tham sân si

Phật Quang Đại Từ Điển

(貪嗔痴) Cũng gọi Tham khuể si, Dâm nộ si. Chỉ cho 3 thứ phiền não căn bản là Tham dục, Sân khuể và Ngu si, 3 thứ này gọi chung là Tam hỏa (3 thứ lửa), Tam độc (3 cái độc hại), Tam cấu(3 cái nhớp nhúa), Tam bất thiện căn(3 cái gốc xấu ác). Cứ theo luận Đại trí độ quyển 31, đối với những thứ có lợi ích cho mình thì sinh lòng ham muốn, còn đối với những cái trái với ý muốn của mình thì sinh tâm tức giận, 2 phiền não này không sinh ra từ trí sáng mà từ mê loạn sinh ra, vì thế nên gọi là Si. Ba phiền não này là gốc rễ của tất cả phiền não, đầu độc thân tâm chúng sinh rất nặng nề, có công năng phá hoại thiện tâm xuất thế, cho nên gọi là Tam độc. Tam độc có chính, tà khác nhau, như trong các cõi Tịnh độ của chư Phật chỉ có Chính tam độc chứ không có Tà tam độc. Đại tạng pháp số thì phân biệt Nhị thừa và Bồ tát đều có Tam độc: Nhị thừa ưa thích Niết bàn là Tham dục, nhàm chán sinh tử là Sân khuể, mê mờ đối với Trung đạo là Ngu si; còn Bồ tát thì rộng cầu Phật pháp là Tham dục, chê trách Nhị thừa là Sân khuể và chưa rõ tính Phật là Ngu si. (xt. Tam Hỏa, Tam Độc).