三聚戒 ( 三Tam 聚Tụ 戒Giới )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）一攝律儀戒。受持五八十具等一切之戒律者。二攝善法戒。以修一切善法為戒者。三攝眾生戒。又云饒益有情戒。以饒益一切眾生為戒者。是華嚴梵網占察瓔珞等經，瑜伽唯識等論所說。此三者積聚，故云三聚。戒有大小，十戒二百五十戒等為小乘戒，十重四十八輕戒三聚戒等為大乘戒。又有在家出家之別。五戒八戒為在家戒，十戒二百五十戒為出家，三聚戒。為道俗通行戒。即大乘之菩薩無論出家在家，皆受之也但在家之菩薩，凡受此三聚以為心者，謂之通受。出家之菩薩，其初別受攝律儀戒，即二百五十戒及十重等（攝律儀之中有一切大小之戒），是名別受。次乃總受之三聚也。此通受之有二種：一者從他得，唯對於師而得。二者自誓得，唯於佛像前以善心自誓而得。皆不要白四羯磨之作法也。唯識論九曰：「戒學有三：一律儀戒，謂正遠離所應離法。二攝善法戒，謂正證應修證法。三饒益有情戒，謂正利樂一切有情。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 一nhất 。 攝nhiếp 律luật 儀nghi 戒giới 。 受thọ 持trì 五ngũ 八bát 十thập 具cụ 等đẳng 一nhất 切thiết 之chi 戒giới 律luật 者giả 。 二nhị 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 以dĩ 修tu 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 為vi 戒giới 者giả 。 三tam 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 戒giới 。 又hựu 云vân 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 戒giới 。 以dĩ 饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 為vi 戒giới 者giả 。 是thị 華hoa 嚴nghiêm 梵Phạm 網võng 占chiêm 察sát 瓔anh 珞lạc 等đẳng 經kinh ， 瑜du 伽già 唯duy 識thức 等đẳng 論luận 所sở 說thuyết 。 此thử 三tam 者giả 積tích 聚tụ ， 故cố 云vân 三tam 聚tụ 。 戒giới 有hữu 大đại 小tiểu ， 十thập 戒giới 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 等đẳng 為vi 小Tiểu 乘Thừa 戒giới 十thập 重trọng 四tứ 十thập 八bát 。 輕khinh 戒giới 三Tam 聚Tụ 戒Giới 等đẳng 為vi 大Đại 乘Thừa 戒giới 。 又hựu 有hữu 在tại 家gia 出xuất 家gia 之chi 別biệt 。 五Ngũ 戒Giới 八bát 戒giới 為vi 在tại 家gia 戒giới ， 十thập 戒giới 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 為vi 出xuất 家gia 三Tam 聚Tụ 戒Giới 。 為vi 道đạo 俗tục 通thông 行hành 戒giới 。 即tức 大Đại 乘Thừa 之chi 菩Bồ 薩Tát 無vô 論luận 出xuất 家gia 在tại 家gia ， 皆giai 受thọ 之chi 也dã 但đãn 在tại 家gia 之chi 菩Bồ 薩Tát 凡phàm 受thọ 此thử 三tam 聚tụ 以dĩ 為vi 心tâm 者giả ， 謂vị 之chi 通thông 受thọ 。 出xuất 家gia 之chi 菩Bồ 薩Tát 其kỳ 初sơ 別biệt 受thọ 攝nhiếp 律luật 儀nghi 戒giới 。 即tức 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 及cập 十thập 重trọng 等đẳng （ 攝nhiếp 律luật 儀nghi 之chi 中trung 有hữu 一nhất 切thiết 大đại 小tiểu 之chi 戒giới ） ， 是thị 名danh 別biệt 受thọ 。 次thứ 乃nãi 總tổng 受thọ 之chi 三tam 聚tụ 也dã 。 此thử 通thông 受thọ 之chi 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 從tùng 他tha 得đắc ， 唯duy 對đối 於ư 師sư 而nhi 得đắc 。 二nhị 者giả 自tự 誓thệ 得đắc ， 唯duy 於ư 佛Phật 像tượng 前tiền 。 以dĩ 善thiện 心tâm 自tự 誓thệ 而nhi 得đắc 。 皆giai 不bất 要yếu 白bạch 四tứ 羯yết 磨ma 之chi 作tác 法pháp 也dã 。 唯duy 識thức 論luận 九cửu 曰viết ： 「 戒giới 學học 有hữu 三tam ： 一nhất 律luật 儀nghi 戒giới 。 謂vị 正chánh 遠viễn 離ly 所sở 應ưng/ứng 離ly 法pháp 。 二nhị 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 謂vị 正chánh 證chứng 應ưng/ứng 修tu 證chứng 法pháp 。 三tam 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。 戒giới ， 謂vị 正chánh 利lợi 樂lạc 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 」 。