摩訶迦葉 ( 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（人名）Mahākāśyapa，具曰摩訶迦葉波。摩訶譯曰大。迦葉波譯曰龜或飲光。婆羅門種之一姓。名畢波羅Pippala，彼父母禱於畢波羅樹神而生，故名畢波羅。為大富長者之子，能捨大財與大姓，修頭陀之大行，為大人所識，故標大之名。以別於十力，優樓頻羅等之迦葉姓。法華光宅疏一曰：「摩訶言大，迦葉是姓，此翻為龜也。所以呼為大者，異於三小迦葉，故呼此人為大也。」法華文句一曰：「摩訶迦葉，此翻大龜氏。其先代學道，靈龜負仙圖而應，從德命族，故言龜氏。真諦三藏翻光波，古仙人，身光炎涌，能映餘光使不現，故言光波，亦云飲光。迦葉身光亦能映物，名畢波羅。（中略）畢波羅樹也，父母禱樹神求得此子，以樹名之。」法華嘉祥疏一曰：「摩訶迦葉者，文殊問經翻為大龜。摩伽陀國之大姓也，從姓立名。別名必波羅者，在必波羅樹下生，故名必波羅童子。（中略）十八部論疏云：具足應云迦葉波，迦葉此云光，波此云飲，合而言之故云飲光。飲光是其姓。上古有仙人名為飲光，以此仙人身有光明，能飲諸光令不復現。今此迦葉是飲光仙人種，即以飲光為姓，從姓立名，稱飲光也。又此羅漢亦自有飲光事。」
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 人nhân 名danh ） Mahākāśyapa ， 具cụ 曰viết 。 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 波ba 。 摩ma 訶ha 譯dịch 曰viết 大đại 。 迦Ca 葉Diếp 波ba 譯dịch 曰viết 龜quy 或hoặc 飲ẩm 光quang 。 婆Bà 羅La 門Môn 種chủng 之chi 一nhất 姓tánh 。 名danh 畢tất 波ba 羅la 彼bỉ 父phụ 母mẫu 。 禱đảo 於ư 畢tất 波ba 羅la 樹thụ 神thần 而nhi 生sanh ， 故cố 名danh 畢tất 波ba 羅la 。 為vi 大đại 富phú 長trưởng 者giả 。 之chi 子tử ， 能năng 捨xả 大đại 財tài 與dữ 大đại 姓tánh ， 修tu 頭đầu 陀đà 之chi 大đại 行hành 為vi 大đại 人nhân 。 所sở 識thức ， 故cố 標tiêu 大đại 之chi 名danh 。 以dĩ 別biệt 於ư 十thập 力lực ， 優ưu 樓lâu 頻tần 羅la 等đẳng 之chi 迦Ca 葉Diếp 姓tánh 。 法pháp 華hoa 光quang 宅trạch 疏sớ 一nhất 曰viết ： 「 摩ma 訶ha 言ngôn 大Đại 迦Ca 葉Diếp 。 是thị 姓tánh ， 此thử 翻phiên 為vi 龜quy 也dã 。 所sở 以dĩ 呼hô 為vi 大đại 者giả ， 異dị 於ư 三tam 小tiểu 迦Ca 葉Diếp 故cố 呼hô 此thử 人nhân 為vi 大đại 也dã 。 」 法pháp 華hoa 文văn 句cú 一nhất 曰viết 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 此thử 翻phiên 大đại 龜quy 氏thị 。 其kỳ 先tiên 代đại 學học 道Đạo 靈linh 龜quy 負phụ 仙tiên 圖đồ 而nhi 應ưng/ứng ， 從tùng 德đức 命mạng 族tộc ， 故cố 言ngôn 龜quy 氏thị 。 真Chân 諦Đế 三Tam 藏Tạng 翻phiên 光quang 波ba ， 古cổ 仙tiên 人nhân ， 身thân 光quang 炎diễm 涌dũng ， 能năng 映ánh 餘dư 光quang 使sử 不bất 現hiện ， 故cố 言ngôn 光quang 波ba ， 亦diệc 云vân 飲ẩm 光quang 。 迦Ca 葉Diếp 身thân 光quang 亦diệc 能năng 映ánh 物vật ， 名danh 畢tất 波ba 羅la 。 （ 中trung 略lược ） 畢tất 波ba 羅la 樹thụ 也dã ， 父phụ 母mẫu 禱đảo 樹thụ 神thần 求cầu 得đắc 此thử 子tử ， 以dĩ 樹thụ 名danh 之chi 。 」 法pháp 華hoa 嘉gia 祥tường 疏sớ 一nhất 曰viết 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 者giả 。 文Văn 殊Thù 問vấn 經kinh 翻phiên 為vi 大đại 龜quy 。 摩Ma 伽Già 陀Đà 國Quốc 。 之chi 大đại 姓tánh 也dã ， 從tùng 姓tánh 立lập 名danh 。 別biệt 名danh 必tất 波ba 羅la 者giả ， 在tại 必tất 波ba 羅la 樹thụ 下hạ 生sanh ， 故cố 名danh 必tất 波ba 羅la 童đồng 子tử 。 （ 中trung 略lược ） 十thập 八bát 部bộ 論luận 疏sớ 云vân ： 具cụ 足túc 應ưng/ứng 云vân 迦Ca 葉Diếp 波ba 迦Ca 葉Diếp 此thử 云vân 光quang ， 波ba 此thử 云vân 飲ẩm ， 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 故cố 云vân 飲ẩm 光quang 。 飲ẩm 光quang 是thị 其kỳ 姓tánh 。 上thượng 古cổ 有hữu 仙tiên 人nhân 名danh 為vi 飲ẩm 光quang ， 以dĩ 此thử 仙tiên 人nhân 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 能năng 飲ẩm 諸chư 光quang 令linh 不bất 復phục 現hiện 。 今kim 此thử 迦Ca 葉Diếp 是thị 飲ẩm 光quang 仙tiên 人nhân 種chủng ， 即tức 以dĩ 飲ẩm 光quang 為vi 姓tánh ， 從tùng 姓tánh 立lập 名danh ， 稱xưng 飲ẩm 光quang 也dã 。 又hựu 此thử 羅La 漢Hán 亦diệc 自tự 有hữu 飲ẩm 光quang 事sự 。 」 。