二詮 ( 二nhị 詮thuyên )

Phật Học Đại Từ Điển

NGHĨA TIẾNG HÁN

 (名數)一遮詮,二表詮。遮者遣其所非,表者顯其所是也。具說事理曰詮。如諸經說真如之妙性,為不生不滅不增不減不垢不淨無因無果無相無為非凡非聖非性非相等,是為遮詮。如云知見覺照靈鑑光明朗朗昭昭,是為表詮。禪源諸詮三曰:「如說鹽,云不淡是遮,云鹹是表。說水,云不乾是遮,云溼是表。諸教每云絕百非者,皆是遮詞。直顯一真,方為表語。」空宗專以遮詮為宗,性宗則具遮表二門。宗鏡錄三十四曰:「今時人皆謂遮言為深,表言為淺,故唯重非心非佛無為無相乃至一切不可得之言,良由只以遮非之詞為妙,不欲親自證認法體,故如此也。」

NGHĨA HÁN VIỆT

  ( 名danh 數số ) 一nhất 遮già 詮thuyên , 二nhị 表biểu 詮thuyên 。 遮già 者giả 遣khiển 其kỳ 所sở 非phi , 表biểu 者giả 顯hiển 其kỳ 所sở 是thị 也dã 。 具cụ 說thuyết 事sự 理lý 曰viết 詮thuyên 。 如như 諸chư 經kinh 說thuyết 真Chân 如Như 之chi 妙diệu 性tánh 為vi 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 無vô 因nhân 無vô 果quả 。 無vô 相tướng 無vô 為vi 。 非phi 凡phàm 非phi 聖thánh 非phi 性tánh 非phi 相tướng 等đẳng , 是thị 為vi 遮già 詮thuyên 。 如như 云vân 知tri 見kiến 覺giác 照chiếu 靈linh 鑑giám 光quang 明minh 朗lãng 朗lãng 昭chiêu 昭chiêu , 是thị 為vi 表biểu 詮thuyên 。 禪thiền 源nguyên 諸chư 詮thuyên 三tam 曰viết : 「 如như 說thuyết 鹽diêm , 云vân 不bất 淡đạm 是thị 遮già , 云vân 鹹hàm 是thị 表biểu 。 說thuyết 水thủy , 云vân 不bất 乾kiền 是thị 遮già , 云vân 溼thấp 是thị 表biểu 。 諸chư 教giáo 每mỗi 云vân 絕tuyệt 百bách 非phi 者giả , 皆giai 是thị 遮già 詞từ 。 直trực 顯hiển 一nhất 真chân , 方phương 為vi 表biểu 語ngữ 。 」 空không 宗tông 專chuyên 以dĩ 遮già 詮thuyên 為vi 宗tông , 性tánh 宗tông 則tắc 具cụ 遮già 表biểu 二nhị 門môn 。 宗tông 鏡kính 錄lục 三tam 十thập 四tứ 曰viết : 「 今kim 時thời 人nhân 皆giai 謂vị 遮già 言ngôn 為vi 深thâm , 表biểu 言ngôn 為vi 淺thiển , 故cố 唯duy 重trọng 非phi 心tâm 非phi 佛Phật 無vô 為vi 無vô 相tướng 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 不bất 可khả 得đắc 之chi 言ngôn , 良lương 由do 只chỉ 以dĩ 遮già 非phi 之chi 詞từ 為vi 妙diệu , 不bất 欲dục 親thân 自tự 證chứng 認nhận 法pháp 體thể , 故cố 如như 此thử 也dã 。 」 。