tề kỷ
Phật Quang Đại Từ Điển
(齊己) Thiền sư thi sĩ Trung quốc sống vào cuối đờiĐường đầu đời Ngũ đại, người ở Ích dương, tỉnh Hồ nam, họ Hồ, hiệu là Hoành nhạc sa môn. Thủa nhỏ, sư xuất gia ở chùa Đồng khánh núi Qui sơn, học tập luật nghi, tính thích ngâm vịnh, không cầu danh lợi. Sau, sư vào cửa ngài Khánh chư ở núi Thạch sương tại Đàm châu, trông coi việc tăng. Niên hiệu Long đức năm đầu (921), vua Trang tông nhà Hậu Đường thỉnh sư làm chức Tăng chính, sư làm 15 bài thơ Chử cung mạc vấn (được thu vào Bạch liên tập quyển 5) để bày tỏ ý chí của mình. Sư ưa thích núi sông, không muốn gần bậc Vương hầu, thường xướng họa với ẩn sĩ Trịnh cốc núi Hoa sơn. Có lần Trịnh cốc đổi chữ Sổ chi khai trong bài thơ Tảo mai của sư thành chữ Nhất chi khai, sư rất thán phục và bái tạ, người đờibèngọi Trịnh cốc là Nhất tự sư. Thơ của sư có khí điệu thanh đạm, được đặt ngang hàng với ngài Quán hưu bậc thi tăng đàn anh nổi tiếng lúc đương thời. Sư và ngài Ngưỡng sơn Tuệ tịch từng trụ ở viện Quán âm tại Dự chương. Thơ sư làm về sau được Tôn quang biến thu chép thành Bạch liên tập 10 quyển. Có một số bài như Chúc sớ, Lăng vân phong Vĩnh xương thiền viện kí được thu vào Toàn đường văn quyển 921. Cứ theo Thích thị nghi niên lục quyển 5 thì sư thị tịch vào khoảng cuối năm Trường hưng (930-933) đời Hậu Đường, thọ hơn 70 tuổi. [X. Tống cao tăng truyện Q.30; Thích thị kê cổ lược Q.3; Thông chí lược Q.22; Đại thanh nhất thống chí Q.369].