thập đại đệ tử

Phật Quang Đại Từ Điển

(十大弟子) Cũng gọi Thích ca thập thánh, Thập đệ tử. Chỉ cho 10 vị đệ tử kiệt xuất của đức Phật Thích ca. Đó là: 1. Xá lợi phất: Vị đại đệ tử được tôn xưng là Trí tuệ đệ nhất. 2. Ma ha mục kiền liên: Vị đại đệ tử được tôn xưng là Thần thông đệ nhất. 3. Ma ha ca diếp: Vị đại đệ tử được tôn xưng là Đầu đà đệ nhất. 4. Tu bồ đề: Vị đại đệ tử được tôn xưng là Giải không đệ nhất. 5. Phú lâu na(cũng gọi Mãn nguyện tử): Vị đại đệ tử được tôn xưng là Thuyết pháp đệ nhất. 6. Ma ha ca chiên diên(gọi tắt: Ca chiên diên): Vị đại đệ tử được tôn xưng là Luận nghĩa đệ nhất. 7. A na luật(cũng gọi A ni luật đà): Vị đại đệ tử được tôn xưng là Thiên nhãn đệ nhất. 8. Ưu ba li(cũng gọi Ưu bà li): Vị đại đệ tử được tôn xưng là Trì luật đệ nhất. 9. La hầu la: Vị đại đệ tử được tôn xưng là Mật hạnh đệ nhất. 10. A nan(gọi đủ: A nan đà): Vị đại đệ tử được tôn xưng là Đa văn đệ nhất. Tại Trung quốc, từ đời Tề, Lương về sau, việc sùng bái Thập đại đệ tử đã thịnh hành, hình tượng Thập đại đệ tử cũng được lưu truyền ở đời. Trong bức bích họa trên vách động thứ 138 của Thiên Phật động tại huyện Đôn hoàng, tỉnh Thiểm tây, ở chính giữa đắp tạo tượng Phật Thích ca, ở vách phía sau vẽ tượng đứng của Thập đại đệ tử ở 2 bên phải và trái, mỗi bên đều có 5 tôn tượng và có phụ thêm bài minh bên cạnh. Nghi dung các tượng vẽ đoan nghiêm, rất có sinh khí, được coi là các tác phẩm đầu đời Tống.