密教六大 ( 密mật 教giáo 六lục 大đại )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（名數）密教說六大之體性本有常住，即胎金兩部理智之二法身也。蓋密教不如顯教別立無相之真如，故法界之諸法，不過五蘊，即色心之二法，今開色之一而為五大，合受等四蘊而為一識大。此中五大為本有常住，凡聖一如，故為本有胎藏界之理法身，識有情智迷悟之別，故為始成金剛界之智法身。但色心本自不二，色即心，故五大即五智。心即色，故五智即五大。理法身固非頑迷無智，智法身固為常性不變，其種子色形等如圖。六大中識大之形色，密教謂心法有實之形色，其色白，其形圓。其證則引金剛頂經一：「我見自心形如月輪。」之說。謂凡夫所見，雖無隔歷質礙，然佛眼所見，則有周徧法界無礙自在之色。若不然，則不惟與顯教法身無相之說同，月輪之說亦無用矣。然日本台密以此月輪為偽相之譬喻，而心法不許有實之色形，與顯教同也。智證之金剛界瑜伽記曰：「本國僧中或執心有其形，即月輪是也。若不言有月輪同顯教法身言斷心滅之說，所以可云心法定有形。若不然，密教月輪之說無用。（中略）今言，此執與當文禪要違，故可以月輪為偽相喻。」案本國之僧者，日本之空海也，智證大師在唐時請決於法全和尚，和尚舉兩處之違文而非此說。當文者，金剛界儀軌所謂：「無體亦無事，即亦非月，由具福智故，自心如滿月」是也。禪要者，彼釋所謂：「偽想一圓明猶如淨月」是也。然天台二百題十一有心法形色之疑，而成立有形色。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 名danh 數số ） 密mật 教giáo 說thuyết 六lục 大đại 之chi 體thể 性tánh 本bổn 有hữu 常thường 住trụ 即tức 胎thai 金kim 兩lưỡng 部bộ 理lý 智trí 之chi 二nhị 法Pháp 身thân 也dã 。 蓋cái 密mật 教giáo 不bất 如như 顯hiển 教giáo 別biệt 立lập 無vô 相tướng 之chi 真Chân 如Như 故cố 法Pháp 界Giới 之chi 諸chư 法pháp ， 不bất 過quá 五ngũ 蘊uẩn ， 即tức 色sắc 心tâm 之chi 二nhị 法pháp ， 今kim 開khai 色sắc 之chi 一nhất 而nhi 為vi 五ngũ 大đại ， 合hợp 受thọ 等đẳng 四tứ 蘊uẩn 而nhi 為vi 一nhất 識thức 大đại 。 此thử 中trung 五ngũ 大đại 為vi 本bổn 有hữu 常thường 住trụ 凡phàm 聖thánh 一nhất 如như ， 故cố 為vi 本bổn 有hữu 胎thai 藏tạng 界giới 之chi 理lý 法Pháp 身thân 識thức 有hữu 情tình 智trí 迷mê 悟ngộ 之chi 別biệt ， 故cố 為vi 始thỉ 成thành 金kim 剛cang 界giới 之chi 智trí 法Pháp 身thân 。 但đãn 色sắc 心tâm 本bổn 自tự 不bất 二nhị ， 色sắc 即tức 心tâm ， 故cố 五ngũ 大đại 即tức 五ngũ 智trí 。 心tâm 即tức 色sắc ， 故cố 五ngũ 智trí 即tức 五ngũ 大đại 。 理lý 法Pháp 身thân 固cố 非phi 頑ngoan 迷mê 無vô 智trí ， 智trí 法Pháp 身thân 固cố 為vi 常thường 性tánh 不bất 變biến ， 其kỳ 種chủng 子tử 色sắc 形hình 等đẳng 如như 圖đồ 。 六lục 大đại 中trung 識thức 大đại 之chi 形hình 色sắc ， 密mật 教giáo 謂vị 心tâm 法pháp 有hữu 實thật 之chi 形hình 色sắc ， 其kỳ 色sắc 白bạch ， 其kỳ 形hình 圓viên 。 