日本佛教 ( 日nhật 本bổn 佛Phật 教giáo )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（故事）日本慧若所著釋迦傳曰：「佛教之入日本也，始於欽明天皇十三年，百濟供佛像及經論之役。其後佛教殷興，計分十數宗派：若俱舍，成實，律，法相，三論，華嚴，南都之六宗，則上古之宗派也。天台真言之二種，則中古之宗派也。日本之天台，與中國之天台異。相承圓密禪戒四者之法門，以智者大師同之遺教，加入密禪，為一和合宗者也。真言宗與中國之宗旨雖同，而有出藍之妙。禪宗流派頗多，大別為臨濟曹洞之二種。淨土宗及真宗，各異其宗義，至於所傳道綽善導之宗義則一也。日蓮宗據天台之圓密戒三者，別於教海出一頭地，其他一徧上人之時宗，良忍上人之融通念佛宗，則近古之宗派也。」三國佛教略史總論曰：「先是西洋紀元後第四世期，佛教始入朝鮮。後百餘年，乃再東漸傳入日本。又後五十年，廄戶皇子出，漸趨隆盛之運。南都七帝崇奉最篤，所謂古京之六宗（六宗者，曰三論，曰成實，曰法相，曰俱舍，曰律，曰華嚴），皆此際傳來也。桓武之朝，天台真言二宗起。加前六宗，為日本佛教八宗。（中略）自高倉帝已後，淨土禪宗等之諸宗，始勃然興，是稱日本之新宗。就中北條足利等諸氏奉禪宗，織田尚日蓮宗，德川大興淨土宗，而最浹洽民心者，為真宗日蓮二宗。若就地方舉其最盛者，禪淨二宗播布東國，真宗蔓延北國。而鎮西三都，諸宗皆盛。四國多弘法之古迹，而安藝概屬真宗，備前多掃日蓮宗。俗之安藝門徒，則謂備前為法華宗。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 故cố 事sự ） 日nhật 本bổn 慧tuệ 若nhược 所sở 著trước 釋Thích 迦Ca 傳truyền 曰viết 佛Phật 教giáo 。 之chi 入nhập 日nhật 本bổn 也dã ， 始thỉ 於ư 欽khâm 明minh 天thiên 皇hoàng 十thập 三tam 年niên ， 百bách 濟tế 供cung 佛Phật 像tượng 及cập 經kinh 論luận 之chi 役dịch 。 其kỳ 後hậu 佛Phật 教giáo 殷ân 興hưng ， 計kế 分phần 十thập 數số 宗tông 派phái ： 若nhược 俱câu 舍xá ， 成thành 實thật ， 律luật 法pháp 相tướng 。 三tam 論luận ， 華hoa 嚴nghiêm ， 南nam 都đô 之chi 六lục 宗tông ， 則tắc 上thượng 古cổ 之chi 宗tông 派phái 也dã 。 天thiên 台thai 真chân 言ngôn 之chi 二nhị 種chủng 則tắc 中trung 古cổ 之chi 宗tông 派phái 也dã 。 日nhật 本bổn 之chi 天thiên 台thai ， 與dữ 中trung 國quốc 之chi 天thiên 台thai 異dị 。 相tướng 承thừa 圓viên 密mật 禪thiền 戒giới 四tứ 者giả 之chi 法Pháp 門môn 以dĩ 智trí 者giả 大đại 師sư 同đồng 之chi 遺di 教giáo ， 加gia 入nhập 密mật 禪thiền ， 為vi 一nhất 和hòa 合hợp 宗tông 者giả 也dã 。 真chân 言ngôn 宗tông 與dữ 中trung 國quốc 之chi 宗tông 旨chỉ 雖tuy 同đồng ， 而nhi 有hữu 出xuất 藍lam 之chi 妙diệu 。 禪thiền 宗tông 流lưu 派phái 頗phả 多đa ， 大đại 別biệt 為vi 臨lâm 濟tế 曹tào 洞đỗng 之chi 二nhị 種chủng 。 淨tịnh 土độ 宗tông 及cập 真chân 宗tông ， 各các 異dị 其kỳ 宗tông 義nghĩa ， 至chí 於ư 所sở 傳truyền 道đạo 綽xước 善thiện 導đạo 之chi 宗tông 義nghĩa 則tắc 一nhất 也dã 。 