thập giải thoát

Phật Quang Đại Từ Điển

(十解脫) Chỉ cho 10 thứ giải thoát. I. Thập Giải Thoát. Mười tướng lìa trói buộc của Bồ át: 1. Giải thoát phiền não. 2. Giải thoát tà kiến. 3. Giải thoát xí nhiên. 4. Giải thoát ấm giới nhập. 5. Giải thoát vượt ra ngoài địa vị Thanh văn, Duyên giác. 6. Giải thoát vô sinh pháp nhẫn. 7. Giải thoát không đắm trước tất cả cõi Phật, tất cả chúng sinh, tất cả các pháp. 8. Giải thoát trụ vô lượng vô biên nơi an trụ của các Bồ tát. 9. Giải thoát lìa tất cả các hạnh Bồ tát mà trụ ở địa vị Như lai. 10. Giải thoát ở trong một niệm biết rõ tất cả các pháp ở trong 3 đời. [X. kinh Hoa nghiêm Q.38 (bản dịch cũ); Hoa nghiêm kinh thám huyền kí Q.17]. II. Thập Giải Thoát. Cũng gọi Thập chủng bất tư nghị giải thoát. Chỉ cho 10 tướng tự tại vô ngại của Phật nói trong kinh Hoa nghiêm quyển 31 (bản dịch cũ). Đó là: tất cả chư Phật đều có năng lực hiện bất khả thuyết bất khả thuyết chư Phật xuất thế trong một vi trần cho đến hiện các Phật sự của tất cả chư Phật 3 đời trong một vi trần, gọi chung là Thập chủng vô ngại giải thoát. Đây là đối lại với việc lấy lìa trói buộc làm giải thoát của Bồ tát nói ở trên mà cho rằng tác dụng tự tại vô ngại là giải thoát của Như lai. [X. Hoa nghiêm kinh sưu huyền kí Q.4, phần cuối].