tam vô vi

Phật Quang Đại Từ Điển

(三無爲) Phạm: Tri-saôskfta. Chỉ cho 3 pháp vô vi: Hư không, Trạch diệt và Phi trạch diệt theo sự phân loại của Thuyết nhất thiết hữu bộ. Pháp vô vi tức là lí chân không vắng lặng, vốn không tạo tác. Tam vô vi là: 1. Hư không vô vi (Phạm: Àkàzàsaôskfta): Hư không tức vô ngại, nghĩa là lí chân không không bị các hoặc nghiệp ô nhiễm làm chướng ngại, lấy vô ngại làm tính, dung nạp muôn vật và trùm khắp tất cả chỗ. 2. Trạch diệt vô vi (Phạm: Pratisaôkhyà-nirodhàsaôskfta): Hàng Thanh văn dùng trí để lựa chọn hầu xa lìa sự trói buộc của Kiến, Tư hoặc, chứng lí tịch diệt chân không. 3. Phi trạch diệt vô vi (Phạm: Apratisaôkhyà-nirodhàsaôskfta): Hàng Thanh văn sau khi chứng quả thì các hoặc chướng không còn tiếp tục sinh khởi nữa, nên tự nhiên khế ngộ lí tịch diệt chân không mà không cần đến sức lựa chọn. [X. luận Câu xá Q.1; luận Thành duy thức Q.2; luận Đại tì bà sa Q.32; luận Di bộ tông luận; luận Nhập a tì đạt ma Q.hạ]. (xt. Phi Trạch Diệt Vô Vi, Hư Không Vô Vi, Trạch Diệt).