富樓那 ( 富Phú 樓Lâu 那Na )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（人名）一作富婁那Pūrṇa，具名富樓那彌多羅尼子Pūrṇamaitrāyaṇī－putra，富樓那彌窒那尼子，又作富囉拏梅低黎夜富多羅，富羅拏迷低黎夜尼弗多羅，布刺拏梅呾利曳尼子，富那曼陀弗多羅，新作布刺拏梅呾麗衍弗呾羅，補剌拏梅呾利曳尼弗呾羅。富樓那，又作富剌拏，譯曰滿，是其名也。彌多羅尼，又作梅呾麗衍尼，譯曰慈，是其母姓也。富多羅。又作弗呾羅，譯曰子。此名滿者，為慈氏之子，故舉譯語而云子，舉梵語而云弗呾羅。從母姓而為名，乃印度之風習。因而翻總名曰滿慈子，滿願子，滿祝子，滿見子等。以彌多羅之語有祝，見等之異義也。是釋迦十大弟子中說法第一之阿羅漢。初出家，證阿羅漢果，後聞法華因緣周之說法，回小向大，於五百弟子授記品，授記未來成佛，號法明如來。玄應音義三曰：「富囉那彌多羅尼子，又作彌窒那尼子，正言富囉拏梅低黎夜富多羅。富羅拏，此云滿，是其名也。梅低黎夜，此云慈，是其母姓。富多羅者，子也，兼從母姓為名，故此云滿慈子，或譯云滿願子，皆一義也。與佛同日而生。」注維摩經三曰：「什曰：富樓那，秦言滿。彌多羅尼，秦言善知識。善知識是其母名也。」法華光宅疏一曰：「富樓那，姓也。彌多羅尼子者，此翻為願子，是故無量壽尊者滿願子，即其人也。」西域記四曰：「布刺拏梅呾麗衍尼弗呾羅，唐言滿慈子，舊曰彌多羅尼子，訛略也。」法華玄贊一曰：「補刺拏梅呾利曳尼弗呾羅，此云滿慈子。云富樓那彌多羅尼子，訛也。滿是其名，慈是母姓，其慈今取母姓，此滿尊者是慈女之子。或滿及慈俱是母號，名滿慈子。」大明度經二曰：「滿祝子。」玄應音義三曰：「滿祝子，即富樓那是也。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 人nhân 名danh ） 一nhất 作tác 富phú 婁lâu 那na Pūr ṇ a ， 具cụ 名danh 富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。 － 富Phú 樓Lâu 那Na 。 彌di 窒 那na 尼ni 子tử ， 又hựu 作tác 富phú 囉ra 拏noa 梅mai 低đê 黎lê 夜dạ 富phú 多đa 羅la ， 富phú 羅la 拏noa 迷mê 低đê 黎lê 夜dạ 尼ni 弗phất 多đa 羅la ， 布bố 刺thứ 拏noa 梅mai 呾đát 利lợi 曳duệ 尼ni 子tử ， 富phú 那na 曼mạn 陀đà 弗phất 多đa 羅la ， 新tân 作tác 布bố 刺thứ 拏noa 梅mai 呾đát 麗lệ 衍diễn 弗phất 呾đát 羅la ， 補bổ 剌lạt 拏noa 梅mai 呾đát 利lợi 曳duệ 尼ni 弗phất 呾đát 羅la 。 富Phú 樓Lâu 那Na 。 又hựu 作tác 富phú 剌lạt 拏noa ， 譯dịch 曰viết 滿mãn ， 是thị 其kỳ 名danh 也dã 。 彌di 多đa 羅la 尼ni ， 又hựu 作tác 梅mai 呾đát 麗lệ 衍diễn 尼ni ， 譯dịch 曰viết 慈từ ， 是thị 其kỳ 母mẫu 姓tánh 也dã 。 富phú 多đa 羅la 。 又hựu 作tác 弗phất 呾đát 羅la ， 譯dịch 曰viết 子tử 。 此thử 名danh 滿mãn 者giả ， 為vi 慈Từ 氏Thị 之chi 子tử ， 故cố 舉cử 譯dịch 語ngữ 而nhi 云vân 子tử ， 舉cử 梵Phạn 語ngữ 而nhi 云vân 弗phất 呾đát 羅la 。 從tùng 母mẫu 姓tánh 而nhi 為vi 名danh ， 乃nãi 印ấn 度độ 之chi 風phong 習tập 。 因nhân 而nhi 翻phiên 總tổng 名danh 曰viết 滿mãn 慈từ 子tử ， 滿mãn 願nguyện 子tử ， 滿mãn 祝chúc 子tử ， 滿mãn 見kiến 子tử 等đẳng 。 以dĩ 彌di 多đa 羅la 之chi 語ngữ 有hữu 祝chúc ， 見kiến 等đẳng 之chi 異dị 義nghĩa 也dã 。 是thị 釋Thích 迦Ca 十thập 大đại 弟đệ 子tử 中trung 說thuyết 法Pháp 第đệ 一nhất 之chi 阿A 羅La 漢Hán 。 