三達 ( 三tam 達đạt )

Phật Học Đại Từ Điển

NGHĨA TIẾNG HÁN

 (名數)在羅漢謂之三明。在佛謂之三達。即天眼,宿命,漏盡也。天眼知未來之生死因果,宿命知過去之生死因果,漏盡知現在之煩惱而斷盡之。知之而明,謂之明,知之而窮盡,謂之達。大乘義章二十本曰:「知之究盡說三達,明共二乘,達唯如來。」大部補註八曰:「三明居極,故云三達。」

NGHĨA HÁN VIỆT

  ( 名danh 數số ) 在tại 羅La 漢Hán 謂vị 之chi 三Tam 明Minh 。 在tại 佛Phật 謂vị 之chi 三tam 達đạt 。 即tức 天thiên 眼nhãn 宿túc 命mạng 漏lậu 盡tận 也dã 。 天thiên 眼nhãn 知tri 未vị 來lai 之chi 生sanh 死tử 因nhân 果quả 宿túc 命mạng 知tri 過quá 去khứ 之chi 生sanh 死tử 因nhân 果quả , 漏lậu 盡tận 知tri 現hiện 在tại 之chi 煩phiền 惱não 而nhi 斷đoạn 盡tận 之chi 。 知tri 之chi 而nhi 明minh , 謂vị 之chi 明minh , 知tri 之chi 而nhi 窮cùng 盡tận , 謂vị 之chi 達đạt 。 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 章chương 二nhị 十thập 本bổn 曰viết : 「 知tri 之chi 究cứu 盡tận 說thuyết 三tam 達đạt , 明minh 共cộng 二nhị 乘thừa , 達đạt 唯duy 如Như 來Lai 。 」 大đại 部bộ 補bổ 註chú 八bát 曰viết 三Tam 明Minh 。 居cư 極cực , 故cố 云vân 三tam 達đạt 。 」 。