涅槃宗五時教 ( 涅Niết 槃Bàn 宗tông 五ngũ 時thời 教giáo )

Phật Học Đại Từ Điển

NGHĨA TIẾNG HÁN

 (術語)三論玄義曰:「昔涅槃初度江左,宋道場等沙門慧觀,仍製經序,略判佛教。凡有二科:一者頓教,即華嚴之流,但為菩薩具足顯理。二者,始從鹿苑,終竟鵠林。自淺至深,謂之漸教。於漸教內開為五時:一、三乘別教,於阿含經等,別說四諦、十二因緣、六度,投聲聞緣覺菩薩之三機者。二、三乘通教,專說般若經通化三乘者。三、抑揚教,說維摩思益之諸經,而讚揚菩薩挫折聲聞者。四、同歸教,說法華經,使彼三乘歸於一極者。五、常住教,說涅槃經以明佛果之常住者。又此五教如其次第名為有相、無相、抑揚、會三歸一、圓常。

NGHĨA HÁN VIỆT

  ( 術thuật 語ngữ ) 三tam 論luận 玄huyền 義nghĩa 曰viết : 「 昔tích 涅Niết 槃Bàn 初sơ 度độ 江giang 左tả , 宋tống 道Đạo 場Tràng 等đẳng 沙Sa 門Môn 慧tuệ 觀quán , 仍nhưng 製chế 經kinh 序tự , 略lược 判phán 佛Phật 教giáo 。 凡phàm 有hữu 二nhị 科khoa : 一nhất 者giả 頓đốn 教giáo , 即tức 華hoa 嚴nghiêm 之chi 流lưu 但đãn 為vì 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 足túc 顯hiển 理lý 。 二nhị 者giả , 始thỉ 從tùng 鹿lộc 苑uyển , 終chung 竟cánh 鵠hộc 林lâm 。 自tự 淺thiển 至chí 深thâm , 謂vị 之chi 漸tiệm 教giáo 。 於ư 漸tiệm 教giáo 內nội 開khai 為vi 五ngũ 時thời : 一nhất 、 三tam 乘thừa 別biệt 教giáo , 於ư 阿a 含hàm 經kinh 等đẳng , 別biệt 說thuyết 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 六Lục 度Độ 投đầu 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 三tam 機cơ 者giả 。 二nhị 、 三tam 乘thừa 通thông 教giáo , 專chuyên 說thuyết 般Bát 若Nhã 經kinh 通thông 化hóa 三tam 乘thừa 者giả 。 三tam 、 抑ức 揚dương 教giáo , 說thuyết 維duy 摩ma 思tư 益ích 之chi 諸chư 經kinh , 而nhi 讚tán 揚dương 菩Bồ 薩Tát 挫tỏa 折chiết 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 四tứ 、 同đồng 歸quy 教giáo 說thuyết 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 使sử 彼bỉ 三tam 乘thừa 歸quy 於ư 一nhất 極cực 者giả 。 五ngũ 常thường 住trụ 教giáo , 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 以dĩ 明minh 佛Phật 果Quả 之chi 常thường 住trụ 者giả 。 又hựu 此thử 五ngũ 教giáo 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 名danh 為vi 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 抑ức 揚dương 、 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 、 圓viên 常thường 。