天鼓雷音佛 ( 天thiên 鼓cổ 雷lôi 音âm 佛Phật )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（佛名）Divyadundubhimeghanirghoṣa胎藏界五佛之一。住於中臺八葉院北方之葉上。結金剛部之定印，主大涅槃之德。金剛界謂之不空成就，即與釋迦同體。是四法身中之等流身也。大日經真言品稱為不動佛，同入秘密曼荼羅位品稱為鼓音如來。善無畏三藏以為不動（梵語阿閦）之名，或為義立，或為經文之誤，天鼓雷音之名，出於秘藏記。若約於義立，則稱涅槃不生不滅之德謂之不動。鼓音之義，如天鼓之無形相，而能一切法音。佛之大涅槃作無作之妙用，非如小乘之寂滅，故以天鼓為譬也。大日經疏四曰：「次於北方觀不動佛作離熱清涼住於寂定之相，此是如來涅槃智，是故義云不動，非其本名也。本名應云鼓音如來，如天鼓都無形相亦無住相而能演說法音，警悟眾生。大般涅槃亦復如是，非如二乘永寂，都無妙用，故以為喻也。」同入秘密曼荼羅位品疏（疏卷十六）曰：「北方鼓音佛（前為阿閦今改置此名也）。」同疏二十曰：「又前云北方阿閦者，經誤也。此是瑜伽義，與此不相應，以鼓音佛為定也（此二處之文，指前段謂為北方不動佛之經文以阿閦此翻不動也）。」秘藏記末曰：「北方天鼓雷音如來，赤金色，入定之相。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 佛Phật 名danh ） Divyadundubhimeghanirgho ṣ a 胎thai 藏tạng 界giới 五ngũ 佛Phật 之chi 一nhất 。 住trụ 於ư 中trung 臺đài 八bát 葉diệp 院viện 北bắc 方phương 之chi 葉diệp 上thượng 。 結kết 金kim 剛cang 部bộ 之chi 定định 印ấn ， 主chủ 大đại 涅Niết 槃Bàn 之chi 德đức 。 金kim 剛cang 界giới 謂vị 之chi 不bất 空không 成thành 就tựu ， 即tức 與dữ 釋Thích 迦Ca 同đồng 體thể 。 是thị 四tứ 法Pháp 身thân 中trung 之chi 等đẳng 流lưu 身thân 也dã 。 大đại 日nhật 經kinh 真chân 言ngôn 品phẩm 稱xưng 為vi 不bất 動động 佛Phật ， 同đồng 入nhập 秘bí 密mật 曼mạn 荼đồ 羅la 位vị 品phẩm 稱xưng 為vi 鼓cổ 音âm 如Như 來Lai 。 善thiện 無vô 畏úy 三Tam 藏Tạng 以dĩ 為vi 不bất 動động （ 梵Phạn 語ngữ 阿a 閦súc ） 之chi 名danh ， 或hoặc 為vi 義nghĩa 立lập ， 或hoặc 為vi 經kinh 文văn 之chi 誤ngộ ， 天thiên 鼓cổ 雷lôi 音âm 之chi 名danh ， 出xuất 於ư 秘bí 藏tạng 記ký 。 若nhược 約ước 於ư 義nghĩa 立lập ， 則tắc 稱xưng 涅Niết 槃Bàn 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 之chi 德đức 謂vị 之chi 不bất 動động 。 鼓cổ 音âm 之chi 義nghĩa ， 如như 天thiên 鼓cổ 之chi 無vô 形hình 相tướng 。 而nhi 能năng 一nhất 切thiết 法pháp 音âm 。 佛Phật 之chi 大đại 涅Niết 槃Bàn 作tác 無vô 作tác 之chi 妙diệu 用dụng ， 非phi 如như 小Tiểu 乘Thừa 之chi 寂tịch 滅diệt ， 故cố 以dĩ 天thiên 鼓cổ 為vi 譬thí 也dã 。 大đại 日nhật 經kinh 疏sớ 四tứ 曰viết ： 「 次thứ 於ư 北bắc 方phương 觀quán 不bất 動động 佛Phật 作tác 離ly 熱nhiệt 清thanh 涼lương 住trụ 於ư 寂tịch 定định 之chi 相tướng 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 涅Niết 槃Bàn 智trí 。 是thị 故cố 義nghĩa 云vân 不bất 動động ， 非phi 其kỳ 本bổn 名danh 也dã 。 本bổn 名danh 應ưng/ứng 云vân 鼓cổ 音âm 如Như 來Lai 如như 天thiên 鼓cổ 都đô 無vô 形hình 相tướng 亦diệc 無vô 住trụ 相tướng 而nhi 能năng 演diễn 說thuyết 法Pháp 音âm ， 警cảnh 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 如như 二nhị 乘thừa 永vĩnh 寂tịch ， 都đô 無vô 妙diệu 用dụng ， 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 也dã 。 」 同đồng 入nhập 秘bí 密mật 曼mạn 荼đồ 羅la 位vị 品phẩm 疏sớ （ 疏sớ 卷quyển 十thập 六lục ） 曰viết ： 「 北bắc 方phương 鼓cổ 音âm 佛Phật （ 前tiền 為vi 阿A 閦Súc 今kim 改cải 置trí 此thử 名danh 也dã ） 。 」 同đồng 疏sớ 二nhị 十thập 曰viết 。 又hựu 前tiền 云vân 北bắc 方phương 阿a 閦súc 者giả ， 經kinh 誤ngộ 也dã 。 此thử 是thị 瑜du 伽già 義nghĩa ， 與dữ 此thử 不bất 相tương 應ứng 。 以dĩ 鼓cổ 音âm 佛Phật 為vi 定định 也dã （ 此thử 二nhị 處xứ 之chi 文văn ， 指chỉ 前tiền 段đoạn 謂vị 為vi 北bắc 方phương 不bất 動động 佛Phật 之chi 經kinh 文văn 以dĩ 阿a 閦súc 此thử 翻phiên 不bất 動động 也dã ） 。 」 秘bí 藏tạng 記ký 末mạt 曰viết ： 「 北bắc 方phương 天thiên 鼓cổ 雷lôi 音âm 如Như 來Lai 赤xích 金kim 色sắc ， 入nhập 定định 之chi 相tướng 。 」 。