五種散亂 ( 五ngũ 種chủng 散tán 亂loạn )

Phật Học Đại Từ Điển

NGHĨA TIẾNG HÁN

 (名數)眾生之心有五種散亂:一、自然散亂,五識不守自性,隨逐外境,念念變遷也。二、外散亂,意根馳動,隨逐外塵,起種種之分別也。三、內散亂,心生高下,念念遷流而不定也。四、麤重散亂,計我我所等麤重之法,而不得解脫也。五、思惟散亂,棄捨大乘,憶念小乘,而不得寂靜也。

NGHĨA HÁN VIỆT

  ( 名danh 數số ) 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 有hữu 五ngũ 種chủng 散tán 亂loạn : 一nhất 、 自tự 然nhiên 散tán 亂loạn , 五ngũ 識thức 不bất 守thủ 自tự 性tánh , 隨tùy 逐trục 外ngoại 境cảnh , 念niệm 念niệm 變biến 遷thiên 也dã 。 二nhị 、 外ngoại 散tán 亂loạn , 意ý 根căn 馳trì 動động , 隨tùy 逐trục 外ngoại 塵trần , 起khởi 種chủng 種chủng 之chi 分phần 別biệt 也dã 。 三tam 、 內nội 散tán 亂loạn , 心tâm 生sanh 高cao 下hạ 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 。 而nhi 不bất 定định 也dã 。 四tứ 、 麤thô 重trọng 散tán 亂loạn 計kế 我ngã 我ngã 所sở 。 等đẳng 麤thô 重trọng 之chi 法pháp , 而nhi 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。 五ngũ 、 思tư 惟duy 散tán 亂loạn , 棄khí 捨xả 大Đại 乘Thừa 憶ức 念niệm 小Tiểu 乘Thừa 而nhi 不bất 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 也dã 。