三種慈悲 ( 三tam 種chủng 慈từ 悲bi )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（名數）一眾生緣慈悲，以一慈悲心視十方五道眾生，如父、如母、如兄弟姊妹子姪，緣之而常思與樂拔苦之心，名眾生緣慈悲心。此多在凡夫或有學人之未斷煩惱者而起。二法緣慈悲心，既斷煩惱之三乘聖人達於法空，破吾我之相，破一異之相，滅一異之相之人，但憐眾生不知是法空，一心欲拔苦得樂，隨其意而拔苦與樂，名法緣慈悲心。三無緣慈悲，此慈悲惟在諸佛，蓋諸佛之心，不住於有為無為性之中，不住於過去現在未來世之中，知諸緣不實，顛倒虛妄，故心無所緣，但佛以眾生不知諸法實相，往來五道，心著諸法，取捨分別，故心無眾生緣，使一切眾生自然獲拔苦與樂之益，名無緣慈悲心。見智度論二十，佛持論五，涅槃經。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 名danh 數số ） 一nhất 眾chúng 生sanh 緣duyên 慈từ 悲bi ， 以dĩ 一nhất 慈từ 悲bi 心tâm 視thị 十thập 方phương 五ngũ 道đạo 眾chúng 生sanh 。 如như 父phụ 如như 母mẫu 。 如như 兄huynh 弟đệ 姊tỷ 妹muội 子tử 姪điệt ， 緣duyên 之chi 而nhi 常thường 思tư 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 拔bạt 苦khổ 之chi 心tâm ， 名danh 眾chúng 生sanh 緣duyên 慈từ 悲bi 心tâm 。 此thử 多đa 在tại 凡phàm 夫phu 或hoặc 有Hữu 學Học 人nhân 。 之chi 未vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 者giả 而nhi 起khởi 。 二nhị 法pháp 緣duyên 慈từ 悲bi 心tâm 。 既ký 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 之chi 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 達đạt 於ư 法pháp 空không ， 破phá 吾ngô 我ngã 之chi 相tướng 破phá 一nhất 異dị 之chi 相tướng 滅diệt 一nhất 異dị 之chi 相tướng 之chi 人nhân ， 但đãn 憐lân 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 是thị 法pháp 空không ， 一nhất 心tâm 欲dục 拔bạt 苦khổ 得đắc 樂lạc 隨tùy 其kỳ 意ý 而nhi 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc ， 名danh 法pháp 緣duyên 慈từ 悲bi 心tâm 。 三tam 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi ， 此thử 慈từ 悲bi 惟duy 在tại 諸chư 佛Phật ， 蓋cái 諸chư 佛Phật 之chi 心tâm ， 不bất 住trụ 於ư 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 性tánh 之chi 中trung ， 不bất 住trụ 於ư 過quá 去khứ 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 世thế 之chi 中trung ， 知tri 諸chư 緣duyên 不bất 實thật ， 顛điên 倒đảo 虛hư 妄vọng ， 故cố 心tâm 無vô 所sở 緣duyên 。 但đãn 佛Phật 以dĩ 眾chúng 生sanh 。 不bất 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 往vãng 來lai 五ngũ 道đạo 。 心tâm 著trước 諸chư 法pháp ， 取thủ 捨xả 分phân 別biệt 故cố 心tâm 無vô 眾chúng 生sanh 緣duyên ， 使sử 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 自tự 然nhiên 獲hoạch 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 益ích ， 名danh 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 心tâm 。 見kiến 智trí 度độ 論luận 二nhị 十thập ， 佛Phật 持trì 論luận 五ngũ 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 。