tam chủng quỷ thần ma
Phật Quang Đại Từ Điển
(三種鬼神魔) Chỉ cho 3 loại quỉ nói trong Thích thiền ba la mật thứ đệ pháp môn quyển 4: 1. Tinh mị quỉ: Quỉ này do yêu tinh biến hóa để mê hoặc người, hiện hình những con thú như chuột, trâu… trong 12 giờ, hoặc hình thiếu niên, thiếu nữ, ông già, hoặc các hình tướng dễ sợ để não loạn người tu hành. Mỗi con thú sẽ đến vào đúng giờ của nó. Nếu nó thường đến vào giờ mão thì chắc chắn đó là loài chồn, thỏ, hễ nói đúng tên của chúng thì tinh mị liền tan. Nếu chúng đến vào các giờ khác thì cứ suy đây mà biết, gọi đúng tên chúng thì đều tiêu diệt. 2. Phụ dịch quỉ: Phụ dịch tức là ác dạ xoa. Cứ theo Ma ha chỉ quán thì vào thời mạt pháp của đức Phật Câu na hàm, có 1 tỉ khưu thích não loạn chúng tăng, bị đuổi ra khỏi tinh xá, bèn phát lời thề ác độc là thường não loạn người tọa thiền. Loài quỉ này cũng biến ra nhiều hình tướng như loài sâu bọ bám vào đầu và mặt người mà châm chích, hoặc ôm chặt lấy người, hoặc nói năng ồn ào và biến làm hình các con thú để não loạn người tu hành. Hành giả phải hay biết ngay lúc đó và trong bóng tối quở mắng loài quỉ kia (Đại 46, 507 thượng): Ta hiện giờ biết ngươi rồi, ngươi ở trong cõi Diêm phù đề này ăn lửa và ngửi trộm hương lạp cát chi. Ngươi là loại tà kiến thích phá giới. Ta nay giữ giới, quyết không sợ ngươi, rồi tụng giới luật để trừ khử nó, quỉ kia liền rút lui, không não loạn được. 3. Ma la quỉ (Ma la, Phạm:Màra, nghĩa là hay cướp mệnh sống): Quỉ này thường cướp mệnh sống trí tuệ của người tu hành, thường biến ra 3 loại hình tướng để não loạn người tu hành, tức hiện ra 5 trần cảnh đáng sợ như màu sắc trông xấu xí, hôi thối, âm thanh nghe rùng rợn, chối tai… và các hình tướng trái ý như là hổ(cọp), chó sói, sư tử… hoặc hiện ra 5 trần cảnh khả ái như sắc đẹp, tiếng hay và các hình tướng thuận tình như cha, mẹ… hoặc hiện ra 5 trần cảnh tầm thường vẫn thấy và các hình tướng chẳng trái chẳng thuận… Ba loại hình trên đây hoặc làm sợ hãi, hoặc khiến ưa thích, đều có thể làm cho tâm người tu hành động loạn, thiền định không hiển phát được.