thành bồ đề tâm
Phật Quang Đại Từ Điển
(成菩提心) Gọi tắt: Thành bồ đề. Chỉ cho ấn minh(ấn khế và chân ngôn) mà Mật giáo sử dụng để hiển phát tâm đại bồ đề sẵn có của tất cả chúng sinh hầu giúp mình và người đều thành bồ đề. Trong Mật giáo, lúc tu pháp, hành giả kết tụng các loại ấn minh như Triệu tội, Tồi tội, Trừ nghiệp chướng… có năng lực diệt trừ các tội chướng, làm cho thân tâm thanh tịnh thì mới có thể thành tựu bồ đề. Lại vì kết tụng các loại ấn ngôn này là chỗ rốt ráo của việc tự chứng thành bồ đề nên gọi là Thành bồ đề tâm. Ấn minh này và Ngũ tướng thành thân quán có sự quan hệ hỗ tương, nương tựa lẫn nhau, thành tựu cho nhau. Nói theo không gian thì Thành bồ đề tâm là tự chứng quả vị viên cực (viên mãn cùng tột), công đức đầy đủ của quả vị này được chia làm 5 tướng; còn nói theo thời gian thì y cứ vào thứ tự tu hiển mà thành tựu Ngũ tướng thành thân (Thông đạt bồ đề tâm, Tu bồ đề tâm, Thành kim cương tâm, Chứng kim cương thân, Phật thân viên mãn). Ấn khế này là ấn Liên hoa tam muội da, tức chắp 2 tay để ở giữa rỗng(là một trong các ấn mẫu của Thủ ấn), 2 ngón cái, 2 ngón út chấm đầu vào nhau dựng đứng. Kinh Giáo vương (bản 30 quyển) gọi ấn này là Đại minh ấn, Nguyệt quang ấn. Ấn này cũng là ấn Bát diệp liên hoa, tức 2 ngón trỏ, 2 ngón giữa, 2 ngón vô danh mở ra thẳng đứng, giống như 6 cánh hoa, còn 2 ngón cái và 2 ngón út sáp đầu vào nhau dựng đứng, giống như 2 cánh hoa. Cả 8 cánh hoa này đều tượng trưng cho 8 cánh sen tâm nở rộ. Dùng ấn này đặt ở bên trái đỉnh đầu, vì phía trái tượng trưng cho trí kim cương nên dùng lí ấn hoa sen để gia trì, biểu thị hiển phát trí của tâm bồ đề sẵn có. Chân ngôn là: Án (oô, qui mệnh) chiến nại lô đa lê (candrottare, nguyệt thượng) tam mạn đa bà nại la (samantabhadra, Phổ hiền) chỉ la ni (kèsani, chư tác) ma ha phạ nhật lí ni (mahàvajriịi, như đại kim cương) hồng (hùô, ngã). Đại ý là Tôi nguyện cùng các hữu tình đồng thành Phổ hiền trên vầng trăng, như Đại kim cương. [X. kinh Giáo vương Q.thượng (bản2 quyển); Kim cương tam mật sao Q.1; Chư nghi quĩ bẩm thừa lục Q.6, 13].