thập phổ môn

Phật Quang Đại Từ Điển

(十普門) Chỉ cho 10 pháp môn viên mãn trùm khắp, có năng lực giúp hành giả thâm nhập thực tướng các pháp, đó là: 1. Từ bi phổ: Tức tâm từ bi vô duyên đồng thể với thực tướng, trùm khắp tất cả, tự tại tương ứng. 2. Hoằng thệ phổ: Tứ đế vô tác có nănglực thu nhiếp tất cả pháp, vì thế nương vào đó mà phát thệ nguyện rộng lớn. 3. Tu hành phổ: Nếu theo thứ tự mà thực hành 5 hạnh(Thánh hạnh, Phạm hạnh, Thiên hạnh, Anh nhi hạnh, Bệnh hạnh) thì gọi là Bất phổ, còn không theo thứ lớp mà thực hành, một hạnh tức Như lai hạnh, thì gọi là Phổ. 4. Đoạn hoặc phổ: Nếu dùng Nhất thiết trí và Đạo chủng trí đoạn trừ 4 trụ hoặc và trần sa hoặc thì như chặt cành; còn nếu dùng Nhất thiết chủng trí đoạn trừ vô minh và 5 trụ thì giống như nhổ hết gốc rễ nên gọi là Phổ. 5. Nhập pháp môn phổ: Hàng Nhị thừa phân biệt được thiền định của các Địa có sâu, cạn khác nhau, chỉ có Trung đạo vương tam muội không khởi diệt định, bao gồm tất cả Tam muội, cho nên vào Trung đạo vương tam muội là Nhập pháp môn phổ.6. Thần thông phổ: Thần thông của La hán và của Bích chi Phật có cảnh duyên hạn hẹp; nếu duyên theo thực tướng mà tu mới là thần thông chân thực, hễ phát khởi một thì phát khởi tất cả nên gọi là Phổ.7. Phương tiện phổ: Phương tiện trước khi chứng ngộ thực đạo không được gọi là Phổ, chỉ có phương tiện hóa dụng sau khi tự chứng thực đạo, ứng cơ lợi vật, nhất thời tròn đủ mới gọi là Phổ. 8. Thuyết pháp phổ: Có năng lực dùng một âm thanh vi diệu ứng theo các căn cơ trong 10 pháp giới, nói pháp thích hợp khiến chúng sinh được giải thoát. 9. Thành tựu chúng sinh phổ: Thường làm lợi ích cho chúng sinh đầy khắp trong pháp giới ở 10 phương. 10. Cúng dường chư Phật phổ: Có thể đem tài vật cho đến thân mệnh cúng dường chư Phật trong khắp 10 phương. Đây chính là lí Trung đạo thực tướng bao trùm khắp tất cả, không bị ngăn ngại, cho nên chư Phật, Bồ tát nương theo lí này mở ra vô lượng pháp môn, thị hiện các loại thân để cứu tất cả chúng sinh thoát khỏi khổ não, thành tựu bồ đề. Năm phổ đầu thuộc về tự hành, 3 phổ kế thuộc về hóa tha, 2 phổ sau cùng thì kiêm cả tự hành và hóa tha.