日nhật 蓮liên 宗tông 據cứ 天thiên 台thai 之chi 圓viên 密mật 戒giới 三tam 者giả ， 別biệt 於ư 教giáo 海hải 出xuất 一nhất 頭đầu 地địa ， 其kỳ 他tha 一nhất 徧biến 上thượng 人nhân 之chi 時thời 宗tông ， 良lương 忍nhẫn 上thượng 人nhân 之chi 融dung 通thông 念niệm 佛Phật 宗tông ， 則tắc 近cận 古cổ 之chi 宗tông 派phái 也dã 。 」 三tam 國quốc 佛Phật 教giáo 略lược 史sử 總tổng 論luận 曰viết ： 「 先tiên 是thị 西tây 洋dương 紀kỷ 元nguyên 後hậu 第đệ 四tứ 世thế 期kỳ 佛Phật 教giáo 始thỉ 入nhập 朝triêu 鮮tiên 。 後hậu 百bách 餘dư 年niên ， 乃nãi 再tái 東đông 漸tiệm 傳truyền 入nhập 日nhật 本bổn 。 又hựu 後hậu 五ngũ 十thập 年niên ， 廄 戶hộ 皇hoàng 子tử 出xuất ， 漸tiệm 趨xu 隆long 盛thịnh 之chi 運vận 。 南nam 都đô 七thất 帝đế 崇sùng 奉phụng 最tối 篤đốc ， 所sở 謂vị 古cổ 京kinh 之chi 六lục 宗tông （ 六lục 宗tông 者giả ， 曰viết 三tam 論luận ， 曰viết 成thành 實thật ， 曰viết 法pháp 相tướng 曰viết 俱câu 舍xá ， 曰viết 律luật ， 曰viết 華hoa 嚴nghiêm ） ， 皆giai 此thử 際tế 傳truyền 來lai 也dã 。 桓hoàn 武võ 之chi 朝triêu ， 天thiên 台thai 真chân 言ngôn 二nhị 宗tông 起khởi 。 加gia 前tiền 六lục 宗tông ， 為vi 日nhật 本bổn 佛Phật 教giáo 八bát 宗tông 。 （ 中trung 略lược ） 自tự 高cao 倉thương 帝đế 已dĩ 後hậu 淨tịnh 土độ 禪thiền 宗tông 等đẳng 之chi 諸chư 宗tông ， 始thỉ 勃bột 然nhiên 興hưng ， 是thị 稱xưng 日nhật 本bổn 之chi 新tân 宗tông 。 就tựu 中trung 北bắc 條điều 足túc 利lợi 等đẳng 諸chư 氏thị 奉phụng 禪thiền 宗tông ， 織chức 田điền 尚thượng 日nhật 蓮liên 宗tông ， 德đức 川xuyên 大đại 興hưng 淨tịnh 土độ 宗tông ， 而nhi 最tối 浹 洽hiệp 民dân 心tâm 者giả ， 為vi 真chân 宗tông 日nhật 蓮liên 二nhị 宗tông 。 若nhược 就tựu 地địa 方phương 舉cử 其kỳ 最tối 盛thịnh 者giả ， 禪thiền 淨tịnh 二nhị 宗tông 播bá 布bố 東đông 國quốc ， 真chân 宗tông 蔓mạn 延diên 北bắc 國quốc 。 而nhi 鎮trấn 西tây 三tam 都đô ， 諸chư 宗tông 皆giai 盛thịnh 。 四tứ 國quốc 多đa 弘hoằng 法pháp 之chi 古cổ 迹tích ， 而nhi 安an 藝nghệ 概khái 屬thuộc 真chân 宗tông ， 備bị 前tiền 多đa 掃tảo 日nhật 蓮liên 宗tông 。 俗tục 之chi 安an 藝nghệ 門môn 徒đồ ， 則tắc 謂vị 備bị 前tiền 為vi 法pháp 華hoa 宗tông 。 」 。