其kỳ 證chứng 則tắc 引dẫn 金kim 剛cang 頂đảnh 經kinh 一nhất ： 「 我ngã 見kiến 自tự 心tâm 形hình 如như 月nguyệt 輪luân 。 」 之chi 說thuyết 。 謂vị 凡phàm 夫phu 所sở 見kiến ， 雖tuy 無vô 隔cách 歷lịch 質chất 礙ngại ， 然nhiên 佛Phật 眼nhãn 所sở 見kiến ， 則tắc 有hữu 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 無vô 礙ngại 自tự 在tại 之chi 色sắc 。 若nhược 不bất 然nhiên ， 則tắc 不bất 惟duy 與dữ 顯hiển 教giáo 法Pháp 身thân 無vô 相tướng 之chi 說thuyết 同đồng ， 月nguyệt 輪luân 之chi 說thuyết 亦diệc 無vô 用dụng 矣hĩ 。 然nhiên 日nhật 本bổn 台thai 密mật 以dĩ 此thử 月nguyệt 輪luân 為vi 偽ngụy 相tướng 之chi 譬thí 喻dụ ， 而nhi 心tâm 法pháp 不bất 許hứa 有hữu 實thật 之chi 色sắc 形hình ， 與dữ 顯hiển 教giáo 同đồng 也dã 。 智trí 證chứng 之chi 金kim 剛cang 界giới 瑜du 伽già 記ký 曰viết ： 「 本bổn 國quốc 僧Tăng 中trung 或hoặc 執chấp 心tâm 有hữu 其kỳ 形hình ， 即tức 月nguyệt 輪luân 是thị 也dã 。 若nhược 不bất 言ngôn 有hữu 月nguyệt 輪luân 同đồng 顯hiển 教giáo 法Pháp 身thân 言ngôn 斷đoạn 心tâm 滅diệt 之chi 說thuyết ， 所sở 以dĩ 可khả 云vân 心tâm 法pháp 定định 有hữu 形hình 。 若nhược 不bất 然nhiên ， 密mật 教giáo 月nguyệt 輪luân 之chi 說thuyết 無vô 用dụng 。 （ 中trung 略lược ） 今kim 言ngôn ， 此thử 執chấp 與dữ 當đương 文văn 禪thiền 要yếu 違vi ， 故cố 可khả 以dĩ 月nguyệt 輪luân 為vi 偽ngụy 相tướng 喻dụ 。 」 案án 本bổn 國quốc 之chi 僧Tăng 者giả ， 日nhật 本bổn 之chi 空không 海hải 也dã ， 智trí 證chứng 大đại 師sư 在tại 唐đường 時thời 請thỉnh 決quyết 於ư 法pháp 全toàn 和hòa 尚thượng ， 和hòa 尚thượng 舉cử 兩lưỡng 處xứ 之chi 違vi 文văn 而nhi 非phi 此thử 說thuyết 。 當đương 文văn 者giả ， 金kim 剛cang 界giới 儀nghi 軌quỹ 所sở 謂vị ： 「 無vô 體thể 亦diệc 無vô 事sự ， 即tức 亦diệc 非phi 月nguyệt ， 由do 具cụ 福phước 智trí 故cố ， 自tự 心tâm 如như 滿mãn 月nguyệt 」 是thị 也dã 。 禪thiền 要yếu 者giả ， 彼bỉ 釋thích 所sở 謂vị ： 「 偽ngụy 想tưởng 一nhất 圓viên 明minh 猶do 如như 淨tịnh 月nguyệt 」 是thị 也dã 。 然nhiên 天thiên 台thai 二nhị 百bách 題đề 十thập 一nhất 有hữu 心tâm 法pháp 形hình 色sắc 之chi 疑nghi ， 而nhi 成thành 立lập 有hữu 形hình 色sắc 。