初sơ 出xuất 家gia 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 後hậu 聞văn 法Pháp 華hoa 因nhân 緣duyên 周chu 之chi 說thuyết 法Pháp 回hồi 小tiểu 向hướng 大đại ， 於ư 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 授thọ 記ký 品phẩm ， 授thọ 記ký 未vị 來lai 成thành 佛Phật 號hiệu 法pháp 明minh 如Như 來Lai 。 玄huyền 應ưng/ứng 音âm 義nghĩa 三tam 曰viết ： 「 富phú 囉ra 那na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。 又hựu 作tác 彌di 窒 那na 尼ni 子tử ， 正chánh 言ngôn 富phú 囉ra 拏noa 梅mai 低đê 黎lê 夜dạ 富phú 多đa 羅la 。 富phú 羅la 拏noa ， 此thử 云vân 滿mãn ， 是thị 其kỳ 名danh 也dã 。 梅mai 低đê 黎lê 夜dạ ， 此thử 云vân 慈từ ， 是thị 其kỳ 母mẫu 姓tánh 。 富phú 多đa 羅la 者giả ， 子tử 也dã ， 兼kiêm 從tùng 母mẫu 姓tánh 為vi 名danh ， 故cố 此thử 云vân 滿mãn 慈từ 子tử ， 或hoặc 譯dịch 云vân 滿mãn 願nguyện 子tử ， 皆giai 一nhất 義nghĩa 也dã 。 與dữ 佛Phật 同đồng 日nhật 而nhi 生sanh 。 」 注chú 維duy 摩ma 經kinh 三tam 曰viết ： 「 什thập 曰viết 富Phú 樓Lâu 那Na 秦tần 言ngôn 滿mãn 。 彌di 多đa 羅la 尼ni ， 秦tần 言ngôn 善Thiện 知Tri 識Thức 。 善Thiện 知Tri 識Thức 是thị 其kỳ 母mẫu 名danh 也dã 。 」 法pháp 華hoa 光quang 宅trạch 疏sớ 一nhất 曰viết 富Phú 樓Lâu 那Na 姓tánh 也dã 。 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。 者giả ， 此thử 翻phiên 為vi 願nguyện 子tử ， 是thị 故cố 無vô 量lượng 壽thọ 尊Tôn 者giả 滿Mãn 願Nguyện 子Tử 。 即tức 其kỳ 人nhân 也dã 。 」 西tây 域vực 記ký 四tứ 曰viết ： 「 布bố 刺thứ 拏noa 梅mai 呾đát 麗lệ 衍diễn 尼ni 弗phất 呾đát 羅la ， 唐đường 言ngôn 滿mãn 慈từ 子tử ， 舊cựu 曰viết 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 訛ngoa 略lược 也dã 。 」 法pháp 華hoa 玄huyền 贊tán 一nhất 曰viết ： 「 補bổ 刺thứ 拏noa 梅mai 呾đát 利lợi 曳duệ 尼ni 弗phất 呾đát 羅la ， 此thử 云vân 滿mãn 慈từ 子tử 。 云vân 富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 訛ngoa 也dã 。 滿mãn 是thị 其kỳ 名danh ， 慈từ 是thị 母mẫu 姓tánh ， 其kỳ 慈từ 今kim 取thủ 母mẫu 姓tánh ， 此thử 滿mãn 尊Tôn 者Giả 是thị 慈từ 女nữ 之chi 子tử 。 或hoặc 滿mãn 及cập 慈từ 俱câu 是thị 母mẫu 號hiệu 。 名danh 滿Mãn 慈Từ 子Tử 。 」 大đại 明minh 度độ 經kinh 二nhị 曰viết ： 「 滿mãn 祝chúc 子tử 。 」 玄huyền 應ưng/ứng 音âm 義nghĩa 三tam 曰viết ： 「 滿mãn 祝chúc 子tử ， 即tức 富Phú 樓Lâu 那Na 是thị 也dã 。 」 。