 嘆thán 也dã 。 四tứ 、 迴hồi 向hướng ， 以dĩ 一nhất 切thiết 所sở 修tu 。 之chi 善thiện 根căn 向hướng 於ư 眾chúng 生sanh 。 又hựu 向hướng 於ư 佛Phật 道đạo 也dã 。 五ngũ 、 發phát 願nguyện ， 發phát 四tứ 弘hoằng 誓thệ 而nhi 導đạo 前tiền 之chi 四tứ 行hành 也dã 。 此thử 中trung 有hữu 懺sám 悔hối 之chi 名danh 者giả ， 雖tuy 僅cận 一nhất 則tắc 。 然nhiên 其kỳ 他tha 四tứ 法pháp ， 通thông 為vi 悔hối 罪tội 滅diệt 惡ác 者giả ， 故cố 亦diệc 名danh 悔hối 法pháp 。 止Chỉ 觀Quán 七thất 下hạ 曰viết ： 「 唯duy 法pháp 華hoa 懺sám 別biệt 約ước 六lục 時thời 五ngũ 悔hối ， 重trọng 作tác 方phương 便tiện 。 」 輔phụ 行hành 七thất 之chi 四tứ 曰viết ： 「 雖tuy 有hữu 勸khuyến 請thỉnh 等đẳng 四tứ 不bất 同đồng ， 莫mạc 非phi 悔hối 罪tội ， 故cố 名danh 五ngũ 悔hối 。 」 修tu 懺sám 要yếu 旨chỉ 曰viết ： 「 所sở 以dĩ 悉tất 稱xưng 悔hối 者giả ， 蓋cái 皆giai 能năng 滅diệt 罪tội 故cố 也dã 。 勸khuyến 請thỉnh 則tắc 滅diệt 波Ba 旬Tuần 請thỉnh 佛Phật 入nhập 滅diệt 之chi 罪tội ， 隨tùy 喜hỷ 則tắc 滅diệt 嫉tật 他tha 修tu 善thiện 之chi 罪tội ， 迴hồi 向hướng 則tắc 滅diệt 倒đảo 求cầu 三tam 界giới 之chi 罪tội ， 發phát 願nguyện 則tắc 滅diệt 修tu 行hành 退thoái 志chí 之chi 過quá 。 」 三tam 昧muội 行hành 法pháp 曰viết ： 「 採thải 法pháp 華hoa 普phổ 賢hiền 觀quán 及cập 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 意ý 撰soạn 此thử 法Pháp 門môn 。 」 。