拈花微笑 ( 拈niêm 花hoa 微vi 笑tiếu )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（傳說）聯燈會要釋迦牟尼佛章曰：「世尊在靈山會上，拈華示眾。眾皆默然，唯迦葉破顏微笑。世尊云：吾有正法眼藏，涅槃妙心，實相無相，微妙法門，不立文字，教外別傳。付囑摩訶迦葉。」古今禪宗以為宗門第一之口實，彼宗以心傳心之根據大事也。然此事出何經何人傳之，大藏所收之經論不記此事，隋唐之宗匠亦無言此事者，惟唐德宗末，金陵沙門慧炬撰寶林傳，誇大其宗，始記此事。其後至宋，人天眼目，無門關，五燈會元，廣燈錄，聯燈會要等諸書亦記之，此外拈之頌之者，不暇枚舉。然景德傳燈錄，碧巖錄。傳法正宗記，亦不記之。宋王安石言此事出大梵天王問佛決疑經。宗門雜錄曰：「王荊公問佛慧泉禪師云：禪宗所謂世尊拈花，出在何典？泉云：藏經亦不載。公云：余頃在翰苑，偶見大梵天王問佛決疑經三卷，因閱之，所載甚詳。梵王至靈山以金色波羅花獻佛，捨身為床座，請佛為眾生說法。世尊登座，拈花示眾。人天百萬，悉皆罔措。獨有金色頭陀，破顏微笑。世尊云：吾有正法眼藏，涅槃妙心，實相無相，分付摩訶大迦葉。此經多談帝王事佛請問，所以秘藏，世無聞者。」佛祖統紀五，亦引此說。參照金色波羅華條。（CBETA註：疑為參照金波羅華條）
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 傳truyền 說thuyết ） 聯liên 燈đăng 會hội 要yếu 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 章chương 曰viết 世Thế 尊Tôn 。 在tại 靈Linh 山Sơn 會Hội 上thượng 。 拈niêm 華hoa 示thị 眾chúng 。 眾chúng 皆giai 默mặc 然nhiên 。 唯duy 迦Ca 葉Diếp 破phá 顏nhan 微vi 笑tiếu 。 世Thế 尊Tôn 云vân ： 吾ngô 有hữu 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 。 涅Niết 槃Bàn 妙diệu 心tâm 實thật 相tướng 無vô 相tướng 微vi 妙diệu 法Pháp 門môn 。 不bất 立lập 文văn 字tự 。 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 。 付phó 囑chúc 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 」 古cổ 今kim 禪thiền 宗tông 以dĩ 為vi 宗tông 門môn 第đệ 一nhất 之chi 口khẩu 實thật ， 彼bỉ 宗tông 以dĩ 心tâm 傳truyền 心tâm 之chi 根căn 據cứ 大đại 事sự 也dã 。 然nhiên 此thử 事sự 出xuất 何hà 經kinh 何hà 人nhân 傳truyền 之chi ， 大đại 藏tạng 所sở 收thu 之chi 經kinh 論luận 不bất 記ký 此thử 事sự ， 隋tùy 唐đường 之chi 宗tông 匠tượng 亦diệc 無vô 言ngôn 此thử 事sự 者giả ， 惟duy 唐đường 德đức 宗tông 末mạt ， 金kim 陵lăng 沙Sa 門Môn 慧tuệ 炬cự 撰soạn 寶bảo 林lâm 傳truyền ， 誇khoa 大đại 其kỳ 宗tông ， 始thỉ 記ký 此thử 事sự 。 其kỳ 後hậu 至chí 宋tống ， 人nhân 天thiên 眼nhãn 目mục ， 無vô 門môn 關quan ， 五ngũ 燈đăng 會hội 元nguyên ， 廣quảng 燈đăng 錄lục ， 聯liên 燈đăng 會hội 要yếu 等đẳng 諸chư 書thư 亦diệc 記ký 之chi ， 此thử 外ngoại 拈niêm 之chi 頌tụng 之chi 者giả ， 不bất 暇hạ 枚mai 舉cử 。 然nhiên 景cảnh 德đức 傳truyền 燈đăng 錄lục ， 碧bích 巖nham 錄lục 。 傳truyền 法pháp 正chánh 宗tông 記ký ， 亦diệc 不bất 記ký 之chi 。 宋tống 王vương 安an 石thạch 言ngôn 此thử 事sự 出xuất 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 問vấn 佛Phật 決quyết 疑nghi 經kinh 。 宗tông 門môn 雜tạp 錄lục 曰viết ： 「 王vương 荊kinh 公công 問vấn 佛Phật 慧tuệ 泉tuyền 禪thiền 師sư 云vân ： 禪thiền 宗tông 所sở 謂vị 世Thế 尊Tôn 拈niêm 花hoa ， 出xuất 在tại 何hà 典điển ？ 泉tuyền 云vân ： 藏tạng 經kinh 亦diệc 不bất 載tải 。 公công 云vân ： 余dư 頃khoảnh 在tại 翰hàn 苑uyển ， 偶ngẫu 見kiến 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 問vấn 佛Phật 決quyết 疑nghi 經kinh 三tam 卷quyển ， 因nhân 閱duyệt 之chi ， 所sở 載tải 甚thậm 詳tường 。 梵Phạm 王Vương 至chí 靈linh 山sơn 以dĩ 金kim 色sắc 波ba 羅la 花hoa 獻hiến 佛Phật ， 捨xả 身thân 為vi 床sàng 座tòa ， 請thỉnh 佛Phật 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 世Thế 尊Tôn 登đăng 座tòa ， 拈niêm 花hoa 示thị 眾chúng 。 人nhân 天thiên 百bách 萬vạn ， 悉tất 皆giai 罔võng 措thố 。 獨độc 有hữu 金kim 色sắc 頭đầu 陀đà ， 破phá 顏nhan 微vi 笑tiếu 。 世Thế 尊Tôn 云vân ： 吾ngô 有hữu 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 。 涅Niết 槃Bàn 妙diệu 心tâm 實thật 相tướng 無vô 相tướng 分phân 付phó 摩ma 訶ha 大Đại 迦Ca 葉Diếp 。 此thử 經Kinh 多đa 談đàm 帝đế 王vương 事sự 佛Phật 請thỉnh 問vấn ， 所sở 以dĩ 秘bí 藏tạng ， 世thế 無vô 聞văn 者giả 。 」 佛Phật 祖tổ 統thống 紀kỷ 五ngũ ， 亦diệc 引dẫn 此thử 說thuyết 。 參tham 照chiếu 金kim 色sắc 波ba 羅la 華hoa 條điều 。 （ CBETA 註chú ： 疑nghi 為vi 參tham 照chiếu 金kim 波ba 羅la 華hoa 條điều ） 。