摩奴闍 ( 摩ma 奴nô 闍xà )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（雜語）Mānusa，又作Manuṣya，末奴沙，摩[少/(兔-、)]沙，摩[少/(兔-、)]賒，摩奴沙，摩努娑摩[少/(兔-、)]奢，摩奴曬，摩努史也。略曰摩[少/(兔-、)]。又曰摩拏赦，摩[少/(兔-、)]舍喃。譯曰人，意。玄應音義二十五曰：「末奴沙亦云摩[少/(兔-、)]沙，此云人。」法華文句四曰：「人者，胡言摩[少/(兔-、)]奢，此云意。」慧琳音義二十五曰：「摩奴沙，此云人，即人之總名也，或云摩奴娑。」梵語雜名曰：「人摩拏史也，娜羅。」又以名外道之邪計。女人眷屬論師之說，大自在天作八女人。第六名摩[少/(兔-、)]，摩[少/(兔-、)]生人。外道小乘涅槃論曰：「摩醯首羅作八女人，（中略）六名摩[少/(兔-、)]，摩[少/(兔-、)]生人。」大日經疏二曰：「經云摩奴闍者，智度翻為人，即是人執也。具譯當言人生，此是自在天外道部類，計人即從人生，故以為名。唐三藏云意生非也。末那是意，今云末奴。聲轉義別，誤耳。」大日經疏十六曰：「滿奴所生者，是一類外道見。滿奴是我，言一切似我而生也。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 雜tạp 語ngữ ） Mānusa ， 又hựu 作tác Manu ṣ ya ， 末mạt 奴nô 沙sa ， 摩ma [少/(兔-、)] 沙sa ， 摩ma [少/(兔-、)] 賒xa ， 摩ma 奴nô 沙sa ， 摩ma 努nỗ 娑sa 摩ma [少/(兔-、)] 奢xa ， 摩ma 奴nô 曬sái ， 摩ma 努nỗ 史sử 也dã 。 略lược 曰viết 摩ma [少/(兔-、)] 。 又hựu 曰viết 摩ma 拏noa 赦xá ， 摩ma [少/(兔-、)] 舍xá 喃nẩm 。 譯dịch 曰viết 人nhân ， 意ý 。 玄huyền 應ưng/ứng 音âm 義nghĩa 二nhị 十thập 五ngũ 曰viết ： 「 末mạt 奴nô 沙sa 亦diệc 云vân 摩ma [少/(兔-、)] 沙sa ， 此thử 云vân 人nhân 。 」 法pháp 華hoa 文văn 句cú 四tứ 曰viết ： 「 人nhân 者giả ， 胡hồ 言ngôn 摩ma [少/(兔-、)] 奢xa ， 此thử 云vân 意ý 。 」 慧tuệ 琳 音âm 義nghĩa 二nhị 十thập 五ngũ 曰viết ： 「 摩ma 奴nô 沙sa ， 此thử 云vân 人nhân ， 即tức 人nhân 之chi 總tổng 名danh 也dã ， 或hoặc 云vân 摩ma 奴nô 娑sa 。 梵Phạn 語ngữ 雜tạp 名danh 曰viết ： 「 人nhân 摩ma 拏noa 史sử 也dã ， 娜na 羅la 。 」 又hựu 以dĩ 名danh 外ngoại 道đạo 之chi 邪tà 計kế 。 女nữ 人nhân 眷quyến 屬thuộc 論luận 師sư 之chi 說thuyết 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 。 作tác 八bát 女nữ 人nhân 。 第đệ 六lục 名danh 摩ma [少/(兔-、)] ， 摩ma [少/(兔-、)] 生sanh 人nhân 。 外ngoại 道đạo 小Tiểu 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 論luận 曰viết 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 作tác 八bát 女nữ 人nhân ， （ 中trung 略lược ） 六lục 名danh 摩ma [少/(兔-、)] ， 摩ma [少/(兔-、)] 生sanh 人nhân 。 」 大đại 日nhật 經kinh 疏sớ 二nhị 曰viết 經Kinh 云vân 。 摩ma 奴nô 闍xà 者giả ， 智trí 度độ 翻phiên 為vi 人nhân ， 即tức 是thị 人nhân 執chấp 也dã 。 具cụ 譯dịch 當đương 言ngôn 人nhân 生sanh ， 此thử 是thị 自tự 在tại 天thiên 外ngoại 道đạo 部bộ 類loại ， 計kế 人nhân 即tức 從tùng 人nhân 生sanh ， 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 唐đường 三Tam 藏Tạng 云vân 意ý 生sanh 非phi 也dã 。 末mạt 那na 是thị 意ý ， 今kim 云vân 末mạt 奴nô 。 聲thanh 轉chuyển 義nghĩa 別biệt ， 誤ngộ 耳nhĩ 。 」 大đại 日nhật 經kinh 疏sớ 十thập 六lục 曰viết 。 滿mãn 奴nô 所sở 生sanh 者giả ， 是thị 一nhất 類loại 外ngoại 道đạo 見kiến 。 滿mãn 奴nô 是thị 我ngã ， 言ngôn 一nhất 切thiết 似tự 我ngã 而nhi 生sanh 也dã 。 」 。