thâm tâm
Phật Quang Đại Từ Điển
(深心) Phạm: Adhyàzaya. Cũng gọi Thâm tín. Chỉ cho tâm sâu xa cầu Phật đạo, là 1 trong 3 tâm. Phẩm Phật quốc trong kinh Duy ma quyển thượng (Đại 14, 538 trung) nói: Thâm tâm là tịnh độ của Bồ tát, khi Bồ tát thành Phật, những chúng sinh có đầy đủ công đức sẽ sinh đến cõi nước của Ngài (…) Theo trực tâm thì phát được hạnh, theo phát hạnh thì được thâm tâm, theo thâm tâm thì ý điều phục. Kinh Hoa nghiêm quyển 24 (bản 60 quyển) có liệt kê tên của 10 thứ Thâm tâm (Đại 9, 55 thượng): Mười thâm tâm là những gì? –Một là tâm thanh tịnh, hai là tâm mạnh mẽ nhạy bén, ba là tâm chán xa, bốn là tâm lìa dục, năm là tâm không lui sụt, sáu là tâm bền vững, bảy là tâm sáng suốt, tám là tâm tinh tiến, chín là tâm thù thắng và mười là tâm rộng lớn. Kinh Quán vô lượng thọ cho rằng nếu có chúng sinh muốn sinh về Tịnh độ mà phát ba tâm thì liền được vãng sinh, Thâm tâm là 1 trong 3 tâm đó. Ngài Thiện đạo giải thích Thâm tâm là tâm tin sâu. Ngoài ra, Thâm tâm cũng chỉ cho tâm mê chấp bền vững không lay chuyển của phàm phu, như phẩm Phương tiện kinh Pháp hoa cho rằng chúng sinh có nhiều tham muốn mà tâm bám dính vào rất sâu chắc, khó gỡ ra được. [X. kinh Hoa nghiêm Q.35 (bản 80 quyển); kinh Chiêm sát thiện ác nghiệp báo Q.thượng; luận đại trí độ Q.71]. (xt. Tam Tâm).